i--^^"
5Ç
DlCTlOXXAir.E
FRANÇAIS-ARABE
IMPRIMERIE CHARLES BLOT, RUE BLEUE, 7.
l)ICllo^^AIHl:
FRANÇAIS -ARABE
DES
DIALECTES A'ULGAIRES
IlWIAiKUli:, l)i: TUNISIE, DU MAROC HT l)-É(jVPTE
AVKi', LA PRONONCIATION FIGURÉE EN LETTRES LATINES
J. J. MARCEL
O
CINQUIEME EDITION
li''VU(: cl coiriijée
PARIS
MAISONNEUVE FnÈUKS it Cil. l.KCLKliC. KIHTKUUS
25, QIAI VOLTAlliK. i:\
1 ss.-) -
Royal mjiaTK
Booimr.
CVBM
y
INTRODUCTION
L'adversaire heuroux de François I", moins lettré pont (^tre que
son rival français, mais [)lus profond et i)!us réfléchi, Charles-Quint
disait: « Autant de langues un homme sait, autant de fois il est
« homme. »
Certes, cette déclaration, véritablement fondée, était le fruit
d'une longue observation, et l'expression d'une conviction sérieu-
sement sentie; mais, y mêlant quelques grains de ce sel de plai-
santerie caustique, dont il se plaisait parfois à assaisonner sa con-
versation intime, quand il daignait dérider la gravité castillane de
Sa Majesté Impériale et Royale, Charles-Quint ajoutait: « Le latin
<^ e.-t la langue pour parler aux savants, l'allemand aux chevaux,
« l'anglais aux oiseaux, l'italien à sa dame, le français à son ami,
« l'espagnol à Dieu. »
A cette nomenclature, dont une partie peut à bon droit Otre ac-
cusée de partialité et d'injuste sarcasme, le monarque souverain
des Espagnes et des Indes, au pouvoir duquel obéissaient les Co
lonnes d'Hercule et les Portes de l'Aurore, aurait i)U inscrire en-
core, sans crainte de contradiction, I'Arabe comme langue spécialo
du commprçant et du voyageur.
Quelle autre langue, en elfet, peut oHVir de pareils avantages au
grand commerce, au commerce maritime? Quel autre idiome régne
parmi plus de peuples divers, et sur une plus vaste étendue du
globe ?
Maître natif, ou conquérant du diamètre entier de notre hémi-
sphère, l'AiiABE occupe à travers les deux plus grandes parties de
l'ancien continent une large zone, dont le développement s'étend
VI
depuis les rivages de l'océan Atlantique jusqu'aux bords extrêmes
que baignent les mers de la Chine et de l'archipel polynésien ; em-
brassant ainsi, dans une suite non interrompue, les limites de l'Oc-
cident elles bornesde l'Orient les plus reculées (^-^ J,l >,^'-^(^');
comptant pour ses domaines le Sénégal , le Nil et le Gange ,
l'empire de Maroc et celui de Dehiy, le Sabarâ infécond, et l'Egypte
si productive, I'Algérie maintenant sujette de la France, Tunis,
Tripoli, la Turquie, ses alliées, la Syrie, la Mésopotamie, la pénin-
sule arabique, la Perse, l'Inde ; du midi au nord propageant son
empire et son usage du Dârfour à l'Aral, depuis les tribus nomades
des brûlants déserts du Tropique jusqu'aux hordes turques des
glaciers de la Sibérie.
Ainsi, celui qui possédera bien I'Arabe, et surtout l'Arabe vul-
gaire, n'aura, soit qu'il commerce, soit qu'il voyage, nul besoin
d'interprète auprès des Maures du Sénégal, comme parmi les peu-
plades éparses dans les vastes steppes de l'ancienne Transoxiane :
il entendra et il comprendra, il sera entendu et compris, à Moga-
dor, à Tanger, comme à Constantinople et à Jérusalem ; à Malte et
au Raire, comme à Astrakhan : chez les marabouts d'Alger, comme
chez les musulmans du Bengale; entre toutes ces contrées, si éloi-
gnées l'une de l'autre, il existe un lien commun, la connaissance
et l'usage de I'Arabe, chez les uns langage indigène, chez les au-
tres idiome naturalisé par le Koran sacré.
Les nations même, tant orientales qu'occidentales, tant au nord
qu'au midi, qui, quoique musulmanes et dès lors comprenant et
pratiquant I'Arabe, la langue du Livre, conservent en môme temps
leur idiome indigène et primitif, ont au moins presque toutes
adopté Vécnture arabe, diversement modifiée par elles, suivant les
besoins particuliers de leur propre langage, le turc, soit oriental,
soit occidental, le tatare, le nogay, le basian, le persan, le kurde,
l'afghâny ou pouchto,le beloulchy, l'hindostani, le malais, le java-
nais, le madécasse de la mer Indienne, le berbère des gorges de
l'Atlas, et jusqu'aux idiomes informes et barbares des nègres de
Mozambique et de la Gambie s'écrivent en caractères arabes : les
grigris de la Nigrilie sont des passages du Roran, comme les amu-
lettes des rajas hindoux; et quand hs drapeaux des noirs révoltés
de Saint-Domingue furent apportés à la C_onvenlion, on put y lire
l'inscription consacrée par l'islamisme : ^| J j.^ ^i ^VÀJt >{
VII
là îlah illâ Allah, Mohammed refisanl Allah. « Il n'y a pas d'niiire
« Dieu que Dieu, Mahomit est l'apôtre <lc Dieu. »
La prééminence de la langue Arabe, sous le rapport de son uti-
lité pour le commerçant et le voyaiieur, n'a donc plus besoin d'ûlre
démontrée. Aus^i, les diverses puissances européennes, entre au-
tres l'Allema^'ue, la Russie, la HollaïKle et l'An-leterre surtout,
ont-elles regardé l'élude de cet idiome comme devant être encou-
ragée par les moyens les plus actifs.
Mais combien cette utilité ne doit-elle pas être plus vivement
sentie par notre France, dotée par la victoire de la souveraineté
de rAlgérie, appelée naturellement par sa situation géographique
à exercer jjresque le monopole commercial de la Méditerranée, et
se trouvant ainsi engagée dans des relations continuelles et indis-
pensables, avec toutes les côtes méridionales de ce vaste bassin,
depuis Geuta jusqu'aux Dardanelles; tandis que ses rapports di-
plomatiques, tant avec la Porte Ottomane qu'avec l'Egypte, les pa-
cbalyks de Tunis, de Tripoli et l'empire de Maroc, rapports nés à
la fois de sa position physique et politique, vont nécessairement
s'accroître de jour en jour, et nouer de nouveaux liens, de nou-
velles sympathies entre l'Orient et l'Occident.
Parlerai-je de la nécessité où doit être le soldat français, chargé
de la défense de nos possessions d'outre-mer, de comprendre les
habitants du pays qu'il occupe, et de s'en faire comprendre lui-
même, soit qu'il combatte les peuplades hostiles de l'Atlas, soit
que, par des relations pacifiques et amicales, il rapporte à son
tour les bienfaits de la civilisation dans ces contrées jadis civilisées
par les colonies puniques, grecques et romaines.
Ni les relations du commerce, ni celles de la diplomatie, ni
celles de la guerre, ni celles de la paix et de l'amélioration sociale,
ne doivent, pour réussir, être laissées à la merci d'interprètes
étrangers, susceptibles d'erreur, quand ils ne h; sont pas de mau-
vaise foi, comme je l'ai vu moi-même plus d'une fois en Egypte; et
souvent une idée bienveillante, émise dans une intention d'utilité
et de conciliation, mais mal comprise ou mal rendue par le drog-
man, a pu amener des résultats fâcheux, diamétralement opposés
au l)ut qu'on se proposait d'atteindre, et devenir ainsi la cause
inaperçue des plus grands désastres, là même où tout était pré-
paré pour un succès assuré.
VI IJ
Que faut-il faire pour se mettre à l'abri de ce danger incessant
et jusqu'à présent inévitable?
— Être soi-même son interprète, en apprenant l'Arabe, et sur-
tout l'Arabe vulgaire.
Alors on communiquera soi-même directement avec les indi-
gènes, et l'on verra ces communications immédiates, devenues
aussi exactes que coniplètes, avoir un tout autre résultat que celles
qui s'altéraient à notre insu dans les canaux intermédiaires, d'où
bien rarement elles sortaient telles qu'elles étaient entrées; alors
on fera ses affaires soi-même, et par conséquent on les fera bien ;
car on ne dira que ce qu'on voudra dire, et les réponses seront
aussi précises, aussi intelligibles que les demandes, sans aucun
quiproquo, aucun malentendu possible ; alors le son de la voix, le
tour delà phrase, le choix, la nuance des expressions, seront pour
nous autant d'indices infailliblement révélateurs des véritables in-
tentions de nos interlocuteurs ou de nos correspondants; car c'est
avec raison qu'un proverbe arabe dit : ^L^jVT ïjL;ij' .L»D! .kiij
Telfyzz êl-hssân teffânétêl-ênsân. « L'articulation de la langue est la
« pierre de touche de l'homme. »
Apprenez donc I'Arabe, voyageurs, commerçants de nos ports,
diplomates, soldats de notre brave armée d'Afrique, administra-
teurs, employés, agents, colons, négociants de l'Algérie et de nos
établissements dans l'Inde et le Sénégal, navigateurs, explorateurs
qui devez parcourir ou les côtes de l'Afrique septentrionale, ou
ses rivages occidentaux, ou les parages de cette mer indienne, si
riche en dialectes divers, mais à travers lesquels l'idiome arabe a
eu le pouvoir de se maintenir une place.
El ne croyez pas que l'étude de cette langue soit chose longue,
pénible, obscure, ardue, hérissée de plus de difficultés que celle de
DOS langues européennes.
La langue Arabe est simple, méthodiq-ie, facile ; son système est
d'une régularité, d'une conséquence véritablement mathématiques :
une fois saisi, ce qui est l'affaire de peu de jours et de quelques
raisonnements (tant les principes ont peu d'exceptions), une fois
saisi, dis-je, on tient la langue entière ; les mots se forment nor-
malement, analogiquement, suivant des formules générales et con-
stantes qu'on pourrait appeler des calibres, et d'après lesquelles on
peut, sans craindre de se tromper, faire sortir de toute racine
connue des dérivés exacts, régulierss faisant réellement partie de la
IX
langue, et qui seront intelligibles à tous, quand môme ces d6ri\és
ainsi créés seraient des mots nouveaux, exprimant des idées nou-
velles ; tandis que d'un autre côté, le mol le jjIus comjjosé est,
d'après des règles simples et faciles, par l'élimination successive
des lettres nécessairement formatives, réduit à la simple racine
Irililère dont il est dérivé.
La difficulté qui seml)le le plus effrayer ceux qui seront tentés
d'abordt'r l'étuiie de I'Auabe, c'est surtout l'éUangelé de son étK"i-
ture, qu'on se ligure au premier coup d'œil iuilécliilfrable.
i° « Les caractères s'en tracent de droite à gauche, tandis que
u les nôtres se dirigent de gauche à droite. » — Mais les anciens
Grecs n'écrivaient-ils pas dans cette direction opposée à celle de
leur écriture moderne? Bien plus, alternant d'une direction à
l'autre, ils avaient leur écriture Doustrophédûn, tracée tour à tour
dans le premier sens et dans le second ; et, quant à la lecture de
cette écriture inverse de la nôtre, nos compositeurs d'imprimerie
ne lisent-ils pas aussi rapidement sur le plomb les caractères pré-
sentés ainsi à l'œil, dans une série et dans des formes opposées à
celles qui sont généralement connues et usitées?
2° « Les caractères de I'Arabe se lient l'un à l'autre de manière
<( 5 sembler ne faire de chaque mot qu'une seule lettre complexe. »
— Mais, dans notre écriture habituelle, les caractères que trace
notre i)lume ne sont-ils pas aussi liés l'un à l'autre, de la première
à la dernière lettre du mot, et les traits parasites de ces liaisons
nous empèchent-ils de reconnaître les traits essentiels qui com
posent le signe constitutif de chaque lettre, aussi bien que si elUî
était isolée comme dans nos caractères typographiques?
3° « Le nombre des caractères de l'alphabet arabe est beaucoup
« plus considérable que celui des lettres françaises. » — Nous avons
vingt-cinq U-ltres, et les Arabes vingt-huit seulement, car on ne
peut compter pour lettres diverses les modilications légères que
subit chaque carac tère, sui\ant qu'il est isolé ou lié, initial ou
linnl. ni môme lorsque, par l'addition d'un point, sa prononciation
est altérée; pas plus que dans notre idiome le T ou l'S ne devien-
nent des lettres différentes lorsqu'elles sont liées, ou qu'elles
prennent une forme finale; pas plus que les e, é, è, ê, les o, ô, les
a, à, â, les c. ç, etc., ne sont des lettres distinctes, augmentant le
nombre des signes de l'alphabet français. Bien plus, ne pourrait-on
pas prétendre que notre alphabet a réellement plus de cinquante
lettres ou signes, un grand nombre des formes du romain et de
Vitalique, des capitales et des minuscules, en usage dans l'impression
ou dans l'écriture manuelle, étant réellement diverses, et sans au-
cun rapport les unes avec les autres? Ainsi, sous ce point de vue,
l'avantage est encore du côté de l'alphabet arabe.
4° « Les formes des lettres arabes n'ont aucun rapport avec celles
« des nôtres, et par là sont d'autant plus difficiles à apprendie. »
— L'enfant le plus illettré mettra-t-il plus de deux heures à graver
dans sa mémoire, et distinguer, sans erreur, les dix caractères de
nos chiffres? Vingt-huit caractères, bien distincts les uns des au-
tres dans leurs formes, peuvent-ils donc être présentés comme une
difficulté réelle? Certes, il suffisait d'énoncer ces objections pour
qu'elles se réfutassent par leur énoncé même.
Conclusion : L'étude de la langue Arabe est aussi facile que
profitable, et celui qui, placé dans une des circonstances indiquées
ci-dessus, l'aura négligée, pourra en plus d'une occasion se re-
pentir de cette négligence imprévoyante.
Et, dans tout ce que je viens d'exposer, je n'ai voulu présenter
I'Arabe que sous le rapport de son utilité positive, et pour ainsi
dire matérielle. Que d'arguments en sa faveur n'aurais-je pas pu
accumuler, si j'avais voulu le considérer comme langue savante et
littéraire, riche de productions poétiques et historiques, comme la
clef des trésors de l'antiquité orientale, carrière précieuse, encore
si peu fouillée, et cependant si digne de l'être!
Mais il n'entrait dans mon plan que d'apprécier I'Arabe comme
langue vulgaire, langue de communications directes et immédiates,
soit orales, soit écrites. Peut-être celui qui aura bien appris et
pratiqué le langage usuel se sentira-t-il, par la suite, attiré à l'étude
plus élevée, et, je l'avouerai, plus difficultueuse de la langue sa-
vante. Mais, si l'étude de I'Arabe savant peut et doit lui ouvrir plus
tard un vaste champ de jouissances intellectuelles, il ne s'agit ici
que de I'Arabe vulgaire et du langage commun, qui seul lui don
nera les moyens de comprendre les habitants des contrées ci-dessus
énumérées, et d'en être compris à son tour.
Car il faut bien se garder de croire que, pour se faire comprendrf,
des peuples de ces divers pays, il suffise d'avoir appris I'Arabe,
soit à Paris, soit dans les autres villes européennes, oij de doctes
chaires sont fondées pour cet enseignement : on y aura seulemen
appris l'idiome savant et littéral^ la langue des livres; on ignorera en-
core la langue parlée.
En eflVt, l'idiome pur de l'ancienne Arabie est altéré diverse-
ment dans les langa'^es de l'Arabie moderne, de l'Egypte, des
rùlos Batbaresques et des autres pays, de manière à furmer de
véritables dialectes, qui seuls sont intelligibles aux babitants de ces
diverses contrées.
Aussi, lorsque j'arrivai, il y a bientôt quarante ans, à Alexandrie,
quoique j'eusse suivi à Paris avec zèle, et non sans quelque fruit,
les leçons des plus doctes professeurs des langues orienlales, je
reconims avec désappointement que je ne pouvais me faire en-
tendre de mes domestiques arabes, et que je ne réussissais pas
mieux h les comprendre moi-môme.
Cependant, les Cheyich'i et les savants de la ville, versés dans la
langue lillérale, me comprenaient plus facilement; mais ils me di-
saient que je parlais comme iin livrer et certes leur intention n'était
pas de m'adresser un éloge.
Je m'attachai donc avec ardeur à l'étude de Vidinme vulgaire, le
seul qui put être intelligible pour tous ; et, désirant être utile à mes
compagnon^ de voyage, je me hâtai de rédiger et de publier, au
Raire, un Vocabulaire abrégé de la langue arabe vulgaire, contenant
les mots les plus usuels, dont la connaissance pouvait être néces-
saire pour les communications habituelles de l'armée avec les
habitants.
Mes relations avec des individus moghrebins, soit au Raire, à
l'époque du pèlerinage annuel, soit ailleurs, m'avaient mis à por-
tée de recueillir les diverses variantes des dialectes d'Alger, de;
Tunis et de Maroc. Aussi, à l'époque de l'expédition contre Alger,
dans le mè[ne but d'èlre utile, je m'étais empressé de lédiger un
vocabulaire abrégé du dialecte algérien, pour l'usage de la brave
armée qui allait punir les pirates barbaresques, et cueillir de nou-
veaux lauriers dans cette même Afrique, dont une autre partie en
avait offert à l'armée d'Egypte une moisson si glorieuse.
Deux étiilions, tirées à grand nombre, de ce vocabulaire abrégé,
ont été rapidement enlevées, et sont depuis plusieurs années entiè-
rement épuisées : le public en réclamait une troisième; j'ai cru
devoir tellement l'améliorer, qu'elle pût être moins une nouvelle
édition (ju'une publication nouvelle.
En effet, le vocabulaire abrégé ne contenait qu'environ quatre
mille niofs, celni-ci en contient quarante mille, et de plus un
nombre considérable de phrases usuelles, de proverbes vulgaires,
de locutions utiles pour la conversation intime et habituelle. Les
mots arabes, d'abord tracés dans leur propre caractère, y sont en-
suite transcrits en caractères français, sans rigorisme puriste et
scientifique, mais si fidèlement représentés dans leurs sons, que
tout lecteur, pour se faire comprendre, pourra les prononcer
comme le français, sans difficulté et sans études préliminaires.
Pour compléter, autant que possible, les moyens de communi-
cations entre les Français et les indigènes de l'Algérie, j'y ai ajouté,
toutes les fois que je l'ai pu, les mots de l'idiome berbère, recueillis
par moi au Kaire, sous la dictée du pèlerin v^îj,»^' cr:!^^ ^^''^
êl-hâdjy êl-Khâyn êl-Ourâghy.
Puisse mon but d'ulililé avoir été atteint, et l'ouvrage, fruit de
longs et pénibles travaux, que je présente en ce moment au pu-
blic, ne pas être sans quelque influence sur l'amélioration de la
population africaine, le bonheur de la colonie, les succès de notre
brave armée d'Afrique, l'honneur et les intérêts de la France 1
ALPHABET ARABE
NOM
Êlyf.
Bâ.
Ta.
Thé.
Djym.
Hâ.
Khâ.
Dâl.
Dzâl.
Rà.
Zâ.
Syn.
Chyn.
Sâd.
Dâd.
FORME
VALEUR >'0M
riNlLE. UtD. IT INIT.
liée. QoD I. liéi. non I,
l !
. — y ^ }
£ ^ • •
^ ^ . .
j. :> J^ i>
} j y j
«, e, i, o.
b.
t.
th, ts.
dj.
h fort.
kh.
d.
d, dz.
r.
s.
ch.
s fort.
d fort.
FORME
VALEUR
FINALE. utD. ET INIT.
iiée. nOD I. liée, dod I.
Ta.
Dâ.
A'yn.
Ghayn.
Fâ.
Qâf.
Kef.
Lâm.
Myra.
Noun.
Hé. i. 5 ^ ft
Wiuv. ^* ^ j j
LIGATURE
Lâm-Él. bi ^i ^ ^i
Si. "> X t
^ ^. s: ^
r r
t fort.
d, z forts.
a\e\i\o\
gh.
/.
k.
i.
m.
n.
h faible.
ou, te.
y-
la.
OBSERVATIONS.
X" L'ordre de cet alphabet est celui que suivent les Arabes orientaux;
les iMoghrebins suivent dans leur alphabet l'ordre suivant :
/. yh.a'.dd. ss. n. m. l. k. z:. tt. z. r. dz.d. kli. h. dj. ts. t. b. d.
y. Id. if. h. ch.
^
s. q.
2" ils ponctuent différemment le fd et le qâf, marquant le premier
XIV
d'un point inférieur, et le second d'un point supérieur, de celle ma^
nière '• ^ F, (J Q.
3" L' écriture moghrebine présente avec l'écriture orientale à peu près
les mêmes variantes de formes que celles qui existent entre notre ronde
et noire coulée.
4° Les Moghrebins et les Berbères ont aussi modifié quelques letlres
He l'alphabet arabe, afin d'exprimer quelques articulations qui leur sont
particulières; ces lettres sont les suivantes :
tch. q. g. g. j. tch.
, A, ^ et ^, J et ^', ^ , j, ^ et ^
OBSERVATIONS GÉiSÉRAT.ES
s f n
L'ORTHOGRAPHE SUIVIE DANS CE DICTIOxNNAlRE
Dans l'Introduction placée en tôte de ce volume, j'ai suffisamment
avfiii le IfCleur (p;'ge xij), que les mots arabes transcrits on nos cnrac-
lèiPs devaient s'y prononcer absolument comme le français: j'insisterai
encore en finissant sur cette recommandation.
Ainsi, 1° CH, représentant le ^, doit partout se lire comme dans le
mot français arche, et non comme dans archiépisco'pal.
Lorsque le ^ est doublé par le lechcdyd ("), au lieu de l'exprimer
par CIK.H, ce qui aurait présenté une articulation barbare, je l'ai rendu
par SCH. qui se prononce sans difficulté comme dans schisme.
2" Les >yllabes am, em, im, om, an, en, in, on, doivent se prononcer,
non en voyelles nasales, comme dans nos mots empan, inlend'm, impôt,
twm, champ, chant, etc., mais comme les trois dernières lettres des mots
dame, système, crime, Rome, gcne, Chine, madone, etc.
Souvent, pour faire éviter toute erreur, j'ai doublé la lettre N dans la
transcription, quoique l'arabe ne présentât qu'un seul N (^).
3° L'accent circonflexe, sur une voyelle quelconque, indique qu'elle
est représentée dans l'arabe par Vélyf (i), et alors cette voyelle doit se
prononcer longue comme dans pâte, fête, gîte^ apôtre, etc.
Toutes les voyelles non accentuées se prononcent très-brèves, et sou-
vent d'une manière si légère et si peu appuyée, qu'on a peine à distinguer
à quelle voyelle précise appartient l'artirukition de la syllabe.
Le tréma placé sur l'a indique que cette voyelle est iilors représentée
dans l'écriture arabe par le yd {^); dans ce cas elle se prononce tantôt
a bref, tantôt ai comme dans notre mot mai.
E est notre é français dans vérité; È, notre è dans accès.
E sans accent n'est que notre e muet, mais senti et articulé comme
dans la déclamati(m et le cbant, c'est-a-dire cimime eu très-bref.
i° En rendant le a'yn ?•), suivant les diverses variantes de sa pronon-
ciation, tantôt par aa, ce, a'a, é'é, i'i, tantôt par a', e\ i\ et même
par en, j'ai doublé les vciyelles et les ai séparées ou fait suivre par une
apostrophe, pour faire sentir apprnximalivement le son gutiuralement sac-
cadé de la lettre arabe, dont nos langues européennes n'offrent pas l'équi-
val'.rit exact.
Ainsi A\ se prononce rapidement et d'une manière biève, h peu ptè?
comme dans nos mots brouhaha, cahin-caha ; V.E , comme dans créé;
mais, dans la prononciation de aa et de ce, il faut éviter de séparer les
dtux voyelles, et on doit les confondre en une seule syllabe.
OBSERVATIONS GÉNÉRALES
5° G H exprime l'articulation du ghayn (f-), R grasseyé des Proven-
çaux, mais prononcé avec plus de force.
6" Le K s'emploie régulièrement pour la transcription du kef (wî)),
et le Q pour celle du qdf (^S) ; cette dernière lettre se prononce plus for-
tement que la première, et à peu près comme CCH dans Bacchus.
1° KH est employé pour rendre autant que possible l'articulation pro-
fondénient gutturale du khd (-;): c'est le ch dur des Allemands, et la
jota des Espagnols, mais plus fortement articiilé encore.
Lorsque cette lettre arabe est doublée par le lechedyd, j'ai rendu ce re-
doublement pai KKH, et non par KHKH, par la raison donnée ci-dessus
au n» 1.
8" Le même molli m'a fait écrire le doublement du djym (-) DDJ, et
non DJD3, l'tftort du doublement ne portant réellement que sur la pre-
mière partie de celte articulation composée.
9° Pour ne paj hérisser la transcription de consonnes inutiles, j'ai
rendu par un simple T le td (C-j) et le ta [h]; par un simple S, le
syn (, w) et le sàd {^) ; par uu simple H, le he (5) et le hd (.»); par
un simple D, le dal (-î) et le dâd {^); par un simple Z, le zâ (j) et lo
rd(^), quoique les secondes de ces lettres aient réellement un son double
des premières qui leur sont corrélatives ; et j'ai au contraire employé les
doubles SS, TI et ZZ pour les unes et les autres, même lorsqu'elles n'étaient
pas doublées par le lechedyd dans l'arabe, quand les syllabes, dans les-
quelles ces lettres étaient placées à la fin des mots, pouvaient risquer d'être
prononcées comme nos mots fait, cas, avez, tandis qu'il fallait les arti-
culer comme dans faite, casse, dièze.
J'ai do même écrit, dans l'intérieur des mots, par SS, le syn (, f-)
comme le sdd (j^), toutes les fois que j'ai craint qu'on n'attribuât a un
seul S le son que nous lui donnons dans base.
10° Le thâ, ou isd {^], a été rendu par TS ou TH; il se prononce
h peu près comme le th dur des Anglais, ou le (=) des Grecs. Mais parmi
les diverses tribus des Arabes, tantôt T, tar.'ot S domine dans cette pro-
nonciation; en Egypte on ne fait entendre absolument que le T.
lt° Ce signe (-), placé avant un mot, indique que ce mot se joint tou-
jours à la fin du mot qui le régit; placé au contraire après un mot, il in-,
dique que ce mut se joint en tète de celui auquel il a rapport.
Enfin, pour dernière observation, je répéterai encore qu'aucune lettre
n'est muette, que toutes so prononcent : ainsi le pronom de la seconde pijr-
soniie, C^o! énl (toi), ne se prononce pas comme la fin du mot présent,
ujais comme dans cette phrase : la /uink -le poursuii.
DICTIONNAIRE
FRANÇAIS-ARABE
DES DIALECTES VULGAIRES
D'ALGER
DE TUNIS, DU MAROC ET D'EGYPTE
A ', première lettre de ral[iliabet : loi, ^^J C^^-Jl iJj» hadd-'l-beyt
Irançaiset de l'alphabet arabe, , à}\ I-ak.
ùlif, i-M êhjf. âhjf. — à lui, J li-hou. le-hv . A^
A (signe du datif), -5 1-. le-, — ' , lyl-ho, aJ! èlay-hi: — à elle, ^^^
/<-. [.^êlâ.îlà; — louange à Dieu! li-hâ, le-hâ, L^U hjl-hâ. ..^Jl
il! -v^ws-' êl-hamd l-illah! ' êlaij-kâ.
— à moi, J. l-y, ^J lyi-y, J?' , — à nous, i-J /i nd. le-nà, ~^)\
êlay-y; — ce couteau est à moi, [ elay-nâ, ^;AJ lyl-tid; — ceci est à
,JU! I j^* l l-y hadâ-'s-sehkyn. nous, -~3 ! jj hadâ le-nd; — par-
c
— h toi, ^-î /-a/.'. ^-U lyl-ak, donne nous! LJj.iii «'(^/(^r /t'-/m.'
oLM é/aj//; (en s'adressant à un ' — a you?, Si li-koum, le-kuum,
homme); -^-i lek, Jôle-ky,^^ l C^V lyl-koum, ^-^^ êlay-koum
lyl-ek, JiL} lyl-ky, ^-^î êlny- (dans l'arab-^ littéral un «inpluie
fcy. vjJLJl é/aj/-fei (en s'adressant h , ^^»-x5 li-kouim, pour le l'eminiti;
une femme); — cette maison esta niais il n'est pas d'usage dans le
A 2
vulf^aire) ; — nous vous donnerons
de l'huile, *-^ c:^_ji
sendefa-z-zcyL le-koum
— à eux, à elles, *y^ li-houm,
le-hoiim^ *^y lyl-houm, *^J1 ^/ay-
houm; — ce pays est à eux, lA»
,.j,L) J..LM hadâ-'l-beled lyl-hoiim
(l'arabe littéral emploie au féminin 1
",^) le-hounn, inusité en vulgaire). |
— à qui (rel.), ai ^3,31 êllazy
le-ho, m.; 1-^3 ^^i e/ia/y /c-/<d, f. j
— à qui? j^-l li-men, ^.rà■)J> dy- \
men, — à qui as-tu donné le livre?
,, ,[:ùi\ vj^s,.j2i ^i li-men a Iteytêl-
Mtâh? — à qui est ce cheval? (^*J-^
3,jJl \jj!> dy-men hadâ-'l-aoïtdf
A (prép.), avec mouv., J,! êlà,
ilà; sans mouv., ^ fy, -i be-, bi-;
— il esta la maison, ,i AJl ^_j»
hou fy-'d-dâr; — ils sont à Paris,
w»,j .Lj ^ *» houm, fy Bârys; —
il demeure à Alexandrie, ^^^l^ jn
6.i ,^:\^-\ ^ hou sâken fy Iskan-
denjéh; — je vais à Tunis, ^jy
, yjj U nerouh îlà Tonnes; —
à Alger, ^j'^s^i J.1 îlà-'l-Gezâyr,
jjU^Lj bi-'l-Gezâyr;
— frappe-le à la tête, *-^'^ aj^v^I
ôddroub-ho be-râss-ho.
AB
Il A (v.), CX'i aand-hou. a'iul-
ho ; — il a de l'argent, , w;-- C).-s
a'nd-ho felous (m. h rn., clic/. lui
est de l'aigeni).
— elle a, LaXt and-hâ; — elle
a une fille, CU-Aj La-Ut and-hâ
benl.
— il a été, ..^^ kân, ,.>'; a»
/lou fcâîi; — il a été vainqueur,
V JLi ^0 kân ghâleb; — il a été
vaincu, v >y-i-^ ,.\t kânmaghloub;
— il a été frappé, >_^t-<2 dourih,
^J'
vCsj! êndaro.b.
.;W i.A
— elle a été, C^b kânél, ^a»
C^o hya kânél; — ello a été affli-
gée, 4J o^aw CUj ^ kânél haznânéh ;
— il y a, i^ fy-h, fy-hi; — il
y a là de l'eau, iJ_«/» i^à J L» henâk
fy-h moyéh;
— il n'y a pas, ^-^ ^^} L^ ma
fy-h chy, ^j^ '-'•- ma fy-c/i : — il
n'y a pas de vin, S.^-^ ij^-:^ '■•* '"^
/'(/-c'' neJiyd; — il n'y a pas de pain,
■pà. ,f^ -* i^à fy-ch khobz, L»
i.^ i)~n^ w*^ Ay *''' a'ych.
Aaron (n. pr.), Mîj'-* Hâroun,
• (jj •■» Haroun.
Ab (douzième mois de l'année
solaire des Orientaux, correspon-
ABA
•(la ni à août) ,
bnkh.
Abaissé, ^-^^ motouaUi/ .
j^iLL» inolldmel, ^ o^is*.^ mau(-
touf.
li a AitAissÉ (au propre), LLj
vuatlà, Jr. nuatia, oualley, La.
/ia/id, c^--^ tdllà.
— Abaisse ta lèle, ^^^j ^h^
ouatly râss-ak.
— (au figure) , j..*^ sagghar.
~.sr: bakhas, J-'-i tâmel, , ^W
a'ilaf.
11 s'usi Abaissé, Jv now-ze/,
i£-J^ houbelt, Js^is touellà, A»'-J=,''
leUàmel; — les eaux se sont Abais-
sées, si— ^ôT «j:^_j J.fl) hodeyt êl-
âmi/àli.
— 11 a Abaissé lo prix, ,j^-=^\
rakltass, J^i qalal.
— Il a Abaissé leur orgueil, v-^^:!
«^'ji kassar a'azzél-lwiim. y-<S
*-.-•».? kassar quurn-houm.
Abaissement, jj!J-> nouzoul,
jsj-^ houboult, vJL^LLs'' ênhil-
tâl.
Abandon, ^ vJ /erfe, ^-^^ te-
khallyéh, ifss^hedjrah, is.\j3 fera-
gheli .
A un
11 a Abandonné, '-> i^'" laïak,
terck . yz. ^j),-=sr> lehhallcy an.
— Il l'a Abandonné dans la nc-
cessilé, ^^^M ^ aJ^c- ^-=^- te-
khalley a'n-ho fy-d-dayq.
— Que Dieu ne nous Abandonne
pas! Vlz J^dr^! "^ ^i Allah là
yenhhaley an-nâl
Abattement (faiblesse, chute),
iiLxvsto daàféh, p^^j ouqou', Jsji^^
seqoutl.
Abattu (renversé), ^ ■j.^'= maq-
loub. ,^;-^^ mallai/yh, ~^ aX-i-o incf-
kouk, /«j-^-if* mehdonm.
— (affaibli) , ^^^j-x^^ mad-
da'ouf.
11 a Abattu, ^h'J leltyh, S^L
tâtley. ^Y^ hharab, oJ. — 3 fekk,
v.._^l5 qalab. w-^-1.3 qâleb, >-> hc-
dam, ^^h layynh. --■, raina, -sr""
mahâ , .3^=="**' ^^^(^^'
11 a Abattu (vaincu), v^^ii gha-
lab, V ^-'Lc ghâleb.
Il s'est Abattu, -1=^ saqait, ^*
ouaqaa.
AbbaS (n. pr.), j^r'--?*-' '^^-
A'bbâs.
Abbasside (n. pair.) , ^r^—f
.4'bbâssy.
ABH
An»AYE,^-f- (Icijr. pi. 8j^-J'
dijoiirah; »LbJ! .!j dâr ér-roiih-
bâii.
Abbé, ^jL^JI ^^*^J réys êr-
rouhlân,j3^j\ jôJifi moqaddem êd-
déijr, ji^i] >L;») Î7nâm êd-déijr.
Abbesse, .04»U'! i^J \ reijs-
sél êr-râhebnt.
Abc (alphabet), J.s-:' âboudjed,
âbovged.
Abcès, J-*-^ doummel. demmel,
pi. J-*U^ damâmel: il»,) doume-
lah, JwaO doummâléh. pi. J-jU.>
demâyl.
Abdallah (n. pr.), iJ^! J-^c
^'irf âllah, A'hdou-'Uah.
Il a Abdiqué, >2-J-=i. khelaa, kho-
lèè, p»£ Jj.C' a'ze/ a'«, «i.*.^ ^l=i.
j^,£ Jxhalaa nèfs-ho an.
Abdomen, >, ^-^ (^jo^'h ipj^
kirch^ kerch, iJ-.^ mânéh. pi. c^ljL»
mânâl, ..fiaJ 6a/«.
Abeille, «i^W' nahalah, naha-
léh, pi. J.s:-' nahal, nahel, C^-J-s-*
na/iaîdf.
Abel (n. pr.), J---''-* Ifâbyl.
11 a Abhouré, 5^5't t>/.'rfl'i, S^,i
/ceré/i, kerah, ^9J haghaJd, O'^ii^
maqal, jS.} nefer.
4 ABJ
— Abhorré de Dieu et des horii-
1 mes, i^lj.)] y'j ii^l ,>> vjl.'-£d./--
i memqoiU min Allah ou-min êii-nâs.
j AbIme, i^-** ou'mq, eu'v^q. pi.
1 f^'-'is,) êemâq ; yj-i ghamr. pi. ._tt<si
I ghoumonr: i^-*^ ghoummeq, iJjL»
hâouyah; as-' ledjah, pi. .^-s--' /e-
djadj: ^^^^ ghâmedd, pi. (j^--''_»ii
ghouâmedd : ^y^*^ ghaouss.
— Depuis ce temps il est tombé
dans l'Abîme de tous les maux, ^^^
mm hadâ-'z-zemân saqali fy hâou-
yéh koll êch-chcrour.
Il a Abîmé (englouti), ^^jighar-
raq, i^j^^ êghraq, ^r-ls-i ghaltaf:,
A-b balaa, rf^-^ ghâss, if^-^
ghaouass, t3*^ ghainmaq.
Il a été Abîmé, (3J"^ ghoreq.
— Villes Abîmées, f^':^j»^ ^-^^
modon maghreqyn.
Abject, ij^^p^j ouakhych, j.J^
delyl,jJ.=^ haqyr, ^j^ dény.
Abjection, a-'^ delléh, dellah,
Ji dell, SjLj:) denâouéh, s.Liijv
hiqâréh, ijl^' mehâiiéh.
•Abjuration, j..^s.^=i:' lekfyr,
\:i^s~^ djouhoudâ, I Acs^ djehadâ^
:>L\j',| îrtidâd, ,l^{ -i/îA-fi/ .
ABO
11 a Abjuré, ji^ ha (fur, S-i
naluir, ^sr" iljahad, S.A ènJicr.
Ablution, jj-^j ouddouou,
J-^i ghassyl, J^— J«J leglisyl, J-^-i
ghousl.
H a fait I'Abia rioN , f-^^j-i^
loiteddâ.
AltOlKMIiM", ^jr^-^ liehijh, iJ ji
, ^
a oinjah.
Abois (dernière extrémilc),A£;i-:^
menàza'h, j^t àkher, ».=>.'_.' âunâ-
khir: — le lion est aux Abois, -^-~.^
j^^^J-c êl-assad a là êl-âkher.
Aboli, j^jJ-»^ ma'doum, j.s-'
mahou. J^isj ha liai, f^-^-^' ^^eh-
duum.
11 a Aboli, J:-^-' ballal, >-\c
aadcm, ^^« hedam, s:-'' mahâ.
Il a été Aboli, J-i=^J tebaliel.
Abolition, J'-k-' 'ebetiyl, S:^
leblyljjs:-' mahou, tts^ refa'.
— Lettres d'Abolition (de grâce),
jix\y\ âmr cl-aafou.
AitoMiNAitLi:, J->', ràdel, j-;^^^
redyl, sOjiU^ memqout. ^»j^- mek-
rouh, •^j^j^ merdonk.
Abomination, ij^ kerli , »'^^!
êlirdh, iJi\S keràhah, i-u^. rédyleh.
^*; hoghd.
5 A HO
: Il a eu en Abomination, »p
keréh, kcrah, iS\ êkrah, CU-i^
maqal, J^. redel, (fsx) baghcdd.
Abondamment, rr^.^-^ bi-'l-
faydd, Uitj ouàfcrân, J-jU-Uj be-
'z-zâyd, ïibjJL) be-'z-zyâdeh, J-J
qobâlah, Jl.J>l âqbâlah,j-^ikelhyr,
kelsyr. \ ^^p kelhyrân, v^'v'--' bi-
'z-zêf.
Abondance, ^ys-sL, re/r/is. ^i
feydd. ^^-ij zyâdéh, iyS kclliréh.
— Abondance des biens de la
terre, v_,s^ài. khesb; — dos den-
rées, ^à. , rckhâ.
— 11 y a Abondance de tout dans
ce pays, J-Xj !.=^J! i-^s J-Ui Ijj»
j-i- hadâ-'l-beled fy-h cr-rekhâ be-
koll chy.
Abondant, ^==^1-^ fàydd, y^j
ouâfer, j^i^ kethyr, fjji ghazyr.
— Plus Abondant, ,ijl âuitfer.
— Année Abondante, '^à. J! L-w
senél êr-rekhâ.
11 a Abondé, y> koihcr, ,;i
ghazar, ^r^'^ fadd.
— Tout Abonde cette année, J5'
i^ ' 0.3> J. Jj^ ^t koll chy
maqboul fy liadah ês-soiéh.
Il s'est Abonné, ^v--! raiclzcm.
ABR
D'Abord, JjS ^ fy-'l-âouel,
J_jjb bi-'l-âonel, "^ji âouelâ, -5
âouelân, à-^y Jjl doue/ noubéh.
11 a Abordé (v. n.), j-^^j ouas-
sel, ouessel.
— 11 a Abordé un vaisseau, jîJ.i=
^ ^ij^ ^^'.^ talaa a'ià merkeb.
— 11 a Aljordé quelqu'un, J-^5
^1 qassad îlà.
AbORTIF, i:9L~< sâqett, hjs...^
inasqoult, is Jl~. sâqouU, LjS.^ se-
qoull.
Il s'est Abouché, ^"^ lâqà,
làqey, i=^'J louâdjah, touâqah.
Il a Aucun, ^i^'-i\ ênlèhâ, ^^
ouafà, --"^5 qassad, »-5j ouaqa',
J5AS-- tehaJded.
— Où Aboutit cette route? ..^j"^
ixL' \ ! j,>> ^j._aj /e'i/?i touaffà kadâ-
's-sekkéh? — Où Aboutit ce dis-
cours? Jj^\ '-^* J.^ïj_ ^j^ /^î/n
yeqsed hadâ-'l-quul? — Le chemin
Aboutit a un bois, -^.sr'-V. j^j^UI
V >li.M ^1 êl-laryq yelhadded îlà~
'l-ghâb.
11 a Aboyé, ^_»=' a'ouà, 'jc
6 ABR
i Abrégé,
i I ,L
i îkhiissâi-.
mokhtessâr .
' mokhlésser.
f
Abraham (n. pr.), r:}^jl^ Ibra-
hym; p-*'^' Ibrâhym.
Il a AbrÉGÉ,j.^3 qassar, ►v.sxdw'
ekhlessar.
Il a Abreuvé, ^^^^ saqà, saqey.
Abreuvoir, i-sL— sâqyéh, ij'JL^
siqâyah, ,J-;y~' sity/, -iuw» mos-
iaça, (j^^ houdd, haoudd.
Abréviation, ►--^ïJ" leqsyr.
iy^ qesrah, .^^..i:X=^\ îkfdissâr.
Abri, à^j.^ hourmah, s-^y
Liax* mouddaa rnoqhallâ. ^.^ ^r
^JJo mouddaa zelyl, «j,^ deroiiéh,
Isr-* mendjâ.
Abricot, jvi-.*-i^ miclimich .
, wL.-.*A.^ mouchviâch, . j^-^ nych.
Abricotier,
vi.-^iu^î ïj-~sr~
chedjraL êl-michmich, iiuo.i^^ 7?u'c/(-
michéh, , l'w.*iul' u s f^^"** chadjrah
dê-'l-mouchmâch , ii^L^i^ mouch-
mâchah, michmâchah.
11 b'est Abrité, '-=5^-'^-' êliedjâ,
îlledjâ, ^J-^' tedarreq, ^}^ dàrà,
\ySi iedarâ.
Abrogé, J-Î^j batiâl.js:'' ma-
hou, /»j-^*^ maadoum.
11 a Abrogé, J-^J 6a/fa/.
Abruti, it-^^*-^-* mouahheck
jia>..'x.w» mostao)ihach.
c
ABS 7
Il a AiuiiTl, , vi^o ouahliacli.
»~^ liaijouan.
lIs'csiAimuTi,,
■-teltaijouen.
AnSKNCE, 4^ ghayhéh.
Absent, '.^-i^i ghâyb,j-<= -^ j^
ghair lâdder.
II a été Absent, il s'est Absenté,
V ili ghâb, v ^i ghayeb.
— Femme dont le mari est Ab-
«riit, A-^*-* ï'v^ marâh moghayhéh.
— L'Absent est comme un étran-
ger, V ^Jj'>-^ w^_ *'' êl-ghâ'jh ghâ-
ryb.
Absinthe, "(^9^* i^^ chybéi
êl-adjouz, jj=s^ ' b 6.^À. chybah
dc-l-angouz, i^t, chybah, cheybah,
,^p..^\ âfsiniyn, --^-^ mâmylâ,
^.iJI ,3^ dtqn êchcheykh.
— Ptlite Absinibe, Absinthe du
Pont, ^^ chyèh.
Absolu (indépendant), (^Us^
mollaq. Ji;:*w» mostaqil.
— lia une puissance Absolue, *3
«idk/s L^Lv le-hosouUanélmollaqah.
Absolument, j-j J^^-^ ^J^
«un ghayrkoll bed, -illi^ viollaqân.
Absolution, i^fy tezkyah, Ja.
hell, a1c>. halléh^yki ghefr,J^ a fou,
^■^'■'•^ semhali , î.ix^ luaghferélt.
ABU
11 a Absorbé, ;^-' belaa, sJ^jÎ
Absous, J_^* ;^' "' altlnul.
11 a Absous, cfj 'akhà, zahhey,
J^ halL i-ii o'/^t'" ! «-^^ gfi'^fcf'-
^j-is-' samah.
— J'ai Absous, vjl^u-^ halleyl.
Il s'e>t Abstenu, ^-~^1 êmtinaa,
ç^^l ênteha, ênlehey, f^^Ji toneq-
qaa, f^s:-' tehassen, ^ ^cl àa//",
Abstinence, f^-^^y toneqqy',
c.Lhs..i\ înqiltâa, j^<ncw ImmyaJi ,
i^lhè qiltâah, ç-L;.;^! îmiinâa.
Abstrait, ^s'j ouâ'er.
Absurde, J^*-' --^ dodd él-
aaql, J^£*^ j. ij be-gJ.ayr maaqoul,
J,iix)l ^^L^^ moddàded êl-aql.
Abus, ^J1---'3 /"a/^, .i-3 zelem,
zoulm, Js}i gJialall, i^y.i ghalout-
lah . ^jti gliech, ghouch.
11 a Abusé (trompé), ^jiui ghach,
^^J^khadaa, v Ac^ klialab , a-*Jr
tamaa , ^i^ dahâ, ^i gl'or, -xi
taghà, j-\-^—' êMchzà.
— Il a Abusé de sa fortune,
<;.^ai.LJ! ^j Jwj J^x;:^! cslaamel
mal -ho be-gliayr êl-ouàdjèb.
Il s'est Abusé, iaii ghalall.
^'
A ce
Abyb, ')iizièine mois de l'année
des Cophtes, corre<pondanl au mois
de juillet, **^^-f ^ âbyh.
Abyssin, <-i^-=>. hahechy.
*-^ ■ Il
Abyssime, (A^^ êl-Hahech,
'' J.b heled êl-Hahech.
Acacia . -!=-■-' senlt.
Académicien, /rj^-* modems,
Jlz aâlem.
I
Académie, J-^m J-* m edresséh ,
moudcrsah, pi. ir'^'^-^ meddres;
Lo.i*M ,.j^_j"'-^ dyouân êl-eulêmâ ,
LjixJ! le Us», djemâai êl-eu'lêmâ.
lia Accablé, ^^_^kalaf, ^ ^3^'
teklef, Ls ayii'â, fr*»^ maas, js.'j
4-- iheqqel a là.
— Il les a Accablés d'impôts,
,yS],\ ^a^^^ J-ïi' theqqel a'iayhoum
pl-tnaks.
— La chaleur m'Accable, ^^-
^s"'' aayél-ny-'l-harr.
Accablement, , ^J^" leklyf.
Il a AccÉLÉBÉ, J^ aadjal,
ç-j-w serraa. J^*^ ieadjel.
Accent tl.ms la prononciation,
iisÂiv hefzéh. Oj^ cheddah; — dans
l'écriture, ij-i-s-^ chehtah , 4.1aiij
noqtah, i.---li a'iâviéh.
Acceptation, J-j^:*-' '«9^2/^-
8 A ce
Il a Accepte, J^^-J' /eçM, J^.V
teqabbel.
Accès (entrée, approche), jj^^
j dakhoul, àXiVsj' moqâbeléh.
Accès de fièvre, a^.ôœ-'' li)h ha-
Idghét êl-hammyéh, a.vô.s-'' », ^■j.-:»
darb êl-hammyéh, ijjdr*^' hjj nou-
béi ês-sekhounéh, iJ^ds-*^' .j.i do«r
ês-sekhounéh; — j'ai eu aujourd'hui
un Accès de fièvre, >»J| ^^i'",
*-:x~
Jl
:ârél-ny êl-youm êl-hammyéh
Accident, i*^^ ouaqaah, jil.
;ijL3j ouqâye; i^^j.z aardéh, «Pj^-
aâredd, pi. ^.^jz a'ouâridd: i^^-'
messaybéh, pi. v ^jL^^s/» masschjh,
<)i J.O sadaféh. à.iy^ djerayéh, i~^.^i
qaddyéh .
■ — Par Accident, ^^A^b 1e-
's-sedf, AsJÔl} bêl-ghafléh.
Acclamation, iJsjih zalghout-
tah.
— Le peuple a fait des Acclama-
tions devant le prince, j^VT JjJ
^L*3l .Jl^.lai31- qouddâm êl-êmyr
zalghaltét êl-a'dm.
'Accolade, J-;^' ieqhyl, Aiu*»
jnaaneqah.
Il a Accolé, i^^ aannaq, ^j --
a'dnaq, /j'^^ haddan, j^ qabcl.
ACC 9
ACCOMMODAGE de la barbe , i
i.djc- lnhfyf, ^^s^-s-* lahsayn.
— d'un inels, ^ ^■::-:}^ li^llyyb.
^Js labkh.
Accommodant (facile en affai-
rp?) , J.»_«*:^^ motsdhil , iJi-^U'»
mouâfjeq^ a-^}^^ motlxf .
— C'est un marchand Accom-
modant, ^3.a'.«.♦w» j^u ji> /iOH /ft^/r
moisâhil.
Il a Accommodé ajusté), j_5j—
saoïià, V ^.' , releb, ^ à..^ sa^', J- •-
mêlai. ^^^ hendam.
— J'ai Accommode, w^-v- mel-
U'Ul. wo »-. saoueyt.
— Il a Accommodé la barbe,
«ijT-' talifef, (.>-^^' talii^scn.
— un mets, ^h 1ahal,li.
Il AccOMMODii (convient), ^-L*
salih: — cela t'Accommode, L'J^
vil) ^A-ns-wJ //a(f« byeslch l-ak.
11 s'est Accommodé (concilié),
J^>' /esse/ief, ^s^joiwffaq, ,^ij'l
CHefaq, êllafaq.
— Je m'Accommode aisément au
temps et aux personnes, i-.'l wo.l^
. -tfLJ u ^L»v' I dâreyt ênd êz-zemôn
ou ên-nâs.
— Accommode-tni aux circoi;-
stances, m'-'j-^' ô^j=^^ <J^ J^^
ôsbour a là ûhouâl êz-zemân.
— Je m'Accommode de tout, bl
Jx5i fi^ t^-~r~^ ^'^d mothyen ma'-
'l-koll.
11 a Accompagné, w--^'^-r sd-
heb, ^^^ châa, ^j rcfeq, ^Ja'^
rdfeq, i^^^j-' tcrdfeq. ^J»ouannès.
— Ils ont envoyé quelqu'un avec
moi pour m* Accompagner, Li»j!
^.x.'s..s^j} ^^b'j) wV-a^'j cbaalhoû
oudlièd on êyâ-y yrdfeq-ny.
— Que Dieu vous Accompagne!
SxJ' kJJ! Allah maa-koum!
— Que la paix t'Accompagne!
j>jl*JI v^.sLw chd'-ak ês-seldml
A..-^.^' ma'-'sseldméh !
ACCOMPAGNI.MK.NT, i3-5. refd-
qali, refdqéli.
Accompli, /»-o.j tewdm. **-/> mo-
tammem , ^^ kdmel ; pi. (^-aàIs
kdnielyn; ^jZ\^ Uioliamwel.
— Il a dix ans Accomplis, JoJ>
^.y■;•''—' ^•^c^ katnel a'clicr senyn.
11 a Accompli, J tamm, **!•' lam-
tnem, J-*j kamniel, ^ Vs-- ncdjez
fy . ij^^ khalass, J-J ndl, ^j
balagh , -^ qaddâ, ^x=Jij ! cn-
qaddà, ênqaddey.
ACC
— 11 a Accompli sa promesse.
Lia ouafd, vj._j ouafà. ouafeij.
10 ACC
Ua.â.!>l Jj_*-o i-hl^ haad chamâU
\ lah taoïiyl êUafaqoû.
Accomplissement, -«L^s; lemârn, — lis se sont Accordés pour nous
^l^^ kemcil , J-;^<N^--'" le]:myl, ^UjI
Umâm, j^-tS\ îJîmdl.
Il s'est AccoQUiNÉ, J-.-'j-^ arbeî,
J.jj.sj' taarhel.
Accord, (^Lij'! îiiifàq, ?'y^
isiaouâ; — d'Accord, 'j.~. \^-^ saouâ
saoud.
Accords, promesse de mariage,
.U^M . ^j'i.s"'' ^-z h}, rabi a'ià-
'l-khdlem ou êz-zonâr.
Il a Accordé (donné), 1-i::; aatld,
Lla-ti d'Hd. ^ A2«l chdâ, ^^j, razaq:
^x^naam: — (mis d'accord), J-ol
éslah , ^s. ouaffeq: — (ajusté),
c<^ saouà, saoïiey.
— 11 a Accordé la paix, ^-^i5.
J^l ^ reddà fy-'s-sonlh.
C
— lia Accordé sa fille en mariage
h un tel, ,.1-"^' ^'-^^ ^^^ ^"**« henl-ho
li-fouldn.
Il s'est AccoRi>É (il a été d'ac-
cord), t3^-^' êllafaq, i^^-^ tdbaq,
Js.Liô' lechdretl., t^-'^j oudfaq,
\^i {eslèh.
— Ils se sont Accordés ensemble
après de longues querelles, -V.x.5
faire la guerre, LJs 'y t-^:! L-L.li^
chdrelloû yahrehoû a'iny-nd.
— Ces paroles ne s'Accordent au-
cunement avec les premières, ^^
déy-'l-kilméh md tondfeq li-'l-qoul
êl-douidny , v ^^L:j L^ Oj'^-^ ^-^
i^-il^\ Jj-i)] hadd-l-qoid md
ynâsseb êl-qoul ês-sdbeq.
— Lui et moi nous nous sommes
Accordés par serment, im] -X-w^c
A^^.jj ^.i elied ^llali bayny ou
bayn-ho.
— Ils se sont Accordés ensemble
sur le prix de ces chevaux, '_j-î=Ji
J,J' J^ j^ ^J Je ^X<5! va-
battoil-'l'keldm a là icmnhedouly-'l-
hheyl.
— Je m'Accorde à ce que tu dis,
i^-X^S û^.ïj! l_>i ênd-'nqdd li-
kelmél-ak.
Il a Accosté, «-^y» qarab, qa-
reb, »_^J3 qarrab, w-^^î êqlereb,
jSiJ' teqaddem , -' u^ danâ li-;
; — il l'a Accosté, iJ yS qareb-ho, U».
i) V ^j ^3 djd qaryb le-ho.
ACC 11
AccouCHÈr, i-^-i) ncfi/ssahy nc-
fysséh, i-»»^ nefyssd: pi. ^j^^y '
nomîfess, ÇXJ'j oudlidéli , JjiAJj,
[
oualeddnèh.
I
Elle est Accouchée, vji^-Vj om-
/ft/cV.
Accouchement, S^^ oueldd,
ifûj ouiddéh.
ACC
— Accours! -.S.! ôrhod!
Accoutumé, .^Lx*^ mèeukl.
■1 a Accoutumé, ^^c a'ouad.
11 s'est Accoutumé, ^'>^1 ce/^'X
dalad, ^*o^x^^ êsUîness.
Il a Accouriu':, ...O dammen.
lia Accui.niTÉ, -ow— semnio,
■' ! êslenui , ,../»' dinman , , 1.
Accoucheuse, i-bJ qdbilah , oueJà, oueJey.
fjdblah .
Il s'est Accrédité,
11 s'est Accoudé, ^-^'^ ^'^''«»
l'iliey, AaXwI êstened.
^'
tes-
semmà , lessewmey.
Il a AccKOCUÉ, ^Jy^ a'iaq. (^1^
11 a Accouplé, >»-*=^ djemaa, aallaq.^ -^z hallab, ^ .^hJ tekaleb.
kU khalall.
— .Mon liabit s'est Accroché à
— 11 a Accouplé des bœufs à la , un clou, .U*-ii ^J, ç~)j3* (^î-*-"
charrue, jj»^' êqren, \^S kadan. iaallaq thouab-y fy-'l-mismdr.
11 en a fait AccnoiRE, ^j^ighach,
-^lakh, ^s^khadj, > yjSkaddab.
— Ces animaux se sont Accou-
'lés, .^."L-a.. t-y^^^ ^S.i ndkoii
Il a de y n h.nyoudneyn
11 s'en lait AcCROlUi:, ^i:»"" /ea':;-
Accouplement, Ç'I.o^:^».! %d']{e- zem^ys-"^^ êflekhar.
îa. I — Qui s'en fait Accroire, «Jà»::^
— Accouplement charnel, ^.j molaazzem^ , w;^^ mola'teress
nyk, ^-o nekdh.
II a Accouuci, v'-^ qassar.
— Les jours sont Accourcis,
,l^^.<^! ^j, J^^\ ên-nehdr fy-'l-
ACCROISSEMENT, -^-^j zyddch .
y^yy îzdydd, »-~^'' teJ;lliyr, lek:<yr.
Accroupi, ^^_^LiJL> moqafqaf.
XeX> molmdam .
^rc
qisran, ^'--^^
fy-'n-naqsdn.
Il est Accouru, ^j raked
ên-nehdr
II s'est Accroupi, t/^y 90'-
fach, ,1-^^ querfcfs,j-i>*^ gaamez,
i.--jLi» ^.z J-*3 qaad a' la qerd-
ACH 12 ACH
ftjs-ho; — ils se sont Accroupis, Il s'est Acharné,
*j^^-iL? le LaxS qaadoû a là djam, ^^i ghaouà.
ham-
qerdfys-ltonm.
11 a Accru, -^jJ zeijad, zayad.
^.\ zaouad, ^'j zâd,
^"^
nechà,
0
Il s'est Accru, ^'j zâd. ^\^\\
êzdâd.
Accueil, aI^ju**..-» moslaqbelak,
mostaqheîéh, JjJ» qoboiil.
11 a Accueilli, J.~û~^1 êsiaqbel.
Il a Acculé, i^j zannaq.
11 s'est Acculé, j^^J zanaq.
11 a Accumulé, ^y kaouam,
a<s=^ gemaa.
Accusateur, >j^ /«^/m, pi. ^U
laouâm, S^ cheliky. ^o>^ c/(e/i"-
Accusation, i-^Ci, cheliJ;yah,
àj^^ chekâyéh, ^.iSÛ Idyméh, pi.
*J U3 laonâym ; j.*i ghamz.
Il a Accusé, ^^ chakà, S^
Idm.
11 a Achalandé, v.ij'^ hdref,
j^jj zefcen.
Acharnement, ij'_»i ghaovd-
yéh.
Achat, cKi^ cherda, !^^i ich-
tird, \y^^^ mouchtcrd.
Ache (plante), il^* hesJéh, iJtU
melaah. ^j3\j.i^ maghddnous.
Il s'est Acheminé, a=^_^j" /owe-
11 a Acheté, v3/^' êchlerà,
êchterâ, \j^ chard.
— 11 a Acheté argent comptant,
w\_iLx)jb ^j.-^J..\ êchlerà be-'n-
Jiîb
cy.-
êchlerà be-'l-
neqd. ^j^^.
qobd.
— J'Achète chez lui à crédit,
j^,_ja)Lj CX.vs v_5(^^J nechlery a'vd-
ho be-'d-dyn.
— J'ai Acheté cela à crédit,
il^ib ]S& O^J j.^i êchlereyl hadâ
be-'l-meHêh.
Acheteur, ^j"^ mouchiery,
^c-tij châry, pi. 1-^/ c^^ chordyd.
Achevé, yL^ temdm, **:;/» mo-
Ce marchand est bien Acha- i lammetn, J-*a;= mokammel.
lande, j.-.^S ..^J^\ U j-a^Ul ! j,a> Il a Achevé, a^' lammem, Jli
hadâ-'l-tdgir îe-ho zeboun kethyr. \ kammel, vjj ouafà, Ls. OMa/«, ^jiss
Acharné, ^^^ mohamdjem. qadd, c'^^ qaddà.
ACQ 13 ACQ
il a été AcilEVK, J launii. J^vT II a Acui is, J->:^-^ has^el, w— ^
kamil : — mon habit n'était j>as kassab, ^j rabali.
Achevé, ç~'-r *■*"■' c-^ ^j^ ''-^ — 0" n'Aquiert pas la science
mil hJn chy motammem lebdss-y. sans peine, j^! *i*3l j.^,£_s-:l Lp
Achkvi:me.nt, J-^Aj lehnujl, ' v.^x;Ju 7n<? j/ohfsel rl-eebn êllu be-
Jw^Ti ikmdl, j-^' iemdin. '/ /aa6.
AcHMET (n. pr ), J-o-a. ' Ahmed. — Il a Acquis de la réputation,
Achoppement, ï»^ a'irah. ^Ju. Js-c eezzem. àjl_i.>i, refaa chûn-
chclik; — pierre d'Achoppement, ho, i-^^p *is£ aazzam qeymel-ho.
iy^} jsr^ haàjar êl-alrah. \ Acquisition, w^^C- mokseb,
Acide (adj.), (j^--''2>- hûmidd. pi. ^.^^ — .o.^ mekdssel. J.->^.ar^
hdmedd. lahssyl.
AciEH, J-^ /icju/. /lùic?. -"iîj..' Acquit d'une dette, .^^ se?/,
bouldd, j^ ^ di'ki/r: , -Us solb. ^i^ defaaii , ^ ^j-^^ ^^^l'ilfi '-^'
^iLà foiddd ; — Acier préparé , Vifd.
J_s^>>*->» j)N| j louldd moslahel. 11 a ACQUITTÉ un accusé, S\
Acolyte, /wUi^ chemmds, pi. ;a/îâ, sakey, (j^-^ khallass.
è-^^LùJ:. chamamsah, ^\jI» moidd- Il a Acquitté soldé), jj-O ofe-
rem. /ba. V^w hall. , è^/^ saraf.
Acomt (pl.),^*J' i3' '^ khdniq 11 a été AcQiiTTÉ (soldé), (j^^
ên-nemr. khaless; — je n'ai pu être Acquitté,
Il a Acquiescé, j-i'-as^ j^l i/=J^^ ^-^ Cm--- ^ "*« qadart
akhad be-khdllr. ^^^i reddii. red- chy êkhlass.
dey, c-^'j rdddà, rdddey ; — j'ai i 11 s'est ACQUITTÉ de son devoir,
t • ■ - \ '" ' '\ • ••■•
.\cquiesce à la sentence du juge, ii^ ^^ ouafà haqq-ho, wju^ ^jSJ
,çw>:s-iJ' A-Xsr^ ^Jl^-^^K rdddey l leqen choghlho.
behoukm él-qdddy; — Acquiesce- Acquittement d'un accusé, »ii
moi, ^^^-sr? Xs^ khod be-kinîl- a fou, ^Jsr^ (cJdili/ss; — d'uu
Ir-y. billet, Liai îi'fd.
ACT
Acre (aclj.), (j^''-=^ hâmedd,
hâmidd . ^-S)i Idde, J— a. hadd,
j>ai& aafess, .^..jj.^,. herouch, hou-
roucli .
Acre (ville de Syrie), i.Xi J'k-
liah, oo A'kkâ.
AcRETÉ, .jcIaJ ledàah, i-^Lic
a'fiîssah, <)._0_.J,_£s. hedoudijah ,
Ai^.»=>. louruuchah.
Acte (pièce d'affaires), jjj.sr'
laJirijr, pi. >o^._) ..s:- tahryrât;
AÏi 'j ouâiheqéh , pi . (3,''.'-''j o"^-
Ihâijq: — (contrat, titre), ^^ hag-
(jéh.
Les Actes des Apôtres ,
^».^*^> . j y êl-dbraksys .
Acteur (chanteur), ^ Là ^/lûni/,
^'•
moglmnny.
Actif, -î^;^ nechytl.
Action, J-«i /aa/, ^'e/, pi. Jji!
êfaal, j-*i a'nj/, pi JLss! emdl,
ft-Lsc sana .
— J'ai Action contre toi en jus-
tice, ïj-c-Jî ^-*'a J, /-y aley-k
da'uiiéh. ^-y^ (3=^ ^J> l-y Jtaqq
a'iey-k.
Action de finance ou de com-
merce, ^^ bdy, iK*-^ sehmah,
^r>c^ hessah , hissah.
i 4 ADA
Actions de grâces, ^-V- diokr.
Actionnaire, ,-::^^^t dier-
kadjy.
Activité, t^^l^ khafijéh , «,W=>.
hirdréh, iJadj nichlah, ^i'^iu; »ie-
chdlléh, Ja-dj nicht; — l'Aclivilé
du feu, jL-àM Ï--^,-^^ hadi/él ên-
ndr.
Actrice (chanteuse) , i-^/^t ghd-
nyah, i~^J^' moghannyé!t.
Actuel, ^--^5 ouaqly, ^>*3
feely; — les circonstances Actuel-
les, <*^j>'5i j'^-=>-î^ ël-dioiidl êl-
ouaqiyéli.
Actuellement, b3L=w hdldn,
^v^sr'5 di'l-hyn, 'Jl^'êJ] ^:> dy-
'l-ouaqt, jj'-^V^i '>^* ^ fy hadd-
'z-zemdn, i.z^^)\ ^ fy-'s-sda'h.
— Le général écrit Actuelle-
ment, '---^^.•'. jUt JLj:=s-' êl-
generdl amdl yekleb.
AdaGE, J-i^ melhl , mesl . pi.
Ji-i^M dmthdl, dmsdl.
Adam (n. p.), ^-! Adam. ^i\
jL^] ! dbou-'l-becher.
'11 a Adapté, t^^J qaran. w^Js
qarreb, v^-v^J nesseb, ^^_^^^>o senef,
U^'
khassas
' w^
iLvs sa/".
Adar, septième mois de l'année
A ni 15 A DM
solaire des Orit'iiUuix. ,"^1 dddr: il Los Aniin \, ;-"--- êl-oiicduu\
concspond à noUe mois de mais. a.jJ>.~'l êl-toueilJif. '■■.\^J\ êl-oui-
r ^" ^ ' ^. ^
Addition, ï^-j ", zyddèh. daa, »xLJ! êt-leshjm.
••> __ I '
Addition d'ariihméiique, ^i^csr' . Adjectif, cr*~J ne^li/, ^'-^î
^^
tedjmaa , s.-i.s^ gamaa, djamaa, \ (tdddfij, ^À.^^ ouassefij.
djcmaa . aLv^. gemeléh , ji). j- ^Nf»-
djouiiKjul. -j', zouoiid, zaoucd.
Il a Additionné, j^-a^I Cdimaa,
Jh>=v! éiljmel.
Aden [province de l'Arabie),
.iJ.- A'den.
11 a AdhÉuÉ, (J{-^' lassaq, 1=1)
hnqatt.
Adhérence, (J4-=-' /f^'9, ^^^'
(ebqiiU. . «f-v^' klsi/q.
Adhérent, ^Jv-^"^ /«sse(/, ii.j
- /iia//J/«,'Aàr"^
Il a Adjoint, -i'^ zdd
Un Adjoint,
kellihodd , w^Jwj na(/t; i~L.-=!^ Jiha-
lyféh, ç>\^' mouldzem.
Adjldigataike, ^v-^- TtiOU-
lessarif.
lia A DJ f U É , „ j,.W-^— l'slelilaf.
ADMINISTIlATiait. I-' -^--^ modah-
ber. modchber, Jij'-^ moloually, ^j
oualy, J^.-j; ouhyl.
A D.MINISTRATION,^f~-' -1'' IcJbyr,
Js^-» melouelléh, i-f^j ouldych.
AuiKL ! ^'-x^ ^1 «//«/( ma-ûk. Il a Administré , j-J-^ dciher,
^xz2y dutieda'n-alc (en s'adres- dabber.
sant à un seul); «-W 4^! dllah Admirable, -..^..^^ aadjyb,
_s*^ ma a djcb . «-_ j J j
maa-houm (en s'adressant à plu- > agyb ,
sieurs); ii-1 j^-- ''' i^ /V em««
«//a/i.
Il a dit Adiel" , Ç-'j ouedah,
ouidaa , «.l— sallem, j>.i._OI L^
sJ/ êd-du'ah.
— Il s'en est aile sans dire Adieu,
sJ-j.' »-i (^f^ ^', r«7i TMîH ghayr
toueddy'.
bedy' .
— C'est Admirable, s^^^-j-sr^
a'djdyb, agdyb.
Admiraulement, s-_^o-^- ua-
(//■t/*/6, a '9.(1/6, 4-;=srC a'gybdn.
Admiration, ^^-r^^ a'gybéh,
^^.-p*-' ta'djlb , >,_,>..ar*-'— '1 Cs/»'-
ADO
1! a Admiré, s^^*^-^' êsiaa-
djeh , êsla'geh , \ ^-s--^' âadjeb ,
V -s:*J taadjeb, ^^--^ bahai, J.a3j î
êndehel, *^y teouchem.
— Pourquoi Admires-tu cela?
lj.ft .^ V ^25:*-' ^LJ l-ey-ch taa-
djeb min hadà?
11 a Admis, J-^s qabel, j-^ls qd-
hel, j.-sii;;~| êstaqbel.
Adolescence, '^•jV-'jr^ chebou-
byéh.
Adolescent, ^^l^châb, OLjL
chdbb , pi. V )L_^ chebdb , cha-
bâb.
11 s'est Adonné à, 3 -^^ c(;'a-
/iod /V, ' ^V êlteJià, -\vï-' /a-
ç?/d , ^i -*!> ie'dltà , oi-^s^j I en--
/iamrt/v.
— Tu l'Adonnés à tous les
plaisirs, ^s.—.^.s"' o)._jb ,_.l.*«y
vJI^I-vLM iessellem ddl-ak li-djenn/
êl-leddt.
11 a Adopté, io;^-l êslalney,
eslabnij.
— Il l'a Adopté pour son fils,
A.o i *.U2>. djaal-Jio êbn-ho, i^'^^l
êsCabny-ho.
Fils Adoptif, w'-^j^ rebyb,
rabyb.
16 ADR
Adoption, a-^-j lebennyéh.
Adoration, Cl-sc-*- sédjedéit.
S^L^c ebddéh.
11 a Adoré, ^.s.-**' scdjoud. sedjed,
->.*c aabad, fS. rekaa.
Adossé contre le mur, J.j^~.
■1=-=- ' (j"-^ 'L'"''< ^dned dahr-ho
alà-'l-hayU.
Il s'est Adossé, ^j-Vj e/Aa. e/A'ey.
5».^i5 J,Lvl ^snad dahar-ho.
Ils se sont Adossés (dos h dos) ,
f-^-îi ^- v-'^-ls l^iaa.. halloù dahar
a'ià dahar.'
Adouci, ^,J léyn.
11 a Adouci, ^p leyyen.
— 11 a Adouci la colère, ^',
r«qf, ^.j raonaq. i-V-^ Jmddd ,
-^*ft hemmcd.
— Le vent s'est Adouci, '-x-J
u^'l ieheddd-'l-haoud.
Gonime Adragante, [;ji5' Ae-
//ii/ra.
Adresse, <>i^ khofféh, i^ls^
nedjdméh, w.;V=>- heylah, S.Lja^ chel-
tdrah , àJj^ maareféh.
Adresse d'une lettre, jj|^-^
euloudn, i/^-is aldméh, (ji-^ wv-
ADY
r
A FF
Il a AdiiessÈ, cA» Lidà, J^^,
rachad.
— Ces paroles s'Adr^iSsenl h vous,
»\) Zs-sr^ Aii! \Xa' }iadd-'l-melhl
l/hhass le-koum.
— lia Adressé la parole, ^_^^isdw
lihattab.
Adroit, S-i^ cJuiller. cluîuir,
pi. ^jls'.l. chdllcryn. ,Lj2ij chil-
liir: ^i:> deky. pi. ,...;.> - dehijiin:
...^i /e/()/m. pi. ^_^^-Vv^ fehymyn.
.<^ felwumâ; Ms^^^nadjern. ^^^.i.^
i^iiafyf, ^j^ «"'■<•
Adulte, ^^J^^chàbb, pi. w^!----
chahdh, chebdb, ^y^ belough, ^'^^
hdlegh .
Adcltère adj. m.), «-"h :â7iy.
pi. -'; zo/i(i : (adj. f.), j-jU zânyéh.
— ■ Le crime de l'Adultère, ii\
zenà , zind.
— Ils Diii cuuiniis un Adulière,
A i) 1 • Lï i: lu .\ , j-J ' ^' i aJ^ 0 ueled
êz-zdnyéh (conim.); ^^^r V^ /• i- ' èbn
?.z-zânyéh (luasc.) ; ^-"'vM C-Cj
iicnl dz-zànyéh (fém.).
AovKi'.ltE, ■^r-= zarf.
.\DM:iiSAIItF,j;-'- iiailon, pi. Lv:
aadâ : ♦-'ti ybanjut. [i!. ..j^t^
ghonnân, ^^ji (jhoramâ ; «.^^.:î^•*
tnokhastsem, pi. f-o-^-s-"" mahhas-
^einyn; *..«û.aw khassym.
— Tes Adversaires sont les rnieiii:,
'^i glioramâl-ak gho-
Jb^ Jv,
rani(î/-j/.
Adverse, .^ ^'i
mohliassem.
^. L^sr'' mokhdlef,
— Les parties Adverses sont ici
et tel, j^j jb-U (^,„^^L:x^" t'/-
mokhassemyn foulân ou-fonldii.
Adversité, ^■^■'' mossaybah .
pi. ^_^j-.^'= mossàyb; iJ^sr' molia-
nali, pi. v^wAsr-* mohanàl: id~^
dayqah, pi. c^'X^ daygât : wLiu?'
techiddah , pi. A-j!jiuJ" tcchdàiid:
Ajjj rezyélif pi. u'j . rezàyâ; J-ij
■ belyéh, Jj fce/a, pi. obîj beldyd;
I .5«~,1 'JI^^cs^ ta/iV// âssouad.
' — Il a été dans l'Adversité, ^--^1
êndâm; — il est dans l'Adversité,
! ^iJL.^il*JS /(OU madddyq, j^cs.-- j.a
I /lou monddm.
— Nous soniMies dans rAdvi-'r>iif',
j^Jij^.csx* j^^-s'' tia/r/i moldàyiii/iu
AÉRIEN, ^r^}j^ haouàyy.
Affabilité, i-^-iJ bechdchéh.
Afkaiu.i:, «~l^ lialyn» , ^—Ij
C -
bechuucli.
AFF
18
AFF
Affaibli, , ôj»^-^ modda'onf,
Js>^^ rakhou.
11 a Affaibli, , ^*^ daaf,j.s^j
rakhaoîi, ralihaoue.
Affaiblissement, àsl*-:» daû-
féli , ïjLsL. rekhuouéh.
Affaire, J-*^ choghl, pi. jji^
choghoul, jlx^\ êchghâl; jA âmr,
pi. , <..■=! oûmour.
— Comment s'est passéel'Affairc?
J^iJI lj=s. ^_»-9 %/" djerâ-'cJi-
ehoghl? j/» a . '-o ^ ^^i /t?//" sâr êl-
âmr?
— Chacun a ses Affaires dans son
état, àilc^ yj, j^.xL^ j.s> ^^fi J5'
holl men hou mechghoul fy hàl-ho.
— J'ai assez de mes Affaires, y» aii'
jLi5j i.J '^^ ^^ êldmr êllxj ânâ
fy-hi yehfâ-ny.
— Vos Affaires vont mal, ^^ \y^
Jj_j'Lj oùmour-koum he-'l-ouayl.
— 11 fait bien ses Affaires, i'La>.
V ^)c luîl-lio layeb.
— Qu'as-lu Affaire ici? Jj ^ûjI
us êy-ch l-ak liond?
— Son avocat l'a tiré d'Affaire,
ÀSj ïlD Icbhâ-ho ouhyl-ho.
Affairé, ,.\ ^-i=>^ mechloun,
w«.£^ ^<..h^\ es -sel -
ux;;./^
meclighoul.
Il a Affaissé, ^^ji-edakh, (r*r
kabbass, >^^daas, i;~^=- haqqass.
11 s'est AFFAISSÉ;, ia^ô hohelt ,
i^'^ hoqqea: — la terrasse s'e?t
Affaissée,
touali hoqqes.
Affaissement, i.^^ hiqsali.
Affamé, ^j!— s».^. djoua'dn .
,L*„2,. djyadn, pi. ^^wx„=». djyaà-
nyn.
11 a Affamé, 9-^^ djaouaa.
Affection, ^^"° nwhahbah, mo-
habbëh , pi. OjL^s-' mohabbdl :
j^A^ eiicliq, i^ij 7'agJnbéh, ij^à
qhabiréh , 83»^ moiidah, 5,'».=^ hi-
rdréh, ^--=>- hanyêh^ jL^=^ khàir.
Il a Affectionné, i._.^=>. habb.
II a Affermé (donné à louage)»
j^\ âdjar, i^-*"^ davimen. j^^j
taâdjar, Idggar, Idagger, Li kerd ,
^y lazzam ; — (pris à louage] ,
»yS telazzam, j:^i-^^\ êslâdjar. —
Celui qui Afferme, ç>y-^ moullezem,
^J^'^■^ moddhamvien, ^ «^ mokryf
j^l;u«^ moslddjir.
11 a Affermi, S^-"^^ êslehkanu
J.f Lj tâkked, teâkked, «JUJ" Ihabbat,
tJtebbet, ^-C makan, ^«-j ressakh.
! 11 est Affermi dans le bien, *»
AFF 19 A FF
^^^L) v^^o^^ hou motam^ch le-'l- Il a Affligé, rM-^ hazzan, ùj„
kheyr. t^aouad.
AFFEHMissE.MF..NT,^'^3r"~' îsiih- Il a Clé Affligé, il s'est Affi.igk,
kdm. ^~>-^' (ecfulijfl, X^^J^' lecliyi/d. \'y^ hazen. y^^- tahssar, J^-'-'i
\VVIC\IE, à.s\} lezijah, f^ Y- lizq, êndabel, ««j1 êngham, j^^^l en-
s.^^^ nisb, i~^j ncsbali. ghaben.
il a Al iiciiK, , Vk /azaqr, V ^^j AFFLLF;^CE, ^g^ djèma', ç- «^
nassab. djemou' .
Affinage de métaux, i.vi^j /es- Affranchi, (3_?^«-* maalouq.
f'J^fh {j^ijj roubdfs. 11 a Affranchi un esclave, (i::s
lia Affiné (l'or, i'argcni), Is.^ aa(eq, ij^^ êtlaq, «— ^a-- sctieb.
^"If"^ v_5^^ sa/7"rt, SH/Zf»/, ^^:«j Affrelx, ^---^ t7;e»?/', Sj^^A-»
raowfcess. j mekrouh, :a..i^ bechèè, .^-^ qobbyh.
Affinité (alliance), i~lû' «'/(/j/e'/j. Il a Affriandé, ^j^ daonek.
A-''(i qordbéh, i.^ nisbéh. Affront, ,*--i^ chelm, io-xij c/(e/-
II a Affirmé, iJ-^ haqqaq, | mah, i^sr^. bakiiséh, a^ sebbah ,
liaqqed, w-J thebét, Iselél, sebél, 'v-^^u-! îslihzd , J^v-J behdeléh, [>l.
-S^ouakad. ^zS^--*^> behdehU; ^j^' talilizi/,
Affliction, ^iV^ houzn, ^i v^ ^*'/^' >'-- '''<^'''-
ghamw. CJ«i chidJcIi, .y\-^' lahzui. Il a fail AffroNT, 'v-^-^^' êslehzô,
w ; . rezyéli, pl. '-■''j i rezdyd; ».L..^ i .^chelem, chelam, i/*"^ hakhass,
daijqnh, pl. c^LiL.^ dayqdl; — lu ' bahltess, v_^<-w seW, J-^-'-f belidel ,
connaîtras ton ami dans l'Affliction, ^_5V=^' êkhzà, êkhzey, ^^^\ dluin,
-^j-à-' .^ ^r*--' 0^-^ J-s a'nt/ êch- \ ^ï^ haqar.
chiddéh laarcif dkitou-k. — Nous nous ven^jerons de l'Af-
AfflIGÉ, ^J'-'V=>- Itazndn, pl. front qu'ils nous mit fail, «a^Uw-
,~)L;j_=w hazndnyn, . ^-Jv» moH- .j_j.~.=E-f ^! ju~kt- ' ^.z ^j^'^ nés-
hebbes, ij^y^ hazeyn, j»j^ mad- lanqemv\in-houm a'Ià-'l-bakhséléllij
boni. i3tr^^ moddayq, bakhassou-nd.
AFR 20 AGE
11 a Affublé, , '^ leff, ^ àlil< êl-Gharb, i--^Jj^\ Jfryqyéh, Jfnj-
leleflef. qyah.
11 s'est Affublé, ^J^st-Ij' lelah- j Aga, commandant, Ui âghd. pi.
haq, , c,iw lelfef.
ïjlà\ dghdouél, vO^jl-i' âghânmU.
Il a Agacé, ^ j--^ derraa, r--^^
seryr dê-'l-medfa ; — Affiàt de mor- harach, ri^L.sr-' tebdrach, ^y
lier, J ►J^-il b ^>,y> karryttah de- ' ouahà, ouahey.
AffÛt de canon, ^s^il \ij.}j^
'l-mihrdz.
Afin de, Afin que, (p^^j bâch,
j! en, ^\ ênn, ^j'u be-ên, l^ ma,
J^^ l-êgl, li-âdjel, J'J le-key ,
S key, J H, -^^ hallà, J=v"^'
L.» l-êgl ma, ^1 jj--^ ^^^ a' là
chdn en.
— Parle-lui Afin qu'il niaide,
_jj-vsAJ t] J ^\.é qol le-ho ênn
yoHsor-ny ; — couchez-vous main-
tenant et dormez, Afin de pouvoir
vous lever demain plus malin ,
jj] y^} \j^j!LJ êrqadoû fy sd'ah ou mer, pl-j_»
ou-nâmoû, haltàteqdaroûieqoiimoû ' * --••—"'»
lekyr âlèkh.
Africain, ^~u.x* moghreby ,
mogJiraby, mogharby , pi. i-^ Xi^^
mofjhârebah , ^-^jjL* moghrabyn:
^ajyl dfryqy.
Afrique , >. j*i\ êl-3foghreb ,
— Il a Agacé un chien, ^^r^r
v._^Xj I ^ lehebebeb fy-'l-kelb, ij-'j*
haouass êl-kelb.
— Il a Agacé les dents, ►-•,^
deress, fj^j^ dai'ess.
— Dents Agacées, w ^^j^ « ~.~v!
êsnân dersdnéh.
Agar (n. p.), ♦-=>■'-* ffddjar,
Hâgar.
Agaric, i-ij^j^i ghâryqoun.
Agate (pierre précieuse), i^-^
a'qyq, ^^_J yemen.
Age, j-^^ aamr, eeumr, ou'ihr.
*£ euinour, ou'mour,
eumar. s^^\ ê'mâr.
i)\ êl-Gharb, ^jii\ ^'^ belâd
«>-o^ Cl* IIIUI . I '^
— A la fleur de son Age, ^J.
ij^ -^^C--'' fy lenbouk amri-h, ^^
i.'^.>jJ:^ i-io fy batk cheboubyél-ho.
— Avancé en Age, ■. ^-y^^
châyb, j^:,-^ cbeykh, ,^XL chàref.
chdrif.
— Quel Age as-tu? ^^ fo.^ ^' -J*
AGI 21 AGX
qadd éy aamr-ak? 0/^_».c j.;.^ j*^ — De quoi s'Af;il-il riiaintonanl!
kifim scnt'h aamr-ak? | i-zl^ ^ ijKaE--' ^ iT'-' ^'J-ch
.\c,\: di' dix ans, ^^i:^ j.**-'l ^ ]n/-'l-hiJi(itjéh fy-'s-saalt? -» ^j1
j.;^ fy-'l-a'mr a cher senéh, yi\ r ^^\ êy-ch hye-'s-syréli?
êhn aacherl actm.
AgILK, ^ ^i=^ khaf'yf, ^^j^^
— Jo suis Agé de douze ans, Iji v)ah:onm, .)^}\ zirbàn. zcrbdn,
ênâ balaghét
êthnâ a' cher senéh.
— Il est Agé de quarante ans,
j-i ,^»j,l , '4.CS-U 5 ,ac a'mr-ho
lielahaq ârhayn a\îm.
— Je ne suis pas si Agé que lui,
►«.X. 1 ^ Co ^ ^j ..-- mâny chy
qndd-ho fy-'l-çt'mr.
;a.' Y^ sery\ ^_à~L^ latlyf-
Agilement, *-' , v^'^-' bi-'z-zerbah,
^^i qaouam.
Agimtf-;, iJj'j zerhr't , zrrbah ,
iis. hhiffcit , i..zj^ sera ah. <i>ik'
loulfch.
Agissant, j^-s fàvl. fdi'l, J^^Lt
a'dmcl, a'dmil.
— Très-Agé, ^^'-^ chârif, châ- AgitatI0N,^J.-'P'' taJizyz.
I ...
êkhtydr. îkhtijâr.
C
— Agitation des eaux do la mer,
(.^r' i,slî-lx.-' modâlméi êl-bahar,
ref, y.
cheykh.
Il s'est Agenouillé, -^t— se-
dji'd . sedjoud, fS, rekaa. ^}^^
idniel.
— 'Jl s'est Agenouillé d'un seul II a Agiti':. V» hazz, ]=^à. AVic-
^ «<sJ lemaoudj.
Agiialion d'es|)rii, ^^ ],ha-
bill. , ^'^ khabiss.
■ o •
j_. i^ ^ J^ J.»5 qaad hall, ^i^^ khabass, *^ lattm
u'ià rekabéh ou-noitsf.
— lia Agité une question, J--=sr'
Agent, Stj oukyl . pi. ^. , t^^^^ ^^ctedjddela'Ià-'l-messdléh,
oukeld; ^js^khouJy.
il a AgguwÉ, JiJ thaqqal. theq-
qel. tseqqal, saqqal.
Il a Agi, ^j-^ a'mal, J.xi faal.
.i— . oitassa'.
^ffl \\ , ras êl-dmr.
Agmat (v. d'Afri(jue), w-'^-^i'
AghiDÙl.
Agnkau . ^_àjjL-». klidrovf.
^_c^.=i. kharouf, pi. ,w«^ hliir-
AGR 22 AI
fdn,khorfân; J-^ hamel, \)\. ^y-?- — Il a eu pour Agréable, il a
hemlân; — viande d'Agneau, «s-' Agréé, J3 qahbel, ^, radâà.
^^^jxLs^ lahm khârouf.
raddcy, ^jL-a hân,
Agnus-Castus , -<-^j^-' hâze- djah.
ghandj
AghÉMENT, ^sj.) nozhah, i-.
5LJ='
Agonii-:, ^y nezaa, i-^'Xl^ me- : lettdféh.
nâzah, ^ ^a) leqf, ^ jLi;. cherâf. AGRESSEUR , , ÙjL;=. hârkh ,
— Il est à l'Agonie, ^-V-^ »ii i*?*^-* nddjim, *6-j tûhii
râh ynezaa, ç-jo ^a Jwit nazi' ; jS: hâdjein.
*2v.a
^JIjj^v ^.^y jL^ hou sâr qaryb
li-l-moul.
Agonisant, 9- 'Xi nazi'.
Agression, i>-fii^^i tehâw é!i ,
A.^Lssr' nedjàmeh, ^.j.»/ te'arbecli,
iP>^ y:sr' iehrâch, ^^^ hedjem.
Agrafe, -sAii qofléh, qefléh, pi. Agriculteur, -^^ fellah, pi.
Jl^s3 qefâl; a-^JV-' bezyméh, pi. v'VJ î /jrr:=^-^^ fellâh\
'bezâym; .^jo kelâb; t^y^ arouéh,
pi. y eerâ.
Agrandi, r-N' niukabber.
11 a Agrandi , t--^ kabbar, *iài
o'^zam, ;K.i, refaa.
hyn.
Agriculture, i^^h fdlâhah,
ij^yss. hircUhéh, hirâsséh, ic^'jj zé-
ro dh.
Aguerri, '>^j^ modjerreb.
AhI (interject.) \ â, ^lyd, Lj b
Il s'est Agrandi, *ia*j' teazzein.
Agrandissement, j^ kobr.
Agréable, .^ ^Ja-' ladyf, ^W
halou, houlou, ',_^9.Lc addjib, Ju^
djeinyl, v ^j^^"* mahboub, J«~ii^- ; oudlied Jdidb.
maqboul.
Il a élé Agréarle, il s'est rendu
Agréable, ^^ ^^^ aadjeb, v ^a^^Lc-
aâdjeb, -.y<s.\ êrdd, êrdey, c^y
lerdà.
yd yd, 81 dh, ^1 dkh, ^\ dou, s\j
J'Ai, ^-^^^* aand-y; — j'Ai un
livre, ^.^-ItS j,=vij ^_c,X^z. a'nd-y
— Je n'Ai rien du fout , L^
^i .^^^ ^-^' md a'nd-y hallà
chy.
J'Ai été, vJl^.o koni, kounl, u!
^'S dnd ko7il
AID 23
Aide (s. f.), ^^^ nasr, ,.^.c
u'oiin. pi. j.i'j~' è'oudn, i-;^x^
ma'oiméh, CLx-- ncdjdèh, J^^.. r/;;/-
rèh .
— 11 a demandé Aide, »Lx;l-|
èsla'àn, .Ls^^' êsledjar.
— Dieu te soit en Aide! 6^1
^-^ r--'' (J-v^, '4llah yssehel amr-ah!
iî^! ^j,x.^ yssaad-ali Allah l
— Avec l'Aide de Dieu tout se
fera, -i- ^ y^ ^\ 'Lijx? s./>
ma ma'ounél Allah yssyr koll
chy.
— A l'Aide! j.^,j' ^t a'ia me-
hell
\jn Aide, j-^—i nâsser, pi.
■^iy^.i ndsseryn.
Aide (impératif), j_^.'I ônsor
(en s'adressanl à un homme),
^^^-i-'i ônsory (en s'adressnnt à
une femme).
Aidé , j_j-^-^ mansour, plur.
y.i,^.^~A mansouryn, .\j-kj>
ma'oun.
li a A\ï>É,j^^ 7iassar, v- ciûh.
^Lti à'âii, ^jz aouan, a'oueii,
;ii) nafaa, nefaa, -Vju« saad, ^iu^.
fUio/", ->=s-' nedjcd.
— J'ai Aidé, Ok«sj nassart.
Air,
— Ils ont Aidé, '•»'-£-• «assa-
rofJ.
— Tu ne m'Aides pas dans la
détresse, J-'AiJ! Jut L vjuj I "il
^J..j /« (■/,; l-y a'nd vch-chcdyd
tenfa .
Aigle, >w^Lii£ eu'qdb, eeqâb ,
aaquh. ouqûb.j^} nesr, nasr, nisr,
pl.jj— j nessour.
Aigle de mer, 8^<s& y hou eu-
myrah, bou o'imjrah.
AlGIlE, J^^^-=^ hdmèdd, hâ-
madd, j:^Isk hdmoudd.
qdress.
— Lait Aigre, ^^J hben.
Aigreur, i^*aw hamouddéh.
11 s'est AiGUi, ^J^■^c^v hoinedd,
jlâ. khalal, ^^i fassakh.
— (au fig.),^ ^'^i\ êtjhlâll, ::_»_-
Sj-isld.. saoued kluUr-ho.
Aigu, 31a. hddd, -^J.3r^ >na/m-
rfoî/(/, ^_^j_\^ modcbbeh, vtodabbeh,
^^'^ radddy, ^ i'Â:j> molqef, a-J,
/■e/"?/', ir'^j^ nierons.
— Douleur Aiguë, J* j -Vi^ >j.=^ .
e « .. ^. ^
oudja' cliedyd.
AiGLiÈHE, -i|J bcrrâd , ?^'^>
herradah , ^^-J ^ I j6rȍ , jji_J ^j
/;ri/7, ili qnllclt, aIçv djelléli, aJ:^'
AIG 24
meclirehah , pi. c^'Lj^= weclire-
Idl .
— Aiguièi'O conumiiie en terre,
, %Ai qallouch.
Aiguille, ^j->\ êbréh , îhrah,
îbrcli, pi. Xi\ îhdr, êkir : i.cs.L::i.l!
êlniifidliah.
— Grande Aiguille, ^^^ mou-
khayll, moitkhiyalt, ^l^^ mossaUéh,
pi. vj^-i.^-^ mossalldl.
— Trou d'Aiguille, ï.>j^ eurdéh,
ï-^i ghcrdéh.
— Pique l'Aiguille dans l'habit
de peur qu'elle ne se perde, \^\
i)I
3 iji^èf
B..vv«j ôghrouz élîhréh fy-'l-lhouab
on-sokk-hâ hallà là tessy' .
— Aiguille de balance, ^^~*'
4.sr*^' lessdn ês-sandjah.
Aiguillette, C-^^t^ c/nVii.
Aiguillon, ^3,^ dereféh, Li--»
rwcc/ioua, <>»a~- son (fond, iiii^ yec/;-
/ë/j, yechfah, pi. ^-^^l yechfâ,
yechfey; ^^ ceqs.
lia Aiguisé, j^»-- smn, ^'==''
maddci, maddey, ^is^ djalakh, ^is.
.C "
reqqaq, «.?, refftiu.
Pierre 'a Aiguisek , '- --=vj
j'.:S^^-' r«/.'^/ dê-'l-Jiadj(im.
AIL
Aiguiselk, -r^9- djelldldi , pi.
^^=v^^ djelldkhyn; X:..^ senndn,
pi. f^jL^w senndnyn.
Ail, ^'^.' Ihoum. isotim. soum.
V ■ ■
— Une lète d'Ail, ^<'-' Ihouméh,
Ci' LT''^ ) ^^'^ lliovm.
— Gousse d'Ail, v^J ^r-- sejin
thoiim, pi. ^^." (j--— ^cndn Ihouni ;
jjj 1^'/=^ ^'<^^s Ihoum, pi. -^.js^
-.aj" hourous ihoum.
Aile, --'-'■t^ djenâh, pi. ^l-Àa^î
ùdjndh. êdjndh. i.=^l\6>.\ êdjndhah;
^ Lsk LA=s. djendhdl. ^ |_»3.. djouâ-
— Il s'est envolé à tire d'Ailts,
et on l'a perdu de vue, i-ijS ^ j^-h
ij.»A.3 3'l£ j-i^ ! ^ ^::=^ ij^Js tdr
(y ferdéh tayrah , halld la dhd a'dd
qecha'-ho.
Ailleurs, -,^i=^^-i. ^ fy ghayr
maltrah, v=s.\ ^y 3 fy vioudda
dkher.
D'Ailleurs, v3^-^^ '^^^ ^j-'
min djehél ôkhrd. ^i-i i^^j ^^^^ mtn
oitdjél dkher, ^r=^^ hr^^' t-f'' '"''^
ndhi/él ôkhrd.
— Cela vient d'Ailleurs, 'J..a>
i f j y.,i (;-=f:W hadd bydjy ivin
I ?>arrfl, <:^lj^ ^^-^ ^'0(/fl gharyb.
AIM
AIN
— U'Aillours, de plus, on outre,
,\*; , oii-haad. -«J LA>la ou-chnmd
baad.
Ai.MAni.r., ^-^:r?^ habyh, pi. 1.-^1
êlibbâ. N ^'-.o».) êlibirb: >^^sr'' ma/j-
to)/6. pi. ^^.j_»*sr-* jnaJiboubyn.
— Je sais qiio lu iii'Aiiiu'S,
ifjiJ naaref
<J
be-énn eut Icliobb-ny.
— J'Ainicrai (jiii in'Aiincia, ^^■>
'- t - .
.!^=«. I ^=^r. men yelmhbny âliobb-ho .
H a Aimé niioux, 1-^. reddâ; —
Aimant (Pierre d'), ^«-^i=;jL» tu Aimes mieux mourir de faim que
luaghneltys, ^j^-):^:.x.' maghnâUys, travailler, Ç'j.srl.^
, u4~LLu/. meqnâltys.
11 a Aimé, v --=*• hahb,
':€cl:eq.
o^-
J.sr-' ^j lerdey temoul hi-l-djou
ou -lu tekhdem.
— J'Aime mieux faire cela que
— J'ai Aimé, v«::^^..^2^ habbéyl. cela, 1^» ^>» ji^\ \Sj> J-tsi] .îj!
— Nous avons Aimé, wJwwscv hab- âoud da'mel hadâ âhlhar min hadd.
hynd.
— J'Aime, v ^
_-.3:-' ând nehobb.
— Je l'Aime, ^■^'
ueliobb-ak, dnâ nehobb-ek.
— Nous vous Aimons
*>«-.3r"' naliH ndiobb-h'Dum.
âhobb, Ul
C'-
^'j.]Lj vJI
— Aime-niui, -x^^ hobbny.
— Je t'Aime beaucoup, L_j!
4- -^ ^~^ dnâ nehobb ak qobdlah,
L« I dnd nehobb-ak
bi-'z-zêf.
— Je n'Aime jias, -,_^.s-' L»
_»v mû ne h obi • cliy.
— Je ne l'Aime pas, uJlsr' L* !.ji
--^ dnâ ma nehobb-ck chy.
\X. > 11
J'Aime mieux cela que cela.
^^sr-^-^ L_j| ênâ
êstahssen haJâ a là hadâ, L-j!
Ijjî ^z \}.î ^.^^ ênâ êsiaha-
ley hadâ a' lu hadâ.
— J'Aime mieux que tu le re-
poses chez nous que chez lui, -j'
0^^ ^-y ênâ dhobb khâilr-y ênn-ak
toqo'd a'nd-nd ou-mâ lerouh a'nd-ho.
Al.NE, '^\^-\ ^^=^ khon èlouark.
V JLa^ hâleb, pi. V -.'L-s haouâleb.
AÎNÉ, .-^ bekcr, bekir. behr. pi.
. !^ ! âbkar: S)sy 1 jj\donelêl-ouldd.
— Frère Aîné, p V^ nazyz, ^à.'
'lyr.
i
..S}\ âkhuu-'l-kcbi
AIR 26
A In ESSE, *Jj^J bekouryéh, pi.
vO'-'j^^ lehnirydl.
Ainsi, l«x.i Ae-d^, ka-dâ, ^j,\
^^ zay dy, I jXis heka-dô. '
— Ainsi que, S ha-, ke-, ^^àS
ka-tnâ, L*-^ melhel-mâ, ^ ^S kyf.
— Ainsi que vous, i^S ka-koum,
aXIIju methel-koum.
— Ainsi qu'il a fait,_^a> j.x3 L^
ka-md faal hou.
— Ainsi que je suis venu, Ainsi
AJO
c/ûV, j^pj beydar, pi..^!.^ beyd-
c?ar; .jL« nâder.
Aire de vent, L^l hjh zâouyéi
êl-haouâ.
Aïs (s. m.), -^j) louèh, louh.
Aisance, ax^j ovasah, i^^-^^sv
hoddour.
Aise (s. i.),i'=s.\.rdhaJi, La., rahd,
i,y^~i .
ryâddéh, iLi;.^! ênychdll.
— Fais à ton Aise cet ouvrage,
Jjuu)|
1^ ^
c-
1^^ êlbahbah pj
je m'en irai, ^j.i !-oJjU w^;=». i-o.li^ hadâ-'ch-chogkl; ^.z i j.j* J-^t!
melhel-mâ djyt, melhel-mâ ârouh.
— Ainsi que tu feras à autrui,
Ainsi Dieu te fera, ^>= J-*«J' Uli.»
«..Jji/» »\il J-d.*j ! J-Xi ^j^ melhel-
mâ taamel ma ghayr-ak, heka-dd
yaamel yilllah ma'-ak.
Am, ff|^» haouâ, pi. <J-J_j-*1
âhoueyéh; ^ \ ryèh, ryh, pi. ^Lj.!
érydh, *-^-— ' nessym.
— Air frais, ^~^j3 frisk.
— Air de musique, ^^ lahn;
pi. (jl-îsr'' êllidn; a-*^' lenghyrn,
pi. *;^-Jô' tendghym; j-^y terlyl,
pi, J^îy lerdtyl, a3j reqam, Àaj»
maqdm.
Airain, ^^ nahdss.
A:re à battre le blé, jl^;;-J fcey-
o3)^'» aamel hadd a là mehal-ak:
xj" bw ! jv» ,«„:-ol &jia' /lat/a beld
laab.
Aise (adj.), content, isj
mebsouU, mabsouU, ~j-î=^ moUar-
rah, (j'-=M^ ferahdn; ferhdii, pi.
ferhânyn.
— 11 a été bien Aise,
^^
far ah.
— Je suis bien Aise de ta venue,
^^JUp* ^ w^».^ u! ênâ ferai l
fy megy-k.
AiSÉ (facile), J-aL- s«/a/, sa7ie/.
— Tout est Aisé pour lui, ^^ii- J^
iJic (>»— 1^ ^o// chy ondsse a'iay-hi.
