Skip to main content

Full text of "Parerga et ornamenta, caelo expressa, ad P. Virgilii Maronis opera illustranda"

See other formats


^^ 


:  <H 


•Ì3'; 


'*-'■£. 


'Z'.*^*  U 


si^  - --:-'^^§#•*%<■ 


rf 


.•^:^' 

''»'i\ , 

:~     '  ■  '       '  --  -V.-   -:-   ,^j.*.     •»,                    ■-.-..-■ 

■  -'.^  i 

t'H 

#; 

•■^-  ;,  ^:::---K:--'---^''P^-^ty  \- 

V   ; 

} , "  . *  *  ■    '..     *" ■      -,       ■., 

•■>:'  ^ 

'-  %, 


■  .%•> 


&I 


•e-  ■ 


'/::-t  ■ 


■  I  iHMif  ■*!■  ■■"■  -r     II        >,.ai&MÌiÌHàl 


n 


\W^ 


r^.An 


^tctclmun-tl). 


f  £^    ^V 


<;^c-*x» 


.^r^  .  r»     / 


1^ 


PARERGA  ET  ORNAMENTA, 

CMLO  EXPRESSA, 

AD 

P.  VIRGILII  MARONIS 

OPERA 
ILLUSTRANDA, 

SCULPTORE 
IO.  DOMINICO  FLORILLO, 

IN  EDITIONE  VIRGILII  HEYNIANA,    LOND.  M-DCCXCIIII. 
OLIM  VULGATA, 

DENUOQUE  ELEGANTIORUM  VIRORUM  IN  TJSUM  IMPRESSA, 

ORDINE  PARERGORUM  PRIORE,  UTPOTE  QUI  CUM  RERUM 

ORDINE  MINUS  APTE  CONGRUÉRET,  IMMUTATO. 

ACCEDIT  RECENSUS  EORUNDEM, 
A 

CHR.  GOTTE.  HEYNE, 

EX  EDITIONE  EADEM, 
tONDINI,  M.DCCCJai. 


i 


Digitized  by  the  Internet  Archive 
in  2013 


http://archive.org/details/parergaetornamenOOfior 


4 


I 


e  ^>r-i^nai(è^ ^ticr/'Ui.  ntutc  afc-r   atUr  aP  illc      Ccc.  A,   'rJ'  . 


% 


:i7 


J\.ócxi.3Zov  Koci  rcxì^ovcr ,    oi.T'^   -i/H)  ■jiCb)\^ot-  oij/crv&L.UffLj/.y,  246. 
'  z8  f 


(^'t^  cyiccAù^     carnu.    /ùt^ié  .j'C!U:er  /zirctur  ouy  cifa^n^ùeJ7,'3Q3. 


•  ^a/Lf^::'ùnyauz^  o'^^/n/A/.r^  ^o/u/r^f  A^r^e/iÀfCy^ZixrtLf-  i./e-M'^' 


^3 


'opTè'      ^<x^u/r7i£e^c/    Ac>zl-<7?~&r-  <j:'Te'rt.  -/, 


ZS. 


28 


I 


^/j-^^  -^^y^^^f  Ai'//^>i'^  a/(y:,^(nj,4i2 


^ycmauf—  ìffO^'m'irruyu^^     fi'rfin^  Àjx^a7ft^Mi£.~^ffz.enÙih.^^yce72jl.7/ 


^  3^ 


^ymx^^c 


32 


'Ji/J'e.    ':^7^cul  :  yC>£>J~^e/m£f    in^rna^n^       cx^jyoorv    ^i<rù^psie^ 


33    C/^ 


3à  ^ 


flT,^z^^-      ^.:z7^  ^"^^       -,^z^^ 


e      ^1^./^    40Z. 


Luoc  rLJi?crirA^     /f^frzeyitj-  •/L^/^  / // ,    3oQ 


48 


f,y  r  y/  ^yvit<2     — ^  iT'/^ 


(!Ft^P'cr/i^Ì4^  ^lL<^v;«z//-^^^S?^^^/'^.^^  cy''^^iM',ro^- 


/'  /'  3i. 


Ó3 


/O  ^<;'iv^>y> 


'^a^'u^ejf  /èrn^n    /f^^>^,  é/i^o/z/ar/rMtce-  ^^:Ya^^^^^^.cy^f^.^IlI,lTc>. 


:i 


i»  '^'    -  -r 


r  *m-a  V 


^^  i 


^ 


,t         ti 


— .èu-/ 


So 


ile/.  SI , 


e2 


y/mor— iu^   eéUtm    ^i>e^z.oj-     e/ojTitóxre.    /£.i:m^/    ^2)octct^  ■ 


6^ 


Ci-n^    ft>/> 


Lt'ùijjum^  /u,t    cro^cLCO  oLocZbi    mattare  Ai-&t<r Lopci.%. 


7i 


RECENSUS 

PARERGORUM  ET  ORNAMENTORUM 

CMLO   EXPRESSORUM, 

AD  P.  VIRGILII  MARONIS  OPERA  ILLUSTRANDA 

COMPARATORUM, 

SCULPTORE   IO.  bOMINICO   FLORILLO, 

A 

CHR.    GOTTL.    HEYNE, 

EX  EDITIONE  VIRGILII  HEYNIANA,  LOND.  M.DCCXC  III. 


Pt  E  e  E  N  S  U  S  '  •  ■ 

PARERGORUM  ET  ORNAMENTORUM, 

CiELO   EXPRESSORUM, 

AD  P.  VIRGILI!  MARONIS  OPERA  ILLUSTRANDA, 

SCULPTORE  IO.  DOMINICO  FLORILLO, 

COMPARATORUM 

ET  HUIC  LIBRO  LOCO  CUJUSQUE  SUO  INTERPOSITORUM, 

IN  EDITIONE  VIRGILII  HEYNIANA,    LOND.  M.DCCXC.III. 

UNA  CUM  IPSIS  PARERGIS, 

OLIM  VULGATUS, 

DENUOQUE  CUM  ILLIS  ELEGANTIORUM  VIRORUM  IN  USUM 

IMPRESSUS, 

ORDINE  PARERGORUM, 

UTPOTE  QUJ  CUM  RERUM  ORDINE  MINUS  APTE  CONGRUERET^ 

IMMUTATO, 

NUMERIS  UNA  SERIE  APPOSITIS, 
QUO  ALIIS  EDITIONIBUS  FIERENT  ACCOMODATIORES, 

LONDINI,  M.DCCCXII. 


RECENSUS 

PARERGORUM  ET  ORNAMENTORUM  CELO 
EXPRESSORUM. 


U  T  genio  saeculi  obsecundaret  redemtor  operis,  partem  ex- 
emplarium  Virgilii  vaiiis  ornaraentis  locupletare  in  animum 
induxit,  quibus  illa  talium  elegantiarum  amatoribus  se  com- 
mendarent.  Nolai  deesse  nec  voluntati  ejus  nec  honestae 
léctorum  voluptati.  Accoinmodavit  graphidem  vir  ingeniosus 
idemque  picturas,  cum  linearis,  tiim  pigmentis  illustratae, 
historiaeque  artium  doctus  magister,  Jo.  Dominicus  Fiorillo, 
apparatus  iconographici  in  Bibliotlieca  nostra  academicà  a 
cura.  Factus  est  delectus  rerum^  quae  prò  argumento  parer- 
gorum  essent,  communibus  studiis,  ita  quidem  ut  ex  anti- 
quitace  eiegantiore  illae  essent  petitse,  utque  haberent  aliquid, 
quod  cum  poetae  carminibus  conveniret,  saltem  ab  iis  non 
abhorreret.  In  angustias  nos  cogebat  simile  consilium  edi- 
tionum  apud  Britannos  a  Jo.  Pine,  et  jam  ante  a  Guil.  Sand- 
by,  tum  in  Batavis  ab  Kenr.  Justice,  in  Italia  ab  Ant.  Ambro- 
gi  paratarum  ;  ut  deserenda  essetìt  vel  abjicienda  ea,  quae  ab 
iis  erant  praerepta,  ne  trita  repetere  videremur.  Alia  inter- 
dum  saiis  accommodata  non  admittebat  spatium  his  orna- 
mentis  destinatum  aut  relictiim.    Enim  vero  meliore  puto 

nos 


(    6    ) 

nos  Consilio  hanc  ipsam  rem  esse  aggressos.  Nihil  nobis  pro- 
positum  esse  debere  putavimus  quam  honestam  voluptatem 
et  oblectationem  ex  adspectu  ingeniosi  lusus,  et  ex  compara- 
tione  rei  sensui  oculorum  subjectae  ejusdemque  a  poeta  ex- 
pressae.  At  boni  illi  viri  temere  sibi  persuaserant,  ad  illus- 
trandum  poetam  se  nescio  quid  praeclari  auxilii  esse  allaturos  ; 
id  quod  in  paucissimis  exemplis  locum  habere  potuit.  Nec 
vero  summam  artis  subtilitatem  requires  in  ipsa  delineatione, 
sive  consilium  rei  spectes,  sive  operum  modo  minorem,  modo 
majorem  multo,  modulum  prò  spatio  in  charta  a  librariis 
operis  relieto.  Omnino  nolim  quemqiiam  nimis  morosum 
esse  in  bis,  quae  nec  laudi  nec  reprehensioni  locum  magnopere 
relinquunt. 

I.  p.  .  Prima  ex  hac  serie  tabula,  ad  fragmenti  speciem 
ex  diversis  antiquitatis  monumentis,  marmoribusque  ana- 
glyphis,  ad  consilium  nostrum  est  composita  Piranesi  maxime 
exemplo.  Roma  sedens  clipeo  innixa,  armis  et  vasis  adja- 
centibus,  tanquam  e  gentium  victarum  spoliis,  ex  vestigiis 
anaglyphorttm  in  stylobata  columnae  Antonini  Pii  est  adum- 
brata;  ut  expresserat  in  Campo  Martio  Piranesius  tab.  33. 
Extat  de  ea  Columna  doctum  Jo.  Vignord  opus  Ro.  1705.  4. 
Accline,  tanquam  parieti,  alteri  marmori  majori  stat  marmor 
cum  titulo  : 

Tityrus  et  segetes  JEneiaque  arma  legentur, 
Roma  triumphati  dum  caput  or  bis  erit. 
Versus  sunt  Ovidii  Amor.  I.  15,  25.     Stat  pone  illud  marmor 
majus  cum  titulo  : 

Imp.  Cces.  Divijìl.  Augusto  terra  marique  victori, 
Legitur  is  ap.  Gruter.  p.  CCXXVII,  1 ,  Superiorem  marmo- 
ris  partem  ornant  arma,  ut  in  tropaeis,  et  nmltis  marmorum 
fragmentisj  cum  balteo.  Lateri  affixa  sunt  altera  ex  parte 
bucolica  insignia  ;  pedum,  syrinx  decem  arundinum  (quera 
numerum  equidem praestaie  nolim  ;  etsi  varie  compacti  calami 
occurrunt  ;  prseferam  septem  calamos)  cum  thyrso  et  fistula 
(in  cujus  parte  superiore  vacillavit  artificis  manus)  ;    parte 

altera 


(    7    ) 

altera  falx  messoria,  cum  manipulis,  adstante  plaustro,  emi- 
nente alveaiis  culmine. 