Aisselle, is'-^J êybâu, hi^
bâti, pi. ^^'-^''-j bâlldii.
Il a AjouRisÉ en jugement,
ALC
c y.L.]} haat li-ch-clieraa , >^v-jk.-
i^J ...
c-^iJj bayyal li-ch-clieraa.
11 a Ajouté, ■>'; zûd.
— Il a Ajouté h la vérité, ^^\
" l4^ '^^ a'ià-'l-haqq.
^'-
27 ALG
; Ai.CASAli (ville (l'A friquo) ,►-.£:£]!
él-Qagsar.
Alciiimik, -:r*r.-^^' ^'l hymijâ.
Alchimiste, ^j'-^ hymciovy.
Alêne, ^,3 derefrh, .si-lj j/ct7i-
II a Ajusté, C-J? dahal. :aba(. fah, pi. ^ii^ yeclifey: \ ^^-^ t«o/i/j-
Ala.MBIC, i==>r?' kcrhuh, i~^ raz, pi. ■,..-asr'" vwiih'irez.
heyyah , i^;^ ' ênbyq.
11 a Alargué, ^i- ^^ âlârghâ.
Alarme, v^^-=- hhaouf, khouf.
lihauf. AîV- feza'ah.
— Fausse Alarme, i-\^' tehyléh,
y^' mekr.
— Il a donné une fausse Alarme,
J-'-^' lehyl.
r-
Ale.ntouhs (s. pi.), .b dur, -^
j 1.5 ma dàr.
Alep (ville de Syrie), wJow
/laleb.
AlÉpln (nalif d'Alep), ^'^^
haléby.
— L'Ak'pin est )>eiit maître, le
Damasquin ruse (prov. vulg. ),
Il a Alarmé, •»;' êouJ.am, p ;? ^^j^ ^■''^ «rV cr^^ haleby
tchelely, châmy chuttiuy.
Alexandre (ii. pr.), .-xax^' /s-
kander, ..y^Jj^j^Dou-'l qarnéyn.
Alkxandrette (ville de Syrie),
i . , j.Jv.^ ! Iskandcroun , JJ • , Ajiw. 1
Jskanderounah; — natil d'AUxan-
drelte, gjj,xSi^\ Ukanderouny.
Alexandrie (ville d'Egypte),
ij ,jJAw! Jskandéryéh.
Alexandrin (natif d'Ali xan-
dric), jI.ajJv--! is/cant/frani/.
Alexis (n. pr.), 1-~j . Rychâ.
fazaa.
— Cette nouvelle a Alarmé louie
h, ville, '^^AAJ.X1! lyr:^^ '-^
hadd-'î-kliabar fazaa -'l-medynéh
koll-hd.
Il s'est Alarmé, ^^'-^ khdf.
Alranais, ^j-Jj^ drnâoull.
Albanie (province turque), -vL
■a^^jS beled êl-JrnûonU.
Albazète (ville d'Espagne),
Î5^.»j Bassyt.
Alcala ville d'Kspagne), 'àAi
Qalnal yalmaeb.
ALiiÈinu: , ,^-x.M
c « ^-^
ALI 28
e'b». houroxif êl-Cjhouhâvy v»?^ àl-
qcbcr. ïv-sr-' êl-gebrah.
A LG E R , _^J '^=v Djezàyr, y^ ^j=s^
êl-Djezâyr.
Algérien, ^_Cj.-)'j.9w djezâyry,
Sji^}^ <^Fzâyrly.
AlgÉsiras (place d'Espagne),
^jAxsr' ' '^yy^ Djezyrét êl-khoddrâ.
AlhucÉma (ville d'Afrique), v^S-
,y>.J! Hadjer ên-nekour.
Alicante (ville d'Espagne),
C-^^ Liqanl.
Aliéné (fou), ^_»i=sr^ medjnoun,
pi. j^wj^çs^ medjdnyn; js\Zs<. khob-
hdll, C^^à^i dkhoul, pi. ,j!-J^=i-
khoutdn; ,jJ.x* maadour, J-*''-^-
djahel, pi- Jl-^?>- djihdl; ^_5»^^^u»v»
wios/û/ioui/.
Il est devenu Aliéné, v^_»-à-
hhaouél, ^'j=>. kliaouelh.
Il a Amené (vendu), p-Lj 6aa,
-j beyyaa.
ALL
Alkoran,
C^^V^'
êl-fonrqân
\ 1 v-iL) i êl-qoràu
n
moshaf, j-^"- êl-djefr. ^\jSS\
J.J •,.*'! êl-kitdb êl-a'zi;Z. i*^-Ul éi-
melehmah, pi. *i>b).I! êl-molûhem.
Elle a Allaité,
êrdaat.
^■-
— Il a Aliéné tout son bien,
C^J
A?;. J^raouah koll rezq-ho.
Ali F [P'oyez A).
Il a Aligné, ,, à^ saff, jia^
$allar.
Aliment, à-bL» mêklah. À-*^
taâm, >Oy5 çom/, pi. C->[j3i âqouâi.
<l-^^j reddaal, riddaat.
Allaitement, a-^A îrdaa ,
^^j riddaa, P-^j riddâa.
Allant, _^\ râyh, rdyèli . pi.
^^cs-i.K râyhyn.
II est Allé, >Lw sdr, »-~. seyr,
çi^f machey, machà.
— Vous Allez, ^.sriK L;j ' e«-
toû râyhyn; — nous Allons, L=>.!
rj':-^" \ êhand râyhyn.
— Vous n'Allez point, S-'A U
j^Aîs-.-', ' mâ-'n-koum râyhyn.
— Il Allait, ^)}j ^^ kdn râyh.
— Tout va Aller bien, Dieu ai-
dant, ♦-^■^' y\^^j l^ oi^! ?[^ A
en chd j4llah ma yssyr éllâ- l-khéyr .
— Il est Allé à reculons, Li^
-_jL.àld>. machâ khaifâny; — à
cloche-pied, lA^^ baqbach. -.la.
haladj; — à quatre pattes, tav,
rahaf,
'->■•'<> dabdab.
— Il est Allé en pèlerinage, ^
hodjdj. hagg.
— 11 est Allé devant, tv-*" sahoq.
— 11 est Allé au devant, J-;-^^^'
hlaqbel, jXLj teqaddam.
— 11 est Allé à pied, -i-^ inachd,
-■^ inacltà, machcy.
— Il est Allé à cheval, w-^jjra/iafc.
Il s'en est Allé, «-^.w sa far, sa-
fev, ^1, rdh, S^) rahal, J>^j'
êrtehal, »-— sûr.
— Mon père n'est pas encore en
Allé, fi— U Jl; wv» ij_^i bouyalt
ind zdl md safer.
— Je veux m'en Aller, ^J>-'
-. .,' bedd-y drouh.
il a Allégué, ?^; zahxah, ,^^
iiialaq.
AllÉl: (action d'aller , -.iu.-»
viechy, y-^ séyr.
Allée d'un jardin, àl^j zanqaJi,
pi. wJ-^i zanqdt, ^^j\ raouhah,
3,^ chourah, s^J^ chaoudr.
Il a Allégé, , -i::^^ hliaffaf.
AllÉguiue, J-^ metlil. mesl.
J.-i*.'' lentsyl, \-^' medjdz.
Allemagne, .— ^ jyemsd, a-wo
:\entsah, Nemséh, i*..^ ^^j beldd
lyeniséh, ^^sCAlduxdnyd,
Allemand, ^j^»..^' tiemsdouy.
.j.^il aliimdni;.
29 AI.L
Alliance, isj^ rhurt, [\\.Ljy.i.
cheroul; -\^- e'hed, ^y,^ ou'houd,
à^*^^ moqareléh , a_**»j nisbéh ,
ï^j-L^^s^ mossahcrclt, /Jjl-iJi îllifdq,
Çj^'.x^ mo'dhidéh.
Allié, v^j^ '/«''y^ -^-^^ ce/ii/rf,
^i:ia moitllefeq.
11 s'est Allié, -^§*j' lea'hed, ,.»w^
sdher, v»^,-3 qdrab.
Allocution, iJ=-:2^ ];ho(bali.
11 a Allongé, Jj^i laoual, J..^
madd, Jcx.^ magltalt, 1^- malt.
— Ce lit est trop cuuil pour que
je puisse m'y Allonger, ij'j^^ '-'->
iJ I::^-! jj.3Î b> ^zj^ kadd-'l-
farch qassyr alay-y ma aqdar dm-
tedd fy-hi.
— 11 s'est Allongé en bAillani.
LL^j leiiielld.
Allons! (interj.), L^^jI dyhd,
|«j! êyoud, iiio yd-llah; — ol-iLi
a'df-ak (courage à toi); — àS^
a'df-ho (courage à lui); — S'i~z
a'df-nd (courage à nous; ; — «.OLc
a'df-koum (courage à vous).
— Allons, promenuns-!ious un
peu, A_J ir^ u-NiSja.. 1—'--'' dyhd,
khaoussoû chnuyéh.
11 a Allimk, J~»~' ihaal, Jjtil
- - oualaa.
ALO 30 ALT
êchaal , ,_»j naouar, wJ^ ouaqad, , [o'-^î fy hadd-'z-zemân, '^]^ ^_i
ijj] fy zâk êl-youm, aJ thoutnm,
soumm .
Alose, J^L^ châhil, J.-..jLi.
chubyl.
Alouktte , j-^' qonber, ij^-s
Allumette, ^ — --5j ouqyd ,
^1-j yS kihryt.
Allumeur, Jl-^-i- cha'dl.
Allusion, *j!-â.5' Mnâyéh.
Almaaion (n. pr.), o»-*UÎ âl- \ qonberah, pi. yLs qenâber.
Mâmonn, êl-Mdmoun.
Almanach, à^Li jjj rovz nâ-
méh, ,*;'_j^-J' teqoiiym, ïi.»Lâ.Ji &/;-
clidhirah.
Almansor (n. pr.), j^^^-i^ dl-
Maiissour, HManssour.
Alméiua (ville d'Espagne), aj Jî
élMeryah.
Almodovar (ville d'Espagne), À-^s. Jdiissdm, ^1.^:-:L\ Wiiissdm
— Alouette huppée, >iJ^5 qoubaa.
Alphabet, J— =s-.^1 abondjed,
i-olar-^' êl-hedjdyyéh, ^^>S] ç> ,;
zei'a'-'l-Jieldm, l^^' êl-hedjd.
Les A lpuxares (montagnes d'Es-
pagne), ^Jij\X.i^\ âl-Bechârdt.
Altération (soif), A^ca'ttch.
Altercation, *-^^^ khesm,
j_ja1' cl-Moudeouer.
Almunecar (ville d'Espagne),
w-Qî êl-MenJicb.
Aloès, ï;^'^ sabrah, ïv^^^s sab-
barah.
Aloès d'Amérique, ]yli\j:==>
guerzeydnnou , LjLjj^ guerzeyd-
non . guerzydno.
iJ^L.s"' modjddeleh, i^lz^ll, chdmat-
lah.
— 11 a eu une Altercation, ^^>.s~à.!
êkhtessam, *.^à. khessam. khassem,
r
êslakhsem.
Al'iÉRÉ (changé), i.~i^ mogJiayr,
j.-»;;^ molghayr.
1 Altéré (ayant soif), ^Li-Ls
Bois d'ALOÈs, ^X^iS komdry, \aalchdn, pi. ^.yLd.iii aatchdnyn.
^jz ou'ond. 'Il a Altéré (changé), v. a., »^
Alors, ^^-;^*-^ hyzyyi, v^yjj j,;^ i ghayyer.
^^^■^ and delik êl-Jnjn, -^J^ ^î | 11 est Altéré (il a soif), ^j^^
^^îsr'' îlà zelik êl-hyn, Î3>* ^J, aallech.
AMA 31
— Je suis Altéré, ,.>LiJac -j!, j
rd-iiy a'tclnîn, j
A LT E It N A T I V E , j 4fs>- A'/' J/« r . ;
- Tu as l'Allernalive de faire
:eci ou cela, J a-5 i'-r:== ^JL---i\ ,
J'i bîL b J^vxl'' ^h; èl-kinjur fy-h '
ni la'mel Jii ou-êlld dâk.
Alternativement, ^'j>-^^_ he- dê-'l leouz
AMB
Amande, 3"iJ louzah, îeouzah.
pi. \y îoiiz , leouz; 'y noua.
— AiDatide amère, ^y^meriidj.
— Amande de certes, wJ-^''
mahahh.
Amandier, j_j.l5l '^j^^' chadjeréi
êl-louz, j_...lM !J! 5^=^-^ chedjirali
'n-noubéh, ï.jl a1! 3 fy-'l-medaou-
rail, iy*^ ^^ a' là douréh, -V=s.u
_\iw'. ',^ oudhed ouerd oudhed.
Altilr , j-:^''^ molgehber, j'~'>^
tnothahhcr.
Son Al'IESSE, AJ»/is.a. hadderel-
ho.
Alun, '..^..^ chelh, s-^L;, chah,
jjwi- chabbah , i>^ cJribbéh.
Aly (n. pr.), J.* J'hj.
Amadou, Jji^ chououl, JJ».^ | a'bbâ,
suufdn, *xJs laam.
Il a Amadoué, J~^^ meyyel, l khazan.
s-^^'i qalab.
Il a Amaigri, , ^*^ da'af, JJa
liiizzal, «/=^ dcmem, ^i \ reqaq,
— Le jr'ùne Amaigrit les moines,
Amant, t^^^ a'dcheq.
1 1 a A >i A R 1 N i': , ^.^'= »i essek , ^^
qahadd, -.^ — Ai ghalah, Jo^i dkhad.
Amarre fsubst.), Jsj , robt, J-o..
habel, habl, pi. J--;^ hebdl.
Il a Amarré, iaJ, rabalt.
— Amarre! (imp.) ^jU^ drbouU.
Amas, -»^j konm, ft.o^ djeniaa.
Il a Amassé, ~J lamm, ^^S
kaouam, ir'j=>' haoues. ^j lelû. L-;
ji.,s=w djamaa.
Il a Amassé un trésor, ^ V^
AmRASSADE, »jLa.j hcchi'irah.
— Il l'a envoyé en Amba<<ade,
^^^y.A CJviji ênfed-ho mcrsonï/iii.
Ambassadeur,
dldjy, èl-
(-^,J! *-»-JJ *^! ês-souni ydmem i fl[/'j/» ^Iç^'U, ç^r* êlkhy, ^^3 q(h
viohdcher,J)<>^yj' mersoul.
ér rouhbdn
— Il s'est Amaigri, , ^x^ daef,
Jv> hazcl.
sad
'J'
Amridextre, ^_Cj'^*w^ i'//-se-
rdovy. pi. ,.y.'j^j.^^zi'ysserdouyijn.
AME 32 AME
Ambigu, «^i'» molehem, '^.ij^ — Vous serez mis h l'AnieDde;
mockryk.
et, si vous ne payez pas, on vous erii-
^-5***w.ïS-;'. .^
»ji5A.' L^ OL iJsck
Ambitieux, _^h'x^ manlifakh, prisonnera dans la ciiadelle, Lj2*j'
j^ j^ dou nefkh, j.^-^ molgebber,
■^-^j raghyb.
Ambition, j-^j nefkh, ia^^ nef-
khah, ut-, reyhbéh, Sk*~=w hasreh,
6.^ ,=s. harséh.
— Il a de l'Ambition, v_^-c.
ragheb, r^"* tedjebber.
Ambre jaune (succin), w-.l^/ca-
àxkJl ^2, taaitoù khatlyéh, ou-lzâ
ma ledfa'ou-chy yhabessou-koum j)j-
'l-qalaah.
11 a Amené ,j-'::::-^l âhdar,*^^
haddar, •. '-=>> djdb, ^^^ owas-
sel.
— Les juges urdoîjnf'Menl d'Anie-
reb, kârab, ^l^y kerbân, m'-'j-V I ^^^ devant eux l'assassin avec les
l'cherbdn, ^'y^^ kehrebâ.
Ambre gris,^;.^ anbar, a'nber.
.^z a'niber.
témoins, et on ïes amena, Ijm^-Î
*4jj./i3ss. !_. âmeroù-' l-qoddâl be-êhd'
ddr êl-qdlel ma - ch-choulioxid , ou-
âhdderoù-houm.
— 11 a Amené son pavillon, Jy
^a\j.-^\ nezzel êl-beyrâq, ^.. ■_...■»
tjjJ^xJ] meyru'd êl-bandyrah;
— Le pavillon a été Amené,
11 a Amélioré, j.*«=wI jj^ ' 5»jAxJ! <JU*5j oxiaqal êl-band>j-
Ame, , «*.ij «e/s, nafs^ pi. /«^^
lie fous, i^^ûJi ônfoss, ônfouss; —.^j,
rouh , pi. ^1^0 urouâh.
— Grandeur d'Ame, ^*.i.À)!j.o
I
C
kobr ên-nefs, 4x5 L^)! — bj^ âroudh
êl-hdlekéh.
djaal dhssan.
Amen, i-rf^ dmyn.
Amende, à--^}^ khallyah, khat-
lyéh, ^_j^ djeryméh, pi. ^Jij^^ijs^
djerymdt.
— 11 a fait payer une Amende,
j. »a. djerrem . , >= ,? feredd.
rah, «3Î^^ yy "^^^Z e/-6ey/Y''^.
Amer, y» morr, mourr.
— Plus Amer, v^i dmarr.
— Il a rendu Amer, »-*.^ mer-
mer.
— 11 est devenu \mer, \j^ me-
rar, yj4^' temermer.
AMI 33 AMO
A.MÉniCAiiN, ci^j^' dmeryliy, merdheb, i^>^j^ myronteh, (j-^^-J
^ySj y] âmeryqâny.
A.MKIUQUE, -s-Vy' Amerykah,
Vii y>\ .Inieryqd.
Ametulme, »j I^ 7nor(iréh.
Ami, w^-=»- !—>^ sdlieb , sdhib ,
pi, s ^Ls:-^^'' difhdb: '^^-^^ habyb,
pi. v^^-^ow! êhbdb ; 3r^ khahjl,
pi. ,.>jlÀ. khelldn: ^J^J-^o sadyq,
pi. J_\.v=' êsdaqd : V .^3r* moliîbb,
pi. ^.r-^^ mohibbyn; tj-;^\ refyq.
— Qui n'aime que sou bien n'a
pas d'Ami, '^^ Lsa.^! JL» ^jJ„o
a3 sarfi/ç mdl-ho, êsdaqd ma le-ho.
— Ils ne sont plus Amis, jjJaijI
*\'^-J 1^^ i.;.ss3' ênqitla'-'l-mohab-
béh 771 m bayn-hom.
A I'Amiable, s->j=5^' J, /V-'/-
djoudéh, isLLJ! ^ fy-'t-td'ah.
A.MICT, , ^-:-«£^ mosnaf, pi.
^^ ».' L»£.j mossdnef.
A.MIDON , i-i-J iiechd.
Amie. x-rs.-^o sdhibah, 4^-s_vcs.
habybah, àX\:L hhalylah.
A. MIN (n. pr.), ^S^ dl-Amyn,
él-Amya.
A M I n A L , j-3=^ ' , >^ j re'i/s ^'-
baliar. j-s^^ 1.5 iT^J ''^''^ (/c-'i-
-i-u qobldn bdchy.
— Grand Amiial, ►Œ-r" '.^^^^i
êmyr dê-'lbahar, j^s-':^' j^ff êmyr
êl-bahar. S,lo.»-' j-^l êntyr H-i'md-
rail, l^-'~i ^.y•^'^ qabouUân bdchd.
— Le vaisseau Amiral, ^_^li.M
êl-glialyoïtn.
Amitié, i-:sr-^ mohabbah, moJiab-
béh , pi. C-^L.*sr^ mohabbdl, J-i.à.
kheldlah, khelaléh , i-ss-^ sahbali ,
<)i A.^ sidqah.
Sel Ammoniac ,.5-i-J nechdder,
nouchddir.
Amnistie, ^U-w semdh.
Il a Amnistie, ^'•-.w mml-k.
Il a Amolli, ^r~ i^yy^n, V~;
raltab, ratleb, l-sr- .î frtekhd.
Il s'est Amolli, I-^ , ?-a/i7i«, .à-,
rekhd , ^ »-' lernekh.
Il a .Amoncelé, *.*=>. diamaa,
gemaa , j^S kaouam.
Amorce de fusil. t-^.> dehhyr,
i_^ ^ cherk.
Il a Amorcé les oiseaux, j^^
sa/ey.
II a .Amorti, >-^- aadam.
AmoLR, ^^ ^-=^ hobb ^ L^""^
eu'f//^.
AMP
— Pour l'Amour de moi, ^j^
^cJjLà. iji-i min chdn khâttry.
— Pour l'Amour de Dieu, *ij
l-illah , J^ Ix) iij I j Lia ./» min chdn
allait taâlà, , ILxj" iij l-illah taâlà.
— Pour l'Amour que je vous
porte, '^J „;us^ cl^-"^ li-adjel
mohahhêl-y l-ak, <^-i ^^"^ mohahbâ
fy-k.
Pomme d'AMOUR, ^^Js-i^ lo-
matlich, lomdllech, ^A.»Ji O —Li'j
toffah dê-'l-eu'chq.
11 s'est Amouraché, ^j. ^J^i
1^^^ taallaq fy eii'chq.
Amoureux, ^^^U aâcheq, pi.
^Liuc eechdq, ^^■S.ù^lz adcheqyn.
Amphibie, j-J! ^ i^-^i J?^
^s-~' ^o ^//y ya'ych fy-'l-herr ou-
fy-'l-baliar.
Amphithéâtre , ^Jà-^ mandar,
mansar, pi. ..iiLvj mendder, mend-
ier.
Ample, ^—^j ouâsse, oudssi'.
Amplement, ^-'UL' b-êl-oudse.
Il a Am PLlFiÉ,y^/f a«/!ar, ^j^
chai' ah.
Ampoule (bouteille), i^^^-^^J baq~
houqah, pi. j^oUj boqdbyq.
Ampoule sur la oeau, A-ijlaj
34 AN
haqlouchah , A_i5_a_iij helfoultah ,
à.Ljk\jx, chelfouUah.
— Il a des Ampoules, JaildJ
techelfell.
Am poulette (sablier), -^--1-^^
remlyah . ramlyah, J./». ç.L> à^l^
sda'h melaa raml.
Amputation, ;i-.iaaj' taqty', leg-
ly\ ç-LLiùl înqilâa\ ^.viùLJ' iec/(-
Amputé, j^.JaK'^ movqatle, ^jh'i>
maqtou .
Il a Amputé, ^^ qaltaa, , ^xv,
chaqq, ^s-bLJ teqfaa, legla'.
Il a été Amputé, )ï-1=ïj 1 ênqeltaa.
Amran (n. pr.), ^^j-^^ A'mrdn.
AmrOU (n. pr.), j^^:^ A'mrou.
Amulette, iJjUc» hamdyl.
Il s'est Amusé, 5V--j tenez zeh^
>^^x3 laab, .^'j s«/i, ç-^ /«j/î.
Amusement, v^^J /aa6, ii^U
meldgi.ah, y 'y mizdh, ijù' tenez-
zouh, i^j3 nozahah, nozhah.
Amyn (n. pr.), ^jJ^ êl-Amyn.
An, A^ adm, pi. />î_j=I d'ouam;
iÂw senc/i, pi. ^r^— senyn, ^^j'-^
senotm; — deux Ans, ^^*» sené-
téyn, (^^l-t ad'méyn.
— L'An qui vient, ijLsr" 1:^]
AiN 3o
ês-senél êl-âjchjéb, i^J'^V l.wM h-
senét êl-dtijéh.
— L'vVn passé, J^*»^' j>'^«-'l él-
a'âm êl-oHoxd, à^^W y^\ ês-
seiicl C'l-n\nd(hjéh.
né h.
ANC
C-^ ^J^. "^"^' 'joum min se-
A.NACiiortKTi:, ^i'j zûhed.
AnafÉ (ville d'Afrique), l^-' .b
Ddr beyddii (m. h m. la maisun
Tons l(>s Ans, xv_ ^o A'o// blaiii>he;.
scne/(, ^^^^ J^ /ro// o'am.
— Tous les doux Ans, (.r^--— Jj
Ao// seneléyn.
— Il a été un An à faire une
chose, ç^ ^ --—^ êsnd fy chy.
— Tu as été un An h cela, -«I^o!
iJ-» ^ vjl,v~:.^' ^;i/ ê.<neyl fy hadd.
— L'An 535, ,.r-J -.'. .'~^^'.^ j~z
ij wo.*».<s=»-_j o'«m khamsah on-lselds-
syn ou-khams-mdyéh.
— L'An VI de la République
franç.'^ise, c'esl-h-dire I'213 do l'hé-
'^« senéh sddis min
iqdfnél êl-djeinliour êl-frdnsâony ,
ya'ny seiiél dlf on-wyléyn ou-lheldth
a'cher hegyr'ièh (date do la conquête
de rKgypio).
— Le jour de l'An, premier jour
de l'année, aj-^M , w'i râss ês-
senéh , a-jLJI _jJ.j bedoti-'s-senéh ,
i~^_; oudjét és-senéh , Jj'
AiVAGnAMMi:, , é-ij^^ tnhryf.
Analogue, ^-àU^ moudjîq ,
ijj^^j' movchâbih.
Analyse (abrégé d'un ouvrage),
. i-,..cx-:ir^ moklilessdr; — (résumé),
, »2^sr-L' tnUiliyss , y.^^.j tefftyr,
,L-^ heydn; — (examen) , j-^-sé'
laabyr, L^^i:,-' îsliqsd, jU^iJ tcf-
lycb, i^j^ leferreq, 9.i\Ji lonzy' .
Il a Analysé (examiné), L^ii::_!
êslaqsid , calnqsey.
AN\Tiif:Mi;, ^' ^=v herdm, pi. j,^
lioroni .
Anatolie (province de Turquie),
àJ aL -J \ AndlloriJyah .
A N ATOM I E , ^ j^ iech ryh .
Ancètki:, , ^--^ f^dlrf.
— Ancêtres (pi.), -j-^r' djedoud,
^L'.çv' êdjddd. -iiw snlfd, ^ ùa_'
êsidf.
Anchois, *j , rym, (^,^j^ *ar-
dijn, A.'X— sardellah.
Ancien, *-J-'*— ^ qcdym , pi.
AND 36
«^*^J.2 qadyinoun, UjJ qodemâ, ',
i^-^ aatyq, pi. l'i^ aUeqâ, o'teqâ.
— Plus Ancien, i^^\ âa'laq,
ua'leq.
Ancienne, à^.>i qadymah, aû^
uatyqah.
Anciennement, Us3A_3 çarfj/-
wian, LiùL-- sâbeqân, ^^jLJI ^3
fy-'s-sâbeq, V^ (^ «lin qadym,
*J-XaJI ^l'-'^v'' vj- fy-'z-zemdn êl-
qadym, jl-^j-^1 a:>.->>3 ^ /y çac/ym
Ancrage, il^y' mersâh.
Ancre , ^ jLL-à. khellâf, pi.
^^^^^L LJa:k A'/i elldtyf ; ^ j ' — îadr*
moukhidf, mekhlâf, <r~'r^ mirsà,
mersà, pi. ç*-'»-^ merâssy ; ^^^hs.
\.^SjV 1^ /(e/6 dê-'l-merkeb.
— lia jeté l'Ancre dans le port,
aL^wJ! ^ l^. ressâ fy-'l-mersdh.
— Jetez l'Ancre !,^LJss:'^' ]j^A
érmoù-' l-moukhld f !
— Le vaisseau amiral est à l'An-
cre, ^-•"■'j ijj-îr*'^ êl-ghalyoun
rdssy.
ANDAF.OUSIE, j^^J^j! Aïlda-
ïùus, ^fJj'.ia êl-u4ndalos, ^^.j
j^^_'_\_j^r lelâd êl-Andalous,
, ,Jaj) Andalos.
ANG
Andaloux, ^.^.jJj.J! a/îf/a-
André (n. pr.), ^j',-Xj! ^n-
rfraous.
Andrinople (ville de Turquie),
AJ,^! Adreiiéh, Edrinèh.
Andujar (ville d'Espagne),
jLa.jj.j! Andoudjdr, ,h:kjSJ\ Ên-
doukhar.
Ane, »U=i. Itemdr, heumûr, hx-
mdr, homdr, hamdr, pi. ^-.*.2>. ha-
myr, j./ys^ Jwumour, houmr.
Il a Anéanti, '-J.l» helak, ^is-,
halak, J.J2J hallal, >»-\& aadam,
l^i êfnâ.
Anéantissement, j>-^.c eedm,
a'dem, eu dm.
Anecdote, w^ja=>. hadyih, ha-
dyls, woo- hikâyéh, pi. vJIjLjd.;^.
hikdyâl; a^ qesséh, qisséh.
Anémone , ^^-^ï^iXi chaqche-
qyq-
Anesse, SjI-*=v hemârah.
Ange, ^J-» melak, uJx» meldk;
pi. aXJjI/» meldykah, meldykéh.
•Angélique (adj.), c^-^ '"^-
Angélique (plante), ^y^ mêle-
kdyéh.
ANI 37
Anglais, ^}~û1jI ênglyz, ^*.~oj!
ênlihjss.
Angle, >J!^^.o qant (en italien
canto, canlone); ^^j^ qarn, (.,Ji
r«A"?i , pi. (joj' arJiûn ; ^-^j^\
zâvui/ch , pi. ij'jj zoudyah, LjL;
zouâyd.
— Angle droit, ^-^j-'^ ^-^j'j
zâouych qâyméh.
Angleterri::, j.J^ ûT jjj heled
êl-Englyz.
Angoisse, A.lv-^:^ dayqah, pi.
vjl^LiLxs dayqât, J- dillaJi . ^*^j
oudjaah, ouga'ah, isJ:^ mechaq-
qah, pi. CL^Jii:^ mechaqqûl; àJL^
moddayqah.
— Angoisses de la n)ort, J'^al
vl^_ji! êhouâl êl moût.
An (.LILLE, yj^ noun, ,La--
>Jl^«,s-' sounâr êl-houi, Ui '.> ii^=w
hayéh dê-l-mâ, ^*.~Ka.=v hanklys.
Angulaire, ^ï qanly.
Anguleux, -vj ^i^ luoqamah.
Anier, j-.4"2>- hnmmâr, hammâr,
hemmâr, pi. S.L o-a. hammdrah ,
^jj-^sv hammâryn; X^s:-' \b^j^
moula de- l-homâr, ,i.-N3r' v -^svLo
tâheh êl-homdr.
— Viens ici, Anier! La s.)LL
ann
jLns:-' 1.5 jL_* Lj_ /«/è' henê, yd
mould dê-l-homdr!
Animadyersion , j-Jj.*J* ia'zyr.
Animal, io.-..^-» hehymah, pi. «jL^
bohdym : .u_^_2^ hayoudn , pi.
vJl^.jL-rv hayoudndl : ^/^^j ou-
hach , pi. , iL^ii.^ ouahoucli ; 4j!j
ddbéh, pi. wjO doudb.
Animé (vivant), ^^ /»a?/2/.
— (irrité), jj*>^=»- hordan, .jIjJL^
moghtdd , v ?j,_^i:.i_'» maghdoub ,
«L^^ii gliadbun.
Il a Animé (rendu vivant), 1^:^,1
— L'âme Anime le corps, jt^l
J.**.s-" (.cs^-:! ên-efs yahij]/' l-djessed.
11 a x\NiMÉ (encouragé),
chadja, chagaa, '«.3 qannd.
Animosité, (J^^^' 9^ <'''d, gharadi
(d'oîi algarade en franç.iis).
Anis, ?ji=^! ï-^2»- hahbél âhlaouah,
,^a*.^'wj ydnyssotni, ^j.^\ dnys-
soun.
AnisETTE, ^'_;^^_ ydnyssou-
Annale, Jr Jj L' /a r i//>"/i , p I • ^-' , 'y
taouarylili.
Anne (n. pr.), i^:^. //aunah.
Anneau, a^J^s- halqah.
<^
ANN
— Anneau de l'ancre, \A^.i gha-
myah, c~->-l^ iJàXs^ halqét êl-mersà.
— Anneau d'oreille, ^i» a£1=s.
halqél êl-oûdn.
— Anneau (bague), *jLcL khâ-
lem, pi. v'jii- khaouâlem.
— Anneau de nez (ornement des
femmes), />|v=>- khezâm, pi. i-^yL
khezmah.
— Anneau de jambe (autre orne-
ment des femmes), JUst-U. khel-
khâl, pi. J-^awito. khelâkhyl.
Année, />--=■ aâm, pi. /»'_»-cî
aouâm, da'ovdm; iA.~ senéh, pi.
^^»^-^ senoim, ^-^ senyn.
— D'Année en Année, chaque
Année, i.^-^ ^1 aa-w ^j^ min senét
lia senèh.
— Combien y a-t-il d'Années que
tu es venu de France ici? vJJ S
Lj -\Âi l^)j3 ,;» '«•^;';9' '^•~' kiam
l-ak senéh gyt min Fransâ a'nd-nâ?
-_**jji qadd êy-ch l-ak a dm djyt
a'nd-nâ min Fransd?
— L'Année courante, la présente
Année, ij^s^^ ïx^)\ ês-senél êl-
hadderéh.
38 ANT
veau, Cl^J-s-" L^^'i êi-senél êl-
gedydéli.
Annexe (subst.), ^j-^h déyl.
Annonce, «•«■^! îchaar, j^ kha-
bar, >Xcl îi'ldm, )L.và.i îkhbdr,
i-^-j ienhyéh, _^^^j nash.
Il a Annoncé, j-^-» bachar
khahbar, y^x^ cliaar,
c: nassah.
khabar,
Uc a'ilam , ^
Annuel, ^j-'-^ senaovy.
Doigt Annulaire, ^-^ e^
lahaty.
Il a Annulé, LiJ lachâ, J.k)
bailal, ^At aadam.
Il a Anobli , «^^-^ charaf.
Anon, i/'^^ djahach, djehach,
djihach.
Anse d'un vase et d'un panier,
ij^l oudnah, i^l owc/n, «iiî^c ^/ia-
— Les deux Anses, ^^^■'-1 oud-
neyn.
Anse (petite baie) , j-*-^ j^y
korfoz saghir, ^j^ djoun.
Antécédent, ^il^sâbeq, ^SS^
moqaddem, pi. y-yJ-L" moqadde-
myn.
L'Antéchrist, JLa.J.)i êd-de-
La nouvelle Année, l'an uou- djal.
AJNT
39
AOU
Antenne,
iiah .
fo3 qala,
i^.l drte-
Antequera (ville d'Espagne),
ij^j^^ Anlaqyrah.
Antérieur, , ^ÎL- sdlef, pi.
^'L- solefyn : -.-vi^' motqaddem,
ç>^y douldny.
Dents Antérieures (pi.), jL;—^
J,a.^i êsnân êl-êhrdr.
J y
Antériorité, j»^ïj' (eqaddim.
Anticha.mdre, ^.;y--^ mâbéyn.
Anticipation, (3r**^ mousab-
bac
J:~ sfî*?.
— Par Anlicipalion, ^4^-.IL) 6i7-
moussabbaq, ij|-;-~«" ^j^ fy-'s-sebq.
Il a Anticipé, <^-:— sabbaq,
-.jJL' tcqaddem.
Antidote, ^^-j^-j lerydq ,
i^-!.j~^ if^rydq, L^ daoud, <. .L)|
4ydredj.
Antimoine, J^^ A-o/io/, Ao/i/
(en espagtidl alcohol).
— Boîlc à Antimoine, iJlaf-C
tnekohlah, mekahlah.
Antioche (ville deSyrie),i-i' Liai!
Anidkyéh: — naiif d'Anlioche,
^\±j\ duldhy.
Antipathie, 8_j.x^ a'daouéh,
AJj_\i a'douyah, CUL*^ ma'dndéh,
,^9-UXà. îkhtildf, 5^:)Lis.i moddd-
dedéh, iJa nefréh.
Antipathique, jAc a'dou,jij
nefer, ^^Li=^ modddded.
Antique, ,*-j-^^ qadym, pi.
^,j*jj.2 qadymoun, l_^JJ> (^oiie-
nifl," j^r^ a''!/?, pi. >-i^ o'ieqd,
a'ieqd.
— Plus Antique, i3~^' da'leq.
L'Antiquité, v-^-i^'l c)'"'j^' ^■^'
zémdn êl-qadym, >J.ii3i êl-qedm,
A^j Jjji êl-qadymyéh, ^^j'\ vJ^
qadym êz-zemdn.
— De toute Antiquité, Js* ^a
^'^\ inin koll zemdn, ^^Lc J^ y
min koll a' dm.
Antre, s. ji» moghdralt, pi. v»-*^
maghdyr, ji^ woghor ; ^ à^ kalif,
keJif, [il. ^ àjjS kouJiouf.
Anus, jt*:;*^^' (•r:';'- a'yn êl-tys,
jJaJi j^^ a'yn êl-lyz, ^ ^_; owe-
rû7i, <^j^^ cl-fouqy.
Anxiété, ï^^ l>eyrali.
— Qui est dans rAnxiclc, v.a:^
mohyr,
J'
hdyr.
Aoriste, ^j-'^^ modddrë.
Août, , ,^.ia....«i I dgliouslous,
\s^ji\ dghoust, %_)! d6, ^--^-o (a6-
_A,^s sahen ghadb-y.
— Depuis une heure le vent s'est
Apaisé, ^ij-J I w-ai asL^ ^' min
sdah ghalcnél êr-ryh.
Apanage , ^J)\J rezq , ^ ^Jj
ouaqf, <^^\ âmldk.
lia Aperçu, v-ii-' nadar, nader,
no.zer. ^', rda , rdey. ^^j bassar,
\j3 ferez, ^-:^ ^l::^:.! êchlelaq a'ià.
Apéritif, ^J'-i fdlih, J^ me-
fallih, Jy-t^-^' messahhel.
11 a ApETissÉ,^-»^ sagghar^j'^
qassar, ^j^ïj naqqass.
Aphorisme, L-LVf^a. houkm
êl-ultebâ.
Aphte, ^jjç-ji bon hamroun.
Il s'est Apitoyé, *=>>« raham.
Il a ApLAM (rendu uni), _^~h^
sallah, J-;— sahhal, sehhel , j.^
tnehhel, \jL^ sdouâ.
A PL 40
Il a Apaisé, ^J^ji raonaq, ijj^
sakkan, fSiJj tesakhen
Il s'est Apaisé, ^. t-^- saken, ^^U
ghalen.
— Apaise-toi î LjvaIc. ^j. rouç
a'iay nd! ^j._JsLà. «..^.^L /aî/yè
khdllr-ak! ^iild^ ^.S'^-» /(e(/j/ Wm/^-
a/t/
— Ma colère est Apaisée, (.;-5w
APO
— (faeililé), J-^-^^ sehhel, J-<^^'
tessehhel.
— J'Aplanirai cette afTaire, J-^*J
y if' \Xs> nessehhel hadd-'l-dmr.
Aplanissement, J--^-*""-'' leshyl.
11 a Aplati, ^.' baiiati,y^3 fa(-
iar,l-h .oualld,^ ^ dakk, x.*!? (abaa.
— La balle s'est Aplatie sur sa
poitrine, 5. A^ ^c^L^Ji aJail
ênleba'-'r-ressds a là sadr-ho.
Apocalypse, '^z^-^-^^K^A dbou-
kalyssyt.
Apogée, l.<>**.'! _,! ôudjês-semâ.
I ^
Apologue, J^-» î«e//i/, mesl, pi,
JUi^! âmthdl, âmsdl.
Apoplexie, ^-iaï-' noqlah, iJwC-
soknah, JjVJ nezoul.
— Attaque d'Apoplexie, v )j.vCs
i«J:£xJi dar6 êa-noqlaa.
— Il est mort d'Apoplexie, ^A^
Jîjj j^'' fatlech min nezoul.
Apostasie, ji^ koffar, X.j ne-
/i;e/', ^1^ choulh.
Il a Apostasie, ^-l^ chalah.
{Foy. Il a Abjuré.)
Apostat, -^jV morled.
Apostème, ïtjïx^^ maaqourah,
^jS qarèh, pi. •r-j»-^ qerouh. {Foy.
Abcès.)
APP
ApdSTo LA r , i^ "~M ressdléh ,
41 APP
— Le paclia fera son entrée
i^L^, ressoulyéh .
Apostolique, J-^-^ ressouhj.
avec Appareil, ^ J-=^-^:î '^'Jl
i.^\ yz êl-biîchd yeJkliol fy a'rdd-
ApOSTROPHK ( allocution ) , 1 déh.
i^lx'' moliliâtleléh,
tdb-
.1=^ khit- I
Appareil de guerre,
mohimâl, > ^>^ w'.
n'a AposTUOPliK, > — -l==i^ khat- ' cl-harb.
^sr- ' o! J j !)' (cddrouk
maa-
lab.
Apothicaire, j^ a'ttdr, pi.
^} , LJ=c alldryn : J' b^i;. chorhdly,
pi. i.J\.iJu, chorbdlyéh; ^
maadjoiindjy. pi. <>^=sr'j
djoundjyyéh, '_.J.3i Ç-i-^.-J beyda'-'d-
daovd.
Apôtre, Jj—» ressoul, rassoul,
pi. J.-.. , roussoul; ^-^j-' mersel,
morse/, ^^^^ithaoudry, pi. ^,^j .U»
haouànjyn.
— Malioiiiot est l'Apùtre de Dieu,
éii' J^— > Ao.s:'' Mohammed ressoul
Allah.
— Mahomet est le serviteur de
Dii'u et son Apôtre, ^\ a^ jXs'»
■^•_;~'.j Mohammed a'bd Allah ou-
resso«/-/io.
ApozÈME, ^' »^ chordb, àir^^
to6cA7ia/i.
Appareil (cérémonie), a^ j zey-
néh , i^^fjt a'raddéh.
(^
Apparemment, 'j.»-j= dàhirdn,
zâhirdn, jSilisi] ^z a'ià-'d-ddlnr,
A-l) belkey, ^^^ yemhen.
Apparence, ^a'Jà ddhir, zâhir,
beydn.
— En Apparence, jj-:^-^' (j^
a'là-'l-beydn,ja>^L}\ ^ fy-'d-ddhir,
^LJI ^ fy-'l-beyân, ^:^J\ vj,
fy-'l-oudjéh.
— Cela est vrai en Apparence,
4=s:^' J:-^V. ^^^ ''^^" yeldley-'l-
haqq.
: — 11 y a Apparence, J-jI-3 4^
fy-h qdbel.
— 11 n'y a pas d'Apparence, Lv>
i,v»^ J mu le-ho a'ilâméh.
Apparent, j.»-î= zâJœr, ddher,
^jL> bdyn.
Il s'est Apparenté, v__-.*-^' in-
tesseb, -^^'jÀ.': leqareb.
Appariteur, ^^-=^ mohdonr,
, ^jL^ tchdoxich, yijjls^ djdouych y
APP
.Jij^ll, châouych, pi. i-^io^^^
chdouychyyéh.
Apparition, j_j.^ zouhour, dou-
hour, i— '^j rouyâ, ^^^ heyân,
^^J^' (edjoully.
Appartement, ^-^1-^? byt, Icyt,
pi. >0^-"' lyout; i.^j\ ôddah, pi.
0>L.,i5_jl ôdddl.
Appartement des femmes, ^►sk
Appartenance, Àïi*J taalaqah,
pi. vJi^LiOjo* taalaqât; v^^L^^j! «t-
tissâb, i.\^^x^ maâmeléh.
Appartenant, i^*^ motealleq.
Il a Appartenu, ^i*J" laallaq,
^ia. /ioçg', ^sT'*^' êslahaq.
— Cela m'Appartient, J, I J..a
/(oJa /-?/, ^^^^ ^'^ hadâ meta -y,
^IJ ! J,* //adâ ly-ly, J^ Ij-a ftatid
chey-y.
— Cette maison nous Appartient,
LJ j\j.}\ ij_a) hadâ-'d-dâr le-nâ,
LxcL;j w^_jwJl \Xj> hedâ-'l-beyl
belda'-nd.
— A qui Appartient cet habit?
ij^L}j\ 1 3.4 (^^J-^ dy-men hadd-'l-
lebds, w'iji)! iJ.» ^i li-men hadd-
't-thoudb.
— J'ai vu la maison qui lui Ap-
42 APP
partient, 3^0 O-i-^ c//oî//Ï (/«r-/(o,
isLx* O^-Jl CUAi. c/îom/Ï êl-beyt
meld'-ho.
— C'est l'épée qui Appartient à
Ahmed, J,*a.l ç-bj ^ ^--J! !-> da-
's-séyf betd' Ahmed.
— L'empire du monde n'Appar-
tient qu'à Dieu, if^^~^^ LJ jJ ! olL»
Cl=vj éW moulk êd-dounyd mokhlass
l-îllah ouahid-ho.
— Cela lui Appartient de droit,
■Jia. \Xa>hddahaqq-ho, ^isr''-*'' i jj»
a' hadâ êslahaq le-ho.
— 11 ne l'Appartient pas de par-
ler devant le prince, 'sJJ ^.L«j L»
j^'sC^\j.s ^Kj v^i md ysléh l-ak
ênn-ak tekellem qodddm cl-êmyr.
— Il ne nous Appartient pjs de
décider celte affaire, bl IxjJJ:^ as> U
j^il IJ^ ^j^' "'^ '''^^ choghl-nd
ên-nd nedjezem hadd êl-ârnr.
— Il ne vous Appartient pas d'en-
trer dans le divan, *a3 Vj Lç^ js L»
»laJjJ! Jl:^ la.^aLj.; ,! md hou
djdyz le koum ênn iedkholoû a'nd
êd-dyoudn.
11 a Apparu, il est Apparu, ^^
dahar, zahar, ^^->}y terdyâ, ^b
ban, -isr^ tedjellâ, tedjoUd
APP
— Dieu est Apparu à Moïse, à^\
'-~iy' o^ ■^^' O''"*^ ^^Uah taalà
tedjoUâ a là Monssii.
Appas, s01-j-ow djedebdl.
AppÂt, (Jp.^ mclq, ^4;;Uj lem-
lyq, ^.^^iis taghbdn.
— Appât pour le poisson, ^'-*J»
tj^u^ ta' dm sondrah.
Il a ApPALvni,yii faqqar, J:é\
êfleqar, J-s-^ chahhal.
11 s'est Appauvri, yiiJi ênfa-
qar.
Appel, ïj=^ daouéh.
— Appel h la prière, (j'-ïl
zdn.
— Appel en justice, t>s3y mou-
refah .
— Appel d'une sentence, w-JJ?
.^UsN-M /a/6 êl-medjlys, ^^tcu^\
isiighdl.
11 a Appelé, '^^^ dad, ^:>'J
nddà, I3j nedd, LsjJt ênda'â, ^'U
ayatl, ^iij zaaq.
— Appelle-le, iî p^j! ênda' le-
43 APP
8.J1 iJJ , 'jC'j' -■'1 ûnd dzaaq lui;
êyd-ho.
11 a Appelé (nomme), ^o~^
semmà.
— Comment s'Appelle-t-il? (jÛjI
x*^! ei/c/( îsm-lio?
— Il a Appelé en justice, >J:^v»j
p j.ijj 6aa//i li-'ch-cheraa.
Appendice, Jj.5 cfe*//, i-r^^-cs
Il a AppENDU, (^'■^ a'ilaq.
Appesanti, J-iii^ motheqqel.
11 a Appesanti, Jxj' iheqqal,
llteqqel, saqqal.
11 s'est Appesanti, Jij theqal,
thaqal, saqaL
Appétit, l^'^\ îchlihd, ij^ gd-
ndh, A^iJ qahelyéh.
— Cela aiguise l'Appétit, ÎJ^
^:rjj| j.«s. hadd a'amel êl-gliard,
.^^^iù^ U'^ hadd yechleJiey.
— Il a de l'Appétit, ^'^•. yech-
tehâ, JTiJr v._JJa)" (c//a6 êl-dJd.
— J'ai Appétit, J-^-^ i-»! é/ii
Ao, iJ Ja-^1 da'yelt le-ho; — Ap- qahyl.
pelle-la, L^ ^sj\ ênda' le-hd.
— Il a Appelé le palefrenier,
^mJl*».') ^-wJ nddà-'s-sdys.
— Je n'ai point d'Appétit, ^— ^
çL ^J-^-J -^ nefs-y vul teqbel chy,
<JL^sr:^' êsbaliat, jj''-*^^ Ljl énd
— Je vais l'appeler près de toi, | chaha'dn.
APP
il a Applaudi, ^^-^
3; zaqqaf, ^A.-= medèh , ^i:^)
44 AlP
saffaq, , lia Apporte, J-^ hamel, v «La.
djâb, gdb, ^h^ defaa,
neched.
Applaudissement, ^J':^^-^ tahs-
syn, (3r.^-^ tesfijq^
Application, ^i^ deqqéh, i-iùL
iaheqah.
Il a Appliqué, (3:^ tahaq.
Il s'est Appliqué, ^JI^^^ûj nessat,
0^~.J nesset, -V-^ï-s ieqeyed, Uu»
saghd, ^w^^i êdjlehed, êglehed, ^jO
^J, ddouam fij.
— Il s'est Appliqué à l'étude,
*J.jc;) ! ^ i~.ij ^j ! Ji ddouam nafs-
ho fy-'t-taalym.
— Appliquez-vous, ^x)Lj *3 bj
êyâ-koum bdl-koum.
Il s'est Appliqué (adressé), ^^Ij
ouâfeq.
— Ces mots s'Appliquent à vous,
bJ.X)i Ij-is ,XJ t3 J^' ioudfek le-
koum hadd-'l-kelâm.
Appoint, jj**^ kessottr.
APPOINTEMENT, ^■^'^^ djdm-
kyéh, gdmkyéh, à?jl£ a Ion f ah.
— par an, w^yuw i^XiLav djdm-
kyéh senaouyéh ; — par mois,
iytl^ mochaherah; — par jour,
Wa.» mounah.
j.^l=w ajeleh,
— Apporte (imp.), v"::^ 9y^>
djyb, guyb.
— Apporte-moi le savon, *3ii
^1 à_JOu.^l êdfa'-'s-sdbounéh
élay-y, (j_?fL^M J, w-^=^ ^7/?/ i-y-
's-suboun.
— Apporte avec toi un livre,
V >L^S ^^^ C-^L» hât ma'-ak kitdb.
Il a Apposé le scellé (un cachet),
s-'L) «.li a'ilam bi-'l-khatem,
f
s-^« oneddaa-'l-khatem .
Apposition, à«^j ouedeh.
11 a AppostÉ, ^ à?j ouaqqaf.
Appréciation, ii-a-:~=> qeyméh,
jL^c! î'iibdr, (^^J Ihemn, ihoumn.
Il a Apprécié, ^fr' ê'ieber, ^^àJ
themnien, (^•<>-' ' êllimen.
Il a Appréhendé, ^1-à. /.-/irt/",
ç- ji fezaa, ^ ^â-j ouakhaf.
— J'ai Appréhendé, ^l^^i^kliaft.
— Il a Appréhendé au corps,
>^*w» messek, ^j^'-^ qabadd.
Appréhension, s^^ khouf,
khaouf, khavf.
Apprenti, ^jL-vs sanè', a*)*^
molaalym, ^^.tu^ mobledy, ->•--*«
telmyd, pi. ^V^Xi' teldmyd; .XdXù»
APP
mokîammed; j-;~^\ (hljyr, pi. u^'
âdjcra .
Apprentissage, ^^.jc^I *^1»j
tea'lijm ês-sena'ah.
Apprêt, oijljo' ledâreh. tedâ-
rouk. i>*.*.ï hemkèh, J^-Vis lienkcnéli,
iXis- hafîéh.
— Pourquoi sont ces Apprêts?
Jiis-'' 0-3> ^t>i îe-ych hadéh êl-
haflcli ?
11 a Apprêté, -àj^SJ teddrek,
OJ ,'.>' t'dddrak, La hayyd.y^ dab-
ber, j-~^=^ hadder, J-^-^ hassdl,
iaiii» qalfall (d'où calfater en fran-
çais).
— Ha Apprêté ses bardes pour
partir, — «tJ u ^s-;*. Law iiiJi qal-
fait haouûydj-ho tu yrouh.
Il s'est Apprêté, ^^ -'-^ chedd
a'ià. v_5.-J hedey, bedd,^^s}ji.'j teqal-
fatt.
11 a Appris (il s'est instruit), J~xj
ta'allcm . ta'aUoum.
— 11 a Appris (il a instruit), Jb
a II' m, a'ilam.
~- 11 a Appris par ouï-dire, iilj
baXaqh-ho.
— Il a Appris par cœur, iii;>.
hofezz, hafedd.
5 APP
Apprivoisé, , ^-j^x'^w» vwstnnis,
^'"'^-i beytouly.
Il a Apprivoisé, ^^j' âncss,
, ^' alla/', , J\j oudlcf, ^>^lz^\
csldnes.
11 s'est Apprivoisé, , ^3'J tâl-
ïcf.
Approbation, ^r**^'' lol'ssyti.
L,^. riddâ , vJU-.v--.ij telhhyt. tes-
byl.
Approchant (adj.), >^^-j c? qa-
ryb.
w
— (adv.), ^-^^j^ qarybdn, l:^àr'
tehhmyndn, as-' nahou.
Approche (s. f.), ^^J qorb.
P'oy. Accès.)
Il a Approché, ^i^-i qareb,
•^—'y qorrcb, ^--? q ad de m.
Il s'est Approché, ^y^ qâreb,
^^j;.5i êqtereb, v .oLçv djdneb,
gdneb, ^^J-z >-.\£J tcqnddam a'ià.
— L'hiver s'Approche (est pro-
che), 1-XiJI ^^^\ ^-jyi qdreb ze-
mdn êch-chitâ.
Il a Approfondi (rendu profund),
iJio.c. aammaq , ecmwan. ^ àj^
— (au figuré), ^oLi ghdss ,
^-is^i g}idtlaff, v^r* tclahhar.
— Le juge a .Approfondi ortie
APP 46
affaire, v .^JLc ^ --^liLM j-kj
j'ûC nazar êl-qcîddy fy aouâqib êl-
âmr.
Appropriation, ^^^^î leslylt,
^.^sis"' [al;hsyss.
Il s'est Approprié une chose,
hLJJ (essellell, 'J.l^' lemellek.
11 a Approuvé, J.-0 qabel,
v.,_^^_»Xwl êslouesseb, ^*«s-*-^' ês-
tahssen, ^■^o. raddey, reddy, vJl^J'
ihebbel.
— lis ont Approuvé, ^j^^j red-
doû.
Approvisionnement, i-n^ mo-
himéh, pi. >oU^'' moliimât; îS--^'^
dakhyréh .
Approximation, ^j^^^ tehh-
myn, lakhmyn.
Appui, a;^ send, ^^^} tesnyd,
ia^lc acîinoud. pi. J..(Si o'mid.
A PPUYÉ, J--v-~. senyd, J.l»«/» mioms-
naJ, JSj'-.^.-' incsnoud, jij^ merkez,
-»:sr"''' mondjè'y.
lia Appuyé, -J--»- senned, sanned,
'S. rakaz, jS-S' ankaz.
11 s'est Appuyé, -^-v seneJ, -\.u-!
APR
êsncd, •^-~:.^\ êslened, j^.' iaahkaz,
U:s-'' êndja'â, ^^J^ MfT/.
— 11 s'est Appuyé sur le coussin,
d^^^ J..C ...O! .^//rey a'/a-'/-
mokhaddéh
— 11 s'eït Appuyé sur un bâton,
ix.M U —L;:^! êslerâh alà-'l-
C
u^v^
ha-
cassa.
Apre, ^là. khdm,
rouch.
Il est Apre, it'y^ hourotich,
hermich.
Après, -^».' baad, ba'd, J.*j ^U
alàbaad, v y'i^ouqeb, ',_^.>' nwurâ,
maurâ, viouerâ.
— Après moi, ^^■^'^^ baad-y,
^ Kj.^ mouerd l-y.
— Après toi, ^-»J bad-nli ,
ba'd-ek, olj i , a^ mouerd l-ak,
— D'Après, J*-) ^jj> min bnad.
— Après cela, -X-xj_j on ba'd,
icl^ sa ah, *3 Uioum, isoum, sou in,
> \
Cl*J haad-ho, -\*j ^^ Tnin iaat/.
— Après cela il est venu, acI-.
a.» pLov sâ'(//i (i;da /îou.
— Après tout cela, ^K ii.» J.xj
6aad /iac/a koll-ho.
— L'un Après l'autre, l.j J.=».L
j.csl!j ouâhed ouerâ ouâhed.
— Une chose Après l'autre, ^
-i. ijj c/(i/ owera chy.
— Trois mois Après la fèîe, A*j
AQU 47
j^-^\ w-^» ^^--'J^ baad êl-îîd (hela-
thél acithar.
— Après cela ne le fais plus, -V»J
!J.» J-^vxJ j ^^ ba'd min-ho là
laamel lindd.
Après que, L» «J-xj ba'd ma,
.^1 AxJ ba'd êtm , L/» v .Sz oitqeb
ma.
— Ne dis pas non Après quo tu
as dit oui, CUlii L^ j,xj ^ iLJ" "^
*xj /(/ /(-'/(>/ /^? fcaV ma qoll na'am.
— Après que tu as frappé, •^w
!j-~si oJjI ba'd ênn-ak darabl.
ARA
— Machine Aquatique, i..J^^
sâqyêh , ïi^cI-J nd'ourah (en espa-
gnol 71 orm).
Aqueduc, ^j^r^ m igrah , ijS^
migrah , migréli , cll— seik, i-i-— «
sâqyeh; i-^a «jano, 2S^ qnn'.th , pi.
«j1jL;-5 qanayât, A-jLj qendnali ,
^^i2>. hafijréh , Ul 13 ^_.^t_o Ae-
7J«(/es dê-'l-mâ.
Aqueux, (/'^oy. Aquatique.)
Aquilon (vont du iKud-ouesi),
,3ji:, charqy modjerredj.
t^^
(vent du nord), J,-*-' '»J
Après Dkmain, ï'f-NJ ^-xi ba'd : haouâ chcmâbj, ^.U_ ?amn(nni.
bokràh, i.^-i -Vxj ta'd ghadouab ,
i\jz Ajo 6a'd ghadâh, Lv.s JjiJ
ba'd ghadà.' y'^} -Vju ba'd hokrâ.
Ai'itî;s Pî.NKK, 'Ai3! j.«j 6a.'(/
Après Souper, ^^-«Jl ^w 6a'd
APElIvrÉ, A.ijv=>. hnuroiicliaJi, lia-
roucliéh.
Apte, J-j-5 Ç(f6î7.
Aquatique, ^3^-^ mdouy.
— Oiseau Aquatique, ^c^J »J?
/ei/r nahary.
— Lieu Aquatique, A^-^ a^»>»
moudda' moudjel, ^^j oiidjelcli.
Arabe, aarah, a'reh, pi. .,^j^
a'rhdn; ,^ yc^ a'raby, aarahy.
— Arabe du désert (Bédouin),
^^Jo bedaouy, bedovy.
— L'Arabe lui a dit, J jJ
^^J.Jl qâl le-ho-'l-bedaouy.
— L'Arabe (la langiir» orabe),
^,.j^M cl-a'raby, ^:'j-*-^' ^i-^!-^'
el-lessdn êl-a'raby.
— Il ne sait pas l'Arabi^ -^
^■J
..',x.M .,LJJLj
; yxi mu
yaraf chy he-'l-lesK/rn êl-a'raby.
A RADIE, V ^> *-M jIj Icled âl-
J'rah, ^yx)\ .^b5j IcbUUl-yï'rnh,
.,',»:>. ^^S bel'îd IfaounUi,
ARB 4
— L'Arabie Heureuse, (^*-- ' él-
Yemen; — natif de l'Arabie Heu-
reuse, ^"à-l yemeny.
— L'Arabie Pétréc, j'-^^ êl-
Hedjàz, êl-Hegâz; — natif de
l'Arabie Pétrée, ^3jL.S- hedjdzy,
hegâzy.
— L'Arabie Déserte, ^J^'^7^^ êl-
Bedaouyéh.
— L'Arabie Intérieure, -Vs--^- '
ên-Nedjd, ên-Negd.
— L'Arabie Supérieure, i.-./»-iJi
êch-Chdmyéh.
Arabique, ^-^j^ a'raby.
Araignée, Ay» re(ylah, ^j^j
relyld, i>Mvi ghezdléh.
— Toile d'Araignée, ■.Zjj.S^
ankeboul, à.Ljyi Jj..s ghezl êr-
relylah, J'^l '-^.r? ^^V^ êl-ghe-
xâléh.
Aratoire, ^5=^^^ fellâhy.
Arbalète, ^xxisr^ mendjanyq,
menganyq , (r'j^ qouss.
Il a été Arbitre, , ^--^^ en-
saf.
11 a Arboré, ^^ tallaa, (^Ic
a'ilag , aallaq , ^^^^> ncsseh.
— 11 a Arboré le pavillon, ^U
"2-.X-JI d'iiaq ês-sendjaq , ^y-o
ARC
ij.iX'xj\ lallaa-'l-bandyrah, v ^^^cj
^ L^J ' nesseb êl-heyrâq .
Arbouse (fruit de l'aibousier),
i^ijj boukhannoù, U.a^'w«, sâs-
noù.
Arbousier, U-;.à.«Jl 'i ï^sr--
chadjrah dê-'l-bonkliannoû.
Arbre, ^^sr^ chadjrah, cha-
djarah , chagarah , pi.
^^
cha-
uchdjâr, dch-
"j-^- sadjerah , pi.
djar, chagar, ,i
gâr : i ,~
âsdjâr.
— Tronc d'arbre, .-\=v djedr,
gedr, guedr.
a,
Arbrisseau, Arbuste, i^j-:^?^
chadjeyrah , chagyrah , x.,<sj nes-
béh, p). vJIjI — ^>flJ neshâl, •. .^..^^
nesb.
Arc, i^j^ qaous , qous , pi.
if^j^^ âqoiidss.
Arc-boUTANT, iy^c- a'amoud,
pi, Jac n'mid, Ai«- send, U-&Li
qa'idéh. {Voy. Appui.)
Arc-en-ciel, ^c»**"Ji
i^^r
êl-qous ês-semaovy, ^-X? ^wj.9 qous
qqdéh .
Arcade, Arceau, ij^'xi qanta-
S kous, iy-tS kamerah
tarah ,
LT
,, .j<
(en grec kamara).
ARC
49
ARG
ARCHANGE, »^_^^^ o^^J ''''^iJ^ AwçON de se\le, >s^ij3 qarbr.uf^s,
êl-meîdi/kah , pi. i_.V'J^I l — .^^j. pi. ,û^IJ> qerubi/ss.
/<iuoussâ-'l-))iehiyh(ih. Aucos (ville d'Kspagne), ^>'j'
Arche de ponl, ij.i^^i qantarah, Énîli, j/*^»' f^^-s>.liousii^Irkoch.
pi. Jr-J qurtôtter, ij.hj3 qenât-
ïevi'h : ^r-'j^ qoiis.
Archer, ir^j^ qaouàs, pi. i^\J
qaouossah , -V,^3 qussed , ^-^
Archet, *-jo>-; zakkmèh.
Ardent, \^ij^ Jxiryq, -■»'-=»-
hâmy.
— (passionné), ^^^a niedoud.
— Amour Ardoiit, CJo-U;. il^c-*
mohahlêh chedydéh.
Ardeur, ^jU^ hardrèh, i^L*..».
Archevêché, A^iJa^ïniZ/mni/e/i. hassasséh. i~^L.2v hdssyéh.
Archevêque, ..^'t-^ miiirdn,
dT
^ yhfi meltdniah.
Archidiacre, ^jib-x^iji drchy-
dydq, 4-w»L*iJi ^vm^-'i reyys êch-
chenidmsah.
Archidona (ville d'Espagne),
.v.jj j.i:» . 1 Archidounah , a.Jj Jov . i
Ardjidounnh.
Architecte, ,3'— -f benndy .
, -iA;-i^ mohendess, ijLJl b <U>e
vuiiilJem dê-'l-benàyah, ,lo.»^ ?)u'- chauk,
— 11 a eu de l'Ardeur, ^j-s^
ghaouà, ghaouey.
— L'Ardeur du feu, .LM i'xL
cheddét ênndr.
Ardillon de boucle, J-^;5c»i!//,
j>Kj bezâm.
AiiDOiSE, J^/r- qormyl.
Arène ^sable), J.'». raml.
— (lieudejûûle),^!-\.^ meyddn.
Arête de poisson j ^-i^ji. chouk,
■nôr, yt>xA mo'ammer, axjuJ'
cliei/hh cs-sena'ah.
-^t:
L,
■^ choukalt , cliuuliéh ,
iX..o>. Iteskah , pi. ^jl^cv Itcssel,'.
Argent (méial), x^ fadduh,
Architecture, L^i *.W e'/7)i ^/- feuddah^ foddah, ijÀJ noonili. JC.^
fte«a, -^M 1^ «le. e'^n dê-'l-benâ. sebykoh, pi. obL.^ sebdyk.
à^^.Xi> hendesséh. — Limaille d'Argent, i->:s]J ryc-j"-
Archimste, j^'j^^ deflerdâr. | râddah , qourrdddah, j-^Ls ç..r</(/-
^çs-^oj^. ruuzndindjy. \ dah.
AHG
50
ARM
— Yif-Argont, ^j-^ \ zeyhaq.
Il a Argumenté, j^»»j bo.rhan,
Argent (monnaie), 4^ fad- ! rJ^qâss, ^>^5 qayyas.
dah, ^yà felouss, *s>\ ^^ derâhem.
— Bon Argent, ç-L-^s *»'.^ de-
râhem sdgh, ^j^^^ (**'j"^ derâhem
khalass.
— Mauvais Argent (Argent faux),
Jj; ,** j'^ derâhem zaghal.
— Argent comptant, J.aJb *a.i
derhem hê-n-neqd, j-^^b a»Î.-5
derâhem bi-'l-hadder, ^Jub , ^^Ji
feloxiss be-'l-qobd.
— L'Argent fait tout dans ce
njonde, ^ ^-^ J^ ^^'i^ i.^i)\
La_) jJ ! êl-faddah ieqdà holl chy
fy-'d-dounyâ.
— Je n'ai pas d'Argent, L/»
, ^.li ^ij JJ.^ «m a nd-y-ch felouss.
— L'Argent est rare aujourd'hui
dans ce pays, àjjs-**^ j._«Jî *aî.JJ!
iLis ^jiJi ^ êd-derâhem êl-yaum
machhoutaJi fy-'l-belâd qalyléh.
Argile, (^-i» tyn, js^ fekhr,
.Ls-* filîhâr.
Argument, ^j^^j\ borhân, pL
^^jLsy horhâyn: j~^}^ delyl, pL
J.j'^^ delâyl; ^t-'bJ çyass.
— Argument tranchant, (jl-*P
aLLi borhân qdlté'. I
Argutie, *^^ nokf/ih.
Aride, ^ »^b nâ.chef,
} f^'
yâbess , ^^iLL choi/li.
C
Aridité, i-^j^^ yeboussaJi, i.3jLj
JJ"t^
ncchotifah.
Aristocratie, ,L_ijl
djemhour êl-koubâr.
Aristote (n. pr.), ^iJ=LL^.^
AreslâUehjs.
Arithméticien, wjLlaw has-
sâb, pi . ( . r-J L^=>. hassdhyn ; v ^awL^
C''
sâheb êl-hissâb,
mohtesseb, pi. ^^-..s^-^s-'» mohtes-
sebyn; ^.^^l=>- hâsseb, pi. ^^^Iss.
hâssebyn ; <r^'^\ raqamdjy.
Arithmétique, jjy^M êl-ghou-
bar, V )L*».s-" Az e'im êl-hissâb,
^sUi *ls e'im êr-râqam , ijL*^s^'
êl-hissâbéh, s_^'i~».^ïs.a êl-îhlissâby
3J,*3) *ls e'?m êl-a'ded.
— Table d'Arithmétique , _^J
v»^L*^s-'' louh êl-hissâb.
Arlequin, ipj^^j^ Qarâqouch,
Armateur, s
sâheb êl-merkeb ,
moula dê-'l-merkeb
•'J^
W
\\ 13 ^..
Arme, J^ selâh, pi. ^ <— '
ARM 51
êsldh. à:s-Lwl êslaliab: JIJ veb-
bel.
— Nous ne portons pas d'Armes,
Ij^jI jl} ^-l*la. f.y^' ^' md nahn
hâmelyn nebbel dbaddn.
— Les Armes sont journalières,
ser, i/oum ênlesser, ^a.) v JS} ,^3
V ^Ixjj yonm yfjhleb, youm yen-
ijhahb.
Il a Aii.MK, ,J-v sallah.
Il s'est Ar.mÉ, ^■^' (essellah.
Armée, -^-^a^ djend, gend, tT*^
djych, pi.
U'
djyouch, djoyouch;
^.-Wi a'sher, pl.j_>L*^ a'sdker;
iJ^sr'' mehaUcih, pi. vJL>ji.sr^ mehal-
lâl.
— Armée navale, ►-sr-^' .X.^
a'sher êl-bahar, 8.iL»,' drmddah.
— Il est allé à l'Armée, —î,
r
\^%^.. rdh li-'l-ma'sker.
— 11 a levé une Armée, ^«*>^
1'-- - .
' »\.-^ djama a'sherdn. ip;^?' <^y^2/"
yach.
— Le général a fait marcher si.n
Arméeconlrerennemi, JL^-'j^a.
• J.jJi .4—^ ïj._x!».-jtj djemmez êl-
djenerdl he-asher-ho nia 'l-adou.
Arménie, fj^J^êl-Jnnen, ^^j
ARP
f^^jsfbeldd êl-Armen, ^f\^ lî^^
ouldyél êl-u-ïrmen, i^JL^.l Army-
nyoh.
— Bol d'Arménie, cVj' ç-j-^
lyn drmyny.
Arménien, ^.x.^.\ drmeny,
^A^jl drmyny.
Armistice, aXUu- meidrekah,
jj Jaw hadenéh.
Armoire, cjij^ khazyn, ^js.
khaznah, àJiyi khezdnéh, khazdnèli .
pi. ,;|y=i. kJiezdyn; s_/jj^ dou-
Idb, ^Iz^ySi. khorisldn.
ARM0IRlES,i^^-rt'/a»ie7/,,.,Liuo
Armurier, c?''^— seldlidjy.
Ai\oy\ xi ES, jjssr^. boiikhovr, Jaz
a'Ilr, ,-*fJ behdr, vw^j--» ley^ntb.
— Marchand d'Aromates, .iJac
rt'//flr. (Z^'o)/. Apothicaire.)
Arom.\tiql'E, ^j-i=L& o'ttry.
— Odeur Aroniaiique, i--J= is-;! ,
rj/Zie'/j laybéh.
Arpent, r,^'-^-^ fedddn.
Arpentage,
^^wJ qy(i>',jJ
.j Xi..:
leqdyr.
11 a Arpenté, ^r^ q'iyyas, ^-^i
qaddar.
AKK
Arpenteur, /r-l— P qayyas,
^f^jj.^^ h-iehendess.
Arquebuse, iW-^/» mekehelah,
mokéhlah, '^A^.sJJ toufmk.
Arquebusier, ^.s-Cijj' lou-
fenkdjy.
Il a Arraché, j~^;u-! êstessal,
si-ls qalaa; -a*^ niaat, ^_^^ netef,
jj\ zaonal, zoual, Jh zâl, J^à.
refad, rafed, »-^-^ neheb, nahab,
_.»£s.' êkhradj , y^ neiher, ^_^-^^
khâllaf.
Arrachement, JLûX~, ! 'Mssa/,
, ^ nitf, _. \j^ \ îkhrâdj, jjj zoul,
^9j refd, refed.
Arraghyd (n. pr.), -Vv^' ^^~
Rachyd.
Arragon (province d'Espagne) ,
^_jij! Arghoun.
Il a Arraisonné (t. de marine),
y^J nâdem, C-'h^-L^'î vw^JlL /o-
/a5 êl-bâsbort.
■"r.
11 a Arrangé , ^-^-^j re/e&, ra-
/a5, ^__^'^ s«^, i^^^j reslaq, J.jU
tri,elal, j^ chaouar, w^->aj nassab,
J.J nedem.
— J'ai Arrangé, C^-» melleyt.
— li a Arrangé une affaire ,
A-^*^^! esta lied.
c
52 ARR
Arrangement, <^-^y teriyn.
^ ^'^ saff, pi. ^ j»i^c soufouf. il.-»
; melléh, milléh.
— Arrangement d'uKC affaire,
CXttL*/» mo'âhedah, ^i_S'i tâouyl.
— Ils ont pris un Arrangement
entre eux, a-<^-' I^ju tâoueloù
bayn-houm. [P'oy. Ils se sont Ac-
cordés.)
Arrérages, ^'-j bdqy.
Arrestation, ^L^! îhtibchs.
Arrêt (sentence), *>v=< houkm,
hekoum, ç- j^ »xa. houkm cher a .
— (ordonnance), j.^! âmr, ^^
fard, Li:3 qaddâ, pi. i.^3\ âqdyah,
âqdyéh.
— Il a rendu un Arrêt , ^~.<^
qaddâ.
— Temps d'Arrêt, a^'JI îqdméh.
Arrêté (emprisonné), ^^^.^
mahbouss.
Un Arrêté, {roy. Arrêt, or-
donnance).
11 a Arrêté (ordonné), .^! diiiar,
amer, l^ qaddâ, ^^ss qadda,
qaddey, ^J^j^ feradd.
11 a Arrêté (fait rester;, ,^_j^j
ouaqqaf.
11 s'est Arrêté, , ^ij uuoqaf,
ARR
>l3i êqdm, j^,X~ swAen, y^ sabar,
v^ fi barak.
— Arrè(e-loi 1
aL-! êstelu
^'^\ ôshour, J, ,^y Çf/"^!/-
— Il s'esl Arrêté en chemin,
vijj.i=-b ^^»3« ounqaf bi-'l-taryk,
aCJLj ^'Jl «7«m be-'s-seliJieh.
— Celle drogue Arrêle l'hémor-
ragie, v-v! «.iii! IîAJ
.3j> hadd-
'd-daoud yeqlaa- d- damm , 'À-ft
93 ARR
: oucm ?njnn nk, ^-^ <J^ /r/irrJJ/
minn-ah, oJ-iLà. ^c a'/ii khn'f-ak,
^ y^ ^c a'/a doJir-cik.
Afirikhe-Faix, "^j»=^ houlà.
ARRlÈRE-G.MtDF,, >C^x.' ' b acs:--
sfl/jrt/i dê-'l-aad'er, i.J^ ySJ^ Assi\
(H-in eh a I Jéh êl- âkh rdn yéh , ' ^ f^y
jil*-x3| moukhar dê-'l-a'sker.
Arrière-Saison, ^^j^^ lecjyss.
— Fruit d'Arrière-Saison, i-jli
w^-v-
'' J— ^-J hadd ybatlel êr- i*~^ï) fakyéh Jéqysséli . pi. <^'_j-'
j^^Jj feoudky leqysséh.
Arrimage, , ^j=^' Utif.
Il a Arrimé, ^^__^^^ êslaff.
II est Arrivé, J^— i:-::^ hasseî,
^\.y^ » ouassel. ovassal. oni--sseL '-a».
f/m. J, o ouered.
— Il faut que j'Arrive à la ville
avant la nuit, i^.->-il j-^^ y^->-'
j~-jj\ J-^" bedd-y nehitf>scl êl-mcdy-
néh qabl êl-leyl.
— Il est Arrivé à temps, ^ -a^
rnnf.
— La fièvre s'est Arrêtée,
ijjdr-^' ^j;^xJa£)! ênqelaat ês-se-
khounéh.
Arrête-Boeuf (plante), ^JiJ_^■:•~
ehebouyq .
Arrhes, \j-iK-i a'rdboun,
, .< »^ , raaboun : iX^ self.
Il a Arrhé, f^j^ a'rben.
L'Arrière d'un vaisseau,
€..
qadj, y-^} baubah, ^^^^fW b ^
qatch dê-'l-merkeb, ^^^j\\ 13 j^o^ A:i_. djâ fy ouaqt-ho
vioukhar dc-'l-merkeb .
En Arrière, 1,« ouerd , Uj
eudrà , ',_« ^j.y min ouerd, Ji
.^^Ul n'ià khaJf.
— 11 est Arrivé (échu), w^'I^nc'
dssdb , J-^-2» bassel , i^*=^ djerii ,
c?»- ntiredd.
— Cela est Arrivé, a.3_. ' J-a hadà
>t3« oueqaa, ouaqc
— Eu Arrière de loi, ^'jj ouaqa', ^fj^ \Xi' hadd ticredd.
erak. ^..iLi. khalfak, ^-^ '
'J3 .
Vous n'avez pas su ce qui e^i
ARR 54
Arrivé, ^-Sj ji^^l l>~^ '-^ *'^^
a m flou êy-ch ouaqaa.
— Il peut Arriver que, ^.r-^
.a\ ?^y^ yemken êl-ouqou ênn.
Que lui est-il Arrivé? ^y^\
ART
Arrondi, j_jJ-£ modaouer, Jsjcs^
mokharrall.
Il a Arrondi, «j^ daouar, isj^
kharratt.
Arrondissement (action d'ar
àJ ^j^ êy-ch djerà le-lw? ^A^^ ' rondir), jJj J-J* tedouyr.
u ,L^ êy-ch sâr le-ho?
— C'est ce qui Arrive d'ordinaire,
v-«^- i-i (_5jL=s:-'' I j.4 hadâ êl-djàry
(jhâleh.
— Cela n'est jamais Arrivé, 1=5
'j,a> ^y=^ L-* i-^-Ji 9«<< âbâdân ma
djerà liadâ.
— Arrive ce qui pourra ! ,_»^
j^y^j i-^ A'^//" ma 2/ssï/r /
Arrivée, J_j-^^ oussoul, ij,^
vuroud, ~s^ medjy, megy.
— A son Arrivée, iJj^j «xxs
a'nd oitssoul-ho.
Arrogance, jjij-^ ghourour,
— (district) , i-J^^ ouJâyéh.
Arrosé, JL^ynousqy, ,t>j^yA
merchouch.
— Terre Arrosée, .^^ mousny,
mesney, misny.
Il a Arrosé, J-^ saqqd, JL»!
ésqà, ^ï— j" tesaqqey, fp>.!. râch,
ip>j rachch.
Arrosement, l-i~.î îsqâ, i.JL«j'
lesqyélt.
Arrosoir, <^U^ moraychéh.
Arsenal, ^jL.)| .!^ ddr ês-
seîdh, ^^~< .1^ ddr selâh, 'ii^yL
^XJ! khezanél ês-selàh, jjL^J*
?,_.fi>o maghrourah, -JjSkibryd. tersdnah, àj^ji lérsenah
Arrogant, jj_^-*-« maghrour,
j^-'^ molkabber, ^-^xçw dja'yss,
ga'yss.
W s'est Arrogé, i-»ij Lc^ c^o'rf
»ÎC/s-/(0.
— Il s'est Arrogé l'empire, U^
iJ.LLJ) ^ 4*^ c/a'â nefs-lio fy-'s-
souUanéh.
— Arsenal nautique, ^ys:*^ nien-
djerah.
Arsenic, ^jL^n^w cheleymân,
^j.j zernykh.
Art, àXA^^ senaah, is,LX^^ $e-
nâ'ah, sanâ'ah, pi. «jl-^'>^ sendya.
— Les Arts mécaniques, ;îjL-^
ijsJs'j sendya oudllyéh.
MVÎ
— Les Arts libéraux, ^-^ H.-^'^
scndya' a'iyéh, ^^y^ H.'^'^ ^**
nayah cheryfyéh.
Artère, ^j- eurq. eerq, aarq,
.L»^ cher y du. pi. ,_)'^i- che-
râyn.
55 AS
> inekr, ^nchar, jSj> mehliar, (A-i
ghecli,*i gharr, A;-]a^:.. cheiiUaneh ,
-^>Jj' lelbyss.
AuTiriciEL, ^^wscp moHSsaJuie" ,
ç-j,_Us^ inasnou , ^J— *^ a'mely ,
jj^>*^ ma'moul, j^t, chaghglial,
Artichaut, -^^i^'y harchoaf ^Xc'tt'âryély,^'>~''^%^*~'ma'-
(en italien carcioffo) , ,^_4j>-^t-=^ monr be-sena ah .
Lharchouf, pi. ^_^^i^H=>. khorchef; ^ Artillileue , ».-5A^ medfaa ,
>^^Ss- a'koub.
Article de traité, Js»^ c/iarf,
c/(Cj7, pi. -ej}»^ cherouU, chouroutl; ailj^l ,^ls ^^»ï^ ouâqef alû-l~
madfa, pi. ;a3iA.= meddfe.
— Commandant de l'Artillerie.
J-^» /asi, pi. Jj'^s foussnul.
meddfe.
— de livre, *^ ces»), pi. >L«i! Mât d'AmiMON (mût de l'ar
êqsdm : ,J-><=3 fasl
rière), v..^wi)! ^^,L^I ês-sdry êl-
— de foi, .'w^sii ïJ.i'J qd'ïJél thdlilh, jJ^ôT^jwvJ! ês-sdry êl-
él-tmân, pi. Aci^ qaouaid; .iLaxct j akiier.
_)^.m9 seine
t
i'iiqdd, pi. 0»!.>..£;i! Vliqddât. , Artisan, >■
— de marchandise, .y^^^^djens, sannd' ; ^cs-^lJ-w» sand'adjy.
gens, pi. ^^.;=i. djenouss; J^li i — Artisans, ii»îs-' jJt] Chel êl-
horfahy ,^_4»^' s«.
J
dsliab
chikl, pi. J^l dchkdl.
— Quels Articles tiens-tu? ^3 cl-horref.
O-j! L.. -^- ^aL, .^ ^ïjl ^y Artiste, ^_^j^ moaref.
èy-ch min sela'ah tekfidletl ênt. ! Artiste.ment, i-ij^d^.^ bê-'l-
ArticL'Lation (jointure des os), maareféh, isL^ be-sena ait.
J-v£i/> mcfsal, mefassal.
Tu As, 1^0 xc a'nd-ak (en s'a-
11 a AuTicuLÉ, Jai) /«//"cd, /a- dressant à un homme); oJ_;L_i
/c-z. tt'nd-ek, S ^'^ a'nde-ky (en s'a-
Auti1'"ICE (ruse), ^La^. hylch, Si' dressant à une ftnimc).
■ASC
— Tii As deux écus, ■ J a_.\..£
. . » J 1} . and-ak ryiiléyn , J j.Jm
L-'
JLiii^ andak melspâléyn.
:J6 ASP
• — L'Ascension de Mabomct ,
^i^xli êl-mi'râdj.
Ascétique, ^j.*-^ lessa'oij^
As-tu? '^ J-:^ ^\ êy a'nd-ah, ' fy.
c' J -Va:; and-nk êij.
— As- tu de l'argent? oJa_;._&
,i',i -i, and-ak chy derâhem.
-— As-tu des dattes? eJj.:c ^1
;*-' ei/
and-ak Ihamr? ^^ ^
sS
JJX
jz-b and-ak chy balaa?
— Tu As été, vjl^xi /townf, kont,
<Ji^^ vJI^jI é.'if /fo?if (en s'adres-
sa nt à un homme); ^;;io kounty,
^^ ^X) 1 ênty konty, Cl^:^ C^^ i
ênti kounli (en s'adressant à une
femme).
— Fille, où As-tu été? O^àj b
,_jL3 ^_x.i^=3 2/ff 6en<, fconi?/
féêyn ?
11 a pris de rAsGF.iNDAM, M*^"
tesselletl, (r^j\ raouess, i, l=s. ^^
kahbar hal-ho.
Ascension (action de monter),
^5»^ sa'oud, soxtoud, 9'y-^ lou-
lou'. A*./«2^ massaad.
— L'Ascension (fêle des chré-
tiens), ^jiX^)\ J».^ e'yd ês-sa'oud,
$yh
AsiATlQL'K, ^^j-^ cherqy.
Asie, '^-— i Assyâ, ^^yLj\ >\L«
beled êch-cherq.
— Asie-Mineure, i.Jjlsli] jlnat-
toulyah.
Asile, 3.^».=^ hourmah.
Aspect, J^j nedr, nezr, ^--^••Is-"
lellly', j^^ monder, motizer. [Foy.
Apparence.)
Asperge, j>»a~- sekkoum. sil^-
koum, ^^J■;■}^ haîyoun.
Il a Aspergé., ^'j râch , ^^i^,
racJich.
ASPERSOIR, i-^j-" moradichéh ,
pi. vJi^Liv^,» morachchâl , ij^j^ ine-
rach, *ii*J qomqom. [Foy. Arro-
soir.)
AspiC (serpent), i-_x.3! a/a'«,
^L*il âfa'ây, ^^ hayéh, i.*i.' /e-
fa'ah, (1^^==^ hinch.
Aspirant, s__^JLL iaie^,
11 a Aspiré l'air, ^jJsj unef-
fes, l^-^fJl ji-i^ÀJ" ienechei\ êl-
.^ sa'oud êl-Mes- \haoud.
\ — lia Aspiré à une chose, -V^
lalab, . U
ASS 57 ASS
U qassad ilà chy, ^.^-^X^ Il a été ASSASSINÉ, J^ ço/c/ ,
' cchtâq lia. J^ji ênqelel.
o-
AssATT, j».2î^*' houdjouni . he-
AsPHE (menue monnaie dont la
piiisire turque contient 120), isr^ i Jjoum , j._*=s-* hedjméli . Iiedjmoh .
âqlchali. i^^', zedmah . zcdméh.
ASSA-FÉTIDA {pl.)> S:.^ khayl. — Il a donné l'Assaut, ^^\ ze-
AssAILLA^T, *-=vL_a- hddjem , dem. [P'oy. Il a Assailli.)
wvausr^ moJtasser, ^.Sr, zddem.
11 a yVssAiLLi, ,*-=F* hadjam,
liedjem, hegnem, \ j,-=». hàreb, >-£
(jhnr, Y-^-^ hassar, *=s:^ qaham,
js>. ^ daluir.
— L(> huip a Assailli le bœuf,
' > j -\! ! êd-dyh qa-
ham,a (à 'l-baqar.
Assaisonné, J-
- u 1
molabbel ,
^j^k.: malbouJdi.
— Mal Assaisonné, ^j|y*»v» mas-
loiiq.
11 a Assaisonné,
.c.
tabakh ,
y'S in'lfK l.'aj lonbel, «^3 (ies-
sem .
Assaisonnement, ^-^--iaj /oi-
lyyb, ^^;-s^ tabkli , i-y
J.J J /û6e/, pi. J-'ijJ leoudbel.
> Assassin, J-'-^ ça/e/, gd/t7
pi. J-^ ço</a/.
Assassinat, J^ gia//.
Assemblage, ^^-^ medjmaa ,
megmaa (en français megmal, t. do
chimie), ç-Ux^wi îdjiimâa', Js-A-à-î
Il a Assemblé. >j.ç^ djamaa, J
ianiffî.
11 s'est Assemblé (il a été As-
semblé), ^^^s!^' êdjtama', êglerna'.
5i.*=s"> tedjma, tegma', /.A» telem-
mcm.
— Le conseil s'est Assemble ,
J Lj j.) i ft-*^^ ' êdjlama' 'd-dyoudn .
— Ils se sont Assemblé?, \_^*-e^''
ledjemma'où, L-*.Uj telemviemoù,
Lx*;;^ 1 êdjiemaoû.
Assemblée, J-i-^s:-^ mohafel,
.x..j_ terbyéh, ! pi. ^3w;x'" mohdfd: i*-?^ djema'h.
guemaah, A^z'.ç^ djemaaJi , que-
mû' ah , i>--.«^ djema'yéh , i/^W^'
mcglis, medjlis.
— Assemblée de cli(\ks, i^. — '
Il a Assassiné, J^ qatal, qalel. , mechaykhoh, «.iv.^~i-^ machojoukhd.
8
ASS
58
ASS
Assentiment, L^i riddâ.
Assesseur (adjoint d'un juge),
..^Is.) ] ^^:fls-* mohadder êl-qâddy.
Il a Asservi,^! âssar, ^ fa-
lah, J.*x:u-i êsla'bed, v Ji ghalab.
Asservissement, ij^\ âssy-
réh, ^L.^%:i^\ îslihâd.
Assez, ,>^> hess, J^^, y^kfy,
Il a Assiégé , w-^-a-aw hassar,
j-oLa. hâsser.
Assiégeant, j^iss:^ mohdsser,
pi. ^ij^isr" mohâsseryn ; y.^'^L.sr'
mohasser, pi. ^j-^a-sr^ mohesse-
ryn.
— Les Assiégeants ont levé le
L^.
.Jl Lr,y
^ir
>i=^]]
yekfey. lJS kafyân, iJlsSjli bi-'l- | êl-mohâsseryn tarakoû 'l-h
kefiiyéh .
— C'est Assez, IsS^^ yekfâ, yekfè,
J.iL| yéqadd, ^-ià-l êkhldss, ^^^^
khaldss, *==V berekéh, ^_x^5
fodd-ny.
Assidu, /wjL^../» memâress,
v_-^.^tol^/» moudddeb, i^_^ij^ 77iou-
dddeb , mouâzzeb , *— »i^ ddym ,
j.j!jwi modâouem, modâoum, /»j-^
Il a été Assidu, v^^î ouaddeb,
ouazzeb, w-^-^j ouaddab, ^O dam,
^j^.i ddouam, ir'y^^ mares.
Assiduité, 4^1y> moudddebéh,
À-Jsîj^ moudddebéh, moudzzebéh,
A/»jlx» moddouméh , i-^j-J.* moldze-
méh , i./»;-i;^ menlâzeméh , ^--^a--
djelied, djehd.
Assiégé, ._j-~a.s-* mahssour,
pi. ^ )^'^:s^ mahssouryn.
Assiette (plat), /^=^^ sahan,
pi. jj^s^"^ sohoun; ^3. ^^t^o?)
iis-^ sohafah, i-;^^ sytyeh.
— (position), —^J» tor/i, jLa^
hâl.
Assignation, JLss. haoualéh,
à^*»j nisbéh, ^^^^a.ssr' takhssyss,
Il a Assigné, J_j=!^ haoual, s«^*J
ncsset.
Assimilation, J-.^-*j* temtbyl,
temsyl, i-^^^ iechbyéh.
Il a Assimilé, ^-^ chabbah,
chebbah, j^s^ *^,.^*»aÉ. hesseb be-
hdl.
— Tu Assimiles tous les hommes
à toi, v^iLsrf j^r-'-^' ^v,.^«.3rJ
/e/)Sf6 koll cn-nds be-hâl-ah.
Assis, ^v-_^L=>^ djdlis, gâlis,
«XcU qd'id.
ASS 59
11 a Assis (placé), ».^^ ouad-
ASS
— Que Dieu t'Assiste I J^l**o 6w!
<ta\ ^^ ^4Uah yssâ'ad la-k!
Il s'est Assis, -^*i> qaad, ^j**^ ' — Lps grands doivent Assister
djeless, djeliss, gueless, djaless. le pauvre, .Jii'l I^Jv^axJ *Jj;)_jJ.3i
— Je suis Assis, (j**'^9- L»! and \ êd-doulellyéli yaddedoù-'l-faqyr.
Association, *^j-^ cherkéh.
Associé, "^--^^j^ cheryk, pi.
djâliii.
— J'étais Assis, jr*^'-^' d-o L» 1
ânâ konl djdlis.
— As?ieds-toi! -^-*-! ôqo'd.
— Assieds-toi un instant, (r*^>-î
^Dj! êdjlis âouekdn.
AssiSTANCK (présence), v^-is.».
houddour, ï t^-=w hadderéh . jj^^^^^
houddour.
— L'Assistance (les gens pré-
sents], j^fj v-^'-sr' >!.^ djema'-'l-
hâdderyn , f->x»w*J| ês-sâma'yn,
,Jtj\J\ êl-oudqefyn.
— (secours), ^!j^1 îindûd, a.'^^
aounéli, <)>Jw£i ê'dnéh , \»z a'oun.
ij»,x^ maounéh.
Assistant (présent) , j-vcsL-s».
hddder, pi. ^j^j^~s>. hâdderyn ;
^y^*'' inoudjoxtd , pi. , . ^ .>j,=>.j,/»
moudjoudyn.
Il a Assisté (il a été présent),
fy:a.s^ haddar, hadder.
— (il a aidé), ,.>>c a'dn: -Xc'— .
sa'ad. {f'oy. Vi a Aidé.)
^\jt\ dchrdk.
J"
J>,
J
Il a Associé, «-iU-i- cliarrah,
techdrek.
Il a été Associé, eJ^ chereh,
r
éncherek.
Il s'est Associé, >^|yi.l êchrek,
^j:Jj\ êchterek.
Assommé, ^j radd.
— L'archera Assommé les paysans
à coups de bâlon, ^f^j ---U.ij!
ajL..ûxJLj »^jii5l êl-qaouds radd
êl-fellâhyn le-'lassdyéh.
L'Assomption (fête des chré-
tiens), ^iy> A~£ e'yd Meryam, •X^
\.Xj}\ e'yd él-a'drd , )L) \'ù Jus
«j j,* e'yd de lêld Meryem , J._w>
CJL»J^ e'yd és-séydéh.
Bien Assorti, J^^r-^ ^"^^
-i. niolUaffy min koll chy.
Il a AssOKTi, ^jSkaffiî. , >=V^
AssdUTIMllNT, ij^,f-^ Icla'ydd.
ASS 60
— Assortiment de marchandi-
ses, i..zl^j\ (j:^-*-^' teha'ydd êl-
bnddaaJi.
— Des Assortiments, f^Lj;.».!
êdjnâs, '_jj1 énmiâ.
Assoupi, m'-*"*-' naassân, pi.
^^iV^xi naasdnyn; it»<^'-^ nd'is,
^:s.^A mosilevym, moslenaym.
Il s'est Assoupi, ,r*-' *î«<ïss,
VS kabd, ^-^*:Iwl êslena's, ^Ix-:^^.
êslendm..
Il a Assoupi, À^ lofd, lafey,
Lfli? tafd.
Assoupissement, ^»-*-" ne'ess,
jy noum, naum.
Il a Assoupli, ^j-^} leyyen.
11 a Assourdi, \^^ saouar.
Assouvi, ^jl*^ chaha'ân.
Il a Assouvi, f>-^-^^ êchbaa.
— 11 a Assouvi ses ùésirs, f*.^^]
êchba chehoudl-ho ,
c
.AJ^^^i;. tabaa chehoul-ho.
; — Il a été Assouvi, ^*i^ choube,
chabaa.
Il a AssuJÉTi (soumis). {Foy.
Il a Asservi.)
— (attaché, affermi). [F'oy. ces
mois.)
.y,-^ (forcé) , ^j.M êlzem.
ASS
— Ils se sont Assujétis k cela,
'j-^.' .^-'L=>. \j^y\ êlzemoiihalhotim
be-hadâ.
— Nous no voulons pas nous
Assujétir h cela , O-.Xj j.j ^j L.^
iJjs ^ L.'v^^i) nid neryd neqyyd
nefoiis nâ fy hadâ.
Assurance (certitude), -S'.o^î
î'iimâd.
— (hardiesse), ».-*»»a. djessdréh,
SjS qouovéh.
Assuré (affermi), w^^-i' thâ-
bel.
(certain ) ,
saliyh ,
^^1 dmyn, ^j's..' moqerrer, ij^^^
mohaqqeq.
Il a Assuré (affermi), ^jé
qaonà, qaouey. (P'oy. Il a Af-
fermi.)
— (certiGé), ^h yeqqen. [Foy.
Il a Affirmé.)
Il est Assuré (affermi}, C---J'
ihobet, thebel.
— ( certain ) , j^-i^ teyeqqen ,
^iùsT-' tehaqqeq.
— Je suis Assuré qu'il l'a frappé,
i-ij.^ i' ^3«>•Ac ^-^<9 sahh a'nd-y
ênn darab-ho.
Assurément, ^;~*^ doghry,
AST
^v.-i:'^^ J be-'s-suliijh , ^,^^-^ be-
saltyh.
Assyrie (pays d'Asie), .y i ^^j
iieiod Alhour, belâd Assoxtr.
AsSYiUEN, vj<j_;-"' (îllioury, âs-
soiirtf.
Asthmatique, (T*-^^ (J^"^
doj/9 ên-nefs, ^Lj^-Ls^ hdchydn.
— II est Asthmatique, ^-ù^^s,.
hacha, hachey.
Asthme, i-i^s qadfali, (Ji^
^~à.-M deyq ên-nefs, dyq ên-nefs.
Astre, *ar~' nedjm, netjm, nidjm,
pi. ^j^ nedjoum, negoum, nou-
djom , nougoum , /♦-^p-' noudjm ,
nougm; >^^^ koukâb^ pi. v S] S
keoudkeb; i-t^ nedjméh, nigméh.
Il a AsTHKiNT, ,jj zaouar, j^=^
djebber.
Astrolabe, w^iî^Js--! dstorldb,
ouslourldb, ijj-^^ heniyéh.
Astrologie, a^=s~--" mendjeméh,
mounedjeméh , /»_j=s-^' *U e7m ên-
•ti I
nedjoum, ^^sr — ' Ji e'/m é/-fen-
djym.
Astrologue, /♦â-^ mounedjem,
mounegguemy J^li feleky.
Astronome, {^oy. Astrolo-
gue.)
61 ATT
Astronomie, vJJiJl Az e'im
ôl-felek, i^^J-» hendesséh, i^ithayéh,
hcyéhy S-/J> haydh. {P'oy. Astro-
logie.)
Astuce, i-lv=>. hèyUk.
Astucieux, J^ héyl, J-=^!
dhyl.
Atelier, »^*ji/« maamerah, ,U
J.^! (/c?r êl-a'mel.
— Atelier de laneur, a.' jJ! ,'^
(/«r êd-dabgh, ddr êd-dabagh.
— Atelier monétaire, j-CJ! Ai
ddr ês-sikkah (d'où vient sequin).
— Atelier de constructions ma-
ritimes. [Foy. Arsenal.)
Atlas (montagne d'Afrique),
(Jj- S^ djebel Deren, u^ Deren,
J.^ Djebel.
Atmosphère, ^.li felek, pi.
o-jîi! dfldk, êflak, ^oJthaoud.
Atome, ij^ derréh, i^ diem-
méh, ij^ ghaberah, [)] . X^ ghobdr .
AtoUR, a^j; zéynéh, pi. C,--^}
zeynâl; ^_J^y ieryf, i3^; zukh-
refah, ^•.y mérouaqéh.
Une Attache, iaJ, rabl, ajj
band , , ", zerr.
— Une Attache de chameaux,
'^yy kirkeréh , kir kir éh.
ATT 62
ATTACHÉ,^y y marboull, •y^'^
mo'allaq.
11 a Attaché , (d& a'ilaq, lu,
rabati, ^^jj kazaq, f^-^^ djama',
djema', V^ lasz.
11 s'est Attaché, {f^oy. 11 a
Adhéré.)
— (au figuré) , r^ te'allaq,
v^jjuj teqarreb, 8 .Js=i. ^_ji. ghaouà
hhaUr-ho.
— Altachez-vous à la vertu,
J-^Al! ^ji^j'^i^ êlqarreboù li-'l-faddl.
— 11 se l'est Attachée (au figuré),
L^^Lîs^ o' 1*-'^ damm îlà hâ-
chyél-hâ.
— Le général se l'est Attaché et
l'a comblé d'égards, J'j.j^csr" i.1.^
i^yS]j i,.zJ:^^£>. ^1 damm-ho-'l-
djénerdl îlà hdchyél-ho ou-êkrem-ho.
Attachement (affection), {roy.
Amitjé.)
— (action d'attacher, lien), àï%,
a'ildqah, iLj , reblah , Jaj. rabl.
AJTAQ[]A^^,^jUghâz.y, y >.Us.
hâreb.
Attaque (s. f.), i-^Xs:'' mohâre-
béh, àcjL;.^ mounazâ'ah, ^j^ hou-
djoum,j-.^*^' teskhijr, ilç- hamléh,
h}^ ghazaouéh. {Foy. Assaut.)
ATT
Attaqué, jjVi^ maghzou.
Il a Attaqué, 'vi ghazâ, jss-^
sakhar, ç-jl; ndzaa, ^j^ hâreb,
«=sr* hadjam , /Al?=>- haouach , jiJ
naqqaz.
— Il m'a Attaqué le premier, _^a
^-^ i L_^y^ '"-'" f^o-qqdz-ny be-l-
aouel.
— J'ai Attaqué l'ennemi, <1jjj^
_j_\x3l f/hazeouél êl-adou.
— Nous avons Attaqué vivement,
Ij-i.. '"'jj^ gl'azaounâ chidddn.
— Vous Attaquerez aujourd'hui,
5.>.w..^Jl \j;j.iô teghzoû ên-nahdr-
déh.
— Attaque! (impérat.), ^Vi'
ôghzy, êghzy.
Il est Attaqué, v3Jj^-j byogh-
zey.
— Il a été Attaqué d'une mala-
die , i..x^j)^^ bol ^.ft hou iblelâ
bi-'l-oudja'ah.
— Il est Attaqué de pulmonie,
àJji ! S.9.J ^ ^sr'-**^ j-3> hou
byeslahass fy oudja'-'r-ryéh.
11 a Atteint, *b balagh, ^3
lahaq, J — ^ tdl, J-^-s*. hassel,
V ^la. djalab, JL' ndl.
— Je ne puis pas y Atteindre,
ATT
63
ATT
.^s-' I w mû âqdar
>»^ ^^ j
âUoul lia hadâ.