II.  p.  .  Tabula  ex  variis  vetustatis  monumentis  compo- 
sita, Pximam  inventi  tanquam  scintillam  excusam  puta  per 
Piranesii  Antichità  d'Albano  princ.  unde  etiam  alia  hujus  tabulse 
parerga  repetita  sunt_,  pluribus  ex  locis,  alia  ex  titulo  libri  de 
Romanorum  mag^nificentia.  Similis  est  patera  apud  d'Hancar- 
vill,  ingeniosum  virum,  Vasor.  Etrusc.  Voi.  III.  pr.  Medium 
obtinet  clipeus,  quem  in  margine  Zodiacus  ambit  :  quo  anni 
symbolo  fere  vita  humana  designali  solet  5  similem  clipeum 
cum  effigie  viri  et  uxoris  v.  in  Admirandis  Romanarum  Anti- 
quitatum  tab.  78.  Inscripta  verba  : 

Ernesto  Augusto 

Augusto  Friderico 

Adolpho  Friderico 
M.  Britann.  Regis  Aug, 

Soboli  fautissimce 
Juventutis  Principibus. 
Eminet  supra  clipeum  Sol  oriens  cum  Aquila,  quse  ingeniosior 
aliquis  facile  ad  adultiorem  setatem  Principtun,  ad  summa 
quseque  natorum,  et  ad  virtutem  eorum  referet,  cujus  fructus, 
late  per  terras  sparsos,  haud  parva  felicitatis  humani  generis 
incrementa  esse  aUaturos,  declarat  feminse  accubantis  species. 
Cornu  Copiae  manu  illa  complectitur.  Terra  mater  cum  no- 
tione  Ubertatis  et  Faustitatis.  Habitu  jacentis  frequenter  ea 
occurrit,  ut  in  oniche  Bnmsvicensi  inf.  p.  189,  ncque  alia  est 
feminajacens  cum  puero  in  Anaglypho  Capitol.  apud  Jws^ice, 
p.  30,  Fol.  I.  nunc  in  Mus.  Capit.  To.  IF  t.  66,  cf.  ibid.  tab. 
55.  Petita  autem  iUa,  quam  hic  vides,  est  e  nobili  anaglypho 
in  Palatio  Matthaeiomm  j  cum  in  Mommi.  Matth.  To.  III.  tum 
jam  ante  in  Admirand.  tab.  22,  ubi  perperam  inscripta  est  : 
Gallieni  profectio  ad  Orientem.  Promttxm  enim  est  Peleum 
agnoscere  ad  Thetidem  accedentem.  Quod  multo  magis  in- 
telligitur  comparato  altero  marmore  Matthaeiano  ap.  Winkelm. 
Monum.  ined.  tab.  110.  quod  prseclare  interpretatus  estvir  ille, 

popularis 


(    8     ) 

popvilaris    noster    desideratissimus.     Respectu    ad    clipeum 
JEneie  habito  subscriptus  est  versus  Mn.  VI.  890. 

Incendìtque  animum  fanus  venientis  amore. 
In  quem  sensum  ipsum  Carmen  dedicatorium  comparatimi  est, 
ut    ostendatur  Principibus  Ma^nae  Britanniae   Serenissimis 
gloria  seu  ex  belli  seu  ex  pacis  artibus  et  virtutibus  ventura. 


CARMEN 


(9    ) 


CARMEN  DEDICATORIUM. 

C^SARIS    ALTA    DOMUS    aUEM,     C^SAR    ET     IPSE,   PROBAVIT  J 
aUEM  VATEM    COLUIT    MAXIMA    ROMA    SUUM  : 

CUJUS    DIVINUM    CARMENj    CEU    FONTE    PERENNI, 

SENSIBUS    INGENUIS    PECTORA    VESTRA    RIGAT  : 

GUELFICA   PROGENIES,    faustis   penetralibus  okta, 

HIC    AUDET    VESTRAS    VESTER    ADIRE    FORES  j 
PRO    aUE    VNO    ASCANIO    TERNOS    MIRATUS    lULOS, 

aUOS    ALUIT    MAGNIS    INSULA    FETA    VIRISy 
INGEMIT,    ETj    VESTRA    CUR    NON    IN    TEMPORA    FAMA 

UT    SERVARER,    AIT,    FATA   DECERE    MIHI  ! 
MAGNÀNIMUM    JUVENUM  .JUICUISSET    FACTA    VIDERE 

FÓRTIA,    NOBILE    EPOS    SURGERET    UNDE    MIHI. 
KON    TAMEN    A    LAURO    VENIT    OMNIS    GLORIA  j      LAUDEM 

NON    MINUS    iETERNAM    PALLADIS    ARBOR    HABET, 
FEONTIBUS    HINC    VESTRIS    ETERNA    INNECTITE    SERTA. 

PULCRIUSj    ah!    DOCTA    NOMEN    ab    arte    VENIT. 
TUNC    SIBI,     TUNC    NUTRIX   AUGUSTA    GEORGIA    PLAUDET. 

HOC    DECORE,     HOC   MAJUS   TEMPORA    NULLA   DABUNT. 


III. 


(     10     )        . 

III.  p.  .  Capita  Homerl  et  Virgilii  obversa  :  hoc  qui- 
dem  e  Museo  Capitol.  Tom.  I,  1.  2.  at  Homeri  expressum  ad 
marmoris  Farnesii  exemplum. 

IV.  p,  .  Ex  Pitture  d' Ercolano  To.  Ili,  tab.  XLVI,  p. 
237-  femina  tabulas  ceratas  tenens  cum  stilo,  animo  in  id, 
quod  scriptura  est,  defixo  :  Dextra  tenet  ferrum,  vacuam  tenet 
altera  ceram'.     Ovid.  Met.  IX,  521. 

V.  p.  .  Instinimenta  scriptoris  veterum  :  tabula  cerata 
distychon  cum  stilo  :  ex  ead.  tab.  Pictur.  Hercul.  tum  sciinium 
librarium  ;  ab  altera  parte  atramentarixma,  duplex  quidem, 
cum  calamo  ex  iisdem,  f'ol.  II,  p.  55. 

VI.  p,  ,  In  fronte  BucoUcorum.  Faunus  ludibundus  cum 
capro.  E  gemma,  cujus  exemplum  apud  me  est.  Argumen- 
tum  est  multarum  gemmaioim  :  inter  quas  suavissima  Cabinet 
du  Due  d'  Orleans,    To.  I,   t.  75. 

VII.  p.  .  In  Ecl.  IV,  pueri  nescio  qua  fatali  felicitate 
memorabilis  incunabula  praedicantur  :  Jam  nova  progenies  coelo 
demittitur  alto.  Est  anaglyphum  in  aedibus  Justiniaiieis  : 
(unde  in  Galeria  Giustin.  To.  II,  61,  et  in  Admirandis  tab.  26) 
argumenti  docti  quidem,  nec  indocte  delineati,  male  tamen 
concinnati.  Assidet  Jupiter  puer  arboris  tr unoo,  et  a  Nympha 
Amalthea  lactatur  cornu  ori  admoto.  Stat  a  tergo  tanquam 
prodiens  ex  antro  Dictseo  Satyi'iscus  syringem  inflans.  Arboris 
trunco  implicitus  serpens  nidum  pullorum  appetit  morsu, 
assidente  bine  patre,  iUinc  matre  :  non,  ut  adsit,  auxili 
latura  plus  prcesentibiis.  In  specus  cacumine  aquila  leporem 
dilaniat.  Possis  forte  de  portento  in  Aulide  oblato  apud 
Homerum  II.  ^,  308,  sqq.  cogitare  ;  probabile  tamen  fit  sculp- 
torem  ornamenta  tantum  apponere  ^'oluisse.  Sic  et  Moschus 
IdyU.  S,  21,  sqq. 

VIII.  p.  .  Ecl.  F",  qua  Daphnis  defletur  5  et  v.  42.  Pas- 
tores, — Et  tumulumfacite,  et  tumulo  superaddite  Carmen.  Mo-< 
numentum  sepulcrale  :  est  exemplum  exigui,  sed  elegantis, 
sepidcrij  quod  Puteolis  visitur  in  Voyage  pittoresqne  de  Naplet 
p.  58. 

IX. 


(  Il  ) 

IX.  p.  .  Pan  Faunum  syringe  canere  docens  :  Occurrit 
in  gemma.  Expressa  est  manus  docta  elegantis  viri,  Levesque 
de  Gratelle  Reciieil  des  Pierres  gravées  antiques,  P.  II.  no.  25. 
Extat  quoque  inter  picturas  Herculanenses  (Tom.  I.  p.  41. 
acid.  To.  III.  p.  101)  Marsyas  Olympum  tibias  inflare  docens  j 
argumentum  olim  tabulse  Polygnoti  apud  Pausan.  X,  30,  p. 
873.  Adscriptus  est  versus  Ecl.  V,  49,  Fortunate  puer,  tu 
nunceris  alter  ab  ilio.  Quis  enimnon  poetae  invideat:  ab  ipso 
Pane  Carmen- rusticum  edocto  ! 

X.  p.  .  hi  fronte  Ed.  FI.  Persona  Sileni  cum  pedo, 
syringe  et  utre  ;  e  diversis  monumentis  petita. 

XI.  p.  .  Ed.  FI.  V.  14.  Silenum  pueri  vino  videre 
jacentem  Hesterno  injlatuni  :  Silenus  teniulentus  recubans. 
Ante  eum  duo  Genii  seu  Amores,  alter  cum  syringe  j  ita  ut 
ejus  somnum  provocare  velie  videantur.  Expressa  gemma  in 
Bracd  lib.  land.  tab.  71.  ex  onyche  exscalpto  apud  Principem 
Altieri;  cum  nomine  scalptoris  EVDOY.  Legit  vir  doctus 
Eu&ov,  Euthi  ;  erratum  puto  prò  Evo^ov.  .  Est  enim  Evodus 
sculptoris  nomen  ;  etsi  omnino,  an  jiOminis  sculptura  a  prisco 
sculptore  profecta  sit,  dubito. 

XII.  p.  .  Ed.  FU.  Diana  venatrix  ex  hortis  Cai-pen- 
sibus  in  Museo  Pio  Clementino  To.  I,  t.  31.  currens,  alte  cincta, 
cothm'nata  ;  secundum  illav.  31.  Diana — Icevi  demarmore  tota, 
Puniceo  stabis  suras  evinda  cothurno. 

XIII.  p.  .  In  versu  11  Eclogae  Vili  adscriptus  est 
accipe  jussis  Carmina  ccepta  tuis;  atque  liane  sine  tempora  circum 
Inter  victrices  hederam  tibi  serpere  lauros.  Faunus  coroUam 
plectens  pampineam.  E  gemma  Teucri  ap.  Winkelm.  Monum. 
ant.  ined.  Trait.  prelimi  p.  XIF. 

XIV.  p.  .  Ed.  X.  V.  69.  Omnia  vindt  Amor,  et  nos- 
cedamus  Amori.  Amor  leoni  perdomito  iirsidens  ;  notum 
multarum  gemmarum  argumentum.  iQuod  hic  visitur,  peti- 
tum  est  ex  Descripiion  des  Pierres  gravées  du  Cabinet  du  Duq 
d'  Orleans,  P.  I,  tab.  35.  p.  151.  Notius  est  aliud  cum  nomine 
Plotarchi  insidente  Amore  cum  lyiti. 

'      ■  ,  XV.- 


(12) 

XV,  p,  .  Geòrgie.  I.  v.  18.  Oleaeque  Minerva  ìnven- 
trix.  Numus  est  Atheniensium  ex  magno  ilio  numero 
didrachmorum  ;  adumbratus  est  unus  e  Museo  Hunter.  tah.  8, 
X.  Caput  Palladis  :  altera  parte  Noctua  dlotae,  seu  lagenae 
olearia;,  jacenti  insistens,  cKm  oleae  ramo,  Adscriptum 
A0E  ex  vetere  scribendi  mtione  prò  A^rjvatwv. 

XVI,  p.  ,  Ex  onyche  in  vasculi  speciem  elaborato  olim 
Mantuano,  nunc  in  Ser.  Ducis  Brunsvic,  Cimeliis  graphide 
expresso  et  illustrato  olim  ab  Henr.  Eggelingio  1682,  nuper 
retractato  1775.  Est  anaglyphi  argumentum  per  tres  areas 
seu  septa  divisum  ;  e  quibus  medium  hic  exhibetur,  C'eres 
cuoi  Triptolemo  curi-ui  (tarde  volventihus  plaustris)  insistens 
draconibus  junctis  ;  humi  accumbente  Terra,  brachio  Itevo 
innixa  canistro  uvis  onusto.  Supervolat  Genius  :  protome 
saltem  expressa,  prò  more  artificum  ;  gremio  tanquam  frugum 
ubertatem  efFundens.  A  tergo  fores,  templi  forte.  Subscrip- 
tus  versus  Georg.  I,  247.  Prima  Ceres  ferro  mortales  vertere 
terram  Instiluit. 

XVII.  p.  Georg.  I.v.  210.  Plaustrum  bijugis  bobus, 
incedente  juxta  puero  ;  translatum  e  fragmentis  marmorum  in 
Columbario  Libertorum  et  Servorum  Liincs  Aug.  a  Gorio  de- 
scripto  (Fior.  1727  et  repet,  a  Polene  To,  III.  et  nuper  iterum 
in  Piranesi  Antichità  Romane  To.  Ili,  tab.  99.) 

XVIII.  p.  .  Georg.  I.  249.  Aurora  in  altum  evecta  : 
Mii'ationera  mihi  fecit,  cum  diei  ortum,  tot  nobilissimis  poe- 
tarum  locis  multis  modis  ornatura,  passim  reperire  liceat, 
artium  conti-a  opera,  quae  diem  surgentem  exprimant,  esse 
perpauca  ;  Aurorae  quidem  vix  unum  et  altenim.  Nam  Sol 
fere  quadrigis  seu  bigis  evectus  in  caelum  occurrit  :  ut  in  ipsa 
dedicatoria  tabula  cerni  tur.  In  nmnis  frequentissima  res  est 
Oriens  :  verum  plerumque  cum  significatu  terrarum  sub 
oriente  sole  sitarum  ;  unde  etiam  Oriens  Augusti  et  Augustoruni 
legitiu:.  Est  ex  hoc  genere  prseclarum  nimiisma  Inter  Pisana 
tab.  18.  Auroram,  ut  et  Noctem,  eodem  fere  habitu  exprea- 
sam  videmus  de  terris  Orientis  et  Occidentis  in  arcu  Con- 

stantini/ 


(   13   )  ; 

stantini,  anaglyphis  ex  arcu  Trajani  spoliis  translatis  :  v. 
Arcus  Bellorìii  et  Admiranda  t.  22.  23.  ed.  pr.  At  Aurora, 
qua  dies  nascens  declaretur,  vix  occurrit  pi-aeterquam  in  numo 
gentis  Plautise,  Inter  numos  Familiar.  Romanarum  passim 
obvio,  eujus  interpretatio  debetur  Abb.Eckhelii  V.  C.  sagacitati. 
Idem  typus  expressus  est  in  gemma  prasclara  Ducis  Aurelianen- 
sis  ab  artifice  Rufo^  forte  liberto  alicujus  ex  gente  Plautia,  in 
qua  eratfamilia  Ruforum:  etsij  nisi  ille  numus  prostaretj  Vic- 
toriam  equidem  in  gemma  agnoscerem.  Ex  ista  gemma 
{Cabinet  du  Due  d'  Orleans  To.  I.  tab.  45)  expressa  est  nosti'a 
icuncula.     Minus  certa  est  altera  Aurora  ibid.  t.  44. 

XIX.  p.  .  In  fronte  Georg.  II.  Expressum  poculum 
seu  vas  Bacchicum  ex  v,  e.  Dominici  Ant.  Bracci  Commentariis 
de  antiquis  scalptoribv^  Voi.  II.  app.  t.  15,  2.  servatur  illud 
in  Cimeliis  D.  Rèndorp.  Marquette  Consulis  Amstelodamensis. 
Vides  sacrum,  quo  puer  hircum  ad  aram  ducit,  Georg.  IL 
V,  395,  adstantibus  duabus  Bacchis,  pateras  teneritibus,  cum 
Fauno  et  Satyro  capripede.  Ab  altera  parte  senex  manu 
sublata"  prsecipere  nesció  quid  videtur.  Sphinges  prò  orna- 
mento suiit. 

XX.  p.  .  Adstat  ante  ai'am  Bacchi  sacerdos  thyrsum 
tenens,  altera  manu  in  arani  libans  columellae  appositam: 
ducit  puer,  thyrsum  et  ipse  gerens,  hircum  ad  aram.  Ad- 
scriptus  versus  Gè.  II,  395 

Et  ductus  cornu  stabit  sacer  hircus  ad  aram. 
Adumbrata  hsec  sunt  e  pictura  Herculanensi  :  Pitture  d!^  Erco- 
lano  To.  W,  p.  221  ei  231.  conf.  Numum  Antonini  Pii  ex  sere 
in  Numism.  Albani  To.  I,  t.  24. 

XXI.  p.  .  Dioscuri  adstantibus  equis,  notissima  signa, 
adscripto  versu  e  Georg.  III.  89. 

Talis  Amycl(£i  domitus  PoUucis  habenis  Cyllarus. 
Petitaest  delineatio  ex  opere  Dominici  de  Rubeis  :  Raccolta 
di  Statue  antiche  e  moderne  tab.  II.  12.  13.  Conspiciuntur 
signa  Romee  in  Quirinali,  multis  quidem  in  partibus  recenti 
manu  instaurata,  antiqui  tamen  operis,  male  aliquando 
Phidise  et  Praxitelis  manus  esse  eredita  j  verìus  ad  Hegesiae 

exemplum 


(     H     ) 

«xemplum  expressa,  forte  Neronis  astate,  ut  Viscontius  non 
male  conjectabat,  cujus  Castorem  et  PoUucem  ante  Jovis 
Tonantis  sedem  memorat  Plin.  XXXIV,  19.  s,  16.  Castorem 
Cum  equo  omnis  antiquitas  exhibuitj  dubitar!  possit  de  fratre 
Polluce,  qui  pugilatu  clarus  fuit,  non  equitatione.  Verum  ad 
utrumque  adstantes  equos  numi  Romanorum  magno  numero 
exhibent  cum  urbium,  tum  familiarum,  Memmise,  Postumiee, 
tum  Imperatorum  Antonini  Pii,  Constantii  Chlori,  Maxentii  ; 
hujus  quidem  numus  jam  a  Donato  de  urbe  Roma  exhibitus  p. 
738.  E.  {p.  363.) 

XXII.  p.  .  Georg.  IF.  9,09.  Ex  Gemma  in  Cimelio  Duci? 
Aurelianensis  :  Description  du  Cabinet  du  Due  d' Orleans  T.  I. 
tab.  50.  a  doctiss.  \iro,  Abb.  Belley,  illustrata  in  To., XXXVI 
Meni,  de  VAcad.  des  Inscript.  Insidet  lyree  noctua,  ut  con- 
juncta  Apollinis  et  Minervaj  numina  et  honores  declaret. 
Sane  utriusque  numinis  studia  conjuncta  esse  necesse  est  in 
poétis  interpretandis,  nec  sine  poetices  gustu  aut  sapientiae 
seu  philosophiae  studio  feliciter  ea  in  re  verseris,  Adscripta 
verba  :  Tii;^)i  wjwloyÉvEia  KoXoa-a-ociuv ,  Fortuna  primigenia  Colos- 
sensium,  scilicet  quae  iis  ab  urbis  inde  primordiis  adfuit.  Gem- 
ma sane  est  hujus  generis  unica,  quam  equidem  ex  numismat. 
C'olossensium  expressam  suspicor  ;  etsi  numisma  ad  nostrum 
aetatem  sei-vatum  esse  non  memini. 