— îl a Alteint le but, s_^L^
«s.^ sdb niduln.
— La science ne s'Aileint pas
avec le désir, ^UJ-' M-.j ^ ^UJI
êl-elm lii youblegh be-'l-temounny.
Il a Attelé des bœufs, ^.^ »^1
ê'jren.
11 a Attendri, ^, raqq. ^
lei/ycn . ù:s-~' saklikliaf.
Attendrissant, ^^is?-*^ ??io-
salihkhef.
Attendrissement, ^j-y^'^ te-
leyyen, à_,s:*"' lessekhhhyéh , a3.
reqqéh , riqqah.
11 a Attendu, ^^-la^.'l ênledar,
ên(e:(n\ j-ji;.::— ' êstandar, ç}^:i^\
êsUinà. ^J^. êslânnà, êstênnà,
LI:u-l éstannâ , y^'-c sabar.
— Attends 1 (inipérat.), çJl;u-I
és/annâ.' ►--vsi ôsbour!
— Pourquoi ni'as-tu laissé Atten-
dre? ^^^^1 ,^s^ iTi"^ a'iêy-ch
khalleyt-ny êstannê?
— Attends jusqu'à demain, j-j-ol
2jJi. ^^^ ôsbûur hatlà ghadouéh ,
tjSj ^ 1 ^^_J3 qejj îld bokrah .
— Attends un peu, i.j^^j^\
ôsbuur chouyéli, o-'.rvj, J^L hmonl
rouh-ak . i—jj^ , a»_x-j ta ou a, i
clioyéh .
— J'Attends qu'il vienne, jl
S.^-tixjl ^ j^Lï ^HÔ ^(2*jJ /)/ inli-
diir-Iio.
— Nous vous avons fait Atlondre,
*j LJac a'oueqnd'koum.
— 11 m'a fait Attendre à la porte
pendant trois heures, '.s c-^j
O^-i — . ^vb iJL3 ouaqqaf-ny a la
bâb-ho (helalh sâ'dl.
— 11 s'Attend à cela, c^f^ »*
i~3 hou nielerdjy fy ht.
Attentat, j*j'Î âthem, ijî-i-j
nefiiq, ^js,^ djour, Sj^^sr^ )»on[/V/s-
seréh , j^^ tedjessour.
Attente, y^±^\ Intiddr, întizdr.
j^\ dinil, ^J^"" Idiiiyl.
— Frustré dans son Attente,
Jv»i ...^ s ,.j-:i. khdyb )nin dnul-
ho; ii-'o f-» ^r^_^ mays mm là-
mil-ho.
11 a Attenté, »— '-f^ tadjds-
ser.
Attentif, -^i^» mouqayyed.
Attention, j^ bdl, iJ^^aj nes-
[éh , -J-;;^' leqayyed , ^^-^ ^^'J^i
^i deqqéh, diqqèh.
ATT 64
— Il a fait Aitenlion, w-v^aj
nés se/ , 1-i.o saghâ , JI-j 3. redd
bal.
— Faites Attention I àx,^ \jhc\
atioû nesléh!
— Ce discours mérite Attention,
JLJ! ^!^^ >b.l ^^:^\ lÀ.»
hadiî-' l-qoul êstdhel reddn êl-bâl.
11 a Atténué, ^3^^^ sahaq.
Attestation, s-il-^ chehddéh,
i^L^A.!)* techehddéh, ï^L^-à^- meche-
hàdéh, jj-^-^ î'idn.
11 a Attesté (rendu témoignage) ,
J.^^i- chahad.
11 a Attesté (pris à témoin),
ATT
j-,
<C^*v»-«
êslachehad.
— J'Atteste Dieu et son prophète,
àJj^.j, i^\ j>_^,.A.x~-j neslechehed
Allah ou-ressoul-ho .
— 11 a Attesté les assistants ,
^Jj>\J\ ^.o s^L^iuJl ^,^11) ialab
ich-clœhddéh min êl-ouâqefyn.
Attiédi ,yls fâtir.
11 a Attiédi ,3 fattar.
11 s'est Attiédi, ^-5 faiar, fê-
ler.
— (au figuré), Lsr^A êrtekhd,
j,iDo lekâssel.
Attirail, <jLj^ulàl, ^j\X} le-
dârouk, ij-ij leqel, ^\^=a. haoudydj,
\Jiji-i^>' mohimdl.
Il a Attiré, •>.^^djeleb, > '--^^
djedeb, djezeb, ^si laqall.
Il a été Atti RÉ, ^ » J-^ ' êdjtedeb.
— L'ainiunt Attire le l'er,
^j.Xs^-'' LiL |WM^J;L;^|1 êl-magh-
nâtlys yelqolt êl-hadyd.
11 a Attisé le feu, .L)î ^^Ic
a'ilaq ên-ndr, J-«i^ chaal, a>j ouel-
laa.
Attitude, >*.-^_j oudde, J-^a.
hâl, ^LJ qyâm.
Attouchement, ^^ mess. .>^i
lemes, leins,J^ daqr, deqr.
Attrait, «w-^^ djedbéh. . . j-.ai.
djedb, s^^s-^ sehb.
11 a Attrapé (atteint). {Foy. ce
mot.)
— (pi'is), 1^-*.^ messek, ^-^
qabedd, 3..^.! ûkhad.
— (abusé) , [/^ qabach . ,^yi
ghainmar, ji. gharr.
— Tu m'as AUrapé i)ur les jia-
roles, ^^M ^J, ^^rj "^"'^ '""'
remeyt-ny fy-'l-keldm, ^ .;.xN~.^
^.i'./ j'i inessekl-ny j'y kelâm-uk.
Attrayant, wOL.a^ djddib,
djdzib.
AU 65
Atthibué, s-^j-mJ:^ mansoub,
jjjj.->s^-'' malihsouss, if^-^ 7nohh-
11 a ATTiiiiiUK, ^.-^^*»-^ 7}es$eb.
Il s'est ATTiunuÉ, J i*^ U.>
da'</ nof.'i-ho /...
Attribut, ^^^ sî/eV/, ài^ sefféh,
pi. C'-i.^ se/^«/.
Attribution, ^-^ nesbéh.
Attristk, j^ — i}-^ hazeyn,
^^J v^r"' maJirouq.
Il a Attristé, (3j-=^ haraq,
,j^ hazzan. {P'oy. 11 a Affligé.)
Il s'est Attristé, (^oî/. U s'est
Affligé.)
11 a Attroupé, ^j--^:?- djemaa,
Lfti da'â. [Foy. 11 a Assemblé.)
Il s'est Attroupé. [Foy. \\ s'est
ASSF.MRLÉ.)
ATTUOUFE.MlilNT, ^■^:?- djemy'ah,
j._j9 qaoïun, qoinn, qaum.
Au (art.), -15 li'l..., Jl J^Ulâ-
L..; — An père, v^JJ li-'l-âb; —
Au fils, ^,J^' /i-'/-^^n.
— Au-dessus, ^z a'ià, ^^jS
fouq, fauq, faug , ^J^^ ^a m
fouq, min fomj, min fauq.
— Au-dossous, ■Jl^sr-' taht, ^^^
vl^^s-* min taht.
AlID
— Au loin, -VxJ ^.z a là lia'yd.
— yVu dclmrs.
Z^^
lihâredj,
'j.j barra, ' ^j ^^U a là barré.
Aube (vôloment sacerdotal),
.r;' 5j^ kissouali bayddâ, w »:;i
kellotinéli, pi. ^^jy.^ hetlounâl.
Aube du jour, ^..^-.^Jî Lv,.r^,
oudjhél és-sobh, ,sr^' ^^i;, c/icijf^
êl-fedjr,j^)\ ç-^Jis touloïC êd-daou.
[Foy. Aurore.)
Auberge, ^-^ fandaq, fon-
da q (en ilal. fondaco), Jy^ menzel,
J^.M jb (/«>• ên-nouzonl-, c^i»j'l;=..
Aubergine, jJ Ls^ A; />£> Jen f/;an,
bedengdn, jls^ J.i bedendjâl.
Aubifoin, j_a^=5i.l âhbeybbour,
^LoA.u bella'mân.
Aucun, ^=^1 U md dhed, mn
dlid, J-a.! ^ Id dhd.
— Aucun des ennemis no s'est
rencontré devant non?, i:..<s^Y' '~-^
_.J.^3' f_/> j-cv 1 md a'rednà dhd
min él-a'dou.
Aucunement, i-^-jl abadân, ^
in I ij-^'j Id-oudssel, ^^ ^^w hallA
cJiy, -.oi dsldn, -Loi «s/ff.
Audace, 3^.:^^ djcrrdh, s.u.^
djessdréh , i-s^^s» ouqiîhah.
AU G
66
AUM
Audacieux, »j)~»=^ djessour, \js>.
djeriz, y'yj'/' mozerzer.
Audience, ^--^ nisièh.
— Audience d'un magistrat,
«uj3 dyoucin, \ 'O. rikdb.
— 11 a donné Audience, C-^-^;
nassat, 4:uaJ LLc a'Uâ nistéh.
— Il a refusé Audience, ^-ji
à;:^JI âbà-'n-nisléh.
AuDiENClER, »-i:^s'^ mohddar.
Auditeur, ^^'L^ sâmé', j.^l=s.
hâdder, jil. ^ ,^-;:i. hâdderyn.
Auge, ^j-^ houdd, haoudd,
àiXJ teknéh, ^^j^ djourn, pi. (jU^^l
âdjerân; ^!^=>y borkéh, pi. ^^ji
borq.
Augmentation, (/^oy. Accrois-
sement, Addition.)
11 a Augmenté (v. a.). {P'oy. 11
a Accru.)
— (v. n.), Liuj nechâ. {Foy. Il
s'est Accru).
— Le vent Augmente, ^j^\ ijP
ytour êl-haouâ.
Augure, J^s fdl, C^^srf bakht,
àZ-Jû a'iâméh.
— Bon Augure, ^-^* O^-ar-f
bakht melyh, v '^h jLs fdl tayeb.
— Mauvais Augure, (^r^j Ji-^
/■«Z ouahéch, J>j, — .1 d^.:sr:' 6a/i/if
«ssoweii.
— 11 a tiré Augure, JLi faouel,
jjtu^\ êslafaouel.
Auguste, j-i.j^- a'zyz, J-^-
djelyl.
Auguste-César (nom propre),
Aoughoslos-Qjys-
sur.
Aujourd'hui, />j-^-^5 êl-youm,
âl-yaum, i^ >'-§J' ên-nahar déh.
— Dès Aujourd'hui, j._.^'! ^.p
min âl-yaum, J-a- j^^'' «un hdl.
— Jusqu'à Aujourd'hui, ^_»J I ^t
lia êl-youm, lJ._a> V.:^_^ Jl,\ îlà
youm-nd hadâ.
Aumône, i^^^ sedqah, sada-
qah, pi. sJ1jL3 J,A^ sadaqdl, 5o; 2e-
kdh, ïoj zekdt, ^y\ zekouah, <u*~£x
/(CsneVî.
— 11 a fait l'Aumône,
lessuddaq, dj sc/ca.
— Il a demandé l'Aumône, J-sr"»
chahad , Ijax'^.^] êsla'Uâ.
— 11 a refusé l'Aumône, ^-.^-à.
khayyél.
Aumônier (qui fait l'aumône),
^j<^.£^ metsaddeq, <^r^ ''"^^"
zakky, iSJw^M ^^*-* maally-'s-
O
û J,.^^,)
Al'
67
Ain
ndqnh , sbj.JI „j^x.-» inaaltij-'z- — Comme nous avons dit Aupa-
zektili.
Al'.NAGK, /r'
qydsséh.
Aune, ''-^\'^ dcrd'a, pi. p- ,J>)
ddru, ddrou, oL-; pijk.
— Ct'iiibiou d'Aunes a-t-il de
loiigiieiir? i-Li f'i.^ «-J kam de-
râ' toid-ho?
— DiMiii-Aiine, ç-i.J-'l ,^_y^
nousf éd-derda, Ç'\^^ U^"' "^''^^
(iem'.
— Quail d'Aune, ç-)j3ji >î— ',
fo«^' éd-derda'.
— Une Aune cl demie, f-K^î
^^J_^ dcrda' ou-nousf, ^f^^ f'S"^
derâ' o(/-)io»ss,
— Trois quarts d'Aune, w^j»;
ç-lJJl >j.j.! thelath êrba 'd-dcrda.
Il a AuNÉ, jJ-9 qaddar, ç- ,.5
daraa, / r--^ Çûs.
Al'paiuvant, J-^ çfl^^, ^->
J-i Diin </flW, Jj-^-J bê-'l-douel.
J^jûl' ^ fy-'l-douel, -Jj! doueldn,
douldn, j_.i dould, l-^-Vï- inecjda-
mdn, ''.y'J^s^ mouqaddemdn , ^_^
qabâylah, j-jLs qabinjl, iJbLi!
âqbdylah, jjLi»! âqbdyl, LiL>L»i
ravant, LiÏjL- Lj ^.î -^S kcimd ze-
q)/«s, i^wv,? ker-nd sabc(i(in.
— Lonpic'iniis Aii|>;uavaiit, ^
^^^ 9.- ' — . l-.' /')/ j*/« s^/e/".
AuPlits, ----- a'ji(/, J.2S-' iialiou,
^fS} yeqyn, ^-^-^j^ qdryh, ^.^^^^
djanb, s ^.j.çs--' bedjdnb, >^--3
qouilddin, s ^>3 <^or6, v ^j-S ^ /V
— Auprès de moi, ^^.^ a'nd-y,
^^;^ djanb-y.
— 11 a du orédil Auprès des
grands,^." wVi'_uc Jb J le-ho dâ-
léh and êl-dkdber.
Il Aura, CX;^ ^Xj 7/e/iOji a'nd-ko,
— Elle Aura, ^i a;^ ^5o yekon
a'nd-hd.
Le doigt AURICULAIHE, >i^-Jl
»JL<âM ês-saba' ês-saylnjr.
Aurore, -r-
sabbdit , ,^-o
sobh , j-^-^ sahar, ^^-' fegr. fcdjr,
fecjer, fcdjer, ^-k>-ù..M f'_J"^ luiilua-
"al
'cli-cheins, . v~*^31 'j ?'_»^-^ loulou
dê-'di-chems, jsA-' ^^■^ toidou'
êl-fedjr, )^^^ f'.y^ loulou -'nna-
hdr, j.^^ ft}js lela'-'l-fedjr. «-IL
.L^i tela'-'nnultdr. {f'oy. Ai UE
du jour.)
AUS 68 AUT
— Du couchant à l'Aurore, ^^ ; ^l& min dêb aâd, i^sL».) be-sda't-
f^j^>\ ^\ ^_/*^' '>nin cl-glinrb > ho, Ji-sr-" ^ fy-l-hâl.
îlà-'ch-cherq.
AusricKS. {P'oi/. Augure.) ,
— (proleclion), Sj^s^ djyrèh.
— Sous vos Auspices je suis tran-
quille, ^j.^\ Ljl *x.JV?- i_| fy djy-
rél-koum ênâ âmyn.
— Jour d'heureux Auspices, >^i
i^jL^ youm mobârek, '^ 1^\ >^i
yaum êmbârek.
Aussi, ^l^^ kemdn, I^j! âyd-
ddn, ijl-yja-) yddân, CU-j ! ênnyt,
lil^i kemunâ.
— Il est Aussi grand que moi,
^ji iJjih ioul-ho qadd-y.
— Aussi peu que tu voudras, w\3
J.Ji wVjJ L/» qadd ma leryd qa-
lyl.
— Deux ou trois fois Aussi grand,
ij"blj ji i-K^ij^ ^^ qadd-ho tary-
qyn uou thehîlhéh.
Aussitôt, i^LJW ^ fy-'s-saah,
^^Jj-LJ! s^i^ déb-êl-taryq , ^-o
iifti a'ià ghaflèh, ï^.U Ac a là
ghârredah, Le 3 daghyâ, v >\ù dêb,
L.i^ debâ, V 'l^ f^.^ min- dêb ,
wiJjiin-deô, ^Ls », >\^ dêb-aad,
J.*j !^ ■^.t min de baad, ^_^!^ (^/»
— Il s'en ira Aussitôt, ^L^ Lj j
debâ yemchy.
— Je suis arrivé Aussitôt que toi,
c^-liv» 'j^ •^Jl^Lusj ouasselét saouâ
melhl-ak.
. — Aussitôt après, v -b
^^i)! min dêb êl-fouq.
Austère, iri''-= aubess.
CT-
AuTAiN (vent du midi),
^■:
djenouby.
Autant, j-^3 qadr, qadar, ^.i
qadd, !-^ ^i qadd ma.
— Autant que moi, ^_5-^^ qadd-y.
— Autant que toi, --J J-5 qadd-ak.
— Autant que lui, Ci.3 qadd-ho;
— Autant qu'elle, L*,^i qadd-hd.
— Autant de vin que d'eau, ->i
AJ <^x\ -5.3 j.^.sJi qadd ên-nebyd qadd
êl-moyéh.
— Autant que je le pourrai je
te servirai, ^-^i^\ j>^-ï\ L.^ j.-'é
oi._:L=v 'l:>w qadd ma âqdar dqdey
liddjél-ak.
— Autant je suis obligeant, Au-
tant tu es vilain, 5.5 ^jj.S' Ljl ji
*.vA.i vJUjI qadd dnâ kerym, qadd
ênl glidcliym.
AUT
69
ALT
Autel, < 'l^^-s-* mihrâb, pi. Autoum, J^^ houl, haouJ,,;^
-y
mehiireb; ^jX» medbah, daouar, daou)\ dour,
pi, ^)lj^ medûbéh; -la^tj' teblyll, i b-âUrâf.
plur. ^Jl-^ lebàlyU.
Auteur, , ^|»'» mouâllef, moâl-
lef, pi. (•rr^j'' »ioâUej)j7i.
mossonnef, jil. j.»-.i
nwssanne-
— 11 est l'Auleur de la querelle,
xLU'LiJI o-oij ^î> /(o?i ?Jflfl//( êch-
châmâllah, jL^J^iTij^ min-ho-'l-
Witissdm, «..^.sr (3--^
inobledy-'l-khesm.
Authentique ,
»a hou
z:
sahyh ,
^ias-'^ mohaqqeq , ^J^'' mechour.
AfTHENTICITÉ, (Ji;^-* Icihqijq,
i-Uci. luiqqali.
Automne, , ^^j^ l^ltcf'yf, J-^
^f^ '- f'isl dc-'l-kltaryf.
— rruilsd'Autonine, ^-^j^ khar-
fyyah, kharfyyéh.
.^_J' thebbet,
^^^ êslahssen, êslahssan, ^J=j;^
faouadd. J^"^ sedjdjel , ^sj nef-
fed.
AuTOlilTÉ, j!^! Iqtiddr, JjJ»
doulah, douléh, Jb^.L:-.! îstiqldl,
Il a AuTOUlsÉ,
AuTOUU (oiseau), j.*.-! nesr, nisr.
Autre, t:^^! dkJter, ûkhar, pi.
dghyâr.
— L'un et l'Autre, *.» ...--^1
êlhneyn lioiim, l^s> j^--^^ êllniéyn
houmâ.
— Il n'y a pas d'Autre Dieu que
Dieu, ^1 ^! iJ! "^ là îlah êllâ
Allah.
— Les Autres hommes, ^-'^
j^lJI baqyét ên-nds.
— Nous allendions d'un jour à
l'Autre, 1!:^=^ p_, Ji çj., ^^
^.jj.±i^:u^fi min yaum îlà yautn
konnd iiwslanderyn.
— Donne-m'en encore une Au-
tre, _^^-2>-i J— a^lj -_uJsc' d'ily-ny
oudhed âkhcr.
— Ils s'aident l'un l'Autre,
baadd-houia baadd.
— Les uns sont riches, les Au-
tres sont pauvres, ^^r-r^ if^'^^
j-*w-3 qeyméh, qeymali, Jj-o soulah, Jti-3 ^;;ixJL él-baad ghitnyyn our
ïjjj qadeiéh.
êl- baadd foqard.
AUT
' -^ Autre chose est de dire, Autre
chose de faire, ^--i^ vj>_jj.is^'
^i. J.xi! !_j êl-hadyth chy ouêl-feel
chy.
Autrefois, LiA^- sâbeqân, ^J,
^,'L^i! fy-'s-sâbeq, •jJ.3 (^>» win
qadijw, (j-^_}^i Jj' vj. /V aoMci ^2-
zeman, J-j'-J qabdyl, AiUé qa-
bdylah , J._j L^ï I dqbdyl, a_L La 1
âqhdylah. [P'oy. ANCIENNEMENT,
Antérieurement, Auparavant.)
— Il y avait Autrefois, ^_3 ^o
)L.^jJl ,.j_v3 /iv?7i ^)/ qadym êz-
iemdn, ■lO U«.,<J.3 qadymàn hdii,
qadym kdn.
— Une Autre fois, ij^i 6.iy nou-
béh ghayrahj ^y~^] hy noubét
ôkhrà, ^_t^^l ï^'» marrai ôkhrà,
j6.\ aj ^L ?ar7/Gr dhher.
Autrement, Vi- ghayrdn.
Autriche, Ljj,Xv-j1 Aouslryâ.
[Foy. Allemagne.)
Autrichien, ^i\.}j:u^j^\ âous-
trijâny, ^y^.^j,\ âouslnjy. [Foy.
Allemand.)
Autruche, ^-xi no'dm, i^Lxj
na'dméh, i_sxj na'méh, pi.
r
70 AVA
— Plumes d'Autruche, ^A-J s
À*} rych na'âm.
Autrui, '^-^^^j^ gharyb.
— Le bien d'Autrni, ^•,j.Jî
^.o viJi êr-rezq êl-gharyby.
— Ce que tu ne désires pas pour
toi, ne le désire pas à Autrui, ^
J- ..y ..J
chy md teryd li-nefs-ak là teryd-ho
li-ghayr-ak.
Aux (art.), -D li-L...
— J'ai dit Aux domestiques,
j'-Xsr-U d^'i qoll U-l-khodddm.
— Montre la place Aux maçons,
,^.;LJJ _.]=I1 c,! ôry-'l-mnltrah
li-l bêiinâyyii.
Auxiliaire, ^.^li nâsser, p(.
^jj..><5Lj nâsseryn, àJ.Lcj! a/isa-
ryéh.
— Armée Auxiliaire , j.^=:*~c
^\^Asl'a'sJ;er él-lmddd.
Il Avait, CL- ..^c' /,7m a'nd-ho,
lO ^"^^ le-ho; — elle Avait,
L*-X;c ,.•(0 /{an a'nd-hâ, uJ .\0
kdnle-hd: — ils Avaient, .iJ.;.;. .>!i
\ '^
kdna'nd-honm, ^a) .1 w /ran îe-houm.
— 11 Avait beaucoup d'Argent,
j.^i ij-yy^ Cl.:£ \^ kdn c'nd-ho
félons kethyr.
AVA
71
AVA
— 1) Avait été, ijO J^qadhc'ni, , ^l'iJ (cqaddam, > ^Jls^ dj/îneb,
»» .>~) j'é qad hân hou, ^^ j3> hou
hdn ; — elle Avait été, O-o^ J.3
qâd liânél, o^-'o -» hy kiînél, hya
kâncl.
— J'Avais clé, vj^:^ kont, kount,
yJL---'> .J ] ûnâ honl; — tu Avais été,
vj:,.j:i vJUjI ênl kont (en s'adres-
saiit à un homme), ,~r ^:jI ênly
konly, sJU-.o vJI^ol ^;i/t konti (en
s'adressanl h une femme); — ils
Avaient été, '_^J2 Ji (yot/ kdnoû,
Uj t ^3> Itoum liunou.
A\ALl'^, .^jL^ se f ouf.
11 a Avalé, >s.ij 6e?a«, 6a/a',
ji-L;! êblela'j p- ^.^ djeraa , 9 j-^
kara', kcra\ ^ >.-- so^/f. s^cff, ^jj «-^
charaq, ^'; zalall , y.^ keba'.
— Il nous faut Avaler le calice
de l'adversité, ^j ^ v -^j-^ll r^'^
At t^'*-' /i(/s êl-mossdyb là bodd nele-
djera'ho.
AvANXEMENT (progrès), JL^Î
iqbdl.
11 a Avancé, J-^ qabal, qabel,
j»ji> qadam.
— lia Avancé de l'Argent, j^i^
V--J.U f/r/>7a félons.
Il s'est Avancé, />^3 qaddam,
s ^:^ djaneb.
Avanie, i^\^ haovdnèh, ^h
bonis, pi. ^y^ bouluuss, l»xi!
— Ha fait une Avanie, ^jcb
balass, ..y^^lahdoucn.
— Qui fait une Avanie, (.iji-^'"
mahâoun, cj'î'-» hdouânii.
Avant, J-;.3 ça/e/, ç^/fc/.
— Avant toi , \-^.^.= J..J qabl
minn-ak.
— Trois heures Avant dîner, jJi
be-theldth sa al.
— Avant cela, Jj'-^ qabayl.
— Avant que, L^ J--3 qobl md,
l.tX^ qabl-md, \\ J-.3 qall en.
— Avant que tu viennes, L-» JJ»
s-J çfl6/ ))!« ledjy, qall ma teguy.
— Plus Avant, ^\ zid. -y j zyd.
— L'Avant du vaisseau, -.-i>
V S yi) O mnqiem dê-'l-mcriub ,
ijji brouah, Sj^j broouah (en e.--pa-
gnol prou).
Avantage, i^xJ-^' meufu'ah,
V ^.-.^j nessyh , 0- J -? fdydéh , pi.
Joi.J faoudyd.
— Ce marchand a tiré de l'Avan-
AVA 72
lage de son voyage, j._a>.Lx)) iJji
^ fc3 ^AM<^ . . W.'
j .\^3'
hadd-'Hâgir êfyd
tnin mosaferél-ho.
11 a Avantagé, ,^y naouaf.
Avantageux, ^sb na/e", a^L»
Avant-Coureur, ^s:-* mokhab-
ber, j.iu^ inobachchir.
Avant-Garde, ,^\Xs}\ j..Sc
a'skcr êl-qouddâmy, jSL^\ %=>-_^
oudjhéi êl-asker, S.s^\ 13 ^-^J-is
ialy'ah dê-l-asker, iJ^jVT aLssJI
él-mehallah êl-âoulyah.
Avant-Hier, r^j^^' J-:^ Ç^^eZ
êl-bdrah, ^^Ji-^J] J^i aouei ^Z-
bârahéyn, i^-^^ J^l «owe/ êmess,
Z^
L^l Jj! ûOMc/ êmbârah, Jj^i
^,LJi li-âouel êl-bârah.
Avant-Mu R, J '^3 ! ^^^^1 1 ês-
sour êl barrâny.
AvAitE, J-^ bakhyl^ pi. Jl^
bokhâl, Î^Wf bohhlâ; ^.^is^ chahyh,
-Vtt.à. khas-
pl. _L=s^ chohâh;
syss,
c
Avarice, J^ 6ofc/iZ, ^ chéhh,
chahh, _^=s:^ chahah.
Avarie, ^j-^ darar, ^jL»; zydn,
i^^h noqsah.
AVE
Avec, ^^-^ ma', -:j ouyâ, oueyd,
li}j ouêyd, -i 6e..., 6t....
— Avec moi, c*-' '"«'-y? v^'-'lj
ouêyâ-y.
— Avec toi, vJji^ ma'-ak, v^!j_j
ouyâ-ak (en s'adressant à un
homme]
^'
A*.* uui'ky, S -i\^
ouêyâ-ky (en s'adressant à une
femme).
— Avec lui, A»^ ma ho, îî-J'j
ouêyâ-ho ; — avec elle , ^*^ ma'-
hâ, LaLjij onêyâ-hâ.
— Avec nous, lax/» ma'nâ, '-■'4^3
— Avec vous, *A*^ ma'-kown.,
^iLjL ouêyâ-koum.
— Avec eux, avec elles, *.^*>»
mdhoum, («*'-j'j ouêyd-houm.
— Viens Avec moi, ^J>^l_s^ jJLL
taie* ouêyâ-y.
— Avec qui étais-tu là? ^^ ^
oJLjLft ,j>.j! \Z^jS ma' men konl
ént hendk?
— Il l'a frappé Avec un bâton,
a_jLv^.*j à^j.'is darab-lio be-a's-
sdyéh.
— Avec peine, J'-s:-' mouhâl,
i£A.iLj bi-'l-mouchaqqah.
Aveline, ^~\:^ fonduq, i^-^
AVE
hendoq, \J J'v-j :cIz(î}louz. V-j
■j,)}^ zelzH-louz.
Avènement, -^^jJ-L toulou, ^jx*
ouroud.
— Avènement an trône, ir'y^
djelouss, djoulouss.
73 AVE
— Je l'ai on Aversion, O-»,^
-i^-' -->»g.' herehet nefs-y min-ho,
A^ ._^ C^._Jl9 qalebet nefs-y
an-ho.
Il a Averti, ►-;.à.! (îhhhar, ^^
khabbai', ^U! dalein. ,^_m«j nasséh,
L'Avenir, ç- .L^I jj!-^^' éz- nassah.
I
L.
enuîn êl-nwddâré' .
Avertissement,
lihabar,
A l'Avenir, >l->JiJ li-qoddâin, khaber. [Foy. Annonce et Avis.)
hpiin/1 Avcll .} ^\ inr/lr inrnr A ' . ■•- •
L-.a. heynâ.
Aventure, *a5L ouâqaah, pi. ; î'iirâf
A\EV,yj^\îqrâr,êqrâr, ^ ^'^
^.jU. ouqâya, >.^ qaddâ.
Avéré, i3:r^^ iehaqqyq. <1^^
pialhabbel , v^l^-^-^-i^w mechbout,
^iïar* mohaqqeq.
Il a Avéré, (4^^" (ehaqqaq,
Jl^ tliebbet, J^^**" seddjel. seggel,
sefiguel.
— On a Avéré qu'il avait tué,
J^3 4j! i^U '_jis-" seddjeloùa'lay-
hi ênne-ho qatel.
Averse, j-îa' matlar, pi. .Lk*!
âmtdr, Lhi^ chillâ.
Aversion, s^ nefréh, ij^ herh,
^^S\ êkrdh, îhrdh, ^jsàj baghd,
Aveugle, ,--d^i dammà. ^<sii
a ma, ^ci a ma, -*c a ma, pi.
Lac ea ?««, (J'-t*^ o myan, on myan,
eumyân,jjj^^ daryr, pi. f->^j^_j^
darynjn.
— L'hôpital des Aveugles, .b
,L^x3i ddr êl-ou'myân.
— I! a feint d'être Aveugle,
^
'•-ju (ea'chnd.
i-isjL) baghdah, s^j^ Çc/", i.alp i f^ksr^ ■ Sj--^ ênna'nd-koumêl-ha
H a .\VEUGLÉ, <;-.>i' da')iiey,
k-' da'md.
Aveuglément, ï^Us a'mdouèh.
Vous Avez, Sj-^ a'nd-loum.
— Certes vous Avez raison, .1
99
kerdhah.
— Il a ou en
qarref. {Toy. 11 a Abhorré.)
(mol à mot : chez vous est le droit).
Aversion, jyi — Vous avez été, *^ l{ontou}n,
; kountoum, \j::^ kunloù , kmiu(nù,
10
AYI 74
*;!;..> M".i\ êntoum honloum , lOl '
K'jS ênton hontoû.
AviCENNE (n. pr.), l^-^ ^yi\
Ebn-Syn/t.
Avide, ^J^^.J^ haryss, ^a-Ah
lamé', «■^■*5 iamy', pi. Ç-l-s-^ tam-
ijL cJierh.
Js tani, tami',
mn , oJ-^U mdsseli, ^y
Avidité,
icL^sis tamauh, ^j=^ lier s ^ liirs,
"r
cherâhah.
— L'Avidité perd les hommes,
, ->lJ! I '^'r*'' z*'*^-'' ^'"^^"'' yS'^''^^-
raq ên-nâs.
AviLA (ville d'Espagne), xLài
Afylah.
Avili, .^^rl^ qabyh, ^'^qohbijh,
J._^Jj5 de/yi , »-^-i^ haqyr, pi.
.j^Jc». haqynjn. [Foy. Abject.)
— Avili de prix, ij°':!=^j rakhyss.
11 a Avili, jS^ haqqar, jJ^
déliai, J-^-^^J behdel, Lj^ c?an«,
^.£_i naqass, ij^^' bakhass,
^}^^ nedjess.
Il s'est Avili, _»-'-^ dannû,jis>.
hoker, J-> dell.
Avilissement, iX'is^ haqâréh,
hiqâréh, j^'is:^ lahqyr, J.^}S^ ied-
lyl, l)^ danâ, i^u^ danâouéh ^
^h naqss. {Foy. Abjection.)
AYO
Aviron, ^\^-^^ midjdâf,
migdâf, ^ ^^Xi» meqdâf ^miqdâf,
mouqddf, migdâf, pi. .^ è^U/» me-
qâdef.
Avis (avertissement), is:^-*-^
nessyhah, pi. ^^\'*^> nessâyh; i^^j
tenhyéh, lenbyah, ^^i nash, pi.
oL*»o nessâyh. {Foy. Avertisse-
ment, Annonce.)
— (opinion), j^Ji zenn, zann.
jwL^ qyâss, y.\o-^^ tekhwyn.
— Avis au public, Ji-j oua'czz.
— Il a été d'Avis, ,ii zann,
jj^sL khammen.
— Il a été du même Avis que
vous, *^/» l3^1?"' ^ouâfeq ma'-
koum.
Avocat, J^j oukyl, iJii fa-
qyh.
Avoine, ^l-~<s-i?^ herlemân,
JLIsvà. khortâl, .^'-^j-^ choufân.
Il a AvoisiNÉ, v-jjL^ qâreb.
Nous Avons, LJ^-s a'nd-nâ,
LÀ.' le-nâ.
— Nous Avons une grande mai-
son, j^.S A ^ L) le-nâ dâr kebyr.
— Nous Avons été, i-jo konnâ,
US La.) êhnd konnâ, US ,.»sr'
nahn konnâ.
AYE 75 AZY
11 a AvonTlî; (il est né avont djidJah, fjeâdéh, gueddêh, 4.p».j
toniio). Jii:— saqalt.
youmali .
■sell, pi
set-
Elle a Avorté (raccouchée), ! Utl.
i'aqqntlét,
,^^ yJo tarahél.
l-:
terh.
Les Ayeu\, ^ '->-=>! êdjdâd ,
AvouTEMKNT, iiiw saqtt, „j^ ^j^^ djedoud. [P'oy. Les Ancê-
tres.)
Ayloul (premier mois de l'an-
née solaire, correspondant à sr'p-
tenibre), Jy-»' âjilouh éyloul.
Ayn ?-, dix-liuiiième lettre de
l'alphabet arabe, et vingliènie de
l'alphabet moghrebin, donne à la
voyelle qui l'accompagne un son
guttural et syncopé, ^^c. à'yn,
,.f~»3l êl-ayn, ..^^ l-a'yn.
AzAMUR (ville d'Afii(|ue), ,yj\
Azamour, o-'j' Azammonr.
AZEROLr, ilo.^ mouchmoulah ,
mouchmilah.
AZEROLIER, J--i^' '^ ^j^
chadjerah dê-'l-muuchmoul.
AziLA (ville d'Afrique), -'-'j'-sî
Avorton, i?jiu- saqoutl, L'L^
mosqnlt, hj'i^» mesqoutt.
Avoué (procureur) , S?fj ^m-
kyl.
Il a Avoué, ■^j--^ ê'ieraf,
»3 qnrr.
— Tu Avoues, ►il! petqerr.
— Il a fait Avouer, . J qarrœr.
Avril, S-!.y.^ àbryl, .^'--^
nyssân .
Axe, <Jl^^isâ qotb, ^^_»^\ zâonyéh,
, asr'' miltoucr.
Axiome, JjS qoul, JJL» meqdl,
J;.* wclhl, mesl, pi. jlt»] âmsâl;
CX^c.-3 qd'ydéh.
Ayar, neuvième mois de l'an-
née solaire, correspondant à mai, Assijld.
j-ji ayar.
Aychah (n. pr. fém.),
A'yr.huh.
Azur, -ij^^^ I dd jouer d.
Azuré, ^3,_»=.^ Iddjouerdy ,
-ft,;i àzraq, iVni. --^ ij zerqd,
Ayeul, 'Xsi. djedd , djidd , gedd, ^^jl.i~^\ csmuoinj.
guedd , -J'-J bdbâ, ^-^-^ ^^ydy. A/.vmr (pain sans levain), •-■1:3
Ayeule, i^ djeddèh, djeddali, fallyr, pi. y^^^^ foUâyr.
16
B
B, V >, seconde lettre de l'al-
phabet français et de raljihabet
arabe, b bâ, bê, te.
Babil, C^j lotut, ^jtsi loxiqch.
Babillard, j^L* hâder, <^^
latyl, fj^-^p laqych, ^LaJ laqqâch,
J'Ja qaoudl, y^'j^* herrâf, y-^i^
j-Jaj! kethyr êl-keldm.
— Femme Babillarde, i-Mj bal-
tah, i)sA^ selyltah.
Il a Babillé, < J>* iiadar, <1^)
lait. (T^ laqach, o^ hakâ.
Bâbord, -^-^^jJ^\ jLo^ ^-^'^-^
djânh chemcil êl-merkeb , )^^ y I
,L^3l pL;:^ korrydormtâa'-' l-yssdr.
Babouche, -►jjLs bâboudj, pi.
_^.o !_jj houûbydj.
— Faiseur de Babouches ,
-=srr:-?Uj boudbydjy.
Babouin, ^^-v •'j^ W^ '"^y"
wioun.
Babylone, J-ji-^ 5d6e^, 5a6t/.
Bâcha, (^o?/. Pacha.)
Badin, ^.^1=5 /a»^//", ^^
latlyfy, Jac a'IWi, ^»À:L khal-
bous, pi. ^.v.j-là. khelâbyss.
BaDINAGE, w^*3 /ao6, .^ ^ia3
lontf, *i~i»3 lallyféh, i-^aUrk fc/m/-
tesse7( .
H a Badiné, w^*5 iaa&, .j:r-f^
bahabahj'^-l:. a'iak, (j^-^==>- kliulbess.
Baeza (ville d'Espagne), ^-''-J^f
Beydssah.
Il a Bafoué, J.jj se5e?, ,;»
/(Cizer.
Bagage, '^|^'J^ êihoudb, Lj^.
roubd, u*a>. hamlah, hemléli. [Foy.
Attirail.)
Bagatelle, A;»^ djezyéh, pi.
»J^bj.a^ djezyâl; f.^J.J tenlych,
pi. ^iJj'Lw tendlych.
— C'est une Bagatelle pour lui
«Aie i.jw:_;_j' !Aa /mda tenlych
a'nd-ho.
"Baghdad (ville d'Asie), .iljiij
Baghddd.
— Natif de Baghdad, ^^ÎJ»;
baghdâdy.
B\] 77 BAL
Ragi'E. {^'oy. Anneau.) ' bdouss, j-^-^ teqahfiel, ^^--'j^' le-
Baguette, ^----;:^^ qaddyb, pi.
«Lwiia qodbân: i3 qannabab, pi.
Jij.^3 qaimabàt, oJ A» madakk.
bdouss.
— Ils ont lîaisé sa mai», \jL3
S-Vj qabbelon yd-ho.
l?Ai!iT (coffre), vJU/-^- scbt . pi. Un Iîaise». ,yy bouss. pi. i.~j.J
l^w-.^' asbdt . i^*^L^ scniloiiq. boinisah.
B.\i, ►^v-' d^iiHir. ^i_;- duury. Baisse, J-^j-^'" lenzyl. {roy.
Abaissement.)
Il a Baissé (v. a.), ^s^^ nakhd,
ILIL tdaâ, ^ takd. {Foy. il a
Abaissé.)
— (v. n.). [P'oy. 11 s'est Abais-
Baik (polit golfe), j.3^ korfoz,
kerfc:. ^~^j-' mersd, ^^\j^ mou-
radab, ^y^ djoun.
— (de fruit), v._^s>. hebb, hobb,
4.^3. hebbéb.
11 a Baigné (mouillé), J.-' 6e//, ' SÉ.)
*-.->= snbbagb , ^j3 fazag. j -
^ , - •■ I ' ' -
Il s est Baigne, a,^:^^^ éslahamm.
— Baisse-toi et ramasse cela,
iJ-â» , pjja.j ^K'-^ ^^-''-«' tâmel
— Je me suis Baigné, >J1.
êslaliametnl.
Baicneuu (qui se baigne), \ rakhass.
dabr-ak ou-honch badd.
— 1! a Baissé de prix, (vs^^.
moslahamem.
— (qui lient un bain), ^^sr*.*-!.
hammâmdjy.
— 11 a fnil Baisser de prix, ^f^^y
rakhkbass.
— La toile de France a Baissé
Baignoibe, ^-*s-' ^js^ Jtondd de quinze pour cent, ^=sr-'yî /A"*^
êl-hammâm.
I5aii., 5.L;2v' êdjdréh.
— Il a pris à l'aii, 'p kerd.
frangy rakbass khamala'cli fy-'l-
n}yéh.
riqass, jv=^j rcqqes,
iX\xJ taalyléh.
Baladin, jJ jv Jiclehoudn, pi.
11 a Baisé, ^r'-J bdss, i^j^^ ' ^r^i^^^-i^-' belebouduyn; ^^y^beh'
Bain, ^^-^.-3^ hammdm, pi, ' \i\L, ^ysl. riqass, ^s. reqq
hammciwyn.
BAL
louân, pi. ^)jl^) behâoulen; jL^
fachchdr, pi. ^iX^ fachcJidryn.
Balafre, iX-i^\ dchâréh, .ù!
^Js-" dihdr êl-djarréh.
Balai, i-il^a^ chilldbah, À^^^
mousséhlah, j^\^ mekniss, «u^àS^
meknisséh, pi. ^^oLj mokâness;
à^^ii» moqachchéh.
Rubis Balais, ^'^i '^^^^i
yâqoul yemdny.
Balance, ^j^j-:.'' myzân, pi.
^j ;|^/= mouâzyn; wjj oueznék;
iosr*^ sandjah, pi. c^L^^**" san-
— 11 a pesé h la Balance, ùj
— Balance juste, >
myzdn madbout.
— Le signe do la Balance, ^j^
th.U! bourdj êl-myzdn.
Balancier de pendule, ^jo^-^j
raqqâss.
Balayage, >.__^iaiuj' techtyb.
Il a Balayé, v^^la^t êchteb,
f«xj kanass, ^j^ kannass.
Balayure, à— 'bJ konndsséh,
ijL'\ zebdléh.
•y
Balbastro (ville d'Espagne),
♦xô.» »j Berbechter.
(8 BAL
Balbek (ville de Syrie), ^Jju
Baalbek.
11 a Balbutié, ^âxj naanaa^
*^*J temtem.
Baleine (cétacé), r r^j^^ ^j/^-
ious, (jX-j bylah, ^Jl^^s^ hout, pi.
iLz.a^ haytdn.
Baliste, ^^_^-^~^ mandjanyq,
s^_ji 3^5 qaddâf, qazzâf.
Balivernes, JI-L; >!^ A-e/am
baliâl, C^L* J torréhdl. [Foy. Ba-
gatelle, Babil, Bavardage.)
Balle à jouer, i^S kourah,
kaourah, kaurah.
— de fusil, ^w_.Ntf, ressds,
A-^L>e. ressdssah, J.-iLJ' thaqyl,
tsaqyl, iJa); zelattah.
— de marchandises, ï.> ,i fcrdéh,
fardéh, fardah, pi, C^bJ ferddl;
i.^L.i^i ghâychéh, ïJ.^ chaddah,
cheddéh, pi. c^l^-t. chedddl ; JLj
balah, pi. vO^i—' bdldl; J-^=^>■
/lom/, pi. JUscs.' êhmdl.
— de café, ^Law, sinsdn.
Ballon, ^-''-is /a6c7(, idbah, pi.
lOl-J '-■i' tâbâl; iSa o'krah, eukrah.
Ballot. (Foy. Balle de mar-
chandises.)
Il a Ballotté, V» hazz, hezz.
BAN
BALOuno, ^^\^ bcJilouL ^f^
moliarmalxh , :?^^' de)iiiitouqi/ ,
iloummoukij , ij-^' (îhmaq.
Balsamine, ^-^ beJnî, s.l^
ghaijilréh.
Balsamique, j^*-^ mon aller,
..iL^^'j bahdmy, ^J-*«i) balsâny.
[Foy. Aromatique.)
Balustrade, ^jiy.^j^ derâb-
zyn, pi. vjl^'^pli^ derdbzyndl ;
Ajjz^\ êsloudn, pi. 'J^^\jh^)
istoudnâl.
Bambou, ,3->-^» C-j'->J qassdb
hendy , ij^.^ bambouh.
Ban, '-^J nedd, à-J-is i'idnyéh,
»^'J^ menâdéh, pi. sJl.>!.>L>> menâ-
dâl.
Banane, »j_5'» mouzah, pi. j^
J7i<JI/Z.
Bananier, \^1 ^_/F^ chadjerél
êl-mouz, \y,\ I3 ij^-^ sadjerah dê-
'l-mouz.
Banc (siège), ^^j^ konrsy , ^\.
c;^^S kordssy.
— de sable, j^y^ (y houm êr-
raml. J-^. l'S koumél ratnl, aj ^
y^y dehkel raml, j.*j <iJ~>^ bank
raml.
Bandage, ^^ heflatt, i^^JÔ
70 BAN
lefaféh. pi. Ci^JLi) .efdfdt; i^éj}
lezqafi. /» V^ hezdm.
Bande de linge, iSj sâriq,
yj^ hezâm, hezêm.
— de suidais, ^^ ^-o saff, pi.
,^^ji.^ se fou f.
— d'hotnines, à-^^^ djoiiqah, pi.
0-3*2>- djouqâl, ^'_«2>.i ddjoudq.
— Ils marchent par Bandes,
i.jyJx,} àjjL M^ ^.y^. yernchoû
koll-houm chorbah he-chorbah.
Il a Bandé un arc, y_j' douler,
, wai)! J-Jx. chedd êl-qouss.
— une plaie, v ^-sût a'ssab, ^^J
lazaq, lezaq.
Bandeau, ^''j^ hezdm.
— Bandeau royal, — -'" Iddj.
Bandelette, {Foy. Bande de
linge.]
Banderole, j^^ ol-^- ^^^"
rdq saghyr, ^^ fons.
Bandit, c"''^^ hardmy, pi.
i~jij^4. liardmyéh; yy qhazou;
^jLi. djeldly, pi. i^^'-^f^ djeldlyéh.
Bandoulière. [F. Baudhier.)
Banlieue, J'j=^ haouJl, iy^
dyréh, dayréh, iy}^ ddyréh.
Banni, ^j\i^ mallcred^ -i»-»
monfy.
BAN 80
Il a Banni, J^ nefà, nefey, Lij c.
e/â. •••(.y^ ^ r^ lered mm,.. pi.
BÂh
jLàLv.,^ daijâfàl ; i-^}* oualyméh,
Bannière,^ (.;':-' feey/'flÇ'ji^U^-J medjlis, meglis: i*-;V- a'zymèh, pi.
fcei/r«ç, pi. i^j^T.' beyâreq: ^^l:
sandjâq, ^jl-^'-' bandyrah, p^jJ
liouâ, >y^ û'idm.
— Ils ont déployé leur Bannière,
^Ij.-.^)! 'jjr***-' necheroù-'l-beyrdg ,
i^j^^ JJ^-^ decheroû-'l-beyrdq.
Bannissement, ^ii nefy, i^ai
nefyéh, ^j.i> terd.
Banque, asL-o serrdféh, à^^j'^
serrdfyéh, ^_J,y^\ (jo>5 doukkân
ês-serafy.
Banqueroute, ^Î^j! îflâss,
^«.li,i mefellis. i.^)^5 falldssah ,
yS kesr.
— 11 a fait Banqueroute, ^^-3
faless, /a/ass, j.*~X-3 ' ênkesser; ^-v^
8 3.J sabagh yd-ho (m. h m. il a teint
sa main).
— 11 a fait Banqueroute de dix
mille écus, ^^ ^^ 'ijJ:^ ^J, ^«li
xO"^' — Jj faless fy a'cherl-eldf
ryâlâi.
Banqueroutier, jj**^ mou-
felless, fY^J^ faless, ,_«-«iC» mak-
sour, v >.La hàreb.
Banquet, iiL^ daydféh, pi.
0.>Ujj.i a'zymâi; i.-i:=>. haffeléh,
pi. «.JL^jîi^s. haffeldl; i-^ls] îqâméh,
pi. «O^'-'-^l îqâmdl.
Banquette, (^oî/. Banc.)
Banquier, >^^-^ serra f, sar-
rdf, pi. j^rr:"''/-^ sarrdfyn: ^j^^
syrafy, pi. ^_ojL-s sydre/'.
Baptême, aO^o^*/» ma'moudyéh,
A^^xj le'amyd, il^ eemdd, ï^U.£
eemâdéh, a*^*ws> sahbeghah.
Baptisé, ^j.4sxp ma'moud.
11 a Baptisé, ^-o-t a'mmad,
A.,.^^ sabagh.
Baquet, i)>aâ..> teknéh, i..i..x«.-a
meslylah, meslyléh.
Barbare (étranger), /»-3r-'
d'adjem, c,'^^ a'djemy, ,--'»•=>■
harby, v.^Jj!-i ghdryb.
— (ignorant, grossier), |*^-i
ghâchym, J-»-»- djâhel.
cruel
3>^
qassaouy ;
c
JUa zâlem.
c~>>^^ moghre-
Barba RESQUE, c-^_;*^
^2/, moghraby, mogharby, pi. «J^ji-i*
moghdrebéh, iJjJu/» mogharbah,
^J)j^y berbery, y\. jp'^ bardbrâ.
BAR
81
BAH
IJAiiiiARit: (contrée d'Afrique), Barbier, ^^r^V'» viouzéyn . ^' yi
V 'vii' él-Moglireb, ^ y-y ^f''- Itrber, j-^ hadjam. ,^.a^ ha-
bcri/éli . ^^jxi\ Lj^j ouhhjél êl- f<if. ^^^zi. halhîq.
Maghreb, v^^iÀ-M êl-GItarb , j~) lixniios , X.^\ îkhtijdr. {r-i/i.
w^yJ! berr êl-Gharb : w^LUi J^j Barbu.)
belâd êl-Moghdrebah.
n a Barbotté dans la Itoue,
(ignorance, grossièreté), ^vr:-^' o- (j^?^ hhalbasx fy'tlyu.
j>^.U-^ djdhelyéh,
— (cruauté), 5jL*J qassâonéh,
JJo zoulm.
i=U ghalalt
I
Barbarismi=:, j^.^-
mec/)/ioHr.
Il a Barbouillé, ^— ^ onassakh.
Barbouilleur (mauvais pein-
tre), /♦■-■^'-i (.i^'^'' naqqâchghdchym.
Barbu, ^■^
mollehy , pi. (^H2="
lulu/ij, ,s-^^
■ ' w
inollehyyn:
Barbe, ^^ doqn. daqn, daqan, yS^) j}\ abou daqn.
pi. .>»5^ doqoun. i^^ doqnali, daq-
nah (en berbère O»^"' Uîmarl.)
— Longue Barbe, ^s:^ lehyah,
lahyah. pi. Lïsr^ /o/i^/.
— Qui a très-peu de Barbe,
^^ o.*->wv faksouf. s:uS kosféh.
— 11 a l'ail la Barbe (rasé;, ^i^
^,3^.'l halaq êd-daqn. [Foy. Il a
Accommodé la Barbe.)
— 11 a laissé croître sa Barbe,
^- . ■■^■^ sayyeb daqn-ho, -à..
y3^ rakhfî daqn, (.y^A." ^IJs
(alaq êd-daqn, 4^.5
daqn-ho.
Chien Barbet , r*~~- ^■;^ kcll
modia'er.
Barca (contrée d'Afrique), a3\.j
Barqah.
Barcelone (vijle d'Espagne),
ij»Li^j Barchelounah , ^y~-.~t> ,:
BarchyJonnah.
Bardane, (3- lom^sijq.
Il a Barguic.nÉ, ^'i-s- a'dladj.
Baril, J-:f'y. bannyl, pi. S-'^r:
barâmyl . J^^yj ouàiyl.
Baromètre, !»-Ji ..l't-* mi/:'în
c/-/iaoi/(f.
Baroque (étrange), v..^o ,'-i ghn-
Jj /a/rt/ ri/t, s_-jL=s^ a'djâyb.
Barque. v^V^ merkeh, pi.
ri^.-» iiterâkch: J-^■■~' sendal,
sen a del ; f , ^:::s— ' (•/, e fr/i -
r
bl.
BAS 8
tourah, .^j-^Us-^* chekhtour, pi.
j..\Jlis-^ chekhâtyr; ^■;-}^,'^ cheyltyéh,
pi. voLi=^^ cheyllyâl; i-hlJ:^ chây-
qah , pi, vol-^ji--' châyqât; i-hl^
sâyqah, pi. ^j |^~. souchjq.
Barre de bois, de métal, ',_^-^9
qaddyb, pi. m^-:-^^ qedbcm; j^i
doqer, pi. ,_*3^ deqour;
.u,
châlionlt, pi. is^a^U^ chouahyU.
— de sable (/^oj/. Banc de sable.)
Il a Barré (effacé, annulé),
[Foy. Il a Annulé.)
— Il a Barré la porte (barricadé),
._^LjI .3^ daqar êl-hdb, rr^j-^
^^ )lJ\ derbes êl-bdb.
Barreau. {Foy. Barre.)
Barricade, ir'-^j^ derbdss.
lia Barricadé, 3-w sedd. {Foy.
11 a Barré.)
Barrière. {Foy. Barricade.)
Barrique, S::^j^ qariyl, i-^p^
beltyéh, pi. çj'lX) belâly ; i-^hi bot-
tyah, pi. ^Ij^Jai boltyât. {Foy.
Baril )
Bas (peu élevé), -.'isr' tahaly,
^J.^ douny, Js)^ ouàlly, ^-i-^
sefely.
— (vil), v-^2^ /îfl^yr, ç.'^ deny,
(j<s-^i raJîhyss.
i BAS
— Bas prix, (j^-^j rehhs.
— Bas-fond, ^jL^s qcssâyr.
— Le Bas, j-i- sefel.
— Au Bas, en Bas, d^s:- taht,
tahat, (jj-5 doun, w^sr* ^^ min
tahat.
— Au Bas de la montagne, yJl^s:^
J.^.s:-" talit êl-djehel , Jiw ^
J-^sr^' fy sefel êl-gebel.
— Il a mis à Bas {P'oy. Il a
Abattu.)
— Elle a mis bas (en parlant des
animaux), ■JIja'j oueledèl.
— Il a parlé Bas, /,^_?-^_^ ouech-
ouech, if^"^^ ouessoucs, J! — s
<)^-\/»J.Jb qâî be-'d-demdeméh.
— Bas-Ventre, (^'oî/. Abdomen.)
— Bas-Bord. {Foy. Bâbord.)
Bas (chaussure), i^ >^y:s. djerâb.
guerâb, jt>l.'ij teqâcher, j^is'^
chalihchyr, pi. •-.-i-L^-*^ chehhâchyr;
y ''jj-r?- Ichourâb, pi. w-'Uv.aw
tcherouâb.
Basane, wLisj batlànah, batlà-
néh, ^^jj^ ^x:^ djeld êl-kharouf.
Basané, ><^—! nsmar; fém. î»*—
samrâ, pl.^.*.^. soumr.
Bascule, <i->e'*j ne'âméh, ^L3
qehbân, pi. ^^^.jLs qebdbyn.
BAS S3 BAT
Base, ^L-! dssâs, Jh>j" temel, Bassora (ville de Perse), ^y^i
_\CwJ qâ'id, CXsLi qâ'idéh , pi. Basrah, Bosrah.
Je
L^ qouâ'ul: (^-^j ro/.7i, pi.
,.> c ,i à ri, an.
11 a Basé, J.*j lemmel.
Basilic (plante), (j^-ss^:! j ryhân,
^^c». halntq.
— (serpent) , ^-^^^ %=^ hayét dnrb be-a'ssâ.
vieliki/éh. A^iJ <>^=^ hayéh tâdjyéh
— Natif de Bassora, ^J>j^^ basry,
bosry.
BaSTIO.N, i^.}l^ lâhyoh.
BasTONNADI:, ii-U allnqah, pi.
(^Is o'iloq, eu'llcq, -.^xj , >^
- ' souUân êl-hayàl, '.JJU
- ' me/jÂ; el-haydt.
— sur la plante des pieds, i.'i)^.3
sali, pi. J-J'ol âslâl, tLJaL». falâqah.
— Il a donné la Bastonnade.
{roy. 11 a BatonniL)
Basilique, «i^^r^^ i-..^ kenys- — On lui a donné cent coups de
^■e7 inelykyéli, <x.j Ja.l~. soullânyéii. Bastonnade, ij'w.^i a^sJ ij^j^ da-
Basse-COL'R, r w«a. houch, pi. rabou-ho be-myèl assâyéh, ■.^'j^i^\
^jiLa.1 âhoudch. ç^ ii^ endarab mâyèl a'ssà.
Bassement, U^^^ haqyrân. Bat d'âne, de mulet, ^^^ semer,
Bassesse, i-j^dillah, dilléli, j^ ^^y, berda'ah.
■dell, SjLiùi. hiqnrah.
Bassin de métal, <Z^L,Id techl.
— de pierre, q^j=^ houddy pi
f:'5iï>.l chouddJ.
— de f(jntaine,
a5\j birhéh.
— de jardin, iJL-s fasqyéh.
— de balance, iJS l^cffêli.
Bassine, [roy. Bassin de nié
(al.;
Bassinet, ■ i-jv' -^ fàlijch .
— de chameau, i.i^^ sâghah.
— de dromadaire, <jJ.^ . rahalch.
Bataille, àxs^ ouaqaah, >_çi
neoun. Jjji kcouneh , d.jj.cs'' niou-
)Y^ djouzzen, hareboh, ^ ^•'j.=v /(f/v?/;, pi, ij:,»-,' ' ,_2v
herdbâl; J-:;i qitlHL pi. -O^^-^-S
qiUdhU.
— rangée, ,_^rA^ «-^'j-^ herdi
safyf.
— Champ de Bataille, ^ ^.^■'
messe ([. [il. ^_^ ^^^ massdff.
BAT 8
— lia livré Bataille, J--3 ^v^
darab qiUûL
— Il a gagné la Bataille, j./«£^l
ênlessar.
— Il a perdu la Bataille, ^*vX.j|
én/tcsser.
Bâtard, ^■'^j ^j' êhn zciny,
^Aj^)\ ^j ben ês-serdry , yS
ben zôny, b ; -0^ oueled zend,
^''J
V
ax.^oJI wXJj oueled êl-mossykah ,
BÂT
Batier, ^^^y berdda'y, pi.
i--5,5v berddfi'ijéh.
Bâtiment (édifice), Uj bend,
<ubj bendyéh, bendyah , ,ii (/«r,
SjLss i'riiâréh, %'mdrah.
— (navire). [P'oy. ce mot.)
Bâtisse. {Foy. Batimeint.)
Batiste (toile), l'^^.^ baiyslâ.
Bâton, w.'_^.^ nahbouli, pi.
■JI^^-jL-o nebdbyl; sL^c a'ssdh,
^^^->•^> bendonq. pi. ^iJ^L.:j fceno- i ijL.^a& assdyéh, l^z aassd , pi
[P'oy. Adultérin.)
Batardeau, S.^ sedd,
djesr, gesr.
J-
,\ ijy^z. aassaouan , ç^-::^ a sso. .
assey (en berbère >J1^jjjo' tiyhryl).
11 a BatonnÉ, L^c- aassd,
v^'
darab be-a'ssà, **i?
Bateau, uy..l.3 felonk, felek, : i.u.9 <««)» qatléh, 4a.W *xJ= /aa;»
Bâtonnier (estafier) , ,
qaouâs, ^ i*'|_»j kaouds.
— Chef des Bâtonniers,
LT
<._5
. J^jLs çê2/g, / h-LJ qayâss, w'j'-S
ga?'6, pi. 'w-'iîjS qaoudrib. {f'oy.
Barque.)
Bateleur, (/^of/. Baladin.)
Batelier, ^o L.« merâkby, | moqaddem
^,sr: bahary. pi. «^ vsr;* &«/;«- : Battage l'action de battre),
Bâti, ^^a.^.'» mobny.
(■
■^J
.i d«r?>.
:^\
du grain, ^<sii'i ^^ deqq êl-
11 aBATi, I---' hand, ^^i banà, : qaméh, <--')-' ders.
)
o.£ a inmar.
— 11 Bâtit, ç^^-S^ heyebny.
— Il a Bâti (faufilé), J^^ chall ,
_.►-.- serradj.
Battant de porte, a3..> derféli,
Ç' y.,^^ mesraa , mesra\ misra.
Batterie (querelle), àiL-Lij
chdmdllah. [Foy. AlTERCATION-j
BAU
— de canons, >i3lj.^'l ^ 3^
saff êl-medafe.
— de cuisine, :^h^}\ ^a dhîi
êl-malbulili.
Il a Battu (frappé), v y^^ darab,
dareh. ^jJj-^ taraq. ^^ daqq.
— Il l'a Ballu, iJj^ darab-ho:
80 BEA
^^ &r;*~^l hemdlét ê$-seyf, '^ <JL.^sk.
^^C-J ! hamâlah dê-'s-sekkyn.
Baume, **~1j balsam, /»L*»Jj
halsihn, (j-*^ balsdn, belstin.
j^wjI^ belâssan, (^^ delien.
Bavard, (^oy. Babillard.)
Bavardage, Ji-^j J..i qeyl ou-
— ils l'ont Baltii, iyi^ darabou- qâl. {P'oy. BabIL, BALIVERNE.)
ho. darabou-h.
— il m'a Battu, cr^j^ darabny.
— Il t'a Battu, eJjj.-^ darabak;
— il t'a Batiuc, '^'j^ darab-ek;
— ils t'ont Battue, ^:>jJjXs dara-
bou-ky.
— Il a Battu (vaincu), s,_^li
ijhatab. y^ kassar.
— Il a battu le tambour, ,^\
— le briquet, ^^i qaduJi.
— le grain, /»-(- deress, ^jj^
daqq.
Il a Bavardé, (f^oy. 11 a Ba-
billé.)
Bave, J-j» reydl.
Il a Bavé , Sij reyyel.
Baveux, J^,^ moreyyl, pi.
^JL) j^ moreyylyn.
Bavière (royaume d'Allemagne),
S^jb Bdoxiyrah.
Il a Bayé, '»^r/ theyeb, Isayeb,
«wJi^j'^ lûouah. V )j ;.*..' telâuuab.
Bayement, bj^ Ihaoubû, isaou-
bâ.
Bayonne (ville de Fiance), a-»^.^
— Il a Battu des mains (applaudi), Bayounah, Beyoxmoh.
L?\ znqdf. i^^'^ suffaq.
Baza (ville d'Espagne), Js*-j
— 11 a été Battu, ijty^^ ênla- Baslah.
rtiq. V 'y^\ êndiirab.
I5.VI DET. {P'oy. Ane, A.non.)
Bazar, ,tib bâzdr, .ys^klutn,
i^^^ sonq , JiTj oukdléli.
Baudrier, i^t>.^' modammah, \ Bazile (n. pr.), , ri?:J-~.Lj j5as-
-x:j band, bend , ^^j=>- hezdm, .b; sylyous.
zondr, iiL;^ manleqah, jJ.
Béatitude, <>i',L-^ mobdrekéh,
BEA 86 BEA
b-Jr iotihâ, CXx^ sa'adéh, ïJî^x^ croit pas, <l^\s U^.'
■l'ê U .±i^
se'âdali, pi. w^l^U^ sa'âddl.
^
,5j.^^j L>» Cych raû qolt memmd
Beau, ^V ^^'''Vj ,.r-^=^hassnn, qoll ma ysaddeqou-lc.
hassen, ^**"=^ hasséi/n, J--ç^ c(;"e-
9Ȕ//, guemyl .
U
<.} c-3
qoiieyss .
:s h
qoiiycssy qouyss , fj^'j;- liouyr/ss,
kotieyyss, ^y^f kexjyss, (jl-jj.p me-
zydn, mizydn, ^J'J' melyh, ^j,^
cheJiy (en berbère àb illah).
— Belle, àl^:^ djemyJéh , gne-
TfvjJch, i^j S koueyyfiséb.
Beaucoup, j.-i^ /rc/'n/r, ^S
qauiiy , i-X=s. djeddân, iJ--2 ^o&a-
?«/(, qahaléh , qehdlé'u i.-Jl «(^6«-
/a/i, ,,^ g'y'^-' bi-'zzdf, //-'-- ?>âss,
j.^L) ydsser (en berbère , ^-LJ 1 d//«s).
— Beaucoup plus, vii'^'-J he-'l-
dklJidr.
— Beaucoup moins, J--^-f dé-
plus Beau, d'^^^^ dhssan, ' 'l-dqall.
U
^w^si dqo^iess, ir'j- 1 àkouess.
— Très-Beau, ^j^jà J-^ dje-
inyl qaouy, lO.^ J-^^ djemyl djid-
— Est-ce Beaucoup pour moi?
^li ]Xs> j^i^ ^1 êy lielhyr hadd
a la y-y j ^Ic- 'w\
;j^Sz^\ éslek-
dàn ,
'O'
Lj ^^l^ melyhbi-'z-zdf. terél hadd a'ia
. ^
u-u-
— B a été Beau, Ij^ behâ, J.5^ i Beau-fils (gendre). {Foy. ce
diamai.
mot.)
— Beîbomme, ^-^^^ ^J^' *'<^- ' — (^'^ ^® l'autre époux), yJ
c/;'ei /(rtss«n, J^-H^ J-=^( radjel \j;^^^ êbn êl-djouz, •,_^ç^ ^^1 c/'n
— Belle maison, ^-*a.Aj ^— ^-~;'
?H'?// nefys, i^^^'-^ ^^\V- ^^V^ '"^^'"
konn, (.^Jj-* jl"^ rfft^ mozéyn.
— Le chemin est Beau, ^>y^\>
^^U êl-toryn melyh.
C
djouz, êbn rjouz.
Beau-frère (frère de l'époux),
; «2w a=L \ dkJum djouz.
— (mari de la sœur), o^:i.l \^:^
djouz ûkhl.
Beau -PÈRE (père de l'autre
âbnu
n a trouvé cela Beau, ! époux), j»=». ham, jjsr-^ y]
' hlhassen hadd. \ 'l-djouz, ^\^s:" j}\ dhou 'l-djou-
— Tu as Beau dire, on ne te , zah, dhou l-ijaouzah, j^s. ji) dhou
U*
BI-:G 87 BKI.
(';o"', ï'\ "^^ <^-'^ dbou djouzah, âbuu 15ÉGAYEMENT, iiJ*.' ledgliah ,
iiaouzali. ledguéli.
— (mari do la mère), ^\ j^^ Bègue, ^^^i ûltagh , Jj:.^li
djouz ômm. temtâm , i'SÛ Iddegh, p.xJ! dl-
Beauté, lyT^'^ housn, ^'i dat/li, Is^'è] dqratt, ^\jS gué-
beheij , hehij , y^-s:'' mohdssen, roiuUl.
J..'j.=s djnnmiil, J-Lv djelaléh, 15 El G. NET, i^-J^j zelâlnjèh ^ pi.
ii'JJ Ictlàfélt. ^-A..^'^\ zelahyàl.
— Elle se fait aimer par sa Bel. {f^'oij. Beau.)
Beauté, ^wLJ! s._^.Lsr^ ^./^*«îs^ Bélandre,. (AI-x* nia'«c/i.
L^iLi-s ^\ be-Iiousn-hâ tedjelleb en- 11 a BÊLÉ, 1-xs ma'â,jx::s. dja'ar.
riâs lia eu'chq-hd. BÊLEMENT, ^»2w dje'er.
Bec, ^-i.J> monqdr, inenqâr, Belette, i-w.s e'rsah, ersêlt.
pi. ^J'j,.-- f?iCH(((jfi/r, jJs-M ^i foum BÉLIEIt, j-.s=>. Itamel, hnml.
êl-tayr. \ pi. J -*=>■' îhmcîl;^ iTt^ hebch ,
Becfigue, iSj^^'J (ouyrtéh. kabch, pi. ^j^f kebouch ; J.2c^
BÊCHE, A:^"^' messahah, i~^^^ fahî, pi. JL^:^ /"e/iot// (en berbère
massahdh, ^J huit. j^y êzimer).
' •• i
Il a BÊCHE, y^ haqar. i — (un des signes du zodiaque).
Becquée, ^\ zaqméh. J-<s^'' ^y^ Imtrdj êl-haml , bourg
BÉDMyE, ^J^ battn, ^^■)beden. êl-hamel.
BÉdeau , A->^ — '•♦^^ hassekali , — (machine de guerre), ^~:-s-^-*
.t^à._»=v djoukhaddr. {f'oy. ApPA- mendjanyq , mcngdnyq.
HITEUR.) Bellement (sans bâte), à.i ^Ju,
BÉDOUIN, v3^-^ — J bedaouy. i-ij^ choych choyéh, ^AXj^ ^^
^.\jj bedâouy, ^y^s:-^ j ^ a'Ià mehelak, jLsr-*—'' _kj beld ts-
a'raby sahrdouy. tidjdl.
Il a BÉGAYÉ, j*^' /a»Ua)îi, ^c/H- Belle-fille, (fillo de l'autre
tcm, ^x" ladajh. époux), j^a. wO bent djouz.
HEN
Belle-fille, {^oy. Bru.)
88 BER
Benêt, i^\ dblah, âblèh.
Belle-mère (mère de l'autre Bénévole, {f^oij. Bénin.)
époux), A*a. hamah, ilo.^ ham- BÉNI, ^ X^ mobârek, vJjL^I
mâh, pi. vjl^ij.^a>. hamaoudt, i^jlç^ embârek.
hamâyéh .
— - Sa Belle-Mère, ij'Ua. ha-
mât-ho.
— (femme du père), v >! ^j_j9-
gaouzèl âb.
Belle-soeur (femme du frère),
^ ) ï j_j=>- djouzél âkh.
Il a BÉNI, ^ yi barek, Ici
j^fsr ^' da'â be-'l-kheyr.
— Que Dieu te bénisse! A)!
^—-—3 eJ^L_^_j Jllah ybdrek
fy-k.
BÉNIGNITÉ, , ^i>^ loulf.
BÉNIN, /♦;;A=»- halym , ;iJ-j ou-
(sœur de 1 autre époux), ; dy', ^^J leyen, leyn, f^p^.rahy
Il , ^ . ! . .'■ .j" -^
=r' vJI^^l ôkhl êl-djouz.
Belligérant,
reb, jjl-7^ inobâre
m,
uym,
^_ 9^JaJ Intlyf, (-^^-^ molây
Lœt'» mohâ- iK'j^^ béchouch.
Benjoin, ^o"?- jj"^ ^^""
— Les deux puissances Belligé- kJwur djdoury.
'r'J
rantes, ^^i.Ls:'' ivrr J-^ douleléyii
mohârebéyn.
Belliqueux, ^j,\^*^ moghdzy,
Béquille, K^!^ o'kkdzéh, pi.
ui o^ ô'kdkyz.
Berbère (nom de peuple).
pi. j'U'.i^ inoghdzdl, ^^^^ harby, ^=s-li:. chilhy , ^---^ qebayly (en
j.jj^ Idouend.
Bénédiction, à5j.-J berekah,
lerekéh, pi. C^li^-' berekdt, '^ij^ Berceau,
Bénéfice,
v..^s.^o,.^ mokâsseb, 8J-jLi /aj/-
rfe/i.
Il a BÉNÉFICIÉ (il a eu du béné-
fice), w^*o kasseb.
berbère f 'X'^ âmdzigh).
Il a Bercé, j-s hezz.
■<s^ lakht , ^-^j»
melied, pi. ^^^ mouhoud, y y^
*S^ mokseb, pi. sçryr, pi. ••;'|»-^ serdyr, jjj^ sou-
rour; A3._j=v.^ merdjouhah, pi.
,^-^'l^ mcrddjyh.
Berge, J— serfd, ,^ j^i» fer/,
pi. v»»?!^"*' ûtlrâf; j'^s^ djesr.
yes-
BES 89 BET
Berger, j»l..Â-i tjhannàm, f-l. — Il a Besoin, J ^^:s:^^,
râé'. pi. 8LC. roaiih. VU. ro'«7. tahoqq le-ho.
^j ra'i/, pi. j^;';=^> ra'yi/n. — Vous avez Besoin de cela, ^
Bergerie, ^j^ syrali. pl.^^^ Isi* *x»j"^ ^?/ l/houm-koum hailâ.
seyr; a^i ra'yah, S.wU^ nuindrah,
(en grec mondra).
— Il n'est pas Besoin, ^iac-'^ La
^ W(« ycstahoqq chy, ,i.' Jj^ L>
Besace, »bls:' inekhliih, i^^^^^^^ "*« ^?6oci c/iy.
" . 1
— Le sultan avait Besoin d'un
vizir pour gouverner son empire,
meldilàyéh, ^ys>. Jihourdj, pi. — Uîi.
kherâdj: ,r*:f kyss.
Besogne, Ji^ choghl, ^^^^^^^ '^Ly^j^jJ.! bs^jLLLJî^!^
sebeb. i^^^' kdn cs-souUdn mohtddj îîà
— Il est allé h sa Besogne, .^t. ouezyr ydabber àouUl-ho.
J-xx-io rah yechleghol, s_^-;*~j --!.
r»/j yssyb.
— Je n'ai plus de Besogne, «.Jaoj
cyr^ ^nqetta sebeb-y,
— Qui a Besoin, ^s--* mohtedj,
jj.L^^^'' mohtddj, \Kz a'otidz.
Bestial, ^^a.j ouahchy.
Bestialité, ^'^a- hayoïunièh,
i^i.aw^ ouahchyéh.
Bestiaux. [Foy. Bétail.)
BÉTAIL, w^J behym, i-6~^^'i be-
hadjéh, hâguéh, ï,;;-^ de- hyméh, pi. vL^J behdym: jj|^=^
hayoudn, pi. vJl^Lji^.^ hayoudndl.
— Pièce de Bétail, ^Jaï q^a^/y',
pi. ^jl-*-«3 qella'un.
BÊTE, '>'<>rrV.'' behymah, pi. *J-^
behâym, /♦— \'-' behaym: ^'^
Jji-i' m« taçc/ l-y chogitl.
BESOhN, 5j!-ft adzah, _.L-..::=v!
Uityddj, f^y lazoum, L:fl:a' îqliddâ.
/•oureV*.
— 11 a eu Besoin , j_;U aâouz
\^z\ d'ouaz, ^1 ji-l-^^l ^/(/«Vy i/â
■,-.::i' ^'<az, J ^is''^-' êslahaqq le-ho
— J'ai Besoin, ^ ^ipr^— :>. j/es
tahoqq l-y, ^--^'' !-J^ âua mohtddj, ! hayoudn, pi. .Ji^-_)'_*-ow hayoxuU
;>
c -J 1 ana a OMur.
— Tu as Besoin, v^ l^^^
yestahoqq l-ak.
ndt; i'i\-^ ddbéJi, pi. s >'^i daouàb^
doudb.
— de somme, ♦j-.j behdi/m.
12
BÏB 90 BÎE
BÊTE sauvage, jA=^_j ouahêcli, Bibliothécaire, w^xC3! hiL
ouahach, pi. (pj^j oualmuch. hâfezz êl-konloub.
— (stupide), i^^s.-^ sefi/h. {Foy.
Benêt, Bestial.)
Bibliothèque, i.--.*.5^ houiou-
hxjèh. i-^Xv* mulilehéh, ^ ^«X-M ijtick
r
Bethléem (ville de Syrie), v .■^i hliezdnéi êi-koutoub, ^ -^j li^ à; ^yL
:^j\ Beyl êl-lalnn. khezanah dê-'l-koutouh , i.jL=L v«^Lx>
kiiâb-khânéh.
Biche, Sj.^' lebouah, Jki gha-
zdléh.
BiDON', ^■^y\ zeinzemyéh, iS.
Bêtise. {Foy. Bestialité.)
Bétoime, ij-uS kesteréh, -w.p~;j
betlonyld.
Bette, ^-i— silk, ^l^ selq, silq.
Betterave, t.-s-'-.-' bohdjar, rakouéh.
.Ls'-;' himJjdî-, bingdr, jJ.j_jJo
cJioundar.
Beuriïe Irais, ?-^j; zebdéh, 2-\jj
Ajji) zebdéh laryéli (on berbère,
v.Jl^jJ,^o idmodyl).
— Beurre fondu, (.»<>— semen,
mmen (en berbère, ^-^ji doudy).
BÉVUE, -îsii ghalalt.
Bey, '^-jV fcet//c, 6e?/, ^slc-*--'
Le Bien (opposé au mal), j.-sr''
êl-kheyr.
— Bien, (adv.) , ^ -^^h tayeb,
^.U melyJi, (O-^*-' maadan, v ^.vL
laybin , y^j^'. be-kJieyr, L-'.**.a. /ms-
nan. [P'uy. Beaucoup.)
— 11 a fait du Bien, /^•«**=^ ■ êhs-
san, pS kerem.
— Celui qui fait du Bien mérite
sandjdq, pi. ^J.=>.L.;u^ senâdjiq, qu'on lui en fasse, ^-s:-'' j-^s^j ^
sandjdqdl.
i.x^ )j\^
J' O'-
men ya'mel
BÉZOARD, f*j-il-f bddzahar, j^jj} êl-kheyrêslahaqqênya'meloûma'-ho.
bezoudr. — Homme de Bien, J-^-3 J.s^j
Bî"ais, -.^cÎ aouadj, pi. L^-jS .radjel fdddel, _J)\.^ J.=^j rad^d
a'oudjd, ^u%'^^ melaoudj.
La Bible, ï!,_jJi êt-tourdh.
Bibliographie, ■j-;;^ ^j3 fenn
kouloubyyéh.
sdléh, j^^hfi J-2^, rojjuel mot-
faddel .
Biens (richesse), J^^ mal, pi.
Jlj/»! dmoudl, UxiLi moqtend, ^^j^
BIE 91
rczq. pi, t3*'j)' (irziîq, ^ .U moulh'.
y]. J\l'\ âml,îk.
BlE.N-ÈTlU:, <^-:-^ Jl-=» li'îl
la y eh.
Bienfaisance, ^l*-=>.! Vissdn,
i<s»,> ni' m é II.
BiKNEAiSANT, *-»-' naai/m. *.-=!< ^
Bienfait (snbsl.), ^.^ci hheijr,
pi. ,w..£. kheijâr: i^-^s>. housnah,
pi. vjL^-u».^ housnâi: J.^ /bc//,
pi. J^^s! ûfdâl: i*w in'méh, pi.
— (adj.), ^>j^ :erijf.
BlE.NFAlTEUIl. (P'oy. BIENFAI-
SANT].
Bienheureux, ^^b^ai- loubâ-
ny , pi. ^ajLjJs ionhûnyn: wVaju-
sa'yd, pi. 'j.*-- so'clâ, -_j3u*./» 7j.es-
Bienséance, jiLJ leydqéh.
Bienséant, (^j^ /%(/, v -ç^L
w!/«Vye6.
Bientôt, ^-^v; »-^ (^-^ minqnryb,
A-'- J. fy-sda'h, ^_^j t^ ,.r- ""«
qaryh, >-^J j^ qaryh.
— Bientôt il y aura du change-
nient,j.-^''j->^j "--^^j^ ^s «'n ça-
ryb yssyr legbayyr.
BU
B I !•. N \ E I L L A N C E , jlslé,. hh ulù,
Jihdlr, i^j-' moueildrh, ^j ouedd,
i.^x'' mohahbéh, Ij^\ îchlehû.
Bienveillant. {J^'oy. Benin,
Bienfaisant.)
Sois le Bienvenu! ^j La.*-»
mcrahbâ b-ali! sJ-J )i.j.^ « biaw!
aheldn ou sahelân-fy-k!
— Soyez les Bienvenus ! birs.1
*>o J..f,~, » dhlàn 071 sehidn fy-
Jîoïtm !
Bière (boisson), ï^-j hyrah, i\j}
bouzah,
— Verse-moi un verre de Bière,
êl-byrah.
— (cercueil , 0-'_»^-J" tdboul. pi.
\JL^_.i\y' tondbyL ip».» naach, pi.
^_»xj naoudi.
Biffé, _a-=^-^ malion, ^sr-'^
memhy {P'oy. Annulé).
Il a Biffé. [Voy. 11 a Annulé.)
Bigarré, ^Jv■U dblaq. pi. ^J^)
boulouq, i^j^ melaouen.
Bigot, ^Jy> mozaouer, oV
mozdy.
Bijou, ii— ^^ saydijhah, pi.
vj^LiLwo saydghdl: ••»j=^ djouher,
Ç'w.^ûP messdqh.
BIS
Bijouterie, ^^'^ tahaf,js>\js.
djouâhir.
Bijoutier, >î. — jI — ^^ sâygh,
-=w^»,s>. (ijaouherdjy , ^=s.j.aii^a.
(Jjouâherdjy, 9^^^^ saouâgh.
Bilan, /j|Vn'° vnyzân, ^ »•>. »»^
Bile, ïw» morrah, Li^ safrd,
]^j^^ souda, 8,J^^ morârah, iji-s^
halaouah.
Bilieux, ,5^ — •* — ^ memrour,
^^\jL^ safrâouy, ^yiy^ sou-
dâouy.
Billard, C-m^^» byllârt.
Billet (lettre), JL-. ressdlah,
ressdléh , >, )_j:;.Vi maktoiib , i p JJ'
iezkeréh, i.'s.^ ouaraqah, ^ys3 qess.
BiLLEVESÉE.(/^oî/. Baliverne.)
Billot, ^j^ qormyah, qor-
myéh, pi. >ji qoram, 6.^3 qormah.
Binaire, ^^j^-^^ thenâouy, se-
nâoiiy, ^->.3 thounâyy, sounâyy.
Bisayeul, ^J Lj' 3.aw djeddlhâny.
Bisayeule, i^lï ï3.2w djeddéh
ihdnyéh.
Biscuit, '^jS kaak, si^Usrf
boudjmât; oUs^-ïj boqsomât, hoq-
smdl, yJifl^t,.} bechmdt; oLs^wù
beqsymâl, i>L*iJij boqchmdtl.
92 BLA
Bis (ad j. ),»*«-! àsmar.
Bise (vent), -.j^ djerdj.
I Bissac, v^Î^=>^ d;errt5. (r. Be-
I sage.)
[ Bitume,^ qy^y j^ qiffer.
1 Bizarre, (f^oy. Baroque, Bi-
garré).
Blafard. (Foy. Blême.)
Blâmable, ^y^" medmoiwi,
^^^ù demym.
BlÂme, ^^ demm, y*io ta' an,
^y leoum, _^~^jj teoubykh, v«,.w*j
la'yyb, -v — ^-^ maldméh, a^^-^'"
lelouym.
Il a BlÀmÉ, -»^ damnif -, ^x)
ta'yb, v ^& a'iab, S^ îdm, ~^i
nehà, nehey , ^yj telaouem, ^^^
chenaa.
Blanc (de couleur blanche) ,
iP^ \ âbyadd, j^4-' ! âbyâdd, pi.
jj^jJ bydd; ■^>-/>-^ sefyd^
— (propre), ^ ^-^ neddyf.
— Blanche, L^.j bayddâ, pi,
jj^p-J bydd, «jl^L^.j beyddâl.
^ — Blanc d'œuf, ^-^^M li^^
beyâdd êl-beyddah.
Blanchâtre, jj^^^» moibéydd.
Blancheur, i>^!-x.j bayâddah,
^L-j beyâdd.
HLi:
93
BLE
Il a Blanchi, (v. a.), ^j^-j f>a- — Y a-i-il du Ulé a» marché?
yadd, if^_ bayyadd, beyrjedd, ^'^^j-
>s^j leheyyed.
qamèh fy-r-rahhah?
— 11 a Blanchi à la chaux, ^^Jb — Blé de Turquie, ^-^Ji
tour
kallas, . .^w djaouar.
— Il a Blanchi le linge, j-^
ghassal,j-<=^i qassar.
— Il a Blanchi, (v. n .), urb bâdd.
— Il a Blanchi de vieillesse,
v_^.~i' cheyb, v '-^ chdb.
Blanchissage de linge, J^v****-*
teghssyl.
Blanchisseur, (J^--^^ mobe-
yadd . J-^ ghassâl, X^>::iS qassar. ^jj~sr^ medjrouh , mef/rouh . pi.
Blasphémateur, Ji^ lui fer.
Blasphème, ji^ houfr.
Il a Blasphémé, *xi, chelem,
^^J-^ djeddaf.jsS^kafar.
Blatier, iîo^ hannât. <. >^
djelldb, ,::^yx<,.ù dekliyrdjy.
kyah, tourUyéh, 1.^ dora, doun'i.
— Marchand de Blé. [P'oy. Bla-
tier.)
Blême, v3j^~= sâry,j's.^^ âsfar.
— Il est devenu Blême, ►&-o!
êsfarr.
Blessé, ^>j^ djeryh, garyli,
garyéli, pi. ^^=^y^ djourahil, gourahô.
-^i=>. djerahy: ,»>^^ medbôur.
^^sK.jy^'' medjrouhyn.
Il a Blessé, -^j-9- djeréli, dje-
rah , djarali , garah.
Il a élé Blessé, ^ y=^\ êdiréh.
— Je SUIS Blessé au pied, .1:=^,
à=w^,,:x'' redjhj viedjroxihah.
Blessure, -^j^^ djerh, djourh.
Blé, .^-03 qamh, qamêh, pi
Y^i^ qoumouli{en berbère, M-^jb' P'- r-j^- djerouh.
êydrden, A^y yrden].
Blé?
Bleu, (3'j dzmq, êzraq. pi.
Dansée village trouve-t-on du i^\] zourouq; ^^-^ mâouy.
— Bleue, '~Sj\ zarqû . pi. ^.\
.Jl
IJJ» . 2,
^^v5 fy liadii 'd-decltâr yensab chy zourouq, C'J,; zarqnl.
qauiéh ? — Bleu foncé, Bleu de roi. J.^-
— As-ludu Blé? ^a ^ii, e)jcc kohol, JLs^ koholy, kohly.
^i-s.)] an'd-ak chy min êl-qaméit? — Bleu clair, Bleu céleste,
BOC 94 BOI
^jl^^\êsmâowj,dsm((Ouy, ^^jl.0-^ BoCAL, J'-3_^J boiiqâl, pi. J-;-5'jJ
bouâqyl.
Boeuf, j_jj ihour^ thaur, ^L' la-
— Il est devenu Bleu, i^j\\ < qar, batjar, pi. jjii houqour, le-
samaouy.
— B a teint en Bleu, /«. ; zarraq.
ezraqq, i^Uy ezraqq.
Bleuâtre, 15 n-'» molzerreq.
Ha Bleui. (Foy. l\ a teint en
Bleu.)
En Bloc, iUs-'b bi-l-hamléh.
Blocus, ^j^ lœ^ nwh âsseréh ,
Uslis^ mohâllah, àipUs:-* niohiât-
lah ; JsJ «.sr' iehouylt.
Blond, fi-Ntfl âsfar, pl.ji^ sou-
four.
— Blond ardent, j.iu^l âchqar,
.iiLù.c a'chkdr.
— Blonde, uiw safrd, pi. ji^
soufour, iJ1j]jL^ safrdl; Ks-L cliaq-
rd, pi. >Jij\js.±. chaqrâl.
qour; qSjZ. aard, -,>isr-* . J tltour
makhsy, :>jS ferd , S.\ begucr (on
berbère, ji\ 1 êzghir) .
— Viande de Bœuf, ^j-'^^ ^^'
lahm beqry, lahm begry, ^ y's-' beqry,
^Wlli ^J^")^ '-^ *=^ laham dê-'l-
beqry, ^^-CJi iS ^sr^ lahm dê'-l-
hegry.
— Langue de Bœuf, i_jiJ ! \h ^w^J
lissdn dê-'l-tsour.
— Pieds de Bœuf, i,>5\a hergue-
mah .
— Bouche de Bœuf, i.à^i_.vdw
khanfoxifah.
— Bœuf sauvage, ^aw^il jh
H a Bloqué, -1=1-2^ hdu, J=Jaw baqr êl-ouahach.
haouatl, -Lls^,] ahdtt, j^^2>. hassar.
Bluet, ,j,-^.^.^a.l dhbéybbour,
«Ua'U bêllaamdn.
Bluette, ij\j^ cherdréh.
Bluteau, J-sr-" monhhoxd, pi.
iJ.;i.L;^ mendkhel.
Bobine, Jsj-àJ qannouil, pi.
L^-jlji qendnyll.
BoCA (poisson), ^Sji bouqah.
— Bœuf de charrue (mesure do
labourage), ^t-\ — à fedddn, pi.
^j^i-xà fedddyn.
Bohémien, (J°-^ djenkdn, gen
hm, (j'^*'?^ tchciujân.
Pour Boire (gratification),
i.-Jusr' bakhcJn/ch.
w "
Bois, ^j^ aoud, ^^jz a'oudd,
pi. ^Lil ê'oudd. i|'j..\c c'y dan.
BOI 95 BOr
— Bois h brûler, i.J=2w hailabéh. — Bois de fusil, Joc-CM \^ yS ^w
V .^L^ hallab. seryr dc-'l-moukehlali.
— Quel Bois brùle-t-on dans ce — Bois de senteur, yy^ -_;-
pays? ^ j^j^- >— ^^ fjj-' j)-f. ' a'oud êl-bouJdiour, ou'oud êl-hou-
A.UI i^ ci/cli min hallab yahreqoû khour.
fij dê-'l-beled?
— Marchand de Bois h brûler.
V iwiacs. hallàh.
— Bois de charpente, de menui-
serie, i-uu=k khachabéh, v ^ii-à. kha-
cJtab.
— D'où vous vient le Bois pour
les constructions? *-^~?^. ^tj' ^^^
<JLj — j!._â_Ji ç-L^ v.,j i^ min
êyn ydjy-Jioum khachab melâ'-'l-
benâyâl?
— Morceau de Bois, 5a£c ort'q-
déh . pi. -Vïs ou'qd, ourjoud.
— Bois (forèi) , iJ-i. f/hâbak,
ghâbéh (en berbère, P-w»' ênuîdagh).
— taillis, i^j-o,. hourch , pi.
LT'V-
liouronch .
o-'./-'
êhrâch.
— do haule-fulaie, ^^-^ ()^>oyd-
déli . pi. >J1_jL:^ ghai/ddcH.
— Y a-t-ildes Bois? 4J-C -à, i^J
fy-hi clty ghdbéh?
— Bois d'Aloès, ^_CjUJ qomury.
— Bois de Campèche, _^.-^.-^
qanbydj.
— Bois de Brésil, *ïj baqqam,
boqqom, *ÏJ boqom, baqam, baqm.
— Bois d'Inde, f*:;^! *ij boqom
âlwiar, baqm âJimar.
— Bois de sandal, J' J..w> son-
dai, j^^l^n i^ Jïji à'oud dc-'s-
sandàl.
Boisseau, i^ kyléh. keyléh,
j-f kyl, pi. J--^' (iky'il: -V-» modd,
pj. .ÎIJ,^) êmdâd: ^--^ sâh.
Boisson, ïf j-^ charbéli, ^j-^
chorb, cherb, diirb.
BoÎTK, ^jJ.'v-o sendouq. '^'ow
/io/i7i', «X;^. ]iokkah, (uls eulbch, pi.
v,_^ s eu'leb ; (4^ hoqq , iï=>. Itoq-
qch , hoqqah.
— Faiseur de Boîtes, ^-U cxilbij.
W a Boité, --•»•& aaredj, aaradj,
seryr
Bois de lit, ,t.Jsli kûtlry (en ' aarag, -^t-'-l daredj, âa'rag,
khaniaa, ^-K-i c/mi
qalag, ^xi fakaJi.
esp. catre), ^j^j^ qarqelonn, yj^ kkamaa, ^K-i citald, ^3 qaladj^
BON 96 BON
— Il a fait Boiter, ^i.c a'rradj. ' sâléh fy-'l-ghâyéh, ^--X» ^Js qaouy
Boiteux, »-•)•- ' naredj, aradj, < meJyh
C
a'reg, Ji-^^ tonbbdl, -►j'-fr «''
rfd;', aâreg, ^J'-9•^= a'rdjdn, a'r-
gân.
Bol, i.*iiJ loqméh.
— d'Arménie, ç-'>y ^■^}^ tyn
ârmeny , ç'-'j^ '^ 'K' tordb dr-
meny.
— Vous êtes de Bonnes gens,
^J-fi . yXi Lx)| ênloû nâs meldh.
— Il n'est pas Bon que lu fasses
cela, 1^ j"*»j ^! ^^^ j^ L^ md
hou melyh en iaamel dé, j3> i._^
I j. 2> ' ,s X J ^, }\ y-.\:L
ma hou khéyr ênn - ak ladmei
Bombardier, c-^y:-^^ qombar- . hadd.
) 1 »*^^ _^Xw
djy.
11 a Bombardé,
chalah qotnbarâl.
Bombe, i-^y bombah, boumbah,
ij^y'jé qoumbrah, ij^^ qombarah,
i^^i bonbah.
Il a Bombé (courbé), wjÂ^
haddab.
Bon, v^;. '«!/^^j io-y^j p'-
,.-..^.^-i3 iaybyn; ^J-^ melyh, pi.
-.--i^ meldh; J.^2>. o/'î/t?, 9'î/<^, pi.
.iLa.1 ddjydd; (^>*«2>> hassan, -^J^^
djouyd, pi. ^^A-jjÇi. djouydyn;
»j J.^ JiCrym, pf. ^Li Icerdni: JL^
s«/e7i, ^?^J n«/i' (en berbère, j^i,jlj
î///«/i/).
— Bonne, i/^^.is taybéh, às-rrl'»
melyhéh, meîyhah.
— Très-Bon, i^l-i-'i ^ ^"--^
.k^l
— 11 a trouvé Bon,
êslaieyb, jIs:-^-^' êslahalâ.
— 11 a rendu Bon, v ^Jo tay-
yab, \^\ êslah, ^js^ djaouad.
BoNACE (calme de la mer), iÀ.\ii
ghalynéh , A-.y\ô ghdlyny , _.-\ft
hedou, ^~U mellem, ^.\^>^ henoun.
5;|j.i hedâouéh.
Bonbon, îSj-i^ haïdouéli. pi.
Cl-'L^a^ haldoudt; ^-^jL.à.j «e-
fdyss.
Bond, ^Lj nattah, nollah, pi.
vJi^LJa; nattai.
Bonde, à^-^ beynéJi, pi. >-l^ •*-•;'
feej/nft/.
Il a Bondi, j-i^ ga/*aî% Lj naît.
— Cela me fait Bondir le cœur,
-XsJij ijj» hadd yeqraf-ny \'^-s>
^«,i; ; \\} hadd yekzez nafs-y.
BON 97 nilU
BoNK {v. (l'.\fiii(iie), ùji Bnunah. i cF^^ 7«0Hq'f(;')/, pi. i-^jS qaouq-
BOMiElK, ï--*-- smdah. sact- ' djyéh ; ^^j^ touqdjy.
déli, •^-^^^' nessyb, J_.^ doulah; ' BoN-SE.\S, S^ a'ql, i^',3 fe-
vJl^i- baliht, pi. 'JL'j^: bakJiout; raaaéh.
Ji=>. /)«;;. pi. ii^isaw hezouz. — noiiiiiiedeBiin-setis,j.-ïiaVy?//.
— Je n'ai pas de Bonheur, JL ^ BOiNSOlit, >r-=^ '-***'' massa- l-
^^■•sr tnd l-y balihl.
Bon J 0 u R , j^ ' ^ '-^ snbbâh-
'l-kliei/r.
— (h un seul), '-^^y^ -»-^ selâm
aaley-lù 1^=^^-' ^^i^st.^^ sabbâh-ak
be-'l-kheyr.
— 'à plusieurs), *^jJ^ ■»-*~' seldm
aaley-koum, j^i^li ^\s>. ^^.^ sab-
bâh-kuum be-'l-kheyr.
Bonnet, , i^^j»-!"' tarbouch, pi.
^ij|.j ! fj" lerâhych : (^ij-i^-h tar-
bouch, pi. ^i^-'i^ lerdbych ; i^.'i
taqyéh , i-^sJs laqyêh , pi. c^'j-»
iouâqy ; i3'jv (]dououq, pi. , «i^.'j^
qnoudyq; ij^j-^ chouch, pi. ^Li;,
choudchy: 4_~_5'^ a'rdqyéh, pi,
çsL-c a'râqy; r3''. 9^^^"9-
— Petit Bonnet, <j-Ji<-i:< chdchyéh.
— Grand Bonnet des femmes en
métal, 4.»^ sarmah.
— Bonnet de derviche, siLJ
lebbddéh.
Bonnetier, ^^^-srMi qalbaqdjy,
kheyr, ynessd-'l-kJieyr.
— (h un seul), y^isz^l) oJl»w5
\ / ^ .. .
messâ-k bé-'l-kheyr.
— (à plusieurs), j^^^- ^S^-^^
massâ-kotnn bê-'I-kheyr.
Bonté, à\*~=^ hosnali, housnéh,
^jî~, saldh, ^S kerem, ?.5»:x djoii-
déh , 3aç^ djoud.
Borax, jJj'jjJ bourâq.
Bord, «^^i? ^er/", /or/", /ore/",
pi. ,,^ ».^^ dlrâf; j--' ^ deyl, pi.
Jl-O! ddyàl; iic». hefféii, pi. s^wia.
heffdl; -v=^ /if<irf; ^^ à,.;^ /'e»/, p!.
^^ 9_;»=' herouf.
— Bord de la ni<M-, i.=s-r ' J.^^—
sâhel êl-bahar, pi. J^L~. soudhel,
saoudhel; 4^ ketf.
— Bord (l'une rivière
chall.
pi. li^lil, clieltoul , -L.i^ chdtly.
BORDAGF, , Ji-^" V''**^ ^'''"'
c/m'y motbcq, 'j^j.-' hordoù, b Je
V ^i r-i' fl'/f/' dê-'l-mcrkeb.
Il a Bordé, , i.2i^~' saddjaf.
13
V. )_jJ.s-' mahdoub, ç-'-^^»- hodhij,
,__^ 0 ^ 1 âhou kâteh, «^ o kâbour.
— Il est Bossu, w'J^srtr:' èj/e'/i-
deb, s^^^jJs^ kyéhdoudeh
Botanique,
ên-nebât.
Botte (chaussure), i^j^ djez-
L^ I *ii e'///i
BOT 98
Bordée, a-Jj v ji-cs dar6 kollyéh.
Bordereau, ï^-^3~j tezkeréh,
^ij'^ taanjf.
Bordure, ^, i'^^"^ sedjdf.
Borée (vent du nord), ~.^a.
djerdj.
Borgne, 1^=^' â'ouer, â'aouar.
pi. ^j'j_?- aourân; Jjc a'oudr;
i^j=^\ dkhoueq, dkhouag.
Borne (limite), Â=». hedd, pi.
<ijJow Jiedoud.
Borné, ^j-Vs-* mahdoud.
11 a Borné, i^sv /ladc^, ^j.aw /lati-
dad.
Bosse, ajA». Jwudebah, houdt-
bah, hadebah, v >J.s hadab; ->,.
ouerem, pi. j»'jji âourâm.
— de chameau, *:U5 sanam.
Bossu, w'Ais.! âhdeb, âhadeb,
^^.b] êhdeb, ^L>-\ïi. haddebân,
BOU
— Il a mis ses Bottes, ^j^J
Ol-^V=>- lebess gezmât.
— Boite de paille, ^^î <*-'.> de-
méh lebn; ij-t^i ghamerah, pi. .U>ii
êghrnâr.
Il a BOTTELÉ,^i ghammar.
Bottier, çF^j^?- djezmedjy.
Bottine, Jîjf-' seroudl, ser-
onêl; ^^^ hoff, pi. ,,^lA2w1 êhfdf.
Bouc, ^-^^^ djedy, gedy, djidy,
guedy, y^ aanz\ y>J> maaz, j^'~*
mâ'az, l>\- j-^y maouâ'iz.
Bouche, /»3 foum, *i foumm,
pi. ^ji! êfouw, jUi! afnidin, ÏKs]
dfouât, w'U.si êfahât (en berbère,
^À dmy, êmy).
mah, djezméh, guesméh, pi.
djezmât, guezmdl.
,u
'J^
— d'un fleuve, ^j lownm, pi.
>L*!)! êlmdm, j^j^ boughâz.
— d'un bœuf. [Foy, BoEUF.)
— Qui a la Bouche difforme,
i^y\ âlouaq, pi. ^y louq.
Bouché, j_y^ — sr* mahssour,
i»j..^^ masdoud.
11 a Bouché, -^-~' sadd, sedd,
►-nc=». hassar, /^a=>. haqan.
Bouchée, ^^ïJ loqmah, loqméli,
pi. «OUJiJ loqmdt, *a3 loqni; i^^^m
bedda'ah, biddaah.
Un Boucher, jî^ djezzdr, gez-
BOU 99 BOU
zdr, pi. ^Jj^ dje:z('rtjn; ,'o BoUFFÉE de vent, U-^i i** //e//e
juezzur, «_^LÂ3 qassdb. jLs:- luit- èl-hauud.
lui m.