XXIII.  p.  .  Georg.  IF,  in  quo  de  mellificio  agitur  :  ubi 
V.  316. 

Pastor  AristcEUS — 
Amissis,  ut  fama,  apibus  viorboque  fameque. 
Numisma  est  ex  pluribus  apud  Pellerinum  et  Hunter.,  hoc 
quidem  e  Pellerin.  (To.  Ili,  pi.  96,  11.  12.)  In  altera  parte 
Aristaeus  heros  est,  Inter  duas  columellas  stans  ;  quae  aedicu- 
lam  designant  ;  adscriptum  nobile  cognomen  Aristasi  Ay^BVi, 
quod  sagaciter  assequutus  est  vir  doctiss.  Eckhel  Num.  vet. 
anecd.  p.  106:  in  altera  Jupiter  sedens  :  Zj^,-  Kas-iOf.  Corcy_ 
raeoi-um  hi  numi  sunt  ;  Jovis  Casii  religio  in  Corcyi'a 
fuit  prsecipua,  sparsa  inde  per  alias  insulas  maris  lonii  et  per 
oram  continentis. 

XXIV. 


(    15    ) 

XXIV.  p.  .  Georg.  Uh.  IV.  Recordandum  est  hoc  libro 
preeclarum  locum  de  Nyraphis  marinis  et  Nereidis  occurrere 
V.  334,  sqq.  Amphitrite  binis  equis  marinis  vecta,  antevolante 
Amorej  ad  Gemmse  ectypiim,  quod  habemus,  delineata.  Ar- 
chetypum,  quod  olim  Laurentii  de  Medices  erat,  nunc  in 
Cimeliis  Regis  Siciliae  servali  fertur  ;  gemma  amethystus  est. 
Est  quoque  ejus  ectypum  in  Lipperti  Dactylioth.  Miti.  I,  P.  I, 
77.  Olim  Veaus  pelagia  edebatur.  Quid  tamen  ?  si  Theti- 
dem  esse  dixeris,  memor  versus  TibuUi  I,  5,  45  Talis  ad 
JEmonium  Nereis  Pelea  quondam  Veda  est  frenato  ccerula  pisce 
Thetis.  Similes  alise  deas  marinse  passim  in  gemmis  visuntur  : 
y.  Mus.  Fior.  To.  II.  tab.  48  3  sed  minoris  et  artis  et  famss. 
At  egregise  artis  Sarda  idem  argumentum  exhibens  est  Inter 
Gemmas  Ducis  Marlburiensis  tab.  XI.  Alia  occuiTunt  in  ana- 
glyphis  V.  Admiranda  Galeria  Giustin.  Voi.  II.  extr, 

XXV.  p.  .  Anaglyphum  e  Marmor.  Taurinens.  To.  I,  p. 
69.  Nptum  est  veteres  sibiadmodum  placuisse  in  furore  Bac- 
charum  repraesentando  :  motus  pulcri  corporis  vehementiores 
et  capitis  jactationes  vaiietatem  et  ostentationem  artis  admitter 
bant.  Frequentatur  inter  hsec  Baccha  simili  habitu  in  gemmis  : 
Sic  in  Mus.  Florent.  To.  I,  tab.  8S.7.  9.  Mariette  To.  I,  tab.  41.  et 
Gravelle  To.  I,  tab.  67.  tum  in  Lippert.  Ductyl.  1,  1,  194—197. 
IH,  1,  166.  et  jam  olim  in  Maffei  Gemme  Voi.  Ili,  t.  56.  unde 
expvessa.  in.  Mo7itfauc.  Ant.expl.  To.  I,  tab.  165,  3.  Multa  in 
his  variant  3  prototypum  esse  videtur  genima  Medicea.  Tenet 
Baccha  manu  ìcunculam  seu  feminae  seu  viri  duas  tibias  in- 
flantis:  cujus  rehgionis  ac  notionis  ratio  obscura  est.  Desti- 
nata erat  hsec  tabula  libro  IV.  Georg.,  ubi  v.  520  Ciconum  matrés 
Inter  sacra  deuni  nocturnique  orgia  Bacchi  Discerptum  latosju- 
venem  sparser  e  per  agros.  Quod  facinus  in  alio  marmore  Musei 
Taurinensis  p.  19  ab  artifice  redditum  videas.  Parum  tameu 
delectat  tantae  immanitatis  spectaculmn.  ' 

XXVI.  p.  Assidet  Musa,  Clio  quidem,  cestro  quasi 
Phoebeo  percita,  e  To.  Il,  t.  24  Musei  Pio  Clementini,  Infixus 
columellee  clipeus  cum  distiche  Propertiaao  : 

Cedite 


(   le  ) 

Cedile  Romani  scriptores,  cedite  Graii, 
Nescio  quid  majus  nascitur  Iliade. 

Prop.  Lib.  II.  Eleg.  Extr.  GÌ.  sqq.  ad  Lynceum. 
XXVII.  p.        ,     Pegasum  videsex  hyacintho:  ad  ductam 
Dactylioth.  Lippert.  Mill.  II,  1,  60. 

DEDICATIO    ÌENEIDOS 

SI    MIHI    SUSCEPTUM    FUERIT    DECURKERE    MUNUS 

O    PAPHON    O    SEDES    aVJE    COLIS    IDA.LIAS 
TROIUS    ^NEAS    ROMANA    PER    OPPIDA    CIGNO 

JAM    TANDEM    UT    TECUM    CARMINE    VECTUS    EAT 
NON    EGO    TURE   MODO    AUT    PACTA    TUA    TEMPLA    TABELLA 

^  ORNABO    ET    PURIS    SERTA    FERAM    MANIBUS 
CGRNIGER    HOS    ARIES    HUMIXEIS    ET    MAXIMA    TAURUS 

VICTIMA    SACRATO    TINGUET    ODORE    FOCOS 
MARMOREUaaUE    TIBI    DEA    VERSICOLORIBUS    ALIS 

IN    MOREM    PICTA    STABIT    AMOR    PHAKETRA 
ADSIS    O    CYTHEREA    TUUS    TE    C^SAR    OLYMPO 

ET    SURRENTINI    LITORIS    ORA    VOCAT 

Dedicatio  Mneidis  ;  vxJgo  ipsi  Maroni  tributa  ;  perperam  ; 
poétae  lamen  non  infelicis.  Saltem  mira  ejus  est  venustas  et 
suavitas.  Legitur  in  Antholog.  Lat.  lib,  I,  Epigr.  63.  et  in 
Vii-gilii  Catalect.  VI. 


XXVIII.  p.  .  Neptunus  tridentem  emittens  e  Begeri 
Thes.  Brandenb.  T.  I.  p.  250.  Numus  argenteus  Demetrii 
Poliorcetae.  Idem  et  similes  alii  ap.  v.  e.  Eckhel  et  Fròiich 
memorantur.  Parerga  e  variis  monumentis  petita  sunt  : 
Triton  buccinam  inflans  remo  nixusj  cum  una  Nereidum 
delphino  insidente.  Subscripta  verba  :  Maturate fugam  JSn. 
I.  137. 

XKJQL, 


(    17    ) 

XXIX.  p.  .  Lib.  I.  Venus  curru  vecta  ab  Amoribus  : 
e  nurao  gentis  Jaliae  apud  Morell.  Thes.  num.  Famìl.  tah.  1. 
Gentìs  Julics.  Subscriptus  versus  Ipsa  Paphum  sublimis  abit. 
^n.  1.415. 

XXX.  p.  .  /En.  IL  175.  Pallas  parmamque  ferens 
hastamque  trementem  conspicitur  Venetiis  in  vestibulo  biblio- 
thecae  S.  Marci  :  Statue — di  S.  Marco  To.  IL  tah.  11. 

XXXI.  p.  .  yEneas  Anchisen,  manu  tenentem  sacra, 
humeris  portat,  respiciens  patrias  moenia,  Ascanium  manu 
trahens  :  secundum  versum  adscriptum  : 

— dextrcE  se  parvus  lulus 
Implicuit,  sequiturquepatrem  non  passibus  cequis.  Mn.  II.  723. 
Est  autem  typus  Antonini  Pii,  quem  ex  magna  copia  numo- 
rum,  qui  Mneaz  pietatem  exhibent  (v.  Raschìi  Lexic.  NumiS" 
mot.  T.  I.  p.  131.)>  selegimus  ap.  Landi  Numism.  p.  7.  Mus. 
Pembrok.  P.  IH.  tao.  96.     Numism.  Reg.  Christinee  tab.  16. 

XXXII.  p.  .  Scylla  specie  proxime  accedente  ad  versus 
^n.  III.  426. 

Prima  hominis  facies  et  pulchro  pectore  virgo. 
Pube  tenus  :  postrema  irhmani  corpore  pistrix, 
Delphinum  caudas  utero  commissa  luporum. 

Exeunt  ex  utero  protomae  luporum,  seu  canum  marinorum  j; 

uterus  autem  seu  corpus  desinit  in  caudam  belluae  marinss. 

Doctum  marmor,  cujus  particula  haec  exhibetur,  extat  apud 

Winckelm.  Monumenti  inediti  no.  37. 

XXXIII.  p.  .  Mn.  IH.  694.  adumbratum  est  signum 
Fluvii,  ut  in  monumentis  frequenter  conspicitur.  Nam 
Alpheum  ipsum  nusquam  expressum  vidi,  et,  qui  Arethusae 
amores  dixit  poèta,  Alpheum  juvenem  credere  debuit. 

——  Alpheum  fama  est  huc  Elidis  amnem 
Occultas  egisse  vias  subter  mare  :  qui  nunc 
Ore,  Arethusa,  tuo  Siculis  confunditur  undìs, 

XXXIV.  p.  .  ^n.  ni.  696.  Caput  Arethusae,  Su^axeo-w, 
aubscripto  versu  Ore,  Arethusa,  tuo.  Occurrit  in  inntimeris 
Syracusanormn  numis  apud  Parutam,  Dorvill.  et  al.  Delineatio 

p 


(    18    ) 

fàcta  ad  exèmplum  apud  Begerum    Thes.  Brandenb.    T.  I. 
p.  388. 

XXXV.  p.  .  Dido — unum  exuta  pedem  vinclis  —  Te*- 
tatur  moritura  deos  et  conscia  fati  Sidera — JEn.  IV.  518.  Sig- 
num  Didonis  extat  in  Museo  Pio  Clementina  To.  II.  tab.  40. 
Fidem  facit  conjecturae  per  se  lubricae  pes  nudus,  reliqua 
in  signo  truncato  restituta  ad  exèmplum  similis  signi  in  Móì- 
bus  Barberinis  ;  etsi  in  hoc  manus  cum  ense  a  l'ecentì  manu 
est.  Constat  tamen  e  Macrob.  V.  17  sape  ab  artificibus  re- 
petitam  fuisse  Didonem  ;  ut  mirari  liceat,  eam  non  frequen- 
tius  repertam  esse  in  antiquorum  operum  reliquiis.  Dido- 
nem agnoscunt  in  Picturis  Herculanens.  To.  I.  p.  73. 