BoL'Ft'ON, 5
'J-'
inasiiliarali ,
Boucherie, i^->v» madhahoh, pl.j^L..^ masàkliyr. (P^oy. Ha-
LADIN.)
doulihdn él-qassdh, *»-(,)! i^_^—^-
^ouq êl-lahvi , i^^srK-j» melltuniah .
_^Uw» meslalili.
Bouchon, ^'a_~. seddd. —i^i
{jhaUd, A.:.8'a> heqnéh, iii\x^ sedd-
déh. [Foy. Bonde.)
— Bouchon de paille, «i^^Ji fer-
rasséh .
11 a Bougé, W-ji ênhezz.
— Ne Bouge pasi oJ J-Ài ^^J^
qeff a'nd-iikl
Bougie, >i*^ chamaa', chema',
ç--- d._.i, cliamda, chemd'ah, i*^
diama'ah, pi. vJI^l*^ chama'dl;
^J.wJi)i iixdi:. chemaat êl-a'ssel, ^to-i»
J.-*£ chema a'ssel. pi. >0— »*--'
Boucle, <»j^ /'a/ga//. *^ ^ouA- J_.»».jiJ! chema ài êl-a'ssel, «t*.i.
(^
fjhalydn, ^^r
souhim ,
/ah,\)\.~Jij)»\ibouklâl,J^:boukouL | J-*jJ! c/)ame'-7-a'sse/.
— d'oreilles. ( /^oj/. Anneau Bouillant, J,i-i ^/la/y, ^jLls
d'oreilles).
Il a BoLCUÉ, J^ bdlikal, ^^=^ j /u/my
hallaq.
BoucLiEH, jT^y lours, îers, pi
j-.i »j I dlrdss; ii ,^ derqah, deraqah
dargah (eu ilal. /arja), ^^jji dou
rouq, douroug.
Il a Bouilli, ,^J^ j/ia/o, ghaley,
-Xi ghald.
— L'eau bout. *J_joJ' ,^^ teghly-
'l~mouyéh.
— lia fait Bouillir, ^-^ yhalley,
Boudin, ^^j^^*^"* ;j'p^ mesrdn J*j' teghalley, (J^ sa/o^.
inahchyah.
— Fais Bouillir à ceci uti bouil-
BoUE, ^r^ ghays, ^Jis lyn. lon,ï^iil--* ^\ êghly hadd ghal-
J.SS.J ouehel. oxUh.
Bouée, s.a;-*-! chainandrah. — Il a Bouilli h gros bouillons,
Boueux, j^j^ mouhel. j J for.
BOU 100 BOU
II a fait Buuillir à gros bouil- Boulangerie, w? fourn, pi.
Ions, ,_»? faouar.
— 11 a Bouilli à petits bouillons.
ji-iL) haqbaq.
Bouilli, ^-i-^ 'moghly, ^J,!-- c
ghdly; ^^À^a meslonq, pi. fj_»l*w»
meslouqyn.
— Viande Bouillie, ^_jW-' *s"'
lahin meslouq, y^^- ineslou.
— OEuf Bouilli (à la coque),
63y.^A à.^-;-^ bayddah meslouqah.
Bouillie, ^jfj^ keryréh.
Bouilloire, 1/^-=^' ^'.y. ^ ^^^yq
nahâss.
Bouillon, aj^ chorbah, i^r"
mareq, maraq, i-S y^ marqali, nxera-
qah, pi. «Jl^Lsj.'» maraqâl.
— (ébuUilion), iAi. ghalyéh, ijxi
ghalonéh.
Bouillon-Blanc (plante), ^J^^^
j.t;.M maslah ên-nadar , ,L.ô.2s-'i ,^î
oudn êl-homâr [m. à m. oreille
d'âne).
Bouillonnement, 4^1-3 /«ddZa/i,
ïj^i fourah. {Foy. Bouillon.)
Boulanger, jI — .^=>. khubbdz,
khabbâz, pi. ^jjL^d.. khobbâzyn;
r)j-^ four r an, farrân, ip\j-^
keouâch.
1 a ^3 pmroun.
BoiLE, à^=!^ hobbéh, ï^So eu'k-
rah, pi. c^'Î^Vc eii'krâl.
Boulet, •i-i^^ djoulléh, goulléh,
àïtghouUèh, i,ji gourah, i,ykoU'
rah, \}\. xS kour; i>.)Sgouléh, J-ïJ
Isaqyl; ils qoulléh, pi. J.ls qoulal.
Boulette de pâtisserie, Sj\j-3
fedâoiiéh; i.S koubhéh , pi. y y^
kebdb, kobêb.
Boulevard, i..v-.'LJ? tâbyah, wlis
UîbaJi, pi. <Jijl}ll> tâbât.
II a Bouleversé, w-is qalab.
Bouline, i^,j! âoursah, âur-
sah, I — '.^ oursâ.
Bouquet do fleurs, jLxJl \:> ^^^A.^
mechinoum dê-n-nouâr, iiL^ bdqah,
bâqéh. x^^\ 'î\j-^ djonrrazét zohour.
— Il a fait un Bouquet, ;»=>. djerraz.
Bo.URACAN, ^^-^ SOUf.
BOURASQUE, i-f-'jj zoubaah, pi.
;aJ ^j\ zeouâbe.
Bourbe. [Foy. Boue.)
Bourbeux. [Foy. Bqueu.v.)
Bourdon (insecte), ._^j^ dab-
boitr, pi. (.-..J-J.) debâbyr.
Bourdonnement, ^■^/'j zemym.
BovnG, j^ knfr; i-^ qassabéh,
BOU
101
BOU
pi. Cl^u^ qassabiil: i: J qonjéh . iy' êbréli , îbrcli , iy^ qmitdinh,
qarya/i ; 0^}-} belijdah, beleijdéh, pi. 5^ ïl' O^-v--' beyl êl-îbréh.
sJi)\s.y\j belydàl, beleyddt.
BoLHGADE, ï^^^ declirah, de-
charah, pi. ,1^^ dechâr; iXs%. hâ-
réh. pi. >JL^ ')-■=»■ hàrdl.
Bourgeois, ^->Jj beledy.
Bourgeon, ■^c-'J zenbouu.
11 a BOURGEO.NN'É, i=^j zanbatl,
s-êi qamma', -t,i farrahh.
Bourrache, jj:3;»3l ! j> ^'^-^^ lis-
S(i?( dê-'l-aard, ,ji.)t m'-*^ lissân
él-thour (m. à m. langue de bœuf),
,_».sai3^.' bdlgJtessoim,
Bout, -v^ /led^/, pi. 3jj.=b. Ae-
(fowd; .^ ^j.i> terf, tcref, laraf, |.l.
jlJsl dlruf:
-w?!/^
^'
dklier.
— Le Bout de l'oreille, \^ i^^c-*-
^.5jj)i chahmah dê-'l-oudn.
— de fil , i:-^ <L_:..^i3 qassafék
kheytl.
— de cbandeile. \x^^ iix; nel-
féh chamaah.
— Au Bout lie l'an, JJ.~.3i ^^! ^
fy dkher ês-senéh.
— Au Bout de deux ou trois jours,
Bourre d'arme h feu, ^-iLç£'' tef- w-ij -5'j (jir'j.-'. 'o (•''' """ ''"^'■'''
/î/A-.
Bourreau,
^9-r.-
seyydf, ^^^
>M,
djelldd, gellâd, geîâd,
chaâly, '^-^
youméyn ou-elld theldlhéh.
Bouteille, 5',|v5 qaz-àzah, qa-
(C- j zdzéh, pi C->h'^2 qazdzdl; yj^
leclida'ly, pi. djezdz, guezdz: J-^y bouqâl , pi.
Bourrelier, ^i
àJ-twi.^ mechâa'lyéh.
r— serrddj.
— Atelier de Bourrelier, i.^jj^
seroudjyéh.
BoLRItIQUE. [^Oy. A.NESSE.)
Bourse. r^;f kys, pi. /r-l-^'
âkyâs, *— ^ kysséh, iA..\2.. hanchah.
J-s3|_jJ boudqyl : i.x^yqeniiynali, qeii-
mjnéh, pi. ^^".^-^ qcndyny, ,J-J^
qendny; à.yy boulelyah, as^s ça-
m'a/(, i.x3S^ kennynéh . j^'-^ fendjel,
i.^»^y radduuinah. rouddoumah.
''y ' -
— Bouteille de terre, iJ=j latlah.
— Bouteille carrée, i^^y ""'-
— Bourse de cuir, w !^ djerdb. rabbu'ali .
Boussole, ^-j^y boussoulah, Boutique, jJ^- doukkdn, pi.
aJUs^ boussolah, a.L-jJ bouslah, ^fSz:)dakàkyn;'JLjyis>.b(hwul,
BRA
102
BRA
pi. >j;jLJ!_jak. haouânâl; jjO-î dou- j pi. ^l-^ii êghsân; ^ jS fera, pi.
kan, pi. j^j.j6^ doukclnyn.
^;y> ferou'.
Boutiquier, ç)^ ^ doukkâny ; Ura^don, à.).xL^ mèche' lah.
Jj^ souqy, Tpl.'ii-Sj^ souqât. H a BraquÉ (le canon),
Bouton d'habit, .; zerr, pi- nj} qaouam, ^^-^ saoxiah, ,J q
serour, .Kj zerâr.
— de fleur, »aj zahar. ^Las
ouqdd.
nan, i=^.^ dahall.
Bras, ?-lji derâa', àt.^ de-
ra'ah, pi. ç- ,^) âdraa, adroua (en
au visage, a^^ hebbéh, pi. ' berbère, JS"! e^i/i/).
> jj->a. hebonb.
Il a BouTOiNivÉ son habit, J-àî
qafel.
Bouvier, jtiiJ baqqâr.
Boyau, w«i=^ messyr. pi. ^j .1.,^'=
messdryn , a-j.L_/^.-o massârenéh,
,!,y^£.» mesî'an, xnisrun; »^.^^
qassab, pi. s -•L^l êqsdb.
B R A C E L ET , ^-J-* -^ dem /7/d; ; . L~.
soudr, pi. jj!— I dssaower, j|^~.l
dssouâr; //-l-^ miqydss.
Brai, j»!-^ heyddd.
Braise, JS-*^ djemréh, guemréh,
pi. ».>.=>. djoumr; ij^^ homrah,
Sj^a. djedouah, djedouéh, !<5 8j-*=>.
i-iL*3| djoumrah dê-'l-adfyéh, L^a)
jLi fcesse'i nar.
11 a Brait, ^^.-^J nahaq. s^a, ha-
der, f^j^ chanhaq, f^^Lchehnaq.
— Avant-Bras, JcL^ said; J-j;
:;en(i, pi. ^yj zenoud.
— Bras de mer, j.s-r ' 1^-^
lessân êl-bahar.
Brasier, ^^,j-=^ heryqah. Jjc-*
manghal, 3t-;^53 feguyrah (en es-
pagnol, hogueru).
Brasse (mesure), ç>î..> derda',
AS.:) dera'ah; ç-L? 6«(7', pi. vJi^'..i.L)
6a'«< : «-iL-J pyk.
— Deux Brasses, ^^1.-5 derd-
'eyn, derâ'ayn.
Bravache, y^ a'ier, pi. ^jy-^
alourèh.
Brave, 9-^^ djadaa , gadaa,
as-*" chadjaa, chaoaa, a._a.L_-i
châdji', ^-AST^ chedjya, cheguy\
A-sr^ sedjy\ p^:sr~' chaddjâa'.
— Un Brave homme, ^-U J.=>.,
Branche, r:»'^ ghosn, ghousn, radjolmelyh, ragelmelyh
niu <03
11 a Bravé, j'-i ghàr. |
HUAVOI UK, iiLsr-- chedjà'uh.
BnÈiiF, (nom de peuple), {f'oy.
BERnfcnr..)
Brebis, i-s^i glianaméh, ics**
nandjah, na'djch, na'gtiéh; ^ gha-
BRI
nam. pi. .»i>.-w j/(ow?iOîim(en berbère,
Jrj o»/fy).
Brèche, ^^^ noqbeh, àJLL /oqf-
teV), 5j^ kesréh, 8J-a heddéh.
— de muraille, ■'=7,ïs-'' 1.5 i.s'^
fatiliah dê-'l-hoyll; ij*j teggharah,
jil. yju' tngghor.
— Retiens la Bride, a?^'-'' ^-^
chedd êl-ledjem.
11 a Bridé, asst" êldjem, êlguem,
«sK.' leleddjem, *s^ leddjem.
— Bridi- le cheval (impératif), !=.=>.
.:a*.l.' «c^l' ! /jo// cl-leiljem U-la'oud.
Brigade, f^ — =^j' ùondjûg.
1^-^* oudjâq. ongâq. pi. >.0-5-=^_.
oudjâqât.
Brigand, ^- Icss, pi. ^v^^'-a-
lessous; jji ghazou; /J-L- sâreq,
sonqf, pi. y^iy^^ sâreqyn; c;''K^
hnrdmy, pi. i..j...--*^:>v hardmyyèh;
— lia fait Brèche au rempart, ,^i.~> snffâr, seffdr.
Brigandage, à^j^) lessoussah,
iiLLl china' ah.
•ji!^ jjj lagghar ês-sour.
— 11 a fait une Brèche au sabre,
L^^]\ *s-^ faddjam êsrseyf.
' " .... ' -I •
11 a Bredouille, jJjJ tarlar, I ^^^^ teksses.
— 11 a Brigué,
— Il a commis des Brigandages.
tcrler, ^^a» héyéh , ^J-^ï habradj ,
hebredj.
BiŒF,^;;'-s3 qassyr, pi. .l_^
qissdr.
Brevet, i^y_ barât.
Breuvage, (/oi/. Boisson.)
Bride, *=s-' ledjem, leguem, le-
1]= (alab.
Brillant (subst.), ^ djeld,
i^ yy neonraq, (Jy-'jj reomicq, rou-
naq.
— Un Brillant (diamant), , ..L*.'!
êhnâss.
Brillant (adj.), «.-"^ Idme, ^'^
djam; «La éènân, pi. yi- eu'- 1 lâhj, i^/lj lâreq. ^j-^ daouy.
noun; >'~s-' ledjdm, ij^ sorrah. 11 a Brillé, j_^j naouer, naouar,
Bride de mulet, ^j-^ sery- >i.J lamaa, ^"il làld , ^ »j bareq.
vtah, i-oJj'- seryméh.
Ivis daouâ.
BRI 104 BRO
; y^:^ chetl, \)]. ; Broc, ^^^j:^ îbryq.
Brin, ,^j:- eerq
.ja~w choloul.
Brique, ■^j^ ^ouh, y^y toub,
\^^^ lad jour; St-a-i âdjeréh, pi.
y^\ ddjour, ,_ja.l âdjour; j^=^
ïadjour, ledjour.
— Brique de savon, »^L/Ji ^y
hufi ês-sdboun.
Briqueterie, jj^^' ^^'-^ ^^
forn meld'a-'l-ddjour.
Briquet, ^L-^; zendd, ^^as
qaddh.
— Il a baUu le Briquet, ^-V3
qadah.
— Fabricant de Briquets, ^3 -^ J Lj:
zenûydy.
Brocanteur, J^<) delldl, dal-
lai, pi. ^r;r'^-î delldlyn.
Brocard, ^r^'^d'' dybâdj.
Broche, ^j — û_w souffond, pi.
^^àlL^ sefdfyd; j..^_ — sykh , pi.
_;,Lwl dsyâkh; \j^^ michoud.
— Il a mis à la Broche, Ui.
chaouâ, choud.
— 11 a tourné la Broche, J:i
j^^M ^e/ei ês-sykh.
Brochet, ^^)^\ ^^.^^ semak
êl-kerdky.
Brocoli, -î'jr'j -enbouti.
11 a Brodé, j »is terrez.
— en couleurs, ^p''i> naqqach.
LaBRiSE, ^Jj ryh , «-.^ nés- — en or, en argent, /r-^jj
sym. zarkas.
Brodé, ji-^-^ molarrez, ^>^^
mogbayech.
Brisé, v*">>^ moukasser, j^^^^^
maksour.
li a Brisé, ^-^j kasser, kassar,
^^ fesekh, rji=sr~' saliaq, ^j^"^
mhan, i^^ lahan. ^j-^^radiadd,
,v~tf sadam.
— Il a été Brisé, il s'est Brisé,
».X.j \ ênkas^er.
Briseme.nt, Jr*"^ feslch, ^^
$ahq.
B R 1 s u i\ E , ^--«-^^ leksyr.
Broderie, ;»■!= terez, lerz, le-
raz,y>ji^ teiryz.
— en couleurs, (T^Ï-J neqch,
naqch .
— on or, i^'^s qassabéh.
Brodeur, j'i^i? terrdz, tarrdz,
pi. yyAjL lerrdzyn, / li-ï-* ««7-
qdch, js:-^^' naqichdjy, c'\^
qassdby.
BRO
— Brodeur sur fuir,
qohonrdjy.
105 BRU
- — Ln (];Vly et lui se sont Binuil-
Alelicr de Brodeur sur cuir, hou uu-èl-qâdihj tekhdsseinoû haiDi
4^=vj^^ qobourdjijéli.
BuoDECSH, 'j'^-^ terrâzéh.
11 a BuoNCllÉ. »ii aather, aalser:
, vie eech.
w
— Ne Bronchez pas, ou sinon
gare à vous! *-^ Jj Jl '^V; Ky^x':"^
là iaalheroû, ou-eUâ-'l-ouayl le-
\ou)n!
Bronze, ,r^^s:-^ nahàss (en
berbère, -j:^)^S^y loungouli).
Bronzé, ^-Vx/ maadeny, pi.
i^Jjup maadenyèh.
Brosse, ^-^^^ moqachéli, 3^-^
11 a Brossé, ^j^*-^ messèh.
Brouillard,
v^
dahâh, de-
bdb
ib; --i gheyn*, pi- f»^^ ghayoum:
,w.i ghyâm, i^Ls zoulméh, jj' — i:
iebdbéh; 4-*-^ gheyméh, pi. «-i
/heym (en berbère, r/--^' /e/«ss
Brouillkum: , ^Lv^_c^ lihessam,
pl • ♦:',"^-=^ klie.-isdym : At ' yj nizd'a/i.
{f^'oy. Alteucation.)
Brouillon d'écrilures, ï:;J^^
messdoudéit, s^^ haddjeh, ha(j(jah.
Broussailles, yJL)\j^ selba-
rdl. [Foy. BuissoN.)
Il a Brouté, ir'y marach, Ly
qaratl.
Broutilles, ji-bs qiita, qcllaa.
Broyé, f^Jj^y> medqouq.
11 a Broyé, ^^^-^ sahaq, i.t=sr^
t
saha7i, ir'\^ derass, deress, ^.^=^^^
tahan, lahen, L=>. . rahd, ^^^ daqq.
BllOVE.MLNT, ,j;sr— .sv//(ç, , v-',^
dirdss.
Bru, i-i kennah, kennéh. pl.
j^JS heniuîl.
^'^■
cnayn.
Bruine, ►'«<= san% ^^yj rdouyah,
11 a Brouillé (mêlé), iaU-fc/ia/a/f. rdouyéh, *~.^j zemyiih.
— (troublé), -Ii;.à.A;/ia6a/f, ^I^Xj Briit, f^^-i hadyr, ticdyr, ^ji
nekel, j/^^-» nekecli, •<djjt, charbak. gkaouchéh, 4s-^ daddjéh, dagguéh,
— Il s'f^sl Brouillé avec quel- SjLj^ chaoucharah ; yJLj^ sotri,
qu'un, M^'^^ khdssem. [Foy. 11 a pl. O^L-^r^l dssottdt; iJa^s a'yllah,
eu une Altercation.) JA^ n'krali, iJu,^ a'ouachah.
M
*^
BRU 106 BU
Bruit du canon, k5A*3! lijJJ.» { sykh, ^JfV~.■i j^i (jhayr ndlleq,
,j'a-2*. hayoucmy.
— La Brute, j. >'_»-=>• hayouân.
Sucre Brut, À.~s. S..^ soukker
hedyr dê-'l-medfaa.
— II a fait du Bruit, ^^^ sâh,
dadâi,y^ akar, Js^_s a'yalt,
,J^j^ aoiiach.
khcn
Brûlant, (3j'-=^ hdreq. hâriq.
Brûlé, ^Juj^^ mahrouq.
Brutal, /.^^-^^ khachyn, *^~ù^i
gluichyin. ^j^=^^j ouâhech , ^j^^y^
Il a Brûlé (v. a.), ^3^=^ haraq, ' gharyzy.
Jjil. chaal, (3*'^' âhraq.
— Il a Brûlé (v. n.), J«^' le-
cha'el. ^^"^1 éhieraq, h -tâchait.
— Il a été Brûlé, (Jij-=^ houreq,
^•=57-' ênharaq.
BitULOT, isljaw harrâqah.
Brutalité, i-iu-is-j ouahcJiah,
i.„.i.3^j ouahchyéh .
II a Bu, w-'^-^ chnrah, chereb
(en berbère, ^y\ îlsou', îssou'].
— Il Boit, '^^j^S keyechroub.
— Bois (imp.)! '^j-^\ êchrab,
Brûlure, tJij-=^ horq, herq. êchrob (en berbère, ^^_3' tsoua',
,'iiy^- iahryq, ^^^J^s^\ îhlirâq, tseou').
— Qui a Bu, mK'')-^ cJiarbân.
^^K=^^ îhrâq, (j^j^ haryq.
Brume, [f^oy. Brouillard, — Il a Bu à la régalade,
Bruln'e.)
Brun, j-d-^-î dstnar, êsmer, pi
y».^ soiiffîour.
— Brune, U^-»- scnmd. pi. !.*•>-
soumour, •Jl^U*-- samrdl.
Or Bruni, J^^~«^ ...^j»^ dahah
maskoul.
zarzaq.
— Il a donné à Boire, Ji—
saqà, saqey.
— Donne-moi à Boire, ^âJu-Î
êsqy-ny.
— Fais Boire mon cheval, ^^^
^cL^_a »L./^.s"" êsqy-'l-hossdn
Brunissoir, à.\s.^/> mosqaluh.' mctay.
aJc.*^^ moskalah.
Brusque, J-=s^ a'djel.
Brut, A^ khdm , ^^-«^
Donne-moi un peu d'eau h
Boire,
■'r
Ul
'tr^ ^
^\
oues- âa'Uy-ny choyét êl-md necbreb.
BUL 1 07 BUY
— Ji- 15nis h ta santé, ^^vJ i.^s:"' BtREAU d'administration, .>'aji
mohabbéli fij-h: — moi, h la lionne, d\iounn.
v^-Jj ou fy-k.
— Le papier a Bu, (Jj-î iJ^
nachch H-oiiaraq, /iLi-j «A)^'
cl-ouaraq neclutch.
BunoN. {^'oi/. Abcès.)
— do peste, ï»^-s. homréli.
BuCHE. {i^oy. Morceau de bois.)
Blcher. {P^oy. Brasier.)
Buffet. (P'oy. Armoire.)
Buffle, , ►o»/»L-=>^ djâmouss,
— (table à écrire), -^_^.~0 mah-
teb, pi. «. ^j uli malcdleb.
Burette, ^^^j^^ îbryq.
Burin, f>-^^ meqalè', ->-J-^=>- J^
qalam hadyd.
Il a BuRliNÉ, l/*^ naqach.
But, ->-=!>■ hedd, pi. J!«J.=». hedoud:
i^ nyyêh, >\y> merdm , ,w_iu_j
nichân, jj'-^-' nychân, »!-/»' âmâdj,
^^J.s%. hedef; -.-^ï/> meqsad , pi.
gfîmouss, pi. ^wUçi. djaonâmys, -^-y^ls.^ meqdssed.
i/noudmys.
BuGiE (ville d'Afrique), '^j''
Boudjayah.
— Il a atteint son But, ij^^'
ï^L^ lahaq mourâd-ho.
Butin, i^-i^' nahabah, w'--^'' na-
B
Uis, jT^^ baqs, ^f^_.^'ij bciq- hdbé'n : i.i./xi ghanyméli , pi. *i-
sys, j.«-~*i.. chemsyr, j^...^^cs. Icliem-
sijr. .,'w..^^-i. chemsnn.
Buisson, •i^.^i^ o'Uyqah, pi. ^^-'^
o'ilayq: <^--Jsj..s qorlab. {P'oy.
Broussailles.)
Bulle d'eau, i3j^) baqbouqah.
pi. jiAjLu heqâbyq; àJLyh baq- LITRE, Brutal.)
louchah , pi. ^..U'^_j boqâlych
{P'oy. Bouillonnement.)
Bulletin, -.^.>l=v hddyih, pi
fjhenâym : i^ji^s qnltanuah, v ■•^-
kesb, V ^.^C mohseb (en berbère,
^_' êssa'rj).
Il a Butiné, v.---^,-' nf/'f''. *^
gJiiinam, ^.^^.^S kesseb.
Butor, [f^oy. Balourd, Bé-
^oLcv /iaoH</Je//i; iS~'^ lezkeréh
pi. C->'jJ '^ tezkerdl.
Butte, J^' //<«//, //'c//, pi. J-i'
//;e/^//.- aI; ^/,e//e7i. pi. w-îii' //jp//«/.
Buveur, w^'»' — -^ chdrcJ), pi.
s ^"il^ choudreh, s ^•jv-.i' c/iOK-
108
G
G, troisième lettre de l'alpha- Gabinf.t, s,j.^'i^ maqsourah,
bet français; dans sa double pro- pi. j.~oU.» mequssyr; i^ji ôud-
nonciation de G et de K, elle est dah, duddah, i^j^ khaznéh, ïJ^
analogue aux lettres arabes -^ et khelouéh : ï.^S- hodjrah, hodjarah ,
^ ou même o^ pour le premier pi. C_-'W^ hodjarul.
cas, et à i-î^ ou ^Jj pour le se- Cable, ïl-^i rimmâh; J.^=. ha-
cond. 6e/, habi , pi. J^^=>- hebâl , Jl^».!
Ça et la, v^La LAft hanâ ho- êhbâl; à-x^i ghamenéh, pi. <Jljl-À*i
ndk, henâ hendk, ^^js> »^» hou7t, ghamenât.
hounyk. 11 s'est CabuÉ, i-js-s qaninr.
Cabale, ^ ^sr^- chedjeb; i^'^s — Le cbeval s'est Cabré et a ren-
felnéh, pi. CiU.;;.5 felnâl; i-^=' versé son cavalier, 0-^-î="i-V^_^i''
ghasbéh, pi. > ajL^ï ghassâyb. ^''j* J^^^ c-^^ êl-fars teqan-
CabanE, (J^-=^ khass , l.hess, tarél alà-l-khyul ou remel-ho.
pi. (>5».-^ khessous; ^jaL-^-à.! Caché, ^^^^ «ioÀ;/fie/'7/, ^a:^'
êkhsâss; 4*^ kheyméh, pi. ^L^ mokhaffy, jy.U^ meslour.
kheyâm. H a Caché, ^^^-- se/er, s«7i7r,
Cabaret, »jU^ khamârah, pi. Uà- ft/ia/a, Ui.1 eA;/(/"a, Lise. (^/i«//«,
vji^l.Us. khamârât. i-.^ khabbâ.
Cabaretier, ,L.^ khemmâr, ^ — Ha Caché de l'argent dans
liliammâr, pi. ^Jjl~*=^ khemmâ- la terre, ^s^Ji^^-wis iemer derdhem,
ryn, khammâryn. \ *»!,.> *^ temm derdhem.
Cabas, ^-i=-i!-» maqlaf, pi. — Cache! (imp.) w^==v. khohb
^isLiL* meqàllef. (en berbère, ^^ sej?/";/).
CM) 109
Il s'est Caché, wii-'' rn khaf/i.
-s^' teliliabbil, Ja) lallà.
— J(3 ne me Cache de personne,
, ,^L_\Jl ^ ^Jiiir^ .-iL^ mâ-ny
mekhnfy min ên-nàs.
Cachet, *j^^ hlwtem, *x:à. kha-
tein , [>1. *JU=i. khouâtem : a>» a._;>-a>.
kluUouméh, j^ inoubonr.
Il a Cachetk, ,*^:à. khelem, kha-
taiit
CAF
CadeaT, i-J^y hedi/i/rli, ^.\
i.iJ
bakliclnjcli.
Cadenas, J-^— ^ '/a/7, ijof . pi.
jLial êqfdl.
Cadence, ^.ùj (■iie:v.
11 a CadEiNCÉ, ,.>;« onezen.
Cadet, y^*-.^ saghyr, sagheyr,
^jusc' âsgliar.
Cadi. (^oy. Qady.)
Cadix (ville d'Espagne), ir"^-^
Cachette, ^p^ oj/e/.cr, pi. .1^! Qâdess, Qàdiss, jj^lLi» Qûless,
oùkdr : 'J^s< I îkhlifd, i~i^ khofijéh. Qâliss.
a-ia labaa'.
— En Cachette, ri-is:- .,• /h'-'/-
kliiifi/ali. f-^j he-serr.
Cachot, - ►-. — * — j-î dymâss,
U
,.|.^13 dâmouss , pi.
cT
_^»_j:)
deyàmyss: [^=^*" sedjen, pi. ^^sr*"
soudjomi: ,y^'^ hab^, pi. , -jj^ow
/leftowss.
Cacochyme, ^il::^=sr' mokhas-
lek.
Cadran, *£-- - s«"a/j, .J.s ^arfr.
— Cadran solaire, iA**v*-i. i:.^ ,
sd'ali cliemsyéh.
Caduc (débile), ^ ^::*-^ da'yf,
j-S yi herkyl.
— Mal Caduc, 9-j^ seraa'.
— Qui tombe du mal Caduc,
t^J
/-S/» mesrou .
Café en liqueur ou en poudre,
Cadastre, vJ^p^' yi.i deflar «j-^^ qahouah, qahouéh , 'js^ qah-
êl-àmldl;. oud.
Cadavre, ^ i — ^_=v djijf, pi.
^_9l->^ ' ddjydf: i'SL^ dji/féh, pi.
vjl^^_i^a>. djyftil , &~a». djoityf;
>JL^>» méyt , pi. vo'j»^' dmouâl;
4X^ djadéli, pi. w-::». djelù; J-^
ça/;//, pL ^ qolelà.
— en grains, ^^J 6o7i«.
— (boutique), 8j^3 ^o J (/oi/A-
/:«n qahouéh.
Cafetier, <^j\^ quhouahdjy.
Cafetière, r:^j-^-\ hnqrddj ,
baqrdg, ï^-^^' ^^-^ Oij^^ ^^'"^î
CAT 1
melà'a-l-qahouéh , i. — Jj^ doulah.
{Foy. Bouilloire.)
Cage, q^'^^ qafess, qafass, pi.
^ysSs\ êqfàss; r^-^'^ Î^^'^'S, pi-
, ^Lial êqfâss.
— lia mis en Cage, s^»^ ^\ zarrab.
Cahier, ^^U — > korrâss, pi.
^f^) . ^Skerâryss ; Js~i Lxî I 1 i iAj^
Lorrds dê-'l-kdghytl, y^^ deftar.
Caille, jJ '-*--' sommân, sem-
mân, pi. ij^s^ sommyn ; j\^ selon,
i\jX^ selouâh.
11 a Caillé, «>fis a'qqad, J-^sw
djemed, -\_^_2v djemmed, s.^jj
raouab.
11 s'est Caillé, <^\j râb, Jac
aaqad.
10 CAL
Caissier, .l^-nà. khazendâr,
khaznadur.
Il a Cajolé. {Foy. Il a Allé-
ché, 11 a Caressé, 11 a Flatté.)
Calahorra (ville d'Espagne),
^j-f^ Qalhouréh,
Calamité, i-^-:^^^ mossaybéh,
2J-i» cheddéh, ii) dféh, -Jj bekî.
Calandre (insecte), i^^j-^souss,
i^_^.w soussah, sousséh.
Cal.vtayud (ville d'Espagne),
•^ j)J iA-ls Qala'at Ayonh.
Calatrava (ville d'Espagne),
Lait Caillé,
râyb.
J3Li s«^0.=». halyb a'dqed, v ^Jbw
^j-f^ halyb modjebben, v ^-^«»-
swJ5».« halyb meraoub.
Caillou, ^^y^ soudn, ij^.as^
hassouéh, Ja'j zalalt; *^.a_ac^ bah-
ssah. pi. ^-Œ-.-' bahass.
Le Caire, (/^o?/. Le Kaire.)
Caisse (coffre), ^_jJ.â.nc> sen-
doMç, pi. [^J^Liws sanddyq.
— Caisse de payeur, wj.à. fe/ias-
ne/', khazanéh.
_, b . à*Ji Qala'at Rebdh.
Calcul, v >'i.»«=w hissâb, ^ss-
a'ded.
— (pierre de la vessie), ^^s-
hasséh, pi. vJL^Lac». hassdt.
11 a Calculé, >.«_--~av hessah,
hassab, Ac a'dd, ^Ac a'dad.
Cale d'un vaisseau, ax^.w sen-
11 a Calé la voile, i-b_; ouaiui,
,_p lejf, ^iJiJ i jy nezzél êl-qala' .
CalerasSE, ^j3 qara'ah, gar-
a'h (en berbère, O-^^-ar-' lakhsyt).
Caleçon, tr'^'} lebbdss, i^^'p
lebdss, pl.«j;^L-LJ lebàssdl; j\jj-^
serouâl, pi. JjjU.^ serdouyl.
CAL
tl
CA.M
nyss.
CALLNDUIEIl.^/'of/.ALMANACH.)
Calfat, ^s-^Ms qalfatdjy.
Il a Calfaté, C-^i-i qalfal,
^^, zefel.
CALIimE, v^-^JJ qâleb, (jdlib,
jL-ii âsl, ^ji noue, ^r^ djenss.
guenss, «J-J qadr; .IjJL* moqddr,
pi. jjjLiL» meqddyr.
CvLiCE (vase), ^^-^ /«'"'s, r--^^
— de la rose, t^^jS kebboussah.
Calife. (Foi/. Khalife.)
Calligraphie, JsLLà. khaïuUi.
Calme (iranquillilé), ^,^x.--j" tes-
kijti , -i^v^ sekynéh , (. »^' telyyn ,
A^'. rdliah, ^^^'^i: hâdy,
— (le la mer, -jJi yhalyny,
J^Uà. klialyny.
11 a Calmé, i->-» /(cda. (Foi/. Il a
.\l'AISÉ.)
11 s'csl Calmé. {P''oy. Il s'esi
Apaisé.)
Calomniateur, <-^'^"/e/«7>,*»lj"
/«7jn/(, >Uj nemmûm, ^y^ moflery .
Calomnie, i.*^ neinyméh, ^j^
leLirnéh, ^j:i\ îflird , ^ -JJ telh.
sebb, iyil ffleni. *.y (eheni , _ JJ'
q'idah, V -Si (eleb.
— Pourquoi nie Calomiiies-iii?
^ ^j^ ^ ' !^ ma l-ak te fier y
a'iayy?
Calotte, ^^j^ e'raqyéh, [il.
^i'jc eWûqy; *,^^^ Idqyéh, pi.
çî'jis louâqy.
Calls, J^ kelkel.
— Ma main esl jiloine de Calus
à force de travailler, ^-J *J1--.^
kelkelelyd-y. jjlùJ i ^^ i.KjD.v ^ j..-
î/d-j/ mekelkelélt min êch-choghl.
Camarade, «.^-is-L» sdheb, pi.
^^__,L^.oi lîshdb, «w^Lsr'"* sahdb,
Camarij. (/""y. Camus.)
lia Cambré, »»- a'ouadj, aouag.
Caméléon, Ij^ têid, ..^•o.Iî.j
bouqalmûun, n'^yst-herbànéh. j^-s^
.5».^JI djemel êl-yehoud.
C A .M E LOT , yj,jy?^^ J '"■^ '^'' '' ' "" "
djoury. citâl angoury, ^_j'j'^ >'ouf.
Camomille, ^y'-J bdbouncdj,
^~> hdbnundj.
Camp. »^~-»^ mo'asker, ma'asker,
_^sj£. eiirdy, o'rdy, j^xy dur-
dnu, J-^ mehall . i-W'* mehalléhf
11 a Calomnié, «-" neium .
-^•' ^'wjSj OUlliiq.
CAN . il2
Campagne, ^J^ bernjéh ; i\jsr-^
sahrJh, pi. »o'^s^'^ sahrâl; ixcJ
hegaah, pi. vJi^L*:.! beqa'cH; J-^^-^
sek'/, ^dv hhalâ, ■ia.-i gheyll , > — ajj
»•(//■, jj'-=^ djendn.
— Nous passerons la nuit à la
Campagne, pi^-*?:^ o- '-^^■H ''^'
êh7iâ nebdl fy-'l-djenân.
11 a Campé, ^-C**£ aaskar, ^3=j
otiattaq.
— Les soldats sont Campés sur
le bord de la mer, yj j\^x^ ^j^
ysrr^ h^ ,_L£ êl-djenoud ma'as-
keryn a là cJiati êl-bahar.
Camphre, .y '^/cà/bur.
Camus, ^j^^^ âfias, pi. ^J-^=^
fouis.
Canaille, a-I-Â-- sefléh, i»Kz
a'ouâmm, jw^UJi J.iwi dsfal ên-
nâs.
Canal, 4-31-*- sâqyah, ijb.9 qa-
nâyéh, 2sL;i qanâh; la9 çajio, pi.
^jl^i^J qenouât; 9^Jî lerda, ^'}^
khalydj, khalyg.
Canard, ^j-j bork, pi. JIj.j
fcrw/c; ia_j fce/<, ?;a/i, pi. ^j^i hel-
!ouU; ii=J ballah.
Cancer (ulcère), i.-«i «fc/eVt,
dkiléh.
CAN
— Cancer (signe du zodiaque),
)Ll=j.*«j| ^y bourdj ês-sereltdn.
Cancre (écrevisse), .LL^*- ser-
Idn, seretlân ; ^l*i=i\^ selella'dn,
pi. ^^jsjUo selâtla'yn; i.^A^ y\
dbou djelanbah.
Candélabre, ^lj.-*_*-i. cha-
ma'ddn.
Candeur, 'i^k^ safouéh, js.^
sa fou.
Sucre Candi, C^Lj i.xLv soxtkker
nebdl.
Candidat, .^^-)'l_]s idleh, pi.
^^ilJs tdiebyn.
Candide. .J-L- -^ sdfy, ^^
nessyh, ,v3j^ Idouy, jS>~h tdlier.
Candie (île de la Méditerranée),
-Vjji Kiryd, L_jA_jl_3 Qandyd ,
JuhijS Qiryllech, O^.j ,=^ J)je-
ryl.
Canevas, ^r*-:p^ kheyss; ^'^a.
djenfâss, pi. ^JLas. djendfyss.
Jours Caniculaires, j^a-L) À^}
dyydm bdhour.
Canicule (constellation), >^^^1.\31
êl-kell). ^j*-^- cherà.
Canif, ^<
ma loua,
mous, ')-«■'» mobrd, isiiuiLe maq-
^.
chdlt, p^jIaiLc maqtou'.
CAN 1
Dent Camnk, > ''— j nâb, pi.
v^^-j îicyb, nyb.
Canne (bAton), xjl,Vs;i kJiayz-
rânah, ib)j zoUâll. (f'o)/. BÂTON.)
— à «ucie, iJi.ytf3 qassâhéh, i^^è
qassabéli, pi. v ■'^^i qesseb {en ber-
bère, ^i-^'J v"^! ûghanim êziden).
— "roseau), v..^-^^" qaddyb, pi.
«L_*^:s3 qodbân, qedbân (en ber-
bère, *JLc.!)' idghanim).
Ca.n.nki.LE, iJ-U^pi A5ji)' e/ (ja/--
/"a/i êlliindijah , iJyi ^jz ott'oud
qerfcli.
— de fontaine, i^>.=>' hanefijéh.
Canon, ^.x^ madfa, medfaa.
inidfa, pi. ^iLv* medôfe.
— Il a chargé le Canon, j^vc
jst?-'.-.' a mer êl-medfa .
— 11 a tiré le Canon, ^ -^^-^
ji^aI! sai/yeb êl-medfa'. seyyeb êl-
medfa a.
— On a tiré deux coups de CaiMU
\:i C.\P
Il a Canonné. (f^'oy. Il a tiré le
Canon.)
CaNONMER, c^'-^^^ toubiidjy,
^Œr'jiî toubdjy.
\ Canot, ^-Jjii felonk, Jl-V.^
sendâl. 'j^j'--' bdrkoû, <. >,^ gdrb.
I {^'oy. Bateau, Chaloupe.)
GaNTATKICE. (/^*oj/. CtlANTEUSF.)
I CaNTHAFUDE, ^''•■' nds, AjLjJ
Jc..<jJI \:> debbdnah dè-'l-IIend.
t Cantique, i^^-S-* mczmGur, pi.
t-^^K^ mezdmyr, isr***^ tesbihdli;
A~i.j nediyd, pi. .5^^! ênchâd.
Canton, *-=».' — j ndhyéh, pi.
ç=vUj naounhy.
Ca p, / w' , 7Y?ss, pi . //-^_;j roMOj/ss;
J^sr'' 1.5 j^,-'j râssdê-'l-djebel.
Capable, ,3-3 qdder, J-jL's f/«-
6e/, qdbil ,
feliyin,
I ,
ilu fort, i.*.\~}\ ^ ;«.;:_.,- ^,
SiiyyeboH zoudj iitcddfe min êl-qa-
la'oh.
— Bruit du Canon, ^9-vi! 1:^
hass êl-medfa .
— Canon (règle, ordonnance),
.yy^iqdnoun, pi. ^.^iKïqaoudnyn.
ma' réf. ma'rif.
— Il n'est pas Capable de ccl
emploi, à-^j^ ç» l^ 'hrv^^ '^^-*
liddéh êl-onhel yéh ma hy hherdj-ho.
Capacité d'esprit, ji>*.-' mi'-
reféli , ma'rtféli, ^r^'-^ qdbehjéh.
— d'un vase. .A? qadr.
Cape, Capote (vôtemeni), Liai
fjlialld . pi. i-Jsii êfilifyéh; ^vjJ.x-»
mandyl, jd. J.O^» menddyl: ,'y.."!
CAP
îyzth, jjl. y.J youzr; à^^ djohhéh,
JaO kabhoud.
Capillaire (plante), ^»-JI 'ijiy
kouzberel êl-hyr,j^n \^ tyy kouz-
berah dê-'l-byr.
Capitaine de soldats, ^J-*■■:ri.J
reyss, ^\j rdyss, ^^ rcyss, pi.
. ^Lj , ryds; U! âghâ, pt. vO|^ii
âghaouâl; J-jl-5 çat/^.
— de vaisseau, ^r«--J ^ reyyss,
.,L]2J qabtân, pl.^islJ qobdllyn.
— de voleurs, à^Ls-^' ^j*^y
lâys êl-harâmych.
Le Capital d'un bien. JU-m
rousmâl , J^-*-^' f,^^ ' ^^'^''^^ êl-mâl,
Jflji] \^ , f..î. r«ss dê-'l-mdl, ij^U
JL/» r«ss maL
— d'une dette, ^;'.-^^' J-^' «s/
êd-deyn.
Capital 'adj.), ^L^! âsly,
^\j rdssy, ^T'ij reijssy.
— Ville Capitale, O-dr^' jX
5e/ea' êllehhet.
— Crime Capital , ^^-^S ^^-^
khaiiyéh râssyéli, i-ç^ \ ^^•^-^ khal-
tyéh reyssyéh.
11 a Capitalisé, J.o>~.j rasmal.
Capitation, --.U=>- hharâdj, pi.
O^'-awLà. kherddj'-U; à.Jj:^ djezyéh.
114 CAQ
Capitulation, ^^-^ a'//fd, p!.
-i?-'rj
ouhovd, i.ss'ly^fi moss/iléliaft.
11 a Capitulé, -3.aL& adJted, i^y^
charail. .
CÂPRE, .'--3 qouhbàr, qabhâr
jlS kabbdr, pi. ^j^X^ kabbdryn,
ij-S kabarah, kebiréh.
— Câpres confites au vinaigre,
i/^J"?^ ) ^7^ qabhâr makbouss.
Caprice, J^^^a^ ansal, iXoÀ,=
anselah, pi. l^Lc è'nâssel: r=y~
^iJi gJiarssf ên-nefs.
Capricieux, ,.>'»i^ moileouen,
1.-*.^ moghayyer.
Le CAPRicOR^ii: (signe du zo-
diaque), ^Asr^' ^j.j bourdj êl-
djedij.
Capsule, (/'"oy. Boîte.;
Captif, ^-^Î âssyr, êssyr, r-~.j
yssi/r, pi. Ij^i esm, sL-.-! ^s?'«7;.
Captivité,^! êsr, j^ yousr,
i.Ji..^c è'boudyéh , ^~. se%, se6a.
Capuchon, »-i--5 lebbddéh, pi.
vjl^!.îLJ Ichbddâl; i-^y^ qalloussah ,
pi. O-Ln^^ali qalloussdt, --JjJ._3
qelâhjss, i.s.1^ qabbâ'ah, pi. «-jL?
qebdby'.
Caquet. (/^o(/. Babil, Bali-
verne, Bavardage.)
CAR 1
Car, ^J énn, j'J fe-cnn, J^
le-ênn. -*.j' êune-miî , i-*-c-j za'nui.
Cauaiune, 4_W— \^ niokahelah
(en berbère, à-j-v' êmodabagh).
Carai.tèue (naturel), «-J? /eta'.
ix.^^ lu lu/ ah, ■j^'iJ^ clienuil, ^y^
khalq.
— irocriture,ii^/i7(a//, pi. iaLi.
Iihcllouti : ^ àjs^ liarf, v ^> ketb.
Caiîafe, ij^j — 5 qazûzéh, pi.
Oj'i'V' qaz'iziU.
('.AU AT. {l'oy. KaHAT.)
('ahavank, iJ.3-3 qdpéh , qâflah,
qafilah,
Ut
i_ft9 qconàfel, qaouâ-
fel : J-i-3 çfl/Z. pi. J_^ qefoul;
y ■_»>. roukoub.
Caravansérail, fj^-^ khdn.
J-_. oxikdléh.
Carcan, j^*_« — J? /ow^, lauq,
taonq , pi. (31? toudq, t^^j-^^
êtlouàq: i^^xj beghormah , pi. ^Jo
boyitorm.
Il a Gardé, ^^^a- Aa/ff/;, haladj,
.«=-:—■ mechclt, ^ jAj naae/^, ^/À»
CaRDELR, ^'2>- /(«/Of/y, ~b.W
Cl ^
halhhlj.
Cardon d'Espogne. jj,'ji qnn-
ndryah, ^^>S gueruyn.
15 CAR
Carène, aâ-j.L_3 qdn/nnh (en
espagnol, careua), ,_jji5 qaour.
Caresse, , ^ — -i^J /o»//'. pi.
^S) leiiouf. loltouf.
Il a Caressé, .^ ^"^ lâiief.
— Ellea Caressé, C-^-iJs^ Idtlefelt.
Carmel (niontiignc de Syrie),
J-^P Karmel.
Carmin, j-'^a qermez.
Carmona (v. d'Espagne), àjy^'s
Qarmonnah.
CaUNAC.E, J-^ q(tll, pi. J^_xJ
qitldl: lUJwïp muqdteléh.
Carnassier, Ais.'i! Idliim, ^,yj
zefourij.
Carotte, jij^ djezer, guezr, pi.
y V^ djezdr. guezdr; Lj.Uiw sefo-
ndryd.
Caroube, •^^j^ hharonb.
Caroubier, s_^j^t--^-' i-i »^^=^--
chedjrah dê-'l-kharroub.
Carré, jj-j,-* morabhaa (en bcr-
bère, ^-»..'.^ lôrba'y).
Carreau de pierre, Jau balall,
^„^s~^ yS^' êl-hadjar êl-mendjour.
— de vilrc. f^^y qezdzah, pi.
qnli d^-'z z 'dj.
— (coussin), J.*i« maqa'ad.
CAS 116
Carrefour, p/^ mechre, pi. |
^ ji^i.^ mecliciri; i.ss.1^ sâhah, pi.
C^Lis.L«, sâhâl; is-***^ fashah, pi.
vJI^Lœt**^ fashât; t^j-^ mefreq, pi.
, ^iLÀ/» mefdreq; i^^c^ mossalbah,
pi. vJl^Ll^.* mossalbât; 13 (Ji»^''
^j^yi mefraq dê-'l-torouq.
Carrelet (grosse aiguille), iJ-w»
meselléh.
Carreleur, ^^^ moballâtiy.
Carrière de course, de luite.
{Foy. Arène.)
Garthage (ville anc. d'Afrique),
4^jjj.-.d^is Qarkhydounyah.
Carthagène (ville d'Espagne),
i.XA.ljsJ Qarldgenéh.
C\RTE,^^^i^kaglidU,SiQ kàghid.
— Jeu de Cartes, i^\_}^^ > --^
laab êl-ouereq.
Cartilage, .^jt,jÀ, cherchouf,
pi. ^_^~ijUi- cherâchyf.
Carton, ^s^b kâghid, !j!X» mou-
qâouâ.
Carvi (pi.), ^j>j^ kerouyyah (en
espagnol, aharavea).
Cas (accident), ij^X^ aâredd,
pi. ^.i^_c aoudridd; 1 '■^ — 5
qaddâ; i*;^3j ouqy'ah, pi. >*.j|l— ^j
CAS
— Si, par cas, il arrivait, b!
,a3_j ezrt ouaqa, ^'S 'il ^z« /«(m.
— En ce cas, fi-^ji^ Î3,.^j ^e-
hadd-' l-mouqa' , JLs^' !wX./^J he-ha-
dâ-'l-hdl.
— En Cas de nécessité, J-=>. ^
ï.j^^! /"y /(«/ êd-derouréh.
— Cas de la déclinaison, C-)-» -^-^
«^^IjiûT è'/ama< êl-î'rdb.
— (estime), i.«s^ qeyméh.
— Je fais Cas de lui , i*J J
j^AJ^ /e-Zio qeyméh a'nd-y.
Casaque, olj^i kourtouk, pi.
v^j'l^j kordtek; ^r*^^^ qonioch.
Casemate, 5jj<sia» matmourah ,
tyS kamarah.
Casque, i*.^.3 qoba'ah; ï^jà.
klwuJéh , pi. vJ!^lJ)jà. khouddl.
— Visière du Casque, Siji:-'' ii^^-»
oudjhel êl-khoudah.
Casquette, ir'j^j^ tarbouch,
f^l. ^joi nouss râss.
Casse (drogue),^^^^.^ jl-à. khyàr
chemlar, .u.^J^ %L^ khyâr chonbdr.
Cassé (brisé), j*«!>o> molkasser.
{P'oy. Brisé.)
Il a Cassé. {P^oy. Il a Brisé.)
— un magistrat, jjo azzal,
^^\\ zerken.
CAT I
llaCASSK un jugement, ip-<i:3 sjJ.U
hala!; qaddijéh. [F. 11 a AnnulÉ.)
— Casse 1 (inip.) »*~j! ûhsour
(•■Il iKn-bère, j.î êrz).
Il a été Cassé, j^-'} teJiasser,
,^Cj " ciikasser. {P'oy. Il a été BrisÉ. )
y
Gasskuole, ïjLL tâouah, ^u/»
Cassette, i^'-sr^ becltetkhetah,
pi. vJ1j!._:;=s-^*".- bechetkhekU; a-^-Ic
eu'lbéh. {Foy. Caisse, Boîte.)
Cassia-lignea (drogue), ^^l^
selijnhah.
Cassolette, ij ._j=s-.- hokhouryah.
Cassonade. {Foy. Sucre Bkut.)
Cassl'RE,^^*^ /.•esr, ^jS>}ioxirs.
(Foy. BlUSEMEM, BuiSLUE.
Castagnettes, Jy^j zyl, ^y-^
seithudj, fenoug, i^^ kâss, ^J-o -..-.=
selôssel, ^\^^^ djehldjil, C-j'-sr— ■
snddjdl, saggâl.
— Joueur de Castagnettes, ^LL«»
sannddj, sannâg.
Castor, Ul !i -..^^kclhdê-'l-mâ.
Caslel (fortuit), , w . c a'dridd,
^^j~z adriddy, -sLl.-! ttlifdqi/,
^^àS^ sadef.
Cataclysme, ^^^j^ toufdn.
Catalogue, /»'-'•; zemdm; t:i.>
7 CAII
deflar, de fier, pi. r-^'-'^-^ dofuiyr;
:>^j.jj fehresséh; ^"'j.;^ qanddq,
pi. ^J>~:!i qenâdyq.
Cataplasme, ^^ji lezouq: ^ji
lezqah, pi. ^JLj'^j. lezqdl; LL^J hisqd.
Cataracte de fleuve, J^ chel-
Idl, Jbli:, cheWch.
Catarrhe, Ji'_j — j neouâzel,
noudzil; .2)1:^ hdder, pi. \_5-^-=^ he-
dour; ^h\ zizléh, pi. dJ^j; zizldt,
"-■j-îj •^""^''^'î" -^"^^ i^sqytl, pi.
.ûj^**^' tesdqyll; hjL^ seqoull; ii=£w
soqtah, pi. »j:^--LiLo s'iqldl; ^^j^
roudh.
Catastrophe. (Fo»/. Accident,
Adversité.)
Catéchisme, [^;'.>>~-' (j^rr=^''- -
lalkhyss êddyn, (^_-|>>-' »Jxj* /c'a-
Zf/??! cd-dyn.
Cathédrale. [Foy. Basilique.)
Catholique, ^^Ji qdiiouU-
ky, JiJ^izkdlonïyqy, j.tJ=j Idtlyti.
Caucase (mont. d'Asie), ^^-
Qdf.
Cause (motif), ^--^■;— scbd>, pi.
s ''w^l êsbàb, s_^J !-_,...-. ftebdyb;
J.-^! «s/; 5^v-w syrnh , ]il. sOV^
syrdl; Ji eu'léli, |)l. vj:_'-- ru'bU.
vit eu'loul.
CAU I
Cause (procès), v^i^lj bâ'ylh.
bd'yss; ^j^ dyn; J-xi^ chogl, pi.
Jjii- choghoul, jL.i_d,| dchghàl:
»j£^ daouéh, pi, 0|^^ daoudl.
— A Cause de, à Cause que, ^^^
J-çv 1 min ddjl, min ddjel, min âguel.
^1 "w^T**^ be-sebeb ênn, »^ le-ênn,
>-" j--^ li-âdjel ma, H- agi ma.
— Je n'en suis pas Cause, ^a U
^^ ma hou men-ny, v^,.^,^. w*w Ij>
! J»^ }jja kont sebeb li-hadâ.
— 11 a été emprisonné à Cause de
toi, fi^i^' v^— ij sjl^^s-' ^A min
tahl râss-ak ênhabess.
— Il a perdu sa Cause auprès du
-juge, ^-^^ûJl J,;c AJ^c^^^wà. Ces-
ser da'oul-ho a'nd êl-qdddy.
Il a Causé, w^ sabbeb.
— (babillé), jj^ heder.
Causeuu (bavard) , .i'wfl» hdder.
{Foy. Babillard.)
Caustique, Lj^I^Momï/m.
Cautère, '^heyy, ilf kyyah,
^\.yJLj'^ hyyâl; i.^>^^^hommoussah .
Il a Cautérisé, ^j> kaoud.
Caution et Cautionnement,
iiikS kefdléh, J-i-O' teka/foul,
^j-:^j rehyn, ^L_*_.^ dammdn,
AJL^.^to damânéh.
18
CE
— Celui qui sert de Caution,
Jj!^ kâfel, S?}^ kdfyl, pi. iliT
kofeld; j_»_.*wis_^ medmoun . pi.
^/»L^/s medâmen; jji^'' mak/uu!.
— Il a accepté pour Caution,
JUr J, U=j',l êrleddd fy kefdléh.
— Nous avons donné Caution ,
iiUS L_;_J3£* (^s-' naJm â'Ueynd
kefdléh.
Il a Cautionné, ^.t*^ damen,
Ji^ kefel.
Cavale, îS-5^& a'oudah; iJ>w»j
zamkah, pi. sJI.j»^''; zamkdl; i\s^
hodjlah, pi. ^Jijy-^ hodjldt.
Cavalerie, v.-^AA^se6i/&, AÎLà.
kheydlah , khyâlèh.
CAVALlER,/^il-i /ares, pi. /^,Lî
foudres, ^jl — -^..3 farsdn: Jl— ^
khayydl, kheyydl , pi, J.,và. kheyd-
léh (en berbère, ^3LA.»i demnây).
Cave, Caveau, 5j^«s_Js^ mr//-
mourah, ^ly^ makhzen, i.j'j.iv
khezdnéh, àJx.^àr^*'^ khachklidchaJi,
8._^ djouréh.
Caverne, ji-i ^/(«r, pi. (jV:i-
ghyrdn. [P'oy. Antre.)
Caviar, ib_^a. haouydr.
Ce, Cet (pr. déni.), li dw . de.
CE 1 1 u CEI
Cette, >^ déli, iXs hadéh, ^î^ jJ.xJ! ^jjx^' ydnjâ aloj-knum fin
ilchy, ^^ di/. ^J^ hadi/. Jj' licl. tetjhzoû èl-a'dou.
— Ces, J~i hi'}.^*^ (iould, ii^ji CÉANS, L^ liend, henê , honn ,
liaouhî: ^_»ft houly, ^^_»* houlâij, | ^''^^ ^■^ ^ fy hadê-'d-ddr, ti-ft^^
^jidoHly,^^Xs'hedoHly,,.yJj>^-A '--^tr' /V hadd-'l-beyl
iiedoulyn, •* ^3'3ca /iarf;/ /loum. Ceci, i- rffl, 8^ déli . I J.a /(Of/ft,
— Ce qui, ('^e que, '^ m<i . ^-t. b^» /)^;d</, ^jj» hedouly, Jji
^jJ\ cliy dlladi/. ^^ ^tchyêlly. doul, ^j^ douly.
— Ce que lu dis, i^Lj' L^ ma /e- CÉCITÉ, [f^'oy. Aveuglement.)
qoul-ho, i}y..'j ^\ ^ chy elly te- _ '^ ^ CÉDÉ, -^y tarek , icrek,
qonl-ho. *1— sellem, ^ — i. =i-;" //(;/,•/(-
— Ce qui lui plaît, S-VjJ ^ md chach.
ifri/d-ho. CÉDRAT, ^fj lourondj, (roudj.
— Je ne comprends pas Ce que Cèdre, \j\ êrz, drz, 8', ,1 «>-
vous dites, Uji-l-' w^- .^ ^jj\ '^ zéli, êrzéh.
^jX-}\ là dfhem chy md teqouloû CÉDLLE. î^-^-- lezJicréh; !SL^>
€nloH. teskeréh, pi. ^1— j" tessdker ; ol^j
— Je ne sais pas Ce qui est arrivé, temessik, pi. vJi^iddJ lemessikdl;
^_^j^ ^-^ c^ ,^^î^ là arafchy CL L<^ khatl yd-ho.
md djerà. 11 a Ci.int, ^! êhall, ^yc^ ha-
— C'est lui,^ '-'■.!• liadd hou. zam,yj zannar, .b ddr, is.>3 qa-
— C'est inoi,_j» ^l dnd hou. mail.
— C'est loi,_«* y^^\ ênl hou. Cei.NTUUE, ^^js^ hazdm. hcz'im.
— C'est-à-dire, ç^^^ya'ny, ^\ pi. -m^ hezm : .1 — >j zonndr, pi.
dany. •■r'— 'j zenânyr; Aïiaj:» mcnlaqah.
— C'est pourquoi, i.iJ_.0 J-^^^ pi. •^Ji-^'~= mcnlaqdl: j^n^co/» mod-
li-ddjcl zclik. daminah, i.i\S korzyah.
— C'est à vou maintenant d'al- — de femme, v.;^^. relihl, pi.
(aquer l'ennemi, ^^ ♦xJU Lï_.^.J •JLjj^^, rikhvui.
GEL 120 CEL
Ceinture à nieiire de rargent,^o.3 Céliuataiue (fém.), inc aaze-
kemer, pi.
^' j-sS hemrâl.
Ceinturon. {P'oy. Baudrier.)
Gela. {Foy. Celui-là.)
Il a CELÉ, !*-> kulam, kelem, »x—
satar. {P'oy. 11 a Gaché.)
CÉLÈBRE, \y^^^ v^echhour,j^Ji^^
chaliyr, \''\-^'' medjJiour.
— lia été Célèbre, v--^' éch-
har.
11 a CÉLÉBRÉ, ^-J-^ medêh.
— la messe, ( r"-^^ qaddass.
CÉLÉBRITÉ, 2^^^--^ diahrah, choh-
rali. ^ -X^ medli, --^ vnedjd, megd,
S ^ dikr, zikr.
CÉLERI, fj^^j^ kerfea, kerafs,
'J)S kerfez, kerafz, kerefz.
CÉLÉRITÉ, ài^ kJiyJéli, iJslÂ^i
nech(lLiél). {Foy. Agilité.)
■ GÉLRSTE, ^j^-* — ' samâouy,
^jL.*^' êsmuouy.
— Bleu Célesle. {P'oy. Bleu.)
— Signes Célestes, L.*.*».)! ^^y
hourondj ês-?emâ.
bah, [3''"^" adiiq.
Cellule. 'F. Cabinet, Cham-
bre.)
Celui-ci, Jj>î doul, ^jS douly.
^j j-a> hedouhj. [Foy. Ce.)
— Celle-ci. {P'oy. Cette.)
— Ceux-ci, ♦2' houm. {P'oij. Ces.)
— Ces deux-ci (maso.), ,.)b ddn,
(^O deyn, .JJ-» ha ddn, (.?;>. J^*
hadeyn; [iém.) ^jû' idn, yO ieyn,
^^'-^ hatàn, ^■^^ haleyn, jjLj'Lft
hdtun, ,. y^-''-* hâleyn.
CelUI-LA, -^y^ dalik, 'JJ!i dd-
lek, zâlek, *^!^ ddk, ^^i J-a haddk.
— Celle-là, ^Jij" ielk, iilh, iS':^
dek-hd, vilo dyk, i>il_ji.s hndyk.
— Ceux-là, Celles-là, '^•^}^\ dou-
layk,^-^^^j\ âouldyk, «Jj-J^ja/iaou-
Idyk, ^~'_»* haoulayk, "^Jj jj» he-
doitleyk, f-iS^ dek-houm, ^o-^-j^
dek-hoummy.
■ — Ces deux-là (maso.), ^j^ù
ddnek, -^-^^^ deynek; (féin.) oJ-jLj
CÉLIBAT, w«^ a'zoubéh, '»>;»J«V- I tânek, ^-^J deynek.
a'zouhyéh.
CÉLIBATAIRE (masc),
J-
a'zzêb, .-_^i â'zab, jO--' hekâr
^,js. azry.
— Celui qui, ^3,31 dllady. êl-
lady, èllazy, ^\ dlly, êlly, ^^ men.
— Ceux qui, j.r,''^-3l dlladyn, êlla-
dyn , êllazyn, AI êlly, dlly.
CEN 1
— Celle qui, ^' ullaly, êllati/.
J. \ ëlbj. — Celles qui, J'êCêlldly,
V êlUi. J\i^êllaoud(y.
Cr.LLir.n, a-'K-:^ 1xhez>!nélt, j}^^
miihlizen.
CENunK, ->1^, roiimdd, pi. ^j'»,
roumoud, -V^j romod.
— chaude, aU melléli. pi. vJl^X»
melUU.
Cendré (couleur),^.>->».rcmarf?/.
C ilNO B I T E , , fi.-ii' kechych .
■ ^
Cens, Jj^-a-^^ mahsoul.
Censeur, J.^'-^ fcddouly, pi.
,Jj^ feddoulyn: , ►^---^ "«om-
fellicli.
Censure, s_^-l3l â(f«/;, ^---J'^'J'
^'(///&. (^'oy. Blâme, Examen.)
11 a Censuré, J-^_ji-J" lefouddal.
{f'ny. Il a Bi.ÀMÉ, il a Examiné.)
Cent, ■J^ myoh , jncyah , myéh ,
wcyéli, ijU mdyéh, mêyéh (eu ber-
bère, >i^-..»J tameyâdân).
— Deux Cents, (.r~r:'' ^^^yieyn,
myeteyn (en berbère, w^-^j j^-~
sen temdt).
— l'ii Cent pesant (quintal),
.lh.x3 qontdr.
— Cent un, -^^'_»j *-.r' fnyèh ou
oudlied.
— Cent deux, /•»•--- 'j •s-^" myéh
ou ^ihiiryu.
— Cent vingt, ^,j^f^^. i, ^ mye'/i
ou a'chryn.
— Cent vingt et un, -\a.L t^
tv^.y^'J myéh ouàhed ou a'chryn.
— Cent trente, ,J^j\ i.^^ myéh
on thclâlhyn.
— Cent quarante, ,.sxj,'_. j.^^
myéh ou ôrbayn.
— Cent cinquante, ,^.*».^_. i^
myéh ou hhamsyn.
— Cent mille, ^^«^ i-'» myél
êlâf, ï p karrah.
Centaurée (plante), ,.,»j ,.Ll»
qenldouryoun, .y^jyl^s qentaryonr„
C|':ntenairi:, ^-^-^f meyouy.
Centième (n. oïd.), ^l\ êl-myéh,
ijU! êl-mâyéh.
Centrai-, -'wL^. oucsiiim/.
Centre, i=-^j ouesi, ousl, p .^
merkez
Le Cent unième (n. ord.), A-il
J._2vL_.'ij êl-myéh ou êl-uudhed,
i--l'j ^^^3f'' él-hddy ou êl-myéh,
4-41 j-x) Jjii êl-doueî ba'd êl-myéh.
— (fém.). U'_; i:;-'-^'' é/-/ia-
r/i/e'/i ou êl-myéh , CXawUlj à4I é/-
7;ii/c7i ou êl-ouâliidéh.
10
CER
CiLNTUPLE, ^*x» 'ii\.A mâyel
dou'f.
Cep de vigne, i-^i:^^ djefnéh,
guefnéh, pi. j^^ djefdn; aJ^
dâlyéh, dulyah.
Cependant, fj>^ lakin, lekin,
Meii, J^'^ Idken, ^Xij oulekin.
CÉRAT, -'•^:-f bydddj, byddg.
Cerceau, jUsî dllâr.
— Fabricant de Cerceaux, jl-i'i
dUdr.
Cercle, jj> dour, pi. j\j^\
ddotidr; ï,^b dâyrah, ddyréh.
— En bois, en fer, de barrique,
s.LL tdréh, lOi^j^ touq,X'i\ zonnâr;
hezdm, pi. C^l-'°|v=s^ hezâmdl.
Cercueil. {P'oy. Bière.)
Cérémonie, *.jj.— O tekrym,
J^3r::-> lyhyl, jJy touqyr, ^;^Kj
leklyf. [Foy. Appareil.)
— Sans Cérémonie, »~;^-i ^j-^
^^-vKj" min ghayr teklyf.
Cerf, ^J■J leyyen, lyyen, j^eul,
'»'-- eu oui, J.J1 âyel, jWi ghazâl.
s'^
122 CER
kyrdss, fj^'j^ karâss, 'i'^'^U^ qe-
râssyéh.
Cerisier,>^_^UÎsJ^'^ tj>8^=^
chedjrah dê-'l-habb êl-moulouk.
Il a Cerné, j'^ dâr.
Cerneau, 3)^=^ ' v^^^ qalb êl-
djouzah.
Certain, ^a^ ''«7?) t^-z-^^
haqyq, jjifi moqerrer, 1^=="* mo-
haqeq, Â-^^ haqyqy, \J^a^ math-
bout. [Foy. Assuré.)
— Cela est Certain, il n'y a pas
de doute, ^-t, iJ L.» ^2». i j,* haâA
haqq, ma fi-h chekk.
— Un certain, un te!, ^-ii fou-
lân (en esp. fulano) , jj^*-' baadd.
— Un Certain jour, ^jJ •JL>\^
ddl yaum, zdt youm, ^li\ »/» ^^i
youm min dyyâm.
— Une Certaine ville
..%^-ii medyneh min êl-modon.
— Un Certain homme, ,.^'-— j'
^^LJt ^ ênsdn min ênndss.
— Le Certain vaut mieux que
Cerfeuil, ^j^j^ kerfes, i^^^j^ |. l'incertain, ^3 JJ' U^J^-^ ^5^-^^
kerdfes, j^^^ kousber, "ij^y kouz- \ ^^-i^ ^ êl-haqyqy kJieyr min âllazy
berah. fy ckckk.
Cerise, ^jli\ vjl^=w habb êl- \ Certainement. Certes, î-iia^
vwulouk, (T-îj^s qyrdss, tr'^j^f : haqqâ, ^Js^Lj bi-l-haqq, ii.^ïar-'b
CFS
12;î
CHA
hi-'l-haqyqali ,
J!
J: fy-'l-ha- — LamaladieaCesséaujourd'hui,
j^ ! alijb I fjsjW êl-meridd ênqella'
êl-youm.
— (v. a.), Ç"^ farerjh, 'Jj ouafâ,
J,j ouafey.
— Tu as Cessé ton ouvrage, ^-^^^j
^:^JC/« Jdw ouafyl khidmel-ak.
— lia Cessé de parler, ^^^ ^j^
x.jS fureqh min qoxd-ho.
Sans Cesse, ^■e^}^ dâymân.
Cession, c-}^ teslym.
CessiOiNiNAIIŒ, JL*.:^ moulsellem.
C'est, C'est-a-i)ire,Cet.(^-Ce.)
Ceuta (v. d'Afr.), A-^w Sebtah.
Ceyla.n (île de la merdes Indes),
«_^^jjjj.— Serendijb.
CiiAAUAN, huiiième mois de l'an-
qyqah. {f'oy. AssurÉme.nt.)
CeiitiI'ICAt, jJ^c elân.
11 aCEUTiKiÉ. {P'. Il a Affirmé.)
Certitude, -^^^^ haqyqyéh,
iJLJLa. Iiaqyqah, (j^Jis-' tehqyq, ^^s>.
liaqq, ssr-^ sililiah. [F. Assurance.)
CÉRUSE, i^jj^, hârouq, ^î-'^;rr*'
sbydddj, sbyddg.
Cerveau, Cervelle, ^ mokkh,
[il. rrw/'i dmdkh; ^^^ moukh, pi.
^ ';^-*' mekhiikh ; ^~f^ dimdgh, pi.
ij^^' êdmaghah, vO.iUi dimdghdl
(en berbère, ^jt — 2! âqdrouy,
.1 ••• ■ t
^ --s--*^ ' o A'/i ich kh dch).
— La Cervelle lui a tourné, ç-^,
JcJ"* "^ zdgha'qlhominrass-ho.
— C'est un homme sans Cervelle, née lunaire des musulmans, ^J'>-:•*^
<1jjs>^' _.* hou dkhout , 8-\«;.fr L» 1 chaabdn.
Jjix.-> ma a'nd-ho maaqoul. ! CHACUN, ->-^|_; Jj/'O»// ow«/ie<f,
Cervelas, A^jLL^iJ basldrméh, ' ^^^ ^ koull wen, ^^^ kouU-men.
i^yj- loubouq. — Chacune, ï.>o^'j iJû kouUéli
CÉSAR (n. pr.), »v^J> Qayssar, oudhidéh.
.L^.aa Qayssdr.
CÉSARÉE (v. de Syrie), WjLws-i
Qayssâryéh.
— Que Chacun ait le sien, j^*~'
2wij J kuull-vien le-hu uudhed. *
Chagrin (sorte de peau), ^f--'^
11 a Cessé (v. n.), J'; zà\, J;i uUjk
ry-
âzal, jiMj| ênqella, JJsj ballnl, — (subst.), «i ghamm. pi. j._»*i
^^j keff, (T^"-^ klialass. ghemoum; t-^ (jJiammèh, ». ! c/em.
CHA 124
y^ (jaliar, Sj^^s qassàouéh. [f^oy.
Affliction, Adversité.)
— (<ic]j.), ^,^..<_i/» mayhboun,
Jsj^xf n^righboutl; ^y nezeq, pi.
j^sjj nezeqyn. {Fuy. AFFLIGÉ.)
— Ne garde pas de Chagrin dans
CHA
to
Il cœur, ^.iLis ^ r^y^ U^-.-^'' ^
la tehabess êl-houzn fy qalh-ak.
Il s'est Chagriné, ^.*---.*j ie-
mesmess, t^yj^ êniesaq, a^\ êgh-
temm. [P'.oy. 11 s'est Affligé.)
Il a Chagriné, ^j^**»»-» mesmess,
f^y nezzaq. [Foy. Il a Affligé.)
Chaîne, <u«.'.w selselah, selseléh,
pi. J,.«. jL« seldssil : i.\^'\^ sensseléh,
senselah, pi. J..^La.^ sendssel ;yy-^
djenzyr, pi. .j;U=. djenâzyr; i.o.Ja5
qalméh, /Jij-o iouq ; i^j^ douq,
pi. ^LJji âdouâq; XJ qyd, pi.
^^■é qeyoud; J.i ghell, pi. J-Ai!
êghldl.
— Chaîne de tisserand, À~^
qryàm.
Chaînon, i-ii_l-=>» halqah, pi.
4^Lii,W lialqdty ijî^ heleq ; S^.J
zeredéh, pi. •JL>\^j\ zereddl.
Chair, a^ laham, lahm, *s-"
' J *
Chair crue,
J
laham
}ie(/i/, i^J i*s-' lahamah nyyéh.
Chaire, v^'» manbar, menber.
])|.j.jL*.,i menâber'; ^j^^'^ mcdjliss.
pi. ^^.lls-* medjàkss.
Chaise, ^-^/coursy, pi. ç*-U^
kordssy, kerâssy; iJ.-i. choulyah,
chilyah.
Chakal, w-J^ (^2/fe, jLaL-ss
djâqâl.
Chaland, ^^j=^ haryf; ^y\
zeboun, pi. C-^l-jj^j zebounâl, (j^\^\
zebdyn. {Foy. Acheteur.)
Chale, jLi- c/ia7, pi, ^-^
chyldn.
Chaleur, _p- harr, jls>. hdrr.
iAcs"~' sokhnéh, ijLs"*" sekhdnéh,
sekhânah, sokhdnah, ^yy^ hera-
réh (en berbère, IS'^j yergâ).
— Chaleur naturelle, ^-,:*'^ *iW^
herâréh tabi'yah, ^My ^yj-^ ^^'
rdréh gharyzyèh.
— La chienne est en Chaleur,
iJWl o^o2>.j ouahimet êl-kelbé!i.
}yjj iJx5| êl-kelbéh iesrebél,
TV"***^
s- a'scheret.
Grande Chaleui
Vj-^
êlham, pi. /»^^ lehoum (en berbère, /jorr choueb, \ y^t^ choub,
Ju tefy).
L, ) ^..^^
mechoubf ïjL*»- hamdouéh.
CHA I
— Le vent frais diminue la forrc
de la Chaleur, (V^a^ J,L.M L^^'l
j,3f • ' »ji> cl-haoui-'l-bdred i,naqqc$s
qauucl l'I-harr.
Chaloupe, ^j^^ feluukah, jil.
*ilj^ feldijk: ^~)~J qtîyq, pi.
^wi qeyâq ' ^-^^ qayûssah, pi.
.jl^LwLi qayàssdt. {Foy. BaRQUE,
Bateau, Canot.)
Chalumeau, y\ zomr, zamr,
zamir; ij^\ zoummarah , pi. yy\
11 s'est Chamaillé, Wl cha-
matt, ^ _»?*.> ddqaf, iXùi^ /,fc/(-
kechjJJi qarqar.
Chambre, ^.:>^ ^ei/i, 6i/r, w^;»
^i//s, pi. Oi^j^ byoul; iisjl dudéh;
à-^^ duddah, pi. (j^_j' ai/di, doudd;
ijjs>. Ijiaznéli , .-=«. Ichedr, khadr:
<J_^ qelldyéh, qalldyéh, pi. ^^
qelâly: oJi^js tahqah, pi. C-^-iùJs
Chameau, Jj fci/i; Jj^ ^W, pi.
Jlji êbdlijM ba'yr; J"*»- djemel,
lUemel, pi. jUow djemdl, gueinâl[en
berbère, jj* dram, <JLf;j~-^\ dwd-
rout, *jJc]Cl-ghoum, (>ja)' êl-goum).
— Petit Chameau, S::^ djoii-
ineyl, J;;^-?- djoumeyyl.
5 CHA
('hamELIER, J -"^ djenimdl, pi.
f-3l.*iw djcmmdlyn.
Chamelle, -^^ — ■> ndgah, \>\.
^''Sl: ndgdl; ii-J ndqah, pi. ^^y
;ioM(/ (en berbère, -JU^j'ù tdramt,
sj:^.^-»3i,o telyliuuiid , ^I^^^^.\lj ïe/-
<you»W).
Chamois, J^j ouV/, pi. Jj-»
ou oui, J'-ij' êou'dl.
Champ, iJi.:». haqléh, pi. y«i>jii2>>
haqldt; Jia. /leçi, pi. J^yï^ /«ou-
çou/: **ij />oqo'a/i.{f^.GA.MPAGNE.)
— Cliauip labouré, ^-^ /i/fJ,
Ixi. gheytl.
— ensemencé, i^^^y ^j (J^^^d,
mezroaah.
— de bataille, , ^-^^^ massaff, pi.
.^^^L^s/» massdff; Sjx^ vw'arekah,
.»!_'..-j meyddn, à.'^cs. haounmah
Champêtre. ^^\y=s^ saUrdyy,
^_c,^ i/errj/, ^rv^ horcity.
— Garde Champêtre, ^-^~^
hdddy, tr'y^»^ hdriss, ^'.^^ had-
ddy.
I (^HAMPI(;.NON, c.^^=a5 fofjgâa ,
j:^ inentar; !j^ foUrnh, \>\-y^
foullour.
Champion, ^-"'■'j'^ Idoucndy,
pi. -Vj^"^ làuuend.
CHA 126
Chance, L^s qaâdâ, jjj..a-j
teqdyr, ^JL^<s^ bakhl.
Il a Chancelé, j^^'j tetontel,
Jsjisj' tellouUah.
Chancelier, ^î^^>5 defierdâr,
çsr^'l — .'-(jj rouznâmdjy, ^r*-' \
^^j.xi' réyss efendy.
Chancre, {roy. Cancer.)
Chandelier (flambeau), ï.Lo»
menâréh, pi. j-jL;* menâyr; ^1 J-x^i-
chamaadân, pi. j^JJ.cL_*.i, c/îo-
mâadyn; i-X*-=s. haskah, <J.X/-a_a..
hassekah , ilj;3 felyléh.
— (marchand de chandelles),
ç-L^si. chammâa .
CHA
.*.i/» moghayr, mo-
Changé, ^-
Il a Changé, Jaj èeJe/, j^s^Ji
qâyedd,*^ ghayyr,yS.^: ieghayyer,
Jj.^ tebaddel, J_j=». haoual.
Il s'est Changé, jLsr'^'**'' Is/e-
hâl.
— Dieu Change le mal en bien,
Vi. j.l.3i j.^i iij! ^llah ghayyer
êch-cherr kheyrân.
Changeant, t-A-i:;^ moighayr,
^j^ molleoiien, e^^j^ haoudny,
ft-isy^ moterty'.
Changement, [f^'oy. Change.)
Changeur de monnaies, .^ oL-o
Chandelle, ix-^-i. chama'h, i<errdf, pi. ,^,1^ seyâref: ^^
chama'ah, pi. :st.*-t> chame .
— de suif, ^^s•^ ^^ chama'
seyrefy, pi. *^--^ s^ci/irfyah.
Chanson, Chant, Li ghanà;
dehan, i.^;^J) <Jjw.i. chama'ah dahe- J.^;^; nechyd. pi. J-jl^ nechdyd;
£X^9 qassydéh, pi. J-j L~c3 qassâyd;
Jij.>» moudl, pi. vJl^ûU.» mouâldl;
jxL char, pi. .L»^! êch'dr; i~J.i
ghannyéh, pi. jLli ghenâny; i.^ij
nighméh, pi. C-''-**'' nighmâl; j*Lwij
neghmdm; j^sr' Zo/m, pi. ^jl-^s^
— Chant de guerre, i^-jj^ /(o-
«1/e/i, »3:***^' 13 ix<>-i. chama'ah dê-
'ch-chaham, pi. ^=s***^' 13 vJljL**i;^
chama'dt dê-'ch-chctham.
Change (troc), Jaj fced/, ^^c
a'oudd, à~^)yi^ meqdyddah, j^i-j
teghayyr, JJ-^' iehdyl.
— (t. de commerce) , isr^-*^ se-
feldjéh, >^j^ serf.
— Lettre de Change, i^JaJ hou- roubyèh, heroubyéh.
lyssah, pi. >oL^3^j boulyssâl. Il a Chanté, L-i ghand . **j
cil A I
neghani . ,~-x-: tejiliatmc}/ , ^
ghanney, is^ lehhen.
— Kilo a Chaiik', ^■.~:.x^ tc-
g}ianneijL
— L'oiseau a Clianté dans le jar-
dii), i™^'' J-j:!^^ ^'/\ -"/-«/••
él-leijr fy-'I-djemjiiéli.
Chanteur, ^^ ghanny, ,^
moghanny, pi. •^•^i-' mor/hannyyâ.
— Chanteuse, A~^i ghannyah.
ghannyéli, i~^-:.-x^' itwghannyyéh,
i^'^ ghduyali.
CiiANTiKR decimslruclion nauti-
qu'% ajL_ ^k" iersânêh.[F. Arsenal.)
Chantre. [Foy. Chanteur.)
— de mosquée, ,.i ',»••> moue: zen.
VHiuézzin.
Chanvre, v-^3 (^^Krirt6, J.> hll,
,.i'J^ kitlân.
Chaoual, dixième mois de l'an-
née lunaire des musulmans, J'^-i-
chaoudl, ijiaî' y.jj:^ chahr âflour. '
Chapeau, ^-^^^j bomeyflah, pi.
^"' j-' hiirdnyll.jij.4~t, chemryr (en
esp. sombrero). \
Chapelet, ^err**^ tesbyh, Aarr" !
S'ibahah. j^^-^"*-" monbahah.
Chapelle, J^s--^ mesdjid, mes- ,
I
g nid.
Cil A
Chapiteat (le coliinne,
Lr'j
^«.--ji ' rii^s el-a'<hn<iiiil.
Chapitre, J-iJ fdsl, pi. J^'f
/')!/s.^'o»/,- V .-L) bdb, ^ws-'^ dsluili.
— du Koran, »,_j— sourah, >jj^
soî(/a/.
Chapon, ,»'«->» o!j3 (/»/,■ me/;-
'oudj ; fj^j — Is_fi_i maqloucli, pi.
^iL^Js^ï^ meqdllych.
H a Chaponné, L^-à- khassd.
Chaque, ^ koull, koll. {P'uy.
CiLVCUN.)
— Chaque joui-, -»_;;'. Ji hoJhjauin,
— Chaque chose en son ten)ps,
i,X5j.j ^ ^ koll chy he-ouaql-ho.
— Chaque espèce à part, ^
i.sc.yjz! i'\-,^ ]:oll senef be-senefho,
i...^^i.s^- .^^ Ji koll gcnss be-
fienss-ho.
Char, ^^j- arabah, pi. C^'l-J^
(l'rebdt: àJ^.iyZ a'rbdvéh: i.k)j_>
karryiah, pi. <^.Lj yi karrylldl:
rX'-- koudech, kidich.
Charançon, / -:;— souss.
Charron, «^^^ faham, fahm,
i.^^^^ fahamah . pi. C'-*^:* j'aha-
mnl.
— ardent. A i-x." b ijj,^ djanm-
Tidi dê-'l-d'fyah.
CHA
128
CHA
Charbon de peste, 5»*^ djemréh,
àjoumrah . i^jsll. chelfouUah.
Chip.bonmer, j*-^ fakkâm.
ehouk dê-l-hamyr, ^j^J^ guernyn
(en esp. iagamina]; ^-^j^ qoriobéh,
pi. ^..^'jS qorloh.
Chardonneret, nds^ hefou-
CHARGÉ{enp3rlantd'armesàfeu\
•^^ ^^ medkouk, «J-^ madakk.
Il a Chargé, ,_>^ tekellef,
J^,>„=>. hammal, ij^j doussâq.
— d'une commission, J^ ouekkeî.
— uu vaisseau de marchandises,
, 4~. OU esse q.
— un cani>D, fi^jJi} j^ aamer
na/ï. pi. .fi=i- ^ou/bun: Jj-î^J èer- êl-medfaa. 2-?j4' ^sj îaamer êl
doul, .y*^y berdoun. 1^^^ mGqnyn. medfaa.
Charge (fardeau), J-^n». havrd.
pi. J-dCi.! îhmâl: Siyi fardah, fer-
iéh, pi. vo'-y-J fardât; aJL.*=s.
hamléh. pi. ,J1^^«N^ hamîdl: J>I— •
— (emploi), *i^j ouadyfah, otisq.
pi. , ^-^j Guadâyf: i-^^-s:-j> man- ■ Chariot, /'oy. Char.)
sebyéh, >_^^^=j-- menseè. Jî^ ou- Charitable. (/^'. Bienfaisant.)
— un fusil , -i' - fia/d".
Il s'est Chargé, y»J! êllezem,
>>U2»i êslelsem.
Chargement d'un vaisseau, ^ ; .
rezq. pi. ;3'« / erraç. ^_5— _; ouesq,
Charité pour les pauvres, i?- h»
kâléb, aa. ^ oukdlyéh,
— imposition] , .^^^ teklyf. merhaméh, i:...,>-s, housnah. ii -'->.=
— (accusation), •>^:-^' teqlyd, sadaqoh, 55 j zekah.
J- — iJ ieq»yijd. ' Charlatan, , .v-'^ r^ charldhân,
— [attaque). {Foy. ce mot.) ^,_J:^ hoqhdry.
Charmant, _>r^' /a/fj//".
Charme, î-'--=^ djâdibéh. [f'oy.
Appas, Attrait.
— magique, ^--t raqyéh
Il a Charmé (il a plu), ^--^
adjeb.
— A la Charge de, ,.^! 1= y^ be-
f/ierîi mn. ,' ..s»-! Jw a'/â cA«r//
énn.
Chargé, Jj-<..s^ tiia/iamou/.
mahmouî, ijtj^j^ moussouq. J^
cil A
129
CIIA
Charnel, c-'j'c-^ chehouiy,
^''-—2». djesdtJny. gesddny.
ÙlARMtRE. ^-i qouUûb.
Charm , , j--^ mou(jiiddef,
gj.o^:- lalimdny, ♦ac-v moUiiin,
«~--:». djessi^m.
Charou.ve, AÏ-a. djyfah^djtyféh.
V ; i^^JiJ fellyssèJi, pi
Charpente, î.~sf-' nagyirah.
— Bols do Cbarpenie. (f . Bois.;
Charpentier, j-^ naddjdr,
nagg>ir, pi. ^^^J (—=?'' nuddjûryn.
nivj'jdryn: .
U^-
CUARPiE,
.1 -.
felyléli
Charrette, *Js^ierra»a/j, pi.
^Ij-L'P kerrdlldt. [Foy. Char '
Charretier, J=i't^ karârhj.
-^ ji UerruUy, ^^--^ arabi-
Charriage, ^ naql.
Il a Charrié, >.:--^~ sahab.
Charrie, w'^ar-* mehardili ,
meJ'nUh, inihrâls, pi. ,J:^o ,~:^ me-
''•n/ts: ^'Y^'' inoharrelh; J*^
.>'j;/t(i. pi. •^^««^^^ souwud (eo berbèrr-,
.,^-1 «^/-rnd'oun).
Charte, Chartre, ■î=»-i' c/^ar/.
j--i e'/(C<i.
Charte constitutionnelle, ..»j-i>
,^^-*s- ç«iioun cl-Qemlwur, j^^-j 'j3
axL^^J! qaowinyn él-memUkth ,
jJJ' J.i'j^ qaouuyd êl-belti.
Chasse, J-^ soi/'i, «i/d.
— II est allé à la Chasse, «.'.
-Xa-scL ra/i li-'s-soyd.
Châsse de relique?, ï^-^^ da-
, lûiyréh; yJi,<jjJ Idbout. \)\. >JL^^^j:
leouâbyl.
11 a Chassé il a été à la chasse',
I - , . '
I •^'^ sai^ed, ^..^ sàd, ^-:u«' êsldd,
--£-»= êslâd, -^^y^^' teseyyed.
— 11 a Chasse (expulsé), ^j^
lered . >,^ hezem. o^î defaa,j^ù
decher. '•^j^ éklirudj , -û naqd,
u.i kasch , ^sr^ qnhach , ^^-^
kachah, _^^:^ hedjadj.
Chasseur, ^— --s sayydd, pi.
{ji'-r^ sayyddyn.
Chassie,
oum'ch.
Chassieux, >«i** d'mc^s, -*i
d'm«c/».
Châssis, *;• -:_y^ choubdb, »i.
tuqali.
.\
Chaste,
l'j-:
.-^—0 (J-
n'fufijn: r*— ' /«Vrr. pi. yjj»^j3
17
CHA 130 CHÂ
tâheryn, ,L^.J3i âllehâr: ^^àxx* I hesn, hosn, pi. ^^^Mo-a. houssoun;
mota'fef, pi. ^^JiAx-^ vxolafefyn.
Chasteté, ii^ i'jféh, i.^.^-z
i'sméh, S,!--'^-!' lahdréh.
Chat, 1=3 ^a«, go«, pi. islL?
qelldU, qoUdil, 1=1=3 çoi/ot (en ber-
bère, fpj^ mousch, ^JuJ:^] êm-
chych).
— Chatte, iiaî qotlah, pi. ^Jl^LJs»
I/o///'// (en beibcre, •Jl^-Ju.^^î ta-
mnurhl, ■JL^-^^^z^fi^^ lâmechychl).
— Chat sauvage, ^.^^^^ sebseb,
)^=J^- b y qall dê-'l-khalâ.
^^.^a.a>. hosseyn.
Châtié, v^^j.*;» maaddeb.
II a Châtié, ^i— - aaddeh,
v^3.xj teedeb, s '-u' tâdeb, ^'f-
azzar, -X'-^Ls qâssed, j^^'-s qdsser.
— Que Dieu les Châtie! *»j-v»Liij
iii' yqusser-Jioum j4llah!
Châtiment, w^IÂc adâb, pi.
vJl^blwVc a'ddbdl; iy^'-s-" meqds-
serah; >. ^jJ,.x.V toadyb, îcedyb;
V ^i2)\^} iddijb, 'v?- djesâ, ^jj^
djezyéh; i-i^iz a'qoubéh, pi. C^Lj_»ib
Chat-huant. [P'oyez Hibou, a'qoubdt.
Chouktte.)
Chaton de bague, ^i fess, pi.
Châtaigne, J-1=.^ qosial , pi. /^^^^^^^ fessouss.
Jlh^s qosldl; J^.^5 qosldl, ijl'^^'è II a CHATOUILLÉ, ^--J-i-^^ Jffj^-
qosldléh , wb^^i kasUlnéh, L\::^S rfaf//; , iJm-^; zaqzaq, "-^y] ~0i^'<--
kasland, ^^sJs..^ hjh belloult sen-
dydn, iy yh j,i\ dboû feryouah, y\
i^yS dbon ferouéh.
CllATAIOMEIt. Jl-ia-"ïM b 2 ^sr-^
chedjrah dê-'l-qostâl.
CilATAlN,^<N-.vl dsmar.
Château, à^'^ qasbah. qassa-
:ak, '^yy\ êkzakzak.
— Il a été Chatouillé, ils glidr.
Chatouillement, "^j^y te-
zekzek.
Châtré, < — ^ — sr^ mokhsy,
s^^<.sr^medjonb, v 'j^^medjbouh,
r
khddim,
<jr
taoudchy.
bah, qassobah (en esp. alcazaba); i^jhaj> maqloiis: ^j^'-'^ qdqoun,
^^5 qasr (en esp. alcazar); i-xU pi. m^'_»3 qoitdqyn.
qala'ah, i.zy.3 qahfah, pi. ^J^J
qalê', qald'a; .L^^^rs. hissdr: f^^^^^ / '
— li a Châtré, c,-^-^ khassey,
^l.L taoudch.
CHÂ t3< Cil A
Chaud (subst.\ [K Chaleur.) Bois de Chali iage. {f^'oij. Bois
— Le Chaud et le froid. ^j^jy=>. à brûler.)
harr au bcrd.
— (adj.), ^j^ir^ souhhn, ^1=^
Ikîdiij, ^.\j^^^ sekhoun, sokhoun,
^'j dfîfij (en berbère, J-^j zaqâl).
— l'iu; Chaud. -5^1 âdfâ.
— H est devenu Chaud, »=». harr.
— 11 a eu Chaud, ^j=^=^ saklian,
,^^-i, cliah. i^y::ci.\ è'ileraq, j=^y=^
liarhar.
— J'ai Chaud, . '_^.^^ ^j ' dnâ
machaoueb, j^*^'* b! dnâ mohar-
her.
— Nous avons eu Chaud dans le
chemin, v__>i--'' vj- '^'f^r^ ''«'""
harnd fij-'d-darh.
— Il fait Irès-Cliaud aujourd'hui,
^ii y^ ^.J\ L'I-i/aiivi harr kelhyr,
^ à'w-J V ^'j-i- cliaiih he-'z-zdf.
— Fièvre Chaude, (f . FiÈvuE.)
Chaudièiie, Chaudko.n, a-W
11 a Chauffé, ^^
sakhan ,
Iiani))}.
sdkhen. ,.,3^- saJîkhan, «a».
^ ' I
Il s'est Chalii'k, t-r^^"*"' lesak-
lihan, ,sr***-' teskiten, b.> deffa,
^^ deffey, Uaj tede([(l.
— Chauffe la main! Jj.j ^:>
défit/ yd-akl
Chali FOIU (lieu pour se chauf-
fer), ,^-J' lennour, ^^:^y dudjûq.
C H A u F 0 u n M i: i< , , L-^ djayydr,
. '^\S keoudcli.
Chaume, ^-j icbn.
CHAt.Mii^:RE , f/=-=^ khess, pi.
^_»/-ci. khessouss: iJ f-'j ^ dovyryah.
11 a Chaussé, , — - lebbess.
Il s'est ChaussiL , --X leJeblcs.
w ■
Chausséi:, ÔΗ . scLk, 2S,_._C^
sekourah, v— =>• djesr.
■y • ■'
Chausses, , J^^ lebdss, ï; la
halléli, pi. ..o-^.^ Iialldl: .j^^^ | /iflou^e/i (vieux français, /io»;eaHJr),
khalfjyn (en grec, yylvJvi), pi. pi. ^Ji,'^ \ ^i> haouzdi .
y^^y^ kbeldqyn; ^j^^ — - desl, pi. Chausson, i-^^j^^ djerdbéh, djo-
U
^.^.wJ iles'fOHt: 5,-\3 qadrah. y^'-' i râbéh. pi. vO-J U=»- djerdbdl: y-iJi
Icndjer, tanguer, SySi'^- laudjerah. '• qalchyn, pi. y^J-5 qcldchyn.
Chaudiîo.nmer, ^.ar nahhâs, ! Chaussure, i-*— sabdtt, sebdu
pi. ^^L^'' naldiâssyn. | (en esp. zapalo).
CHE
Chauve, ^la.' ddjlah, àglah.
•M ^ , ^'
Ç'jS I aqra , aqraa.
— par devant, a-Ur-l âsla'.
Chauve-souris, L\j-1sj ouei-
oaâlt, Jsjhj ouellouelt, pi. JajjLisj
ouatlâouylt; ^\j\ yJs teyr êl-leyl
[m. à m. oiseau de nuit).
Chaux, ^=^ djyr, <jyr, guyr,
if^Jz kuls (en italien, cake).
— vive, jwà. .^cv djyr khchn.
— Four à Chaux, .psr^' !^ i.J:^^i
kouchah dê-'l-djyr.
Chebec, ^i-^-i^ choubbâk.
Chef, ^ij réys, ^\j rdys,
^^^=».L^ sdJteb, (^''-' bâch.
— de bataillon , ^-^l^ ^^.j
byn buchy, -i.b i.ÏLj byi'i bdcliy.
— de tribu, ^^ cheykh, J.jJ.3
qâyd (en berbère, v^iUL» rnâlek .
, w^ a/5 ! dmonkhdn) .
— Chef-d'œuvre, ax;^3I /.-^
rdss ês-sena'ah.
— Chef-lieu. (Foy. Capitale.)
Chélidoine (plante), ^j~<^f mem-
iinjréh, j.^~)|J->Lv selydûivjoum.
ChEMIiN, (^i!^-^ '«'''Î/Ç, pi- {^r^
louruuq, ^J^i\Js lei'dyq; i>-~' teiiyah,
pi. w.'L.ù' /en?/«t; ■^^j'^ (/art, rfert,
pi. V '_;,^ deroub; àX~. sekkéh, sik-
]n CHE
A;a/!," J-^.»'' sabyl, pi. J-^^ sottbl,
souboul; ^js^ mahoddj, ij^-^^ mes-
syréli (en berbère, -^j' êbrid).
— Chemin frayé, i^j As-* i^t'-^r'
<ar2/(j' makhdoumah.
— Chemin de traverse, ii' lef-
féh, iÀhz atfêh.
— Chemin raccourci, :^l:>ls v ',.i
darb qâlti'.
— Chemin dérobé, '^^^^•^ ' ''-^J"^
darb éddyb (m. à m, chemin de
loup).
— Chemincouvert, ^ ,-V'= L^^J'
taryq moderreq.
— Oii va ce Chemin? ,.rj' , l'
i_^.J.'l !j.ft Ass-Lj îlà êyn idbed
hadd êd darb?
— Ce Chemin Iraverse-t-il, ou
non?^ ^' lïr*^ ' 'j^'l ^■^•^ hadd-
'd-darb ymrouq, dm Id?
— Combien y a-t-il d'heures de
Chemin d'ici h Oran? ^li ^â» ,.,•-'
vJL;L&L^ S isj.^*w» i.)K^j min henc
lia Ouehrân messyret kam sd'dl?
— Le Chemin est intercepté,
.Î^J.*^ s ).a'i êd-darb mcsdoud,
à.L^.ijj' îS-f.*"-l^ êl-messyréh mar-
boutlnh^ isj]&s.A diT.**..)! ês-sekkéh
maqlou'ah.
CIIE 133 CHE
— Où eomliiit ce Chemin? .^j^ Cher 'de prix) , J.Li ghôhj, pi.
AN — -M c'vâ ^-^-f^" ^e;/Ji /e/((/;/ /(a(/c7( ->^' êijhalâ, ^^_y^ ghalouyn.
ês-sekhéli? — Cela est beaucoup trop Cher,
— Muiitre-moi le Chpiniu de la j^^ t^*--'' ^-^^ hadâ teghlij hethyr.
ville! AAJ^i .\^;j ç.xj.ji ôryni/ — Ne nous vends pas trop Choi
tenyel êl-medynéh! cela, ^^M !jJ^ LjJis J-i-ï "il /^/
— Esl-ce ici le Chemin d'Algoi? leglialty a'iay-nâ hadâ-'ch-chy.
w)'v=s- ^4.•. r-^ c**" ^* '^ /(oc/^? — Je l'ai trouvé trop Cher,
hou cin/ laryq èl-Djezihjr? i-ii-lkiu^S êslaglileyl-ho.
11 a CnKMlNK (marché), -^-» — Cher (aimé), s^j^sr"" mah-
maclià, macliey, ,Lv s«r. boub,j>\^ a'zyz. [Foy. Chéri).
Ciii:.Mi.\Éi:, AjL.d^J-.^ medkhâ- — .Mon Cher, c'^^ ^J .'-« l'a-
néh . i—~-^~>. — ^ medkliannit , pi. l>yh-y, j_5»^l i-J 2/^î dkhnuy, Lj
vO-^-à-^--' inedklianûl; i^-^^ ôdjàq. ^Ji y« qalb-y, ^-V ''-■' ;'/» kebd-y,
Cm: MI si:, ^j^*-' qamyss, pi. 11 a Cherché, ^A;-" /e/cc^, !.i::j'
(j^" J^ qaotiâniyss, ^j-^o.3 çam- êbteghâ, , r^^' e/'/ec/i , ,J.> daouar,
son, iac'»- koumdjah (en berbère, |t^--' lidlach , ^ ^_j^,_:^3' êllehef,
.j^w^.j lâsseyl, 0-'.jJ.;JLj taqan- ir'j-^ lefarress. ^j^-^^ fahass.
dourlj. o^s-;' fca/ia///, w---U= lalub, ^^ ^rdm .
Chknal. (^'oi/. Canal.) — Cherche! (imp.) ^_^"J' py/ic/i
Chêne, -^ji^M '-5 8^=5-*- chedjrah (en berb. ^^ fatacli, ^•î'-J ««(/.'/).
dê-'l-belloull, iJsAj belloullah, bol- — jl a Cherché à gagner, Aw,a>.
loutlali , J)wj,x.Uv sendydd, ajLjJA.^ ^^ ^ >" 4 djched [y l;cxb.
sendydnéli, s«^:> douleb (en bcr- Chkrk. J^I âld , i^.^ a'yrhuh.
hèrL-, |j-*i^..i/^ Ihiboucliychiss). — Ijuniie Chère, i-sr::l- i-i.^
CnKNF.viS, w'.^aJl li ^jl^a. hell a'ychah melyhah.
dc-'l-qatUHÎb. ClIÉRI, -^ -^-ow liabyb. pi. Lla^'
Chenille, ^^j^ doud. rhibbd: ■Z^s:^ vwhebb. [F. Cher.)
CHE 134
— Plus Cliéri , >«.-^=s.i dhabb.