XXXVI.  p.  .  Respicit  icuncula,  ex  Pictiir.  Hercula- 
nens. To.  I.  p.  207  petita,  serpentem  e  tumulo  Anchisee  pro- 
deuntem  et  inferias  libantem.   —  serpens 

Lìbavìtque  dapes,  rursusque  innoxius  imo 
Successa  tumulo,  et  depasta  altaria  Uquit, 
2£.n..  V.  91.  Videtur  serpens,  aram  nexuum  gyris  impli- 
cans  et  apposita  poma  delibans.  Genius  loci  essej  adstat 
puer  fiondibus  coronatus  et  frondem  manu  tenens'j  mirantis 
gestum  videre  putes  conspecto  portento.  Adscripta  in  tabula 
verba  ;  Genius  hujus  loci  mentis.  Videtur  dictum  prò  :  Ge- 
nius Loci  montis  hujus.  Nota  enim  res  est,  loca  suum  ha- 
bere  Genium. 

XXXVII.  p.  .  ^n.  V.  110.  Tripus  afFabre  factus 
cum  vase  et  palma,  qualis  conspicitur  in  Stuart's  Antiquities 
of  Athens  p.  36.  Erant  enim  in  ipso  carniine  V.  110  inter 
prsemia  certaminum  sacri  trìpodes  viridesque  cor  once,  Et 
palma,  prelium  victoribus. 

XXXVIII.  p.  .  Ganymedes  ab  aquila  raptus  —  puer 
frondosa  regius  Ida  —  quem  prcepes  ab  Ida  SubUmem  pedibus 
rapuit  Jovis  ales  ab  alto.  Mn.  V.  253, —  in  statue  antiche — 
nelV  Antisala  della  Libreria  di  S.  Marco  P.  II.  t.  7.  olim  e 
tholo  suspensus.    Convenit,    quod  mireris,    cum  mannore 

tyjjws 


(     19    ) 

typus  numi  Dardaniorum  ex  aere  ihter  numismata  Getse  ap. 
Vaillant.  Numism.  gr.  p.  107.  Expressum  videbis  in  Descript 
du  Cab.  d'Orleans  T.  I.  p.  38,  Signo  hic  expresso  simile  est 
àlìud  a  Pacettio  restitutum.  v.  Guattirli  Monum.  ineà.  1786. 
p.  47-  tab.  1 1 .  cujus  non  absimilis  esse  debet  statua,  quae 
apud  S.  Ildefonsum  servatur  :  v,  Caimo  Vago  Italiano  To.II. 
p.  141.    In  utraque  canis  allatrans  apposita  est. 

XXXIX.  p.  .  Mn.  VI.  26.  Minotaurum  vulgo  appellant, 
etsi  perperam^  signum  innumeris  in  numis  obvium^  inpri- 
mis  Siciliae  et  Magnae  Grceciae  ;  nunc  ex  gemma  Aurelianensi 
descriptum  Descriptìon  des  Pierres  gravées  -du  Cabinet  d'Orleans 
p.  123  tab.  28,  ubi  a  doctis  interpretibus  ad  agriculturam  re- 
fertur.  Esse  signum'  illud  vetus  aliquod  symbolum,  seu  em- 
blema, rei  certse,  pariter  atque  alterum,  humani  corpoiis 
cum  taurino  capite,  qui  verius  Minotauii  appellatione  venit, 
haud  dubito;  verum  tamen  sensum  ignorari  arbitror,  etjara 
a  Grascia  litteris  expolita  ignoratum  esse.  Redetmt  itaque 
omnia  ad  conjectationem  ;  habet  probabiUtatem  aliquam,  si 
de  flumine  per  taurum  designato  cogites;  res  ipsa  satis  ex- 
pedita  non  est.  Solis  sub  Hebonis  nomine  apud  Neapolitanos 
celebrati,  speciem  exprimi  multis  docere  voluit  Martorelli  dell* 
antiche  Colonie  venute  in  Napoli,  Voi.  I.  Nititur  auctoritate 
Macrobii  Sat.  I,  18  ;  verum  is  Dionysum  Hebonem  dictxim 
et  barbata  specie,  senili  quoque,  exhibitum  narrat;  atqui  iS 
est  Bacchus  barbatus.  Advocatum  autem  signum  in  hunc  lo- 
cum  ex  vss.  VI,  20.  21  sqq.,  ubi  mixtutnque  genus  prolesque 
biformis  Minotaurus. 

XL.  p.  .  jEn.  VI.  226.  Vas  cinerium  seu  urna  elegan- 
tissima :  ex  Sepolcri  antichi — di  Sanfes  Bartoli  p.  101.  De 
Miseni  funere  lib.  VI,  226 

PostquaM  coUapsi  cineres,  et  fiamma  quìevit, 
Heliquias  vino  et  bibulam  lavere  favillam, 
Ossaque  leda  cado  texit  Corynceus  a'éno. . 
XLI.  p.         .     Proserpina  cum  Plutone  insidens  throno, 
adstante  ab  altera  parte  Genio  seu  Cupidinè,  ab  altera  puella, 
Tnanji  vasi  imposita  ;  Psychen  dixeris.    Adscriptus  versus  IExì.. 

VI. 


(     20     ) 

VI.  402  Castra  licei  patrui  servet  Proserpina  limen.  Anagly- 
phum  Ostiae  repertum,  nunc  in  Museo  Pio-Clementino  ser- 
vatur  :  v.  To.  II,  tab.  I.  Quem  animi  sensum  artifex  expri- 
mere  voluerit,  difficile  dictu  est.  Tu  possis  eo  referre,  quod 
nec  in  infeiis  locis  amore  liberatxir  animus.  Nam,  quod 
Psyche  Orcum  adire  missa  est,  nihil  cum  argumento  conjunc- 
tum  habet. 

XLII,  p.  .  ^n.  VI.  883.  Ex  anaglypho  in  aedibus  Sàc- 
chettiorum  Admir.  tab.  65.  Femina  stans  ante  columellam 
stilo  globum  columellae  impositura  incidens.  Ad  horoscopum 
referenda  res  ;  signat  Parca  fata  nascentis  hominis.  In  ana- 
glypho Pamphylio  pauUo  ante  laudato  globus  Zodiaco  insig- 
nitus  est  j  ne  dubites  feminam  esse  Parcam,  comparatio  ejus- 
dem  anaglyphi  vetat.  Alio  modo  cum  ferula  globo  admota 
occurrit  Urania  ;  ut  bene  monet  Winckelm,  Mon.  ined.  No.  184. 
185.  nec  tamen  propterea  damnanda  est  altera  ratio  in  aliis 
xnonmnentis,  ut  in  nostro. 

XLIII.  p.  .  ^71.  VII.  341.  Furia  serpentem  immìssura 
in  scelerati  hominis  pectus;  facem  praeferens  manu  altera, 
ad  ducturn  fere  pulchellse  iconis  in  fronte  dramatis  viri  inge- 
nio et  acumine  eminentissimi  de  Gcethe.  Petita  est  iUa  ex  no- 
bili anaglypho,  quod  Clytsemnesti'ae  et  ^gisthi  caedem  ab 
Oreste  perpetratam  exhibet,  olim  iEdium  Barberiniarum^  nunc 
Musei  Pio-Clementini,  prolatum  olia?  a  Winckelm.  Mon.  ined. 
No.  148,  nuper  egi'egie  illustratum  ingenio  et  doctrina  Heeren 
nostii  in  Commentatione  Rotnce  1786  edita.  In  eo  quidem 
binae  Furise  sipario  prjetentse,  sive  quod  hoc  modo  artifex  ex 
conspectu  remota,  perspectivae  imperitia,  innuere  voluit,  ut 
in  altero  No.  149  septo  ali  quo  Furia  disjimcta  est  j  eo  fere 
modo  quo  artifex  sibi  consukre  voluit  Morpheo  expresso  in 
Admìrand.  tab.  24.  H'inck.  Mon.  ined.  No.  110.  (velo  saltem 
interdum  utuntur  :  cf.  Fogginius  T.  IV.  Mus.  Capii,  p.  293. 
Mon.  ani.  t.  52.)  sive  ut  sit  peplum  quo  Agamem.nonem  impU- 
citum  legimus,  cum  occideretur,  mox  ab  Oreste  iji  conspec- 
tum  allatum  :  ut  acute  Heeren  conjicit.  In  capillis  Furiae  alii 
«ibi  videntur  serpentem  implicituin  animadvertere,  quem  et  in 

vase 


(     21     ) 

rase  Graeco  antiquo  videte  licet,  quo  Furiae  Orestem  exagi-^ 
tant  j  habetur  illud  Inter  Etrusca,  v.  e.  ap.  d' Hancarvill.  Tói 
JI.  tab.  30.  Cseterum  animo  obversabantur  illa  poetee  .•  VII, 
341  sqq. 

Exin  Gorgoneis  Aledo  infecta  venenìs 
Principio  Latium  et  Laurentis  teda  tyraàni 
Celsa  petit,  tadtumque  obsedit  limen  Amata. 
Huic  dea  ccendeis  unum  de  crinibus  anguém 
Conjidt,  inque  sinum  prtecordia  ad  intima  subdit. 
XLIV.  p.       .    Baccha  enthea,  capite  jactato  discurrens, 
cum  epigraphe  :  Euoe,  Bacche,  fremens  ex  lib.  VII,  389,    Eo 
habitu  Bacchae  in  multis  gemniis  et  anaglyphis  \isuhtur.    Ea, 
quae  hoc  lodo  exhibetur,  in  ara  elegantissimae  formse  unum 
ex  trinis  lateribus  ornat  j  reddita  est  ex  opere  nobilissimo  : 
Statue  delia  Libraria  di  S.  Marco  To.  IL  tab.  34. 

XLV.  p.  .  iE«.  VIL  396.  Tympanum  cum  crotalis,  fis- 
tula  ac  thyrso.  Etiam  heec  sunt  e  diversis  monumentis  Fio- 
rilli  nostri  ingenio  composita. 

XLVI.  p.  .  ^n.  VllL  620.  Janus  expressus  est  a  Fio- 
rillo nostro  ad  ductum  librorum  de  Roma  antiqua.  Donati  et 
aiiorum,  inque  his  Barbault  Monumens  de  Rome  ancienne  pi. 
21.  p.  28.  Alluditur  ad  v.  620,  ubi  Juno  ipsa  Janum  reser- 
asse  narratur, 

Impulit  ipsa  manu  portas  et  cardine  verso 
Belli  ferratos  rupit  Saturnia  postes. 
In  dilectu  tamen  Jani  arti  potius  suse  quam  ventati  con- 
suluit  FioriUus.  Janum  enim  transitorìum  in  foro  boario, 
cujus  vestigia  adhuc  supersunt  haud  contemnenda,  exhibuit  ; 
cum  in  poèta  de  Jani  aede  pacis  bellique  indice  agatur  ;  erat 
illa  Jani  gemini,  ei-atque  biforis,  et  sita  ad  imum  Argiletum, 
prope  theatrum  Marcelli,  sub  radicibus  Capitolii:  cUjus  fa- 
ciem  petere  licebat  e  numis  Augusti  aut  Neronis,  cujud 
plures  sunt  numi  Jani  aede  insigniti. 

XLVII.  p.  >      .    /En.  VIIL  81.    In  conspectu  sunt  moenia 
urbis,  Laurentum  dixeris,  lauro  quoque  in  muris  extante,  v. 
Mn.  VII,  59  sqq.  Laurus  erat  cet.  apposito  quoque  igni  seter- 
no. 


(     22     ) 

no,  quem  Troja  secum  attulerat  JEneas,  JEn.  II,;  296.  297. 
In  littore  scrofa  cum  XXX  porcellis  juxta  ficum  ruminalem 
(cf.  Vili,  43  sqq.  et  81  sqq.).  Plura  ita  rerum  momenta  in 
unum  locum  ab  artifice  collata  vides.  Est  autem  tabula  adum- 
brata  ad  ductiun  numi  Antonini  Pii  maximi  moduli  ex  aere. 
Prostat  ille  in  numism.  Christince  R.  et  apud  Spanhem.  To.  I. 
de  usu  et  prast.  Num.  Voi,  I,  p.  364  :  memoratur  a  Vaillant 
et  al.  Expressus  est  h.  1.  numus  ex  Numismat.  jnax.  moduli 
Ludovici  XIV  tah.  6,  n.  5. 

XLVIII.  p,  .  ^n.  Fin.  301.  Gemma  a  multis  ex- 
pressa, etiam  pictura  ab  Annibale  Caraccio  in  Faraesiis  aedi- 
bus,  Hercules  quiescens,  saxo  insidens  leonis  exuvils  instrato  j 
pone  Diomedis  equorum  protome  ;  pes  impositus  alteri  saxo, 
in  quo  reclinata  clava,  Sphinge  apposita  :  quo  Consilio,  vìx 
pronuntiem,  nisi  artifex  significare  voluit  allegoricum  esse 
opus  j  subjectum  est  caput  apri  Eiymanthii  cum  trinis  pomis 
Hesperidum.  Mirationem  gladius  seu  culter  facit  formae 
novae,  quem  manu  tenet  ;  ut  nec  tamen  manubrio  caput  sus- 
tentare  videri  debeat  ;  vaginam  putes  gremio  impositam  esse  ; 
uti  arcus  a  tergo,  Inscripta  verba  quietem  labore  parari  do- 
cent  :  iróvo^  Ttf  y.axój;  riVi;;^a<^?*v  oc'tTio^.  Archetjpa  Sarda,  de 
cujus  antiquitate  dubitari  non  vidi,  olim  Crozati,  extat  in 
Museo  Ducis  Aurelianensis  :  Description  du  Cabinet  du  Due 
d'Orleans,  T.  I.  tah.  86,  Extant  alia  exempla,  ut  inter  Geni- 
mas  regis  GaUiarum  :  apud  Mariette,  To.  I.  tah.  84,  85.  alia 
inter  Ectj-pa  Lipperti  extant.  Sacrum  Jovi  Centeo  factum 
respexisse  videri  potest  aitifex,  si  saxum  et  cultura  advertas. 
V.  Sophocl.  Trachin.  750  sqq. 

XLIX.  p.  .  ^«.  nn.SSS.  Venus  Vulcanum  adit  ;  ut 
arma  ^nese  fabricetur,  rogat.  Arma  rogo,  genetrix  nato.  Pe- 
tita  est  icon  ex  Lipperti  Dadyliotheca  To.  III.  1,  76.  Sarda 
est  apud  elegantiarum  arbiti'um,  Regem  Poloniee.  Adit  Ve- 
nus  Vulcanum  supplex,  arma  .■Eneae  fi'.io  rogatura  ;  ipse  Vul- 
canusin  foculo  telum,  in  quo  cudendocum  maxime versabatur, 
candefiacere  videtur.    Est  autem  hoc  aigumentum  multarimi, 

priscae 


(    23.) 

priscse  an  recentis  artis,  gemmarum,  ut  vel  apud  Lippertum 
videre  licet  Notior  est  illa  quae  apud  Gravèllium  habetut  To. 
1.13. 

L.  p.  .  Mn:  Vili.  71'i.  Augusti  signum  sacrifìcantis 
habitu  e  Museo  Pio-Clementino  To.  IL  tab.  46.  Ornabat  olim 
basilicam  coloniae  Ocriculanae  in  Umbria,  unde  nuper  cum 
»liis,  quse  e  ruinis  eruta  fìierunt,  Romam  deportatum  est. 
Delegimus  autem  hoc  inter  aKà  Augusti  signa  tanquam  minus 
notum. 

LI.  p.  .  j^n.  IX.  102.  Nereus  cum  Doride  mari  ìn- 
natans  editur  a  Gorioj  illa  duo  pueros  manibus  amplexa, 
prseeunte  Amore  et  Delphino.  PraestantissimUm  scalpturae 
opus  hoc,  amethystus  esse  fertur,  in  Cimeliis  Mediceis 
asservatur.  v.  Mus.  Florent.  To.  II.  t.  46.  Unde  exemplum 
expressum  a  Lipperto  Dac^^Zio^A.  T.  I.  1,  123.  Nereus 
sane  vulgo  apud  poetas  senex  est  j  potuit  tamen  artifex  sequi 
id  quod  magis  piacere  ac  delectare  posset.  Accommodatum 
autem  est  pulchrum  hoc  artificis  opus  versibus  ^n.  IX,  102, 
quatenus  et  hic  natantes  exhibentur  Nereides  : 

-qualis  Nereia  Doto 

Et  Galatea  secant  spumantem  pectore  pontttm^ 
LII.  p.        .    JSw.  X.  505.    Pietas  militaris.    Heros  defìoi-* 
ens  absportatur  e  pugna  a  sodalibus  ad  suos  :  adstat  senex  ve- 
nerabilis,  manum  ejus  amplexus,  et  ad  ejus  latus  femina  do- 
lens.     Adscripti  versus  e  lib.  X,  505, 

At  sodi  multò  gemitu  lacrìmisque 

Impositum  scuto  referunt  Pallanta  frequentes. 
Anaglyphum  est  Musei  Capitolini  To.  IK  tab.  39.  Miratur 
Fogginius  unum  tantum  galeatum  esse,  malitqué  itì  sene  me- 
dicum  agnoscere  ;  quod  eum  adducit,  ut  persuadeat  sibi,  non 
mortuum,  sed  segrotum>  aliquem  portari  j  Alexandrum  esse, 
Cydno  anme>  in  quem  descenderat,  letali  frigore  correptum^ 
LUI.  p.       .    Mrt.XI.i,    Tropseum-Gumverbis    ■ 

• tibi,  magne,  tropceum 

Bellipotens'-— 

hujuA 


(     24     ) 

hujus  generis  monumentum  extat  praeclarae  artìs,  tropaeum 
Mani  seu  Domitiani  seu  Aiigusti,  quod  Piranesius  splendida 
tabula  exhibmt.  Numorum  argumentum  est  frequentissimum. 
Quod  hic  redditum  vides,  petitum  est  a  numo  Pescennii  Ni- 
gri  apud  Haym.  To.  II.  230,  4.  Pednis.  Mus.  Farnes.  To.  III. 
tab.  18,  6. 

LIV,  p.  .  jEn.  XII.  169.  Spectat  anaglyphum  ad  sa- 
crum  quod  fit  in  foedere  saaciendo  inter  Latinum  et  iEneam, 
V.  169 

Procedunt  castrìs,  puraqiie  in  veste  sacerdos 
Scetigerifetum  siUs,  intonsamque  bidentem 
Attulit,  admovitque  pecus  Jlagrantihus  aris. 
In  anaglypho  suove  taurilia  habentur  ab  Imperatore  stante 
ante  aram  et  libationem  in  ignem  fàciente  ;  adstat  camillua 
cum  acerra,  et  pone  eum  tibicen  ;  accinentibus  tibicinibus 
duo  pueri  adducunt  suem  et  arietem,  at  popa  taurum.  Im- 
perator  in  fronte  exercitus  constitutus  esse  videtur  }  est  antera 
is,  nam  in  ipso  monumento  (qucd  adumbratum  est  ex  Admì- 
randis  tab.  17.  extat  autem  nec  minus  in  Bellorii  Opere  :  Ve- 
teres  Arem  Augustorum  trium  plus  insìgìiium)  facile  agnoscitur, 
Trajanus,  princeps  optimus.  Anaglyphum  Romae  in  arcu 
Constantini  M.  visitur  ;  translatum  ad  eum  ornandum  e  vetere 
Trajani  arcu,  dejecto  et  everso,  ut  ad  hominem,  cujus  audax 
et  improbum  ingeniura  fortunam  propiliam  habuit,  posteri- 
tati  commendandum  transferentur  decora  Principis  optimi  et 
«anctissimi. 

LV.  p.  .  yEn.  XII.  827.  Roma  sedens,  quo  solet,  ha- 
bitu,  exerta  mamma  dextra,  tenens  parazonium  et  hastam, 
thorace  prò  throno  sufcgecto. 

Sii  Romana  potens  Itala  vìrtute  propago  ! 
Est  autem  adumbratum  signum  ex  \Micseo  Pio-Clement.  To. 
IL  1. 15.  ubi  cf.  Viscontium  virum  eleganter  doctum.  Occunit 
Roma  simili  habitu  in  arcu  Ti'ajani,  tum  in  numis  Neronis, 
GalbsB,  Vespasiani. 

LVL 


'  ■  ÉÉ-  - 
25      ) 

XVT.  p.  .  Adfin.  Mneìdìs  lib. -sM.  Aquila  alisexpansis 
intra  coronami  lauream,  adumbrataex  Piranesii  marmoribus. 
In  medio  scripti  vei-sus  Homerici,  qui  fundum  omnis  et  my- 
thi  et  fortunas  ^Enese  fecere  :  > 

Ni/v  ó's  TE  Aìv£j«o  /S<»j  T^mcTiTtv  dvd^n,  . 