Il a Chéri, ^^:5- hehh,y^\ ê'ezz.
[Voy. Il a Aimé.)
Cherté , ^i- ghelâ.
Chérubin, ^-..-'_«^ keroubyn.
CniiRvi (plante). [F. Cauvi.)
ChÉtif, ^J:> delyl, J-iî qalyl:
^S.^*^ meskyn (en fr. mesquin)^ pi.
,oL_«*/» messdkyn; j^^ haqyr,
^i domy, çiLi. cheqy, ^-o Lj bdyss.
Cheval, -2^^ aoud, ^L^^=^ '*«s-
CHE
Cheville de bois, JJj oueied^
pi. ^bj! ôouldd; ._•-' beyouer.
— du pied, ^-^fo ka'ab, u^
J.a.^1 !.> qasbah dê-'r-rigl; ^ Xi
qdra\ pi- f" \ ^^^ qouâre,*->ighedem.
Chèvre, ïV*'» maazéh, mazah,
pi. v.o'c*^ inazdi: îJpU nid'azah,
pi. j.s^» md'er: ïU^- anzéh. pi.
C-jlv:.c a'nzâl (en berbère, ^JUiLj*
Idght, tdghctl).
Chevreau, j-tL* maaz, ^^-^-^
sdn, hassdn, hesftàn, pl.iJ-<ï_=s.i e/(S- djedy, djidy, gnedy, pi. i-.J.'-^=>- d/e
senah, ^^jL-^ca». hossdyn, <Ji^ '.il^.s.s^
hessdndl; J--r^ khayl, khetjl, pi.
JLsLI êkhydl; ir-j^ f^TS (en ber- i JUi ghazdl, ghazêl
hère, ^>*^ a y bs, jL^^\ âghmdr; \ Che\ l\Oî^, i^/^^ khachabéli.j^-^
^f^yç. e'yyss, pi. (jL.,^ eyyssân). ,dj<esr, guesr, pi. . _»*♦.=>. djessour,
dàyd.
Chevreuil, ^jV^-.». djeyrdn^
11 a monté à Cheval
2V~r. rekyzah, Sj:hi gnêyzah.
Gheykh, ,i^ cheykh, pi. -^^:^
""-■ ***^ mecliykhah,
rekeb.
— Il est descendu de Cheval, chouyoukh
■>»*j' ^r^ j!-:^y teredjela'nêl-aoud. ^}^^ mechdykh.
Chevelu , j.—*-i—^ mocha'er, Chez, J-^ aW, eW, J,! îld,
c>^j*-^ 'i^iechaardny,jxÀ, ^j] âbou sj,-^ ledy, ^-0 leden, -vj /e*/ (en
cha'ar.
Chevet, ïJ.sr^ mokJidddéh, pi.
w»'->-s-'° rtiokhaddât
■berbère , j Le gMr, ,y ghour).
— Chez moi, ^3^-^=- andy. —
Chez loi, •>^-^.^ and-ak. — Chez
Cheveu, »x.i^ cha'ar, pi. jLxi- lu;i, *J.Ji and-ko. — Chez elle.
cha'êr, ,^.
chou'our (en berbère, Uï-Vxc and-hâ.
jj^ dzer, Xxl>i dichd'dr, Jj\ âzal). \ — Chez nous, lj^ac a'nd-nd.
CHI
135
cm
— Chez vous, o J— ^ a'nd-koiim. ) berbère, j.<_;=»-l ôdjoun, pi, (.t'-?^î
îdjcln, f. ^JL^js^J tâdjount].
— Chien de chasse, ^j'- ddry,
^5-i-» s^ Akelhseldqxj. --^ -.^^
kelh sayyûd.
— Chien dogue, ^iy~>-> selou(jny.
— Chien de fusil, tr'j^ khoross.
Chienne, a^ helbéh (en berbère,
Oj^;jO' la'ydei).
Chiffon, Isj-^^.^ charmouii,
^iu,.-=i. kliassych, pi. '^■tf'j^ cliarwytt, yl. ^^--'^-L chard-
nnjU.
11 a Chiffonné, -j-a^ djdouad,
gdouad, ^ à'o /e/e/".
— Chez eux, ^aA;:^ a'nd-hoinn.
Chicane, >j^ cherrah, ji*}'-'
tezouyr, J>_.^»_,o_=i. kliassoumah ,
Jw>i;*jjt^ merdddèh.
11 a Chicané, a-û-^ khassam,
P\-^ a'dridd.
Chicanelu, «^La^ klidssim,
, >r,w*.i mo drîdd.
Chiche (adj.), J^.^- a'oiiyl, pi.
j!_^ (lu'onelà
y^.;;..>.o>. kliassychijn. i^F. Avauk.)
Pois ChICHES, (J^^^»- /ii»iS, pi.
w»jka. houiiimous.
Chicoiiée, ïr^ mourrait, ^yJ^
cliiqoryah, v^-^-À* hendeb, ..^j-xil
cndeb, ajJjI êndibah, jj_V^ /icn-
Chiffiœ, a-^-, rcssem, pi. ^^~..
ressoum, «3. raqam.
Chignon (derrière du cou), ï^iL)
dibah, ^^yj^ choukrdn, i^i^j^ noqrah, pl.^Ji^^ySj noqr/U: Ss qafd.
chikourycli.
11 a ChiÉ, I.^ kharâ.
Chien, »-^Ji' /re/6, /va/6, pi.
— (tresses de cheveux), i2^ lem-
mah, i^^^ djetnmah: ï»^-^ diifxréh,
pi, »J-û^ dafdyr; iJ L > doudbéli,
>)^\ êkldb, <^-^ keldb, wJbi pi. '^^:K:i daoudyb.
ékleb (en berbère, J^c «'j/d, j^J.^
'i/^y, pl- (^^^-^^ iydân).
— lis nous iraitent comme des
Chiens, v. 'blxJI ^t= »a_\ii ^^sr*
fia/»H a'nd-liQum tnelhl êl-kelàb.
— Pelit Chien, ^-^-~ koleyb,
Chimère, -iJ^'' mokhallyéh, pl.
J;.^L1œ^ triokhaUydt.
Chimie, ^;^>^y kymyd, i;';*;v'^l
il-kijniyah , ^*;y ^1^ e'/rn kymyd.
Chimiste, ç=>.1-a*.o kymyddji/.
Chine, ^»^' ' ps-i.Ç.vh , ».
J'aL
.^.^-ir koleybb, \*j^ djeroû (on beledésSyn, ^^^'' :i)^belddés Siju
CHO 136
Chinois, ---^ ^yny.
Chio (île),ji'.-- Sdqis.
Chiquenaude, iiïj naqfah.
— II m'a donné uneChiquenaudf^,
ç^iiij naqef-ny.
Chiuogmaphe, 5^j ia-à- khall
yd-ho.
Chiromancie, 4^ U=^ elm kef.
Chirurgien,
tr
djerrâh ,
s^y
djârahy, gurahy; ç^^j^
CHR
— II a donné le Choix, »--^
hhayyar.
Il a Chômé, J-i=J hatlal.
Il a GnoppÉj^ic athar, J^^
iechkel.
ChOPPEMENT, »-i»J le'ssyi-.
Choouant, J^i> zûlem.
11 a Choqué (offensé), ^-i=:;J!
êfletidali, y^^ darr, ^p-^^ dafech.
Ghorographie (description dé-
djerrnliy. pi. ^^^rvL^ djerrdhyyn; taillée d'un pays), J._L^_3i Lj.Jisr'
*L^ haddjâm, *A2^ hakym, w^--^ /a/.-/(///^ êl-heled.
tabyb.
Chit! (interjection pour appeler)
^:> ^^ dah dah!
ce .,
Choc, ix5ij^ medcîfaah.
— de deux armées, icjU/> me-
na za ah.
Ciiocoi-AT, i^^'^j'is^ djoqouhUah,
l>_i\^ chokolûU.
Choisi, jL~=ff^ mokhiâr, » ast'^
monlehheb.
11 a Choisi, ,!-;o^1 êkhirh; y^\
Chose, ç-^ chy, chey, pi. ,.y^.t,
rliyn, L^\ âchyâ; is^La^ luifiuéh,
Ifddjah . pi. sj;,'-9.L=v hridjdl; »•"''
dtnr, pi. ._»^l ôumour.
Chou, V ^^S krounb, hourounb,
,_j^ mokeouer, v^^_**-'-' melfoiif.
w^».- qrounb, v ^-"m^ qaroinnb.
i^yà qroumbali , v ^-^P kronmb.
Chouette, >Ou-i!^t-~i= fayr êl-
moul (m. à m. l'oiseau de la mort);
j».' boum, i^y bcmmah , pi. ^^Uj
êJildar, ^^^\ ênleqà, énteqey, LiL) haoïidm; ^^i^s jj] dbou qouyq.
naqqd, v^.^s:-^"' ' ênlekhab. ^i;;^! Chou-FLEUR, *-^--*-' ^5 (/a?7ifl6//;,
êslafà. : ia\.o .3 qarnabytl, vJl^^„;.3 qannabyt,
Choix,! l-^^à^i îklUydr, w'Ldr-'^ ' { L^_>Uji /carn«/y?//<,4-~j ^é qamabyéh.
înlikhdb, yLi^ hhdUer, ij.As:'^ ^ Chrétien, <;'''r'^ nousrdny,
mokhiiyrah.
\ pi. ^_5,L/,i5; nassdrà, nossdrà, ^>.
Clir 137 CIG
n(if:stîr(î : ^^^■^■^■z i'i/>iaouij : ^3^t**^ C.ilVLli:, t^j\S l;i/lousft.
vies!(i/lnj, pi. i^s-rr**-'' messi/liyah ; Chvpmk (île) , ; ^-y-^^ Qohross,
iLxwj.;^ Iihrislyân (en berbère, Qoubrouss , tj^y- Kohross.
ç^j,_.oi<roîiHi//. pi. _■>_.,' îro H (H//). — Viii de Chypre, < -y-;-^ -^rrr'
— Il s'rsl iail Clirélioi). ^-^O' nehijd Qnbross.
leiKissar. ' — Xalif de Chypre, ^^yS ];oh~
ClIlti.TiRNTÉ, ^'l^'^^p- •J'''' viellel ro^s;/.
i'ijs<iuui/éli. A.ssrrr"-'' i-lp mellet mes- i Ci (celui-ci, celle-ci). (P'oy. ces
syhyéli. i-j ' ^-^sj iS^j oui âyet nous- mots.)
râvyéh — Ci-après, Ax^ L/» ^ ^1/ »ia
L'' ('iiuisr, ^^*—«' êl-Messyh. hn'ad, gJij -.•» ^ l'y vju? y«/(/.
CiiitisriAMSME, ^■:^-^' ij-i^ — Ci-devant, S;i^ sâheqdn, ^J;
ilyn i'I-Messyh. ^^à-lw L* /"// t/î/'? sahf.
ChuoMQUE, -jr!)^ idrykh, pi. CihoL'LE, ^^Cj-is J-^J ^assa/^rtry.
^ y^jj leouârykh. ~j'_?J (eowirekh, CjG.\TniCK, Ji rt/sar, âssar, pi.
liioHfnikh. ,-j! «/SrtV, dssâr; ^■■^^•z a Idméh . pi.
— .MaladieClwoiiique,,.|'j.>»|j:=i.-^ O^j^/îJ.; aUhudl; j,^» onssem, pi.
mered niouzmin. 1 z"-^,;! doussdm.
ClIiio.NOi.OGiE, ^1--' Idrykh, Cir.L,--»— saniw, senu/'. pi. Oj^jr-''-'
,.,-^Jl «le e'/*(i- e--.3eHi«n. 1 scmaoHw/, vJl.>'«L*..o sani«oi/«7: -.:'.l3
CiluoNoi.otjiSTE, -f !_•'' «iO"("-- /e/e/i, pi. ^b:i! vfêk; J.la>. (/je/ed
rchli. ! (en berbère, 1»^ îf/nâ, JS (juinnd).
Chuyshlitue, -^9- 1-^3 zelierdjed. — I5I< ii-Ciel. [f''oy. Bleu céleste.)
Il a CiiLcllOTÉ, , w»~.. oues- ClElU'.E, *•*^^-^ c/(U)/i(f'«/i: .jj.-V~».^
saoîifss. meskoubali, pi. ^j:^'.-'jX»«/» ineskoubdl.
Ciiurl (ititerj.) vJUXw! ushut! Cigale, «-i'j.-' <"-"' 9"lf^^^-ji.\
pi. \x.\_ 1 ùskotoùl zyz, pi. jj'i^. i zyzdn: ^U^ djerdd,
ChI'TR, Ç-^'j uuoqcn', ouqou' , giierdd.
\>^-^ scij'iiiil. ix?j miaqc'ah. CiGuGNE , ^j-^-f hellêrdj (en
18
CIN
grec, 7r->.«cyo;), i^jj ji bou lon-
djah, i^^ laqlaq.
Cils, j-r-*^^ \^jxL\ âchaar dê-
'l-aayn.
— Ayant de longs Cils, s^^^fi»!
lihdab.
Cime, (^^j rds.
Ciment, ^-*-^ baghly, i^^s^ Id-
qouméli, ^j,.'wo sdroudj . -r^y^
sdroudj.
Cimeterre, ,_>-::— seyf, pi.
,^ 4»-— syouf, souyuuf; _J>^ yilidj.
138 cm
• ' — Cinq à Cinq, ^^r"^ (^^ ^
I khouin dss hli oumdss, ^~*sr^ ^vô-cs-'
- moukhainmess moukhamuiess, fém.
i...».!*dr^ <u~*3r^ mokJiammesséh mo-
lihammesséh.
Cinquante, ^jt-»-*=i. khainsyn
(en berbère, i-r:^---^ khamseyti).
— Cinquanteetun, ,~"-^_. J.^^'_j
oudhed ou khamsyn.
Le Cinquantième (num. ord.),
,y.MM4s;S"
CT"
Ji
êl-khamsyn.
Le Cinquième (n. ord. ),(^^'
..Ji
Cimetière, ir:~^ maquarah, pi. êl-khdmiss. fém. ^.«^Li. khdmisséh.
jj-iU maqdber, meqdber: à-^y tour-
béh, pi. V— V touroub: j^^Ap meci-
/e«j), pi. (j^i-^-* medàfenn.
GiNNAMOME, 2jW' i.3j.iiJ! é/-
qarfah êl-halouah.
Cinq, A^^-à. khamsah, khamséh,
^j-'<y^ khams (en berbère, , w^*-v
semouss, (i^*-» semmos, ^^*«^—
soummos/).
— Cinq cents, i~» i-*.^^ kham-
séh myéh , ip^^^Nd» kliams-myéh.
— Cinq mille, ,^9 aT i-_».*_^
khamsèt êldf.
— Cinq cent mille, ,, fsCL^.^^
khams-myel êldf, C^Uj a-*.^^ kham-
sèt karrdl.
— Un Cinquième (n. fract.),
^r^*^ khoums.
— Quatre Cinquièmes, » — s>\
LT
l.^\ drba' êkhmdss.
Cinquièmement, Uw».=i. kkdm-
CiRCASSiE, |j-.-^=v Djerkess,
UT-^
Tcherkess.
C I R c A S S l E N , c**V^ djerkess y ,
pi. i^\ySk djerdlîsah; ^Sjss.
Icherkassy.
Il a Circoncis, ^.)'^^ khatun,
jwXdw khelten, y&Jh tdhar, j-\-^
lahhar.
Circoncis, m^^"* makliiouii,
j.aLL* inoUdher, \^y^ iahour.
cm 139 cis
— Il a élé Circoncis, j^:lj:2w' i~-*-^ keyfyéh; ^Jl^j ouaqt, jd.
rhIUelai , jj^ tellahhar. 'JLj-^j\ àouqdl; i-^^ djehah, pi.
— Qui n'esl pas Circoncis, ^ ^lii vJL^L^a«. djehûl; a^.Ls aàreddéh,
à^hlef.
Pl.
(j^;l'
redd.
Circoncision, iJbi. khcuînéh, Cirgonvallation, ■«'-~^' */'-
Ajjlà^ khetlanah, ^»^ khehu hholn, Ujâll.
»— - sonnah^ j^Xi teUhyr. CiRCUIT. {T, CiRCONFÉRF.NCE.)
Circonférence, »,_;- dowdt, Circulaire (adj.), ,jA.j »!e-
daourah, pl. w'K^-^ dourdl, daou- daouer.
rêl: ïjf'"^ ddt/rah , y*> dour.
I CiRCULAIREMENÏ, j^^L) be-'d-
— Celle province à cent vingl dotir.
milles de Circonférence, <u^_Jl ï^ Circulation, ,j^ dour, *> ,^
Jw>-ji yj J:^ » A-/» ^ij- déli-'l- harekéh.
oiiUhjèh dour-hd myèh ou achryn
'nuyiil.
Accent Circonflexe, s-i^ mad-
dah.
Circonlocution, >-xM ï^^!
'/■«r/ef êl-keldm.
ClKCONSCRIPTION. -^^^^=^ (ol'-
dyd.
Il a ClucoNSCitlT, -^.a. hadd.
Circonspect, S-a^ motefekkir,
y-^ bassyr, J-?-- a'ùqel.
CiucoNSl>ECTlON.j'^t::=w! îhtirâz,
ij^^ bussyréli , yy^^^ lebsyr.
— Il a eu de la Circonspection,
j^^\ êstabsar.
Circonstance, i^yS foursah.
Il a Circulé, ,j^ daouer.
Cire, j».^ chamaa, o
^L«.xJl chamaa dê-'l-aaseJ . a.^
jj.»^; cbema ussel. «.d-~> snm', smè'
(en berbère, i-i , zckyr, y^fl' lekyr).
— Cire à cac bêler, ôJJ lekk,
i.-wsr'' J ijji^i:. chemaah frangu'ii'li ,
y^:s.] fi.^ chemu dhmar.
ClliÉ, >i.».i^ mouchcmma.
CiRUN, ^j- doud , ,^-y^ SoUS ,
j-^' qoineyl, axs ii'ttah.
Cirque, x^y, u'rsah, iïUw /i(;/-
qah, .v-^ ineyddn.
Cisaille, ^jJi^ moqrait, pl.
Js.Jlj inoqàreU.
Ciseau de menuisier, / ^'«-^
GIT UO
monqâch; ,LiLÂ/» monqnr, pi. |.s-)
mendqer.
— de sculpteur, de ciseleur., *
Jj J.^ qalani hadyd.
Ciseaux, jj^'-a» moqâss, s^i
moqass, maqass, meqass^ pl.^»..^^*
meqsouss, >.
berbère, jA^y loiisîyn
11 a Ciselé, ^j^^j naqach.
Ciseleur, /jiLjL.j naqqâch.
Ciselure, Ju^H.^J tenqych.
Citadelle. {P''oi/. Château.)
Citadin, ^-1j beledy.
Citation en ]usi\ce,sy ^da'ouéh,
i.x3]jfi merd fn' ah, y^Ls:^Lj y^! âmr
CLA
ClTROIV (doux, ..i^*»*' ley-.ouTi
lyynoun, *a- /ym, j.i_»''"^ Idmoun.
<i.jj,s J lymounah .
— acide, ^ y^ Idrendj, ^j,--"
ndrendj, ^-ij~> lerendj.
' - > -i--'r--u ^ Citronnier, ^^^XM 13 ^jr^-
j^' — ^iL» moqassâl (en chedjruh dê-'l-leyniovn, 1^ S^sr~
jj_JJ| chedjrah dê-'l-lârendj.
Citrouille, ^^ qaraa, izj.ï
qara'ah, ..y^J yoqlyn, à.À— viaïj
yoqlynéh.
Civette (parfum), •^^^ mousk,
- j; zcbed, ^^y, zebiid.
Civière, >.X*-J teskir, .^-_^i hou-
dadj.,
khafyf.
Civil (poli), ^^-^^ ddeby,^ à,j J
13 lai.
he-'l-hddde).
Cité (ville), i:jJ,^ medynah, pi. ^^erî//", v jJ>'-/» m
,j*A,-- muddyn, maddyn.
il a Cité en jusiicp, U<2 rfrt'a',
»'^-sr-'^'~'' êslahdder, , c^Lj îjocia,
nadey, fj^jj^ douredd, L=.J.x~.! es-
— il a Cité un passage, v^^ zahar.
Citerne, ^ y-ir'^ siJirydj, seh-
ryg,i)\. ^ ji-i^'^ sehdrydj ;j^.} byr, ' ^J^,'-^ bayn, y~.^ ^nobyn.
pi. ,1 — „ — j] ff/;?/fl> (en berbère," i — Cela est Clair, ^^y^} \Xs>hadd
■.Jl--.s..:j:ù lànovifi/i). bdyn.
Citoyen, (^^^^^ sùouyin. [P'oy. — Le Clair de la lune, .*-a3! ^^
Citadin.) daou-'l-qamar.
dddeb,
lyf, ^JJ:^ cJteleby, ^s--' naldiy.
Civilisation, <-^^^ ddeb.
Civilité, aï-Jj-^ zeryféh, pi.
^ àJ ^j-Js zerdyf: 5»s-' tehhonéh ,
^jy meraouéh, ^ ^ia loulf.
Clair, fj^^}\ rdyq, ^J,-^ sdfy.
— (évident), ^a-^ ddher, ddhir,
Cl. F
141
CLO
'!l,MiiON (clarinette), ^a,^.' hoiuj
(pu csp. alhoque).
r.i.AihVOYANT, y.^-^i hnssyr,
<'']• J
iy-z a lire f. i»^-^ hâd
(t'àijel.
lil
'i,\Mi:iii, ^ — = sijah. ~',..o
^tardhli.
Cla.mikstin, ^^— !^erry, -ai»
khafij.
Il a Cr.AQLÉ, ^J»•^^^^ qarchaq.
— Il a Claqué des mains, [f'oy.
il a IJatiii des mains.)
Un Ci.xitiiii';, -i-^ s«^«. safferj.
(ll.AitTi:, , .-' nour, ^^ daou .
^,ai nouniq. , V», roimaq. s.,s-'
Classe (division spéciale), iJLb
Inbaqah , 3"^^ Z^"*'-
— Classe sclinlaire, v -'^^ mek-
tel. A— ,J-..i r?if(/rc.<.s'c/i , pi. , ^.\j.a
nicfltirrss.
11 a Classé, J^3 fassal.
Clause, iv-i» chart,chert, pi.
^ 4 f^
cheroull: t^^ mâddch.
<!lef, j.^^t-'^'' ineflahah , ^ -xi--
mcfldh, mnuflah, miftah, pi. ^^^i^
mefdlifh on berbère, C'»i ~.'j
(àssiinnil . ^jj^ serroud).
ClÉMIùnce, 4*^1 rehninh . rali-
}iu'li . pi. w'-o.:^-, ralimdt: ^^s>. y-
vicrhiniicii . .i-'i-LjL cliefcqi'k, Jo»
hilni.
Clément, ,**=«• , rahym, *.\^
halym , ..^-.^o., raliDuîn, ♦.v_ji_\j
inuiina'jin. *.» ^j kerym.
Clientèle, •»'-*=>. himâyéh.
ClIiM.\T, *xlsl dqlym, pi. ,«;';- ^'
ûqdlym.
Il a Cligné dos yonx, i-.J^-^ ,^_^.
rajf n'iiney-ho, A;.~c ^JI^sî ^Lj i rn/a-
ra/ef a'yney-lio. <x-~«x.) ^,s:; ghamer
be-a'yney-ho, lis- lahuzz. ii.av^
Idliazz.
Clin d'oeii-, ,.,-»-M 'i iiJs
terfa/i dè-'l-a'yn, [.r^^i iij.J= /er^ct
é/-fl'.j/n.
— En lin Clin d'œil, ïij^ ^
^-c /■// /er/'e/ «'/iJi, ^-.& i^Ji-sr- ^
/;/ lehdzzel a'yn, ^j^ lîj ^i /.v
reffel a'yn.
Cloche.- ^^'^j ndqouss, , ^^ïj
naqqouss, pi. ^^sL; ncomîqyss.
Clocheh, j^4viLJl ^^^ botirdj
ên-neoiidqysa: 4j^^^ viddnéh , pi.
1.5L» moitdden.
Clochette, >^i-:^. djcre>'s:,^,^
djer.<, pi. (^j;j=s. djcroHss.
Cloiso.n, -►'-t^ si/t/Wy.
COA 1 42 CQE
Cloître, i-S.'j tekyéh. [F. Cou- Coad.iuteur,>w--j'^ nnjfi, j-sL
VENT.)
messâ'ad, (.r^^ meai/ii.
Cloporte, ïJa». »^*=>. homeyr Coagulation, <5Lï«ji tnrçafi.
Djeddah (m. à m. ânon de Djeddah). , Coche (truie), s^_^' thamoudéh,
Clos (part.), .5j»v.~/» mesdoud, \ Isamoudah.
/5j-;-i=.-= malbouq.
Il a Clos (fermé), i^-- set/r/, Sj^
chedd, (^.Ic nalaq, _^^~^ seyyadj,
i^Js tahaq.
— (Il a terminé). [Foy. I! a
AcHr.vÉ.)
— (voilure). {Foy. Char.)
— d'eau. {P'oy. Barque.)
COCHEMLLE, 2.>j- dondéh . -5^.)
V-^j.3 dowrf qermez, à..\\z^i qochnyyah.
Cocher, ^=vbL.c a'ràb'idjy.
Cochon, ,^^1=». hallouf; ,j y.6^
Uhanzyr, tç)\. ji\lx^ khenâzyr (on
berbère, „ ^W /a//").
Cochonnet (cochon do lait).
]t'Iiannouss, pi.
(J*r
khe-
Clôture, ^\^ hdyU, pi. -^'-^is^
i'iij/a/^, (jl-la-S' hyttân. [Foy. Cloi-
son.)
Clou, ,_a<s-w! mismour, X^s^^
viesmdr, misnuîr, pi, y~^/> mes-
sâmer, massdmer, v-^L^w» î/iessa-
wyr; ^^^ mykh (en berbère. , ao.*J*
C5-SOH»l)7ÎOWr) .
— de girofle, Jij^i.9 qorounfel,
J,ijj.3 qaronfel.
11 a Cloué, >-*•- sammar.
Cloutikr (marchand de clous), ' pi. '^--j^ qonlouh; J:Li feotidd,
^j^L^fi me^sdmiry. faouâd (en berbère, .jjj ououl, pi.
— (fabricant de clous), «L-.*.— . \C^j ouldouen).
sammâr. — J'ai le Cœur serré, ^-.s_lJ>
CLYSTf'lRE, ù-s.2>. haq7iah, pi. ! y^^^x-' qalb-y via'ssouss.
»Lii=». heqdn; ^L£;:^| îhiiqdn. — De bon Cœur, 2'_j-a> ^^^-'•
CoACTIONjj-;^ o(;"e6r. | ^^^A — ï — 3i min djoudl êl-qalb,
7ifinyss; ^j. — ;._à. khanouss, pi.
j*t j i_j;i khovânyss.
— Viande de Cochon, \^ ^s:-
^^ ^ys^ hûiam dc-'l-hallovf.
Coco, ^-^-^ "(j-^ djouz. hendy.
gaouz hendy.
Coeur, '^_^-l3 qalh, galh, qolb,
COG U3
^_i='-i— '^ ^r-^n— % tc-faye!» êl- '
khâUr.
— A contre-Cœur, «..^uï.'' s'i-* ^-^
min barnU êl-qalb.
— J'ai un battement do Cœur,
. . lu .i-i_a. ^J. l-ij hdfqtîn qalb,
, ^_\j -J'^ qalb-y ydoqq, ^--
s_^Jo_\j ydobdob.
— Di' loul mon Cœur, Jj (.»••' "■'
^j;^Lj min koll feoudd-ij. JS ,.,
^j;3<.^j mrn A'o// oudjoud-ij.
— 11 a appris par Cœur, *.l*j
s .._j„iJl ^^ (a'Uem min êl-
ghdijb.
— Ou fond do mon Cœur, y'
^^JU jz^j min ouest qalb-y, ^^^
^li .,~d~^ min damyn qalb-y.
— Mon Cœur! (t. de caresse)
^•>S Lj yâ kcbdy (m. à m. ô mon
foie!).
COKFI.X. 'J'oy. COLFFE, CaBAS.)
Cornu:, «w^j_;-> doulâb, ajU^
Ihnzilnèh. [F. Cassette, Caisse.)
CoFriîiiT. {Foy. BoiTE, Cas-
sette.)
Cognassier, J^^y^-M b ifsr^
chedirnh dê-'s-sefcrdjel.
11 a Cogné, _^»JJ zayyar, .^j-^
taraf.
COL
Cognée, , J-i fdss, pi. vl-.'-.»L5
fdssât. 1^^ fouss: jj ji qadduum.
pi. .J^'->-5 qodiidym.
ConÉiiENCE, Cohésion, ^^''^
îlhâq.
Coiffe, •i^_»i' kovfyéh, pi. ^j 'j.5'
heoudfy.
Coin (angle), ^ly\ zâouyéh, pi.
j\ zanudyd; jjt' » ro/i'u, i-* ^.3
qornali , qornéh , ^ é^ /er/', ?«r/",
sJJ lallom>h:ji='i qalUir, pi. /^i^l
«g/«r. (/^'oî/. .^NGl.E.)
— Coin de l'œil, ,.f~*-M .i-j J\
zdouyel êl-ayn, ,.»~*^l w ^3 qornel
cl-ayn; ^^y rnouq, pi. ^^L-^l
«/noudg.
— de monnaie, iSi^ sikhah (en
italien, zecca).
— en fer, J..'j' aoulad: (.»'--*
aafyn, pi. ,.,-3 — .1 chsâfyn: ■ ^j.3 ^3
qarqouss: pi. -.-s'^i qarâqyss.
Coing, A_la^^_i_^ seferdjeléh ,
J-çs.j._i_~. seferdjel . sefrfiuel. pi.
^,Li~. safdredj.
— Conserve de Coing, î>;^.-*^
^J^^i^ Il a Ut y r cl seferdjel.
Col. '^oy. Cou.)
Coi.ÈIU". (subst.), ^_^^.i ghadh,
A-.>^.i (jhaddahèh . \ .-.^-c g^'asb,
COL 1 44 COL
Las (jhayz:, yhaydd, ,^là. A7ia/7 II a CoLLÉ, [^ gharr'J , ^^y
(cti berbère, ï-?-! îlchàh).
— (adj.), fT^ neliotiss, (Jij.J
nezeq, -:iA\6>. Jdialqdny.
— Qui est en Colère, yl^'i-h
faqsân, ^-*a-3 faqaân, ^-"îa-^
ghadbân, ^ pisr^ moklimef.
— Il s'est mis en Colère, w-^-a-
(jhadddah, hli ghddd, ghûzz, iî.-£
yJiayazz, ghayadd, JsLiJl ênghàdd,
mghàzz, ^^-:-i\ cghtddd, êghlâzz.
— En me voyant, leur Colère
s'est enflammée, Lib^iji c-'j'j ^«>-
lamind rdou-ny êmjhâddoù.
— La Colère commence par la
folie et finit par le repentir, Jjl
jjj iS fdwU .)»-^ V ^/-^ajJ 1 dûiiel êl-
ghadh djenoun ou dkher-ho nedem.
CoLKRiQUE (bilieux). (A"', ce mol.)
Colique, ^"^^y qoulendj, qou- ' tezlegnyl).
maghs, I CoLLI.Mî, J-' /f/'. '^•^'' lellé!i. pi
Jbij' /e/wL- iJ-S^ koudyah, J-~--=5
lazaq, i^i» mallall^ /r'r-' sirass.
Collecteur d'impôis, -f^W^
kharddjy; c.-'.^^ djdbu, ijdby, pi.
i«_jLa». djdbyéh, c-^'j?- djuudby;
-bLaw djdbehj, gdbely (d'où vient
en fr. gabelle).
Collectif, >ï.>w;^ djûtni .
Collection, >î.— <s-=^ djemaa,
guema.
Collège, i^w.J-* medressch, me-
drasséh, medarséh, niodersah, pi.
,^. !j,/> ineddress; v 'LxJ^ koUàb,
j..»*«/= mcssyd.
11 a Colleté, ^j ", zarad, J..w»
messe/i".
L
Collier, ^^^y-b /aouç/, /««/ç, pi.
^^Lisl dlloudq: -^..5 çi7«(i, pi.
Cl)i! êqlidah (en berbère, o,---X3j.j
/oîk//, ^L^ sdndj :
ys^-sL» moghyss.
Collatéral, ^r*"^ djâneby.
Collation d'une copie, ^3"". ■*
telbyq.
— Il a Collationné, Jj -2 gcfte/.
Colle, 'ji j.'/a/Y?, y/(e?v/, j_^f-'__^^--
syrds, ^jj^.': iesryss, tj V /e-«<J,
2 ,j ^.:i. haryi'éh, hy^^ meldlt.
djebeyl [en berbère, ,i,b^ ddârdr,
jP^< ddrer, Js"' %u/7|.
Collision, ■'^'^^ tdddem, (eld-
doum.
Colloque, i-o.)^.^ inukâleméli,
A.OW l^fi mossdilcbéh , J' ^ i J-* mo-
zdkeréli ; iyt'^.T..' mo'dclienili, pi.
COM * 1
«j^'^lx» mo'dcherdt; A^Jswdr^ mo-
khâllebah.
Coi.LYllE, J-^^ kohol, i^'i^*-»
sourmali , ^y toulijâ.
CoLO.MBi:, x^L^ii. Iiamdmah, pi.
ji_*.cv Jiamâm, .Jl^Uw^a. hamâmât;
J_Jij zaghloul, pi. J-~-l-=-j zeghdhjl.
— sauvage.
w5^"
lia))idni
khalouy.
Colombier, ^Ust^' ^ ^J hourdj
êl-ltamdm,
humdm.
bei/t êl-
CoLON, f^^y^ motouetlin.
Colonel, ^L,' ^----; ^j/"
idcliy ; ^^-j ^^.j 6j/?i hâchy.
Colonne, -"«^^ amoud, aamoud,
pi. jj.x; onmd, ou')non(l, J^-a-z,}
d'inid, -^,'»'_»i a'oudmyd; ^. j—- •
sdryah (en berbère, .Jl^j -Vs-V.!?" fi-
guidjedyl) .
Colophane, iJ^jiJJ qollofonnah.
CoLOQLINTE, j-J- — =^ hadedj.
Jly;£A^ Jilninddl, ji^^i khanzal. êkhoual?
ji ^ c. ^ çara' laouyl.
Il a COLOUÉ, ,.> J lanuaii.
CoLOSTiu:, >--''--- lahbdh.
Colporteur, ,ji'j^^^jb ddi/;-
il-ussoudq, J-V) dcllâl.
Combat, ^i-'-i^ moqdieléh: Ju:?
i5 COM
9J/«7, pi. vJl,'-o;? qelldl; -5^^ rf;ï-
/jflrf, iJU-Vs mehaomiéh, '-^\y-'^-:.\
î'tirnli (en berbère, -Xl^ I îmenguy] .
y. AnwQUE, Assaut, Bataille)
— II y a eu un Combat enlre eux,
J-^ «-^^^^J ^l-^ sur bayn-ltoum qildl.
Combattant, s >j~ts:^^ mohdreh,
jj^ii» moqdtel.
Il a Combattu, w^^»^ karab,
hareb, w^j-»" leharab, J.j-3 çc//e/
I t '
f- ■,"' ndzaa, ^ v- a'ra/i-, 3, IL /«;•«(/,
J-s^av djdhad.
Combien? *i À-ta;)?, kam, S:
be-kani, ♦> kiamm, keinm, ^^J.J
qadd-dch, qadd-êch, ji^ ' -^ ^aofrf
êych , J3 ij^,^ ^ych qaddf ..y->^
kdyn, ^^ ^ih kdyn niin, jLs:'***;
bech-hâl (en berbère, ,A'-' mincit,
i>^ v^innou).
— Combien as-lud'cnfaiHs? -Jj.;:.
■ J (*' and-ak kiam oueled? —
Combien de frères? Ïj6^\ S kiiim
— Combien cola vaul-il? !j-ô *>o
( •
be-kiasn hadd? ï^x— . »i kiam se'r-
ho? i^ S"^^. bech-hdl déh?
— Cniubieii cela l'aune? -va '_^^
o I, Jj Ji^_^ haddqaddêych be-derda'T
— Combien y a l-il d'ici là? ^-''
19
r
COM I
oSl;.» J,! Li ^y> ^^i êijch ydjy
min henê îlà henâk?
— Combien y a-l-il que lu es
venu de France? C^^^s^»^-^ ^ji^} J-S
A.»*j^3 ^» qadd êych l-ak djyl min
Fransah!
— Combien! L» ma, S kam.
— Combien je suis malheureux!
pX-v^ \j\ 'w-* ma dnâ meskyn!
Combinaison, .^^^.S^-j terkyb,
\h::}\ întizzâm.
Comble, ^j ^ighdych, àl^'sfadléh.
— Le Comble des désirs, L-^l
^ 1 ► J ! âqsâ-'l-mourdd.
11 a Comblé, ^^^ a'rram, ç^^F^^
dj'emdjem, X» melâ, yS kallhar,
^L teffah.
— 11 nous a Comblés de bienfaits,
LxJl; K;sr'' jlS kalLhar êl-kheyr
a'iay-nâ.
— Matières Combustibles, 'j^i
AJ .b êdjzd nâryéh.
Combustion, ^3|^=»-^ ihrâq.
Comédie, ^-^-^^--^ qoumedyah,
iowj.i fourdjah, foiirgéh.
Comédien, wj'^x! la'âb. [P'oy.
Acteur, Chanteur.)
— Comédienne, ij'-i) la'dbah.
{P'oy. Actrice, Chanteuse.)
iC) COM
Comestible, J_?-^1->. mâkoul,
pi. Co_»rL/» mâkouldl.
Comète, i-^JJ-i ids-' nedjmah
bê-' d-denbah , v ^jJ-J *3r ncdjm
be-denb, \ ^j^ »ji «feou c/en6.
Commandant, j>-.i-- moqaddem,
>j.iL») êmqoddem, , wU 6at7i; Lil
j ag'/i«, pi, vJl^'jl.i' âghâouûl, >JljLil
âghaoudl; jj^^ j rei/ss.
— d'un fort, ]2JL-^i^ rfa5e/<, -V>'J
çaj/^^ (en espagnol, alcaide).
— d'une ville, Sls^ hàkem.
Il a Commandé, ^jà farrad,
«Xa. hahem, ^^i amer, âmar, ,^j
ouassey, cniassà, i^^» ouassd, *^,
ressem,
— 11 Commande, *^L.j bydmour.
— Commande! (imp.) j^l ôiuour!
y' mourl
— Le qady leur Commanda de
s'asseoir, L-^W. ,1 --:sLïM (>^y^
dmer-houm êl-qdddy ênn ydjlissoù.
— Nous ferons ce que tu Com-
manderas, L*.*-». <^j.i; L:L ^jJ_ ^^-Jl
ï_sl — Jsj êlldzy yersoum khàUr-ak
sema'dn ou-tâa'lann.
Commandement, *x>. houkm,
A^^A^v houkouméh; ^1 âmr, pi.
y>\j\ doudmer; jjl^j-' fermdn, pi.
CO.M
m
COM
ij^.jw^^à fernidndl: \-^» onssyéh. — Connue il te [ilaira.
ij l^j oiissdyd, 9-jt, cliera, ^ij Lk^ be-drddel-ak.
tiiijltdq.
'J^
COiMMÉiMOiiATiOiN, rJ .i sikr, dilcT,
— Les Coiniuandeiuenlsde Dieu, .DJou-i Izlizkdr, .ITJÔ" lezJaîr.
*wî l-J'-~»j oussàijd ^-itlah.
11 a fait Coniiiiéinoraiioii, »J -5
— Je suis à ton Commandement, zahar.
•^y^ ^j-^~^ -j' (ind hndder fy Co.mmenck.mi:nt.^-\j 6e</wi/, I J;ol
dntr-ali. îblidd, ij'j.j hcddyéh, 1-.^^ mobdd,
Co.MMi:,-> A(i-, Ae-, ^<^i hamâ, ^'^'•^ mobeddâ, \^j bedd, ^^■: bedy,
^Usr' bi-hdl, ,^__j^9 ^'i//' /''^i/A' 3 -^«5 i ^-^ ^ închd, J_.i âouel, êouêl, (j-K
^■, 20!/, rfi/, L^ ^_5,; zayy-md, JJi» I r«ss, i..ji duuléli, doulah.
\^
vietlil , mesl , inillil, .,b ka'dnn,
— Avant le Cominenconionl du
londe, J-x.M L^' J,J fy(j6/ (vr7(«-
— L'uriCoiurnerautio, ♦-^--^^iRj ^', 'l-a'dlein.
zdy ba'dd-lionnt , ^j^^^sxi ^ kyf
haadd-liouin . ^j,-^xi J-ar.^ be-hdl
ba'dd-houiit , ♦— .^;s*j A-i^ ?«c^///
ba'dd-houm.
— Comme moi, ^JJ-^=="f bihdl-y,
^j =ayy.
— Comme loi, v^'-^ bi-hdl-ak,
<j}~} \ zayy-ali.
— Le Commeiicemeni de l.i sa-
gesse est la craiiile de Dieu, /r-'i
àiil 'iàls^ _^ ioJCsr' rdss êl-hik-
mel Ity }nehhdfel u4llah.
— Au Commeiicoment du mois,
jj^- i ij^ ^ fij (jltoricl cch-cliali(ir.
— Au Commencement du livre,
wJ' — ^>J I i-'-^_; ^ fy oudjiici êl-
— Comme lui, si^ss^ bi-lidl-ho, hildb.
Il a COM.MKNCI':, 1-V." bedd. ^->">
bedey, bedy, bedd, I.J^i cbledd,
Jw» mellil-ho
— Comme elle, ~.~^ viellil-hà.
— Je serai Cumnie j'ai été, ^^o
,.\» — -\ ^S^- — A. — i l:d-('ii-)u/ I{ont
dkoitn.
U
— Couiine si, ^^ kaénn.
>ij^ i éblelech .
— Il Commence, ^--^-J yebdy.
— 11 a Cnmiiiencé h écrire, .'^
^^->o dur yeklub, s, -C-X.' ,l,^
COM
âkbad be-
t
148 COiM
— Comment est le temps?
iJ \ kyf êl-ouaql ?
Commentaire, ^*
lefsyr,
^ y^ cherJt.
CoMWt:iNTATEUR,^*-i'-" mofusser.
Il a Commenté, ^jt charah,
sàr yeklnb,
'l-katb.
^ 11 a Commencé de parler, jLvo
cf^^. ^('tr yJiahliy.
Commensal, J-jI dkyl; *j.xj
nedym, pi. U_\j nodamâ.
Comment?^ ^ kyf. keijf, kief, j^^ fassar.
ij^-S keijfach, yLf keyfen, ^\\\ ' CoMMET^ÇKî<T,j^^'' iâdjir, lâgir.
êzây, êzêy, ^■,1 êzeyy, ^^ ênnmj, idguir, pi. X^^ louddjdr; \.^.^-~^^^'
çL j^^i êy chy, , wi êch? : mosehbib, /^l?**" sao»/dqi.
— Comment te poiles-tu? ^^^ ! Commerce, i-l.**^ maameUk.
<^^=^kyfhdl-ak,^ji'=s. ^i^ êych i\^lx/> ma'dmeléh , S,ls-' tedjàréh,
.-^ — ., sabeb, sebeb.
hâiak,'^ij\\\ êzêyydk,'<iyi-S ^ ^S | loudjdrah,
kyf keyf-ak, ^^^A ^_àS liyf ênl?
(en berbère, <;Jj-*J nemoulyy?)
— Comment vous portez-vous?
*xjL;:s. jjiJ^ êych hdl-kourn, i^^'
aX;s.U êych aley-koum?
— Comment se porte ton frère? 1 — Premier Commis, v ^'jb .^Ij
^j^ I J-=5- (i^-jl êycJi hûl dkJtou-k? bdch kâteb.
— Comment te Udmmes-tu? H a COMMIS (fait), J-^t a'mal,
_c! '^.-d.~<l tsw-afce?/? ^-o.— 1 ^^ ^S j ^x'i faal, >._^5l!j'J êrtekab.
— (chargé d'une commission),
s ^*^j' tessebboub, ^-^' Ij \j^> i êch-
cherd ou êl-hya.
11 a Commercé, vw^/-»*J" tesseb-
beb, j^^'j tâdjar.
Commis (subst.), <^'J^kdieh.
kyf îsm-ak? (en berbère, o'.;.o.~'l L^
tnâ îsm-ennek?)
J^ ouekel, J3_j ouekkel, ^_^-^j,
— Comment dis-lu? J_^-' ^i' o.uaqqaf.
êijchteqoul, JS^ ^ ù^i kyfleqoul? COMMISÉRATION, -.=«-tJ"/er«/i/iîm.
— Comment nommes-tu cela? {P'oy. Compassion, Clémence.)
^5 -^^j' ^ ^Skyflessemmydy, Commissaire, J----^ ouekyl,
X^'^é qoumsdr, J^j^ mersoul,
à.^»Jt ^_^r kyf îsm-ho?
lOM I
J^»"j melouehkel . ^j^ tnolouahj,
..^. onssy, ouessy.
— des guerres, j.i-^ mohâclter,
>V=.._0' ^iu'-^.-' mnhûcher êd-dekhijréh.
Commission, J-;V^y louekijl,
i--^^»j' toiiessi/ch , c=J_.i.." tcfuui/ihl,
i't^ ouliâlah, oukâléli.
— Il a donné une Commission,
A^ qassad, l^ qaddâ.
Commode (adj.), ^--j n«/e',
v^ "^
• vieriàh.
Cela a été Commode, ÎÂ — >
^Jy\ hadd êrtdh.
— Commode (meuble). {Poyez
Armoire.)
CoMMoniTÉ (aisance), w^^^j..-
merhab, J-^-— salil, ia-l. râhah.
— A ta Commodité (à ton loisir),
•s^Xi^ '.c o'/â mehal-ak.
— Commodités (garde- robe),
ij««-i»:s. tchechmch , i-j>~i^ chichméh,
-.; beyl êl-khdly.
CoMMuTKi.N, -ii-' ^-s-' tahrykh, ê
.i9 CO.M
— (df! peu du valeur), <-o'_.
oudtly. , r-.>-> rekliys, fy^':r^\ '*«-
1 khyss.
I — (peu rare), ■^_^^_ft'» moudjoud,
j^tS kclhyr.
■ — Les lions ne sont pas ('.(.m-
muns dans cette montagne, L\.js
c •• ^ • ^ C • ■■ ^ • •
hadd-'l djehel fy-h ês-sabë ma mou-
. djoudyn.
— Le Commun des hommes,
a,s rt ouamm.
4> ^a.. harak'ih.
11 a Commué. (^". il a Changé.)
Commun (général;, >.i— t n'«m,
rt Hiym,
^'
a «mr/,
mecliê', '^^ yii^ mouchterek, c,"^*^'^
aninunïy, o'mouni'j, ^^b koully.
C
— Nous avons tout en Commun,
<j5\.i, LL.J -1> J^ /t'of^ c/iy 6aj/n-
nd cherekéh.
Communauté, tySj.L chirkéh,
cherekéh, j.-..»^ djemd'ali.
Communicatif, ^^'~■^:^ mol-
chdrik, ^j^^' momlezidj.
Communication (participation),
<jjA.tJj tedidrek, ii-s a'idqah.
— d'une nouvelle, ^--1 î'idm,
'lâm.
■ — d'une maladie, a-' ' t— serdyèh.
" y
Il a Communiqué (un secni),
j-^i ddhar. ^ u^j hacha f.
— avec quelqu'un, j^'^ hhdlall.
— Ne ('omuniiiiqiic pas avec eux.
♦j,]aJL:i-' J Id (ekhillell-hoiiin .
COM
150
COM
Commutation. {Voyez Chan-
gement.)
Compagne, à^---= sabyéh, pi.
sOLjL.^ sabdyâl: i^-^cs-^-o sdJiebah.
pi. 0»L.^=».L^..e sdliibcU.
Compagnie (société), ifj^- cher-
kah , cherekéh , icL_*=s. djemâ'ah,
v-.W-' medjiis, iii, refqah, i.^s-^
sahbali.
— desoidnis, i-1'",.' ôurtali, chirtah.
Compagnon, v«^=vL^ s^/Z/e?;. pi.
V j^sr-^' chxhâb; t3r:°i l'cf'J'-]: '"""
/^(/7, pi. 1-Ï3, refeqd; ^ v-^ cheryk.
Comparable, J-^''-»-* mo'ddel.
Comparaison, v-;^' lechbyéh,
tedibyhj^V^i^^-' teiiitJiyl, -^jiqaouss:
jJ.i/= melhl, mes!, pi. J-i^l dmlhdl,
âmsdl.
11 a Comparé, Jj-a ga5f/, ^_^r-'J
çâss. ^-...i. chebbah.
il a Comparu, ^^'-2^ hdddar,
v^is.^v Jiaddar.
■• I
— 11 a fait Comparaître, j-^s-'^**''
êsUfhdar.
Compas, j^J berl'âr, J,jL^ rfrt-
6ef/: .dL-j bykdr, pl.^L-j byâ-
ker.
Compassion, i>*^> rehmnh, i-BJ:^
chefeqah , i<v^ ^/= merhaméh.
11 a Compati, il a eu Compas-
sion, «^ , rahern . ^.i.-t, chcfcq,
^ c,, raf[. ^ a'fj" terdf, L-". reld,
^ ^Jsx.'' taaUaf, f.y^^' iehcnnan.
— Tu n'as pas Compassion de ce
pauvre, ,~-\~-,i! ! J-» ^^ 13^"*^'
md techfq nia hadâ 'l-wesJiyn.
COMPATIRILITÉ, i'ï-iL;' moud-
feqah.
Compatible, i^-'^^y moudfiq,
^J.Asr-'*"***^ mnstdhiiiel , Jf.^'^cs:'' woJi-
tawel.
Compatissant, -^-=^, rahym^
i^y^ chcfouq: ..)j--» hannoiin .
i
pi. .>^-aw hendn: ,.r*=^, rnhmnn,
«L.a.2., rahmân, i°i-:^ chefyq.
Compatriote, ->-V -^-j ouclad
êl-beled, aUI ,j 1 êbn êl-beled.
— J'irai loger chez mes Compa-
triotes, ^j.-vij -X?' "^'^ Jp^ ""^^'
a'nd douldd beled-y.
Compensation, j^'^-^ eonddd,
î'ouddd, îLàiXo moukdfdh.
11 a Compensé, ^_^j=- e'ouad.
Compère, ^^-i^ chebyn: ,^y-y^
lia COM PASSÉ, ji^^J^J J^ /w^ ! mochhi/n, pi. ^^-'^-^^î âmchdbyn;
be-'l-berkâr. \ w^jjc ry'nv?/;, pi. ^^j|^£ aVdry6.
COM
COMPKTi:.NT, ^JJ^ la'yq, v^^^'j
ouddjeb, ♦j -^^ vwidijm, 13^'' "'"-
liaijq.
GoMPÉTiTF.un, v^":'* ''«7?/'^-
CoMPLAISANCi:, rJ=L.dw klnitler,
kliàllr, '^^^y riddci, v._^s-*-' ladjyh.
CoMPLK.MKNT, ■^■'y'-^ klamméh.
(f'oij. A(:iii:vi:mi:.\t.)
• loMi'i.KT, J--'='^ hiiinel. [Foyez-
ACHKVÉ.)
11 a CoMPLihÉ. [f. Il a Achevé.)
CO.MPLKTEMIÎNT, -'--^•' lemdm.
Complexe, ^t-vo r/c»<7i. [P'oy.
< Composé.)
CoMPM.XIO.N',^*;^ lahy'alt, ~,^y^
niezdtlj, iïiji. hhaliqéh, j~^ lidl.
Complication, [^-M êUioud.
Complice, ^^-j r^ cheryk.
Compliment, >J.~. seîâm, i^jl:
tehnyah . ,~jj Ichenny.
— Fais-lui mes Cotniiliini'tits,
^-•^ j^f--> li-^c ♦•l~ > sellem a'iay-hi
luin a'nd-y.
loi COM
; Composé, v._^_S\^ inourcl;keb,
J-^xi^ mouchlcmcl , , ../^s::^ mo<-
saowar.
lia Composé, , 4^' «//^f/", v^^»
rakkab, ,^^^"^ sanaf, ^ i^— sau-
na f, ijiJ ^js tdhaq, *-^ d iiiiu.
Compositeur, ^ ^iy mouallef,
t^.^^ mossannef.
Composition, ^.^-^^ ^-' terkyb,
^_^Lj' tâhjf, ^-i-^J' lemyf, .-Xj !
închâ, ia~-si:^ mossanuefah.
Compostelle (ville d'Kspagne),
V 'jixJ ■.j:^-:J:^ Client î'aqoub.
Compote, "S-'f-" morabbah. .^ y^
morebbà.
CoM PRÉH ENSION , ■>-:• 1 , - i \drdk.
Compression, ç4rx^/ct/^02/y?'
11 a Comprimé, ^^^ dayyaq.
Compris (entendu) , -'^^i'' »»e/-
— (conlenu), J.^w«.o tnoucltleiml.
— Y Conipiis, J-^i- ddkhcl.
— La vente, y Compris le bé-
II a Complimenté, c-* benney, néfice, ne monte qu'à mille paras,
hemid. .^o lebenneu, »L- sellem. J^
Complot, 4_~_.ojuj maassyah, 4^
^\ij| îllifdq.
Il a Comploté, ,
^^wt a' d s se y.
_^M )^ êl-bya, dàkhel-ho-'l-
mekseb, md ytlaa cby clld dlf fad-
aassey, dab.
i II a Compris, ^^^ fabam, fthe-.n,
COM
152
GON
fahem, i.i dard, 3-à.l âkhad, ^^.^-^ GoNCASSÉ, ^^_».3J.^ meJqouq,
$ama\ ^^.3 darak, (i-Li,! êchlelaq, {J^y^j^ merdoudd.
fks fetlenn, ^L3 lyfenn. \ H a GOiNCASSÉ, ^s-*" sahaq,
— 11 Comprend, ^j^s^^-' byefhem, /r)-" deress, ^jsj ress, ^j redd,
tiyefham. {J iahan, ^^ daqq.
— Comprends! (imp.],*^^,3 ^e/iem. Concave, j.ï*^ mou'^or.
— MeConiprcnds-tu? ^-i^ ^^.«.^ COiNCliRNANT, ^^kl^ molaalleq,
feliemt-ny chy? ,y,}^ dâyr.
— Je te Comprends, ^„n-,?Lj H a Gonckrné, vw^~.U ndsseh,
hâfhem-ak, ^.*^~-L_j bâsma uk, (3 ^c-'^Uaq.
cl**— J ^\ râ-ny nesma-ak. — En ce qui Concerne votre pays,
— Gomprends-lu l'arabe? c^-"^ j*S-x1j w^^-^l^j U ^ fy ma ynâs-
^-jjjiJi vJ . J.y ert< tedrek êl-a'raby, . sefe beled-koum.
j.x!î ,^iJ C^j! énf /e/'/iem êl- ' H s'est CoNCEaxÉ, .y^\ êch-
araby? , taomr, ^^: naddar, yù. — j ledah-
Un CoMPiiOMis, 2Aô'-*^ mo'a- ^a»"-
i!/ù/e7^, J>^-1^.^ maslahah, J^'j_y Concession, -»-;w" ies///m,:î; La.!
leouâ'oud, *-3^-J' terqym. [Foyez êdjdzéh, J^ menèli.
AccoriD.) CONClEiiGE. {Foyez GeÔlii:i!,
Comptant (argent comptant), Portier.)
jy;£>l^ (TL? felouss hddder, a»'i-î Goncile, ic^*^ djemâah, a.^
j^.s-'.j derâhem bé-'l-hâdder, -\iù medjme.
tieqd, (ja^3 ço6t/. (/^'. Il a ACHETÉ.)
Compte (subst.). (P'. Calcul.)
— As-tu fait ton Gon)pte? «Ji^-Uc
«^.jL^aw ^ a'melt chy hissdb-ak?
11 a Compté. [P'oyez 11 a Gal-
cu LÉ.
CoMPUT. {Foy. Calcul.)
Conciliateur, ^a^-* messaUh,
mouslih.
jCoNCILIATION, às-La^ mossd-
lehah, ^'«= soulh, -'L^'" lessdlouh.
{Foyez Accord.)
— 11 s'est Concilié. [P'oyez il
s'est Accordé.)
CON I
Concis , ^r-r-^' qassi/r. yj^'i^
CoNCLL", ^ï*•^•^ mound'qed.
11 a Conclu (terminé), ç-^ fa-
regh. *~=^ khalain. [F. Il a Achevé.)
— 1111 trailé, Js i~)i ».3_. ouaqaa-
'ch-cltart.
— (tiré une conclusion), ^
neleaj.
— P(iur Conclure, ^y\ ou êl-
iikher, >^x5i J-o.sr-* mohassel êl-
hhini, ^bl\)' hli ghâyel êlkelâm.
Conclusion (fin), *x:=.. khaim,
•-o^y tetmym, ->-^' Umâm. {P'oy.
Achèvement.)
— (conséquence), icsr:r^-' (eny-
âjéh. isr^-* lenydjéh, jj.^.s>. hoiis-
foul.
< ONCO.MBUE, x-^ khydr.
— d'une espèce très-allongée,
^y^ faqqous.
— sauvage, .l.d.sr'' LJ qald-'l-
homdr.
CONCOUPAT, ,'t-?j Jj^ qoul OU
qardr.
Concorde et Concohuance ,
iJÙ'-j:^ motldlieqah, i'iiK.' inouâ-
feqah. [P'oy. AcGORD.)
CoNCOLItS, ..._::v.3j! îzdihnm ,
Wi CON
^L.ij! Ulifdq, ç-L*~ïvi uljUuu'ui',
5jj L..W» luessdyréh.
Concret , -\.<s3r^ moundjemed.
Concrétion, .>--iJu.'i înè'qdd,
ùt^2^ djouinoud.
II a Conçu (il a compris), [f'oy.
ce mot.)
-- Elle a Conçu (elle est devenue
I
enceinte), ^JI^-L--^ haiiielel, vJl^.La.
habelet.
Concubinage, ,J^.^" lesryr.
Concubine, ^Jj— mryyah, pi.
^,'j. — sordry : i^;v'-^j^ ôddlyq,
^jLj^^y ôdddlyq.
Concupiscence, ij.-Jo chahouahy
chehouéh , a^j; zonyali.
Concurremment, L*^ ma an.
Concussion, Ji? zoulm, 8,jL-^^
mossâderéh.
Concussionnaire, J~^ zàlcm,
zâlim.
Condamnable. (F. Blâmable.)
Condamnation, ^-^-X^- lak-
kym , /' j—^ r"^*^^ lioukm cher a ,
'j.2^ djezd, ■ — -iss qaddd. {Foyez
Blâme.)
Il a Condamné, v ■-- a'dnh,
yj-s. a'ddch.
U^
- dahcs. , ciiv.5
(lahadd, ^t *-V^ ha};am n'ici.
20
CON 134 CON
Condensation,, ^^^^î ielnhyf, ï^'i.^ mozâkeréh, i^jl^^ wo-
teksyf. hâourèh. [Foy. Colloque.)
Condescendance, Jjj^-Mejie:;- Confession, , 9^— ^ Viirâf.
zoul. Confiance, ,.i^^î înuhi, àmûn,
Condisciple, ^-J v-^ cheryk. êmân. ^.<c:cl î'iiwcid, 4Ï.' theqqéh,
Condition, -^r^ chart, cherl, ^J leovehkoul.
pi. ^jj^ chourout. ! — 11 a en Confiance, ^'-^ ^^\
— (état), JL=>. hâl, pi. j'j^i âmann nid. {Foy. Il -^'esl Co.nfiÉ.)
âluniâl; .)l-i^ ch/Jn, à-^t ronthéh. Confiant, J—^-- motouefsil.
— A Condition que, ,.ii hjA^ Confidemmf.nt (f^n confidence ,
hecharl ênn.
Conditionnel, <J^_:j-^-' rnech-
routty.
CONDITIONNELLEMENT , i> f-^J
be-chart, i^iJl-j bê-'ch-diart.
Condoléance, *Jj-*J ta'zyéh.
Conducteur, ^3->'a hddy.
Conduit d'eau, iJL^ saqyah (en
espagnol, azeqiiia), îj.s-* medjrâ,
'j.^ serrent.
Confidence, t-- .«err, i;V"v=sr^
mahremyych.
Confident, ^"-^' ^'-j ^-^ r/f/-yA-
es-serr,
P^
r-^ mnhrem, J^^'*^ iHa'-
temed , «j_\_j nedi/m,
moiissdhib.
r
ONFIDENTIEL, ^Jï^•->' serry.
Confidentiellement, bU::^!
midjrâ, migra, megrê , , ^j.3L_3 tlimdddn. [Foy. Confidemment.)
qdilonss. {Foy. Canal.)
Il a Conduit, ^^j oueddey,
ouaddà, J-i».' êrched.
Cône, iis.vs-* makhrovtlah.
Confection (achèvement), ^L<sji
îtmdm. {Foy. Achèvement.)
11 a CoNFl É, J^ oufl/îei, aL« sellem.
— Il s'est Confié, J^j louekkel,
teouakkel , l=!^,radjd, ragd.
Configuration. {Foyez Con-
formation.)
11 a Confiné. {Foyez H a Avoi-
CONFÉDÉRATION. {Foyez Al- SINÉ.)
LiANCE.) Confins (pi.), ^^-^^ hedoud.
Conférence, d^'> mokdleméh., à^L ^or/'.
CON 155 CON
CO.NFIIIMATIF, wV^aP movehJxCd. CONFORMATION, J-;;-^^-' leclikljl,
CONFIKMATION , ^Jà-^^.^' te!<a(}- :> yj^ $ouroh .
Conforme, i^^1-L>» mnuiiâbiq.
^iiL.» moudfiq, v ^^^x.» mounnft-*
scb, ^ ^2wo..i moiicljib, i^KiuAy» mc7i-
îlhbdL
dijq, j'^-9' 'îqrâr, .Jl..
îsbôl , ,'^i;^l htiqràr.
Il a CoM'iiiMi':, vji^-J ihel'bet.
— lin Iraité par ini serment, ! chûbih, mLLci» motchûbih
^^^~=s. hûllaf.
Confiscation, i=--:= âabt. ^j^
qabd , 5,^L/y£^ mom^sâderch.
Confiseur, ,;J"'y-^ haUmâly,
halaoïiâhf. ^2>. L_l;s. lialonddjy,
,=v,Xi^ chekerdjy.
11 a Confisqué, uvXnV lemeUek,
f^—j ouesscq, (j^ qabadd, h^
daball.
Confit, ,.: ^^ morabby.
— Fniits Confits. [Foyez Con-
fiture.)
Confiture, 5_j-2«- halonch, hal-
ouoh, hdlaouah, pi. vJ1^1_Jl=>^ hal-
oinil, halaouul; >j.2î-*^ maadjoim,
AJ y.a iDdrabbéh, merabboh.
Conflagration. {Foyez Brû-
lure, Incendie.)
Conflit, 9 .Lsj' tessâron'. [Foy.
Choc, Comrat, Altercation.)
Confluent, «.-^.s-^ medjma ,
Li:U moxdteqâ.)
Il a Conformé, Jl* vieillie!,
messal, i^-t. chalhah, v ^^lj n<^/s-
se6, Jj'!-* mâlhal.
— Il s'est Conforné, (Jjà'j oxiâfeq.
Conformément h, en Confor-
mité de, ^^ À^.S' hjf, i^ hamn,
^ ^*^s:i be-hisb.
Conformité, (J»'jli=.V teiifibeq,
A-^Ly» mendsaehéh , 4.b-<s.-» viemd-
iheîéh. (^oy. Concorde, Accord.)
Confrérie, ^^_j=^^ âl;h(iovi,éli.
11 a Confronté, J-"-^ qdhel,
*=!.._; I ouddjah.
Confrontation, «^■^-s^'j^ moud-
djehah , i-o'-ï.* moqdheJéh.
Confus (môle), Js^s^ tnakhlnuii.
— (honteux), ^Sj^s.. khazydn.
Confusion (mélanp;e, désordre),
M=k /,7ifl//,, iaJàr' tekhlilll, i?^>b:kî
Ikhdldlt.
— (Iionto), aj'",j:'i klirzdiiéh, l'^à.
khazd, (.>_»^-'" lelilnun: v ^-s o*!/''»
lia C0NF0NDU(mêlé),is-^ A■/lrt^'^^ pi. > 'j^ ou'i/nnb.
CON 1
Congé, sy.:-^^ desionr, ïji-=^'
êâjdzéh , êfjiizéh , ,^^\y^) \ îhsirâf.
,j.~. sour, ^^\ êdn, i.^ji froussah.
* — Il a pris Congé, f-^j ouada',
^iw<^j \ ênsaraf.
— II a demandé son Congé,
,^lx^1 êsiâden.
Il a Congédié, ^^J-^ saraf,
^û■^ tnlaq, #4^^' êtlaq, ^j^ snr-
7 ■
rah, J.3 fell.
Congélation, ->--i=^ djelyd.
Conjecture, ^j^-à zenn, denn,
pi. .>_»Js denorm, zenoun, j^-*sr-'
lekliruyn, yK rotimmiz, .'--t! tbdr,
^a)i.zL\ îchttldq.
Il a Conjecturé, ^^ zanv.
dann, ..y-fr^»- khammen, ^^J^ leouh-
henn,'yy remez, j^~\ etehar.
Conjoncture, i-^y fersah.
Conjugaison, ^ij^'i lesryf.
Conjugal, --'jî/'^ ?^ metâ-'z-
zaovâdj.
Conjuration, ^-^-^\ robtah.
[Foyez Complot, Conspiration.)
Il a Conjuré (v. n.), Jajl.j" te-
râhatl, , «L-i-J iechdouer: k= V teoud-
mer. P'oy. il a Conspiré.)
— (v. a.), ^_J»£ ^^ ^i^ halafalà.
— Je t'en Conjure, au nom de
56 CON
Dieu, de ta vie, do celle de tes en-
fants! à'-^:' ^'Sl^, e).JU iiJLj
^-J^Jj b-illah a'iay-k, be-hayâl-nk,
be-hayâl oulâd-akl
Connaissance, ^j»^ ma'reféh,
Jit a'ql.
— Il a fait Connaissance avec,
ft.^ ^ o»*.' laarrafma\ ^,^)-*J
ta'âraf fi/.
Connu, ^^4«.»«^ maaronf.
Il a Connu, «^ ô»s uaref, a'raf,
Jjii aqal, »»^ clia'ar, Ut a'iurn.
— Il Connatt, ,iwx^.j hyaraf.
— Connais ! (imp.) ,^c-l d'ara f.
— Le Connais-tu? ji,-*.j" C^'
eut larrif-ho?
— Il a fait Connaître, j-^ u'qqul.
<^_Jy arraf, Js, a'ilam.
— Personne ne Connaît sa ma-
ladie, ix*9^jj , ^jC J=w! u» ma dliil
a'raf be-oudja't-ho.
— Chacun le Connaît bien, Js
_^JU (S.iw»j J^_3i.!_j Icoll oudked yarcf-
lio iiielyh.
. — Je ne les Connais pas, ^J, L»
^j,xj> à-ijXA ma l-y ma'reféh ma-
houm.
— Il a Connu charnellement,
^.i iiclidh, O.J nekâ, v^'-j nâk.
CON 157 CON
Conque, ->-i-o safad. Il a CoNsi;iLLi:,j!-i^! «(■//«>, j^ii-î
CONOL'KliA.NT, » -.-j—i ijhdleb, ! êchouar, ,-0 dabbar, ,j~^ châouar.
Co.NSENTK.MK.Nï, t^'-^J ouafâq.
il L
^_5.", -i ghdzij, ^\-x^ moyluhy, yS
zdfer, ^j'ii fâlih.
Il a Conquis, w^ ghdleb, J^
fa(ali,^.\sJ lemelleJi, <.^^AxJ te<jlta-
leb, ^^~~.l ésloueley. j:>s..:lj\ ên-
lessar.
Consanguinité, A-'ji qordbéh.
Conscience, ^^^ dumniéli, dem-
{P'oy. Accord.)
Il a Consenti, J,! w^-?-' âdjdh
lia, ^^, reddà, reddeij. [P^oy. Il
a Accoudé.)
Conséquence ( conclusion ) ,
isr^r^"' nelydjêh.
Conservation, -Î^à^ hafd, hefd,
mah, A-J nyéh, iys^-i bessyréh , hifd, ir'f^ hirs; i-^-^^ seyânéh ,
r^'
damyr.
pi. .\^'^ saouan.
— Sur nia Conscience, ^>0 ^ 11 a Conservé, ^^ hafedd, ha-
fy doiinnet-y, ^^ Iz a Ut dom- fadd, hafezz, 1'^*=^ haress, j ►o.
mel-y.
Conseil (assemblée), ^^
medjma. {P'oy. ASSEMBLÉE.)
harez.
— Que Dieu te Conserve! Jjî
oJ-*-L~j yillah yssellem-ak! a-uI
— (avis) , .j-i.. cliour. pi. ,L-i^ ' ^._->_àw_*_j Allah ya'âfy-k! il)!
ûchoudr; ^_cl, rdy , plur. ',1 ârd: ^iJJàxsi Allnh yahfedd-ak.
CoNSiDÉiiAHi.R, .Jài a'zzym.
Il a Considéré (examiné), »ii>
^3 naddar fy, yo^^ damer, J^-j
tdm mel , .x:;i ' êflekar.
11 a Consigné, ^y^ nmkkan,
ç-.-l ûoudn', ,1— sellem.
— Tu Consigneras celle somme
entre les mains de noire ami Ibra-
.!Lj" /.-J. À )l \^
iyjL^ mechoxirali. pi. ^-^L^ mechyr;
.~j J.J tedhyr, pi. j^'lj.1"' ledùbyr.
[Foy. Avis.;
— 11 a demandé C'jnseil, .aLùJj
teclidonar, lechâouer, ,-i:JL-' ^s/e-
c/(âr.
— 11 a donné un bon Conseil,
_.w^cj nos^ali.
— Il a donné un mauvais Conseil, bini, ^
gharr. * — - — ^
C
CON
158
CON
felouss tesellem-ho fy yd moheb-nâ massyéh. { P'oyez CONJURATION,
Ibrahym.
Consistance, ^^-^s qeydm, J^=>.
^^ 4j2jM hdl êl-ouqouf.
II a Consisté, , ^—ijJS toua-
qaf.
— L'affaire Consiste en cela, j.^ oT
! J-.* ^-:. ^ ^^j êl-dmr oudqef a'ià
hadâ.
— Cela Consiste en trois choses,
inoldssess a là IheldLhel oûmour.
Consolateur, ^j,}*^ mo'azzy.
Consolation, <>jj-'Ù" leazzyèh,
^jS ferdj, .\\j-^^ selouân.
11 a Consolé,
L
V^ a zza.
sella.
u zza, a zzey, ^^..
— II s'est Consolé, Iv*-*' laa'zzd,
^yy teazzey, ^.j: a'zd, azey,
,_L^' lesellà.
Complot.)
Il a Conspiré, J^.*^*J la'amel,
,J.i gltudar, ^^^^ a'ssd, a'ssey,
^ ^W halaf. (P'oy. 11 a Conjuré,
Il a Comploté.)
CONSTAN C E, ■> i Ai:- chedddd, C^^ J
Ihobl, Isohl, »0--^ thebdl, i^j\^^
meddouinéh.
Constant, J-J-Xi^ cIiedyd,'Jl^>l'J
ihâbelt, tsdbetl, v'-^ ddyiiu
— lia été Constant, -.L chedd ,
o^.J Ihebell, tsebell.
Constantin (nom propre),
ij^jUi^h^s Qostanlynuus.
CoNSTANTiNE (v. et pr. d'Afr. ,
<u^ia;^^3 Qessentynah, i^^z A'nn<i-
béh .
CONSTA.NTINOPLE,
Is-
lanboul, J»_^_iL^;: — .\ Isldnboul ,
Il a Consolidé, Sii. c/(efc?(i, J.:c^l ; J^^'\h^\ Islanboul, J^a^lJa— 1 7s-
êchtedd. (P'oy. 11 a Affermi.) ! tdnboul, J»-^_^-«._~.l Isldmboul,
I ^ •
Il a Consommé (terminé), ?> t.3 i...xJaJa.,^ Qoslanlynyéh.
faregh, {P'oy. 11 a Achevé.)
— (il a absorbé), J^l âkal, v^^
haiak. {P'oy. lia Absorbé.)
CoNSOUDE, f,S~s:^ lahalioum,
^:^Lo.s^ djemâdjem.
C0NSPIRATI0N,j J.C ghadr,^^f^:xf
— Natif de Constantinople ,
^Jj^^-L-l îsldmbouly , ^J,^.s_;_Ja^ i
îslanboîily .
Constellation, (^oy. Astre.)
Consternation. (^. Crainte.)
Consterné, '^^'f mar'oub.
CON
!I a CoNsiKitM-:. w-
(/'()//. Il a I': riiAVK.)
Co.NSiil'ATlO.N, ..is-M
êl-baln, ,.t-c^ ■ .«^^ liobu l'I-baln.
Il a été Constipé, ^:^' icqab-
dedd , ij^^ qobbedd, »'^ kolein,
-, raab. J-^-t. chd'al , S.: bdd , \ji\^ helak.
[f^'oij. Il a I5itli|,|':.)
Il a Co.NTAGil';, l^jui vnadâ.
Co.NTAGIliL'X, ^J,A*;.-» monadij,
monedy.
GoNTAGIOiN, \ù,fj\ ini'dd, ï-^-
qohd
.^l:i^\ Ai. cil edd èl-haln , aaI:.' ^js^ I a ou déh .
i'itqal edd laln-Jto.
Il a Constitué,
r
cquin .
CoNTK, ■»:; -^ InJuîi/éh, liihdi/ah,
^_^j. reoiuîijah, ^J^Jo^ ]iadouls:((h ,
àqdm, ^j-*-=^ djaal, *-*, ressem. i hadoulhêh , hadousséh, iîj J-.^ ka-
— Il m'a Constitué scn procureur, ; dylhè'.i, hadijsséh.
.^K^ ouel:kel-ny, AS^ ^-JU=w 11 a Conté, '_; -, reouê, c,cs hahâ,
dja'al-ny vukyl-ho.
,-X.2w hekà, hakcy, haky, «^Aa.
— Qui \ uusa Cotislilué nus juges? haddelh , haddels.
x^ »V-5i ,.-- inan êqâui-
kouin Qodddl a'iay-nd?
Constitution d'un Etat. [P'oyez
Charte constitutionnelle.)
Construction, (jl-n^' benydn.
[Foy. BÂTIMENT.)
11 a CONSTIIUIT. {rayez il a
n.vri.)
Il a Contemplé, J*1.1' tâmmel,
[P'oy. Il a CoNSiDÉnÉ.)
CONTEMIOUAIN, j.^ ^ y5 ^ fy
ferd a'mr.
Content (saiis-fait) , /i'J qâni\
^Ju> moqânè', a-^-Hx^^ viostcqnu',
L-:^ I , rdddê.
(gai), Lj.>*^ mabsoutt, ^ ^v»
Consul, J-^^^ qonsol, J_a.^sjJ> moUarrah, L^.^^^^j.j' vicnbiistalt,
qonsoul, pi. J--sLj.3 qendssel . ^.y[=s. y3 ferluîn.
Il a Consulté, [f'oyez 11 a de- — lia été Content, ^=j red~
mandé Conseil.) dey, reddy, L-<to. raddû, ! ^A
— lls'rstConsullé(ila prisgarde), êrdd.
,.i»;_' i'.<icclidr. — Kilo a été Contente, <JL-~~^,
il a Consumé, /ji»-». haraq, rcddyci.
CON
160
CON
— Ils ont été Contents, 'j-^j
reddoi'i.
— 11 est Content, ^jyi byerdâ,
2 JsLà. V ^Ji=.i yllayb khâltr-ho.
— Je suis Content, j=j*^ b!
dnâ mabsouU.
— Tu es Content, J=j*w> Cl^oi
ênl mahsouH.
J.-vsL J-a-l jj^^5 l->* lutdéh 'd-dâr
dâkhel-hû met fy-ch âhd oudssel.
CoNTERiES de Venise, jj—^
^J>\J khercz hendeqy.
CoiSTESTATio:<, A^^ IMssâm,
pi, »jL,^^ khessâym; s ^y^sr^" me-
djdouréh , ïJ'— j nâqrah, is^Lx»
ma'dladjéh , i^j^^^d^ khassouméh,
— 11 n'esl pas Content, v -^^i:J ^ , ahj-^Lsst^ mokhâsseméh. {Foyez Al-
S^isLà. là yllayb klidllr-ho.
11 a CoNTEiNTÉ, V -^sr^ a'ddjab,
fi.:ji qanna.
— 11 nous a Contentés, Â-à.!
Ljj,i5L:à. âkhad khdUr-nd.
— 11 s'est Contenté de, ft..i..s
qanaa, >i.;i;~.' êslaqna, êslaqnè'.
CONTENTEMIÎNT, I- — -^^j reddd ,
^yS..'J tefryJi, y'\s\ îfrdh, v ^=s^
a djeb.
11 a Contenu
^J*/^:^ damen , -h^-
— Ce lieu ne peut nous Contenir,
avisjl! IJ.A Ixx^i U ma yssaa'-nd
Jiadd-'l-moudda.
— Le Contenu de la lettre, ^^_J•(^-~ap
■,^^j^\^)\ madmoun êl-maktouh.
— Il Contient, ^*"^-' byessa .
— Cette maison ne Contient abso-
lument personne, L,^l=i.Oj| J.,M 5J.»
/j..^«. ouassa ,
dabell.
TERCATION, CoNFLIT.)
lia Contesté, ^^i-^^ hddjadj,
^^l^^ddded. \Xfi mârd, j-'-^ nd-
qar,^y^i' a'd/oc/y, W Lj bdlalt, ^y-ss.
Cl • >^ •
djâouar. {Foyez II a eu une Alter-
cation.)
CoNTiGu, ^^ly q'^i'yb, ^uj
taalleq, ^^-y^.L.' motldbeq, ^J-J-^
moidzem, (33 moJdzaq, ijy'^
molasseq, J-^"'' monsel.
Contiguïté, JL^'! îuissâî.
Un Continent,^-" berr.
— Les deux Continents, ^\^y
berreyn,
— Le souverain des deux Conti-
nents et des deux mers (titre de Teni-
pereur ottoman), ijijr^ (jLia-^
,^J ksrc^'j soultdn êl-berreyn ou é/-
bahareyn.
Continuation, i^j'*^*nec^âoM«-
CON 1
»)ie7tj i-^L^ mouâddibéh , ,K^'^,
istimrdr, >L,5 daouâm.
Il a Continué, J-i» dall, J
tamm. v ^^j ouâddab, jj^ ^\^
diîm a' là.
— Il Continua de faire son ou-
vrage, aU-L J-**j >'^ ddm ija'mel
chogJil-ho.
Continuel, »^_-v>toU^ mouâddeb,
«■^ O dâym, /»j'->^ meddouam.
Continuellement, -*^'-5 <^a»/-
j»!«n.
Continuité, J'i-^''' îtiissâL
Contour, pi dour. [Voy. Cir-
conférence.)
II n CONTOLRNÉ, .b dur, j\:>
dnonar.
lia Contracté (fait un contrat),
^i^ aqad.
— (resserré), ^ damm.
— Il aContractéamitiéjv ^:a.'wsaj*
tessdhab, ^_oV'' ta'arraf, . '.S.'J
teqnrcb, ^j'iu^^ êste^rab.
Contradiction,
-v' viena-
qedd, ,^^' îkhlildf, oJr -\j 6e-
lâllah, jj,L3r'' mohdrenéii .
Il a Contraint, y lazzam, ^ J!
êlzem. ■^.^-^As, ghassab, y
sakhar.
61 CON
— 11 a été Contraint, «^^/^.V
letjhas^eb.
— Personne ne t'a Contraint, L»
uy.-_^i. j.2w! ma âhd gha$sab-ak.
1 Contrainte, .«.-^ — i (jhasb,
>lj^. I îllizdm, ^-^;-^ ghas:iybah.
— Par Contrainte, -^-ssi ghasbân.
Contraire, i^l.^.- moJdâdcd;
~\^ dodd, doudd, dadd, pi. :i\ù.^\
dddâd, êdddd.
— Il a été Contraire, 5-.^ dddd,
^_^-\c a'kass, AJLc a'dned, ^ ^'L::^.
khdlaf, ^i'^ d/a/ess, iJ.^ (farfei.
— Au Contraire, ,^b?.37-^ 6e-
A;/ie^a7, ^bUr-.j be-'l-kheldf, Ij.^
dodddn, ^fSx]l: be-'l-a'ks.
11 a Contrarié, r^—=w /ia/ccr.
{Voyez II a été Contraire.)
Contrariété, CL^?.;.^ mendd-
dedéh, .^^_j}^ kholf, i— J^ i'ndd.
{Voy. Contradiction.)
Contrat, ^ic aaqd, pi. _\£:i!
é'çc/; irj-i chart, s^S'jJ tezherch ,
^ a_^^ moussouq ; i^^ hoddjè'i ,
hogguéh, pi, _^ hodjedj: JJl^J
lemessik, pi. ^i^c1Im>-1'' teme^sikdt.
{Voy. .VccoRU, Acte.)
— Articles de Contrats pi.),
i^_->j ouelhdyq, ouetsdyq.
CON 162 CON
Contre (auprès), ,^ aaf a, J-3 j Contrefait (difforme),
qabel. {V. Auprès, A Côté.
cheny',
— (en opposition), o-^ dodd, FORME.)
doudd, ti-^ doddân, >^-^=i- khe-
lâf, ^o a là.
— Le clieykh a marché Contre
e
mossykh. {Voy. DiF-
nous avec ses soldats, Jr^^^ ^y
L..U iSL^xi toueddjah êch-cheykh
he-à" ssûker-ho alay-nâ.
CONTREDÂNDE, f'-^^^ îmtinâ' ,
i3j^ serqah , ^jy^'' mahroum.
Contrebandier, i^^j-^ sarrâq.
Jl a Contrecarré. {Voyez 11 a
été Contraire.)
Contre-Coeur, ** hemm, *i
ghamm.
— A Contre-Cœur, *._.^j^ ^^
min ghayr qalb, Js^ y^ ^^'' min
ghayr khâlir. {Voy. Par Contrainte.)
Contre-Coup, ^.L-^' tcddâreb.
Il a Contredit, Aw naqed, na-
qad, ji\> kdbar, Wl-J bâlalt, ^h
mqadd, >Xs^ hâren, Si^ nâkar,
cflsL-j ndqadd, (j^»' — £ aâredd.
{Voy. 11 a été Contraire.)
Contrée, ^-^ heied, pi. j^J-^
bolddn; Ji berr, ^^^ nâhyéh.
Contrefaçon , j^jj^ tezouyr.
{Voy. Imitation.)
11 a Contrefait, '^•x'i liaddah,
i.)l-^ chdbah, -\_i_5 qallad, ,_«;
zaouar. {Voyez 11 a Imité.)
Il a Gontremandé, j"«Vr^.^_i
ghayyar êl-âmr, y»^ . J
laf êl-âmr.
Contre-Poison,
^) \ 1^ dodd
ês-semm, (3 J' l-^^'ydq-
êl-ma'ny.
Contre-Temps. ( Voyez Acci-
dent, Adversité, Calamité.)
11 est Contrevenu, ^^ ^3 .à. khd-
laf, jj^s--' tedjdouez.
11 a Contrirué (été utile), ^L)
nafa, ne fa'.
— (payé une contribution), f^^^
de fa', ^jl-»- djâzey.
Contribution, ^^^j-s fardah,
ferdéh, plur. >^W' ferdyd; SijLs-''
medjdzâh, -^j^ kharadj.
— Il a levé une Contribution,
Jj.3 farad, far éd.
U a CoNTRisTÉ. (F. u a Affli-
gé, Il a Attristé, 11 a Chagriné.)
Il a Convaincu, ^Jl^'J thebbet,
CON
163
COP
^j^Ji.j faqass, o^*J'! êlhbat, êtsbat,
^ e,>H ba7j7jan a'Ià.
— Jo les ai Convaincus de leur
crime, ♦-;-«•'- *-i^ *-^^~r.-' bayynel
a'Iai/-houm denb-houm.
— Ha été Convaincu (persuadé),
^-ïs-' lahaqqeq.
— A'^ous êtes Convaincus de son
innocence, ^y i-j| «^aâs ^^^^
sahh and-koum ênne-ho bery.
Coy\ \LESCEy CE, À:ii»\ îchtefy,
i-J-£ aûfijéh.
CoNVALESCK.NT, _i-xiu/» moch-
— lia été Convalescent, ^:^l
êchlefey, ^'^ râq.
Convenable, ^5^5 lâqy, ^m*'^
ma'rouf. [Voy. Bienséant.)
Convenablement, JÎ^ L» mû
ylâqy, ^tfJ-^:'. ''-* "i« yslah.
Convention, ^^L-i-jl îttifâq.
{Voyez Accord, Alliance.)
Il a Convenu, ^L» salah, \l^
djâz, f^z Idq.
— Il est Convenu, >X^ aahed,
a'had. Lx—l êstaouâ, ^jj^ lehouad.
(Voy. Il s'est Accordé.)
Conversation, »j'— ûol* via'a-
chàrah, i-i^^ moJidlemah, i^s>.LA/>
mossdiiebah. (T. Colloque, Con-
férence, Dialogue.)
Il a Conversé, ^Lc adcher,
J^^ tekdlem, *Kj' lekellem, hl^
khalall.
Conversion. (V. Changement.)
Il s'est Converti. {Voyez II a
Changé.)
— Il s'est Converti (s'est corrigé),
s.^LJ* tdb, wJjl érledd.
— (il est devenu), y^ sdr.
— Il s'est Converti en pierre,
^y^ .L.O sdr Itadjardn.
Convexe, v_^^J-3r-* mahdoub,
^^"^ niohanny.
Conviction, vO-^'I îihbdi.
Il a Convié, ^V^ a'zum. {V. Il a
Convoqué, H a Invité.)
Convocation, »_*£- da'ouah.
Convoi d'armée, A-Ua^ hamléli.
Il a Convoité. {V. 11 a Désiré.)
11 a Convoqué. ( V. Il a Appelé.)
Copeau, ij'p bordyah, à^^j->
borrayâh, ijwsr-' nouhdlah, AiLà^
khorrâltah.
Copie, a^t*^ neskhah, a^-Lii-j
naqJéh, ,^— J neskii, JJL) neql.
11 a Copié, ^^— j nessckh, nas-
sakh, Ji.J naqal.
COR
COPIEUSEMEIV'T, ^jij^ ghâzyrân,
^ajLàJLj bi-l-fâydd. {Voy. Abon-
damment.)
Copieux. [Voyez Abondant.)
Copiste, ^Jii nâsekh, ^^^l-J
nâqel, >, .^^ kâleb.
Copte, ^-^7^ qobty, plur. JsLs
qobâU, àia^9 qobattah; ia^ qobl.
Coq, '■^-i^ dyk, plur. '^'_j--|'^
douyouk, dyouk; -r-jj^ farroudj,
'^jj^ berrouk, ^_^^j^ sardouk,
^^_^ÙJ^ serdouq (en berbère, ^y ]'-;'_ 1
êyâzyd, pi. ^\\jl youzâd).
Coque, s»-^ qechrah.
Coquette, ^^-j zabâlèh.
Coquillage, Coquille, ^-J-^^
sadaf, pi, ^^lj.-oî dsdâf.
— Coquilleperlière,j.3»Jj! ,^->-^
sadaf êl-loulou, ^_^^1 i^j^ erq
êl-louly.
CoQUlN,vJ;-^-*à. khabylli; ^\js^
harâmy, pi. *_.v_pij.=>. harâinyyéh.
{Voyez Gkedin.)
C0QUINEUIE, «J>.^à. khebth.
Cor de chasse, jjS'— ' nâqour,
^^y bouq.
— Celui qui donne du Cor, jS^i
nâqir, .La..? naqqâr.
1G4 COR
Corail, ^_^)'■9'^ mourdjdn.
Coran. {Voy. Koran.)
Corbeau, «-^[/^ ghorâb, plur.
^Ljji ghorbdn; y^J.£. ghadaf.
Corbeille, ii-s qouffah, qofféli,
pi. ^LiJ qefâf; ài-aJ qoufyfah,
iiw soullah, ^-ij rebyaah.
— Faiseur de Corbeilles, J-"-w
sellai.
Cordage, Corde, J.-=^ habl,
pi. Jl-^ hibâl, hebâl; à.d.j . rj/m-
ma/t, i^j roummah, à^ goumnah,
j!jJ? toMo/. {Voy. CÂBLE.)
— de chanvre, jj^~-f ' J-^»- /iat/
âbyadd,
— de sparlerie, ^_^-' J-^^ /fat/
lyf-
— Corde d'arc, de violon, jbj
ouaiâr, y^ outer, pLi^-^ji âoulâr.
— Echelle de Corde, i^ soul-
bak.
CoRDIER, Jl— *-=>• habbdl, Js\j^
cher r du.
Cordonnier, ^o,^i êskdf, pi.
^Sl^ ] dssâJiyf, 4ÛJ l-~. ' dssdkifah;
^J,o. — ■] êskdfy, ,^^.^ sakkdf,
^t.'L^ sabâbty, \^j-^ hharrâz,
■:^^y y^ merkûuby; ^iLfij^ sara-
Cor au pied. (F. Durillon.) mûiy, pi. ^.^jV^j^ saramdlyn;
COR 165
a.yb bâboudjy, ^^-t'u^ houn- GoRPS,
bydjy. êdjsâd; **.
COR
^ djessed, pi. ^w*»o».i
djesm, giiesm, djism.
berbère, .^jL».^) êmsouloukh).
Corpulence, ^^^*"=>- djcssou-
myéh, i^.*-.*»ov djessymyéh.
CoRDOUE (ville d'Espagne), aJs»^ guessem, ]>]. >L»^a.! ddjessâm (en
Qorlohah, Qortbah.
CoRFOU (île), ^3,_.i Koitrfou.
CORIA (v. d'Esp.\iJ.y Qnuryah.
Coriandre, ,j.-^-^3 qasbour,
y ^Jj~J kozbarah , S^**.o kousberah.
Cormier, «s^^r^'y* qerdssyéh.
Corne, j.u9 qam, qern, qorn,
pi. (.le^^ qottrottn; s ^'Laj nessâb;
,5y! y-9. (f/or êl-oxuln, pi. jj'i^
^J)j,)l djyrdn êl-oudneyn.
— Corne de cerf, J.J sT «^a qfarn
— Corne de cheval, ji-^ hâfer,
pi. ►i'j.s». haouâfir.
Corneille, ^^^s ça»/.
Cornet (encrier). [Voy. ce mot.)
CORNOL I LLER, (^s^-'j.à' 7az/ac(/ï(/,
j>»i^ choum.
Cornu, My^ moqarren, .\»y^
maqrovn.
ConoLLEde fleur, Aius''//iû/it69«/».
Correct, .^l-s-^ sahdh.
sahy-
Correctement, ^-^
hân.
Correction, i^^^^ îsldhali,
_,^^i îsldh, \ ^^Lj' tddyb, lêdyb,
.^-^-sT"^'' (eshyh.
— (châliment). {Voyez ce mot.)
Il a Correspondu, v_^j"o kâtab,
kdteb.
Il a Correspondu avec eux, /••^ °
kdleb-houm, kdlab-houm.
Il a Corrigé, ^-X^' êslah, « >^\
-, ..C -
dddeb, v >JL — j tdddeb, ^-ss'^
sahhaJt.
— Il s'est Corri<;é, ^ ^x-^ chaaf.
{Voyez II s'est Converti.)
Corrompu, -^-^^ fassyd.
11 a Corrompu, -^— à fassed.
Corporel, -j'^*«=v djesddny, ' (Foyez II a Gâté.)
gesddny, guesddny, ^jl*~.aw d;'es-
mdny, gesmdny.
C0RPORELLEMENT, '-^**»=>- dyej-
»7Jî/(/n.
;
— Il a été Corrompu, A.-*^ fesscd.
Il a Corroyé, j^-^-^ dabagh.
CORROYEUR, Ç--J^ dabbdgh.
— Ati'lior de Corroveur, i-^jij'^^
^ "...
COT 166
madâbghyéh, A'^'S y^ dâr êd- i
dabgh.
Corruption, J.~*«a.'j tefsyd.
Corsaire, m^-^j-^ qorsân.
— Vaisseau Corsaire, ^l^j-s
qorsân, i.JsjAi ghahjoultah.
Corvée, s^s-*- sakhrak.
Corvette, ^j-;-/^ — •' naqyrah,
0^-.j vi korheyt.
CossÉiR (ville d'Egypte). [Voyez
KOSSÉYR.)
CÔTE, y->-^ delaa, dilaa, dla ,
i-xUr) dilaah, pi. ^ ^L:a delouou,
dloua', ç-X:s| êdlâa', âdlâa'.
— Ce TE (plage), i^îS'--' nâhyah,
pi. if^^y naondhy; i.^^ djehah,
pi. ^J1jU^=>. djehdl; J— ^w sahel,
j.csrr' Lz, chell êl-bahar; <j.-jj..=^
hadyéh, pi. C-^b J.=.. hadyâl.
CÔTÉ, <w^A=s. djanb, ganb, '. ^j La».
djânb, gdnb, djdneh; pi. .^ oi»=5.
COU
— De ce Côté, à.^^^ C» J,
fy hadéh êl-djchah.
— De tous les Côtés, J^ (-^^
\.^jl^ min koll djdnb.
Coteau, 5,5.X2s. houdowah.
CÔTELETTE. [Voyez Cote.)
Coton, ^-1=5 qoltn, qoilonn.
— brut, J_..W-* ^hï qotn mah-
loul.
— filé, JjV*'» ijj^^ Ç^''^ marjh-
zoul, j.'»^'^^ Lv; î^''* merdoun ,
Jiji ^hé qoln ghazl.
Cou, i^-S , raqahéh, raqabah ,
raqbah, roqhéh, a-'L?. reqâhéh, pi.
«^-3. reqâb , riqâb, v ^3. roçè ;
(^x£ a'nf/ (en berbère, v -^5,' our-
qoub, v^.Lvl êmgârt; C-ji— ^— ^--
lemgarai, pi. (j-\-^-*^ tiwgardin .
Le Couchant, vi^*^' êl-gharb.
>. )i.i<s'i êl-moglireb.
Couche (accouchement). (Toyes
djuudneb: ^ oj.ir /er/", /ar/", taraf, \ ce mot.
pi. ^^K^^ âUràf.
— Les deux Côtés, ^a-JLst"
êl-djânbéyn, êl-gdnhéijn.
— A Côié,v ^Aa. ^0 aalà djanb,
a Ici ganb.
— A Côté de moi , ^-xs^ Xz
a là djanb-y, a la ganb-y.
'l^-
.i.j.3 fer-
— de terre,
chai êt-lordb.
Couché, -.^sl, rdqed.
Il s'est Couché, ^^3. raqed, va-
qad , ^■•' y rabodd.
— (en parlant du soleil), <^f^
ghareb, <. 'Li ghdb.
cou i
— Le soleil se Couche, v^U.j*
^o.iw.. ' leghàh êcli-chems.
— Le soleil esl Couché, O-o J.
^*.*^! gharebct êch-chems.
— Couche-toi 1 -\3,' ôrqod (en
berlicre, ^^^ Ç^'l/^]-
Le Coucher du soleil, >---^,-é
v..^^." ghâyb êch-chems, '- '^^jj^
^«o._iu_)! ghouroub dê-'cli-chems,
V 'j^i-i' êl-moghâreh (en berbère,
^Aw'j..' (ouychy, -io*;.j lennuchy,
V 'i-i-l' êl-tnoghdrcb).
Coucou, '«^j.-CJs lakkonli, vjJ^O"
f o/i7io »/:, _j- j- /lO (/ ko u .
Coude, .^Jr y i^^erkef; i^^y
merfeq, pi. /ji-'^-» vierâfeq; -^iy
merfeg, ç-^ kouè', kouou, j-^^
qehtdl.
Coude- Pied, J^-^-'î 13 4^^?
qashah dc-'r-ridjl , J._çs.»_.M Isiu/
mechl êr-rigl.
Coudée, ?-',3 derâa, /^^ — s
cous, ^-r! pi/Zt.
Couenne, j-jj^-àr-' J..W rf/W,/
êl-khanzyr.
Coufee (panier), J^-;-'j zenbyl.
{Voy. Cabas, Corbeille.)
11 a Coulé (v. n.), ^^ d/'crà,
67 COU
— Il a Coulé bas (v. a.), i>»~^
(jhptless. {Voyez II a AuîmÉ.)
— II a Coulé bas (v. ii.), (,"--i
ghatlass. {Voyez il a élé Abîmé.)
CouLF.uii, ,.i»-^ lann, laoïm,
leoun, Umn, pi. ^y^l îiîoiin, ..^'J'
àloudn; jy no?//, neoid.
— De plusieurs Couleurs, de Cou-
leurs mêlées, ^ji|»'^' < c,\xsr" mokh-
(elif êl-dloudn. {Voy. BigarkÉ.)
Couleuvre, i..^=^ hayéh, .^.s=v
hayyah (en berbère, i»i.M êîfa'ah].
Coui.EViiiNE, ^J -'J= >j.3-\.o med-
/rtrt làouyl.
Coup, ^^j^ darlah, darbéh, pi.
^Ji^^i yycs darbâl, v j^-cs da?"i; i»5,>
de fa' ah.
— de poing, i'yS^ lekzah, lokzah.
— de pied, iii. roklah.
— de genou , à^^-^i , rokbyéh.
— de têle, vi^o gucng, guing.
— de poignard, i'^-j rekzah.
— h In lùte, J--»-, roussyah.
— à la nuîjuo, i.\hS^ chcklyéh,
i\ \ zezzah.
— de nier, tLi-'Ui' >>-^y moudjék
chedydéh, ys^ ^j* ferkh bahar.
Coupable, v-^j j.^ medenb.
Coupe, a— — Js (dssêh, t(issah\
cou
168
COU
Il a CoL'PÉ, ^J=3 qaltaa, galla'
'«iS fassal, ^-3 qass.
— Il C(Uipe, >2.iaA-
p]. vJL^L-Ljj tassât; iJ^ kâs; pi.
i^^S kououss ; 45^; zelâfah. {Voy.
Calice, Tasse, Verre à boire.)
Coupé, ç-yai* maqiou', mag-
tou, J_a^^ mefsoul, ^y^&fi maq-
souss.
— (cliâlré). (Voyez ce mot.)
à
byeqtaa,
j.,.^.} byefsal.
— Coupe! (imp.) >ti="3' éqtaa,
^J.^'s\ êfsel.
Il a été Coupé, aIsû-J' teqatta',
iLjaLj] ênqelta'.
Couperose, ^j zâdj, zâg.
Couple, -.jj zoudj, zoug.
Coupole. [Voyez Dôme.)
Coupure, >^^^ qelie.
Cour d'une maison, j^^a/iaouc/î,
hauch, \^jJA^ salloudn, o liw.
.!j,3! ousl dê-d-dâr.
— d'un prince, wJ^f bâb, Jj.^
douléh, doulah.
Courage, j-«s:-^ chedja'ah, ^-f
bas, ijJ qououéh. (F. Bravoure.)
— Courage! (int.) \^\ êzâ, ^i\
izdn. (Voy. AlloissI)
Courageusement, >5j=^1-j bi-
'l'djoudy i.&L_s-**^ ^_j bê-'ch-che-
djâ'ah.
Courageux. [Voy. Brave.)
Courbe (adj.), Courbé, ^^i
â'aouadj, âa'ouag, ^j-^*-* mo'ouedj.
— Courbe (subst.), ligne combe,
iK'j^ qouss,^^xAh:L khatt mo'ouedj.
11 a Courbé, '^' laouâ, ^JJ
laouey, ^f- â'ouadj, ^y- arradj.
— 11 a élé Courbé, ^jxJ taouadj.
Courge. [Voy. Citrouille.)
Couronne royale, ^-j tâdj, uîg,
pi. jjl-s-:^' tydjdn, lygdn.
— de fleurs ,,^a:jS J-J^'! àkbjl
êl-âzhâr.
Il a Couronné, ^_j-J' taouadj.
— de fleurs, j-ij-L) jJb kahtl
be-'l-âzhâr.
Courrier, ^-~- say, pi. L«~.
souâfj^l'^ inobâcher.
Courroie, ,_ft^~' syour (en ber-
bère, <i.À;»»>Ji êlgoumenah) .
Il a Courroucé, i=-i ghayyaz,
v«^^iiii êghdab.
— Il s'est Courroucé, v^^^^x^-i.
ghaddab, hlà. ghâzz.
Courroux. {Voy. Colère.)
Cours (terme de commerce),
^y^] jn^ se'r ês-souq.
cou
«69
<:ou
CounsK, ^^ djery.
— Ils se sont défiés à la Course,
\jsj LJ)" (esâbeqoù.
— Il a cherché à devancer à la
Course, ij?'"*" ^^'^'^V' (3'^' ^*'
tabeq, |i.^*«x.vl êslesbaq.
Court, ^^^ qassyr, qessyr, pi.
jl^ï qissdr, i--~a^ qyssdr.
— Plus Court, ^^1 dqsar.
Courte-Pointe, j^j-i^ lyzâr.
[Voyez Couverture.)
C0URTIER,J^^j£fe//û/,pl.^,J^.>
delldlyn; ,~^.a-^ semsdr, J--*^^
spfNSrt/, Jusi a'mdl.