Kaì  TraTdEs  iroilàwv,  roi  jcev  ju.jtootctS'e  yévmroii. 

LVII.  p.  .  In  fronte  ac  titulo  Voluminis,  quo  contine- 
antu)'  Culex,  Ciris,  &c.  Musa  evellens  plumas  alis  Sirenis  ; 
secundum  exemplum  anaglyphi  apud  Wmckelm.  Mon.  ined.  46. 
Sirenum  certamen  cum  Musis,  nota  est  fabula  Boeotorum, 
quo  videe  Sirenes  deplumes  a  Musis  factae  sunt,  pennis  evul- 
sis  :  Paus.  IX.  34.  Delectum  hujus  tabulse  fecit  lusus  in- 
genii.  Proposita  sunt  in  hoc  volumine  carmina  deteriorum 
pleraque  poetarum  aut  meliora  ab  iis  interpolata;  Musa 
itaque,  hoc  est  ingenium  eorum  nutritione  formatum,  se- 
verara  in  illa.  carmina  criticen  exercet,  interpolata  notat  ac 
rejicit,  nomini s  Virgiliani  auctoritatem  illis  detrahit,  et 
poétastros  nudos  traducit. 

LVllI.  p,  .  In  fin.  pro<Emn  in  Culicem.  Lusus  Fauno- 
rum  et  Satyrorum  ex  anaglypho,  quod  Roms  in  cimeliis  V. 
C.  Jenkins  habetur,  apud  Guattini  V.  C.  Monumenti  inediti 
anni  1786  p.  XXXII.  tah.  11.  Adstat  ara  frugibus  onerata 
ante  arborem. 

LIX.  p.  .  Ad  Culicis  V.  43.  Anaglyphi  fragmentum  ex 
Museo  Capii.  Voi.  IV.  tab.  29.  Nihil  enim  aliud  quaerebatur, 
quam  ut  olium  pastoris,  quod  poeta  prseclare  describit, 
aliquo  saltem  modo  oculis  subjiceretur;  Atqui  nihil  servatum 
memineram  ex  antiquitate,  quod  assurgeret  adilla  :  Proputit 
ut  stabulis  ad  pabula  lata  capellas  eie.  v.  43  sqq.  Jam  silvis 
dumisque  vagce  jam  vallibus  abdunt  Corpora.  Tondentur  te" 
nero  viridantia  gramina  morsu.  Penduta  projectis  carpùntur  et 
arbuta  ramis,  Densaque  virgultis  avide  labrusca  peiuntur. 
H(Ec  suspensa  rapii  carpente  cacumina  morsU,  Vel  salicis  lentie, 
vel  quiE  nova  nasciiur  arbos. 

E  LX. 


(     26     ) 

LX.  p.  .  Suavissimum  gemmae  ar^imentnra  in  eaza 
Aurelianensì  :  Cab.  du  Due  d  Orleans,  To.I.  tub.'ÌG.  Con- 
sentit  versus  Culicis  114,  5. 

He  etiani  viridi  ludentes  Panes  in  herha 
Et  Satyri  Dryadesque  choros  ege^e  puellcE, 
Naiadum  et  ccetus. 
Gemma  est  anaglypha,  saci-um  fit  Pani;  nec  quicquam  oc- 
currit,  quod  inteiprete  indigeat  ;  nisi  forte  clava,  quam  manu 
tenet  una  ex  feminis  ;  Sed  feliciter  rem  expediunt  docti  et 
elegantes  iiiterpretes  Gemmarum  Aureiianensium  Abb.  de  la 
Chou  et  Abbas  le  Bloiid  W.  CC.     Refertur  clava  ad  vitam  ru- 
dem  et  agieatem  :  quae  non  modo  Herculem  clava  armavit, 
verum  etiam  deos  lusticos,  Priapum,  Panem  et  alios,    Winck- 
elmannus  To.  li.  Mora.  ined.  p.  55.  habitum  Tragoediae  cla- 
vam  cum  persona  gestantis  bine  ducebat.     In   hoc  tamen 
heroés  potius  arlificibus  aute  oculos  fuisse  puto,  ut  Herculem, 
Theseum. 

LXI.  p,  .  Ad  Culicis  v.'ì07.  Mercurius  Umbram  evo- 
cans  :  argumentum  multarum  gemmarum  ;  nunc  ex  gaza 
Ducis  Aurelianensis  :  Cab.  du  Due  d'Orleans  To.  I.  tab.  23. 
Culex  in  hoc  cannine  ex  inferis  redux  pastori  convicia  facit 
V.  207,  8. 

Effigies  ad  eum  Culicis  devenit  — 

Videntur  tamen  mox  ii,  qui  dogmatibus  Platonicis  imbuti 
erant,  revocasse  hoc  ad  animarum  in  corpora  seu  reditum  seu 
primum  ingressum. 

LXII.  p.  -  sub  fin.  Culicis  restituii.  Iterum  vitae  rus- 
ticae  gaudia  et  lusus  declarat  anaglyphum  Musei  Capitolini  tab. 
60.  Tb,  JV.  sed  artificum  more  et  ingenio  per  fabulas  Bacchi- 
cas.  Adstat  Bacchus  puer,  nebride  cinctus,  qviem  salutant 
et  devenerantur  duae  Bacchae  duoque  Fauni.  In  reliqua  ana- 
glyphi  parte,  hic  omissa,  Bacchus  modo  natus  a  Nymphis 
ablutus,  item  ascoliasmus  inter  Faunos,  exhibebatur. 

LXIII. 


(     27     ) 

LXIII.  p.  .  Numisma  Megarensium  ap.  Pelerìru  Re- 
cueil  de  Medailles  de  Peuples  et  de  Fillts  To.  1.  pi.  23j  24  ex 
aere,  ailudens  ad  versus  Ci  vis  v.  lOp — 109. 

Stat  Megara,  Actcei  quondam  munita  labore 
Alcathoi,  Phofbique  ;   deus  namque  adfuit  UH. 
linde  etìani,  ciiìiarce  voces  imitatus  acutas, 
Scepe  lapis  recrf-pat  Ctjllenin  munera  pulsus, 
Et  veterein  soaitu  Plioebi  tesiaiur  honorem. 
In  priore  parte  caput   ApoUinià  viisitar,  in  altera  ApoUinis 
cithaia  j  adsciiptum  Msya^Ewv  s^rt  r^cijj.^a,  .  .  .  Exesum  nomen 
y^xfjifxa.Tiu;,  scribse. 

LXIV.  p.  .  Ciris  V.-  135.  Anaglyphum  Musei  Capi^ 
tol'mi  Voi.  IV.  16.  (jam  ante  a  Bottario  ad  calcem  Plcturarum 
sepulcri  Nasonìorum  editum)  leo  domitus  et  laqueis  irretitus 
ab  Amoribus  ludentibus  ;  qui  veste  ejus  caput  (^bducere  velie 
videntur  ;  supeistat  alium  exempluin  poteiTtise  amoris,  Her- 
cules muliebri  \estitu,  colum  tenens  et  nens  fila.  Parerga 
sunt  bine  th}  rsus  cum  u\a,  palma, illinc  elava  euui  tympano,si 
bene  conjicio,  infra  scvphus.    Subscripsimus  versum  e  Ciri  135. 

lUe  etiain  Posnos  dornitare  le.ones, 

Et  validas  docuit  vires  mansiiescere  tì^ris. 
LXV.  p.  .  In  fronte  procenùi  in  Catalecta  :  expressus 
est  Apollo  Sauroctonus  e  Mus.  Pio-Clement.  To.  I.  t.  13. 
Destinams  erat  bue  loco  Apoilo  cum  Marsya.  Cum  tamen 
ai'guntenrum  et  m(>nu menta  hiijus  fabula^  essent  nimis  vulga- 
ria,  placait  alterum  prfeferre.  Non  n'si  paucaSauroctoni  inno- 
tuere  signa,  unum  in  Marhres  de  Dresde  n  53.  alterum  Bnr- 
ghesium  Mommi,  ined.  n.  40.  et  illud  Vaticanum.  Sunt  autem 
eigna  haec  *^ant()  memorabiliora,  quod  ea  ex  Piaxiteleo  opere 
ex  cere  (Pìin.  XXXIV,  Ì9  s.  IO)  tanìqnarn  protypo  propa- 
gata esse  constat.  Quid  veteres  per  hoc  si^i^num  innuerint, 
difficile  dictu  ;  nisi  teneas  o-a-j^av,  ^acertam,  e-se  inter  repti- 
lia  quae  tempestatum  vices  et  mutatioues  prajsagiunt  ;  adeo- 

que 


(     28     ) 

que  deum,  divinationum  auctorem,  declarari  hoc  symbolo 
suspicari  licet,  Divinatione  autera  non  minus  opus  est  in 
emendandis  et  interpietandis  Catalectis  carminibus  obscuris 
et  corruptis, 

LXVI.  p.  ,  Nemesis  sigillum,  quod  Eques  illustris 
(TJzara  in  suis  cimeliis  servat,  delineatum  sub  tìnem  Musei  Pio- 
Clementini  Voi.  II.  tab.  A.  7-  Pi^aestat  altero  signo,  quod  in 
Museo  ilio  prostat  tab.  13.  Peccavit  tamen  is,  qui  signum  de- 
iineavit,  in  dilectu  positus  ;  obliquiore  adspectu  illud  red- 
-dendum  eiat^  ut  cubitus,  praecipua  Nemeseos  nota,  exertus 
satis  oculis  occurreret.  Quod  manu  olim  gest:ibat,  supple- 
vimus  frenum,  passim  in  numis  obviuni,  v.  e.  Numism.  Pisan. 
t.39,  5.  54.4.  61,  3.  Addidiraus  rotam  ad  pedes.  Innu- 
mera  sunt  exempla  Nemeseos  in  numis  et  gemmis.  Non  con- 
fundenda  est  cum  ea  Venus  Agoraci  iti,  Nemeseos  nomine  in- 
signita: Plin.  XXXVI,  4.3  et  Pausan.  I,  33.  Vemm  de 
Nemesi  post  Herderi  V.  C.  elegantissimam  disputationem 
verbum  piget  adderà.  Subjiciebant  autem  cogitationem  de 
Nemesi  versus  Catalect.  e.\tr. 

Tale  dece  numeri  ;  tali  mortalia  nutu 
Fallax  momento  tempora  hora  tulit. 