Il a Couru, ^3»=^ àjerey, djerà,
'j'irà, jjiî^ , rakadd.
— Il Court, ^j..=s7^f byedjry,
hyegry.
— Il Courait, ^J^U ^^ kdn
rdliedd.
— Tu Ours, fj^'^j'-^ beterkodd.
— Il s'est mis à Courir après,
^/F" J*^ dja'lyegry,j^j}ji^
sdr yerkodd.
— Cours! (imp.), ^j=^^ êgry,
èdjry, ^j^ y ôrkodd,
— Courant, jj^' > rdkedd.
Couscoussou. [F'. KOUSKOUS-
SOU.)
Cousin (parent), ^-^^^ nessyb.
— paternel, ..s ,.,jI êbna'mm,
:x3î
khdl
èbn êl-a'mm.
— maternel, J^d:-'' ^A êln êl-
— Cousine, •i'^.*-J nessybah.
— paternelle, «i^Jl^Ôj benta'mm,
^su! wcj henl êl-amm.
— maternelle, J-s-" vJU;^ hcnl
êl-khâl.
— Cousin (moucheron), /r;»*''"'
ndmouss, pi. .».^/>1j.j naoudmyss,
^_.x.) ba'oudd, i~^jxi ba'ouddah.
Cousi.MKitK, i~-.^j ndmous-
syéli .
Coussin, ç-j^-^s-" mokhaddaa;
5-i..sr^ moukhaddah, mokhaddéh (en
esp. almohada), pi. .JL^lj.sr^ mo-
khadddl; SL»^ mesned.
Cousu, ^s^=s-* mokhayyt.
Il a Cousu, ^^^ khayall, l^'d^
khayyatl.
Il a Coûté, ^LiJUvl êstaqdm,
^^kallaf.
— Combien Coûte cela? Jo «.\j
be-kiam doul? S ^Sy^.. J' dol ys-
souà kiam ? '.> i.j I A5 çatW ^j/c/i rfé?
— Combien co drap Coûte-i-il
l'aune? ..^ ?-1.3.)! >Li— J , l! Ji
-• c^- t'j^'' (
i. u
22
CRA
170
CUA
J!
^^^ST' • \^i> qadd-êch ystcqâm êd-
derâa min hadu-'l-djouq?
Couteau, à.:.S^ sehhjnéli, ^^Si^
sekkyn, pi. ySK^ sekdkyn: i-^.^^ y^
aoitayssyéh, ,<s~ci. kltalmy, ^ J-à.
khodmy, kliedmy (en berbère, >JI^;^
hynt, ^^j._^_3! êl-mous, e^^j^
tchoudmy, jj.5] êfrori).
Coutelas, ;• " ^^ -' • ^ ydtdghân ,
j.sr-^^ khandjar, ^y^ djenouy (en
berbère, ^3»'9.1 ddjeneouy).
Coutume, S->^c addah, d'déh,
pi. vJLj!^-£ ad.dal, -XjLs a'oudyd;
"éj-^ syréh.
Couture, iJsL^-à. kheyydiiah,
a.J!p* terqy'.
Couvent, ^^J ■> (/e;/r.
Couvercle, Liai ghatlâ, il^i
ghaltâh, i-i-i^ maghatlah, ^^.^S^)
mokebb.
11 a Couvert, -Jai ghattd, Jsi
ghailey, ghatlà, y.^ satar.
Couverture de lit,,^ ^s^ lahaf,
^ ^Lcsr' lehdf{en berbère, _j3! dfoii,
âfau, ^_»=s-l dkhouey). {V. COURTE-
POINTE.)
Crabe, ^Aj^^s^ o'qrdychah.
Crachat, (^Jj-.-' bezdq, houzâq,
j-i-j" tefl, Jji-J' toufouL
11 a Craché, (Jj.j besco, bazaq,
— Crache! f3j'""'^ ohzouq (en
berbère, ,^___^^^ soiissef).
Craie, t^i^u-j' tabdchyr, xA.jy
krychah, ^J^y^^ ç^-i= /î/n dbyadd,
i^jJ] (j^^-' beyddd êl-oudjéh.
Il a Craint, v^'-=i' /t^ft/", ?• V^
/aza'.
— 11 Craint, >^ ^--srr:-.-' byekhdf,
,^Jjs-^-? bykliaovf, bykhauf.
— Crains! (imp.) ,^ à^=^ khaufl
(on berbère, ^^^i\ dksoud, ^^A
âougddl).
Crainte, .^ ^^^ khouf, kJiauf,
kJiaouf, aSus^ mekhdféh, ç-jà fezè',
ç.j.=. djez' .
— Par Crainte, Lcj.? fez'adn.
Craintif, „ àJ -=^ kli.dyf, ^ àL^rL
khoudf, ^y f^zy\ fA-~y feza'dn.
Crainjoisi, ySj-'j^ qermezy.
Crampon. {P'oy. Crochet.)
11 s'est Cramponné, (/^-- — =^
khayyach.
Crâne, ^-«s-s:-^ djemdjovmah,
djoumdjoumah, pi. *=wLo=i. djemâ-
djem; 2;-=^ liayzah, is>J qara'ah.
pi. f- ^ qara.
Crapaud, aJI^ — ^ guerânahf
CRE \
c-^L;s difdaa, doufJà', pi. a^IX^
defâdde .
Il a C\\\(i\:t,yy qazqaz.
Crasse, ^—j oueskh, oussèkh,
i. — .'^=sr^ noliiuîlahj isJ qara'ah,
,lxd,^ khechhdr.
Crasseux, ^-- — ■• oiiessykh,
j^
^^»^ mouessekh
Cravate, à^j-^-' mohareméh,
mohraniéh, J-J-^-» niandyl, «Usji
foutlah, i.'^':^ sebnijah.
Crayon, ^^~^jJ\ Ss qalam
êr-1-essuBs , 5,L2.. haonuréh.
Créance, ,.,j-> dyn.
— Nous avons une Créance sur
eux, ♦v,™U yJ^ D /cîia dyn a'iay-
/iOH)/l.
— lNuiri]uoi nies-tu la Créiince
que j'ai sur loi? ..iJ-'' y^' : ^^-
ui-'^U. i^U ^1 a7ec7t Icnhcr êd-dyn
àlly lyJy a'iay-k?
Créancier, ^jj^J-^--' -^j ralb
êd-dyoun, pi. «^jjJ! w^-'»^ drbâb
êd-dyoun; ^yi-^^ medeyyn.
Créateur, iJv-'^^ khdlcq, ^Xi
bdry.
Création, Aiî..-3Là. khdlyqah,
isl£>. khalqalt , ij\^ hliaJq.
Créature, iï--.L:i. khalyqéh,
71 CRE
iJL)Uk khdlyqah, pi. ^Ji.'bîcL khe-
Idyq; i^y beryéh, pi. l-j'^j berâijâ.
Crédit, (^^^^ teloiiq.
— A Crédit, ij,y^^ bi-lelouq,
j^yj-Vj be-dyn, i^f',-^-'-' bê-'d-dyn,
i.L4L.) be-'l-mehlah.
Crédule, ^.r■;•f^ dmyn.
Il a Créé, ;3 khalaq, Ki
barâ, ^=^_;' doudjcd.
Crème, w^^J. î'«î/^> A_j=_i.._3
— de tartre, fA-Î^J^ i^-*;^ ''■''^'
moîjr tarlyr.
Crêpe, eJ.s-'j.j brondjouk.
Il a Crêpé, a*^- djaad.
Crépu, «.x*=sr^ modja'ed.
Crépuscule, c^^^'.z ghabchyék,
^ii>, chcfcq.
— Fin du Crépuscule , ^iujuM
êl-a'chà (en berbère, -.à-*j| êl-
a'chà, v.i^^:J tenyels).
CRESSOiN d'eau, ^vi-jL^^ r^we-
roiiênnech, •JJ-J j ziydinh , i^ qor-
rah, u:x djerrd, »^=^ f^ djcrdjyr.
— des jardins, ,^^ — =s. hourf,
^LL) , rychdd.
Crête, ^»^ e"'r/", s,.^ o«n-
6oHrn/i.
— de coq, ,.,■'■, zc>in, \^ ?,'»j
CRI 172 CRO
'^,>.A noiiârah dê-'d-dyk, \^ àlsh pi, v|^ djerûym: ^^s^ djerem,
^Jjr^ Mfolih de- l-herrouk. germ.
Il a Creusé, j.i^û' hafer, '^^9^ j — lia commis un Crime, j»»»»
djabb, ,y qaouer, jas^ djaouer. ^ djerem, ■««^ii! êdneb.
Creuset, ii^o boudaqah. j Criminel, v ^JÂ_^ modenb,
Creux, w^Ls-^ /a/(rt<, ,^[^ ! ^j^ modjrem.
djourâf, ^^zs. djour. | Crin, »*^ chaar, char, pi. ,jxt,
che'our, chou'our; J--=k j-xi.. cAaV
Crevasse, ^à.'} teflyh
kheyl.
Sac de Crin, ix;*.,^.. kheydtéh,
Il a Crevé (v. a.), ^4-^-' /«''cg',
^-xj baadj, ,j.9 /esar.
Cri, ^;^-^ se[//î, pi. ^L'^ se(/dfe. pi. (^à- khouyach.
Crible, J.^'' monkhol; ^li.à Crinière de cheval, îi) - ^-
yherbâl, ghorbâl, pi. Jjî;è âf/ia- :i^x)l sebyb dê-'l-aoud, ^j.
rdbel, J-a-jÎ^ï gherâbyl; .LT— jJ rr:;^^^ exCrf êl-fers.
housseyyâr.
— Faiseur de Cribles, ^>K-^
gharâbJy.
Il a Criblé, j^*^ gherbel.
Il a Crié, -.L.»^ sdh, ia-^s a'yaK,
^y^ sarakh , .^r""^ daddj, i^-^\
za'aq.
— Crie! ia^i d'yetl, â'ylt (en
berbère, J_j— seoual, sioual).
Cri EUR des mosquées, ^^j. >>
moueddin, mouezzin.{V. Chanthe.)
— public, ^\jJ berrâh. {Foyez
Courtier.)
Chime, V o^ denh, pi. v '^j^
dounoub, denoub; a*^ »=>• djeryniah,
Cristal, j-'^^ bellour,,^.} bellâr.
Cristalline (maladie), ^1j beléh.
Croc, Crochet, w>^ kelldb,
pi. <._^J-i5' kelâlyb; , ^LL^ Mo/-
tâf, V ^Ky» mekalleb.
Crocodile, .»L*«*j temsâh, pi.
^-.^L^j temassyh; (.ij^ fera'oun,
pl. ;;;--l/^ ferd'yn.
Croisée (fenêtre), i-sLis /«ço/t,
pl. ^c^'jis ieouuqy. [F. Fenêtre.)
Croisière, ^'^^ qersenah.
Croissant de la lune, J^a heldl.
Croix, v ^J^ salyb.
Crosse d'évêque, sjoo okkâzék.
Crotte. [P'oy. Boue.)
CRU
Crotté, ^r!'!^ motteyyen.
Il a Crotté, ^-^ tayyan.
CiioTTiN, Jj; zebl, zebel.
Il a Croulé, ^'-i? tdh.
Croupe, Ji^ kefl.
Croûte du paiii,v-i:'' 1^ SjÀ^
qichrah dê-'l-khobz; ^J^^- (jcrs, pi.
LfJJ^ (jourouss.
Croûton , ^-.ij reghyf, pi.
i..Làj\ êrghifah; ^-ij\ êrghyf,
•,Lii. roughfdn.
Croyance, ^-r— ^ dann, zann,
j^~6^' lakhmyn, (j^\ îmân, êmân.
Croyant, ^^^-^ moumen, pi.
^j^y moumenyn.
Cru (non cuit), ^ neyy.
Il a Cru (ajouté foi), ^î âmen,
^^•>^^ saddaq.
— (penïé),yoi! êfleker,^^ zenn,
v».-^**.^. hassab, /^-«^ khammen.
— Crois-tu que tous les hommes
173 CUI
Lj. rabâ.j^i liabar. [l'oy. II s'est
Accru.)
CruaitÉ, S->-i^ dieddali , aAï-v
sefekah; S,..»«_3 qassâouéh , plur.
vJ1j)_.L*^5 qassâoudl; i.s<'~^i3 qds-
sdhah.
Cruche, Cruchon, ^^^ qollak,
qolléh, pi. Jjî^ çf/ai, a^ojIj ballds-
séh, (j^-«.j balldss, ï»:^ djarrah,
4J2J ballah, ipy-^ qallouch, \S
kouz.
11 a Crucifié, ^-^-^^^ so/ofe.
Cruel, ^Là^. se/7«7i;,
qdssili.
— Il est devenu Cruel , ^«ar^ '
ênlahass, -*s-*-- tcRahass.
CuBÈBE. {P'oy. Kubèbe.)
Il a Cueilli, J=~ laqau, laqeti,
^___^ia3 qatlef, qaltaf, ^-> neledj,
C
,^__o^ kharaf, ipj=^ liaouach.
CuENÇA (v. d'Espagne), iSijS
Kuunkali.
Cuiller, aïlI*^ ma'laqah, pi.
^^w*.^ ma'dleq; àii*.oe malaaqah, pi.
ij^ t?' meld'eg; iJjx^ moyhrefah,
pi. C->>— 5^ moghrefdl, ,^__q,L_x^
le ressemblent? , ^'~J! J5' ^^v^^srJ
O/J .3::' tahssib kull ên-nds hehdl-ak?
— Je Crois cela, ^Jà ^J, Ijjfc
Aacfa /")/ zenn-y, ^^^sr- ^
Aadd /")/ tekhinyn-y.
— J'ai Cru, ^•^^■^--^ zenyl, de- meghdrcf, ^^j-i...' moghrouf (en
nyl, berbère, i:x^!£'l dudnhah).
Il a Cru (augmenté), iU dzâd, Cuir, -vV djild, geld, gueld,
cm 174
\)\.ijX^èljeloud, geloud; j-xi na'al, 1
pi. Ji-ju! âna'dl.
— de bœuf, ^js..i jda. djeld
baqry.
— de buffle, ^jv»Uw j,_L:s.
djeld djâmoussy, gueld gâmoussy.
— Cuir tanné, PjJ J^ J.L». djeld
madbough.
— Cuir mince, 2j_jaw haourah,
pi. j_^=s. haour; ^l^^^sr-^ sokhlyân,
i^i^^ chamrikhah.
Cuirassé, ^^^^j zâdyéh; ^J j-J-^
sadryéh, pi. vJl^Lj .j..,^ sadryâl.
11 s'est Cuirassé, 9 xSi tederra' .
Cuisine, .^^-^ metbakh, mat-
bakh, pi. -jLii* mellâhekh; ^7.L.^
keschynah, koschynah, àlxwai kous-
CUI
synah (en berbère, ^v«Jj^i âheryss).
— (apprêt des mets), Aà^LL fa-
bdkhah, ^h tabkh.
— Il a fait la Cuisine,
è
h tabakh.
Cuisinier, f^-is tabbâkh, pi.
j^^cLLjs tabbâkhyn.
Cuisse, Cl-sr^ fakhdah, plur.
^J^ fakhddl, ^Ldr^ fekhâd,
0*:^ feykhdah, J<;i^ fakhd, ^,j
ouark, ouerk.
— Les deux Cuisses, j^.Xs-^
fakhdeyn, ^l->^^ fakhdân.
Cuisson d'un mets, j^Js tabkh,
_^^.*ia_!j" ietlayyb, tattyyb.
— Cuisson (douleur), i^j=^ harq,
herq.
Cuit, ^^.^is/» melboukh, mal-
boukh, ^j:u^ meslouy.
— Haricots Cuits dans l'eau ,
i^jL»u> à.^y loubyéh maslouqah.
— Brique Cuite au soleil, w'j-»
^*,^iu/« [oub mochammes.
11 a Cuit (v. a.),
tabakh,
êstaouey, êstaouy.
— (v. n.), Jrf^' êntabakh.
— 11 a Cuit du pain, j.~à. khab-
baz.
^h labekhf
..-ia-j tellayyeh, ^j'-^\
— 11 a Cuit du biscuit, ij^^
is\.^>Mu&i qarmach boqsmdlt.
— La viande Cuit, *3r-tM ^-^^^
yenlabakh êl-lahm.
— Ha fait Cuire dans de l'eau ,
^ii~> salaq.
11 a Cuit (causé une cuisson),
i^j=^ haraq,
— Cela me Cuit beaucoup, \S.b>
»-JLj JyJj-s^. hadâ yahraq-ny
kethyr.
Cuivre, if"'^ nakdss, nehdss
(en berbère, «JuJ^O^j loungoull).
CUL
— vieux j i-o^^ ,f^
firoddah .
175 GYP
Is^ nahàss Cu.min (drogue), j^j^ /tamou7i,
,.i»^3 hâmoun.
! /^'-is^ nahâss Cupidr. [Toy. Avide.)
— rouge, ^.v^
àlimar.
— jaune, j-i-vs sofar.
CuL,j^ /(/s, pi. juJs tyouz;
j~.ls-* medjles, pi. ^Ji-çs-* me-
djâles; aJ lyéli, pi. t-j!^3 loudyd.
[P'oy. DerkIÈUE.)
— Cul-de-lampe, J-j J.;iL)i s ^xi
kaab êl-qandyl.
Culbute, i^hS korddyssah,
A-o-iiLi. choqlêybah , AJvi qolbah.
11 a Culbuté, ^-^i^ qalab.
Culotte, J'^j-— !^eruudl, pi.
jjj'j.-., serdouyl: Jjy-^ cheroudl,
, .--J lebbdss.
Cultivateur, v^.Lsi. hdreis; u.i
ç»'.; zerrâ', pi. *— ^^j zerrd'ah, j a'907
^^L; zerrdyn. [P'oyez Agricul-
Tiau.)
Il a Cultivé, wv^»- barcih , ha-
rels, ^J.=. lîliadam.
Culture, i^^d». klndméli. [f^'oy.
Agriculture.)
Cupidité, *-*_L> UnC, tema .
[Foy. Avidité.)
CURCUMA. {P'oy. KURKUMA.)
Cure-De.nt, J-.^ khalâl.
Cure-Oreille, J^ helâl.
Curieux, J?Luc sendii.
— (rare;, <.— -J vi yharyh, > -ps:*^
adjyb.
Curiosité, ^-^^ iesnytl.
Cuve, ^-^-jL^L kliâbyéh, plur.
■ lihdbyât,
^'
khoudby.
Cuvette, ^jLL belydn.
CuviER, xuu»^» maslallah, i.:SjJ
leknéli, i-sz- ^j bourkehah.
Cygne, ^^-s-i^ chdliyn, (i*^^
Cylindre, aJLkwl êsioudnch,
pi. 0^!.j'j,ii^l êsloudndl.
Cynoglosse (pi.), v>^JjO ! ,L*J
lessdn êl-kelb.
Cyprès, _;»— serou, jji--^ acr-
ouel, Sj.^ Jeronèh»
176
D
D, quatrième lettre de l'alphabet
français, dont le son est rendu par
la huitième lettre de l'alphabet
arabe ^, et même par la neuvième ^
que l'idiome vulgaire confond ha-
bituellement avec la précédente. Le
D français, articulé fortement et
comme avec un redoublement em-
phatique, correspond aussi à la
quinzième lettre arabe ^, et sou-
vent même à la dix-septième ■^.
D'Abord. [Foy. d'ABORD.)
Dao (jis, nom de la quinzième
lettre arabe, ^^^^ ddd. [J^oy. D.)
Dague, j-s-^^ khandjar.
Daher (n. pr.),^ïli2 Ddher,
Zâher.
Daim, <;-:-^ deby, pi, L_^_ij
dobâ.
— Peau de Daim, ç~là-M ^7%.
geîd êd-deby.
Dal -î, nom de la huitième lettre
arabe, jh dâl. J'oy. D.)
Dalle. [F. Carreau de pierre).
Damanhour (ville d'Egypte),
\j,-{^^ Damanhour, Demenliour.
Damas (ville de Syrie), ^l.iJ êch-
Châm, ^i-.d,^^ Dimechq, J — ,J^
^^i jL Chdm cheryf.
— Damas (étoffe), is-*-- kemkhah.
Damasquin (natif de Damas),
Jiii**J> demechqy, ^^^ châmy.
[Foy. Alépin.)
Dame, ^^-^ seydah, vJU^ seti.
sitl, i"-- siilah, pi. ^Jl^L:u.. silldl:
S3 lêlld, J^ lêllah, J^ lella.
— Madame! <.^-- u yd sell-y!
Dame- Jeanne, ij-=sr^b ddm-
djdnah.
Damiette, (v. d'Egypte), isL^-
Demyâtt, Dimyâtl.
Dammah, nom du signe de 1?
voyelle 0 chez les Arabes, 4-*^
dam^rah, i^ij refa'ah, 9-3, refd'.
Damnation, i-^J la'anéh.
lia Damné, ,.i'-> ddn, ,.r*3 la an.
Les Damnés, *--^ J^' êhl dje-
hennam (m. à m. les gens de l'enfer).
DAN
Dan em a ii k , a3i U~' 1 ^ Ddmjmdr-
qah , vjJ , -wsxj J Dynamârk.
Dangeii, j-i:-^ Av'.enr, khallar,
Sjjslsr^ moukhdUeréh.
Dangereux, ^is-^^ khânir.
Da.mim, (ti. pr.), J^'>^ Ddnyûl.
Danois, J».U~)b ddnymdrqy.
Dans, -j ti, J. fij.
— Dans moi, J fy-y, ^ b-y.
177 DAV
Dahu, AJi-iU) nischdbah, a.!...-!.
c/jou/icVi,
Il a Dardk, V -^ nesd.ch.
Darfolu (ville d'Afrique), <y ,' J
Ddrfour.
Dartre, ^j'y^ hezdzah.
Date, ^^ \^ làrykh, _^ .'• lu
C , .. . . C"'
rî/A;/! , pi. ^ j 'y loudrykh
— J'ai reçu de lui une lettre on
Dans toi (masc), oLà fy-k, \ Date du premier de ce mois, c^Àd..'
dkhadl min-ho maktoub idrykh-liu
Jj 6-a/.-; — (féin.), ^V /V'^'î/)
Jo be-ky.
— Dans lui, i-J fy-f>h ^ fV'^^o, j âouel êch-chaltar
fy-hou, à^ be-hi, be-ho: — Dans
elle, —^^ fy-hd, L^^j be-hd.
— Dans nous, ulJ /î/wd, 1-a.j
bc-nâ.
— Dans vous, *.C9 fy-koum.
— Dans eux, Dans elles, *-(^-i
fy-hoivn.
11 a Daté, ^j^ ârekh.
Datif, i.-1-a.'il J_^x.iJ\ éi-n,e-
faoul li-diljel-hi.
Datte, j^st'j balahak (en ber-
bère, -^' lyny).
— sèche, j~»—3 themr, ihaiiir,
ihamar, Ihemer, pi. ,L^ Ihemdr,
Dans le, Dans la, Dans les, Jo isemdr (en berbère, ^»Joi dkkdyn,.
Danse (subst.i, ^vss. raqs, reqs,
iv-i^ , raqas^iih , pi. ^r^^ \ reqouss.
il a Dansk, i;^'j raqcs$, raqass.
— Danse! (imp.) ji^^,' ôrqoss
(cil berbère, -„ J^-i-l êclidah).
Danseur, t/'-^\ raqqdss, plur,
^»r^-^; raqqàssyn.
Dattier, •jJ^t-' naklilah.
DaUI'HIN, J^J- (Itvfyl.
Davantage, ^i-^ ' dkihar, dk-
tsar, ^\ :»(/. -^j ; ri/(/, s^L» o /le-
zyddéli (en berbère, -^ /t7«. ,Cj
David (n. pr,), .î^b Ddoud ,
^_._.'- Dduitoud.
23
DE 178
De (pi'cp.), ^j^ min, ^jz an,
_j le-, ->•"- ^.y' min and.
— Je viens D'Alger, ^^^'ta». Ul
^Ij-csT-" âxiâàjttxj min êl-Djezâyr.
— Il s'est enfui De la prison,
» harab an êl-habs.
DEB
— 11 sort de chez Soliman,^*
redj min and Souleijinun.
— Tu es plus aimé que moi De
mon père, ^3_ajL_j ^^^sr* >j>.ji
^I» jS\ ênl maliboub be-âbou-y
âlUhar minny.
— De pays en pays, ^ i w\L ^^
jJj mm bcled ilà beled.
— De bas en haut, d^s-' ^^
. a.3 L! min taht îlà fauq.
— De là, D'ici. [P'oy. La, Ici.)
— De près. {P'oy. Près.)
— De loin. {P'oy. Loin.)
— De (marque du génil.), -" êl-,
î-Lx/» meUV, f-L^) bêla, 1^ de.
— La maison De mon associé,
Aj ^.i( ,!.) dur cJieryk-y, .1J.J1
_X-; ..i» pLx^ êd-dâr meta che-
ryk-y.
— La fille De ton frère, o-^
oi^awl bent âkhou-k.
ç- .^ J!jxJ 1 êl-aoud mêla
c;jn a'inm-y.
— Du, De la. Des (art.), Ji é/-,
Jî IS (/e-'Z, J! ç-L* metd' êl-.
— Le livre Du cheykh, w''.J:-i
^^3! /l'i/fli» êch-cheykh , ^ ^l-l^S
•^-J^j\ \^ kitdb dé-'ch-cheykh,
•..A.M Ç'^i^yo ^ )Lx\3' êl-kiuîb mela-
'ch- cheykh.
DÉ à coudre, ^L^ji kousiebân,
iïLaw halqah.
— a jouer, jL»] zi
11 a DÉBALLÉ, J-:
/i«/i
11 a DÉBAIIUOUILLÉ, ^^r*-' "'««-
C
sa/j, messèJt.
Il a DÉBARQUÉ (v. n.), Jyj Jicze/,
.Ji ^ Jvj î/e;e/ fy-'l-berr.
— (v. a.), jy nezzel.
DÉBARQUEMENT, Jf V^--" tcnzyl.
Il a DÉBARRASSÉ, Jo.=^ kliam-
mal, ^lJs («/), jjtf-=s- khallass, J.^
DÉBAT, <>>>•! ^ — a^ kliessâmch ,
(en berbère, j._»^^-s-' lol^lisoum).
( /^o!/e- Altercation , Contra-
riété.)
Il a DÉBATTU (conlesté). {P'oy.
ce mot et II a eu une Altercation,
— Le cheval De mon cousin , 11 a Contrarié.)
DEB 179
— 11 ;i Déhaiiu une affaire, une
questiuii. [P''oy. 11 a Agité.)
UÉBAUCllE, A^j zenyah, zenyéh.
— Maison de Débauche (lieu de
proslitiilion) , . àJJl ,'^ ddr êl-
loujj, k.--Wi^M ^!j ddr êch-cha-
rdiiii/lL
UÉUAUCUÉ, --j'; zâny; J^j
^1? ^
oualihdl^ pi. ^^^--j ouukkdlyn.
— Femme Débauchée (prosti-
tuée), jsj^y-^ cliaDnout, pi. h^\J:^
chardiivjlt: i.^-^-^-^ qobbyhah, i-i^s:^
qalidbah.
H a DÉBAUCHÉ, p--wI âssd.
DÉBILE, , ^;;»-^ daayf. [F'oyez
Affaibli.)
DÉBILITÉ, {f^'oy. Affaiblisse-
ment.)
11 a DÉBILITÉ, [f^'. lia Affaibli.)
DÉBIT, ^Jir~' '<^"/'yî- (^ Vente.)
Débitant, v^^^--—.:;^ mvtscbleb.
11 a DÉBITÉ, ^Jv^ na([aq.
— II s'est Débité, ^jsi^ kharadj,
liharcg.
— Celle marchandise se Débite
bien dans notre pays, 1 JjJu ^
DEB
DÉBITEUR, j'-— '' imedddn,
,y Jv» medyoun , ..>-;'. -^ dyd^i.
DÉBONNAIRE, ^j^^ dliyss. (T.
BÉNIN, Bienfaisant.)
Il a DÉBORDÉ, (j^-5 fddd.
DÉBORDEMENT, ^j--^ feydddn.
Il a DÉBOUCHÉ, ^^-£ a'rm,
arrey. {P'oy. Il a Ouvert.)
Un DÉBOUCHÉ. (P'oy. Défilé.)
DÉBOURSÉ, ^^ji-^' manfouq;
^ ^^j^^-' masrouf, pliir. ^J^i..^/»
masronfyn. [P'oy. DÉPENSE.)
Il a DÉBOURSÉ, V àf^ sarraf,
^iij neffeq, najjaq. [P'oy. 11 a DÉ-
PENSÉ.)
DÉBOURSEMENT, <5iij nefeqah.
Debout, *j 3 qdym.
— Il a été Debout, >-5 qdin,
ç^'sj ouaquf.
DÉBOUTÉ, ^ji^j-' mcrdoud,
DÉBRIS pi.), ►— bO" telidaser.
{P'oy. DÉCOMBRES, Ruines.)
H a DÉBluiuli.i.É, t^^^ dahliar,
J-^ sahhal. (f'oy. 11 a AhkangÉ.)
Ha DÉBUSQUÉ, [f. lia Chassé.)
DÉBUT, f'j^ diouruu. (fuyez
^ j:.^ xj^' f'J beled- \ Commencement.)
nâ lekhroudj be-kheyr Itadéh-' l'bod-
dd'ah.
DÉBUTANT, y_Ç--V ^^iobledy.
Il a DÉCACHETÉ une lellrc ,
DEC 180 DEC
^j_:;_X_A-M J._5 fakk êl-viak- Décent, ^^^'' in€slih.{P'. \i\Kyi-
toub.
DÉCADENCE, j;j^ lenouzzoul.
[Foy. DÉCLIN.)
DÉCAI.OGUE, ^^J^ jL^ a cher
kilmdl. [P'oy. Les Commandemenis
do Dieu.)
11 a DÉCAMPÉ (fui). {P'. ce mol.)
— (Il a changé de camp). [Foij.
Il a DÉLOGÉ.)
DÉCAi'EUude métaux, jL>. djallâ,
(jalld.
DÉCAl'lTÉ, r «-■y F^^-^^ maq-
lou'-'r-riis.
Il a DkcaI'IIÉ, / ^•'^ — 31 ^k'i
qalla-'r-riig.
11 a DÉCÉDÉ, vO-* mût, l^j
ouafâ , ^»J toueljïi , toneffnj.
Il a DÉCELÉ. j-i^'^-a dahhar, ^i^-i
kachaf, f*J> \ ^ Lj hûh ês-serr.
DÉCÈLEMENÏ, . ^-i- — J /îec/(/",
/jiLi fàch.
DÉCEMUKE, J.iT.iajk kâiioun
êl-douel, j'^^^ dedjenher, j^-::s..5
dclclienber, ^j^yyS^ dekenhrys.
DÉCENCE, ^^-~=! îslâh, w»^!
ddeh, ,j-j' êrkdn. (Foijez BIEN-
SÉANCE.)
DÉGENNAIRE, ^X-^ a'chdnj.
SÉANT, Convenable.)
— Il a été Décent, ^\^\ êslali.
DÉCEPTION. {Foy. TlJOMPElUE,
Abus.)
DÉCÈS, O-'*.' moût, maou(, maul,
ïLij ouafdh.
DÉCEVANT, //'-c ghdsch. (Foy.
Trompeur.)
H a DÉCHARGÉ une voiture, uti
animal , J.:^. hall.
— un fardeau , jy nezzel.
— un fusil, (J>p3_j_\_A_^Jl V ).^
darab êl-bendouqyéh.
— d'un impôt, -^l'j^ ,.r-' \j-=^
harrer min ferdyd.
DÉCHARNÉ, , ç,_^_x_^ da'yf,
^_}^sr' nahyf, ^J,j\ dryq.
DÉCHAUSSÉ, vj,l-=v hdfy, m'-;^-.^
hâfydn.
11 a DÉCHAUSSÉ, ^=>. hdffd,
haffey.
— II s'est Déchaussé, ^^sr^ te-
haffey.
DÉCHÉANCE, Jsj-i — • souqoiill.
JSj^ hoiihoutt, ijy^ a'zl.
DÉCHET. {Foy. DÉFAUT.)
Il a DÉCHIFFRÉ, ^^ fassar,j.<S
dahhar.
DEC
DÉCHIRÉ, «-Lï^ mO(]atlè\
<-
181 DEC
aarref, ♦•U' l'r'Jam. y^-^ ûJhar,
Il a DÉCHIRÉ, ^^ chaqq, O/^ ô.i>.^ châhad , ^»^ hai/yaiu {Voy.
hitereq, kharaq, L»ri^ charmall. i II a Annoncé.)
— Déchire! (imp.) ^^^ choqq!
(en berbère, --J lij!)
DÉCHiuruE, jji^^ hhirq, plur.
^.»_à. khourouq , ijt—^ clieqq.
^J=iL> taqiy'
DÉCHU, Jjjf*'' ma'zoul, J^y-^
manzoul.
— Il est Déchu . M-- ^aqall.
Il a DÉCIDÉ, c.-^^ qaddâ. ^y
nanuâ, naoucij. ^^ — i_j' CUefaq,
^»::~.l êslouey, i...Ji-j ^ Jj*^ f^ya'/
/'(/ nafs-ho.
DÉCISIF, ei-S 7^?///', 9«//r'.
DÉCISION, S^' f^^^^ J-^--^
fyssnl , '<^_3 félon (î . ïj^-S felounli .
fctouéh. [Voy. AliRÉT, ORDRE.)
DÉCISIVEMENT. -J«i=-3 qatlaôu.
w^^^ djeziiHÎn.
DÉCI.AMATEIR. v,_^]:à. hhallyh,
»K-j iiinlkeHem.
I
DÉCLAMATION, w'ii^r^w khiltâb,
4-J=^ JJiolhalt.
11 a DÉCLAMÉ. v.^J:ii. khattab.
DÉCLARATION, , ?:'.^*-' laaruf.
l'-'-j beydn. {P'. Annonce, Avis.)
DÉCLIN, j!j*, zonâl. ^.y 1WU-
zoxil. is»-* honhouil^ l>j.£~' soqonlt.
DÉCLINAISON du soleil, J— ~-''
j^o.^)! î»p)// êch-chems.
Il a DÉCLINÉ, (il s'est détérioré),
JV-* »iese/, is.»* /)e6e<. [Voyez 11 a
DÉCRU, Il est DÉCHU.)
DÉCLIVITÉ, ,«J^=./(a(fo»7-, S,.Jo>.
/(owdourrt/j.
Il a DÉCOLLÉ (détaché), i^i fchk.
— (décapité). (Toi/, ce mot.)
Décombres, ^LL /va/i. [Voyez
DÉBRIS, Ruine.)
DÉCOMPTE, ~-A.^ mohalagh,
moblngh.
DÉCONCERTÉ, ^•,:--^"'^'' maichoyyr,
r) J~T^ /n/rrÎ7l.
DÉCORATION, A-;;', zcynclt, i./'^
Il a DÉCORÉ, i.»:|jj (ezeyyenn.
Il a DÉCOULÉ. (To?/. Il a Coulé.)
.y
a DÉCOUPÉ. «--1^ 7rt//rfor
'O^
Il a DÉCLARÉ,
a'rraf,
naquch .
DÉCOUI'EUR, '■--1=^ qatla.
— de métaux, i-JkÇv_..5 doujrc-
méli.
DEC
182
DF.D
DÉCOURAGÉ, à.Sê Is^j^ merkhâ
qalh-ho.
Jl a DÉCOURAGÉ, v^^aJ! ^à-K
rvkhey-H-qalb.
— Il s'est Découragé, i-ii ^.
rekhà qalb-ho.
DÉCOUVERT, ^_»AJC» makchouf,
yi)^±! dâher.
11 a DÉCOUVERT, , à^ kechef,
k"chaf, H^il âdhar, •J-2>.j oudjed,
ouçined.
DÉCOUVERTE, ^Ls-ilî îljdjâd,
^lS kechf.
DÉCRÉPIT, ^Ij-ib .L-^â.! îkh-
Ujâr bi-'z-zâf, ^^X-^ chârif, charef.
— Vieille Décrépite, ■^_J— ar-'
adjouz, agouz.
DÉCRÉPITUDE, ^j-3> herem.
DÉCRET, ^A^j^ fermdn, plur.
vOLJ lAjS ferdmdnâl; is:^ haddjéh,
hagguéh. {Vorj. Arrêt, Ordre.)
Il a Décrété. [V. 11 a Arrêté.)
Il a DÉcuiÉ, jj^ a'redd. (Voy,
Il a Diffamé, 11 a Déshonoré.)
Il a Décrit, , ^--^^ oudssaf,
^i J) zaliiir.
Il a DÉCRU, (j^i-> naqes, Ji qell.
DÉÇU, , p.'j-i.X'» maghchouch.
11 a DÉÇU. {Voy. Il a ABUSÉ.)
DÉCUPLE, ^L*^| 'ijLz ache-
vât cdd'âf, a'cherl êdd'df.
Il a DÉDAIGNÉ, >ï=». haqqar, j.>_;=>-
haouan. [Voy. Il n Avili.)
DÉDAIGNEUX, ,3^=». /îâçer, ^Lj-
Jiaouâny, ^^ic^^ moslaghny.
DÉDAlN,j.ï=>- hiqr, ajLs! îhchiéh,
j.)j» haouân,jSs' tahqyr.
Dedans, J-=^'-> ddkhel, i^=L.i
dakheldn, ^j:s. djotih, gouh. {Voyez
Dans.)
— De Dedans en dehors, ^^^
1 fj o ' ^^^ "^■''^ djouh ilà barra.
— En Dedans de la maison, ^J.
.IJ-Ji ^^^Xs fy qalb êd-dâr.
DÉDICACE, (T-JJ* — ^-J' taqdys,
^jo^y^-sr^ takhsyss.
DÉDIT, jO^-j 1 înkdr.
n s'est DÉDIT, i^xC ->U aV'd
be-keldm-ho, S.j nakar.
— Qui se Dédit,» — ^ i — j nâ-
kir.
11 a DÉDOMMAGÉ, 5ji— s-^' ,^_^
khttlaf êl-khissâréh.
DÉDOMMAGEMENT, (^r-*'^^' f^d-
myn.
DÉDUCTION, J-i'.j--- — J tenzyl,
ijljÀ-^' tefryq, ~^-o tarh (d'où le
mot français tare).
DEF <
11 a DÉDiiT (exposé), ^l> bon,
»-J fassar.
— (retranché), ^--y laijyah,
^^r3 faraq, ^ Js tarah.
HÉFAILLANCK, i-^ ghachyah,
— Il est tombé en Défaillance,
,i^ ghachà, glachey.
Il a DÉFAIT ce qui était fait,
J>*-i fassad.
— une ainiéc, ».3^ kassar.
DÉFAIT!-: d'une armée, v-—X-j
teks:yr. [Voy. DÉROUTE.)
— (excuse), ,J^ eu'zr.
DÉFALCATION. {V. DÉDUCTION.)
Il a DÉFALQUÉ. (F. Il a Déduit.)
DÉFAUT (manque), ^f■'^} naqs,
,y~y^: noqsân, i.^~^:s. khessâsséh.
— (vice), v.^--c a'yb, eyb, pi.
--^y^ onyoub.
DÉFAVORAULE, ^^ ^)Lsr* mokhâ-
lef. {Voy. Contrai ne)
DÉFECTIF, DÉFECTUEUX, (j^^-J
iiâqess, > -^^ ma'ynuh.
DÉFECTUOSITÉ. {Voy. DÉFAUT.)
Il a DÉFENDU (protégé), ^^^
seyyenn, lii^ hafedd, hafezz, Uow
liamû.
— (prohibé;, L^ nehd, f».:^ me-
(^''-
haram.
3 DEF
— II s'est Défendu, IsJ iaoueqqâ .
I ÉFF.NSE (protection), AJL.^.^^v
himâyéh, y,£ii nasr, i.hi.^.fi mohd-
feddah, ajLa^ seyânéh.
— (prohibition), *j ,s-' lalirym,
^j-j nehy. i^'^^ mcud'ah.
DÉFENSEUR, ^^-J nchs:ir, ^'.a.
hâinm.
DÉFI, >£J ►sr' tahrysSf ^j j^r-
tahrydd.
DÉFIANCE, ^L/»^ ils qellel êl-
îmdn.
DÉFIANT, ^,l./>^,3Ji qalyl êl-
imân, (.r^l f~p ghayr âmyn.
DÉFICIT, \y^ qoussoxtr. [Voyez
DÉFAUT.)
Ha DÉFIÉ, ^J^ dabbah, dabbéh,
f^r^ harredd, jj^^=>> harress.
II s'est DÉFIÉ, ji-'»'^ J-3 qall
êl-îmâm.
— Je me Défie de vous, ^-V^ L*
*0 ^!-^' cT' "'" a'nd-y chy îmân
fjl- koum .
Un DÉFILÉ, ~v^ khouroudj,
^ ^s-^ makhredj.
11 a DÉFILÉ, ^J;-^-x — - taod-
drtj.
Il a DÉFIM. .-"^ fnssar.
D É F I N I T 1 0 N , j-:^--' '■ efsijr .
DEG 184 DEL
Il a DÉFLEcni (v. n.), JJ^ dû- \ géh, deragveh , pi. >.
,i dera-
lcl,ji''J\ ç-'--Cï> dâa-'z-zahar.
Il a DÉFIIAYÉ, ,, sjJj-'^-i' ,^ S>'=^
klialaf êl-masrouf.
Il n DÉFRICHÉ, w'^sv harelh,
liarets. (Vorj. Il a ClLTlvÉ.)
DÉFUNT, ^-^^-v "^^yyf^ i*.'^'-''
werhoum, ^3^z> meloueff,/.
U a DÉGAGÉ. {Voy. 11 a Déli-
VliÉ, Il a DÉBAURASSÉ.)
— Il s'est Dégagé, jj^^"' te-
J;!iallass.
Il a DÉGAINÉ, w^-^-?- djedeb,
j~~> sell, sali, I »£• a'rrd.
Il a DÉGARM. {Vorjez II a DÉ-
l'OUILl.É.)
DÉGÂT, ^--^-'.■' nelieb, 2.L~..ck
h'.essdrah. [V. DÉVASTATION, DoM-
MAGF,.)
DÉGLUTITION, ;a-lj bcla.
Il a DÉGOÛTÉ, w-liM ^ qala'-
'l-qalb.
II aDÉGOUTTÉ (tombé par goutte),
y—i qattar.
Il a DÉGRADÉ, J;= azz'al.
Il a DÉGRAISSÉ (nettoyé), y-^'é
qcigsar.
DÉGRAISSEUR, j^-^ qassdr.
djâl.
— Bonaparte est an fiUis liaiii
Degré de gloire, ^3 _ja iJ'.bLj^.-
îilsr^- ij'^ Boimâbdrléli hou [y
ghâyel êl-fikhdréh.
Il a DÉGUERPI, >^js>. hharadj,
kharag, v_^^ dahab, v ».s harab.
Dehors, 'tj—^ khdredj, ij_.'
6arra.
— Au Dehors, Lj ^.s a'ià harrd,
V ^! t/a barra.
— De Dehors, \y ^ min barra.
DÉJÀ, J-3 qad, lA»^ baadd.
— Il est Déjà mort, o.'-^» ^-'^
qad tiidl.
— Ils seraient Déjà arrives, Si
'jX^j \yy^j qad yelioxinoû ouex-
seloû.
Il a DÉJEUNÉ, ^P=3 fcller, fatlar.
Le DÉJEUNER, j^i fellr, ,_.]=?
foultnvr, fatlour.
— Donne-moi àDéji^uner, ^;.i:;l
,_aiaij / J^--' a'ily-ny bâch nefloiir.
— Le premier Déjeuner, , ^s---
sahour, souhour.
DÉLAI, i-!=f hoUd.
1! a DÉLAISSÉ, ->^ hlioid. [Voy.
Degré, i—^\^ deradjah, der- \ Il a ABANDONNÉ.
DÉLAISSRMK.NT. (/'. AllANDOiN.)
Il s'est Dk LASSÉ, ^l>^— 1 êsie-
rail .
DÉLASSF.MKNT, i — ^^ i , râhah ,
.,^X~. sokoun, selîoun.
Il a DÉLECTÉ, -^^ leddad. Iczzaz.
i»i:.M
— Délie! J-^^ hall (en berbère,
DÉLIUE, ^^f^ khcrf.
H a clé dans le Délire, , à^s^
Idtaraf.
DÉLIT, <^/^ dcnb. [)1. V 'J3
Il s'est Délecté, JJ^—1 es/c- dcnoub. dounonb. [f'oy. Cni.MK.)
DÉLIVUANCK, , >ûj^is~' ;e/,7////s.<!.
ledd. êslclezz^ ^J_l.j' telcddcd, te-
lezzez.
DÉLÉGATION. {Fmiez CESSION,
Commission.)
Délégué. [P'oy. Commissaire,
I^ESSIONNAIUE, CoMMIS.)
Il a DÉLÉGUÉ, J— , ressel. [Foy.
Il a CÉDÉ, Il a Commis.)
DÉI.IBÉIUTION, jr.-^-^-^ tedbyr,
ï,.L:i»^ mochdourah.
Il a DÉLIBÉRÉ, ^Li- châr,yi^J
Icdabber.
DÉLICAT, .^_^ù~y latlyf, 3-_)3,J
ledyd, lezyz.
DÉLICVTEMENT, l-a-.y lallyfdn.
DÉLICATESSE, A^JsJ lalUîféh.
DÉLICE, à! lezz, ^kJ /ou//-.
DÉLICIEUX. { f'oyez Délicat,
F.XCELLENT, AoilKABLE.)
Il a DÉLIÉ, L. halL J~^'
/c/.//ri//(iss.
— J'ai Délié, v
halyl.
y HS-' (eharyr, ^j ^' tcsryh.
Il a DÉLIVIîÉ, ^-^-^ khallafis,
I , v:a. harrer, ^ y^ sarrah.
j lia DÉLOGÉ (v. n.), Jl:6 ' êtdeqal.
' DÉLUGE, ^-'j^ loufdn.
Demain, ï^-^i ghodouah. gJia-
daouah, \si ghadd, Lj-i ghoduuû,
f^ bokrali, s^ijj boukrah (en ber-
bère, ^j\ dzkd, ^J\\ êzyhd.)
— Demain malin, ^.J-j ïv-C
bokriih bedry
— Après-D^Mnairi [voyez ce mol)
(en berbère, co ;l àJ nef êzykd\.
Demande, J'_;— soudl, ^ ^IL
lalb, «s—.^, reglib.
Demandé, v..^j.lk^ malloiih.
.11^ taleh. J_.
'slakhbar, J -i*^ noclicd.
sâl. ,
Il a Demandé,
Demande-leur de l'argent,
felouss
ôliob min-hoiini
a
DEM 186 DEM
— II a Demandé avec instance, j Démangeaison, i^-=- hakkah,
V ^i. rayheb. | Jbi âkâl.
— Je Demande à Dieu, vj>-^;-^ Démarcation, ^jAs:-^ lahdyd.
iM] ^^ habyt min Allah. | Démarchi-:, i^L^ mJcAo/ï, i-^l.^
— Je ne Demande rien de toi, macfnjéh, i^:^j=s. harakah, harekéh ,
K^.x^ Ju> o-^^-o». L^ mû habyt-chy -rj^-' teferrowlj . ^
minn-ak. I' a Démarre, j-à-- sa far, ,^
— Que Demandes-tu? ^*r'' [/•■'
ec/i tebghy? ^\ -V.j-"-'' ^^''2/^ ^^
^__c,* \^*J taouz ây?
— Je te Demanderai quelle heure
il est? àc'^Ji ^j^ ^i^ ^I^ J'— ^
«ssâ^ min-ak êch min ês-saah.
— Tu leur Demanderas le prix
des marchandises, j__Jx *^ j..<sJ^^
j.»l^i ^f.^ teslakhber min-houm a là
si'r ês-sela'ah.
— Je vous Demanderai si vous
avez trouvé ce que j'ai perdu, ^iu) '
Lj! c^-xJ!-^ lj> 'y-v=s-j 131 (.-\--^
iînched min-koum îzâ cudjedtoû md
dayya'l and.
Demandeur, >.-^Ji — ^ tâleh,
J._j.^ sûyl , ^_=>.|^i3 dâouâdjy,
^J./» modda'y.
Demanderesse, iJ-i? tâlebéh,
J.jL^ sdyléh.
Il a DÉMANGÉ, ^-a^ /'flA/i:, J^!
Il a DÉMASQUÉ, S^=sr*"*-I Ji
qala'-'lmaskherah.
II a DÉMÂTÉ, jCj L*J ! v*-5' /.os-
sar ês-souàry.
— Vaisseau Démâlé, «. ^.i »_■»
^■u*Jl ,j.^.X^ merkeb maksour
ês-soudry.
DÉMÊLÉ, Ç-'t-) nezâ'a, nizâ'a.
(Fo?/e2 Altercation, Contesta-
Tioiv, Conflit, Débat.)
Il a Démêlé. [Voy il a Distin-
gué, Il a Arrangé, Il a Séparé.)
— II a Démêlé l'affaire,»^» ût' t.~-5
fassar êl-âmr.
De même. [V. Ainsi, Comme,
MÊME.)
lia Déménagé. (T'. Il a Délogé.)
Déménagement, jLiL;i_>i înii-
qàl.
DÉMENCE, S':^ ''^^'> \j''-=^ djc-
nan. (Voy. Folie.)
DEM 1
— Il a été en Démence, J^-*
Imhal, y=^ djenn.
DÉMKMi (subst.), s._^-j J^_.V_y
lêkdyb.
DkmesurÉ, / r-^' j-:-.-^ ghoyr
qyâss.
— L'avidiié Démesurée avilit les
, ^^iJ I êl-lemâ'ah be-ghayr qydss
lendjcsf ên-nefouss.
Demeure, ^.t-^*^ mesken, plur.
Si.^^ masdken; (.yJ L^ indkan.
Il a DKMiaitÉ, .T-V- sakcn, -Ïj
haqd , ~ix3 qaad,
— Demeurant, ^^^^^ sdkcn.
— .Au Demeurant, c^'— ■' l'dqy.
Demi, .^ ^^^ noxisf^ ^joi nouss.
Il a DÉMIS d'un emploi. {Voyez
11 a DÉGHADÉ.)
— 11 s'est Démis les membres,
J-^^l ^^„w.3 fasahii êl-mofdssel.
— d'un emploi, i-^^ Jji a'zal
nofslw.
J » î: M (I C n A T I E , j. -xi t j^ft^^^vsr ' êl-
djemhour iH-a'dm.
Demoiselle, vJI^xj bent, S-i
bekr, ^ — $eU, sil( , a.I-w seltéli,
fiilléh, pi. w'-;^ siKàl: aj »>-^ djâ-
ryéh,gdryéh, pl.j'^ djo-udr,goudr.
.S7 DEN
— Mademoiselle! -Xw L_j yâ
I sitl-y!
DÉMOLI, y^^y-H^ maqloub. [Voy.
DÉTRUIT.)
Il a DÉMOLI, w-li qalab, qaleb.
{Voy. 11 a DÉTRUIT.]
DÉMOLITION, «.__^Lï^ moqieh,
v.^J^" teqlyb. {V. DESTRUCTION,
DÉCOMBRES.)
Démon, ^JS^ djinn, 'JL-.ijL^
aafryt; ^ ^^■^ cheyddn, pi . ^y^L Li.
cheydllyn (en berbère, j^Lli^ seyl-
tdn). {Voy. Diable.)
DÉMONIAQUE, ,.^»-^=s:-' medjnoun,
j^Ja-J;. cheyttâny.
DÉMONSTRATIF, c;-' '"* H borhd-
ny, ^^j'^ moberhan.
DÉMONSTRATION, j^-^^' îzhdr,
wJ^'^l îlhbdt, îlsbdt, a;-wJ heyynéh,
^L.' iebdijeii. i.u.j\ jUjI îqdmel
êl-baynéh, J^J» delàléh. {Voy. AR-
GUMENT.)
Il a DÉMONTRÉ, jjl-J bân, ».^Jil
ddher. ezher, dzhar, *.u_) >w3 ' dqàm
baynéh. {Voy. Il a ARGUMENTÉ.)
Il a DÉNATURÉ. {Voyez 11 a AL-
TÉRÉ.)
Denoéuah (v. d'Kgyple), 5,J.o
DEN I
DÉi\égatio\,jC,j1 înkâr, Ç'L;u!
îmtina.
Dénia (v.d'Esp.), i-^\^ Ddnyah.
1] a DÉNIÉ, ;2.:x^i émtenaa, y\j\
ênknr.
Denier (petite monnaif), ^>JJ
feh, pi. rj-'j^^ fclo^iss: »-j^ denyr.
11 a DÉNIGRÉ, »-~.i^ chenna\
[Foy. Il a Avili.)
Drms (nom pr.), ^^;-i«^-j_aJ 3
Di/nunyssyovss.
Il a DÉNOMBRÉ, (/^'oy. 11 a Cal-
culé.)
DÉNOMBREMENT, ^l-Vx edâd,
3iJ-,*J tea'dddd, » >L»*.=s! îhssdb.
{P'oy. Calcul.)
DÉNOMINATION, 4^o.*-j" tesmyéh.
[P'oy Nom.)
DÉNOMMÉ, j..**w» mossemmy.
Il a DÉNOMMÉ, (/^'oy. 11 a Nom-
mé, 11 a Appelé.)
DÉNONCIATEUR, V-«^ ghammâz.
DÉNONCIATION , j.<si f/hamz.
11 a DÉNOUÉ. (/o?/. 11 a DÉLIÉ.)
DÉnoument d'une affaire, «i^sLs
adqibéh.
Denrée, 0»i fout, pi. C-^'yi
îj'oudl; ^f^-^^ dahhyréh.
Dent, ^_^— senn, sinn, pi. (jl-^^
88 DEP
sendn, (jL^-^' ésnân, îsnan (en ber-
bère, (j|v*' ôhzdn).
— Les Dents antérieures, [f^'oy.
Antérieur.)
— Dent canine, ^ ^^j nyh. [f^'oy.
Canine) (en berbère, Jy; .. oughnvi,
pi. ^-^j onghldn; J_jj ! ôrjhoid,
pi. (j^^l ôglân).
— molaire, 4— ,i derséh , , r'p
deres, pi. / »^ji- douro}iss: i—v'C^
darsah, derséh, ir'j'^ deress, pi.
/wj» — '«to dourouss (en berbère,
j-,U.i»j loughmdss).
— Ce qui reste entre les Dents
après avoir mangé, i.'-ià. khouldlah,
Jjià. khoullâlah.
Dentelle, à.S.^^L chehyhah,
^JL^iyt, ^ijsr'y broundjounq che-
ryt.
DÉNUÉ, ^j^^ moa'rry, l^-*-»
o'errâ, i^.L> mefqoud, f^j-^'^
me
maJiroum.
DÉNUMENT, ^L^.s. laissas,
^Ua,.) îhlâdj, iJui^csj' modddyaaJi.
H a DÉPAQUETÉ, ij.^.)\ J^
hall ês-sorrah.
DÉPART, ,1-i^ sefdr.
DÉPARTEMENT, a-— ^ teqsym ,
a.j ;_.V tonzy', a^^ ouldyéh.
i)i:i'
1 S'.)
DEP
Dk l'Ait M , ^y
maqsouni.
Il a l'ÉPAini, ♦♦~5 qessem. [P'oij.
Il a Disi itiHUÉ.)
Dkit.NS. Dki'K.nsk, ^^sarf,
,^^y^^^ inasraf: ^ ?_;»-=^ masrouf.
pi. ^^ ^ ...<=-' mussdri/f, ^ «/--■-^
11 s'est DÉPAYSÉ, SaLj ^j-J I masschrf; <uij nefeqah, pi. vOLiij
larek beled-ho.
DÉPECÉ, i^jj^^ maldirouq.
nefeqât: A*i^ defa'ah, ~ h=w khardj.
— A mes Dépens, ^,'»^C£j te-
ll a DÉPECÉ, ijj=^ kitaraq. {F. derâr-y.
Il a Coupé.)
DÉPKC.ilK (subst.),^,j^^ tahri/r,
pi. •JijK—;j-^- tahrijrciC J—'j!
îisdl. (foi/. Lettre.)
Il a 1 É pensé, ^^j'^ saref, sa-
raf, (4^ nefeq, >j.i- defa.
— en pure perte, »—dw khassar.
DÉPE.NSIEU (celui qui est chargé
Il a DÉPÉCHÉ, 9'j-^ serra\ j^ \ de la dé[teiise), -^j^ JnO ouki/l
a'ddjal.
— 11 s'est Dépêché, J-çs:*-^—' (V
taadjel , ?• >— ' csra.
— Allons, Dépèohcz-voiisl 1 — j
J.3r*^J «i.j! yâ êyd-kou)n bi-'l-
a'djel!
Il a DÉPEINT, [r. Il a DÉCRIT.)
DÉPENDANCES (pi.), C^'»J— ^-^
metdba'ul, vJijL-^'w*.j ta'dlaqâl,
ly-f^' itwte'alliq. {f'oy. APPARTE-
NANCE.)
Il a DÉPENDU de. {Voy. 11 a Ap-
PAUTKNLI.)
— Cela ne Dé|)end pas de moi,
cl-khardj.
— (qui aime la dépense), ,'J--^-
inouhedddr, inoubezzdr.
DÉPERDITION, ,_^ telef, — -'
îfnd.
DÉPÉRISSEMENT, ^;^ lelllyk,
iJuxyCsj tedda'yféh.
DÉPEUPLÉ, '*_-'jj-3^ makhrouh,
V ^J ,=.. khari/b.
Il a DÉPEUPLÉ, ^^' êkhrab.
DÉPIT, idr— sakht, ^.^.^ (jhasl.
— En Dépit de toi, v.J--s v_,-^-<=i.
(jhasl) a'nn-dk.
Il a eu du Dépit, «ij feqaa,
■^ lesah
1 DÉPL
CiJvJ ^ haddmâhouchy fyqadr-y. êi-moudda'.
j;,_\j .,P ^ alLj w» Jj> do/ ma I -Is3r*-J lesakhkhnll.
ylla cliy min yd-y, ^^ ^ '-^■■* lia DÉPLACÉ, ^-^:i>_»-i'»~' 9/(«»/î/or
DEP
11 a DÉPLACÉ (ôtédeson emploi).
[Voy. Il a DÉGRADÉ.)
DÉPLAISAIST, v^^s'-o suib. {V.
DÉSAC.RÉABLE.)
DÉPLAISIR, v.;^-»-^ seeb, *i
gharnm, Jl êlem.
Il a DÉPLIÉ, Il a DÉPLISSÉ, ^-^
basait.
DÉPLORABLE, ^^ moubekkey,
moubekliy .
Il a DÉPLORÉ, ,J!^s Si bekey
a la.
lia DÉPLOYÉ, ^^5 farach,y^
nacJiar.
11 a DÉPLU, "w.-X'O sa'ab.
— Cela nous Déplaît, w^x^ S'^J»
LA^'i /)«(ia ysseeb alay-nd.
Il a DÉPLUMÉ, (jriy^ > é>-^-^
nelef êr-rych.
DÉPOSANT. [Voy. TÉMOIN.)
Il a DÉPOSÉ (placé), ^j ouad-
da , Jasw hall.
— quelqu'un d'une charge. {V.
11 a DÉGRADÉ.)
— en justice. [Voy. Il a TÉMOI-
GNÉ, 11 a Avoué.)
— (mis en dépôt), 9^j ouada',
I.» sellem.
1 90 DEP
êd-deruhem îmdnel and aklwu-y.
DÉPOSITION en justice, vJ y^-'j
ieqryr, [Voy. Aveu, Témoignage.)
DÉPÔT, -iji-^l îiitanéh, i-~^_^ ou-
da'ah.
— d'humeurs. [Voy. Abcès.)
DÉPOUILLE. {Voy. BuTIN.)
11 a DÉPOUILLÉ, ^r-~ a'rrà,
a'rrey, ^ j) neza .
— On l'a Dépouillé de ses effets,
i.^i L:2v ij^ji neza'ou-ho liaoudydj-
ho.
DÉPOURVU. {Voy. DÉNUÉ.)
r
— Dépose l'argent chez mon frère.
— Au Dépourvu, f-)-^^'-^ O^df,-
lânn.
DÉPRAVATION, ^ qobbéh, \^.^
c
souâ.
DÉPRÉCIATION, Kr^-s:-' iahqyr.
{Voy. Avilissement.)
Il a DÉPRÉCIÉ, 11 a Déprimé,
Il a DÉPRISÉ, j-s-s::-- tahaqqev,
^yc-^ f-'-^~^^ êslerkhes. [Voyez II a
Avili.)
DÉPRÉDATEUR, s__-s'-J nâhib.
DÉPRÉDATION, v._^_^j._J neheb,
V ^^i fjhasb, 5jli ghdréii, ~l,!-j
târûdj.
Depuis, j^.* «un, J.-'v» mind,
DEB
1Ô1
UER
minz, -^*J baad (en berbère, 9'^-^
sough),
— Depuis longtemps, ^^^-^ qa-
bûylah, J.1'-*'» /.»•* min zemûn, j^
i)Jl khayrou-'llah, J-J-^ qabôyl.
— Depuis peu, J^ 3 ^r' ""«
qahjL ..y'^\j\ ^ i^ rj^ «»n
liatUi qellel êz-zeinûn.
— Depuis ce temps, 'i.* f.,^
,.,L*V-M "<"^ hadd êz~zemdn.
— Depuis cela, l.ii J-x) hcid
hadà.
— Depuis le commencement jus-
qu'à la lin, i~î~i ^' -j-^' (.»'» ixi'i
bedouéh Via a'dqibéh, ^J, ' JjS y--
^^
.û^TKtn êl-douel îld êl-dkher.
— Je l'ai regardée Depuis les
pieds jusqu'à la lêle, ^j^» -V-'V^
— ^', ^_l' --^-wOçv. nadarl-hd mm
ridjleyn-hd îld rdss-hd.
Dî:i'iTR, ,^-^ mobdcher. [Voy.
AgEiNT, CoMillSSAlRE.)
lia DÉa.vci.NÉ, J-^J— ' isiiisal.
a.>J qala'.
DÉIIAISUN. (Voy. DÉMENCE.)
DÊUAisu,\.\AiJLfc:,^JiJ^H^/i/iari/ç,
^U*,M j.,^ dodd êl-a'ijl, JJ>^ ►-i
ghayr a'ûqei ^a.^i ^/îaj/r /taçç,
^ar^' A"i (iod(/ êl-haqq.
11 a DÉRAISONNÉ, ^Ji/=>> khantq.
{Voy. 11 a clé en Démence.)
Il a DÉRANGÉ, r-i ghayyar, -■-«?
,^^9v«:=3l fassad ês-sajf.
DÉRANGEMENT. {V. DÉSORDRE.)
Derechef, «-^s-'J dyddn, Wj^-^
tekrâran.
DÉRÉGLÉ, fi.J-^ ddy'.
DÉRÈGLEMENT. [V. DÉSORDRE.)
DÉRISION, ^j-\-^^ tsiilizâ. {Vuy.
Affront.)
DÉRIVATION
o
dtlnjûq.
DÉRIVÉ, ^A-tiù^' nioucltliuj.
11 a DÉRIVÉ (v, n.), yJ-Y^ dje-
rey, jy nezel, f^J-Js tela , , ^..-.^^
ênsebeb.
— C'est de l'oisiveté que Déri-
vent tous les vices, jJ^' J^is.,.'!
*i^ >^ jj.jjJ! ^^ êl-balldlch te-
touclled min-hd êd-denoub koll-houm.
Dernier , ».2^' dkhcr, dkliir, \A.
^i.ijl doudkhir; v --3^ a'dqib.
Dernièrement,j^-^'j'_^^; youm
I êl-âkhir, jjji faoulaou.
DÉRoiiÉ, <3j !-'•*•= )na$roiiq.
— .V la Dérobée. {Voyez en Ca-
chette.)
11 a DÉRORÉ, (5 >— sareq. sarcq,
^J>^ khalUif, khallef.
êl-uuaql éUy^ ~» i>-~^.^>\ ^^ min ês-
Sii'ah nul.
11 a DÉSABUSÉ, Js)^iJ\ laiL- saq-
qall êl-ghalàll.
— Je suis Désabusé sur eux, '_»l2iL,
,J.3 ^/> saqaltoû min qalb-y.
DES 192
DÉKOUTE, /»|)-V^ îninzdm. {Voy.
DÉFAITE.)
— 11 a mis en Déroute, ».^ kas-
sar, hasser.
Derrière, Ï,_5 ouerd, i,L ouâ-
râ, 5,L oudrah, Si'j ouêrah, Kjy>
mourâ, mouerâ, ^ ^.l:i. khalf (en
berbère, j.-.5^;! îzJefyr.
— Par Derrière, ',. y.^ min
ouerd , ^ ^l=>. ^^^ min khalf, ^'^
Li.3 min qafd.
— Le Derrière. (F. CuL, Fesse,
Akus.)
— Le Derrière de la tête. {Voyez
Occiput, Nuque.)
De uv 1 CH !■: , lA-ij) ^ dcrouych ,
J.L3 faqyr, j^.^-^ sanlou.
DÈS. {Voy. Depuis.)
— Dès l'enfance, »i-2j! ^^^ min
ês-sughr.
— Dès le malin, -.L.^' .^ min
ês-sabbàh.
— Dès - ^
DES
DÉSAGRÉABLE, ^r'^-' "«Aess
^^lï;» moqalleq, J-JAi.. cliedyd. (T.
DÉPLAISANT.)
DÉSAGRÉMENT, iiK' kelféh. {V.
DÉPLAISIR.)
Il a DÉSALTÉRÉ, ^3îj-^' ^j—'
barrad êr-ryq (m. à m. il a rafraî-
chi la salive).
— Il s'est Désaltéré, iïj . û»„.'
barrad ryq-ho.
— J'ai bien soif, je voudrais ni"
Désaltérer,? JVJ' ^^ -^■' Â^ < ^ ^-^-
nechef ryq-y neheb ieberred-ho.
DÉSAPPROBATION. {V. BlÂME.)
Il a DÉSAPPROUVÉ, ^Cj' ènhar.
[Voy. Il a Blâmé. j
DÉSARMÉ, ^-L-j^ be-ghayr
seldh.
Il a DÉSARMÉ, --^î-Jl oJi fekk
C '
ês-seldh.
— On les a Désarmés, ^jJ '_a-0
*.^_L- fekkoû le-houm seldh-houm .
DÉSASTRE, (T*^ a'ks. {Voyez
Calamité.)
DÉSAVANTAGE, 2jl---à. khessâ-
réh.
DÉSAVEU, »f>^.J nekrah.
Il a DÉSAVOUÉ, j-Vj ndker.
Descendance, ji-i— selseléh.
DF.S 193 DES
Il est Descendu , jj~i nazcl, 11 a Désespéré, ^^1 m/j/ass.
mzel , Js-s lioiibell.
— lia fait Descendre, Jv-' nezzcl.
— Descends I Jy\ ênzel (en ber-
bère, ( -■J êrs).
Descente, Jjy twuzoul, i;^-»
huubouit.
— (penle), L^.^ houboutt. [Voy.
DÉCLIVITÉ.)
— (hernie), ijr-^ felq. flq.
Description, ^^^-^ -j/.r: ^ ^-=^
ouasf. pi. .^ 5-^_^' doussaf; j^~^^
ta'byr, ^ f-:,t^ f^^'ryf.
H a DÉSEMPARÉ, ^i-à- khalld.
{Foy. Il a AhandonnÉ.)
11 a DÉSENNUYÉ, '^^- lahhd. \jj^)
lahhouê.
— II s'est Désennuyé. L^^lj" te-
laJiltouê.
C
— 11 s'est Désespéré, ^~j \ dyess.
DÉSESPOIR, ' ►--■'' êydss.
DÉSHONNÊTE, «• ^-^ clienif,
~-? qobbyli.
DÉSHONNÉTETÉ, i*_-s_;..J^ c//e-
ny'ah.
DÉSHONNEUR, '-^^ aayib, pi.
Vi?:r ou'yotib. [V. Avilissement,
Abjection.)
DÉSHONORANT, w^!~^ a'yydb.
— ïu as fait une action Désho-
noranie, -j-^ ^_xi CuJji faalt
faaldn ayydbdn.
DÉSHONORÉ, *~^-^*» mo'ayyeb.
{P'oy. Abject, Avili.)
11 a DÉSHONORÉ, ^^'^ a'yyab,
channo'. {Foy. 11 a AviLl.)
*^
— 11 s'est Déshonoré,
DÉSERT (siibst.), '»ac-^ sahard, te'ayyeb. [Foy. II s'est Avili.)
DÉSIGNÉ, ^Ji'^-' inedloul.
Il a DÉSIGNÉ, J^ ddl.
DÉSINTÉRESSEMENT, ii— i — ^.
i-^^V/a/r/ êl-Wdydd.
DÉSIR, ^_»^ chouq, pi. tj'^ji-l
— Il est Désert, v >^à. khorcb. ' dchoudq ; ^.^^ roglib; ^j-'^^ chah-
II a DÉSERTÉ. (Foy. Il a Aran- ouali, pi. vJL^'_»w^ cliehoudl: .î'^
Jiliir. ^.-a:-^ xohâry: bi^ khald,
i} ,._) lerryah , berryéh , barryéh ,
J-=w djebel, guebel, Jl^, ram/.
— (adj.), ^^j:^hharyb; J..=i.
khdly. fém. ^J^à. hhdlyèh.
DONNÉ, Il a DÉSEMPARÉ.)
DÉSERTION, (^oy. Abandon.)
mourdd, ^^-f^' îchtihd.
— J'ai atteint le but de mes
23
DES i94 DES
Désirs, J},^^y C^isr-' lahaql mou- : — II a formé le Dessein, (J, i.;
râd-y.
<wLj naouâ [y bdl-ho.
Il a DÉSIRÉ, lj(-^^\ êchlehd, | — A Dessein, >x^ï]Lj bi-'l-qasd.
^^xi^i êchiehey, ^l'A-L] êchtâq,
•^_^i-h ialeb, >>-^=^ hahb, ^-^ij
ragheb, ^^ temenney.
— J'ai Désiré, >J!^^-^=>- habbyt.
— Je ne Désire que de t'être
agréable, ^»--i J^ v^^s:^ l/= LjI
'viJj.iLà. ûnâ ma nehobb chy ghayr
khdUr-ak.
Il s'est DÉSISTÉ, ij^ ^z ^=^j
redja a là dahr-ho [m. a m. il est
revenu en arrière), ^•^ a'ddà.
Il a DÉSOBÉI, ^^l-c a'dqq, L«a.£
a'ssd, ^^-:^ assey, ^ ^l:kkhdlaf.
DÉSOBÉISSANT, ^'^'-^ a'dssy.
lia DÉSOBLIGÉ, ()*♦=•■' nahass.
DÉSORDRE, ■is^^"' tekhhjlt.
DÉSORMAIS, j*lo<iL) li-qodddm.
[Voy. Dorénavant.)
Desséché, .^ ^•^-^ vwdjeffef,
,_»^^J ndchef, ^r^^'-J ydbess.
11 a été Desséché, (/^j'J you-
necchef, ,_^^^ cÇ/V'^/"-
6ess
' v^^^
Dessèchement, .^ ^Jx»j.J len-
Dessein, ^_5y naouà; i-j nij/o^,
pi. >Ol-.y niyât; ^^.^ qasd.
C
^^ (^- ^f'^'ï g'flSfi. ^JJt.'b bi-'l-
any, !J>.>i:3 qasddti.
Il a Desserré, .^^^K rdkhaf.
Dessert, JiJ «og/.
lia Desservi (il a nui), J^ darr.
[Voy. Il a é(é Contraire.)
— la table, CIjUI JZ^ kJiam-
mal êl~mdydah. {Voy. Il a DÉBAR-
RASSÉ.)
Il a Dessillé les yeux,
tJJ" /V//a/i êl-ouyoun.
Dessin, y^^y^ lessouyr, *.w,
resm.
Il a Dessiné, *~m ressem, ,^.vr
saouar, .L^i-' êchdr.
Dessous, Au-Dessous, >JU^-'
/a/t/, Ji~v se/eL (Foyc^ Au Bas; en
berbère, \j^ deoud.)
— Le Dessous. {Voy. Le Bas.)
— De Dessous, par Dessous, ^j-
'vJUss-' min taht.
— Ci-Dessous, ïLj.51 ouznâ-ho.
{Voy. Ci-après.)
Dessus, ^^y fouq, feouq, fauq,
j^c a'ià (en berbère, Ji— soufelld,
ênnygh, w-./) ênnyg.
DET 195
— Au-Dessus, en Dessus, ^s !
^i_»3 a là fauq. '
— De Dessus, ^^J-^ ^j^ ""«
fauq, min fouq.
— Le Dessus. [Voy. Le Haut,
La Surface.)
— Ci-Dessus, ^! ahm, ^z. ^
min a là. {Voy. Ci-Devant.)
Le Destin, la Destinée, ,^3
qaiir, »J -xiiJ" fogc?(/r; .IsXiL» meqdâr,
pi. ^jjJL» meqâdijr; w'<i^ bokhl.
— Tu n'échapperas pas à ta Des-
tinée, ^^M ^,* Jor^'^i! Id tel-
lihally min êl-qadr.
Destination, ^J:r:*^' ta'yyn.
Il a Destiné, ^J>*j laayyen.
Destitué. (Voy. Déchu.)
Il a Destitué. [Voy. 11 a Dé-
gradé.)
Destitution, iiy- a'zelah.
Destruction, oi-J.^' lehlyk,
DET
Détail, {^^y—' tffryfj-
f>-^-;f^^ Icddyy', iJ^Jp. khorbànéh.
DÉSUNI , (3-</^ mefrouq.
11 a DÉSUNI, (4-^ chaqq, uiLs
fe!ik. (Voy. Il a Divisé.)
DÉSUNION. (Voy. Division.)
Détaché, Jy^=f^ mahloul.
Il a DÉTACHÉ, o)i fekk, ^— --ju-
seyyeb. [Vov. 11 a DÉLIÉ.)
— En Détail, ,^J ».iJ.j bi-t-lef-
ryq, (.r--^ be-tebeyn.
— Décris chaque article en Dé-
tail, Hf^^T^ i^ 4avL=w^i)l êzker
hàdjéh kollèh be-lebeyn-hd.
Il a DÉTENDU, ^^^ <^ êrkhaf.
DÉTENTE de fusil, Jsr-CJl |.i Ç. . 3
dera' dê-'l-moukehlah.
DÉTENTION, i/"^ habs. {Voy.
Emprisonnement.)
DÉTENU, , ^j^-^-ts^ mahbouss.
[Voy. Prisonnier.
Il a DÉTENU, eJ...w» messek. {V.
11 a Emprisonné.)
DÉTÉRIORÉ, -V_»~.£^ mofassed,
.5»«ji^ mafsoud.
11 a DÉTÉRIORÉ, ^li fdsaad.
— Il s'est Détérioré. [Voy. Il a
DÉCLINÉ, 11 a DÉCRU.)
DÉTERMINATION, l-^J qaddii.
{Voy. Dessein.)
11 s'est DÉTERMINÉ, ^'^ qadda.
{Voy. 11 a formé le Dessein.)
DÉTESTAULE, if^-^^ bagln/dd.
[Voy. Abominaule.)
11 a DÉTESTÉ. [V. Il a AniiORRÉ.)
DÉTOURNÉ, ^j)^L» tnatlrouf,
v^JiL» maqloub.
DEU 196
11 a J3ÉT0UR.NÉ, .^j^ taraf,
teref, i^»^ a'ouaq, v J3 qalab.
DÉTRESSE. (Voy. Adversité,
Calamité, Dénû.ment.)
— 11 a été dans la Détresse,
^x^i êdyaq. [P'oy. 11 a élé dans
l'Adversité.)
Détriment, ^J=''^ nasq.
DÉTROIT, jU_«J boghâz.
DÉTRUIT, -.jA-^ mehdoum ,
9-.^:^^ moddayye , »_*X-1^ mohal-
lek, ^..^jiysr^ makhroub.
Il a DÉTRUIT, v^tX-la hallak,
> >^ kharab, ft.^^is dayya', ^^s>
hedem, ^li bâd. [Foyez II a DÉ-
MOLI.)
Dette, ^^j^ deyn, plur. ^^'^
dyown .
— 11 a payé ses Dettes, ^y^
àÀj^ khallass deyn-ho.
— Il est abîmé de Dettes, .a
DEV
j^jJi vj, i^\^^ hou ghâriq fy-'d-
deyn.
Deuil, ^_^ Ja/» mandeb, lys a'z-â,
ezâ, i-ijz ezyéh, <»■.'. '«^ tazyéh,
^_j_j neouèJi, ^ bekâ, !j\j bek-
ouéh, 4a. l;./» menaltâh.
— Temps du Deuil, s^s o'd-
dali, eu'ddah, .5|j.ft i'ddd.
— Habits de Deuil, ^ V^ mcyzcr,
pi. <\L'= meydzer.
— 11 a pris le Deuil, iV^^ ^J
lebess meyzer.
— 11 a porté le Deuil, ~Lj ndh.
Deux, ^.t-T.-''^ timeyn, j.»-.--''^'
êlhneyn, êstneyn , êtsnyn (en ber-
bère, (^t^ stjn, ^~. sin), fém.
j^axJ Ihinteyn, ^r-;}^> êlhneleyn
(en berbère, .j>.->._^ snet] ; -.jj
zuudj, pour les deux genres.
— Deux cents. (Vo!,ez Cent.)
— Deux mille. (Voyez Mille.)
— Deux à Deux , i-j-y^^ rj'.:^^
thneyn be-lhneyn, j^p-J I ^.y'^-^\ êlk-
neyn êlhneyn, fém. f^l^j-'j ,>:: .^„'
thenleyn ihenleyn ; ^;^/» ^J:^ mou-
thannà mouihannà, fém. suiï^ slÀi^
niouthannâh mouthanndh: lu.j L;lj
Ihoxtnâ ihounâ, des deux genres.
Deuxième, ^Aj //(«ni/, /sany,
fém. iwjLJ' thânyéh,
11 a DÉVALISÉ. {Foyez 11 a DÉ-
POUILLÉ.)
Devancé, /*_;-^ï^ maqdoum.
Il a Devancé, ;3^^ ."«a^f/^.
dem, ^JiLJ' ieqaddem, ^ ^i— salaf.
Devant, j»'^ qoudddm, >L»'
DEV 197
ê'râvi (en berbère, C,-;! êzzel).
Ci-devant, LïjLv sdbeqân.
DÉVASTATION, J-;=iij I înqiddah.
[f''o\jez DÉGÂT, Destruction.)
Il a DÉVASTÉ, V— -"^ kharab,
V js-' takherreh, , >^ naqadd.
DÉVELOPPÉ, ,t'»yi-^mafrouch,
■ '«.^.v» mansoub.
Il a DÉVELOPPÉ, f r7^ farach,
. .^^^i nassah.
Il est Devenu
lalan, «-9^, redja , .\^ kân
"v= sdr, ^s-Uî
— Deviens! ,.,> /con, >j.JLb!é//o'
(en berbère, J«==j. oukkoul)!
— Il est Devenu le plus cruel
(le tous les hommes.
.C.
. ^L.L.M J^ j-j redja dqsah min
ko II ên-nds.
DÉVIDOIR, i-V-uw» moslakah, «l'.Ji
kolouléh , i^-'-s:-* mahladjéh (en
berbère, O^Jvi-*J timdghzell).
Devin, J-'»» re»n?iâ/.
11 a Deviné, ,_}aw hazer, ^^à.
khanvven, , V^x-" tehazzer.
DÉV01EMENT. (fl Diarrhée.)
DIA
dol djorrel-y, ^ ^ ^s^^jouâjjih
alay-y, J^ 1>Xa hadd Jiaqq-y.
DÉVORÉ; ^_y^ mablou.
Il a Dévoré, a-b belaa, iela.
DÉVOUEMENT, ^-i^^-y'- ouboti-
dijéh, ^-~aX2^l îkhlissdss, ^L-iL»!
înqyâd.
Dextérité. {Ployez Adresse.)
Devrout (v. d'Egypte), ^-j^Ji
Deyroull.
Dha J» , dix-septième lettre dtî
l'alphabet arabe, treizième de l'al-
phabet moghrébin, Jb dâ^ zd,
JjlJI LJaJl êd-dd-'l-mechdl; elle
est susceptible de deux prononcia-
tions et correspond tanlùt h un D,
tantôt à un Z, forlement articulés
(DD, ZZ:. {foyez D.)
Le Diable, , -*Jf' îblyss, êb
lyss, ipn^ belyss, pi. ^.»^Ju' ^/.'«
/j/ss. {Voyez Démon.)
— Maudit soit le Diable! Jb
«LsJJl (f~:^ a là belyss êl-ladn!
Diabolique, ^JaxLcheyudny.
Diadème, JJ^i dklyl. [Voyez
Le Devoir, ^J^ haqq, ^.^ Couronne.)
lezonin, >'\J' îllizdw, v^^^'^j ouà-
djeb.
— t'est mon Devoir, J r^ J- Ussdn êl a'nmmnli
Di A lecte.(V. Langue, linoMK.
— Dialeclevnlgaire,4/»L*J^ ^ -J
DIE
158
DIF
Dialogue , JJ-isr'' mokhâlel- ] — Dieu saitl x*i*j *iiî Allah ya-
tah. {Voijez Conversation, Col- i lem! ii}\ Axiya'lemAllah! ^xz b^'
Alla a'iem!
Diffamé , ^ a^-» mafdouh,
j.^J.^ madmoum. {Voyez DÉSHO-
NORÉ.)
Jl a Diffamé, ^^^ faddah,
^s"^' sakham, *j namtn. (P'oy. 11 n
DÉCRIÉ, Il a Déshonoré.)
Différence, J ^-i fasl.
,^_QwCà.! îkhlildf, K^l-J teêkhyr,
^j3 ferq. {Voyez Adversité.)
Il a Différé, 11 a éié Diffé-
rent, j.^ Lj teékkhijr, J>~.-^ tefas-
LOQUE, Conférence.)
Diamant, ^Ul êlmds.
Diarrhée, ^^^51 vJ-;V<--***^ iesA?//
él-holn, ,jL.^^i îshâl.
— J'ai la Diarrhée, ^xJsj ij-è**^
tessehhel holn-y.
Dicté, ^j-Jai/» manlouq.
11 a Dicté, (^JsJ nallaq, nalleq,
J^ mellà, melley.
Dictionnaire, a-^-j..^ fahras-
séh, fehresséh, ixUi v >-;;.i /ci/a 6
él-loghat, /^jy»Ls qdmouss.
Dieu, iiil ^//a/i, '--1'^ i êr-Rabb; sel, ^ j,h^\ êiJUelaf, ^6.] âJckhar
à] Ilah, pi, i^j^\ îlahah (en ber- | Différend (subst.). {P'oy. Al-
bère, ^jl érèy, ^Jj rebhy). tercatiûn, Débat.)
— (adj.),^v^i dkJier, j^ gl^oyr-
j-f^ mutghayr, ^ ^l:us^ mokhle-
lef, J-^xai;:/» moffassel.
Difficile, >w^«^ saab, plur.
V >Lx.o so'db ;>£'_. oue'ar.
Difficilement, iïi-JL; bi-'l-
mochaqqah, J-^s^ mouhdl.
Difficulté, wyi-^ saoubah.
Difforme, >iAj hecha, bêche .
{Voyez Laid, Contrefait.)
— Visage Difforme , , i.'j.
khancliouch, Sj'ç^ kemmdrah.
— Dieu suprême, ^l-xji 6^i
Allah ia'dlà (en b. .>j-^'» J,..==»i
dguyd mokkorn).
— Plût à Dieu, iiil U ,1 m
chd Allah (en espagnol, oxalla),
leyl,
.f^ min sdb,
y -•Là:./» minsdb,
— Plût à Dieu que j'eusse mille
écus! J-Jj , y\ ^y ■,.^1^^ ^A
min sdb lyl-y dlf rydl l
— A Dieu ne plaise! Li^-La. ha-
cha, ^\ ySjc:^] êstagh for Allah!
DI-M 1
11 a Digéré, a-^^sû heddem,
heddam, y^j^ sarraf.
Digestif, ^^-^ hedddm.
Digestion, *-^^ lœdm.
Digne, ^^s:^■' moustahaqq,
^^^jZ^j moitsloudjeb, J-al dhil,
j.s<^:u*^ mosldhil.
— Il a été Digne, J.i-'.z-.l es-
Uihel, ^^.,^j.z^\ êstoudjeb, ^as-^!
esiahaqq.
Dignité, w^-^^â-^ manseb, jy-^
manzel, iJj'>^ manzeléh ; ^^^^ fer-
djch, pi.
^J-
ferdjul.
Digle, ^—9- djesr, guesr, pi.
a.»*o< djcssour, guessour.
Dilaté, Js^y*»^ mabsoutl.
Il a Dilaté, Ja-^J hassatl.
Diligence, J^ a'djel. {Voyez
CÉLÉIUTÉ.)
— 11 a fait Diligence, J.^s*'^!
êsla'djel. {Voy. Il s'est HÂTÉ.)
Diligent, J-^e*-"^--^ mosla'djel,
ycJu, châtier, -^-^ nechyll.
Dimanche, ^ — 2^^^' êl-dhd,
J^s^a^y yom êl-dhd, -vsr ' êl-
hadd, J,3.'^.M jjj youm êl-ouâ-
hed.
Il a Diminué (v, a), >^j naq-
qass, JJi qallal.
99 DIS
— (v. n.), ^'ii naqass, Ji qcU.
{Voyez II a DÉCHU.)
Diminution, (>S;vi--~' tenqyss,
(J-iïJ teqlyl, ^--^i^ teqsyr.
DiNAK (anc. pièce d'or), j^-^
dynâr, J^ïi* melhqdl, melsqdl.
Dinde, .>-^3! !i) ^^1^3 dedjâ-
djah dê-'l-Hind.
Dindon, ^^-^ ^^fly bcrrouh
hendy.
H a Dî.NÉ, Iaxj icghaddd, \Sjc\
êlghaddd.
Le DÎNER, »1^ ghoddh, ghaddh.
Direct, ^'^^^^'^^ mosiuqym.
DirectemeiNT, U;;ii^-w» mosta-
qymdn.
Dirigé, Xiv/» marched.
— .Affaire bien Dirigée, ilii
A^-'-s choghléh sdybéh.
Il a Dirigé, w.i:.i êrched.
— Il a bien Dirigé, » yl^ sdb.
Il a Discerné, -j; ,i fercq.
Disciple, ^-^Jj talmyd, plur.
i- — ^bij teldmyd: ^ ^-^-i? ia/e^,
JjJ^:**^ mcstedoud. [P'. Api>iit;.NTi.)
Discipline, ^y --3 qânoun, iJ',
rclhh, .^_o! fl(/f6.
Discontinuation, j^1_L_ïJ'
îneqllaah.
DIS 200
Il a DiscoMiiNUÉ, ^Sj ouafd,
^K ouakaf. {F. lia Cessé.)
Discorde, <>->..:; s feinéU, à.:^..t>^
chamaiah, ^ ^1^ khelf. [P'. AL-
TERCATION, Division.)
Discours, ^^^ kelâm, J_«— s
qoul, qaoul, v^Lià. khillâb. {F.
Allocution.;
11 a Discouru, *-K-J" lekellem.
Discret, J*-!! iiiL=. k/yesz és-
serr, i^^^=^ hddcq.
Discrétion, ^^--^ heddâqah,
"L^] iiiiw hifz ês-seir.
Discussion, iJ-'-sr-' modjâde-
léh. {F. Contestation, Débat.)
Il a Discuté, J-^^=s^ tedjâdel.
[F. Il a DÉBATTU, 11 a Agité une
question.)
Disette, ^'^ naqs, ils qelléh.
— Disette générale, ^-3 ^J^■'^-^
Jl, J).^ naqs fy koll chy.
Disgrâce, (^- aks. {F. Ad-
versité, Calamité.)
Il a Disjoint. (F.^ll a Désuni.)
Dislocation , oXà fekk.
Il s'est Disloqué, p'jJl ênzdgh.
[Foy. 11 s'est DÉMIS.)
Il a Disparu, '^i-i yhâb.
Dispensé, Jj^^ moharrer.
DIS
Il a Dispensé, » t=s> harrar.
11 a Dispersé, 'j^ derâ, ^_3,-
derey, ^ \^ ouezza'.
il a Disposé, j-xâ* hendem. [F.
Il a Arrangé.)
Disposition, ^-^-^^J lehondoum.
[Foyez Arrangement.)
Dispute, i.^L^^sE'* makksdméh.
i^j} nazaah, neza'ah, i^^-^ me-
nddeméh. {F. Altercation, Con-
testation, Débat.)
Il a Disputé, J-^Lç^ djddel. [P'.
11 a eu une Altercation.)
Dissection, jï.--._J3-Ï_j teqty'.
laqty', ^iJ:^ iechrylt.
Dissentiment. (Foyez Débat,
Différence, Contestation.)
— 11 a été en Dissentiment. [F.
Il a Différé, Il a eu une Alterca-
tion.)
Il a Disséqué, «JsJij' teqailc'.
Dissimulation, ^^'J- — -^ j-;}
yhayr sedq, ^i..voJu>J' temghemych.
Il a Dissimulé, ^s*^ magh-
mach. [Foyez II a Caché.)
Il a Dissipé, J-s:-^^ demhel.
1>'J farrati. (F. Il a Dispersé, Il a
Dépensé.^
DIT eoi
Il a Ditisous (fondu), ^J-i>
Jaouab, ^y> marall, lià^ khafaq.
— (détruit, rompu). {Voij. Il a
BnisÈ, DÉTiiuiT.)
— Il s'est Dissous, il a été Dis-
sous (fondu), V >jJ~' leilaoueb.
— (il a été déiruil), sjiA — l_-^._j'
teliellelc, ^**A_j tekasser.
11 a Dissuadé, i3-j' ênder, ><=>.,
reddja. {Voyez 11 a DÉTOURNÉ.)
DiSTANCK, -^»J be'ed.
DisTA.NT, -^»J ha\id.
11 a Distillé, ^^ ç«//ar, Jai:--'
êslaqlar, ►sr^—' êstakhradj.
Distinction {^'oy. HoiNNEUR.)
Il a DiSTi.\GUi':.(l'. llalIo.NOHÉ.)
DlSTIQUl-:, ^^--^ heyl.
Distraction, J-J! i^ ghay-
bel êl-bâl, ij^-^js taydchéh.
Distrait, jJ'-j w-^j"^ moghayeb
bdlho, (Ti;*^ mechouech.
— Il a éié Disirait, i.J^.} ^ )„i.
ijhdb bdl-lio, -j-^ cltarrad.
DlsriuniÉ, fj^^ maqsoum.
Il a DisriunLÎ:, *— 3 qessem.
iMsriUCT, i^_^^ Itauumah, •»^--'
ndhyéh, sjs^ouldyéh.
11 a Dit, J-- qdl, (jdl.
— Il m'a Dit, J, ^^ qdl l-y.
DIV
— Dis! Js qol! J^^ dhhj
(en berbère, J^^ syouel).
— Qu'as-tu Dit? v.1^'^ ^J-^ êch
qoll? ^\ sJ:Jli> qoll êy?
— J'ai quelque chose à te Dire,
v^' jjJi) L^ -i- ^-^--- a'nd-y cliy
ma neqoul l-ak.
— Il a entendu Dire, ^ty~. sama'.
— C'est-à-Diro. {Foyez Ce.)
Diurne, --;^«j youmyy.
Il a Divagué, v_i/=- kharaf.
Divan (assemblée), (L — j-
dyoudn.
— Le Divan général, ,L_j aJ'
,.^».y.*Ji êd-dyoudn élu' nioimiy.
— Le Divan particulier, 5 'y AJ !
-■^y^ssr^ êd-dyoudn el-khossoussy .
— (sopba), i-i^ safféh, i_,_.',;
zerbyah, J.*iU maqaad.
Divers. (Koj/ez Différent.)
Diversité, j--- — « — j iccjhayr.
[Foyez Différence, Variété.)
Il s'est Diverti, ~ ^^' ey^^'-
JLj" tesselly, ^--.-srf balibah,
^-*3rr' tebcihbnh.
— Diverlis-toi! ,^^1:^ êlbuhbuh'.
- Il <-"
Divin, ^' îlabyy.
Divinité, a^^^M îlahyéh, à-.-1'l
dllahyéli, i^sa îldyéh.
DIX
202
DIX
Il a Divisé, ^Jj^ii farraq, \jS fa-
rez, *^3 qassem, *^£.j' leqassem.
(Voyez II a DÉSUNI, 11 a Séparé.)
Divisible, ^^*~a_:;-'=' motqas-
semy, ^ysr-"^ moledjezzy.
Division, *^*».a_j taqsym, i.Jj.s
ferqéli, J«^A»»a_j iefsyl, *»«3 qesm.
— (opération de calcul), i^l-^s
qassdmék, i-g^i qassaméh, qesméh.
— (discorde). (Foye^ ce mot.)
— Il a semé la Division, ^^,
iJ^'l ramà-'l-fetnéh.
Divorce, ^J,^ telq, ^s^ hedjr.
Il a Divorcé, ^y-^ tallaq,j^^
hadjar.
Divulgué, j^-'^.s^ madjhonr.
Il a Divulgué, y'-f^-^ djeher,
j.^^i,l êcheher, ^li bâh, ^-îLJ nâdà.
Dix, ^^^^^■ aacherah, acheréh,
è'chréh, fém. j.i^=' aacher [en ber-
bère, j'j.-* merâon, ^y> morrâou.)
— Dix fois, C-^i^^ i\.±^ a'che-
ret marrât, ^^_e\-J3 ij^c a'cherah
torf.
— Dix à Dix, jL-iu-c ,La..s ou'-
châr on char:
r
■*.-fi mo as-
char mo'aschar, fém. ij^x^ ïj.^x.o
mo'ascJiarah mo'ascharah.
— Dix-sept, J-A..S L*_^ seha'l
a' cher, saha'at a'cher. j-^-st..'-^.*-.^-^
seba't-a'cher, ,jt%'^ — . seba't-u'ch
(en berbère, ^L'» C-^l— sâl merâou,
jU/=i ^l~. sâd de-marrdou).
— Dix-huit, j.-^i vjL^jL-yJ ihe-
mânt a' cher, i.A»& i^ Uj themânyel
a' cher, ^i._x_;;_À._.j-J isemant-a'ch,
jU-x.'^ji^ themànl-a'ch, tsemânl-
a'ch (en berbère, jî^" >-^<nJ //iem/
merâou, jU*-^ c^-*-' themt de-vior -
rûou, yj^'^ "-^•^■*^ iliempt de-iïiOr-
râou).
— Dix-neuf, v^& i*^'" iessa'al
a'cher, tassa'al a cher
,j-
lesa'l-a'cher, tisa'l-a'cfier, ^i»~x^j
tisa't-a'ch (en beib., jL'' vO-cV..'l
êlhzaâ't m.erâou, yy^^ ^y tza' de-
morrâou).
Dixième, ^--iL-c a'âcher, fém.
ij^-lc aâcheruh.
— Un Dixième (nombre partitif),
vi^c ou'chr, •■-■^5 oucheyr, ,La.*^
me char.
. — Neuf Dixièmes, jl.^.s-\ ^■^'
lessa' a char, \^^^ ^*^ lessa' ou-
chour.
Dix-Septième, i-^ »jI— sâbc'
a'cher, {. jt^ '^-y^ — • sâbel a'cher.
Dix-Huitième, j^- ^•^^' thâ-
203 DOI
— Très-Docte, U*J ! ^^ hoU,j-
'l-è'lm,
DoCTEin, i^î^i alUimah, Ax^
ma'allem. {Voyez DoCTE,)
DocTUhNE, i^AxJ ta'altjm. [Voy.
Science, Instruction.)
Dogme religieux, ,.»jaJ! J^I
âsl êd-dyn, pi. ^jJ^M Jj^' ôssoul
êd-dyn.
Doigt, )i.^^\ âsbaa, i*-s.o sa-
ba'ah, pi. «jLoI dssdbè', .«.jL-^
souâbè', «.-jLo! dsscUn/, (^-«-^-^
Djezm (signe orlhographique ! sabi'yn (en berbère, ûbl eJaV,
DOC
f/jcn a cher, fém. ^^i-s i>" J ihdme-
nel a' cher.
DiX-NeL'VIK.ME, j.t^'^ a-J" iussè'
a'chcr, fém. ^-i--& i-» — ■— J ta'ssè'f
'/*c/)fr.
Djemady I", cinquième mois de
l'année lunaire des Musulmans,
J.ffl ^_t^— *-=^ djemddy él-douel.
Djemady 11*, sixième mois de
l'année lunaire des Musulmans ,
^:j}\ ^^i^^zs. djemddy êi-lhâny,
v2>.-V J..*=». djenidd êl-dkhar.
Jl^bî dddl, pi. jj^_»^i îdouden,
.y\^_^y idouddn, ^j-bi tddden.)
— de la main, -v -'! h ^ c
<^
des Arabes, annonçant l'absence de
signes-voyelles), ^y^ djezm, à^j:^^
djezméh, |.'_»^^»- sokoun.
Djym -. , cinquième lettre de i saba' dê-'l-'yed, i)\m-k'ï ..f-^-x..^
l'alphabet arabe : l'idiome vulgaire ^1 b sabi'yn dê-'l-yed.
la prononce souvent comme noire — du pied, J-a-Jl ii a"j bcn-
nah dê-'r-ridjl, pi. J^a^-»'! 1^ ,.)•*-'
bendn dc-W-ridjl: J-=».jJl b f>...^<=
saba dê-'r-ridjl, pliir. b ..y*.^
Jow^)l sai^t'yn dê-'r-ridjl (en ber-
bère, j.tJ^Tr' ^^J^ tefâdnyouyn).
— Le Premier Doigt. ( f'oyez
Pouce.)
— Le second Doigt. (T. Index )
— Le Doigt du milieu, ]=-«J'
êl-ously, êl-ouesly, Js--Jl cl-uucsld.
G dur; *r---9- djyw, guym.
Docile. »J-b tdy', aJ.5, ou(iv',
«Js^ motly' , «jX» meldym.
^" . ' " Il
Docilité, 4^-» to"a/(.
Docte, ^-t a'dlem,
lym, pi
^»L» mdher: , 4J v^ a'ri//", pi
eu'rfd: iJ^ faqyh.
— Plus Docte, Jlsl dulem,jj^\
àmhar, -çi& ^iTI dkthar c'imdn.
^-L:; OH'lemd, cii'lemd ;
'r
DOM 204
— Le quatrième Doigt, ^^•*-:-''
il-bonsor, pi. »■
[Voyez Annulaire.)
Le petit Doigt, j.^-À
î"" êl-khonâsser
,.^LÀJi êl-bonâsser .
khonsor, pi. ♦
[Voyez Auriculaire.)
— Le bout des Doigts, i-i^ 1 en-
■meléh, pi. J--»'--'! ânumel.
DOLOIRE, iwA-Jl^ ghazzdlyâh,
i^bîu mellâssah, *J.j=/» inalla .
DOiMAINE, Jl-'» "ifl/, pl- J'_?^^
(hnouâl; v^*XL moulk, pl. v^-i^!
dmldk ; A.-L^l~x^maâmeléh, i^—U^
niemlekéh, ^3 Jj '''-"'/•
DÔME, <^-~-^ qoubbaJi, qoubbéh,
DON
/a<i, *xîi. hakam, v>*X-.l_/» malak,
J.»!)' te' alla, te' alleu, izLJJ lessel-
/e/i, ^J._»XwI êstouelà.
Dommage, j»^ darar, ^»y^
derour, plur. >|t-^i ddrâr; ï.L...^
khessdréh, plur. ^jL^^ hhessdyr:
JwAI^.j lenhyd.
Il a causé du Dommage,
zdlem, y^6^ kliessar.
11 a Dompté, [J^-:'.; rayyadd.
lT
.«i kabbass.
Don, i> :'.'-^-* bedyah, hedyéh.
pl. lj!jj) heddyâ; *-!=& a'Uyéh, pl.
uLLc a'itdyâ: «u»»^ mouhebéh, |il.
V s»'»^ moudhib; iJ-»l î/k/a, ^-^c;
qohbéh (en espagnol, alcoba), plur. a'//a, U=sl î'/zà
, ^9 qobob.
Domestique, j>l-^à. khadddm,
khodddm. plur, ^^^iJ-à. khaddâ-
myn; , ^~5_3 ouessyf, pl. ^-^j
ouisfân, \—s.^^onisfd; jj^U à.
khaouâss, (>-Ji gholdm.
Domicile, *J^ manzeléh, pl.
JjL/» menâzel. [Voyez DEMEURE. J
Dominateur, -w^, ra66, plur.
,^lj.! êrbâb ; iLJaL^ soidlân, pl.
, .Js^L- selâllyn; J~~. se(/(/, plur,
ïi^Lw sàddt.
Donc, -X-^-i-i fa-ldbod, s fa..
oX — '>^-J li-zalek, I J-J li-hadd,
Dongola (pays d'Afr.), JiJ:;
Donqolah, Donqalah , t-KJ^ Don-
golah.
Donjon, ^^ menzah.
• Donné, ^-Î**^ ma'alty.
Il a Donné, l-Jai aa//a, èe//^?,
V ^j>j ouahab, '.Xa! é/i{/</, ^ç^ '
fl'//a, ^3^-a /ioJa.
— Tu lui Donneras, aJ ^--'
Il a Dominé, ^'-~' s«f/, M- sa- ' telidy le-ho
m\{
205
DOU
Donno! ]=c! *?'//.' (on berbère, nnass, Ji, raqad, stc^-^^' endadja'
^^.V_3l eyA-y, ^^-? /■%.')
— Donne-moi! J Ja-c' «a'/^
/-y, ^.o J^ft Jiedili/ny, J.J vjl^-*
/<«( /(//-y, 4^^^^ d'ity-ny, , .^^J
(..' oj/e/(/' l-y.
— Donne- moi quelque chose,
JL..W»! j.a.!« ç*;";-^! <^î'ifi/-ny ouâ-
hxd êmsd'Ah.
Dont (de qui, duquel),
:i
C-V.'
(en berbère, /.»^= guen).
— JeDors, *JwJ LjI ând nâym,
-«s-Lj lj ! ând nû'yss.
Dos, »— ^— î» dahar, daltr, .— .^-B
dahdr, pi. (_»-^ donhour (en berb.,
«j ^£ aVour, sj!^_«i-^ tdddoul).
— Dos d'un couteau, ^A— M Li?
qefà-'s-sekkyn, J.!— send.
— Dos h Dos , j-v^-is ^■s. ji^h
dahr a'ià dahr.
— 11 a lourné le Dos. ^.Ic «rv ,
ij-^^ redja a là dahr-ho.
Dot, ^s' J>-stf saddq, (^•^■'^ ^ri-
daq, pi. d^LiiiA-sc saddqdl; ^...■»
mehr, pi. ^<^■l.^ monhonr: ^Hj nciid,
êllady le-ho, J J'^ êlly le-lio.
— (de laquelle), w^-' ^^\ êllaly
le-hd, LjjJ ^Ji êlly le-hâ.
— (desquels), ^ ^»-:'."''-^' ^"""
r?/H le-houm, êlladyn le-houm:
•>J Ji ^//w le-houm.
— (desquelles), ,.^ ^^clldty pi. ->^iJ ncqoud: ^^w^^v djehdz.
le-hdttnn, *-J ^^ ^//y le-hnuin. DOUANE. v^J:.^'} ^-.*_^^ djomrnuk.
— Les gens Dont j'ai parlé, (jmnrouk, 0_^^— .0.-^=5 gnuirnuk,
♦wjp'ji Jl , JS)\ aindK vlli/ ze- ,.\^ <^ ^ dyonân, l:~^n êl-mynd.
Do LAN 11:11, ^^^j-,^ ->.^^^=wL^ S«-
lieb di/ouân, ^j y^=>' djomrouky.
Double, Doublé, -.:-i^ mo-
thanny, motsanny, ^ ^cl^:^.' moud-
dâ'af, -> J thdny, Isdiiy, sdny.
— Le Double, > ^a*^.M tdda'f^
j'jlM êl-tluhn/. êl-lsdiv/.
— Habit Doublé, ,.yis^ y^
libs moballeii.
kerl-houm
Doué,
motlatlii. ^wJs tdly
II
êlley
Doué, V -S'J^jnodahheb, JLL»
Il a UonÉ, ^^'^dahhah, ^.lil
Dorénavant, ,.^» jsj> ntmz
êldn. [f^'oy. DÉsOR.MAis.j
Doreur, ^'-^j oueschdy.
llaDoR.Mi, .»■— J ndvu v«— *-j
DOU 206
11 a Doublé, ^ ^l^ dâ'af, ^
thannà, îsannà, ihanney.
— un habit, ^h: baltan.
— (terme de marine), ^->-»J
laaddà, ieaddey.
Doublure d'habit, iiLJsj hattd-
néh; -_) LL.j boUdny, pi. ^-jLLj
balidyn; ^jj^-^J' teblyn.
DOUCEMEIST, ïjblsr'L^ hê-'l-he-
Idouéh , i.J «i» AJ^i;^ chouyéh chou-
yéh, i.ljsr'' -Ij held medjléh.
— 11 marche Doucement, j — a>
ij ,*uj ,,^Ly^ hou mâchy bechoiiyéh.
..-7 . O
Douceur, Sj-i^ halâouah, fy^z^.
halouéh^ rj » leyydn.
Doué, J-^isi^ mofaddel, ^^ dou,
.jj.>> viozeyyenn, i^y\Y^ marzouq.
— lia été Doué, J-/<i:ÀJ' tefaddal,
^asr^ ' ênkhass.
Douleur, >i^j ouedjaa, onega,
oiidja, ouya, pi. >u — =s.j! âoudje ,
ouyuè' ; j4_j^_^ haryq, *£w seç-
(/em, Jl ^/em. (P'oy. Chagrin.)
Douloureux, ^^j oudjy\ ou-
guy\ j*Jl êlym.
Dou-'l-Hagéh, douzième mois
de l'année lunaire des Musulmans,
i5^^' .5 dou-'l-hadjêh, dou-'l-ha-
'juéh, ^-v'^1 "^™^ êl-i'yd êl-kebyr.
DOU
Dou-'l-Qadéh, onzième mois
de l'année lunaire des Musulmans,
£X_*_ii_J I J.Î dou-l-qadéh, _» i
j ^ -is-' ' bou-'l-djelâyb .
DouRRA. [F. Blé de Turquie.)
Doute, «.^Ci:, chokk, chekk, pi.
v^^lXi. chonkouk ; v ^j. rej/b.
— II n'y a pas de Doute, i-i L-
•J
M
v,J:X^ ■»(« /'y-'''i chekk, i-i
/« rej/i» /2/-/(.
— Sans Doute, J---*=^ -^-J Z>e/(?
djemyl, ..x5j^ moukked.
11 a Douté, ^J:S-^ chekk, w'^
rat, V )l^:i~,' êslerâb, v >lj'.I ^r/âfc.
— Ne Doute pas de mes paroles!
^/>JO ma techokk chy j'y hûl-uh
a'ià keldm-y !
Douteux, ^ ^^ chckouky.
Doox,_j-W halou, helou, houlou,
u's--* mahloud, ^^/ leyen, leyin
(en berbère, -^Jj zeyd, ^J-■'p du-
zydenn] .
— ^ de caractère. [Foy. BÉNLX.)
— 11 a été Doux, ^=>- hald,^s>^
halaou, halou, ^=^ halà.
Douze, i-^t ^\ êihnê a cher,
►A.JCJ) êlhn-aclier, ^^.iLjLJ' isend-
a'ch (en berbère, «I»-* o^-^ sml
DRE
207
DRO
c'*
sin de-mor-
inerauu, jl ,-
râou).
Douzième, j-i^ ^-''— ^ thâny
a'cher, f. ' ^Ls. LjJi thânyel a cher.
— des chiens pour la chasse,
8iL.^ s_^X\3i ^j nescit êl-keldb
li-'s-seyâdéh.
Drogue, 'ji daouâ, douJ, pi.
La Douzième partie, V- ^ 1 ^.J^' êdouayah; J=- aller, i— ^.
j^ J -i-' ^ êldjouz êl-lhdny a'cher.
DuAGÉE, , v^—^-l-^* melebbess;
iJj^yL khozduuquli, plur. ^^^V=^
khozduuq.
— Dragée de plomb pour la
chasse, ^^i rousch, rusch.
Dragme, **j-i derhem, pluriel
,i',^ derâkim.
Dragon, ^J',r^'^ tanmjn.
Drap (étoffe), -t»=^ djoukh, pi.
^ L^w ! ddjouâkh ; ^_»1^ nje//".
— de lit, «J-L» melldyéh, AJ-i/»
melâyéh; -si-s-U melahféh , pluritl
^y^-.^ melàliif: ,\i âzr, pi. jJ
cz«r; iss^Lis lerdhah.
bohdr.
Droguerie, ^j ks t/^/r»/,
ijyai o'ilryyéh, ïj Jat ollâréh.
Droguiste. (/^. Apothicaire,
Marchand d'Aromates.)
Le Droit, ^Jf-=^ haqq, pluriel
^^J^zs. liouquiiq.
— Droits (taxes, impôts), J,j|^s
a'oudyd, y^x^ ouchour.
Droit (adj.), pir> mouqaouam,
J.iuw> mousaqqad. {P'oy. DressÉ.)
— (debout). [Voyez ce mot.)
— La Droite, ,~.s~J! êl-ymyn.
— La main Droite., ^.t;^! •^■;}^
cl-yed êl-ymyn (en berbère, jj^-^yj
Drapeau, ;3!/^ beyrdk, {tlur. ' ir:^^i lemdn yefouss)
^.^_~j bydreq, beyàreq; ^.^ aa-
Idm, ,li a'iam, ^^s:"^ sandjâq.
— Porte-Drapeau, j'^ij-^j bey-
rdqddr.
Drapier, -^.'wà.^ djoukhddjy.
Dressé, ,--.-i-:L-»w> moslaqym,
^^A*^::::.'» monlesseb. {P'oy. Droit.)
Il a Dressé, /»^1 âqdm.
— A Droite, y~^ii bi-'l-ymy».
^*JI ^.li aald-'l-ywyn.
— Do Droite à gauche, ..f ^-
J-ywi Ji ^-.^J) viin- êlywyii
Ud-'di-cliondl.
Droiture, J-v:^ a'del, --^1^
soudb. [Foy. EyuiTÉ, Lntégrité.
Justice.)
DU 2
Dromadaire, jLo^ djemmûz,
plur. ,JjL^ djemmâzyn; ^^j^^
hadjyn, plur. ^^* hodjn, (^^1-sr*
hadjâyn; j^i — s-* hadjcin, hegdn,
plur. ^^Ls-* hadjânyn, hegânyn;
^^.^\ J-iNsr'' êl-djemel êl-hyry.
La pluie tombe Dru, »-^ï'' -rj
zoM êl-nialtar.
Druse, <^jj^^ dourzy, ^'-^y
derouzy.
Du (art.). [Foyez De.)
Dû (chose due). {Voy. Dette.)
11 a Dû, >.j^M êltezem (en ber-
bère, .jLi j^/îdn, .ill^zs!)' lignâd).
— Tu me Dois mille écus,
J Lj . ,4,5 b v^JTJ L»u L) I ânâ nés-
sâl-ak be-âlf rydl (m. à m. jeté de-
mande mille écus); ^aIc ^^-^
^i^j_==s ^^ ^Jl /?/^1/ and-akdlf
gourouch (m. à m. à moi sont chez
toi mille écus).
— Je te Dois quarante paras,
i--:£3 ^^xj.u ^a.5l^j" o^j! ênlles-
sdl~ny be-ârbdyn faddah (m. h m.
tu me demanderas quarante paras);
i.^^x} ,1 v^*X-y ^-^-^ a'nd-y lyl-ak
drbâynyéh.
— Vous lui Devez le prix de sa
marchandise, j-x^i *_\5L.*^.j ^a»
'8 DUR
A_"_tL_x£_J hou yssdi-koum be-si'r
boddd'l-Ito.
DuCAT, J'-ïi^ melhqdl, melsqâl,
J'^-^ melskdl (en berbère, _«'j— -
merdou, ^'i-y mera'ou) .
— Un Ducat d'or, îi jL_iLi_--
^ ^ft J-H melsqâl dê-'d-deheb.
— Deux Ducats, ^JLiij;^- melliqd-
leyn, melsqdleyn.
Duel. (Uot/cs Combat.)
— Le Duel (t. de grammaire),
jXôJ] êl-mouthannà.
Duero (fl. d'Espagne), ï^-f;-
Douyrah.
Dupe, fXjÂJi^ maghchouch.
— Souvent les gens habiles sont
Dupes des sots, /f-Lj C-'U'' f.— i^
J^TT^ ^Lj *s>j.i>Sj ^J^lis. helhyr
marrât nâs hddeqyn yghouschou-
honm ndss hemyr.
Il a Dupé, (f'oyez 11 a Abusé.)
Duplicata. [Voyez Double.)
Dur, (T"^'-;'. yabess, J-j j,^. che-
dyd, ^q^'-^ a'dssy, J.^lç>^ djâmed,
gdmed, w^L^ seleb, selb, _^~.L_3
qdssih, lÇ'*" 9'^'^-^2/> ^^^ <]dssy,
V -%-*~s sa'yb.
— de cœur, v.^*/o sa'e?), [j-^^^
khachen, ,^qj.£j moqref.
DUR î!09 DVS
— Il a l'ouïe Dure, j~Sj jjc*^
sema -no theqyl.
— Cela m'est Dur à supporter,
<Jfr J^iJ ^y^ hddd theqyl a'iay-y.
— l'a couché sur la Dure, ^-j
L.l2_'; is.u l.o ndm a'ià-'l-drd
zalhxn.
Durable, ^c-^--;' ^û^y, ^->^^
ddym, vJI^J Ihdbel, JJ^s^ djdled, j '-^ medd, i^^ meddéh, *»^ doum,
^^_ji^y mouaqqef, j^/cu»^ mosta- a_^LJ>| îqdméh, .L-^j:— 1 îslimrâr.
mel, ^'j oudqef.
Il a DunÉ, ^b ddin, ^ ^ Sj
ouaqef, ^ïj fcaçâ, -Ïj fcflr/a, haqey,
^^_-_j //ie^e/, J_*.*_x^l êsla'mel,
vJ:^.j telhebbcl, tessebbet.
— Cela ne Diiicra pjs, w l.-* ' Jj»
i' ^ s\ liadd md h ho îqd-
méh.
Durée, >'j.5 daoudm, JLj heqd.
Durant, /«'■^ -'» »«« drtm, '■•*^-^-'
bayn-md, sJi^-i. ^ /"i/ ouaql.
— Durant ce temps, 'j^a ^'J L^
«w^V wâ ddmhadd-z'-senidn, Ji
>LJ^s^Jj ïÂ^ /■(/ ueddéh lilk êl-
dyydm .
J^Js loul.
DUREME.M', i ~ — *__/^ sn'bdii,
IjjjJL chedydijn.
Dureté, io.l^ cheddyéh, s})^^
salàbéh, i-^j-^.j yeboussah, 4ww*^
sou*oubéh,
— de cœur, |^,.^.i-d?J lekhchyn.
— Durant ma vie (ma vie du- i*^^^ qassonéh, «i:^ en'nf.
rant), ^"-^^ J;-- ^ '""^ baydl-y, DURILLON, J J^j Idlouléh, plur.
^.;w.._ci. SJ.^ meddet haydly, J^ w. „ !y leoudlyl.
c^ /oh/ atnr-y. DYNASTIE, i3_.^ douich, doulah.
Il a DiRCi. ^.J-i< chedded, .,_,..La pluriel J'j^' ddotidl, J.i douai,
sallab, 4>^ naschaf.
— Il a Durci comme une pierre.
{Voyfz 11 a PÉTRIFIÉ.)
— Il s'est Durci. , »»«^ yabess,
lU-J nechef^ jxil échledd.
— La lerre est Durcie, , ^,^
iJLï è\- drd selléh.
i\.l^ menilekéh.
Dyssentkhik. >-X)I J.-.^'' fes-
hyl êd-damm, i. l_^..~, sohiah,
^A-J' ,. jj. — TV djezydn êd-
damm.
Dysirik, J^-^-3! I-^ j'^--^-^
housrdn dê-'l-boul.
?lû
E
K; cette lettre n'existe pas dans
l'alphabet arabe, et sa valeur s'ex-
prime tantôt par le falhah, tantôt
par le kesrah. (F. ces mots.)
Eau, Si-'' ma, plur. 5---'' myâh,
'i-^fi] chnyâh; i^^ moyeh, x>j^ mou-
yéh (en berbère, ^ -*! âaien,
êman, jji—'' dncin).
— Eau naturelle, -»-=>. iJ y> mo-
\
yéli khdm.
— Eau douce, iy.2>. iJj^ 'moyéh
halouéh, i-'J^ à-j^a.-* moyéh o'dbeh,
moyéh i'dbéfi, ^ >->-^ i^-«* ma a'deb.
— Eau pure, i^-^o a *p moyéh
sàfyéh, ^J»V.S ^'"'° "^^'' ^^î/</-
— Eau distillée, -.^-i:-'-"^ .cU
ma moslakhredj .
— Porteur d'Eau, w'I^^s» guer-
rdb, ^'i-w saçâ, Lï— saqqâ.
— Jet d'Eau, i-S^à fasqyéh.
• — Eau de rose. {Foyez Rose.)
— Eau-forte, J.s-' 'p'->= mâ-'l-halL
— Eau-de-vie, Jy- auraqy.
lls'estÉBAHî.(F. lls'estÉ'fONNÉ.)
Ebat, *;'.j-»-J* tenzyéh, Li-o safû.
[Foijez Amusement.)
— lia pris ses Ébats, 2j-' nezzah,
\i.^\ ^t, chemni êl-hauud (m. à m.
il a respiré l'air); ^j.i^\ êncharah,
J=**^' I ênbassall, iL^ \ ^^z a'mel
ês-safd.
Ebauche. {Foyez Brouillon.)
11 a Ebauché, -_«— saoued, •~',
ressem.
Ebène, Ebénier, ^^-a_j1 êbe-
nouss , dbenouss, , --..j L; ! dbdnouss,
j_.^j j_j ! âbryouss, , pvj_l_! -..< yd-
blouss, ^L-^ sâdj.
Eblis. [Foyez Diable.)
EbLOUI; j-^^^ modjehher.
Il a Ebloui, ^,=1. djahhar. f^t
ghabbach, j.^}] dbhar.
— Il a été Ebloui, '*-<^-: beher,
j..^! enbeher, r-^?"' l^djeliJier.
EBLOUlSSAiNT,j^a»-J bdhir.
EbLOUISSEMENT, rV behr,Sf(.:^
djeherah, ^ — ~-i glialéch, 4— à-;-
deoukhah.
EGA
211
ECH
Jl a ÉbohgnÉ, t-JLi .^3 qaouar
a'j/n, tx:. ^y^-^. bahhase a'yit,.
Il s'est Éboulé, ~-i-i» tûh,
li aÉHKANCHK, J.-j^ — i- diahhal,
f!\ ziibar.
Khua.nciikment, »^j rO^T.
EuuA.VLÉ, cj^y^ hianfoudd.
11 a E»UA.\LÉ, 9j :;; za'za,
A rÉcArvT. !^^i.vx menfereddn.
U a EcAHTÈ, ■~\.*-i\ êbaad, f>..i:>
dé fa', J^i ferred.
— Il s'est ÉCAUTÉ, J.x^-ii^^ ês-
iebaad, ^yu] ênfered.
ÉCEUVELÉ, J.ï-i ^-J he-là a'ql.
JoL^ khabbâl, J^x-M , ^^Lj nâqess
êl-a'ql, j — •^^—^^ mobehlal. (Voyez
\yj zehel, j^ij iicfedd, ^y ne- Étouhdi, Imbkcile, Fou.)
zaa [Foytz 11 a AGITÉ.)
— 11 a été Ebiianlé, J/|v-J 'e-
zelzel, ç-j-^V-" teza'za, w^Ja— /;»)
Èbiœ (fL d'Esp.), »^j1 Ébrah.
EbrÉCUÉ, j^_*isrr" mabkJiQuch,
.^ftS-~^ mandjour.
EB.ULLITION. {royez BoUILLON.)
— du sang, jAJI sVj-=»- herdrél
êd-damm, ^y^ damouyélt.
Écaille, i^J^è qechrah. j-iwS
EcHAFALD, Echafaudage, -j^^
defféh, plur. vJL^Li.> deffâl : wl^.=s-'
^a/i/(f, jjI. <JLjj.s:* tokhovt : ^.'~i--
seqdlaJi, pi. vO^-ï*- seqdldt.
ECHALAS, v^O— sdmoxdc. pi.
oX-'='_»~' soudmyk.
ECILXNGE. (FoyCZ ChANGC.)
— En Echange, ^^— s a'ondd
(pjs ^fS fl'n a'oudd, J!j.-j //crftt'/.
LcsaC à'oudddn.
Il a Échangé, ^jss^^c a'ouadd,
qeclir, plur. .^^ qecUour : ,^--~' , jt^J-^ ddijach. (P'. 11 a CHANGÉ.
Ji
satifl/".
— do poisson,
qechyr êl-Uoul, c
c/(yr di'-' lIiouL
Ecaillé, («i-i^ inaqchmir.
..M
^-r-
ÉcHANSON, ç-^ — • s«9.v, plur.
,.^-^.w— sâqyyn, <„,^^^^ 8al>bdb.
le- Échantillon, i'^^^f- a'ytiék.
! 11 a Échappé, il s'est Échappé,
I ^yoia. khalass, vJlJLJ' é/lal, ,^SJi
ÉCARLATE; «J^t-' tor/'i/r, isJ pCi-i falot. Js^j zamell, (Jv'-; zamaq.
êchkemdll. yàj bofyr, yJ qermez, — U a fait Echapper, >JL-^ia /u/-
yjiS^ yX^ sikarldl. lai, ^^\ zammaq.
ECU
212
ECL
— 11 s'est Échappé du danger où Échelle de bois, >jlw soulloum,
*Lo soullem, sellem, pi. *J^^. se-
lâlyni, J-«.~. seldlern.
— de corde. [Voyez Corde.)
— de carte géographique, i^^-^
moqydss.
— (port),' JLiLv seqdlah, i.lC'
êskelalt .
— Les Echelles du Levant,
^^j-i^J\ ji o^Liu- seqdlât barr
êch-Cherq.
Echelon. [Ployez Degré.)
ÉCHEVIN, ^l;^ a'ydn.
Echiquier, ^^-Ll _.J louh
il était, ^^ ^)\j.^é:^^ ^^ jjo-U
i^'s khalass min êl-khaltr êlly kdn
fy-hi.
— Qui laisse Echapper l'occasion
n'en retrouve pas de pareille, ^j-y^
min khalley y fout êl-mehall la ylâqy
melhl-ho.
— 11 n'Échappera pas de mes
mains, ^-^-J (^-^ c^^^'' *""* "*"
ynkhaless min yd-y.
11 a ÉcHAUDÉ, ^^ samall.
Échauffé, ^^s-**"* mosahkhen.
{Voyez Chaud.)
IlaECHAUFFÉ. (F. llaCHAUFFÉ.)
— 11 s'est Echauffé, ^^■***^ tçs-
sakkhen. {T'oy. Il est devenu Chaud,
11 a eu Chniid.)
ECHAUFFEMENT, ^^-«.s-***-' leS-
khyn. (royea Chaleur.)
Échéance, J-^^ mydjâl.
t-
'r
<j
chattrendj, ^yZ-x^\ »JU.d:-' takhl
ês-satrondj.
" Écho, ^-i_s--^ da'onyéli, i.~ijh
ddovyéh, \j.^ sedâ.
11 a Échoué, ^.-aJI ênkesser.
11 est Échu, J-^=s. hassel, ^.Sj
ouaqaa, v_5»=^ djerà, djerey.
EciJA (v. d'Esp.), 4s-^--' Ésti-
ÉcHEC, ^r^'' ^'^^^- i^'^y- Acci- \ djah.
DENT, Adversité, Calamité, DÉ- Eclair, ^J,J-i harq, baraq, pi.
FAITE.)
^^jr^ bouronq (en berb.,
— Jeu d'Échecs, — )^-ki- chat- êl-harqyl), {Voyez Foudre.)
Irendj, chattrong, ^j.:ua salrondj. Éclairage, jJ_j^' tenouyr.
— lia joué aux Échecs ,
^j Jai^ laab challrendj.
J 11 a ÉcLAiRCi (au propre), ^Lç^
djelâ, gald, -iis tald.
ECL 2<3 ECO
— (aiilig.), ^y;J Uijyen, bayyan, \ — i'; soleil, — ^-A-M ^j^'^
koussouf êch-chems, '3 ^^j — ^-^
►..,^-i.'l ];onssouf dê-'ch-chems.
— de lune, t-^-iL)) 13 ^^^^àj-^^^s^
kJwussotif dê-'l-qamar.
Eclipsé, ^_^-^-^-^ mahsouf,
^^_;U~X^-» monl;essef, i^i:^ mon-
hhessef.
11 a Eclipsé, .^ à — »-. > /lossa/',
^ t.*^ khassaf.
ÉcLIPriQUE, ^*A.-M ^^_Jj^_J3
fa>\(/7 êch-chems.
Ec LISSE, ïj^-o^ djebilréh, ^ ^^^^
djehyréh.
ÉCLOPÉ, J-f^^ touldl, J'J^
toupdl. {P'oy. BoiTF.LX.)
Il est ÉcLOS, ^-î leoitellcd.
École, s ^~>^ mekteb, maklah.
[Voy. Collège.)
Écolier, «-i-*---^ motaallem,
JLx.'^^* moslaalem, J>_.Ji-^' mech-
dond. (/'. nisciPLK. Etldlx.nt.)
Économe, -^w=£.' maqsed, J-.^J
qâssed, ^^v.wL» mâssek.
— L'Écotiomo d'une maison,
— (il a lui), jLJ nâr. (Voy. Il a ^j^^ S-^fj o"^'.'/' él-khardj.
y-^i fassar. (T. Il a Commenté.)
Éclaircissement, >^j beydn.
(Voyez Commentaire.)
Éclairé. , «.v-= nie/iaoHcr.
Il a Eclairé (v. a.), ,_.; naoncr.
— (v. neutre iinp., il a fait des
éclairs;, ^jj ,-■ baraq.
— 11 Eclaire, ^ ,*.j l-^O doun-
yâ yhrouq.
ÉCLAIRELR, -=v!.3.L^ tchdrqâ-
'Ijy-
ECLANCHE. (l'oyez GlGOT.)
Éclat (lumière), (r. Clarté.)
— (bruit). [Vvi/ez ce mol.)
— (rupture), y^*S kissdr.
— (morceau). {Voy. ce mot.)
— de bois. {T'oyez CoPEAU.)
— de rire, t^^^îL^ qahqahah.
— de tonnerre, aï^Lo sdliqah.
i.'d^l.^ sd'aqah.
Éclatant (lumineux), ^)'J«c/î/r.
{Toy. lîltlLLANT.)
Il a Éclaté (il s'est brisé en
f-olats), I— -\_' (ekasser.
Brillé.)
Eclipse. ^ i-^sj icksyf,
kesf, <^''-^' lekhsyf, ^
înkissdf.
Economie, -^-^ qusd, vjJw.^-!
înisôk.
Économisé, ^^-^-^-^ jnnqsovd.
viC*.*oP mamsouk.
ECO 2
11 a Économisé, -x_-^J qassed,
<Z^^'é qafset, j. — 3_» — 'J teouaffer,
oX'^^ massak.
ÉCORCE, -i.i=v djeht Queld; ^i-^
qechr, pi. ,^^3 qechovr.
EcoacHÉ, A_.l_sr^ modjelled,
^ J.v^ maslouhk.
Il a EcOHCHÉ, j.-i.^ salakh, se-
lekh, wX-W djp.llad.
EgORCHEMEM , ÉCORCHURE ,
^1- seWi^ ^7}-^ teslykh.
EcORCHEUR, ~M^ sellâkh, i'^s.
djelldd.
Il s'est Écoulé, >
beb, ^/^>» maddà.
Il a Écouté, »—
(essab-
-<> — -w samaa,
^^■^^\ êstema', w^a^^j lessannel.
— Il a Écouté attentivement, J..-5'
àjJ)i kassar oùdn-ho (m. à m. il a
brisé son oreille).
— Écoute! a^! êsma' ! (en ber-
bère, J~.l êssill).
— Écoute-les! *.^^
ênsennel a'Iay-Iioum!
— Ecoutez-moi bien attentive-
ment! J^^- ^^^\ Uj.**.n ôksoroû
oùdn-koum a'iay-y!
— Tu ne veux pas m'Écouter,
gfjS i:, j,Ji'i L/» ma teqbel chy
4 EGR
kelâm-y (m. à m. tu n'accueilles
pas mes paroles].
Ecrasé, ^^^^ mofaschekh.
Il a Écrasé, j^i^s faschakh.
ÉCREVISSE, yUsj^ sertdfi, pi.
^JsL.^. serâltyn.
— Écrevisse de mer. (Voy. Ho-
mard.)
— L'Ecrevis«e ^signe du zodia-
que). {Voy. Cancer.)
Il s'est Écrié. {Voy. Il a Crié.)
Égrin, y^'' medjarr.iV. Boîte.)
Écrit, v. 'j^'' maktoub.
Il a Écrit, ■^ -^-^ katab, Lioi
ênchâ.
Écris! (imp.), % -X3 t êkicb, ôk-
tob, êktob, v_^;;i kloblÇen berbère,
^jj^ oûryl)
— 11 a fait Écrire, v^ ^'^'^ kallab.
Écriteau, iJ-^i kildbéh.
Écbitoire. (Voy. Encrier.)
Écriture, iaà. khalt, kheU, khill,
p.l.l>a]=.i. khoUovtt; v -^'S kalb,kelb,
i^-cj katbéh, i-^^ katybéh, ù.y~:ù ki-
lâbéh, j^j^' tahryr.
Écrivain, ^î^ kâieb, pi. LiT
kotebd, «u^S kelebéh, v :l:ù kollâb;
isl — ia-à. khalkUt. {Foy. Auteur,
Copiste.]
ECU 2i5
ÉcnoUELLES, i.L=_.^ haonslah,
i.^' f.^ sirâdjah.
Ils'esi Ecroulé, (r. Il a Croulé.)
EFF
ÉcRU, z*^ klidm.
Écu (monnaie), j^ijC-l êskoudy;
ia^ chekotl. plur. Is^i^ chekoutl ;
JL) , rijdl , plur. v^'"^-J, ryâlât;
u^r .
i Jiirch, pi.
U-X^
kourouch :
^■jj~=:> (jroxichah, plur. , i.j.j,==>
fjourouch; ^^yi ghrouchah^ plur.
ir-^f- ghourouch.
— Deux Écus, ^r;v'-r. « ryâleyn,
f^j^i gJiroucheyn.
— Écu. {Foy. Bouclier.)
— (armoiries). (P'oy. ce mot.)
ÉCUEIL, (J:-^ terch, pi. (j^j^
lourouch.
ÉcUELLE, ^-i^-'j zehdyah, zeh-
dyéh, zobdyah, pi.
•J
zehddy.
— Écuelle de bois, *.^3 qassaa.
{P'oy. J.\TTE, SÉBILE.)
EcUM.\xM, EcUMEL'Xj^ji i,
raghâouy.
Écu.MK, iji-,raghaouah, ^t.Sjuù
kouchkouchah.
lia EcUMÉ, -iyrayhd, ^i, ra-
ghey.
ÉcUMF.lR do mer. [Toy. COR-
SAIRE. Pjr.^te.)
Ecureuil, w-cs-^ sindjdb.
Écurie, 'j< reoud, ?j, rconali,
fl7r/iour.
— Garçon d'Ecurie. (7. Pale-
FRE.MER.)
Ecusso.N. (Voyez Armoiries.)
EcuYER, ^^j-.3 fdress, ,'-x— ij
rehebddr, j^^-o.)L. seldliddr, j^.^
^yL) myr dkhour.
Édex (le paradis terrestre), jiîs- '
êl-djennéh.
Édesse (v. de Syrie), LiJ! ér-
Rohâ.
ÉoincATEUR, JLj bdny.
Édifice. {Voy. B.Âti.meist.)
Il a Édifié (bâti). {F. ce mol.)
Edit,j-^' âmr, plur. ^.^U ««?«/-
mer; ^y.^ fclonaii, 4_,' ^_-i. L.d..
khall cheryf.
EoRis (n. pr.). (V. É.nocu.)
Éducation, a-^-j^—j terbyah,
lerhyéh, - ol ddeb.
Effacé, s_'^,i./» maT-roub. {V.
Biffé.)
Il a Effacé, -s^'' mnha,mahey,
V ' ,3 darah, zarcb.{V. lin .Annulé.)
Effectif, ^\j^ mokaouen. (l.
Certai.n.)
ILFF 216
EFFECTIVEMrLNT, <!-Ï-s-'Lj bi-'î-
haqqah. [Voy. AssuuÉment.)
11 a Effectué, J-*^! êfaal.
Efféminé, wsi^^ mouanneth,
viouanness, J:^^6^ moukhanneth,
viokhanness.
11 a Efféminé, J:^ — j' dnnalh,
lînnals, dnnass.
Effendv, ^-U-il êfendy.
Effet, J.»5 pi. J-*il êfeel; J^c
a ml, iarr^-' neiydjéh, A-l&Là failéh.
— (^'oî/. Billet, Lettre de
change.)
— En Effet, f>..x.s\J\ .s fy 'l-
vuâqy'. (T. Effixtivement.)
— Effets, L_>^. roubd, Jo» mal,
oi-i ^1 âmlâk. [Voy. Hardes,
]\1kubles, Propriétés.)
Efficace, j^'3 qader, j^-'^^L^
vioqtader, ^ào kdfy^ j.ïj' moues -
sir, JJil-5 [d'il, J-^Lt aâmil.
Efficacement, /v^^-* mouhkem,
l..s^kâfydn.
Efficient, ^^^-'^ faaly.
— Cause Efficiente, «Sw-wULi aIs
i'ileh fd'alyéh.
Effigie. (Voy. Portrait.)
Effilé. [Voy. Frange.)
11 s'est Efforcé, -^-i(-^ djehed,
^.j.:^] êdjlehed, êytehed.
EGA
EfFCP.7. ^L^'a^i îdjlihâd; ^^
djehd, djouhd, pi. ^ja^ djouhoud.
Effraction, / r-/* hers, hours.
{Voy. Brisement, Brisure.)
Effrayant, »j ys fez-y', «-.-"i-s^
feddjy, f'^^ mefeddji'.
Effrayé, «. — ;^-' mofeddje,
,^_jjsr^ matkhaouf, ç^yk- viofezze ,
V '^e>y marhoub. (F. Craintif.)
Il a Effrayé, ç-j.3 fezzaa', a.sr-
faddjaa, ç-l. ra, ^ ç,-.=^ khayyaf.
— Il s'est Effrayé, ç-j..à.j! ênfe-
za', ç-ljy êrta. {F. 11 a Craint.]
Effroi, «J V^j ^efzy', ç-j . raou',
^j)j raou ah. {Voy. Crainte.)
Effronté, Ls:-''^-^ ghayr êl-
hayâ, 1-^s-" JJ.5 qalyl êl-hayâ.
Effroyable. {V. Effrayant.)
Effusion, ^^ -^^-s sabb, i.—Z^^
sebbéh, P^j^^ îfrdgh.
— Effusion de sang, ^3.31 ,j:JOl^
sefk cd-damm.
Égal, U— saoud, ^j-^*^ me-
sàouey, ^_ji-*«~^ molifdouy.
— Cela m'est tout h fdit Égal,
-i;. j'u Js l/> mûa'làbdl-y chii.
Il a Égalé, v_5j-*- saoud, saouey,
j Également, '_. — > ^j — • saoud
! saouâ, 4J»^'b he-'S'Souyéh.
EGL -2\
KCiALiTÉ, ir. ^' tessaoh'juh, ies-
auuyéli, iJ^ saouyéh.
Égard, ♦-LLà. khâllr, ^^ oitqer,
i^ÀS kerdmih, j-^:-^ tefdyl.
— A Ion Égaid, o^ — ï-a. J
fy haqq-ak, vJ-S fy-k.
TLA
nûyss: ^j- dcyi , pi. ?,y ^ dymroh.
ÉgougÉ, ^ JJ-* modabbéh,
)jissj> muqloul.
Par Egard pour lui, s ^_
V.^i
}ie-k'iattr-ho, i~' ^ ,^ min chdn-ho,
y^\^ bekerdmit-ho.
— Il a eu Egard h mes paroles,
^j\) J!-j ù.reddhdl Itoli-keldin-y.
— J'ai eu pour vous des Egards,
.==aJL;fi5 faddall-koum.
Egarr, a.j^y^ ddy', a--^ii^ mod-
y.. ' ^"
11 a ÉcARlt f>.~^ dayya', il'''
rllaf.
— Il s'est Egaré, ïlJ' Idh, ^ ^1.j
I^Jef, Ç'-.o dda'.
Égarement, ^y iyèh, tyh.
— Vallée de l'Egarenieni ( en
Egypte), *^i ^^\^ Ouddy-'t-Tyh.
Égayé, ^y^^fdréh, ^Ji^ mofer-
rèh .
11 a Égayé, ^y ferroh.
— Il s'est Egayé, ^ ». — 3 fernh,
^ ^31 êfrah, ^ ,jlj icferréh.
^— * ^-' ■
Eglise, .>—-._--> kenyssah, ko- —
naysséh, pi. ^--^ikendyss, lia- snrréh
Il a Égorgé, J.ii> qaiiel, ^3
dabah, ^.O dahhbh.
— Egorge! (inip.), ^.o! êdbéhl
ÉgoOt. àsijh lellon'ulK])]. ^J^
hcldly'.
ÉgratignÉ, ^^-» madaffer.
Il a ÉgratignÉ, j!^^ daffer.
Égratignure, j^ilàV tedfyr.
Egypte, ^-a^v-j barr Masser,
j'^^) \ j^ barr êl-Masr, ,.->fi^ Mas -
ser, Masr, Mesr, i-J »^J! *JLi'^V
êl-dqdlym êl-Masryéli.
— Haute Egypte, J — ^x^)\ es-
Sd'yd.
— Basse Egypte, ^ ùj ,' ' êr-Iîyf.
i-iysr^ êl-JBabaryéh, êl-Bahryéh.
Égyptien, ^r^^-- mdsry,mesnj,
pi. ijrrij'^'' masryyn. (Y. CoPTE.)
Eh! (intcrj.), t-J_i/fl.' i-^ji êyohd,
^' dhh. i:> deh!
Il s'est Elancé, *-- — '^ sadam,
i— ^ -/» , rama niil)i-lto.
Élargi, f-^j-' »io»e>\<;r', iPy^
n\o arrcdà.
(mis en liberté), — t— • "'os-
2»
ELE
11 a ÉLARGI, •=- -^j ouassaa,
oïiasstY, (j^-^ aradd.
— (ilaniisenliberlé),--j~-srtrra/i.
Élargissement, ^rr^ toucs-
sy\ (j^i'j-*-' tearydd.
— (mise en liberté), ^j-*^ tesryh.
ELCHE(pl. d'EspOV^M Élch.
Élection. (T'oyez Choix.)
Électuaihe, i.--A---J' tanqi/ah,
s ), robb.
Élégamment, l—i-^:^^ lattyfân,
Ls.: ^±> zeryfdn.
Élégance, i^^-}^^ lattyféh, isi^Js
zerdféh. {Voy. Agrément.)
Élégant. {Voyez Agréable ,
Bien fait.)
Élément, J-ol âsl, pi. J^-^si
ôussoul; ^j^jrokn,\)\. ^)^j\ârkdn.
Éléphant, J-.à fjl, pi. J^-^i
«/^i/fl?, JL-9 fydl.
Éléphantiasis, ^\^—^ djou-
dâm, J-^fiJl 'b dd-'l-fyl.
Éléphantine (lie de la h. Eg.),
,1,^1 'ij^'f^ djezyrel Assoudn.
ÉlÉTHUYa (anc. V. d'Egypte),
^Lx)! êl-Kdb.
Élévation, ""--'^^j refd'ah. {Voy.
Érection.)
Élève, '^ -^'r^ moratleb. [Voyez
Disciple, Écolier, Apprenti.)
218 ELL
Élevé (haussé), f»j^— s^-» meqoiim,
9^'iy merfou', ^j refy'.{V. Haut.)
— (nourri), \.^y morallch.
— Bien Élevé, v '^L* moldddeb.
— Mal Elevé, <y^2)l-^ ^^i ghayr
moldddeb, s .J;'^ J.J9 qalyUl-âdeh.
11 a Élevé (mis en haut), «...s,
... ^ -^
rafaa, ^Lsi âqdm.
— (donné de l'éducation), . j,
ratleby <. yS\ dddeb.
— (nourri), ^-j. rabhà.
— Il a été Élevé en dignité, v-r
iJO.'..>
kabar (y derddjeh.
Élie (n. pr.), LJI Élyd.
Élif. [Voy. A.)
ÉliXIR, j^^^^ êl-êqsyr, j^_-^^:
êqsyr, j^^==>6C êl-êksyr.
Ellahoun (v, d'Egypte, l'anc.
Ptolemaïs Arsin.), ^ij^'^'^Elâhoun .
Elle, > hy, hyé/hi/a.
— Elle-même, Im^^slx.^ ^st hyc
be-ncfs-hd, L.^^'! J>J -* hyé be-zdi-hâ.
— A Elle, y le-hd, li-hd, UiJ
lyl-hd.
— Elles, ^}tJwu7n, [^** hovman
('.» hounn, en arabe littéral).
— Elles-mêmes, ^^^jS..}^-i *-;
houm be-ôiifow^-homii, ,..w.j)J,j ,.f^
hounn be- zdl-hoimn
EMH
219
EJIB
Élogk, ^ J^>> medli, JUpSi. hamd:
ySJ:^ cliohr, fil. jj^^-i^ cheJiour.
— 11 a donné desEJoges. [Voyez
Il a LoLÉ.)
lia Éloigné, -^jÎ-j ba'ad, jix«j|
— Il a éié Éloigné, -x*j 6fl'J.
Éloignf.mknt, ^!.»j 6i'ai. (Toî/.
HlSTANCi:.)
Eloqlk.mment, JowL^iJLj be-'l-
fessdhah.
Éloquenci:, i-s^^^^ fessâhah.
Éloquent, ^^^^-^ fassijii, plur.
^L^ fassdh.
Élu, ,'i-;:dr^ moJihlâr.
Il a Élu. ('oî/l'- Il a Choisi.)
Email, j-^ djd:. Lu* mynâ.
E.MA.NCIl'ATION , (JJ^-Jai Ulaq,
^ y^ lesrijli.
Éma.ncipé, c3' mallouq.
11 a Émancipé. (Jv— l_Ll Hldq,
_ ^_ serrah.
— 11 s'est Emancipé, ^j. x-j
.>«J^' ieaddey-l-hadoud.
Emballé, ,^_û^^-' mnstaff.
Il a Emrallé, ,,_4;^' ('s^'/T".
Il s'est Embarqué, ^_^ — =
^ K^M rrkeli cl-merkeb.
Emiîauras, -^-I /^t/<', pi. '-- J-V
belài/d; i-zJ^.^ sada'ah.
Embarrassant, f-^^ sddè'.
îIm barrasse, p-^Jw<=^ mesdou'.
11 a EMBARRASSÉ, ç-A--^ sada .
— Tu abattras cette tente qui
nous Embarrasse, i.-o—w.s-'
»s Jl/^
,^_^,. . — s«^»w g^- 1 hadéli-'l-khey-
wéh êlly sada't-nd tellyyh-hâ.
Embelli, j_y-.isr^ modjemmel,
^tJj^ mozeyyn. f^s:-* mohas$en.
11 a Embklli, J--^'-^- djamvial,
^,--.2w hassoH, yjj zayyen.
Embellissement, J^^-rF' '^^Z-
nii//, iJiJj zeynéh.
Embouchure d'un fleuve, * — s
fou m . ( Voyez Bo U C II E . )
Embourbé. [Voyez Boueux.)
Il a Embourbé, S^j^ êoulml.
— 11 a été Embourbé, y— >_J=J'
lellei/yeim .
Embranchement de chemins.
[Voy. Carrefour.)
Embrasé. {Voy. Brûlé.)
11 a Embrasé. [Voyez 11 a Al-
lumé, 11 a Brûlé.)
Embrasement, J— *-i-^ ich'âl,
Icho'àl, iiuci. harcqali.
11 a Embrassé, ^i_jLc a'dnaq,
U
f^'Li bûss.
EMO 220 EMP
Embrâssemem, ir'j—; bouss, —du cœur, v_^l-iL3l iJjriqqel
iijLc aâneqah. êl-qalb,
E.MBRouiLLÉ, -L_j.W-* makhloult, Empalé, (Jj>=^ makhzouq.
jSJw mofassed. '' a E.MPALÉ, ^j =^ khazaq,
lia Embrouillé, A^-s fassad. 1 (J)f^ khazzaq, ^j_$^ khaouzaq.
[Voy. 11 a Brouillé.)
Embryon, /.r:-^?- djenyn, ç\^
àjeny. {Voy. AvoRTON.)
Embûche, (^-*^-' tekmyn.
— Il a dressé des Embûches,
^■eS kammen.
Emeraude, ij^j zemroud, zom-
rod. ^►-^; zemerred, w5.2,.^: zeher- 1 i 7 .. „ ,
^ > -^ ■> 1 i^ti-Uj iemellek.
f//ec/ (en berbère, ^^^^ sei/du). f^r^^^,.;; , .'
•' ^ ' ^_5 •• ^ ^' Lmpeche, Pj'i^ memnou
Émesse (v. de Syrie), ^— y_=w
Il a Émigré, J.=s., rfl/io/, J-s^-*,!
êrlehal.
— Il a été Empalé, ôV^ khouzeq,
ijj=^ ênkhezeq, ijj-? ^'" '^"
Empan, v*^ chebr, pluriel .L-i-l
êchbâr.
— Deux Empans, ^^-ij-^t. cheb-
reyn.
Il s'est Emparé, wJ._*«p missek,
Il a Empêché, jz-^ mena, ma-
naa, ;i.;~X/»" êmtinaa.
Éminence. {Voy. Hauteur.)
— Son Énijnence (t. honorif.)
Voy. Son Altesse).
Eminent. {Voy. Haut.)
Emir. {Voy. Prince.)
Emmaillotté. {V. Enveloppé.
Je ne puis m'Empêcher de
t'aimer, -^-^s:^ c-'^'y^ lâzoumny
nehnhb-ek.
— H ne put s'Empêcher de rire,
^-s-^'. "il y\ *..]=x.*o "il là ystai-
ty' ênn là ycdJahak.
Empêchement, ^-^ mené.
Empereur, ^l-la)^ sovltdn, pi.
11 a Emmaillotté. {F. Il a En- e^^"^ selâiiyn ; ïL.d,^.j yâdichâh,
VELOPPÉ.) pddchâh, [.i^ob bâdchâ (en berbère,
Emmené, Pj'sj^ merfou' . jU:==jI aguillyd).
Il a Emmené, ^, rafa\ \ Empire, à. — 3j.i doulah, douléh.
Émotion, eJjj.s-' tahryk. ■ is-r.**^ mochykhah. (/^Royaume.)
K.MP 2
Emplâtre. *s,y merhem, a-3jJ
lazqah, aJLvJ lousqah, i^^-^ia dentâd.
— Il a mis un Emplâtre, ->~ç-^
da)ned.
Emplette. (ï'oy. Achat.)
— il a fait une Emplette. {Voy.
Il a AciiLTK.)
EyiVU, y^'' memlnu, J::.s^mem-
lely, (j^-* meldn, j^xJ> mo'aniiner.
II a Empli, ^^ meld, -Ui ém/«,
-ixjl êmleld,j^c- a'mmar.
— Emplis ! J-*! êmly ! (en ber-
bère, y^ tchdr.)
Emploi (usage), jL.sxXwl îsti'mdl.
— (charge, fonction). [Foy. ces
mots.)
— (occupation), ^i~^ choghl.
Employé (mis en usage), J,**;:^^
vxosla'mel.
— (commis). [Voyez ce mol.)
Il a Employé, J-y»-;.— I ûsia-
mel, J«^ chaaghal.
Empoisonné, *<s..w» mosammem.
— Vent Empoisonné et pestilen-
tiel, >»*— samoum.
S-
lia Empoisonné, *-^semm, .«~.
semmeni, samtnem.
— Il a été Empoisonné, *-- o^j
lesammem.
I K.MP
Empoisonnement, .-—^.--^ '''•''-
mym.
Emporté, ^*^j^ mer fou.
— de colère, w^-csL_i ghdddeb.
{f''oy. Colère, qui est en Colère.)
11 a Emporté, f-^j refa .
— 11 s'est Emporté de colère.
[Voyez 11 s'est mis en Colère.)
— Il l'a Emporté sur les autres,
*^vi^j Je y^i qahar a là had-
houm.
Emportement, w;^x^ magli-
duub. [Voyez COLÈRK.)
Emprelnt, ^-j?— :• — ^' meibou',
ji-xs"'' makltloiiiiK
Il a Empreint, ^^ labaa, *;js^
khatam.
EmPRELNTE, aJs tobè' .
Empressé, J- — - — =s^ a'Jjyl,
Jj^.^v^w» ruesla'djel.
Il s'est Empressé, J._=!w*"— es-
la djel.
Empressement, J- — s:^ a'djl.
a djel, a'guel.
— Avec Empressement, ^_s-
a'djeUîu, J> =s*- Lj bi-'l-a'djel,
be-'l-a'gucl .
Emprisonné, , .-;. — •;-='' utoh-
bo\iss, yys^^^" uiasdjofin.
EN
2i2
ENG
11 a Emprisonné, ^^^"^ se<ljen,
ij-*^^ hahass, , f-j^a^ hâbess.
^1
Emprisonnement,
djoiin, . v^-sv liahs,
sedjn.
souat
' w?:
L^j
Là^
Emprunt, J
teslyf.
lia Emprunté, jL~s«/, ^ ^.
tessellef, <i.u«, i êslelef, . yJ JJ b JàI
àkhadhe-' d-deyn, ^ys^\êstaqradd.
— 11 a Empruntéà intérêts, ,^_^L»J"
itlj li.) Lj lessellef be-'l-fdijdch.
Ému, ^i.s"* moharrek.
11 a Ému.
harrak.
■ — lia été Ému, ^j.sr-' teharrah.
En (prép.), J-/"^; -/ be, ^\tlà.
[Foyez Dans.)
— Je demeure En ville, ^t-^****^
ft>j Ji.<J I J neskoim fy-l-medynéh.
— Je vais En mer, j.sr~ ' ^ U:^*^
nessyr Uà-l-bohar.
— En bas. [Voyez Bas.)
— En dedans, J-^1.5 ^_/» min
ddkhel. [Foyez Dedans.)
— En dehors, ^ .^-à. ,,.,_.« min
khâredj. [Voyez Dkhors.)
— En dessous. [P'oy. Dessous.)
— En dessus. [Foy. Dessus.)
— En dépit. [Foyez DÉPIT.)
— En faveur. [Voy. Faveur.)
— En présence. (T. Présence.)
— En vertu de^ [Voyez Veiitu.)
— En déjeunant, yj^si.}] J [y-
'l-follour.
— 11 a agi En ami, .^ ^^ j^?
^ *=s.Lo faal kyfsdheb.
— Il s'En est ailé, -'^^ viaddà,
,,^j.^\ ênsaraf. [V. 11 est Paûti.)
En (pron.), i-:^ min-ho, lUc. an-
ho, L^-^^ miii-hâ, ^-i-^ min-lwum.
— En reviens-tu? à.^^ Ju, e^.,!*
terdja diy min-ho ?
— En veux-tu? a_-/» J^ v .«.sr-
tehobb ahy min-ho ?
— il vous En donnera, J^-x.i
iô/s *xj ya'lly le-koum min-hu.
— Qu'En dis-tu? i^^^ Jj^- ^'«•
êck teqotd vitn-ho?
Encan, i^_> beyaah,jûù datai.
Il a Encelnx. [V. IKa Entouhé.)
Enceinte (subst.). [Voy. Cir-
conférence, GlRCONVALLATIOJS-j
— (adj. féjTi,), i-LjLaw hâbeléh,
aL». habléh, i.\filss. hdmeléh.
— Elle a été Enceinte , C^l^.;».
hamelet, ^JI-vL^ hubelet.
Encens, ^jL_^J lebdn, lobdn,
ib^J loubân, ^j^-:-'' êlbdn.
Encensoir, >»-=^'' mebkhour,
ENC
î^i-r' mebkhorcJi. [Voyez Casso-
lette.)
Enchaîné, «^^ moqmjyed,
11 a Enchaîné, -^— tr-^ qayyad,
^uJ.w selsel.
Il a Enchanté (par magie), ^,
raqqâ, raqqey.
— (fait plaisir), v. ^.=s^ a'ddjab.
Enchantement magique, ï-i»,
reqouélt.
— (plaisir), v.;^-=s-*- la'djyb.
Enchanteuu. {V. Magicien.)
— de serpents, ^j-^ hâouy.
EnchÉui, J-i g^iithj.
223 KNG
Il a Enclos, {f'. Il a ENTorrti:,
Il a Clos.)
EnclouÉ, t-e—^» mossamnicr.
Il a Enclolé. [r. Il a Cloué.)
Enclume, iy\ zebrah. à^ yS ^i
bon qournyah , *■;.> i-i-J buiuiornyak
(en français, bigorne), ,L\.\.w 8i/i-
t/«n, pi. ^j.>^.Lw senddyn.
Engoue, jJ-^n^ kemân, ^l^{ l;e-
wôné, -^.:3_j! àyddûn. O^ | énnyl,
àiw^ li-sd'ah, JV, t.» ma zâl.
— Pas Enciire, -~J /»/,<!«(?, -.1..'
-'» ?îss« mû.
— Encore un peu, a_j -J^ yLS
Il a EnchÉui (t. a.), ^J^ ghalley. kemân chouyèh.
— (v.n.j, ilesl Enchéri, Jir;/ia/a.
— Le blé est Enchéri de trois pour
cent, 4^' 1 ^ AJ'blij ^oi3 1 iii ghald-
'l-qamth be-lheldlthék fy-'l-myéh.
EnchiI'UENÉ, ^j-j^ mezl;ovm..
— 11 est Encore debout, J'; L...»
*Jw3 nia so7 qdym.
— Tu es Encore couché ! --Z.--) '
-vi»L «Xi .>»..' t'rtt H sa ah rdijed!
— Vous n'êtes pas Eucore pailis !
Enclin, J-;'.-'' '""»//, j,^^^«s- -i»»-^— ..-* j-c,
!. i sàferlou-chy! i^~^
— lia clé Enclin, J. • mal, vid dahabtou-di !
■w li-fd'dli md
Il aËNCûLRAOÉ, < -i.iJ'
E?;ClOS (subsl.), ^1 -— f>yddj, qaouey-'l-qalb.
pi. ^'_^ soudydj. [F ClÙTVML,
ClRCONVALLATlON.)
Encre, .^iAw* meddd, s^^zt. heb-
rcUi,j — ^ licbr, 'j- deoud , ilaoud
Enclos (part.), ^jX^ mesdoul, I (en berbère, ^L»- swwgft).
^^jy
inazroub.
Enchieii, •»• ;■;_;- daoudyeh,
END 224 EN F
deouâyah, pi. CjLj'j.) daouâyâl; ' tehammel, ^9^^ lâqà, lâqey, ^.l?
qâssà, qassey.
Energie, iy qaouéh, O^t chùl-
déh.
Energique, ^_^' qaouy, j.j J.i.
chedyd.
Énervé, J._a.Lj ndhel. {Voy.
Efféminé.)
Il a Énervé, J-sr»' ênhdl. {F.
s>.-^s■■' mohibrah.
— Couvercle de l'Encrier, L.Lj
a L J^3 1 (jhallû-' d-daouâyéh.
Endetté, ^^^^^ modeyn. {Voy.
DÉBITEUR.)
11 s'est Endetté, ^-jLO' tedâ-
yenn, jji'^^ êdddn, ^U\x^l êsleddn.
Endommagé, ^*-i^ mofassed.
11 a Endommagé, o.*-5 fassad. | Il a Efféminé.)
{Voy. Il a causé du Dommage.) Enfance, ^i-ss soghr, i>~.J_».i_i-
Endormi, a-'^-' ndym. {Voy. As- , toufoulyéh, ijl.^ sabdouéh.
I I 4 r
Enfant, aK oueîed, plur. .^"^j
ôulâd, âouldd (en berbère, . ji-i^'
dqchych). [Voy. Fils, Fille.)
— Petit Enfant ( nourrisson ) .
4^Jj.!j terbyah, lerbyéli.
Enfanté, ^Jy mouloud.
Elle a Enfanté. {P^oy. Elle est
SOUPI.J
il s'est Endormi, ^x-'^ êsie-
naass. {Voy. Il s'est Assoupi.)
11 a Endossé un vêtement, ^^!
lebess.
— une lettre de change, v._^0
Ia,j.^ -It kaiab a là dahr-hâ.
Endroit, >i-^»-* moudda\ mod- Accouchée.
K.
da, plur. s^^-y mouâdde ; ^
makân, pi. .^^^s'i-»' âmdken.
Enduit (part.), ^r»-^ modahhen
Il a Enduit, ^jS'> dahhan.
Endurci, ^_5— ^ motqassy.
11 a Endurci. (F. Il a Durci.)
— Il s'est Endurci, ^_^^^ gasse?/
(fo.v. 11 s'est Durci.)
Enfantement, SÛj oulâd, Jw.3.y
toulyd, .>-iL./» myldd, •Siy mouled
(F. Accouchement), (en berbèro,
j.ljl dlârou).
— Douleurs de l'Enfantement,
— Elle est dans les douleurs de
l'Enfantement, ^ji-iaJI L»3-;i'
Il a Enduré, J-*^ hamel, J^-' ' âkhad-hâ-'l-talq.
ENF
225
ENG
Enfer, *---•'-?- djehennam, gue- j Enfon'CÉ, f^yi- gluîriq, i^jy^
liennam, yehennem, pi. à^-<^ dje- , maglirouq, jj^J-^ ghdyss.
hennemah: ^.^S^ djeliym, XJ ndr
E.VFKRMÉ, J^ — i — H-i maqfoul,
i^j^s:'' mahbouss, ^j/^ makli-
zoun. {Voyez Glos.)
11 a E.NFEiiMÉ, Jii» qaffel, j^
khazann, ,/*^ habess.{V, 11 a Clos.)
Il a Enfilé, *b>j.] lezkem, ^xL
ta'ann, ^-^^ addà, *hJ lazzam.
— une aiguille, ^J, Ja-^-dr'' ,._wc.
ijji!' abber êl-kheyll fy-'I-îbréh.
Enfin, 'j-^.-^i'^ âkhyrdn, js>.'^Lj
bc-'l-dkhir, *^^-i ghdyel-ho.
Enflammé, J^»i~« mechououl,
< ^Y^ molahheb, v^,^w^J-p moUeheb,
^^j^Aa malltoub. (Voyez BrÛlÉ.)
11 a Enflammé, w^^' lahhab.
[Voy. Il a AlllmÉ, U a BiiULÉ.)
— Il s'est Kiiflammé, »-_^ — i-j'
telahhab, v"-è^'' êllahab. {Voyez H
a Brûlé.)
Enflé, ~.ii/» mcufouJih.
Il a Enflé (r. a.), >,_. oiiarraw,
^h nafakh. r^ nefech.
— Il s'esl Enflé (v. n.), ^.ixJ!
êntafakh, ^^ù touerrcm.
Enfllre, /j^ ouerm, pi. ,K^\
dourdm, j-st-— ' nefckhah.
Il a Enfoncé,, ^^i gharaq.
— Il a été Enfoncé, i^j^ i/''o-
reqf i^j*^' êngharaq, ^^^ ghdss.
— 11 a Enfoncé la porte, ^i — 1-3
wjLJI qala'-l-bdb, v >^\ «.J-à.
khala'-'l-bdb, *_^lJÎ ^r*^ labach
êl-bâh.
Enfreint, '^^'^ mahtouk.
Il a Enfreint, eixa halak.
Il s'est Enfui, v jt karab.
Enfumé, ^^-^•* modakkhenn.
Il a Enfumé, ^»^-^ dakkhann.
Il a Engagé, ^>^ — =>^ harrass.
(For/. Il a Invité, Il a Convié.)
Engagement, ^t e'qd.
Engendré. {Voyez Enfanté.)
11 a Engendré, ^ — 5^ ouallad.
{P'oyez Elle a Enfanté.)
— (aufig.),il acausé.(r. ce niui.)
Englouti, ^^j-i—f mogharrcq,
^_^yLU malqouf. {Voyez Avalé.)
Il a Englouti, lia Engouffré.
{Foy. 11 a Av.M.K, Il a Aiîîmk.)
— Il s'esl Englouti , j^i ^-i-j" ie-
gharraq. [Voy. U a clé Abîmé.)
Engourdi, i^j-^-s-' makhdour.
11 a Engourdi, >3-îi.! dkhdar.
29
ENL
226
ENO
Engourdissement, >3-à. khedr. refed, v ^j^i neheb, ^à. rafa, JLi,
châl, <J,3 feU-, .
11 a Engraissé (v. a.), ^^__^
sammenn, ps, a'iaf.
— (v. n.), (•r*-' samenn.
11 a Engrossé, ^■^=^ habal. ,
— Engrossée, àLs:'' mohabéléh.
{Voyez Enceinte.)
lia Enhardi, ^i.*~9w djassar. {P.
11 a Encouragé.)
Enivrant, ^N*»-* momkker.
Enivré. {Voyez Ivre.)
11 a EmvrÉ, »-C- sakkar.
— 11 s'est Enivré, * — SI- sakar,
snuker, ^xlvO ' ênsaker, j.C«j tessak-
/rer. vX:;-.' êslahar, j-^sa] ênfechel,
y.\.^x—i eslaskar.
11 a Enjoint, j^j--^ fâouadd,
ç^j ouessa, ^ ,- feredd.
11 a Enjôlé, ^^^ meiinà, (T*-^
mellass, ^-^.Is-* mahalass, {Voy. 11
a Alléché, 11 a Caressé, Il a
Flatté, 11 a Abusé.)
Enjolivé, ^jty mozeyym.
Enjolivement, -s.'JJ zeynéh.
Enjoué, ^^^y ferhdn.
Enjouement, i-^j^ ferhah.
Enlevé, ^^ — -V — à-'» mafkoxik,
s •a/.tfi.i maghsoub.
Il a Enlevé, j-j zaouel, J. — 'sj
v^^ ghassah.
— On m'a Enlevé tout ce que je
possédais, iK ^ l^ ^ Uxi fek-
koû a'nn-y ma l-y koll-ho.
Enlèvement, ^3. refa', ^«^.n^^c.
ghasb, ^ ^iaà. khetf.
Ennemi, j-^:^ a don, plur. i-Vcl
edd (en berbère, j A- '^ dandou).
Ennobli, > àj-i--^ mocherref.
Il a Ennobli, ,^ i- — -^ charraf.
(loyesll a Anobli.)
Ennui, J>;', zeel, i^r^'' f^'l^y^)-
Ennuyé,
J-^J
zeUîn, ^_.li..
motqalleq, ^'t^F'^ dadjerâii.
Il a Ennuyé, (^^5 qallaq.
— 11 s'Ennuie, ^-l-cj _j_i Iwu
zeldn, ^^o.**.*J temesmess.
— Je m'Ennuie, j-w-^j ^•'' â/ià
zeldn, d^vvi.^ bl «na deschyl.
Ennuyeux, ^jt^^^ qâleq, (Jvi-'
meqalleq, ^J^V^ molza'el.
Enoch (n. pr.), ^/^j-^' Édryss.
.Enoncé, j-rn:'' *nobeyyen.
Il a Enoncé, j^;-j bayyan, y^i
fassar.
Énonciation, ^-^~^-^î tebiyn
Enorgueilli, j-^A::^ motkabber.
Il s'est Enorgueilli, y-s:^ fa-
khar, ^-'\--'' iekabber.
ENR 227 ENS
É.NORME, i-^^ y^-S };ehyr (Ijed- — Il s'est Eiiriclii, J^-i ghmUi,
ddn, ^y 5 ..-iii a'zzym kobdlah, J*;:—) êslaghnà, ijjj) Tezacj.
^ 9J-— > «;";-i=- a'zzym hi-'z-zâf.
ÉnormitÉ, ^-i^^ azzyméh.
Enqlî:ti;, .— -~=^-^— ' hiekiibâr,
vi.-j:ij teflych, ^f-^^ feluiss.
11 s'est Enqitis, ^:s:^-^-^ êstaf-
hass. [T'oyez 11 a CHERCHÉ.)
E> RACINE, J;y^' ùssyl.
— 11 s'est Enraciné, j^^-- léds-
sel. jAÎ-^ cheîcch, ij-y-^ clierech.
Enragé, ^ •_» K^ makloub,
, ^K>> molielleb, ..\^-^kelbdnOm
berbère, 3**w»!j ddmassoud).
— 11 a été Enragé, s^^a kelab.
Enregistré, J-=s-*^ mosseddjel,
y^j.}\ ç3 s_^'_»:;.x..= makioub fy-'d-
deflar, '^-^y mersoum.
Enroué, ^Lj bdhlu ^^^s^mab-
houh.
— Il a été Enroué, ^j bahh.
Ensaché, iT':.^ mukeyyess.
Il a Ensaché, (T*-,/ kayass.
Ensanglanté, ^j.J^j _ v_^--
moddarredj be-'d-damm.
Il a Ensanglanté, ^a3.j _J^
darradj be-'d-damm, i' y marrogh.
Enseigne. ( Foijez Drapeai,
Bannière, Écriteau.)
Il a Enseigné, fJ^> derress.
*lcl â'ahm, J^i ta'allem. (Voyez
11 a Appris.)
Enseignement, (t-j- ders :
«J*_j /ff'/î/m, pi. ^^.iix'J (e'âlym :
11 a Enregistré, J^^**" seddjcl, *J^j' ta'allym.
*— . rfssem, »;i.x.M ^î v .^S kalab ! Ensemble,' — x— ^ ma'dn,
fy-'d-deflar, /»^j-' ■ (J> v._^;::> A-a/a6 sdoud, U— Ij
fy-'z-zemdm, ^y»\ doured.
saoua saotia. ^».v<sa^
djeniy'dn, a._,.«ak
Enregistrement, J^"*" setf/e/, ! 7)ia' ba'dd-houm.
Sk. djemy', *^-'^c*j ».a
^^'i^ moqeyL
EnuiumÉ, .^ j y^u^^maslrouh.
— Il s'est Enrhumé, -.♦► — - — •'
êsleraouali. *- j zakam.
Enrichi, ^^'*-' moghanny.
Il a Enrichi, ^^^\ êjkney.
Ensemencé, p^tV' mezmu' .
11 a Ensemencé, '■" ,; zara'.
Ensena (v, d'Egyp., l'ancienne
Antinoë), 1.;l-^j! Emtnd.
Enseveli, j-^^^-^ mckfovn.
11 a Enseveli, ^yÏ^ kefenn.
ENT 228
Ensevelissement, ^^ kefn.
Ensuite, -^*-^ l-*l dmmâbaad, \ a
JjiJ_j ou baad, J thoumm, isoumm,
soumm, L_^! âmmdy à— cL^ sa ah.
[Voy. Après.) ■
Il a Entamé une affaire, ^.'^~s
falah, \ ->.X) \ êbtedâ, i^y^ khamech,
^Là^ tekhammech.
Entassé, ^ »^ medjmou', p>^*^
memloum, fj^^^ matkaoum.
Il a Entassé. [F. Il a Amassé.)
Entassement. {Voyez Amas.)
Enté, /*j*J=-« malla'oum.
— Arbre Enté, A^_»-*]a>. ij^s^
ehadjerah maltà'ouméh.
Il a Enté un arbre, Skasr^' ^is
taam êch-chadjerah.
ENT
— N'a-t-il pas Entendu? *_3!
*~. ê-lam sama'?
Enterré, y^-cNa* matmoum,
J^
moqabber, ij-^->^ modaffen, ^J J.^
madfoun.
Il a Enterré, j^^ qabbar, ^yS^
defenUy mL tamtn, ,Xsy' êlhad.
Enterrement, ^sjLs. djenâzéh,
pi. jj'-^ djenâyz; jx.^- iedjnyz,
■ ^ii defn, ^j^ niaqberah (en berb. ,
sjl^jj.y.« thimdyll).
Entier, J- »z kdmel, kdmil,
>lyj* temâm, >l^ iemmâm, J^ koll,
koull.
Entièrement, /»UJ1.j bi-'-te-
mdm, i.AQlj bi-'l-kollyéh.
Il a Entonné (mis dans un ton-
lenboult. ^s
Entendement. (V. Jugement.) j neau), J-j^^M ^à ^S^^^ sabh fy
Entendu, Ç'j~^-*^~/> mesmou',
j-j^^ mefhoum,
— CM affaires, *a>l5 fdhim. {Voy,
Habile, Adroit.)
Il a Entendu, *.^ fehem, >JU«fij
nesset. {foi/. 11 a Écouté.)
— M'Entends-tu? j..-^.^ ^\
êy fehemt-ny? .ix*,>~v J^b hel sa-
ma'at-ny?
— Tu n'as pas Entendu? I — ^
jfiw^y^ ma fehemty-ch?
'l-barmyl.
Entonnoir, ij^-^
qoma'.
Entortillé, J^^ maftoul. V.
Enveloppé.)
Il a Entortillé, J. — -— J feiel,
^jxi ka'ouk. (y.Il a Enveloppé.)
A I'Entour, jj->-J be-dour, jji
daouer,j-^\^ ddyr. {F. Autour.)
— Les alentours. {Foyez Envi-
rons, Alentours.)
ENT 229 ENT
Il a Entouré, \^^ daouar , Il a Entremis, J^=^' êhmal.
J_jl — =w hdoiial, yi ddr, -=. »-
haoïiall, isUwi êluUt.
— d'une haie, w»»} zereb.
Entrailles. {Voyez Boyau.)
EiNTRAÎNÉ, ,j)j. =s-* medjrour,
s ^-j.s-"^ mashoub.
Il a Entraîné, j^ djarr, > ^s—
sahab, js>.js>. djerdjer.
Il a Entravé, ^^ dadd. {Voy.
11 a Arrêté, II a Contrarié.)
— Il s'est Entremis, ^y^ . ?-^j
ouaqaf bayn, v.iLxi:-' échtehek.
Par I'Entremise, , ^j^^yLi 6e-
'l-taryq, -Xa-J be-yd.
Entrepont, »^& a'nbcr.
Entreposé, -►î^-^ mallrouh.
Il a Entreposé, ^ji» /ara/i.
Entrepôt, '^y=^ matlrah, plur.
LL> matlâreh.
Z^
Il a Entrepris, ^-^ -^^^ c(/>/iaf/
Entre, ^r^-J fceî/n, hayn (en ber- /V» <;" ^•^•^_ ■^-■^ madd yd-ho îlà,
-X-
Î?a.v9«r, jLSljy
bère, ,-
gouygdr).
— Entre nous, L.V..J beyn-nâ.
— Entre vous, *^^ beyn-koiim.
— Entre eux, Entre elles, A-i^^
bei/n-homa.
Entre, J-ii-'.> ddkhel.
II est Entré, J^.5 dakhal.
— Entre! J— :i-.5' ôdkhuul (en
berbère, ^■^^^ êkchym) !
— 1! cl failEnircr, J^:^' êdkhal.
Entrée, J^^ dokJmd.
Sur ces Entrefaites, ^Jj' ^ vcr«c), ^_^Li. khdlleb, »KJ /e/,-rt/-
Jl^jrs.^/"?/ ^7/c êl-dhoudl. lem, JK-.-'l êlkallem.
Entremetteur de débauche, Entretien (conscrvaticn). (Voy.
ify^^ maharrass, f. Jk^.ar^ ma- ce mot.)
harrasséh. \ — (conversation), s -1=^ khet-
A^ï qassad.
— N'Entreprends pas celte af-
faire, parce que tu n'y réussirais
pas, j. pôTlJ,* Jl _Jj._j 5..^j"^
&.J Jij'^l U J.=^^ la temcdd yd-ak
îlà hadâ-'l-dmr, li-àdjelmd là lef-
louh bi-hi.
Entreprise, ^ij=s. harakah.
Il a Entretenu (conservé). (/"''.
ce mot.)
— (nourri), C^^s faouail.
— Il s'est Entretenu (il a con-
ENY
idb, ô^-j _\2s. hadyih. {Ployez Con-
versation, Dialogue.)
Il a Envahi, ^.^-3 qahar, ^--^
■sebà. [P'oy. Il s'est KmparÉ.)
En vain, JLiaJl-j bi-'l-hallâléh,
fi.s.'\j]j^xi be-ghayr ên-nefa.
Enveloppe, aaJ leffah^ iJLâJ
lefâféh, pi. ^^ ^J-iJ ^efûyf.
Enveloppé, ^j-i-l* melfouf,
, àali^ maghlonf.
Il a Enveloppé, ^^ ^5 /e/f, ^_3lû5
leflef, ^J' e//e/', ^s-^^' é/ia/ia/",
„ ^Ji ghalaf.
Il a EnveniiMÉ. (1%. Il a Em-
poisonné.)
E.nveks d'étulTe, '<s.ï qefà.
Envers (prép.),_jsr- nalwu, J I
i-i^ îlà djehéh.
Envie, -•-*«=!.. liesd.
— (désir), ^JaLsL khâitr. [P'oyez
DÉSIR.)
— (besoin pressant), l^lii-j ie-
qdddâ.
Il a Envié, J-*"=s- hassad, . ti. ghâr.
' Envié, \^—^~^ ghayour, AwL.=s.
hâssid.
Environ, (AS qadr, j^' nahou
^Xi^ miqddr.. [Voyez AUTOUR.)
230 EPÂ
deux mois, ^_Jj.^ .J.«3 >a_J! êU
youm qadr chaliareyn.
— Tu y resteras Environ trois
heures, >Ow£i.^ v >2;,' asr-' i-^a ,z^
tebqy fy-hi nahou theldlh su al.
Il a Environné. {Voy. il a En-
touré.)
— les Environs, jja». houz. [F.
Alentours.)
Il a Envisagé, y — -û-j naddar,
Jàs-' lahadd, laliazz.
Envoi, i—^' — \ ressdlah, J-^.i
Irsdl.
Il s'est Envolé, j'-Js târ.
ressoul, pi. J.-^. roussoul; Oj.*~^
mab'outh.
Il a Envoyé, J— , ressel, J--^'
êrsel, ^-.xi baaih, ^^t, chaya' .
— Envoie (in)p.), j->-y êrsel.
Epais, ,.» — œ^-' tekhyn, ^^l-ï
qdsseh, ia-^_i_i ghalydd, ghalyzz,
.2>\i ghiîddd, glnldzz, O^ïi a'qyd.
.Epaisseur, .J-Hi gfiildah, ghil-
zéh, ii-i ghoidz.
— Ce mur n'a que deux empans
et demi d'Épaisseur, ia_A_sr- ' lj*
û^^j j yi j^t, j^i à;;_Mi. hadd-
'l-haytl ghilzel-ho hess chehreyn ou
11 y a aujourd'hui Environ nousf.
EPE
Il s'ost Épaissi, -^i^ a'qad.
231 EPI
Épi, i.._«.-^A^ sonloulah , a.LL
— L'eau gommée s'est Epaissie sonbelah, pi. J.^-x~, xonbel, JjL>.
par la force de la chaleur, ïl^ j^^p semibel; ^^j^^seboulah, pi. c^."^_.^w
j^.v^.M L^ ^:^.,\iij^-l Him c/)ùWet sebouhU, J— ^ se^e/ (eu berbère,
CjiJ.J" Ihidert).
Épigerik, -^.j-iss o'itryéh, plur.
C-ji-J^Jac o'//rj/«^; jl-.^j èe/(«r, plur.
C-j'jl-(fJ behdrâl. (F, Droguerie.)
Épicier, [royez Droguiste.)
Épidémie, ^\^-^ ^^ liléh sd-
rijéh. [Voy. Peste.)
Épidé.mique, yj,\--^sdry.
11 a Epié, ^r^^-^ a'dyann, >. jJu.5
daydab. {Voy. 11 a ESPIONNÉ.)
ÉplLATOIRE, -ti-^ melqalt.
11 a Épi LÉ, , ùi) netef.
ÉPILEPSIE, à-^jy qarynah. [P'oy.
Mal caduc.)
— II est lonibé en Epilepsie,
f'j'^^ î ênsara .
ÉPILEPTIQUE. {f'oyez GaDUC)
EpiNAun, ^ — ." — --' êsbànckh,
él-liarr a'qdel md- ssamgh .
Il a Épargné (ménagé), s..^Js
qassad, O-v-^-aî qassalt, ♦^.^o-.s sam-
— (pardonné), /i^--' ''befeq.
Il a Éparpillé, i2_i^_i ferfetl,
^j^ derey, dcrà.
Épaule, .^ ^ keif, hiif, plur.
^-■Shetdf, hoiitdf, ^l^\ âktdf,
él;Uîf [en berbère, ^-^^ thayt).
Épaulette, ^^^ houlldf.
ÉpÉe, ^_^- sey/", sy/', pi. ^^;:~>
syouf,souyouf{on b.. a-i-^- lemcha',
pi. a,^:^-,».; lemdclnf ; y^^.^ sabyr).
— Ils ont tiré leurs Épées et nous
)nl frappés,
f.'r^JîfV
V^
e.
sbdnekii.
djerredoâ syouf-houm ou darabounâ.
Il a ÉpelÉ, t=r* hadju.
Éperdu MENT, , ^.-.J ^.-.i.j be-
ijhayr qyùs>i.
Éperon. ~^y^ chouk, ii'^i^ chou-
kch,[)\.^Jij^j-i^ choukdl; y^j^ meh- i chouk, <^^ chyouk.
mdz, moJnndz, pl.UpL^v» mehdmyz — Épitiedu dos,^^J=-' 1 ^ Jj
(on borb., ,.,j^,^x.' llwughourdyn). sensoul dc-'d-dalnir.
Épine, iJ^-^ chouheh, pi.
U
Epr.nviEit, ^Jv-^-;» bddteq, plur.
i^i^-'^j boudcheq.
Épineux, ^^--^ chdyk.
— (au figuré). [V. Difficile.)
EPO 232 EQU
Affaire épineuse, i-*^ i.Xxt Épouvanté, wu-&^ mar'oub.
choghiéhsa'abéh.
Epingle, ^w^-j^ dabbouss, pi.
j«^_jLo debâbyss; J-ià. khelâl.
Épiphi. {Foyez Abyb.)
Epitre. (T'oy. Lettre.)
EplorÉ, Ç-y^ damou.
Épluché, .^*^'sj> mandouf.
Il a Épluché, , ^-là-j naddaf,
J^^c^ djoudjal.
Éponge, i-s*^--' êsfindjéh, pi.
^_A_i.vl êsfendj ; ^__oL.d«j naschâf,
pi. ^ ^.:;.LA..> nechâchef; àSwiuj wes-
chctféh, pi. C-jl-^'-^ neschâfât.
Il a Épongé, ^_^^ nachaf.
É PO Q Ll E , Jr;^ , l-J' ^« ryM .
Épouse, jr._;j ^ouf/y, a2>.j)j zou-
d/a/t, 2;^ çi. djouzàh, djaouzah^
gnouzah; gouzah [voy. Femme) (eu
berbère, ^Jl^\^} tcslyt).
11 a Épousé, ^^y lezaouedj.
— Il l'a Epousée, Lj^-j ^yJ le-
zaouedj be-hâ, l-^^'jj zaouedj-hâ.
— Elle l'a Epousé, aJ C^9>._j V-j
tezaouedjet le-ho.
Épouvantable, ^i-a^Là fàdji'.
{P'oy. Effrayant.)
Épouvante, ^^' fedja , ^jah rachyd, ^__^x^ mensaf.
nefd. [P'oy. Crainte, Effroi.) 1 Équitation, '^ — '_?^< roukoub.
{Foy. Effrayé, Craintif.)
Il a Épouvanté, '-:---£«' êraab,
^_a4 haouach, ^ij nafadd. [Voy.
lia Effrayé.)
Epoux, ^^\ znudj, \^cs. djaouz.
gaouz, djouz, gouz (en berb., ^i~.3
disly). [Voy. Fiancé, Mari.)
Épreuve, v._^-jj._=sr-' tedjryb,
^■•^ H?- djarybah, -1j belâ.
Epris, ^jJ._^ medond, ^^■t,l.z.
a'âcheq.
Éprouvé, ^-r'j^ modjerreb.
Il a Éprouvé, ^f^^ tedjerreb,
vjLc aâyar, -ij balâ.
— Qu'Eprouves-lu? ^~} iT'-''
êych b-ak?
Il a Épuisé, ^-à. khald, ^ J — i
farragh^ .jjt, azal.
Équilibre, ^.-jj'j./» moudzenéh,
iJùlxA mo'ddeléh, J!j.;:c1 î'ùdâl.
Équinoxe, J.i3i_} .u^I JIjc's!
î'tiddl ên-nahdr ou êl-Ieyl.
Équipé, j"^=s^ modjehhez.
Il a Équipé, V-1^9- djahhaz.
— un vaisseau, _. ».=>. haradj.
Équitable, J^^& a'âdel, ~\^,
ERY 233
Equité, J^s aadeL a'dl, i-sj.^
sadqah, ^L^' cnscif.
Equivalent, ^jU- sâouy.
Ehe, ^j!-J làrykh.
Erection, v_^— s-» nasb, i^^'j
nasbah, ^..^x.^:^' lensyb. (T. Élé-
vation.)
Ergot, ^^-ii^ doufr, plur. .LiLl
îdfiir; w'^—i:-* moukhlâb, pluriel
v.^^^-J -2S-'' molihâlyh.
Il a Erigé, «..^^^-^j nasseb. nas-
sab, , ^3jl âouqaf. ( V. 11 a Elevé.)
Erment (v. de la hauie Egypte),
d^^jl Ennent.
Errant, *j » hâym.
Il a Erré çîi et là, >' a /(«/>!,
( i^=v ; zahaq, ji'', zaiaq.
— (il s'est trompé), J.— -^ (fa//.
{Voyez 11 s'est ArusÉ.)
— 11 a Erré volontairement,
klxx--l êsteghlait.
Erreur, iali. g/ia//. (f-'. Arus.)
— 11 a été dans l'Erreur. {Voyez
11 s'est Arlsé, Il a Erre.)
— 11 a induiten Erreur, ki^/iorr,
JxLi (jhdlalt. {Voy. Il a AbusÉ.)
Érudit. {V. Docte, Savant.)
Érudition, •i^ e'im, i'im.
ErysipÈLE, Sj—^—:^ houynrali,
i^.yL^jJ\)\ èn-nâr êl-farsyah.
ESP
Tu Es, (j_»-'^-J' iekou7î, J_..-C'
Ickoxmy, ^jj-V^j helekoun, ^it ,j>jl
^n< hou, C^J i ^n/.
— Es-tu bien portant? C^ Jl
v^-^l» ^n< tayyeb?
Escalier, S^ sellew, soidlem.
pi. pJJ^ selâlem. {Voy. Degré.)
Escar.MOUCHE, »-5'J-9- djarrd-
déh, garrâdéh (d'où le fr. algarade .
Esclavage, 4_j.>^-v& aboudyéh.
[Voyez Servitude.)
Esclave, a.^ a'M, plur. ^,^-^
a'byd, :>L.yz i'bdd; j^^\ dssyr, pi.
Ij-w 1 tfsra ; t—--*^, yessyr ; J_J. *^
mamlouk, pi. vJ-JL.*..* memdlyk.
— Fen}mn Esclave, a-j ,La>. djâ-
ryéh,gâryéh, pi. , La. djoudr, ijoudr.
— Marchand d'Esclaves, ^jMi>
djelldby.
Esdras (n. pr.),^j^ O'zeyr.
EsNEH (v. de la haute Egypte),
4,Jvw| Esnéh, L — ;^' Ésnê, Ésnd,
v3---' Esndy.
Espace, 53.-.^ meddéh, i — s'^.^
luessdféh, ^.<^ maddy.
— L'Espace de deux mois, Vj^
yj ^.JL Dicddct clialiareyn.
I]si'AGNE, ( w^JajI Andalouss,
.^■^ — )^.-i^ êl-Andalou?s, -^_j
30
ESP
234
ESS
^jri^ — isX^aheldd êl-Andalouss; \ rouhêl-qouds, [^j^-sj] ^jjA êr-rouh
l.6L^i\ Iijsbânyâ, à^L^Sbânyah, \ êl-qadouss, à^\ ^,. rouh Jllah.
Shânyâ.
Espagnol, -—jJ-^jla^irfa/owss?/,
Jj-'^i ^■~' sbunyouly, Jj~^ ^y^ '
îyshânyouly .
Espèce, J^^ cUikl, plur. Jo^i
êchkdl. (Voyez Genre.)
ESPÉRANCK, L — =^j redjâ, regel,
ï^=>.. rcdjouéh, j-fi\ êmel.
11 a Espéré, 1-=>j radjâ, ^3=?";'
êrledjà, êrledjey, ^j j touekkel,
Jv»l âmel, ^y terreddjà.
— 11 Espère, j^jl yardjou.
Espion, ^^— !- — a. djâssouss,
, j-._^**»=- djassous, gassoiis, pluriel
^^^L^. djouâssyss, gouâssyss.
11 a Espionné, |^r=^ djass, gass,
guess. [Voyez II a EPIÉ.)
Esplanade, ^\^-\-'» meydân,
Lisj oiieltd, i^.^j ouassa'ah.
Espoir, [f'oyez Espérance.)
— Il a bercé d'un fui Espoir.
{Voyez 11 a Abusé.)
Esprit, ^^j rouh, plur. -rr^Jj^
ârouâh; jT'i— ' nefs; jS^ aql, pi.
Ja£i ou'qoul; J-J bal, *j^ fehm,
j\.3 fekr, i-sri.jè qaryhéh.
— Le Saint-Esprit, i^Xs}\ ^j.
■ O
Il s'est mis dans l'Esprit,
5jJ naouà fy bdl-ho.
Esquif, J-\_â_^ sendal, pluriel
J.)L_L.o senddel. [P'oyez Barque,
Bateau, Canot, Chaloupe.)
EsQUlNANClE, ^^yLaw Jihdnouq,
iaL\:L kJienndq,
11 a Esquivé. (F. lia Évité.)
— 11 s'est Esquivé. (F. 11 a Fui.)
Essai, ^^j — 3 qaouss. [Voyez
Epreuve.)
Essaim, i._Lo^ djemléh, i-'^j-^
djouqah, Sj ouekr, ^ i,^ saff.
Il a Essayé, \^j — =>. djerreb,
(^La qdss.
Essence, ^y lioiin, <o'3 ddt,
zdl,
— (distillée), viac o'tlr.
— de roses. [Voyez Rose.)
— Il a parfumé d'Essences, j.i=c
a'ttar.
Essentiel, ^j^ Idzem.
— C'est pour moi une affaire
Essentielle, jj^j.^) <-^-^— ' 1^ dû
lyl-y dmr làzem.
— Besoins Essentiels, C-'^^'^a»-
\J!^L^Ç^ hddjdt Idzemdt.
EST 235
Essor, i'_^---b teyrûn, i.-a>.Lw
sâhah.
— 11 a pris son Essor, Xh idr.
EssoL'Fi'LK. \^-''-^' mobhour, f-^^
hehyr.
Essuie-main, ii-i-Â^ mancheféh,
pi. ^LJ\y> m end chef.
ESSUIEMKNT, ^-^' mesh, messili.
Essuyé, ^a*~y'= memsouli.
Il a Essuyé, ^r-^ massah, ^^^-.^.^x^l
êmtesah, v atj naddaf.
Est, o '■■~' '^^'^'''l- '■''«'■Ç-
— Vont d'Est, oM-^ fliarqij.
— Venl du sud-Est, -L^ qably.
qehhj.
Il Est, ,.^«-^ yekoun, yelion (en
berbèro, ^cV. y^^)-
— Elle Es l. >j_iC._y lekoun, ie-
hon (en berbère, Jj' ^c/;/).
— Est-ce que? lé, â? J._ft }iel,
hal? .^^êldin? bJi! êfld? Sy>\ ênimd,
dmmd ?
— Est-ce qu'elle Est sortie?
O'—' ►^ -* J-* hel liyéli kliaradjel ?
Estime, -^-^^-^ qeyméli, *■> y-\.'j
tekrym, ^j-i^ temn.
EsTI.MK, \*--^- niaqdour, ,^x~^
messàour, \j. — -^ — i^ mallnnowi,
(^•a—oc-' malisuub.
11 a Estimé, J-X5 qadar, v_^*-=v
ETA
liassab, *^ — à qaouaiv, y-x^ sa'ar,
^■gii êlhmeim, \ j-* luîb.
— Je l'Eslinio, ^-^-c- iç-3 o)-.U
lyl-ali qeymel and-y, o iJ^ïj neq-
dar-ak.
Estomac, \-^ — ^ sodar, aadr,
sedr; ï^.*/> me'ddéh, SAx>> mi'déli,
me'idah, pi. -V*.^ mi'id.
Estrade, vli-^ mandar, pluriel
j^Sa menddder.
Et, _• ou, -S fa-, fe-.
Étarle. [Foyez ÉcuniE.)
11 a Étarli, -»''-3i àqdm, J-»^
dja'al, ww'' tJiebbet, i^S.' nwhhan.
— Etabli en coutume, ^^-^i
î'iyddy.
Établissement, i^'-sl uidméh.
Etage, aï^-c tabeqah, pi. vO-^i»
laheqdt, i^^Jr tabâq.
Etai.n, v2_^-j1 ^L^. rcsadss
dbyudd, »J-^ qazdyr, tf---^^ qa^-
dyr, qasdeyr, y^--^^ qasdyr.
Etalage, •s^-^j nesbch.
Etalé, iA;»- ■^-" mofrouch,
s '»^x' utansoub.
11 a Etalé, ipji farach, v»^.>^
luissnby •!=*—' bassalL
Étalon, J--^ /a/ie/, /"a/i/, jil.
J»^^ ftnhoul.
lia I'tamk, (J^-; bayadd. ,-\^5
ETE 236 ETE
qasdar,j:>y qazdar, j^*>*'s qasdar. — Nous avons Été, LI-^ konnd
Étameur, jbji qazdâr, ^pi^ (en berbère, ^.J nellâ, Jj nellà).
haijyâdd, ^.^L*«3 qassâdery.
Examine (étoffe) , J^-^ monkhal.
Il a Étanché le sang, !1j-3! «.y
qalta'-'d-damm.
— la soif. (F. Il a Désaltéré.)
Étang, <^'>ji birkéh, ^si'xtu^ mos-
ianqa: .p^-=>^ houdd, pi. ^L-..=s.
hayddd.
État (manière d'être), Jl-=w /!«/,
pi. J[ja>.i âhoxiâl.
— (liste), i*j'-3 qâymèh, ^ ^J »-*J"
ta'ryf, S ^ zikr.
— (royaume, empire). {P'oy. ces
mois.)
— Les Etats de la chrétienté,
iJÎ^^J! IlJl vjj^'.^s e'mâlâl êl-
mellel ên-noitsrânyéli.
Étau, jLj j zayyâr.
J'ai Été, 'Jl-^ — >.-i kont, kount,
Ov'^ sarf. sarei (en berb., ^-^-M
^;%^, '^aIM él%].
— Tu as Été, 0^;r fcoM«/, -^xS
/lonij/ (61 berbère, A-.JJ' tellyd).
Il a Été, ^b /f«n, .' — •«.«
C-'
(en berbère, -w ?///«, Ji ^/?â).
— Elle a Été, vJl.-^J w Awie/, ci^.Lo
sârel [en herh., M ihelld, Jj lellà). , j*^^ ê(ser).
— Vous avez Été, î^--0 konloû
(en berbère, ^X'" lellâm].
— Ils ont Été, 'jJ 0 Mnoti, |j «--^
sâroù (en berbère, ^jz^ êlldai).
Été (saison), > &^ sayf, ^_^-^
sayyf, ^^2"^' ^^ J"^^ fasldê-'s-
sayf, i^à^'^ sayfyéh.
— Fruits d'Été, «î^^-^ sayfyah.
ÉteiGNOIR, i-iia-o matfyyah.
Éteint, L_i_L» moieffà, ,.si\a^
moteffy,
^
ik..
^"
monlefy.
Il a Éteint, ^-ii? taffà, l-àJ,
/f^a, -X.ddw' êkhmed.
— II s'est Éteint, -V^ck khawed,
iiaj! êntefey.
Étendard. [P'oyez Drapeau,
Bannière.)
— L'Étendard du Prophète ,
^^ ^-ij^n ç^L-sr-^**^ ês-sandjâq
êch-cheryf.
Étendu, ^jJ-.^ — ^^ memdoud,
i^j ySji mefrouch.
Il a Étendu, -^-^ madd, j-^~i
nescher. [Voyez 11 a DÉPLOYÉ.)
. — J'ai Étendu, .^z^JJ^meddeyl.
— Elle a Étendu, ^Jij3.^ meddet.
— Étends! Jv» madd (en berb.,
ETO
237
ETO
— H Étendra, A^ yemodd
— Il s'esl É
-k*j' tematlà
Étoile, a^ nedjm, negm^ à^
— Il s'esl Etendu, J^i êmladd, nedjmah, pi. ,-'_»=sr^ noudjoum, nou-
goum, A=s-' noudjoum; ^^.^J^kou-
kab, pi. v_^l^ keouâkeb[en berb.,
,cp! îthry, pi. ^V' êlhrân).
Étoile, ^^^ motneddjem.
Étonnant. ( Voyez Étkange,
Admirable.)
Étonné, c^-*-j bûhit, ^jiutx»
modahhech, y^si^ mohayyer, ,.i'j^=»-
hayrân. [Voy. STUPÉFAIT.)
11 a Étonné, j^ hayyar, i/^^
dahhach.
— 11 a été Étonné, (»i*- dahach,
dehach, .Uv hdr, J^i>^i\ êndehech.
[Foy. Il a Admiré.)
Étonnement, ijiusii dohech,tj^
hayrah. {Voy. Admiration.)
— Ces faits nous frappent d'E-
tonnement, LJji^jiJo ^-j-J^M ïi
déh êl-ouqdya' ydahhechou-nû.
ÉtoifFÉ, i^j^-^ makhnouq.
Il a Étouffé, ^3^ hhonaq.
ÉtolI'E, ^jj'-^ mouchâq.
Étourdi (adj.), J-£'*3l ,^Jr^
khafyf êl-aql (m. à m. léger d'es-
prit), (4*^' âhmaq.
— (pari.), -:._j- '» »irt</ow/i7i, ^ ^
ddyhh, i^^j^ nialtroucli.
Étendue, (/^oyer Espace,)
Éternel, ^3^ <^-^ semedy,
^J<^j^ sermedy. J\\ âzely, *ji^
ddym, çïL} bâqy, ^_3Aj1 âbedy.
Éternellement, I^jI âbadân,
L_*.j'.> dâymân. L_jA_ji dbedyàn,
j*a3I j! îlà-'d-dehr.
Éternité, •^.•^^^ dbedyéh, aJiI
ûzelyéh, iJA/=j-w sermedyéh.
11 a ÉternlÉ, (J-^ a'ttass.
Éternuement, jT^ e'/s.
Vous Etes, 1_jJ^^-J lekounoû.
Ethiopie, j^La^^'e/-^/i6dc/),
i i:.^3r" J.1-J be/ed êl-Habechéh,
^_^jJ! jJb be/ed êd-Dahuh. [Foy.
AUYSSINIE.)
Éthiopien. {Voyez Abyssin.)
11 a EtincelÉ, i^-i- charar.
ÉTlNCELLEdefeu,j'-Â>M !.5 4.i,LiJ
qechdchah dê-'n-ndr: ^\-^ cherâréh,
pi. ,;\i., c/ierdi/r, C-^LL^ c/ierd-
rd^,- ^_»^j besbouss.
Étiquette, ii-Ja-* betldqah.
Étirlur d'or ou d'argtnl, il-'-^
mfldddJ.
I^roiFK, ^■^-*^ qoumdch.
ETR
238
EUX
Il a Étouudi, iry — -^ tarach, Étude, »-îi>!-^ mendzzer.
^_j3 daou(iJ,-h, j-^Js tarmakh.
— 11 a été Etuurdi, ^ O dâ]ih.
— Ma tête est Etourdie de ces
nombreuses affaires, ij-tS y f
^\^ <-~-i, J.ii.J! min kethrel êch-
choghl râss-y dcîykh.
Etourneau, Jjm ,j zerzoul;j^\,\
zarzovr, j_:\\j\ zourzour, pi . j-ij ' , ;
zerâzyr.
Étudiant, Je ^^^JLJ» uîleh e'im.
[P'oy. Disciple.)
— Le corps des Étudiants, i^i-Ja
lalebah.
11 a Étudié, ^-iàl-J nâzzar, L.s^
i-jii hatlbâl-ho, / wi-5 deress.
— Plus tu Étudieras, plus tu
t'instruiras, U As v^Jb iss:> U Aâ
u»;;!) gfîc? ma (ehoU bâl-ah, qad mû
Étiîange, Étranger, \^-^.ij-i tela'allem.
gharyh,\>].\.jjighorebâ-}\j} bar- Etui,^.-^/ meyber, pluriel j..) Lv^-
rchiy [en hcrh., J>\y 2) daberrâny). j mydber. {Voy. Gaîne, Boîte. j
— Les pays Étrangers, ^
'J:
lj..l
L^i^j bolddn barrdnyâ
Il a Étranglé, (i-\-dw khanaq.
[Voy. 11 a Étouffé.)
L'Etre-Suprêaie , ^J L_*_j «ii I
Allah ta'dlà,
-T'y
êr-rabb.
ï\ a Étreint, ^ — ^.^ dayyaq,
w\i:. chcddj tj^~' ^'^^» "-^-*'° maak.
Éthikr, -. '"S^ rekdb , rikdb ,
.^.'t, rihdbéh, pi. v^-Ljb, rikdbdl.
Étrille, aà3 />'77t''/', à»~s'' mo-
hasséh, ^^s.yS ferdjoun.
Étroit, ^i—^-^-^ moddayyq,
^J^-^_-^ ddyq, dêyq, ^-p.'^ dayq,
oJjj.'' monzenneg.
— Il a été Étroit, /3^-^ (^«ç.
Eunuque, ^i^^l^-i» tonâchy, pi.
i^i^-Lis laondchyéh. (P'. ChÂtrÉ.)
Euphrate (fl. d'Asie), vJl^'j.— i
Ferfl^ 0^1y3! êl-Ferdt.
Europe, I ]^jj} ylonroubd,
^ — ij. — i J ! w\.l.j beled êl-Frendj.
,L'*~s-' yS Frandjisldn.
Européen, ^ — =F j~^ f^'(^'>^<^jlh
frangy., pi. ^ >^^ dfrendj (en berb.,
-j='_.,j ouroumy, pi. <;'°î;;'. ?/rou-
7?i7/, ^A^^a,.J yronmyii).
Eux, ** houm, Uï houmâ, ^-«s»
/îowman.
— Eux-mêmes, ^.^.^^-à-j Lj *ô
/iO»im be-ônfoiis-houm, w^.JlJ-.J ^ft
/iourn be-zât-houm.
EVA
Évacuation, j^^ hhclou.
Il a Évacué, ^à. khallâ. [Voy.
Il a Aiivndonm':. H a \'ii>i':.)
11 s'est Évadé. [Voij. 11 a Échap-
pé, 11 a Fui.)
Évaluation, ^ — r*'***^* i<^ss'yr,
.j^£j" teqouym, iA~3 qeyméh. {Voy.
ÂPPnÉClATION.)
Evalué. ->j-'i^ moqaoïiew, jx.^^
mcsse'er. ..^-à^'' motamwen.
Il a Evalué, ^-x-^» saar, *^ — s
qaouam. {f'oy. 11 a AppHÉClÉ.)
Évangile, ,}t—^^êl-andjyl:
J-^-' ên(ljyLii\. J~;^^\ dnddjyl;
ï,.iu; hechdrah.
Évanoui, i-^-^c ^JJL-- maghchy
239 EX A
— 11 s'est Evaporé, ► — s::-' le-
halikhnr, ^li /V//(, ^» /mfl^.
Evasion, (/oy. Fuitk.)
11 a EVKILLÉ,
lT*
hassass, y^.^] cshar.
— 11 s'est Eveillé, j^' 3 /"«qf,
Jài^i êstayqazz, i^^ hass.
É\'¥A\.LÉ, j^^-^ sci inir, ^yJsfdijq.
Événement, f-j^j ouqou' , ^.^^
ouqy\ pi. ;iJ-3_3 ouqaya.
Eventail, i-=s.ji-'= merouahah.
■^ inerdoul'h.
11 a Eventé. —jH teraouah.
— (au figuré), j.--.^ dahhar.
11 a ÉvENTiiÉ, ^^■i^ chaqq.
EvÈQUE,^_^iû-i êsqof, pi. ài3„
n- -j;
r-VANOLi, ^■^■^^ ^^.iioL-^ nwgncny " '^^ — ' •" "'
.; I • I- Il 1*7 dssâqifah: -.L^l îmdm, plur. «-"-
an êl-u'ql, 1-^-^' ^ v ^-i. g'/iayt
a 'n é./-(/o ««)/(/, w-ajsLj bâhilh, _^Ls
ghdmy. .^-i fâchy.
— Elle est tombée Évanouie ,
^v-rr ';''.'****^ d-^x3j. ottaqa'l magh-
chydn a'iay-hd, w^^ ghauieyl.
Il s'est Evanoui, A-J-t ^i!
'^ghchàalay-hi, i-tJ) fachà.
Evanouissement, à^t,'~k!> mo-
glidchyah, A~i^ ghachyah.
ÉvAI'On\TION, r::^^' (elLln/r.
11 a EvAPOiii:, >:sr^ holikhar.
êntdyin, iç-j' êymali.
Il s'est EVEUIUÉ, J -ï-i- c.';r7-
qd [y ^ -H''"^ ^djlehcd.
Évidence, ^^ -■ ' buynéh.
Évident, ^t^.-' t",'/", j^--^ j»'-»-
heyn^ r*^^*-^ moLdlonm.
— Il a été Evident, ,.iLj i?;».
11 a Evité, v«^~---=v! êdjicnub.
j.&b bu ad. {Voy. Il a Fui.)
ÉvoRA (v. de Portugal), ^jj-yi
Vàbourali.
Exact. ^^^-Ib^j^ mnudzzeb.
— lia été Exact, V -^^j oudzzah.