LXVII.  p.  .  Genius  Morlispulchellus  cum  face  inversa 
e  gemma  :  Cabinet  du  Due  d'Orleans  To.  I.  tab.  38.  De  hoc 
Genio  quae  nostro  tempore,  nonnulla  cupide  magis  quam 
docte  ac  vere,  disputata  sint,  memorare  necesse  non  est  ;  Etsi 
ipsa  res  docet,  et  Somnum  et  Mortem  per  puerum  seu  Genium, 
eodem  habitu,  face  inversa  apposita,  promi.-cue  declarari. 
Scilicet  proprie  Genius  ille  est  Somnus  ;  hic  autem,  ad  fera- 
lia  traductus,  refert  similitudine  Somnum  illuni  omnibus 
nocte  una  longa  dormiendura.  Tutior  est  interpretatio 
pueri  seu  Genii  pelli  substratae  incubantis  de  Somno  :  ut  Ve- 
netiis  in  bibliotheca  S.  Marci,  Dresdae,  Romee.  Ad  idem 
genus  equidem  referam  Hermaphroditos  vulgo  dictos.    De- 

ìatus 


(     29     ) 

latus  autem  est  ad  hoc  sìgillum  animus  per  Carmen  XIV.  et 
ult,  Catalectorum  Quis  deus.  Odavi,  te  nobis  abstidit  ! 

LXVIIJ.  p.  .  In  fronte  Copce.  Carminis  primi  versus 
sunt: 

Copa  Syrisca,  caput  Graia  redimita  mitella, 
Crispum  sub  crotalo  dvcta  movere  latus. 
Cui  non  statini  in  animum  ii  revocent  puellas  saltantes  in 
Picturis  HercuJanensibus  ?     Apposuimus  diias  ex  illis,  alteram 
crotala  pulsantem,  tympanum  alteram  :  Pitt.  d'  Ercol.  T.  I. 
pag.  109  eri  15. 

LXIX.  p.  .  Ad  Moreti  v.  23.  De  Mola  trusatili  seu 
manuaria  locus  est  classicus  in  hoc  Carmine  v.  23  sqq.  jQuse 
hic  exhibentur,  molae  ejus  generis  duae,  altera  frangendis 
frumentis,  altera  olearia,  duabus  rotis  in  labro  seu  lacu  cir- 
cumactis,  axe  cum  manubrio  trajectOj  descriptse  sunt  ad 
exemplum,  quod  apud  Guattari,  ad  a.  Ì7S6.  p,  40.  extat, 
Utraque,  e  scoria  Vulcania  facta,  sub  ruinis  antiquarum 
asdium  leperta  fuit.  Machina  similis  ad  semina  lini  frangenda 
inter  nostrates  frequentari  fertur. 

LXX.  p.  .  Ad  Moreti  V.  ^9,.  Duo  capita  Afrorum^  fe- 
minae  et  marisj  ex  gemmis  :  in  Gemmis  litteratis  Ficoronii  p. 
71.  fig-  3  et  6.  Scilicet  memorabile  est,  quod  in  ipso  carmina 
occurrit  Cybale  v.  32  sqq. 

Afra  genus,  tota  patrìam  testante flgtir a, 
Torta  comam,  làbroque  tumens,  et  fuse  a  col  or  em  ; 
Pectore  lata,  jacens  mammis,  compressior  alvo, 
Cruribus  exilis,  spatiosa  prodiga  pianta  ; 
Continuis  rimis  calcanea  scissa  rigebant. 
Cognoscitur  ex  ilio  loco,  ex  interioribus  Africae  partibus  man- 
cipia  jam  tum  in  ItaUam  importata  fuisse,  in  agris  quoque  ha- 
bita,  etiam  feminas.     Ex  Nigritis  nostris  oriundam  puellam  a 
poeta  descriptam  dixeris.     Jam  in  ilhs  gemmis  caput  feminae, 
quse  m  dehciis  alicujus  viri  fuisse  videtur^  capillis  intortis,  de- 
presso 


(    30     ) 

presso  naso,  tumentibus  genis  et  ore,  insigne  est.  Alterum 
auten:  caput  virile  oi  e  tantum  tuniido  et  tortis  capillis  conspi- 
cuum,  naso  ac  fronte  aliam  Afiicse  provihciam  piofitetur 
patriam. 

LXXI.  p.  .  Sacrum  Veneri  factum  :  argumentum 
suavisbimi  hnjus  canninis.  Composilum  est  Partrgon  e  di- 
versis  monunientis  :  Libat  sacrilicans  vergendo  pateram  iri 
ìgnem  arae  iuipositum,  adstantibus  victima  et  hostia  ;  ara 
ante  Veneris  signum,  pone  quam  adstans  Amor  prospicit. 
Occurrunt  sìmilia  in  variia  operibus,  gemmis  et  ai^agl)phis. 
Non  male  con\énit  hoc  Partrgon  cum  Dedicatione  ^nei- 
dis,  p.  9. 

LXXII.  p.  ,  In  fronte  P.  t'irgìlììMaroma  l^ìtce.  f->\  Vita 
sine  litieris  nìors  est,  adeoque  vera  vita  e  litter's  et  Sapientiapro- 
ficiscitur  :  inger.iose  Minerva  corpus  a  Prometheo  e  luto  fac- 
tum animasse  dici  potuit.  VidesMinervam  papilionem,4'M;(^r^, 
imponentrm  capiti  hominis  a  Prometheo  efficti  ;  adstante  ar- 
boie,  cui  serjìens  se  implicat.  Ex  numhm.  ex  cere  Antonini 
Ed:  Mus.  Alban.  Voi.  I,  tah.lo,  2.  Repetitur  a  Vaillant  et 
al.  Occurrit  ^imilseffigies  in  anaglypho  notissimo,  ad  Pytha- 
goreo-Platonicam  doctrinam  comparato,  sarcophagi  in  hortis 
Pamphiliis  :  v.  Adnùranda  Ant.  Rom.t.  66.  67.  (al.  80.81) 
nunc  in  Museo  iìlud  Capitolino  servatur  :  v.  To  IV,  t  XXV, 
ubi  a  Fogginio  v.  e.  illustratur  ;  olim  idem  illuslravérat 
Gesnerus  noater  Comment.  Sgc.  Goti.  To.  1.  p.  152.  Nec  mul- 
tum  abludit  Marmor  Albanum,  parum  quidem  aflkbre  fac- 
tum, expressum  in  lì  inckelm.  Hist.  Art.  ed.  Vindob.  p.  1. 
Ouod  in  bis  placet,  est  conunentum  ingeniosum  ad  dogmata 
philosophica  attemperatum  :  n^m  manus  artiricis  et  judicium 
in  disponendis  figuiis  parum  se  }  robat.  Pi ometheum  in  gem- 
mis sculptum  passim  videas.  Comj  onit  Promcth.eus  membra 
humani  corporis  in  gemir.a  ap.  \^'incl<ehn.  Hist  Art.  p.  30. 
ed.  Dresd.  et.  hinc  in  aliis  edd.  At  metitur  c(jrpus  humanura 
in  Stoschiana  gemma  V.  Winckelm.  Vers.  Rom.  T.  Il,   p.  31. 

LXAllI. 


(    31     ) 

LXXIII.  p.  .  Cryp'a  ad  Pausilypum,  ad  quam  Virgilii 
sepulcrum  factum  traditur:  atìumbrata  ad  ductiim  P.  Paoli 
Antìqq.  Puteol.fol.  10,  tab.  Vili. 

Man  tua  me  genuil  :    Calabri  rapucre  :  tenet  mine 
Parthsnope:   cecini  Pascua,  Rura,  Duces. 

LXXìV.  p.  .  Ad  ^finem  Lidicis.  In  fine  operis  tana 
Tarise  muki[)lici&que  operae  si  aequos  judìces  expectamus^ 
nihil,  nisi  quod  seqiaum  sit,  ipsi  postulare  videbimur.  De 
summa  opefis  niihi  videre  satis  fuit  ;  in  sii^giilis  locis  limata 
satis  afferra  nop  licuit.  Est  itaque  Minerva,  in  pàribus  suf- 
fragiis  judicam,  calculum  suum  absolvendi)  reo  opponens. 
Petita  est  ex  lucerna  ap  Bellorium  Lucern.  ant.  P  li.  tab.  40. 
Et^ietalilnidem  argumentumvisitur,  ut  in  Galerìa  Giustiniana 
To.  II.  tab.  13'2.  Caeteruni  bis  quoque  exemplis  intelligi  po- 
test,  quaui  panca  rerum  arguraenta  sint,  poétarum  pariter  et 
pictorum  ac  sculptorum  ingeniis  et  consiliis  ila  attemperata, 
ut  ab  utrisque  aut  eadem,  aut  eodem  modo  ac  successu  adhi- 
beri  possint  et  tractari  ;  nisi  forte  in  iis,  quae  ab  bis  optantur, 
multo  pauciora  sunt,  quae  or  nari  possint  a  poeta,  plura  autem 
ìri  poetis  occurrunt,  quae  nec  minus  artificis  manu,  sed  alio 
modo,  tractata  nitescant,  Venim  vel  sic>  in  pictura  maxime, 
plura  accedere  necesse  est,  quae  rerum  argùmenta  aut  nobili- 
tent,  aut  vai'ient,  aut  commendent.  Nisi  enim  ipsa  res  aut 
admirationem  faciat,  aut  voluptatem  moveat,  sensusque  ocu- 
lorum  et  animi  teneat,  ars  sola  friget  3  etsi  non  ignorem, 
plerumque  in  tabulis  artem  solam  spectari,  argumentum 
tantum  non  ignorar!.  Jam  autem,  ubi  antiqua  vulgo 
ignorantur,  qupmodo  spectantium  mentes  ipsa  re  satis 
affici  possint?  Pallantis  corpus  ab  ^nea  ad  patrem  re- 
missum  fac  summa  cum  arte  in  tabula  exhiberi;  délectabit 
adspectus  eum,  qui  Virgilii  versus  dulcissimos  memi- 
nerit.  Contra  expeditior  res  est  poetae,  cui  multa  Carmine 
praestruere  et  narrando  exponere  licet,  quae  lectorem  doceant. 
Nescio  an  hsec  et  similia  observata  sint  Corniti  de  Caylus.  (iu 
Tableau!  tirés  de  VEneideJ. 


Londini  :  Typis  J.  &  J.  B.  Nichols,  &  S.BENTlEt, 
in  vico  dicto  Red  Lwn  Passale,  Fleet  Street. 


■^^^   ••■*^  '^^r^ 


-»«£^' 


~.^M.i^-'- 


\h- 


enry  center  ubrarv 


,VS'--.-'W-j 


,  ■     <   .-e  -   •  -  -a,  ■^'l^ 


•% 


■  *^  ■-■S.^Br^ìafà'.i»*...-'^'- 


■tfeS    -  ,ci^"--