EXC 240 EXC
ExkCTnvi)E,i-^^^^ymouazzebéh. ' Excepté,"^! êlhi, ^^.^syoucy,
11 a Exagéré, ^ ^JJ-J" tezay- j j-J^ ghayr,
yad fy, y^ kalthar, Jj^s,- hafal.
JL^
Exalté, tf;-^»" mo'ally.
11 a Exalté, À^ alla, alley.
Examen, ^J^?.^-^' iefiych, j^
nezr, nedr, L~s.xJi~,) îsiiqsd.
Il a ExAMI^É, ^ji.-~_5 fatlach,
.9 Jàj naddar fy , jisr tebahar.
Exaspéré, ^^•^sr^ mokhaschin.
11 a Exaspéré, ,^j^^ khaschan.
Exaucé, ^^^Isr^"*^ mosiedjâb.
Il a Exaucé, ^L =^^ êdjâb.
âgâb, ...^Isr^^' êsledjâb, êstegâb.
L'Excédant, ï^L — ij zyâdah,
i^i taghyah, a~5-_J bâqyéh.
11 a Excédé, ^i-J' taghey, J^~^j
zayyed, ^_5-^=' addà, addey.
Excellence, i^-Us-i fadlyéh,
J^î /"ad/, J:;'^* <?/■%/.
— Votre Excellence (tit. hon.),
^Ixaw djenâb-koum. (F. Altesse.)
Excellent, J--:* '-5 /"«dc/e?; J^5^
âfdal, pi. J-'to'-s! âfdddel, ^j-^'
âfdulyn; ->-=v djeyyd, djyyd, ^l
j._s_i-S me/y/i kelhyr, >— -^ <3j-^
qc.ouy tayeb.
— Le plus Excellent des hommes,
,^U)i J~^! âfdal ên-nâss.
L/"^
\.
SOMrt, ^_»
khâlef, -isi. Me/a.
11 a Excepté, .^ ^ÎLà. khâlef.
Exception, >^^ khelâf.
— Sans Exception, ^^-ià. j..Ji,«
be-ghayr khelâf.
Excès, ^^^ij zyâdéh, ^Lï3l ÏJi
qellel êl-qyâss, '^^Isr' ledjâouz.
— Par Excès, avec Excès. (T'oy.
Excessivement.)
Excessif, •^->}\ zâyd, J-^J_3
qalyl êl-qyâss.
Excessivement, «^ibjJu be-'z-
zyâdéh, ,r''^ y-:j^ be-ghayr qyâss,
J-jUj he-zâyd.
Excitation, vJ>aj baaih, baUs,
^jys^ tahryk. {Voyez Appel.)
Excité, ^j^j — sr-* moharrefis,
^j^"" moharredd.
Il a Excité, ^^J — sr-' laharrak.
^y=^ harrass, tPj^^ harradd.
Exclu, ^jj^' maiiroud.
Il a Exclu, ^j^ tarad.
Excrément, ^j-=>- kherâ, kharâ,
^j6. kherou. [Foyez El ENTE.)
Excuse, ^-^ e'dr, j\^.~-^\ î'ii-
dâr, S.3.- edrah, ï^ J-*.^ meedrah.
Excusé, jj-^*^ meedour.
Il a Excusé, j3^ e'dar.
KXil
KXT
— Il s'est Excu^t", . J._x-:iw' es-
ta dar, . JjÙ" {aaddar,jXiî^ ê/itedar,
^fj berrà, -à»J taaffà.
ExÉCRADl.E, ijy henjh. [Voyez
Abominable, Détestable.)
Ex Éci»ATio.\.(K. Abomination.)
Il a Exécré. /'. 11 a Détesté,
Il a eu rn Abotnination.*
Exécuté, Jj — * — *■* ma'moul,
Jjf^ tnef'oul, c'^^ moqaddy.
Il a Exécuté, J^t amel, \ji
fa al, ^.^ qaddà, ^jisi fadd.
Exécution, J-*s ami, a_~.^J
qaddyéh .
Exemple, J^ meihl, pi. Jju!
(tinlhûl; ïjJJ qedouéh, jl-~:^I î'ii-
bdr: t*^ ebréh, pi. ^^ i'br.
— Par Exemple, J^J^\ .^ ^
fy qadr él- missel, ji*J be-methl,
J^/» melhl, -^ metlildn.
EXKMI'T. »:i. fiarr, ^,i berry.
— lia éié Exempt, , .s:-* lehar-
rcr, ^^_^ a'ff, c=^ nedja.
Il a Exempté, jj:s. harrar.
Exemption,^ *3:-' tahryr.
— lie tax*.'*, Î-3-3LO mo'àfdh.
En Exercice de fonctions, 'i^-c
lidliiu.
Exhalaison, s,'-^ bekhnrah.
Il a Exhalé, ^^' bakhar.
Exhaussé, ^y^K» mer fou'.
Il a Exhaussé, ^i, refa'n.
Il a Exhibe. »-^.i= dahlior.
Exhibition, /.y^-^ ledhyr.
Exhortation, -s-s^'-^ nessyhah,
J.O ».' (ouhyd.
Exhorté, -.^j.^^:^ mnnssouli.
11 a Exhorté, ^ — i_j jiass'j//.
nessèh, J-Sj ouekhed, ^ ^\i annaf.
Il a Exigé, U.î r/aV/, -.^9. r/ye/y«.
Exigence, s^cî da'uuéh.
Exil, i-ij ne/fyéh.
ExilIî, -â.-.i/» monlefy.
Il a Exilé, -ij 7ie^«, ^Jj ne^ci/.
Existence, ^^^ ma'ych, ^j^j
oudjoud. {f^oy. ESSENCE.)
— L'Exislence est pour moi un
pesant fardeau, 2.2 J ►i->'»j! -U
4._A_::_i_j a'Iay-y-l-ma'ijch ferdéh
Iheqyléh.
Expansion, a^ basi.
Expectative. {Voy. Attente. )
Expédié, Jj y — ^ mersoul,
^^'^ mo'cddjel.
II a Expédié, J—. ressel, J-~ ,'
êrsel, J-^ a'ddjel, ysr' neddjez.
Expédient, s,_^!-" bdb, pi. v >'_.-• I
âbovdb; ^ia-..'^ moudsselléh.
ExpÉitiTiE, S-^rF^ c'<y'jli o'gyl-
ft.> y^ serxf , y^'-^ moneddjez.
Expédition, S--^)^ îrsdi.
— de guerre, i^y- ghazùh, pliir.
^Jij\'yi (jhazaonâl.
31
EXT
Expéditionnaire ( commis ) ,
^._^^jb hiiteb, ^^y mounchy.
ExpÉRIE^XE (connaissance ac-
quise), i>.}js:^ tedjribah. (V. Hadi-
Li^TÉ, Science, Connaissance )
— (essai). [Voyez ce mot.)
Expérimenté, ^1-9- djarib.
Expert, (Jj-^^ hdileq, j.»^ md-
hcr. [Foyez Habile, Savant.)
11 a Expiré, ^ — t?— -' loneffà,
toueffey, O^— ^ indt, oJ,_La helak,
à-^j\ ^^ sellem rouh-ho.
Explication. [Foyez Commen-
taire, Description.)
Expliqué, j^' mofasser.
11 a Expliqué, 1/=-^^ lakhass,
i - ^
ys-sr-^ lahass, j^'^ abbar, j^^-sj le-
fassar. [Fotjez 11 a Commenté.)
Exploit, «i^-^Ji. gltalbéh, pluriel
vj^LJi ghalbdL; ax^^o». housnéh.
ExPLOSiON.(F. Bruit du Canon.)
Il a Exposé, ^-^jl âouddah.
— 11 s'est Exposé au danger,
i..^ jLl=s. khâtlar nefs-ho.
Exprès (subst. ), ,&- — • sâ'y,
pi. »L*.w so'dh. (Voyez Courrier,
Envoyé.)
— (adverb.). (/^'oy. A Dessein.)
Expulsé, ^jr^^ maitroud.
11 a Expulsé. [P\ U a Chassé.)
Expulsion, ^j^ tard, fus^defa.
Extension, -^-'» madd, -^-J-^v
letndyd.
242 EXT
, Extérieur (adj.), c-'^^y, bar-
rdny, -t^ y-^ khâredj.
Extérieurement, 5^-j barrah,
khdredjdn. [V. Au Dehors.)
l;
V'
^^\
A3.Î
Extinction de voix,
deqqet ês-'soul.
Extraction. [Foyez Arrache-
ment, Origine.)
Extrait (part.), ^j^sr^"^ mos-
lahhredj, ,^^jh.x^ maqlouf.
— (subst.), i^sr' noukhbék, non-
khabéh, .L,a;;3r^ mokhlessâr.
11 a Extrait (analysé), j-s£-::.à.i
êklitessar, ^-1=5 qaltaf.
— (arraché. [Voy. ce mot.)
Extraordinaire. (T'. Étrange,
Étonnant, Admirable.)
Extravagance, ^^-^ khirf.
[F. Délire, Folie, Démence.)
Extravagant, â.-il-h lâych.
[Voy. Fou, Insensé.)
11 a Extravagué. [Voy. Il a été
dans le Délire, en Démence.)
Extrême, ^=^î âkhir, pi. (.^^'j;'
âoudkher.
Extrêmement, ,, ?!j»-'\-' bi-'z-
zdf, ^' -«>3 qebdlah, *> -iJ •-- hi-l-ghdyéli.
Extrémité. [P'oy. Bord, Bor-
dure, Bout, Comble.)
243
F
F, .^ à; cotte sixième lettre de ouch,jJs's^mandar.{yoy.\f?,\c,E.]
l'alpluibct français a pour corres- Facktie, ^^y mezahah.
pondanie dans l'arabe le fè, dix- r-.^', , tr .,
^ ' ' Facétieux, ^'V» mezzuh.
septième lettre de l'ancien alphabet, , , . ^-
,,,,,, , — Il a Clé Facétieux, —'vP »7}erfl/i.
vingl-uniemedel alphabet moderne, if
et vingt -deuxième de l'alphabet FÀCHiî, ^,_. .-i^ maghhouiu
moghrébin, -i fâ, fé. i ^'j-^-^-' maghdrAib, ]ij.L= 0^('y''^
Fable. J-r^»^' temlhyl, 4-J^ (jhâydd. [Voy. Qui est en Colère.)
hikâyéh ; ^-t^ ivelhl, mclsl, mesl, '• a FÂCHÉ, -i^— -— i ghayyazz,
pi. JjL.Î dmlhâl, dmsâl; ii!^ hho- çhayyadd, j-z a'rr, v.^*^ saab.
raféh, pi. C^Là'^^ hhorâfdt; Sj'jJ ' {^oy. Il a Affligé, Il a Ihrité.)
qechârah. pi. w-V^ qechârâl. — Cela me FAche, ^-^r*-:! ^- -^
Faimucant, ^i--^-^ s^anmVyy, salek yrjhayz-ny, ^-y^-i '^-h ze-
pl. y^S^ sannayyn; ^;_~^ ''^'^ yn'rr-ny, ^ ;-^>_^.j '^ r/J j/s-
sanndy'y, *JL-^ sanna'. saab-ny, ^'^j^ '^ dd harrad-ny.
Fabrication, ^j^ sa»<^', ^^^-^ — '^ s'est Fiiché, ^.-ov hamaq,
sana'ah, a^^^ tesny'. l3*^ iehaimnaq, L-sr-*- sahlnill,
FAiiuiniE, J^ J^^ sanâ'ah. ^,.-C_j! éntar. (l'oye;; Il s'est mis en
11 a FaiiuiqlÉ, fLx^ scina. Colère, Il a été Affligé.)
Fabuliste, ,^jL^ IMref. Fâcheux, /* ^^ mer/ioMi»,
Façade, H-r^ djebhah, plurifl ,_>i-^ monoschcf, ^y nczcq.
^..i^^ djebhdl; J-J^ï-* meqdbel. — 1-tat Fûchoux, , ^-i..;.-- jLa.
(Voi/e; Face, Frontispice. ) bdl monaschef, ^-^>--* — = J-^ luil
Face, ^j oudjéh, pi. ï«=v. ou- sa'I//^ ^JJij J^=>. /.v'/ thcqyl.
diouch,i.=^»\îoudjdh: ^*oud},, i-j — Nouvelle Fûclieuse, ><.i.w-' ►.^à.
FAI
2U FAI
khabar Faibi.f.sse, *-i^*^ da'ijfah, tli
khnbar mechoitm, X—i ^^:
(issouad. qilléh.
F ACii.K, J-^--^ sehel, ^s^xrekhou, 11 a Failli (t. de commerce).
tj-'^'i^ bechouch. {Voyez AlsÉ.)
Facilemr;m, *L^-.j be-seheléh.
Facilité (s. f.), i.^^^^ sehoulah,
Jt-\j^.' lesseliijL i.-t.[z^> hechdchéh,
a;J leijnéh.
— (j^arl.), J^^*-' rtwshouJ.
lia Facilité, J- — >- — • seldtel,
j-j^^ IcsseiilieL ,. i-if~--' ics^ehhen.
Façon, '»>*~-^ sanaaJi, >!..vo sena',
i^j^ khidméli. {Voy. Espèce.)
Façonné, ^ — ~-^^c_'» vwssanne,
j_.-\=='° makhdoum.
11 a Façonné, «-A'^ sano', ^Aà.
khadam, ^J^^ heyycn.
Facteur ( commissionnaire ) ,
J.o_j oukyl, J^^ khouly.
Facture de commerce, i — ^.-^.5
qeyméh, à-o^l'è qâymah, qâyméh.
Faculté, ,-^9 qadr, ijS qouéh.
— Faculté intellectuelle, isj_aJI
iJUsJl êl-qouei êl-aqhjéh.
Fade, ^-^j hechy\
Fadeur, itl-i-J bechâ'ah.
^J.3 falass, feless, ^\ zell.
— 11 a Failli tomber, ^lS^} .J ^^
/«;«(/ en youqa. ( F. Peu s'en est Fallu.)
— Ma lête a Failli se briser,
J-^_i_;._y ^1 ^_!^ .Zj^^ kâdel
râss-y en tenfessel.
Faillite, *~-5. — s felâssah, fe-
lâssèh. {P'oij. Banqueroute.)
Faim, ?-_j=>- djou , gon', gona .
— Il a eu Faim, ç-'iaw djâa, gûa .
— Qui a Faim. [Voy. Affamé.)
— J'ai Faim, ^L_*a_=^ LjI ânà
djyacin, ^Isj^s. LjI ônd djuuadii.
— Il a Faim, ^Lx_^_ç». ^» hov
djya'dn.
Faisan, -►^^ derrâdj, pluriel
^ ,L^ derdrydj; s^^j^l ff/b»/".
Faisceau, i-sL- j bdqah, hdqéh,
Ti\j^ djorza/t.
Fait (subst.). (Voyez Action,
.Événement, ExpLorr.)
— 'part.), jj — ^-x-A mamoul.
Fadhel (n. pr.), ^^^s fâddel. Jj*i^ mefa'oul, mef'oul.
Fagot, i^b bdqah, bdqéli, i-^y.
hezmah.
Faible, ^.^-^ dayf, daayf
Il a Fait, J— ».-:- aamal, ainel,
Ax3 faal, f^'^'-o sana.
— Fais ! J-**l â'mel (en berbère,
(en berbère, .^jx^:s^J demda'ovf), jX^\ êsker).
l AI
v\y:
— Il s'est l-'ait, H a clé Fait. — Tout h Fait, J— vcl^ ouôssel,
{Voyez 11 est Devenu.) ï',o.'Lj li-'l-marrah, ^.O honlhjûn.
— C'est ainsi que cela s'est Fait, (l'o/ye- Entii:uk.mi:nt.)
,.-^ !j.» OS kedéh liadd sâr, )û Faîte, (loy. Cimi:, Comble.)
oU JJ> lidn ke-zalek\
— S'il plaît à Dieu, cela se Fera,
I j^ iii! 'J:^ ,.y\ en châ Allah ghdyet êl-lkrdm
— Il est parvenu au Faîte des
honneurs, ^\jS^ Li-i io balagh
/lodâ yssijr
11 a Fallu, ^'-Xa.1 êhlâdj, êhiâg,
— La paix a été Faite entre vous ^is-^' êslahaqq, >V lazem, >j.M
rt nous, «X
.XJ\
sdrês-soulh bayn-nd ou bayn-koum.
— Que vas-tu faire? ^K lAî^
J,**j" êych rdyli ta'mel? -i-L» ^viJ i
\^ êych mdchy ia'mel?
êlzem. [Foyez II Faut.)
— Il a Fallu q\ie j'écrivisse,
i^^sA;! ^ ^ST'^-*'' êslahaqq l-y-'l-
kalb.
— Peu s'en est Fallu qu'il ne
O dens.
— Que Fais-tu?^' J-où* lamel 1 tombât, u.Jj ^i.j »i^' be-chouyéh
rv? JL*i:j ^_\ êych belfal? ^^là ouaqa . [Foy. Il a Failli.;
— Qu'y a-t-il à Faire? Ju A Falsification, ^J^i.:heqUjd,
J^" .,_Jo êych yehoun êl-a' ml r ^Jf tczouyr.
— Tu ne peux Faire cela, L o — des monnaies, J_ij zayhl,
' J.i ^V^«.' ^~J ma fij-1; Ia'mel hadd. iJ"
— J'ai Fait ce que j'ai pu, ^JL^^
^L,_\i jJL. a'meh a'ià qadr-y.
— Tout se Fait avec de l'argent,
,_A^>i_j ik.a>.w=^ J; ^-/j..L3.; be-'l-
feloxiss hall kddjéh yssyr.
— Bien Fait (adj), J^z kdmel,
kdmil. (Vo/,e; BlE> Fait.)
— liie femme bien Faite, s\-^
A*- maràh ];(iniilé!i.
F\\LSIFIÉ, \_;V'' mozaouer.
Il a Falsifié, , .; zaouar, \i\
zaghal. {Voy. Il a Alti':ué.)
Famélique, j--»_~-2^ djya'dv,
djey'dn. {Vuy. AffamÉ.)
FamÉnout ( mois d' s (!opto« ).
(Voy. l'iIAMÉNOTII.)
Fameux {f'oyrz <!i:i.ÈiuiE.)
11 s'est I'aMII.I MIISÉ, , V»-' — ^~1
èsldness. v^ a' cher.
FAR
FamiliauiïÉ, i- — *"-'i ânissah,
ânisséh, i-^^_j\ âmjsséh, ^l-'\-'^^\
îstindss, ij^z êchrah.
Familier, ^--'^ dnyss , jt^*-^
mo'acher, j*j -•; nedym.
— Les Familiers du prince, L^A;
y^cf nodemn-'l-êmyr.
Famille, J.— *' dJiel, âhl, êhl;
«u^ e'yléh^ j.^ e yl^ pi. J--x. a'ydl
(eu berbère, j^L^j\ êl-oudchoul).
Famine, ^^^ djou\ ^i gheld.
Fanal, SjI — ^ mendréh. [F'oyez
Lanterne, Flambeau, Phare.)
Fané, ,.^^-5 daheldn.
11 s'est Fané, Jj-^ dabel.
Fange. [Voy. Boue.)
Fangeux, ^j — --- ^ moUeyyen.
{F'oyez Boueux.)
Fantaisie, j^ L=^ khdiler, jJa.à.
khaltr, J^-=>- khydl.
Fantassin, . r-^/^' ierdss, plur.
i^iy terdsséh.
Fantastique, ^-^l-^ci kJieyâly,
JjLdw kliâyl.
Fantôme, J'»--—^ kheydl, plur.
J.._A_2w khouyoul, J'-;'^=^! dkhydl ;
■Jl, j ,ii afryl.
Farama (lieu d'Egypte), i.-^j.-i
Faramah, l^'jS Faramâ.
246 FAT
Fardeau, JU-^s. hamâl, pluriel
JU=.| êhmdl. {Voy. Charge.)
Fargue (ballot), ^J)y farq, pi.
f^^yi fourouq, ^^J fourouq. {F.
Balle de marchandises.)
Farine, ^^^.s-^ lalnjn, ii-.vs-^
tahynéli, (Jy-^^i daqyq (en berbère,
w_.^ douren).
— Farine grillée (en berbère,
iA^is tariiminah, ^'^\zoummytah).
— Fleur de Farine, (Ya'^=>' khâ-
liss, J.-S*.-. semyd.
— Farine pétrie, /^--^ a'djyn,
a'guyn.
Farmoudi , Farmouthi (mois
des Coptes). {Foy. Pharmouti.)
Farsistan (province de Perse),
jb:»»._xw.L5 Fursysldn.
Farouche, (J-^^^ khechcn.
11 a Fasciné, fs:-^' sahar.
Faste, ^j^^ nekhouéh.
Fastueux, ^=^1-' ndkhy.
Fat, ^J-^ cbeleby, ^^ Iche-
lehy.
Fatal. {Voyez Funeste.)
Fatalité, j \ -^^^ miqddr, j^^^
meqder. (Fo^/ez Destin.)
Fathah, nom du signe de la
voyelle A chez les Arabes, souvent
FAU
247
FAU
prononcée E lians l'idiome vulgaire,
^sr^ falltah^ falehah, i-^ nasbéh,
^xi faih, V ^^J nasb.
— Lettre marquée d'un Falliah,
A_cj.^a_x_ip ,___o^.aw harfmaflonhah,
. 'j-msx^ v»_ij"^ /'«?■/' mansonb.
Fatigue, -..^^^ taab, w-L-xJ'i
îla'âb, LiLi, chaqâ.
Fatigué, y~^.'j laabdn, jj^-*
aijdn, <, ^jx;:..» vial'oub.
I! a FatiglÉ (v. a.), v._^ xJ
/a'a^, v,.j^.xj' êlaab, -i-i:.' êchqey.
— Il s'est Fatigué, s-—-*
taab^ V^*^ ^^^^> '«^^-
— C'est assoz te Fatiguer, a^vL».
Fausseté:, ^jSl(edb,j.\zour.
Il Faut, ^f^ Idbed, Idbod, ^yh
ylzem, **yl lâzoum, yyi Idzem.
v«_-9.'j ouâdjeb,^> bedd. {P'oy. il
a Fallu.)
J^
'^
v».,^*::-' hddjch felaab, v
berekéh letaab.
Faubourg, (.^'-^-^ housn. '
Il a Fauché, J^sr» nadjal.
Faucille, a_^_s-* mouhachah,
8J^jJ-2v hadi/da/i, 2*.L>. zebbdrah,
i^y mouzberah, J-^sr*-' viondjyl,
mongueyl {eaherb. , ^^^^êmgiiyn).
Faucon, j^ W;, ^.^-'^1. /«j/r
él-hourr; j.iL^ saqr, pi. ««-^ «o-
çour, 'J,_jiLô seqourah.
Faussai m;, ,_.^^' ...^^.^«.Lvo sa-
heb mozaouer, .Lj ^aoi/àr.
Faussement, I,^', zaourân ,
v_.jJ^^ bi-'l-kcdb.
— H Faut que moi, ^j.} bedd-y,
J Si)i Idbod l-y.
— que toi, ^JJ.j bedd-ak, bedd-
ek, >^iL>^M êlzem-ak.
— que lui, »J.j bedd-ho.
— qu'elle, Lilj bedd-hd.
— Il Faut que je m'en aille,
en- I -►j. i^J-j bedd-y drouh, ^_., ^^-j
bedd-y rouh.
— Il Faut qu'il écrive, il j
^-^■-\J bedd-ho yekleb.
Il Faut que nous lui disions,
^ J^^-J i-)^ r'"^^^- tjhlddj en ne-
qoul le-ho.
— Il ne Faut pas que tu parles
ainsi, '^•^J-l^ -'' «^ \la> hadà ke~
lâm md ylzem-ak, ^1 , ;1,L_œ-^ l^
0^ Jy-j' nui sahd-ch en leqoul kc-
déh.
Faute, v-^i denb, pi. v'.^-'-^
dcnoub; LL^i khaltd, Jj zellêh.
— lia coiiuiiis une Faute, v ^^\
êdneb, -lia.! êk/ilà.
Faux (adj.), v .^ 5 AaVe6,
^'^j^kadilàb.
F EL 248 vm
Faux (s. m.). (F. Falsifica- Il a Félicité, <-
TIOiX.)
— (s. f.), j-^s^ mendjel, pluriel
J=s.L;,^ menddjel. ^F'. Faucille.)
Faveur (grâce), 4_*_*j ni mah,
ni'méh, *_x_) ni'm, s>^-=s-^ adjeb.
Favorable, *i!-' naim.
— 11 a été Favorable, *x! naam,
J-^ faddal, j-^^LU tefaddal.
— Que Dieu le soit Favorable!
oij 4^1 *»J na'am Allah h-akl
Favori, J'^i' mofaddel.
11 a Favorisé. [Voy. Il a été Fa-
vorable.)
Fayoum (pr. d'Ég.), -»_;--i-^l êl-
Fayoum.
— Lac du Fayoum, ^^■:P^ '^j:^-
-â hennà.
henney, ç^' tehenney, ^- da'à.
FELOUQUE, i^Ss feloukah. [F.
Barque, Bateau, Chaloupe.)
Femelle, FÉMiMX, ^t..A an-
bahyrel êl-Fayoum, ^j, .
.J IJ
r".
lirkel Qdroun.
FÉ, ^, lellre de l'alphabet
arabe. [Voy. F.)
FÉCOND, ,3--'—' "«'«?•
FÉCONDITÉ, ;3"""'' "^'?'
Fedala (v. d'Afr.), a?L^ Fed-
ddlah.
FÉLICITATION, i^ henyéh, i-^^^^
lehnyéh, lehnyah.
FÉLICITÉ (s.L), v^'^"' ««ssj/6,
ï^Lx-« saddah, L'^Js <ow6«.
//iî/, pi. vO-;;^' dnthydl.
Femme, s'»-* marâh, J^ lêllah,
râh; pi. .r_j-»*J nissoudu, L*~j nessw
(en berb., ^o^•î=pj ihemmeUoul, pi.
ij'^^J' Ihoulâouenn, thoulâouinn).
— Fi'tn me (épouse), i../»j.-îs. Aor-
wie'/i. [Voy. Epouse.)
— Ma Femme, cr-^^j zoudjel-y,
i^js>. Jwrmet-y, c-î/° marâl-y^
— Sage-Femme. {Voy. ACCOU-
CHEUSE.)
— Femme grosse. T. E.ncI'.i.nte.)
— La ruse des Fciiniiifs rnii
porte sur celle des hommes, --^--^
Juç^yi J./ wi*-; UàM hyd ên-
nessd yeyhleb kyd êr-redjâl.
— Femme publique, -b» — -',—:•
charmoult, Jsy f^ char moult a h, pi
Jft_^!^ chdramyll; i.sr^ (jnhubah
FÉMUR, ^-as-'^' »-iî-i- «%/"! é/-
fakhd.
Fendeur de bois, s«^li:=i. hal-
iâb.
FRR t2i9 VVA\
FE^DU, ^ JLù^ f/iec/içojiç. FEKBLANTli:u,^3,-'jt.5 9fli«c/en/,
Il a Fl"M)U, il--^ chaqq, cheqq, ^^^jùLJs qassâderdjy, ^.^._i-s
a.J=3 qaliaa, ij»-^ chaqqaq, tj->-^ qachâderij.
l'ellaq. Feu.me (s. f.),j- — =>■'-'» mddjiîr,
— Il Fendra, iji--i-' yfelloq. mâgâr, ^^y-:^\ îllizdm: ^-^^ =^
FknÈTRK. oJ.-"^»i- cliaubak,chou- haouch, pi. ip\j^ haoudch.
hak, -j}u^ choubâk, ^Lli. chcb- — [ad].), ^.^^'J Isâbclt, , ^i* mo-
hdh, pi. ^---J—J- chabdbijk: ï^S qerrer, ^^ maqerr, Sx'' mohkem.
I.otiéh (en bt'rb. , SjX-i lakouali, pi.
.,.yLx.'y likoudlyn). (T. CnoiSÉE.)
Fenouil, ^-a-^j bechnykh (en
♦^sp., tùnw^a), »_3wj ndfa, néfa,
_Li.-J bourgltal, ^j^y bourghoul,
)■ y^ chamrah, ,-*^ chamr.
Fknte, ^4^ c/ieç^, choqq, plur.
^jËi;, chouqouq ; ^^ clierm.
Fenugrec, àAs^ helbéli, holbéh.
Ff.p, «X-j Aa». kadyd, pi. j.jIj.=w
heddyd (en berbère, J'jj ouez:;j',
Fil do Fer. {f'oyez Fil.
— Il a été Ferme, "^-^ thaball,
►iu-l êslaqarr, ^-3 çcm.
FbHMÉ, o^^-^ maghlouq. [Voy.
Clos.)
— à clef, tjj^ viaqfoul.
— La porte est Fermée, s » — .'
J^-LJLj' bâb maqfoul (en berbère,
.^J^j «Oiy'j* Idbourl leslah).
Il a FeumÉ, ^Ji^i glialaq, ghalq.
tjp^' êgldaq ^^' qaffdl^j^ snrr,
^ oJs taouà. [Voyez lia Clos.)
— Il Fermera, •y-'^l yoghluq.
— Furme ! ,j^\ ôqfunl! j^\ êsr
Ouvrier en Fer. (/'oj/. Fou- ^^" berb.,^' êrr!f\ êfr) !
— Ferme la porte I v. ^•'— Jl j.is\
r.EitoN.)
— Fer k repasser, LC makoud, ^«//««^ ^/-6«fc.'
w ' A/» molioudyéh .
— Fer de clieval , Jl«J «a»/, pi. f^l'omdrah, fjl^ klionninhal,
Fermentation vineuse, s,—.
J jij ' èniU: t-sr-^r-^ safyhah , sfyhah.
— Fers (cbaînes), J-cs-Lk khil-
F El» m. ANC, .tf-r-^ safyh.
Il a Fermenté, t-*-^ klcimer,
êkhiemer.
FkIIMETIUE. J._^ r/(f(/(/. J — .
sc(f(i. [fuyez CLÔTURE.)
32
Fermier,
(V
FES
Ixi molelazzem.
Fernamboug (Bois de). [V. Bois
de Brésil.)
Il a Ferré un cheval, j.*j naal,
^^^ safah.
Fe UTILE, >^^-^'^à^ khassyb, '^:>-y
moudjed, J_.^^3r^ mahsoul, t^^j''
mœrkhy, y^^ nwthammer. (F. FÉ-
COND, Abondant.)
— 11 a élé Fertile, v ^^.a^ khas-
sab, ^j-à ghall.
11 a Fertilisé, v^^^â. khassab,
V ^^=L! êkhsab.
Fertilité, i^^à- khesbéh, khes-
bah, idi ghellah, ^y berekèh. (F.
FÉCONDITÉ, Abondance.)
Férule (plante), j^Kkelakh.
Fervent, J-aLa. djâhed, ^J[^
harrân, ^Sà, chedyd.
Ferveur, a — ^-ai. djehd, ïA.i^
c/tiddéh, cJieddéh, ^yj=^ harârah.
Fessk, j— ,;j' iyz; ^y iei-m, plur.
^^y\ îlràm, ^h fels, ^r^j^ ter-
mess; ^jjOurk,T[)\.^jjj ourouk;
à^jjs lorméh; ^^j^ sorméh, pi. j^
sorem, serem (en berb., ,. j^ -'•'•' i en-
thadouna. {Voy. GuL, Derrière.)
Festin, 'i>*;^_j oulyméh, pi. a^^j
ouldym. {Voyez Repas.)
250 FEV
Fête, ■^■^,-^ a'yd, e'yd, i'yd, pi.
^Lc eydd, •^'-^1 â'yâd. [V. JoUR.)
— Que cette Fête soit heureuse
pour toi ! d—ls- eJ .L.^.i j,^z i'yd
mobârek aley-k!
— La plus heureuse des Fêtes,
^LcûToi^l dbrak êl-â'yâd.
FÊTÉ, -^*^ mo'yyed.
Il a FÊTÉ, J.-£ a'yyad, a'yyed.
— Il Fêlera, A-.*j ya'yyed.
FÉTU, ^-5 qesch, ii»? qcscJié/i,
qeschah.
Feu, ji— ' nâr, pi. ,\^-> naoxiâr,
niouâr, ,'yiflnoMflr, ^\y~3 nyrân:
«j^si-c a'dfyah (en berbère, Isjc ou'-
fd, iT^--:^ tsymess, fr'^-g^ timyss,
iSj\ îykah). [Voyez FlaMxME.)
— (défunt). [Foyez ce mot.)
Feuillage. {Voy. Feuille.)
Feuille, ^^JJ ouereq, à-s^j ouer-
qah, ouraqah, pi. fj''^ âonrâq
(en berbère, jij ! îyfer, pi. ^_^_j^^ '
îyfryouenn).
— de papier, ia_^_i!.x)| |3 i.J,j
ouerqah dê-'l-kdghytl, ^»j3 forotigh,
iij_» ouerqah, ourqah.
— d'un livre, Feuillet, <i._<s_jL_2
qdyméh, pliir. .■>^}^^ qoudym.
FÈVE, àij^ foulah, pi. J_»5 foui
FI 251 FIE
|en berbère, ^^LL_^--._j bybâoudn, Fiançailles, '^^^mclûk^i^l::^
kholbéli, i;^,-;-is^ hholbrjah, kholbijé/i,
,_jw^j ' l y bit ou en II)
— Fèves bouillies, , — — ^-X — /> vjLw lemh/k.
moudammess.
Il
êchbdlt, ^-•*_J . Uv-^
Fiancé, iH.j-^ aryss, (j^^j^
FÉVRIEH, JsL^iL, c/iaW//, choM- a'rouss, pi. /»-*»•- ou'rouss; ^X»^
memlek, v -^isLdk kluUleb.
11 a Fiancé, "^^Î- — 1. — ^\ dmlak,
v»^kk khetleb, kheltab.
— Il Fiancera, v._,J=^:'. yekhtab.
Fiancée, ^^^^j^ uroussah,i^-j ^
a'rouss, pi. ^j^^j^ a'râyss; iA.^y»
memlekéh, i.jy^sr^ makhloubéli.
Ficelle, 8»j^ doubarah.
— grosse, _j5j!-:V- spdoulou.
— mince, Ja^ kheytl.
Fidèle, /v;;^*^ dmyn, ^J,^y mou-
menn, pi. ^j^j'' moumenyn ; ^'^j
nessyh, J-^* âssyl.
Fidèlement, ^ — >'^-/àl^^ be-'l-
îmdnéh, .-/«^Ij le-'l-îmdn.
Fidélité, *■''>-•' î' ''«e'/f.
Il s'est Fié, ^^'j oualhaq, ^jL-^l
âmdn. {P'oy. 11 s'est Confié.)
Fief, ^^ moulk, Xs-~>' lymdr.
Fiel, ^j^r* ''^^^l'dréh , mordrah (en
febrouâryouss, ^->jt_jLi felouâriss,
^juLpI dmc/iyr, êmc^tyr.
— Le mois de Février a , celte
année, vingt-neui jours, -o- — ^— ^
^y yj jiufr ^ «„*kJ' J à^' 1 Cl» 3
Chebdll fy hadéh ês-senéh le-ho tessa
OH achryn youmdn.
Fez (roy. d'Afr.), ^l — s Fâss,
Fcss, ^t^ Fess.
— (ville), -^! ^"^-^ Medynet
êl-Bayddd [iw. à m. la ville blanche).
— La rivière de Fez, (y-^-' -|j
O/uû/ /"uss, vala-s-" y^ Oudd êl-
Djeoudliir (rivière des pierreries).
— ?\alif du Flz, ç^^ Fdssy, pi.
^«;_^.w'J Fâssyyn.
Fezzan (pays d'Afr.), j'j. s
Fezûn, Fazdn, ^A j^^ yïfzdn.
Fi 1 ,^_^' dl[, '^\ dfjd, frlil^xx
yslnglifour ylUali! ^l'-jy6>.\ dlJizyl! berbère, ^^j^} t'J^iJ
, iLa. Iidch, ^ «I 6f, ^^a. haclid! ' FlENTE. {Foyez ExcrÉ.ment.)
— Fi do toi! *^Liua. hachd-k!
— Fi de lui! J Ui âffdh-hol
— de cheval, J->', r«^/. if'oyez
FUMIEIl.)
FIE
-}^^
ViEii, jy'^^u^^ moslakber, -il
t. -3
^y-
FIG
loudja'-hou êl-hoummâ
Idghy. {Voy. ArroganT, OrgUEIL- qaomj.
LEUX.)
— C'est un homme si Fier, que
je n'ose lui parler, j..A_;:.^ J^. .n
'J-^ L^-^-.
hou
radjel molkabber hailà ma neqder
chy nelkellem le-ho.
FiEurÉ, ^ij~^ kobryâ, kibryâ.
{rayez Orgueil, Arrogance.)
— La Fierté ne convient pas aux
grands, '^^_j^\ -^ ^-e U .LSj'^
h-'l-koubâr ma sahhâ chy-'l-kibryâ.
Fièvre, L_.*_a. hoummâ, _^^^
Itoummà, hammy, i.X:àr^ soukhnéh;
*-"-ï^ haniinyék, hoummyali, plur.
O»^^*.;». hoummyâl (enberb., ^xi
ll:eu'lâ, i-'jï Isoulah).
— AccèsdeFièvre, !j.;;j'!^1 ^Jl^'ê.
ouaql êl-îblidâ. [Voyez AcGÈS.)
— Fièvre chaude, Jj»dr**-' L,*^'
êl-hoummâ- s-sakhounah.
— Fièvre froide, 5^.L-J!. Lis-''
êl-hoummâ-' l-bdridah, S^jj.„j be-.
roudah.
— Fièvre tierce, i.Jltj\ Ua:-'' cl-
hoummd- l-tsouUsyah.
— Fièvre maligne, A-i-Jol* mou-
kclfa/i, iJ^h y bou noqtah.
— lia une forte Fièvre, o..x.:^^}
i-~e>s:''
— 11 a la Fièvre aujourd'hui,
" f*^ ' **■•') j ^àrel-ho êl-youm
êl-hammyék (en berb., J.j Ai .j LwI
dssâ Isougah Isoulah).
11 a Figé, -^*9- djemed, guemed.
— Il Figera, J^^-^-s^-i ydjmed,
ygmed.
Figue, ^y-^-'J tyn, .^.Aj^ker-
mvuss (en berbère.
U^^*^^
.ri dke
mouss, ^^'-'' mâlhdn).
— Figue hâtive, j_»-5'L.j bdkour
(en esp. albacora).
— Figue fraîche, ^,'-^5 i-j-y ^V^
tdry (en berbère, C^,;^ 1-' tdzerl,
\lj>\y tazarl, ■^'Xi luzetl).
— Figue sèche, c-'j"" {^k^ '2/n
morabby (en berb., ^_~i~d.2w !._^_y
iibâkhchickyn).
Figuier, ^-r^' ^j^"^ chadjmh
êl-iyn, i_/=j._> kermah (cri bei bore,
>j^.\L_y jJc».\!)' tinoiikiyn Idzerl;
d^^^— ' togliresl, pi. sj^^j^-^—'
lyghrasl].
— Figuier d'Inde. {P'. Nopal.]
Figure (visage). (P'oy. Face.)
— Figure laide, ! , L^ kemniàrah,
^L,j^s>. khanchouch.
— Figure (forme), 2 ^j-^ souru/i;
J^ chiJd, pi. Jl^' êchhil, J/j^
choukoul; j)*^ lessoui/r.
Fil, is — ^-à- khaylt, Uiei/ti. pi.
^j-^ khj/outt (en berbère, -^j^^
él-lilutijuudd).
— de laiton, (^Ls-* ^J_L. seik
nah(hs.
— de fer, a_j J._aw eJ._.l — . selk
haihjd, J'-~J lessdl, JLj /sd/.
— (tranchant). (Toy. ce mot.)
— 11 a donné le Fil à une épée,
^_^~^ .^^'^i^ moddà seyf.
Filasse, ^j^—'--- kiiidn, :>!j._5'
Iceddd. [P'oy. Etolim:.)
File (rang), ^ ^.-^ snjj. pluriel
,_^ji-vo sou fou f.
Il a Filé, Jy— i ghazeU ghzeL
J^ felel.
— File!
■^-'.
~jj^^ ôg/izouly (en
berbère, • 3' éllym)l
Il Filera. J^,iJ yoghzel.
Filet de pêcheur, iXJ:, clœbkah.
chabdkah, pi. oJLi^ chebdk : ïJ-^^-»
messt/déli , \A. OjIj. — ^^i^ inessi/diit
(en berbère, '>j;,Ov_xo.j linwg/tzell:
ç.L_a._s-' l(idjemmd\ pi
C'-V
lad je m m d'y 11).
— Filet de viande, .=s:-',M '3 .<^^
hahrah dê'l-laluim.
Fille, C-^-o /;en/, ?)in/, pi. O'-j
•33 FIL
bendil. benéll (en berbère, ^vm^-L.' '
îylyss, <^s^ÂJ^J taqc/iichl: y-s^jJ:
taouadjdz, pi . ^_j uarc:'' lydjazâyn).
— Petite Fille (en bas âge), i^.^^
sabych, pi. ljL^^o nabdi/dlou borb..
^I^_jljj.<vj 0,^i*^iuiij laqchycht In-
mezydnt) .
— Jeune Fille, ^j-^^ yechyrali.
4»LjLc a'âylah; 4_j .L_a^ djdryah.
gdryéfi, pi. y^ — a^ djoudr, gcudr:
J^ lêllah , J"^ /é//d (en berbère,
^-^ ',.*.' laDizyl).
— Fille (non mariée). (Voy. Cé-
libataire, Viehge.)
— de joie. {V. Femme publique.)
— Sa Fille Ça lui), oj:-^j henl-ho.
— (à elle), ij^\i bent-hd.
Filou, ^J^—ij^saryq, c^^j^
hardmy, /Jij'"*- sdreq, v ^ â' ;
ndheb, v Jl-— s</7e6.
Fils, J— 'j oueled, ouhd , oulid.
ould, J-Jj oulyd, pi. i"^_^ ouldd; ,j '
éi;n, î/'Ji, ^,-j 6f7i, pi. ,~J benyv.
gl^ betiy, Llj î é67u/ . k--^-' yechyr,
Jj^5 a'di/l[en berb., j^-.-y mj/ss).
— légitime, ^-'-Li. baldhj.
— illégitime. IP'oy. ]{.\tard.;
— adoptif. {Voy. ce mol.)
— Beau-Fils. (Voy. re mot.)
FIO i
— PetiUFils, A3L=. hdfed, hâftd,
A.vi^a. hafyd, J.J_, ouhjd.
— Mon Fils, ^i\ êbn-y, ^^j
oueled-y.
— Son Fils (à lui), j>-.o! êbn-ho,
SM^ oulid-ho, ouled-hou.
— (à elle), 1.^^;-_j! êbn-hâ, LajJj
oxdid-hû (en berb. , (t«-"-'» myssass]-
Fjn (subst.), Sjd^\ âkhiréhyi-^\s,
aâqibéh, i.*j tammah, L-i-j ! îyfâ,
jU=k /i-/?e/«m (en berb., joL) ' âneg-
gâr. {Voy. Achèvement.)
— (aJjOî (menu, mince), ^-^5,
refy', refya, refaya, ^Jj reqT/q.
— (rusé), J-A=w! âhyl. (F. RusÉ.)
Finalement, ^--jvi ghâyei-ho.
Finesse (ruse), à_i_-._2w /)e///e/i,
haylah, J.^.S' kyd, j.^S kyz, ^r^-^
kys, kyes. {P'oy. Adresse.)
Fini, j»l-j' iâmm. {F. Achevé.)
II a Fini, ?■} — 3 farregh, 2 j
tamm, ^ja\d. khalass, khlass. {Voy.
Il a Achevé.)
— Finis I J^S kammel (en ber-
bère, ^y fouk, ^'^^S\ êkmeldn) !
— Il a été Fini, ^..^cu I ênlehey.
— 11 Finira, (j^^:! yklilass.
Fiole, j^j-^" kouz, pluriel; 'j-S'i
êkoudz. {Voy. BOUTEILLE.)
FLA
FniMAN, ^-v-^j-^ fermdn, pluriel
C-^bU^s ferdmdndl, (j^U^ ferd-
mân.
Fisc, JLJI O^-J beylêl-mdl.
Il a Fixé, >JUJ ihebell, tsebcil.
— une époque, x ,1 drakh.
— les yeux, ^^A^l â/idaq.
— Les gens avaient les yeux
Gxés sur nous, L;_j ^^Ui La j.a.1
âhdaqoû ên-nâs be-nd.
— Il s'est Fixé (arrêté), ^l al
dqdm, êqdm.
Fl\con.(T'.Fiole, Bouteille.)
Flagellation, -!?_» . saouit,
■J-aIs-' tedjlyd, ^^-^ cheldq.
Flagellé, ^j^^ medjloud.
Jl a Flagellé, i^J • saouett,
-vW djellad, ^3^-^ chellaq.
H a Flairé, a-^ chemm.
Il a Flambé, v,_^j^1j' lelahhab.
Flambeau,
V
:^ mosbdh, pi.
C
.A^y&fi messdbih : i^j.iis fdnous,
j.-x^ fener. ( Voyez Chandelier.)
Flammant (oiseau), ^L_s— '
nihdf.
Flamme, <-^^-^ lehcb, v__^^J
lehyb, w-^-i^-^J" telhyb, i^.^5 lahba/i
(en berbère, j»«o..^.ï
e
«d;V(//'
Isymess, m. à m. fleur du feu)
Flasque, v^^» rcUyb.
11 a Flatté, ^^ àJa) laiiaf, (^Uj'
leinelleq, ysr^ fekher. (Voy. H a Ca-
UESSÉ.)
— 11 Flattera, ^^:i^. yfkher.
Flatteuie, ^---Lo^j iemlyq,
Jùi'j.^ modâhenèh. [F. Caresse.)
FLATTEUn, ^3 -* "'^^^^9'
Fléau (calamité], -f^- ^-^ darbêh,
i'^s^ mihinéh. [Voyez ADVERSITÉ,
Calamité.)
255 FLO
miUjour, pi. j.__a_:îw L_/> moiu'idjyr,
moudguyr.
— Fleur de farine. {F. Farine.)
Fleuri, i^v» monaouer.
Il a Fleuri,^ — *", zahar, j^—)
naouar, nouer.
— 11 Fleurira, j^.o rjnouer.
Fleuriste (mardi, de fleurs),
^^\yy noudouery.
Fleuve, -^^j oudd, ^-'j ouddy:
j-S;-i nahar, ludir, nekr, neber, pi.
d'une balance, i-s^-***-'' ?-',.> 1 i - > - , , , , i i
L-> j\i\ anhur; j..scf haliar [en herh.,
___^-~.i âssyf, pi. ^JL«! îssdfyn).
.1--
dcrda'-'s- saudjéh.
Flèche, i-^-^> nichdbéU
nichàb, nouchàb; *.<-— sehem, plur.
^-j^^ sekdm. [Foyez Dard.)
Flegmatique, ,as*^ belghemy,
bol g ho 11 ty.
Flegme, ♦ilj hclghem, boighom,
,s-v beledjni, belegm.
Fleur, ^y neouer, SjjJ nouarah,
pi. Jy noudr, 8i|y nouârak; y.a>\
zalier. zahr, ni. ,«.>', rou/iowr.' ïi.a",
zaharah: pi. ,'.i';l «r/u/V (en berb.,
^^v^' ddjydj ; vJJ.^us~?-l êdjidjyg, pi
^'^ I ^ ••" • ''t
. ,i=i>-3r?- ' cdjidji/guen: v-J- —
^ •• • ^^ ■■
a^djyg, pi. ^StF*" usdjygucn).
— Fleur de la passion. {Voyez
Gre.nadii.le. )
— Piil il Fleurs, ,^U mddjour,
Flexirle, _>Js= a'Uyf.
Floréal, Jl^j^/ïowrt/^/.
Florissant, (_j.^^ mechhour.
— Il a été Florissant, j. — j, — -1.'
êcldiar.
— Dès roriginc des temps, les
sciences ont été Florissantes en
Orient, *-l-«J! ,.,'/»,.-" X^\ ,.,'»
dsl êz-zemàn êl-elm hàn vieclilioiir
fy belâd êch-C/herq.
I Flot de l'eau, pU! h^ ^.s fcrhh
. . *^ ■
dê-'l-vid; i^a^ moiidjéli, moudjah^
mongah,motiguéli,p\. .. i»» I dmouddj,
dmouâg, ^JL''^y moudjdl (en berb.,
i.2.. **.. 1 êbnoudjah, ^y nio ud) ] .
01
'2o(^
F ON
Flotte, v ^.^^y s.Ut i'mâret [en berbère, jjàl^^ dssdghour.i^j.:
tsoukah) .
Foire, ^^y moussom, pi, *^L-
mouâssem; jKj'*" ^*^"9) p'- l3 j-^^
âssoudq; ^J^^ khân.
Fois, ty marrah , i-i^J nouboh
(en berbère, ^^-J^;-}' ihyJdlt).
— Deux Fois, ^.rtr'V '<'>^arraleyn
(en berbère, t^-^^-* marlyn).
— Quelquefois, vO'v-*Jî (j^~*-'
6«afi êl-marrdt.
— Une Fois et demie autant.
>. — a_^_jj ij.A jj' . j,5 qadr doiicl
marrah ou nousf.
— Parfois, ^^y-^^-' be-'n-noitbali.
— II y eut une Fois un roi, o)..U
fj-^ <^^ melik kdn marralann.
— Toutes les Fois que tu feras
cela, i^ J-**-'" K-'' ^ koll marrah
ta'mel déh, sio J.*xj L» J^koUnu'i
la'mel ke-dèh.
Fol. [Voyez Fou.)
Folie, ^^•=?- djenoun. [Foyez
DÉMENCE.)
F0ND,^*5 qaar.
— Double Fond, i-^! j.xs qaar
âkher.
— Le vaisseau a touché le Fond,
rnerdkeb.
Il a Flotté, -»!-s a'dm.
Fluide (adj.), ^i!-:s. djâry, ^,J
leynn.
FlÛte, i^j-: bouq, i.jL^ che-
bdbéh, '^jjs] zounuak.
— Joueur de Flûte, i>! .s i
ghayydlt.
Fluviatile, ^j—4^—i nehery,
^j.sr.-' baharij.
Flux de la mer, J,U^_=s-r' êl-
hahar mûly, > y'i '^ ^ji ferkh dê-
'l-md, J./» medd.
Flux, de sang, >-— '' J._^_.<^.^"
leshyl êd-demm.
Fluxion, ^Ua- hamlali, J'v — .'
nùai, «kJjl-J ndziléh.
Foc (voile), — grand Foc, v^'yi
felouk.
— Clin-Foc, olyi ! ^.Ài ^own-
<ra felouk.
Foi, "*■ — ■>' — •'î îmdnah, îmdnéh,
,L_,s_Ji dymdn, êymdn, ^ji^ dyn
(en berbère, (^^,j^' ^(/^/J^).
— Bonne Foi, (^-^-^ scrfgi.
Foie, ^.^S kebed, CLi kibdah,
kebdéh (en beibère, <j.«».!5 lassak).
Foin, itV »-^ «/er(/s, i.-.^i eu'ch-
bah, V ^^_c e'c/i6, ^-l^j^ — ^our<
-0^1
haralh êl-merkeb.
FiiN
^:\i
FOR
Fondation, iT':,-^-'^ icssys. {V. ï^-^^y^ a'nserah, pl.^^/^-j_js r^'ouan-
ser). (Toi/. Source.)
— Fontaine de terre ou de grès.
KïAULISSE.MENT.j
Fondé, J^^ seni/d.
— de pouvoirs, S-^j (^"/«"J/^ p'- (^ «//• Jaiuu:.)
\\^ ...
-i^ • onkelct.
— Fontaine publique, 4-jLiLv si-
II a Fondé, r^-^l'i tcêssess. [P'. \ qàyah, a.1.a_a*- sebyllalu pi. Si-':'^
sebâijl; à^ — 3^.^ sdqijéh, pi. ^' '_;•*-
seouâqy; a'L-w sebbdlé/i, sebbolah,
pi. J.jL.w schdbel.
Fonte d'arçon, ^^^S kebourah,
pi. ^A,>.S hebourdl.
Forban. {P'oyez Buigand, Pi-
rate, Corsaire.)
Force, Sj — s qaouah, qoouaU,
qouah^ qouéh, pi. C^L-i qaouâl :
Il a KiAULi, II a Basé.)
— II a été Fondé, Aa~. sened.
— Ce que je dis est Fondé sur les
vrais principes, ^-L- J.;^" J«J
, s-^ j.-iL? qoid-y lesned a'id
qoud'id salidli.
Fondement, (^\ dss, pi. -r-Lw'
ssv/ss; CJ.;-_3 qd'idéh, qd'idah, pi.
j.iLi qoud'id. (Voyez Base)
— (anus), 4-^j-o sarmali, sarméh. à-i^i qouyyéh ; i-X^ chcddéh, pi. J~ i
(Foi/. Anl'S, Cll, Derrière.)
Fondt, s '-^-^ modaoucb.
II a Fondu, ^ — • selley, w^!^
/"''», .. >jù daouah, doueb.
êchedd; ï,A2 qodrali.
— De Force, par Force, .Lrs.'ij J
be-l-îdjhdr, s.j ciôlj bi-'l-gliasb,
;JL} bt-'z-zez, bê-'z-:iz, Ç'!,J._Jwj
— 11 Fondra, w^j^^J ydoueb. i bi-' d-deraâ' , L^s qahirdnn, 1»1-^1
— Beurre Fondu, j...'.*w» ^j—g-^ cdjbdrdnn,êghdrdnn, !^.*.3 qesrdnn.
semcn n)osly. {f''oy. Bei URE.) {Voyez Par Contrainte.)
— 11 a juis de Fuice, U^ J.iw!
/,ltad qesrdnn.
Fontaine, ^y^ aayn, u'yn, pi. B a Forcé, ^,-=>. djcbar, djabar,
j^z ou'yonn; Py^\ ij^a'ynêl-md, j^\ êdjbar,cgliar, aV lazzain. lez-
'- ^K.-^ o«.'/" dê-\-v\A, ^'. rcH), Iczzxm. {V . Il a Contraint.)
— il a rundii sur l'iix. jA nc
«^.A.U sadiim a loy-houm.
s ^) !.> ?-(/ss dé-'l-md (en berbère.
n Forcera, .^ ylezzv
3â
FOR
258
FOR
Forcément. {Voyez Par Con- J—^-s:^ modjehed (en berbère, Ll-
Irainlo, De Force.)
Forêt, ajU ghâbéh, ghdbuh, pi.
v^LjLi ghdbât (en berbère, O-'.^i'/
teghahl, ç-^' — /=* dmâdagh, c-J—^î
dmadagh, pi. f-X ^! dmoudagh,
'>\ùj^y.i\ îymouddgh . {Voy. BoiS.)
— Dans cette route y a-t-il des
Forêts? i.ili ^t à_._3 J^J^is)! ti
f/â êl-taryq fy-hi chy gluîbah?
FoRGR, SjjS' koïirah, jjS l;our,
y.S hjr, pi. ._5> 1 d/tour, J.-J 1 «/.:)/r.
FORGF.RON, ^l-^=^>. hadddd, plur.
^j^l j,;:^ haddddyn.
Formation, r^^'^^' iessonyr.
Forme, 2._j — ^ sourah, souréh,
ia.Uk khilqah. [Foyez Figure.)
— (moule), V ^JLs ^«/ei», qâlib
(d'où vient le mot français calibre).
Il a Formé, >j-a saoïiar, ._»-^'
tessuiier, J-*9- dja'al.
— La navigation Forme les ma-
telots, àJj^. ' J-*?^j-=^. '■^^4y
terkyb él-bahar iedja'l êl-baharyéh. •
Formidable, , àj-sz-^ mekhaouf,
^^AS"* mokhayf.
Fort (adj.), ^J>j>^ qaony, qoovy,
^jLs qdouy, ^^jS qaouyy, f. iJ_*3
qooiiyyali, qouyyah; Jj-Vi. cliedyd,
•X^-t, chcdd, P^-^ djeda , guedaa,
yaqotid).
— Plus Fort, JJ--.! dchedd, ^^J
J^ qoouy a'ià.
— Le lion est plus Fort que h
tigre.j^çJ 1 ^i& ^jJ s...*J \ êsseba'
qoouy a là ên-nemr.
— Fort (adv.),^_^_i — $' kelhyr,
lielsyr. iJc^ djeddân, ^3 qaoxiy.
— Le chemin est Fort beau.
kelhyr.
jij^n êl-iaryq layeb
O..J'
Le chemin est Fort difficile.
,^^3 ^^^x.^ .^_,-jJ.J) êd-dcrb sa'ab
qaovy.
Fort, Forteresse, ^1.3 qala:
^j-i bourdj, pi. «.jj. — } bouroudj,
J^y borddj. {Voyez ChÂteau.)
Fortification,
'c^-r.-'
-" tahs-
syn,
>o.s"^^' tstihh'dm.
Fortifié, .^u^.sr-' mahassou7i,
^f^^=s. hosseyn. {Foy. Affermi.)
Il a Fortifié, J^I^L..!)' lechedded,
^^ Itassaim.
U
— (encouragé), (/^'oy. ce n)ot.)
— îl s'est Fortifié, y.^s^' ta-
hassen.
— Il a été Fortifié
senn, hossenn.
' L^'
v»2_a. Iias-
FoRTiN, c — -v^s gossei/r, ^-j ^j
5ri/f(;, (J.«-.l2 qoleyaah. (V. Fout.)
FUI-
FOU
Fortune (desiin). (T. co mot.)
— Bonne Fortune, w^Js C-<s^
bahht layeb. {Voyez BoMlEUU.)
— Mauvaise Fortune. [Voy. Ad-
VEiiSin':. )
— (richesses), J » mal, pi.
J'_^l dinoudl: i^\\ J'(^(]y p'- (3 L'
rizi'tq, i^\y érzaq.
FoitTUNÉ, ^j»— ^ nicss'o-m'. 'T oy.
lli:i"UEl"X.)
Fosse, FossÉ; i^—^ houfrah,
linfiah: ^^J.-^^ kltandaq, pluriel
iij^ljL^ /r/,c««(fj/9: ï,j.2v (Ijourrah,
gourraJi: ^^^-^^ djourrâf, gour-
rdf, pi. v^W — 9-' ûdjrdf, dgrâf;
vO-^ /■«/((;/ (en berbère, ii^ij' /a-
c/ierfah, pi. ^:'.5j-iJ" lâcher fyyn).
— profonde, ^JL-'j^-i^-^ behemout.
— pleine d'eau, i- — - — -C kellah,
A;d==3 guillah.
F'oSSOYEUn, ^'s:^ sahhdf.
Fostat (ville anc. d'Egypie),
j=Li:^3 FosluU; c'est maintenant le
Vieux Kaire. [Voy. ce mot.)
For. .\»>^' inedjnoun,niegnoun,
pluiirl f.yj .sr' inedjdnyn; Jj'f^''
maldioul. j-^-^ djdhcl (en berbère,
^^'j.1 ijounchef: y^^-s:'' draedj-
nonH.pl. ^„.^— '^-^-^ mnedjnounyn ,
>_^_Jv..*..i i dmesloub, plur. y_^<-L«,5j'
îj/mesldb). {Voy. I.nse.nsÉ.)
— Lo Fou se moque du sage,
boul yeskher ald êl-a'dqil.
— Hôpital des Fous. [Voy. ilù-
PITAL.)
FoL'AiJ (v. d'Fgyple, l'ancienne
Melelis), ijif Faouéli, Faouah.
FouAH (.Vlisarv), 5»i FouaJi.
Foudre, -^^\ ra'ad, plur. -j— j
ro'oud; i.S-z..^ sû'aqah, iJL^^^
sâhqah, ii^s-^ sahdqah, ^y barq,
baraq (en berbère, i..ix^ sa'aqah).
Fouet, --j , »-^ kourbadj, kour-
bag, <»'L_j ^_i karbddj,'^-i y^ qour-
bddj, qarbddj, qrahddj (d'où vient
en fr. cravache), -=«-- so^^U, saoull.
11 a Fouetté, i^ — s-^ chahait.
[Voyez 11 a FlacjellÉ.)
— 1! Fouettera, i^s-^.-'. ychnhall.
11 a Fouillé, ^/._i_j naqach,
nqech. [Voy. Il a Creusé.)
— II Fouillera, i/^-J yvqech.
F'OULÉ, fj^j^ mazhoum.
Il a Foulé. *=>.j zahcm, v^5 qas-
sar.
— aux pieds, -,-\ zaltam, / ►- '
d'iss, iT^^ da'ass.
— la terre, ^-i kaboss. vc..> ,
rabass.
FOU
260
FRÂ
— Il a Foulé le drap,^'o3 qassar
FouLOiN (insecte), (j^-i^
maqass,
— (apprètcur de draps), jl_^_3
qassdr.
Foulque (oiseau aquatique),
;:.*'! !J5 à^^:s^2i dedjddjah dê-'l-mâ.
Four, j-u-^ foum, forn^ pluriel
,.i'r^ ferdn : i-^S kouchah.
— Four h chaux. [F. Ghaux.)
Fourbe, J-=5^i àhyl.
Fourberie, •u.vs». Jiaylah, heyléh,
■xS kyd, jj.^£ ghohn.
11 a Fourbi, J-^-^ saqal.
Fourchette, -^'» -i- chauk,
chouk; Ja-iLi^ Dielqatt, Ll.'Lx' mol-
qûlt, melqdll, pi. L.sJ..^ meldqeU;
ij.s-* medjehk.
Fourmi, ^'-I-o-j namUh, nemlah,
J.O.J naml, neml, pi. J^*J nemoul,
Fourrage, „ c,..v_s aalf, aaîaf,
^^y ; ii\z aalfah. {Voyez FoiN.)
— vert, «■- ^-Jj rehya', <j._*_a_j .
rchy'ah, w^ — ■!=, roullah, rouUoub,
*^^ barsym. {Voy. Herbe.)
Il a Fourragé (été au fourrage),
^ it\s. aalef.
.-i.i.
J.O.J neinel (en berbère,
taouellefl, pi. ^^i\:^î ly Quelle [y n).
Fournaise, ,.^jj^ rt/oim, pluriel
vJI^'Jy 1 âloundt. [Voy. Brasier.)
Fourneau, ^^ A kchiovn,
.1^.37^ vioudjmdr, j-<s^ moudjmcr,
pi. j._pl=r-* medjdmer; ^^l:^^) oû-
djdq, pi. Oji-^i-s^j^ oûdjdqdl.
11 a Fourni, Li-r /.e/à, J-*-2^
dja'al, s >'^ f(/«^j Î7«^.
a Fourré,
hacha.
— 11 Fourrera, ^^s-;^ yahchy.
Fourreau d'épée, ^b5._.i gjii-
Idf, pi. ^ ^li ghoulouf; >, ;lji r/o-
ra6. (/^oî/. Gaîne, Étui.)
Fourreur, ^y farrd.
Fourrure, »jj-3 farouéh, \jj..s
forouéh, forouâ.
11 s'est Fourvoyé, , ^l.:; J! ên-
(elef. {V. Il s'est Égaré, li a Frré.)
Foyer. [Voyez Fourneau.)
Fracas, à- — ^ — ^--^ chdmailah,
^Jis talyq. [Voyez Bruit.)
Fracassé. (T'oî/. Brisé.)
11 a Fracassé. (F, 1! a Brisé.)
Fraction. j----><-J" icksi/r, phir.
^-^c..y telidsser; \j-^ koussovr.
Fracture. [Foy. Brisure )
Fraga (v. d'Esp.), i-i\j5\ Efrd-
gha.
Fragile, j.^^^.-^-) \ J -' 'J qdbel
êl-teksyr, ç)'-'s fd-iiy. .
Fragilité, SjïM ^^=^ khass êl-
qouéh, ^ jtx.<s da'f.
FliA 261 IT.A
FuA(;.Mi>NT, i-y^'^ qalla'ah. pliir. — Un Franc (monnaie), uii..j^-3
aLs qatla, ailla ; J>-i_ï_i, cheqfah. franh.
FiiANÇAls. ^r-T.'^j-' fransijss:
rouf, [il. ^J>-~-^_
4x^j beddaah, hiddaah.
FUAÎGHF.LU. >j^ != tarcîonéli,
^^j /mn/, /-en/, 3^j)^^J bourouda/i.
FiiAls(adj.), :>jl.i bârid, ^j-o
(ary, tery, Iry, ^j^i^ tdnj, j;jU-!=
lardoiiy, fcm. w^is lanjah, iaryéh,
leryolt. Irya/i.
— De l'oau Fraîclio et pure, p-/»
x.\L^j à.) yls ma taryah ou safyah.
Frais (subsl.), ^j} berd. bard.
— lia pris le Frais, ^j—î tebar-
red, L-J' »-^ chamm Cl-haout.
Frais (dépense), .^^y^ mas-
•j. £j> masroiifyn,
j yl^^fi messânjf; *i-c koulfcli,
. aij nefq, i^ nefqah, ^j^ khardj.
— A M)OsFrai?, -ïi^ le-nefq-y.
— A leurs Frais, *v^^i-i_;j te-
nefqel-houm, "^^y^^ be-sarf-houm.
Franc (adj.), sincère, ^_^_^-j
nessijh, ^~^^ sahyh, ^^.j _\^ sa-
d'.l^h c'^' "»iyn, ^ji^:> doqhry .
— (Eunipéon), c.^ j^ O'^djij,
frandjy , frangn\j , pi. ^j^^ dfrandj,
4,^ .3 frandjyéh, franguyéh. [Voy.
ElROPÉEN.)
— Le quartier des Francs, ïj.^
^ 4- ' l.arl êl-franguy.
^^j...^ ^i frans'inuij. férn. iJjw»-j ^3
/"/•« nsàu u yèh , p lu r. i.^ ^^^j y3 frâ n -
sâouyyéh: \s^\ yi frânsy:.
— Compronds-lu le Français?
-j1 êril
^jLm-jLïJI A-'^.i-".'"
cr"^
mdchy tefhcm êl-Frdnsdouy?
— Où as-tu appris le Français?
CjL4^!ji3! vJ!^^<..l£ j. yJ >3 /"e.'/n aa"-
lemt êl-Frdnsdouy?
— II n'entend pas h' Français,
c.— j^iJ^ ^ *-.3 '-^ '* houmU
fehem chy êl-Frdnsdouy.
— Parles- tu le Français? ♦.K:;::^
^^l^jyi.):} hcldkellem bi-l Fran-
sdouy ?
France, x^j^? Fransah, ^^jh
Frdnsd, L.— > ,s Fransd.
Franchkment, -3^r^ saliyltdn.
— Pour te parler Franchement,
^^.3:'-^' wlJ .JjS] j^~2^ haltadqoul
l-aJ; ês-sahyii.
11 a Francim, ^J.*ïtaaddà.
Franciiisi-: (voracité), i — ï-^-o
sadqah, »f J;erem, i^"^ ncsshah,
ï.Ls-*' scklido}ié/i.
I — de droits, de ta.xes, a — sL.*.'*
! mo'dféh. {Voy. Ext.MPTlON.)
FRA
— En Franchise, LiLJt* mo'âfûn.
FRAiXCiJis (nom pr.), , «.-.^«j ^-i
Fransyss.
Franco LIN, -IJ; jJ hou zerrâd,
éj5i «/oî//", ^K-> derrddj.
Frange, J-J-^ f^e.v^ pi. J---:'.-^'
terf, pi.
ddyâl; jy^-s fetoul; ^_cj
^ jW-toi diràf.
Frappé, ^j)_; — '^^ madroub,
j^j5j.J2^ malrouq, ^a^i^fi madqouq.
11 a Frappé, i^ — .;--^ hhabbaii,
s ' Y^ darab, drab, drob. ( Voy. 11
a Battu, 11 a BÀtonné, Il a Fla-
gellé.)
— 11 Frappera, ^^J^ ijdrob.
— 11 a Frappé à la porte, ^^^
daqq, /j"^"^ daqdaq, doqdoq.
— 11 Frappera à la porte, ^'JiAj
ydoqdoq.
— Frappe à la porte 1 w^LJij^^
doq êl-bdb!
— Frappe-le 1 à^iya] ôdroub-hol
— 11 m'a Frappé, c'^,r^ darab-
TAJ.
— Us se sont Frappés l'un l'au-
tre, Lj jLy^J' tedddreboû.
— 11 a été Frappé, i^^ ' ^"'*"
raq. v >y^^A cndarab.
Frappement, ^_^o^^j tedryb.
[Voy. Coup.)
262 FRE
Fraternel, ^3J=>•' dkJiaouy.
11 a Fraternisé, ^à.Ly uîldmou.
Fraternité, ?j-^! dhhouomh,
S^â-Î âkhonéh, i-^j^\ dkhouyéh.
Fratricide, ij.6J\ J_j^_9 qâiei
dlihou-ho.
Fraude, , ^ii ghech, i.Jj^ scr-
qah. {Voy. FouRRERlE.)
Il a Frai^dÉ, v-\^ mahor, - -.'^
khalab, >^_^là. khallab, ^ ».-^ scraq.
Fraudeur, j^j!.-<s«reg', cjU*-
serrdq.
Frayeur. [Voy. Crainte, Et--
froi, Epouvante.)
Frégate, iJsl^=j.-s> fergdUah,
il^- Là frêgallâ.
Frein, À — ^=s~^ lodjdm, logdm,
pi. ast^ lodjoum, logoitm (en berb.,
^0.-51 êlgâm, pi. ^/'u.Jl êlgdmen).
{Voy. Bride.)
Frêle. {V. Faible, Fragile.)
Frelon, j^^^O •^^''^^wr.
Il a Frémi. ^ , raddj, ■, — ^_r._'\i
êrlaab, ^.^^-^' ledjeb.
— Il Frémira, v .nxJ\j yrla'ab.
Frénésie, ^il-xa. djendn. {Voy.
Folie, Démence, Délire.)
Frénétique. {Voy. Fou.)
Fréquent, j-^-^ kelhyr, kelsyr,
.>_aç^^/» moudjoud yj-^':^ hddder.
FRI
Fréquentation, xir^\^ klich.ii-
léh, khelcUlah.
Il a FUÉQUENTÉ, i=-3.d. hhdlaU,
ji^U aikher, ^*s a'mmer.
— Il Fréquentera, .^L»-) ya'â-
cJier, ►^xJ i/o'mnier.
FkÈRE, -t' «7i7/,j-à.' ûkhou,yL
k/iou, khaou, ^^-^ khdij, pi. ij'_^l
ôkhoiuhi, ckhouân. 5a._dwi ôkhouéh,
Sj à.! ôklionel, ôkltout, êkhoiuU,
êklioiU, vJL'»=>' hhoul, 5'».vi>. khyouâh
(enberb., L_*^! (^«u/,- wjw^j' îlh-
mdlh, pi, j.f-'^isi i êlhmâlhcnn: ,^^^^
êgmess).
— Frère aîné. (T'. Aîné.)
— Frère utérin, /^--^-^ chaqyq,
— Frère cadet, y — i^^\ ^^êl-
ûkh ês-saghyr, êl-âkh ês-sogJieyr.
— Comment se porte ton Frère?
v^_.à.l J.cs. 1/4' ^i/c'' hdlâkhou-k?
^ LaL J -cv --^ ^_5 ' ('!/ chyhdl khd-k ?
FlŒT, s^ tcrcVi, I^^S' kcrd, kird,
V -^-»y - f- kiret cl-mcrkch.
Il a Frété un vaisseau, \Skera.
— Il Frétera une barque, v3i— ^
ij^ ykrey merkcb.
l'uiAM), J-J J-- lezy:, ledyd.
Friandise, ssi lezzéh, pi. 'ù\}}
lezâz; iy.^ halonéh, plur. ^Jl^L.lo.
haloudi; ^«Jwij nefdyss.
263 FRO
FllICASSÉK, i — ;^ — i
^x.=>..j ydkliny.
-j tesgyéh.
Fripier, J^^^ de//«/, pi. ^Jl^b
dcUdlyn: ^arM^ tchelloqdjy, pi.
*;;=sr-^L5. Ichelloqdjyah.
FiupoN, j^'i- — > scrrdq. {]'oyez
Filou, Fourbe.)
Il a Frisé, -'-*:^ dja'ad.
Frisson, -sj^rJ hardyéh (en ber-
^^'■^j ^^\:0^:' ^^ertjuyrjwj).
Frit, ^U^ moA7?/.
lia Frit, -i^ qald^qld, ^3 qaley.
— Il Frira, ^'il) yç/y.
Frivole, J-isL-j 6«7/c.', J^i=-j
6o//«7.
Frivolité, iJ J=j haiidléh.
Froid (s.), J^^j ftar^/, fcerr/, ierec/,
î'-j^f-J heroudèh (en berb., J..^"_^'
êssymmid, k^l dssemmydd).
— (adjectif), 3^Lj bdred, bdrid,
Aj^Lj fcaryd, j'->;-J herddn, fém.
s:>^L_j hârdah^ '^^^^^ berddnéh (en
berb., Jàl.,^- sammar::, pi. ^J■^^-l^
sammdzzyn).
— Le temps est Froid, :>.— j L^
haoud bdrid,
— 11 a eu Froid, :;^.^_<' (eberred.
— J'ai Froid, m'-j- — > I— Jl dnâ
berddn.
264 FUI
FnOTTEMKNT, ^^ hakk; helih.
Fruit, a-^^S L_5 fdkehah,fâkalia]i,
A-i i-i fdkyah, pi. ^\j-S faouâkih,
^J ij5 faouûky; j-^i ihamr, themr,
(Ijebn^ guebn, ^^^ djebnéh, quehnéh Isamr, plur. .Uj'i âlhmâr^ dlsmdr,
FRO
Froideur. {Voy. Froid.)
Froissé, j*"^-' viokassar.
Il a Froissé, ^-«^ kassar.
Fromage, [.r-9^ djeben, djoubn.
(en beib., J^y^ dgougli/).
— .Maichaïul de Fromages, .^'-:^
djoubbdn, djebbdn, guebbdn.
Froment. {Voy. Blé.)
— Marchand de Froment. (F.
Blatier.)
Fronde, ^-^'^^ maqlaa. moglaa,
(en berb., <;-"-;' !/"//)•
Front, ^^^ — 9. djchhah, djibhah^
guebhéli, pi. ^JLj^ — ^'-7-9- djebehdt,
w^.^^.9. djebelnjn; (.f^--^- djebyn;
ixLsff sala' ah (en berb. , 'jj_^j leouen-
zd, ïV-Jy taouenzah^ pi, yj^j.iJ
taouenzyoxienn).
Frontière, >^ — ^ /*efW, /(cci//,
pi. ^^J,:>. hedoud.
Frontispice, i-'»^->-ï^ miqddméh,
j._±:a/> «io7Jsa7', mondar, pi. k-isL;.^
mendzzer; ^L\3 qoudddm.
Frotté, «-JjXsr^ mahkouh.
î! a Frotté, v2i_2w /m/iA:, (T*-^
171 a ss, TJiess, >^j.3 /"re/î.
— 11 Frottera, (j-^'^J ymess, o) ,£>
yfrek:
UJ ihemâr.
— Fruit d'automne. (Voy/. Au-
tomne.)
— d'été. {Voy. Été.)
— Fruits confits. ( Voy. Confi-
ture)
— Les Fruits de la terre, c^îli.i
ghelldl, ghollâl.
Fruitier (adj.),^*-i-^ molham-
mer.
— Arbres Fruitiers, i-lx)! \:> \js:-^
sedjour dê-'l-ghoUah.
— (marchand de fruits), <rvC?^
feoukahy.
— (marchand de légumes), JL£>
bagqdly, .L^csà. khadddr.
Frustré, /•j-^*'' ma'doum.
Il a FnuSTl^É, j-^- a'dem.
. Fugitif. {Voy. Fuyard.)
11 a Fui, »-3 ferr, ^^y-s^ Iiarel),
harab, ^y^^ rahel, J-^' bd'ad. (F.
Il a Évité.)
— Fuis! -,_jj roiûi! J-^J êrl.el
(en berb., J-=>-j«l êrouhel) '
1 r.M
2Go
FIN
— Il a fail l'dir, >V — » Itezcin. — Icirain Imiiiio, , l— 'V---' P-om
I
«..^^ï luirrab, jàJs lefjcr.
— 1! a Fui (en parlant d'un vase).
{Vouez 11 a CoULÉ.)
Fuite, jj ►» harahéh, v ^'>.ft Jturh,
herb, ,y fuir, y fcrr, ijss^hedj-
rah, hcdjrch.
— 11 a pris la Fuite, /'V-^-'' ^'>^-
hezem, *^-vs saiiy. [Von. Il a Fui.)
— Il a mis en Fuite, ^— =sr* he-
djadj. {V. Il a fait Fuir.)
Fulminant, (J»»-» bâreq, bâriq.
FULMlNATtON, i^j-'-' Icbnjq.
1 1 a F i M K , . . t^ - (/" /./( fl H .
— la terre, Jjj zabal.
Jiluk'iyn; jJo».^ dohhnéh .
— une pipe,
.^ t-i-»
c/iû-
sfrou' mozabbel.
FuMÉK, (.A^^-^ dokhdn,doukliân,
(en berbère, «j 1 âbbou).
FuMEUON, [.r-^^"'-^ *-s^ /a/iflin
dâkhenn.
FuMETERRE (plante), ï^-;;_>l_ij
châlilerah, chdhleréh.
Fumeux, ^^a^r* mokdckher.
Fumier, J— 'j :;eW, A»; se6/e7(,
i\iy> mezoblah, mezbclah.
Funambule, j'-^l-9- djânbâz.
Funèbre, ^J^'-^v djendyzy.
Funérailles, O-- — ■^-f meyyi.
{Foyez EiNTERREMEnt, E.nseve-
rab qaddyh, ^^^^ *, >j._i^ charab LlSSEMENT.)
sebay, ,j'=^' V^^"^ '^^^^('^ dokluhi,
ijl_j'j w chcmm ddoudyéh (en ber-
bère, ,.iwdi.,î ç-cjl i/soii' dokhdn).
— Il Fumera, «'._à.J> v >,._iuj
ycliriib douJihdn.
^■wù,' cchrab
— Fume! ^a-^^
dokhârt (en berbère, v=^--> f-' -Usou'
duklidn! tscou do/rZ/âji .',^__o»_5j ;rt-
— Je Fume, >L=>^
• U li!
ênd cluireb dokhdn (en berb., v^J^ Jl
êlsouitij, fi.zjj^\ ddlseou'agh).
— Il a fait les Funérailles, j_v-^
djenaz, ^-j ndli. (T. Il a EnteruÉ,
Ha Enseveli.)
Funéraire. [Foyez Funèbre.)
Funeste, a^ — ^ — /» mechoum,
^^-^-^■^y' mossyb, »Jjj-'!-f bê-'l-oueyl.
— Au pauvre le besoin pressant,
au riclic l'avidité Funeste, ,-.ï_i.J.J
À-x^ai-Ji i-i. — s-i: I li-'l-faqyr êl-
adzèh êch-chedydéh êl-melzouméh,
ou li-'l-fjliany cl-lemd'ali êl-mechou-
méh.
34
FUS 266
FunEur., ^.^-^-i^ ghadb, aA.:^. |
khichm, i^^'-»' telieouer.
Furieux, >,_^_^_^-s ghaddyh,
s_^j^«£i ghaddoub.
Furoncle, a_3U^ demmâlah,
Jlô doummâl. {Voy. AbcÈS.)
FURTlF, <;i^ k/iafij.
Furtivement, L_<._âi. khafyân,
._£_;:=. '^ L; bi-'l-Witifâ. {Voyez En
Cachette.)
Fuseau, jj*-'mougîizel,mcghzcl,
maghzel (en berbère, ,,j^Jj._i^ li-
moghzelt, iimaghzelt).
Fusée, i-xi»9 fechkéh, fechekah,
fcJtelcah, pi. C-''^-^' fechehâl, fche-
kûl, v-iLus fechk.
Fusil, Alcsr\.* mekahaléh, moke-
helah, i.j..s:\^ mokahUah, mokehâ-
lah , \)\ . ji^^\j' mokahdl, «JIj -isr-V/»
mokahelâl: iJjJ.;j bendouqyah, pi.
sJ^La5_«o3j hendouqydt; ^'■^-f &en-
doqyéh, bendoqyah, plur. vJ!^L^J.;.j
bendoqydl; oL;L_à_!)" loufenk, '^.^i
ioubeiik (en berbère, àJ.s-\çJ' thima-
kahalah). [Voy. CARABINE.)
— Canon de Fusil, i-ils^ djâbah,
fjâbéh, pi. C'L)'-=>. djubul.
— La batterie d'un Fusil, ùl.jj
i.Xsr\^\ !J) zendd dê-'l-mokehela/i.
)Voy. Chien de Fusil.) herbdn,
FUY
— Bois de Fusil, ^IaJ qondâq,
f^jy\3 qondouq. [P'oy. BoiS.)
— Fabricant de bois de Fusil,
,s:^^'ss qondaqdjy.
— Pierre à Fusil. {Voy. Pierre
à feu.)
— La baguette d'un Fusil, <J} ^^
<Is-\Ji \^ medekk de-' l-inokehelah.
— Fusil h aiguiser les couteaux,
j_j5-A*w» moslchadd.
— Il a tiré un coup de Fusil,
i.^3J.XJ <. ^x.^ sayyeb bendoqyé/i.
Fusilier, c^j->-'J lendouqy, pi.
i^Sj^XX} bendouqyyah, ^^^j^X^s) ben-
douqyyn; .zs:\.Si toufenkdjy, ^\.
^L=sr-\.Aij' toufenkdjyân; ^:s:\Jj
îoubenkdjij, ç^'^.^ toubendjy, lou-
bengtiy, pi. ^^"V toubendjyéh.
11 a Fusillé, ^--.J -\x.^_j
darab be-bendoqyéli.
— On le Fusillera aujourd'hui,
vJl^Lsj-^j ijij^^ 5i jL^>31 ê7ina-
hdr déh ydrobou-ho be-bendoqyât.
11 a Fustigé, J5_a-^3L_.j v-1/-^
dareb be-s-souU. {P'oy. Il a Fla-
gellé.)
FUTAINE, à-6:^^ basmah.
Futur, J-^i^—/* moslaqbel.
Fuyard,
^j^
',L» hâreb, %Ljj..
. sâyb,
"J
■Siharrâb.
267
G
G: cette soptième lettre dorai -
jiliabet français est rendue en arabe
par dilTérenles lettres. D'abord, la
cinquième lettre de l'alphabetarabo,
dji/m, ^, qui a en arabe littéral la
prononciation de Dj, prend dans les
.lialccles vulgaires celle du G français
dans gêne, el, surtout en Egypte et
en Barbarie, celle de notre G dur
dans gain : dans ce cas, les Moglirc-
bins marquent souvent cette lettre
de trois points, de cette manière :
i. et ^.
2° La dix-neuvième lettre del'al-
jiliabet arabe ghayn, i-, vingt-et-
uniè'iuo de ral]tliabet moghrébin, a
le son de Gu, c'est-à-dire à peu près
R grasseyé des Provençaux ;
3° La vingt-et-unième de l'alpha-
bet arabe, vingt-troisième de l'al-
phabet moghrébin qt'if. ^, se pro-
nonce (fiif. ou G dur dans la plupart
des provinces d<; l'Egypte, et chez
les peuplades barbaresques, où elle
est aussi marquée de trois points :
• ^, et quelquefois ^^.
4" Enfin les Moghrébins pronon-
cent aussi souvent, par le G dur, la
quatorzième lettre de hnir alphabet,
];ef, ^, vingt-deuxième de l'alplui-
bet arabe, et, dans ce cas, ils la mar-
quent aussi de trois points, de cette
manière : '^.
Gabarre, 2$j"^ ghahârah.
Gabelle, ^r^ mahs, pi. /r'^"
makdss.: yLi gJiafer, "^j^ djom-
rouh, gomronk. {Voij. LmpÔt.)
— Employé de la Gabelle, o-t^
gliafcry, ^U, reddâd, (.T^r*' dwxjn.
GabkS (v.d'Afr.), (^-3 GiUiesi^.
Gabion, (^►^ mclris, à^jh tar-
qali.
Gabriel (n. pr.), J.j^_^-=. Dje-
brâyl, Guebnhjl, ^J V^=>- Djouhrân.
G À Cil E de serrure, s', . rczah, re-
zéh, pi, vO'n reziH.
11 a GÂCHÉ le plâtre, (vs^'^^o^
Jdinmmar cl-djibs.
Gadamks (v. d'Afr.), ►«^l-V-^i
Eqdumess, ^-..^i^l Addmcss.
Gaf. {Voij. g, Qaf.)
Gage (arrhes, nantissement),
GAG
2G8
GAI
,«_jw£ aarelmn, \^ — j, reboun; ' — Il Gagnera la victoire, <, -Ji-'
»»j rehenn, ^~^j rehyn, pi. (0^*j yghaleb, yghleb.
— 11 a Gagné un lieu, s >J qa-
rab, ,1s vJU,sw semetl alii.
rohoun; i-^», rehynéh.
— Il a donné en Gage, ^^ »,
rahdïni, i-r^j^ arabenn.
— 11 a été mis en Gage, ^-j-^^)^
êrlehenn.
— 11 a reçu en Gage, ^ — £>jZ^)
êslerhenn.
Gages (salaire), Si. — ^-l âdjrah;
i_~_\jL2>. djâmkyah, pi. CI^LaX^Lçs.
djâmkyûl, ^^'j..=>. djouâmeh: 5Ui
kenh, ' J.-J kcrê, i_2a..U ou'loufah,
w^Lj tOïlâb. (F. APPOINTEMEMS.)
Il a Gagé (parié), vislrs-' tekhdt-
ter, /^*V-'" lerdheim,
— Il Gagera, i-isS-Œr-V. ytkhâlter.
— Je Gage avec toi le double,
, y.Sj yls . 2J.9 olx/= ,.»»'»-'' êtrd-
lienn ma'ak qadd-ho ou laryqeynn.
— Gageons deux piastres ensem-
ble, ^r:-^j!/ ^^"^ o) L) I j Lj I (^r» ^j^
nelrdhenn ând ou êyâk a là ghrou-
cheyn .
GAGEUiiE, i^^j rehené/i.
11 a Gagné de l'argent, v..^w_5'.
kassab, kesseb, kseb, ^j. rabah.
C
— 11 Gagnera de l'argent, >._^*»Jo
ykseb, yekseb.
— Il a Gagné la victoire, v_,Jl-i
ghalab, ghaleb.
— Nous n'avons rien Gagné au-
jourd'hui, f»_»--'' çi^ l'^'.^i [a mû
kesseb -nd chy êl-youm.
— Tu n'y Gagneras que de la
peine, v ■j^'j a à^ -i.. s ^*».\.j U
md leliseb chy fy-hi êlld laab.
— lia cherché à Gagner ,
cstdksab.
Gai, (T^/i dnyss, '^-^^=^ djouy-
yed, ç-'^y reddy, \jy*-^ mesrour.
[Voy. CoNTE.NT, Aise, Joyeux.)
— Il a été Gai, ^jS ferah.
Gaillard, ^^-^-j ndssih, ^i-;.^
meny\ ^O keyfy.
Gain, iw-**^^» maksebah, viakse-
bèh, Cb ^5 fêydéh, v ^1-*-;:^ ! îkhssdb,
i y robh, rebah, ^1 — i,rebdh,
■y (^ -J
.._^*«.v» ?ne/i'set,-.L) ,1 îrbdh, ^A^'^
moniech.
— Il n'y a pas de Gain dans cette
affaire, ^-^ ) '-^--5 L/- iis-LsJ! ïAi
hadah êl-moslahali md fy-hd rebah.
GaÎNE, w^lj.— 5 qordb, w^'j--^
kerdb; ^-&S ghamd, ghomd, pluriel
.5'^^ îghvutd; >^-^à (j^'^^df, plur.
^ia, — 1 — i ghoulouf, Oj' — i-Lj
C
Ci AL
ÎC9
G AL
fjheUîfiti. {Voy. Boîte, Fourreau
(rAi.MEIt, ^'-gà (jlKimmûd.
TiAÎTÉ, ^jS ferh, i.2^j3 ferahah, âdjrcb
Galcux, c)'-^j^ (Ijerbân, gucr-
ban, f. rj_!wjj.;
(IJcrlxînah ;
''J^
■^l\^\ îkiluUlj, JjL^-JI înbissiîlt, — Une brebis Galeuse en gâte
^\jAj\închiriih,^z,lÂ^bechâchafi, "lie autre, ^_5JxJ" 4JL).=sh' i3:*AJ'
^j—2^a en- naadjah cl- djerbdnah
te'addey-'l-ôkhrà.
Galhaudan (terme de marine),
^\jZ^ strddjou, slrddjo.
Galice (prov. d'Esp.), A.p.JL.U.
Djebjqyah, à^l::^. Djdlyhjah.
Galicien, J-^}^-^ DJâlyqy.
Galien (n. pr.), , ^j^JL^^ Djd-
l y nous.
Galion, ^\j^}à glialyovn.
Galiote, i^.Lj-Ai ghalyouttah,
jj.^! ^Ldjf înfeldh ês-sadr. {Voy.
Contentement.)
— De Gaîlé de cœur, ïj-islà. ^»/»
min lihdUr-ho.
Galant, , i-iaJ laiiyf, pluriel
,^JJ loulU'if, ^=». tchéléhy.
La Gale, » — ^'>— =v djerch, djerh.
^— ;«-=i- h/iobuch, v^\.=v djerâb,
grterdb (en berbère, -X-^-sr?-' Wjid-
djyd, S^ — ar?-' âdjeddjdd, \:j.S^^
medjhoull).
— lin eu la Gale, ■^_u=v djarab.
Galère, a — Jj.-sL — , saonnah;
^~)_^-zi,^ sd'ounali, sd'ounch, plur.
■■IT.-'^J^ saouayn; ■^^ji g/iorâb,
pi. .O-J |_^ (jliorub'U,i.i »i! dglierbdh.
(jALERIE, -i.^-^ wiinchd, .\\S^^\
i.hj
éstouàn^
0-
derbon:
~li ghixlyllah.
Noix de Galle, i^-&..^z n'sfali,
à._«2_i5 a'fsah, pi, <^^-.^iz a'fsât,
ij^^ eufess.
Galoche, .^l-ï-:cJ qoiqâb, j.!.
v-^^^^ qetdqyb.
Galon, ^ij^ cherylt, pi. ^*y±.
chouroutl; Oi.i^ dterl.
I I — de soie, ixU, cheltch, chellah.
— d'orou d'argent, V ^^éqassid:
(Galérien, çJi'jiçaf/c/eV/, ^^'-J Galop, ^j ranùh, ramh, ^j
raqodd, raqd, .îfi; lerd.
Il a Galopé, ^■•j ramah^ o^}
raqqad, ^j^ tarad, O dennà.
— La Galerie (les personnes pré-
sentes, à
êhbdb. ,.f}
...^Jl
djemn'ah,
■r-
êl-moliadderyn.
qâdcq, ^j^ madjrem.
Galette, i-^^j-'s qormh, plur
^js^y qordss. . ySji qorass.
GÂR . 270
— 11 Galopera, Qdji_ yerqedd,
-.jAj ydemvj.
Gambade, ^-^\ raqs, hAJ tc-
nytl. [Voyez Saut.)
11 a Gambadé, ^j^'j raqass, Lj
natl.
Gamelle, ^-■z-'^,-^ seymjah, sey-
nyéh, i\\. ^\^.^ seouâny.
— de bois, i.-^J^ djelnah, &.h^-^
djàllah.
— Petite Gamelle, «>^-;'_^'* souy-
nyéh.
Gamme, ^.s^^ iv)^"***^ nicMn
moussiqi/.
Gangrène, i-J: i âkiléh, dJdah,
ji-vïi:. cJieqyféh.
Gant, jUJ qafdz,jL3 qafz, pi.
«Uis qafzân; aJI i^ v >|j;. cher-
rub dê-'l-yd; ^ p keff, pi. «^j-^^
kefouf.
Gantier, jLfiJ qaffâz, *-jL^
jLàii't sûnè'-'l-qafâz.
Garance, ^y fououah, fouah.
Garant, ^^'=1-^ dûmenn.
11 a Garanti (caché), j-x- salar,
. *^,JJ' ledarraq.
— (caulionné), f^j-^^ damann.
— 11 s'est Garanti, à*»^ l3j^''
tedarraq nafs-ho, y,^^\ êdjleneb.
— Tu me Garantis qu'il est bon,
GAR
^Jp j,_ft J ! i.3 (j*-^-'' leddamenn
bi-]ti êlly hou melyh.
Garcette de ris (t. de mar.),
.^Iwjj' lorselonnn, torselonn.
Garçon, ^7-^ saby, pi. ^jl--^-^^
sabydn; ^^ feley, fely, pi. ^,1^
fetyân, l-xit êflâ (en berb., ^^LJ^s\
âqchych, ^^/y mozayn). [F. Fils,
Enfant.)
Gardayéh (v. d'Afr.), i..i\:>j-i
Gharduyéh.
Garde (s. fém.), i=i^ hifz.
— (s. m.). [Voy. Gardien.)
— (sentinelle), />-—=■ a'dss. pi.
^f^—^-z a ssyss : ^wl — >^-c a ssus,
pi. ^^^L**^ a'ssdssyn.
— champêtre. (F. Champêtre.)
— des troupeaux, àilcj ra'âyah.
— A la Garde de Dieu, ^ ^b .'^
-J-'
^1 a'iàbâb Jllah, ù^\
souk}iourt Allah, ôi^i r)'— ^' ^^ f-'
êindn Allah.
— 11 a monté la Garde, (j-.c a'ss.
— 11 a pris Garde, JL_J :>. redd
bdl, ; i.x^l ehleraz.
— Mon ami, prends Garde à toi !
v^.*4»àÀ' ViiULj J. ^~=^ -J yd khâ-y
rodd bâl-ak li-nafs-ak !
— Prends Garde de tomber!
^.LJJ bî elJL-j ù, rodd bâl-ak lu
u ■ "
uiiyhl {]oy. Gare!)
CAR
(îAHUl-:, ir'jr — =^' ))iaharou^s,
mahriiHgs^ ^ji:s-'' nwhfouzz.
— L.1 ville bien Gardée, i-'-J^Ji
j^ . ^s-^ êl-medtjnéii êl-mahrousséh .
11 a GA«DÉ,-lsà=w hofadd, hafedd,
hofazz, hnfezz, ir'-^ a'ûss, ijr"-=>'
lulch, t'^^r^ haress, \^ harez, Ité-
rez (en berl)., .^ i-^;' hjchaf.
— 11 Gardoro, \j^l yehrezz.
— Il s'est Gardé, ^^ — =:^ hadar,
hader, \y^^ Chiaraz. [Voy. 11 a jtris
Garde, Il s'est Garanti.)
Garde-robe (cabinet, armoire).
[Foyez ces mots.)
— (lieux d'aisances), i-^^^chich-
meh, chichmah, ■ — j-i-.i» cJncInnd^
^a_w>._i kdnyf, ^L-:uw» meslrâli,
yi^JL> moiil'ihar. [Foy. Latulnes,
Commodités.)
(lARDir.N, )^'.-c^hâfezz, \Am\(\
.^Lli-i-zv htfz''n: ^.--À^w hafyzz,
. ,<^.w_2w liâress, \J^=>- hàréz, y^—)
ndzir, iiis-'^*^ mostahfezz.
— dos jardiiH. ( Vni.rz Gardi -
champêtre.)
Gaui:! v_5--^s a'nd-ak! (l'nd-eh!
<J..}^ alay-hl JJL.j bàl-akl bàl-
eh! vJJ jdw khod la-k ! iyi gliurah !
^.î ,. ouardii/t ! j^-^j' êrcja ! oJJ 8wJ '
571 G.\R
(îydh la-h! {Voyez Prends Garde!'
— (îaro devant toi ! -^-^?-j ^}-^
a' lu oudjii-ak! <J~Lj ^^ a'iii ouch-
ali! "^-Jj^ ^-^ a'ià oujjoun-ak'.
— Gare derrière toi ! >-J .^ii J^
a' là dahr-ali!
— Gare à droite! v^_L*.<vj J.&
■• •• o»
a' la ymyn-akl
— Gare à gauche! oiJ..»-i.. ,1&
a'ià chemdl-ak :
Il s'est Garé, ^-=s. liayadj. {Yoy.
11 s'est Garanti.)
Il s'est Gargarisé, '^j-^ (jha-
radd, gharcdd, yi-yz gJidrtjhar, yi yx>
ieghargltar, ^ji^^s^;::^ mudmadd.
11 a Gargouillé, ^j ^a/.7i7?.
C
Garian (mont. d'Afr.).. ,-_; p
Gharyûn.
Garnement, p-i^^^ mychouw,
ijLs-J;, cheylUin, J-Xjj! ^j~^ lihard/
êl-qall, i-^y^' i^ia'arrass.
Il a Garni, ^►çS a'mar, ^Jj;, rc-
zaq, J^ lehbess.
Garnison, iJbi-ac-'' moluîfeddéh,
moluîfezzéh, i—^y-zs-' mohdresséli,
J.X2W djcnd, j>^^z a'shcr.
Garniture, ^i^ hardj.
Garrotté, , j.~\:w-' motkaiief.
11 a Garrotté, --^ qcyyed, ^_fS
G AU
kaltaf, •^.■i^ chedd, »'* — aw hazzam,
hazzem.
— 11 Garrottera, ^y=^^. yhazzem.
11 a Gaspillé. {Voyez 11 a Dis-
sipé, 11 a Gâté.)
Gâté, A^Jl/» mofessed, J—isLc.
a'âllel, ^.^^Là. klidmetlj, f. i.s-'^Là»
khdmedjah.
272 GAZ
mal, j^] -"^-Ji êl-yed él-yssar [en
berbère, ^J^^^h^ âzelmddd).
— A Gauche, jL^iJl U a là
êch-chemdl, jL*ii» -^-c rt'ji chemâl,
jl^j ^A men yssâr.
— A ma Gauche, ^_l^-ç-^ <._I-c
a'ià cheindly, ^.l-^_^_J l-yssdr-y,
^^jL^j.j be-yssdr-y.
_^ér> tekhakkh, ^_$-Xc
11 a Gâté, A_~-3 fassad, fcfised,
J.L.t aallal,
a'ddd, ad dey.
— il Gâtera, A_A^_à — j yfessed,
^ J.»j yaddy.
— 11 s'est Gâté, J-J.:^ debel, J.j;
foukher, j=^j^^ tefoukkher.
— La viande s'est Gâtée, * — à.
«s-l-M khamm êl-laham.
Gatf.au, (_rV-^ qors, i-^J qor-
sah, pi. ^_f^j^ qordss, ^j^>^ qorass;
i ,uh3 fuuUourah, pi. r;_-^j' fouliyr ;
iÀ=^ ludaouéh,hctlaouah, pl.ci->'»i^
hahioudi, halaouêt (en berb., ir*^^\
refyss) .
Gauche, Jl-^v-i. chcmâl, y-^-i
yssar (on berbère, ^l_o._'; zelmdd,
-^'ys:' ' êl-hdzou].
— La main Gauche, Jl*A.Ji êch-
cl.emài, J.^xJi _\J! êl-yed êch-chc- j'^=^ hekhdr
— A la Gauche, cJ._)L*.w
u5
a là chemdl-ak, cJjl^^j ._Li a7«
yssdr-ak.
— A sa Gauche, Sji— J ^ fy ys-
sdr-ho.
— De droite à Gauche, ^■^■■à-^} \ ^.»'»
,L.*«JI ^\ min êl-ymyn îlà êl-ys-
S'îr (en berb., ^L*.h sl.^^ themdn
zelmâd].
— De Gauche à droite, ^^ -»
^^>J) Jl JLçiJ! min cch-chemâl
îlà êl-ymyn.
Gaucher, j. — --'— r--' myâsser;
^a\j^i\ êysrdovy, piur. iJ_jL*«jl
êysrdouyéh.
Gaule, A-s-tr"^*^ mesiydjéh, pi.
_^.J:l^a mesdlydj. [Voyez BaTOiN,
Perche.)
Gaytaii (moni, d'Afr.), i-^-J^-i
Ghdyel.
Gaz, î^a haoud, Iwvê, ^j ^ ryft,
GEL
Gazah (ville de Syrie), sj. i
Ghazzah, Ghazzéh.
— Nalif de Gazali, ^c^ Gliazzi/,
^_j'v^ Gliazzâouy.
Gaze, ^^^' t-» broundjouk.
Gazelle, Jjj--i ghazdi, xJ^ji
ghaziîléh, ghazdlah, pi. fS^j^ gha-
zehln, Jyi ghezel (en berb. , / ►-' *^' \
zankûds).
Gazette, iisjU ghdzellah.
Gazon, ^-^-^ eu'chbah, i^h be-
qaah. [Voy. IIeiibe.)
il a GaZ'jlillÉ, ^y- gharad, ^f-
gliarrad,^»J naghà,naghey, (J^j^j
zaqzaq.
GAZOLiLLEME.NT, ^j-^j zaqza-
qah.
Geai, (3^JJ>.''' àbou zemyq.
Géant, 1 ----9. djibbdr, djebbdr,
pI.j-._jw-ow djebdbyr.
Gebel-A.molu (tuoiii. d'Afr.),
,_jo*- ! J-;-^ Djebel êl-A'mour.
Gehel-èu-Ressàs, J. — - — =v
^,.^jj\ Djebel ér-ressds (inon-
lagnc de plomb).
Geddah (poil de la Mt-kke), sis,,
Djeddahy Djouddah, Gueddah.
— Nalif de Geddah. ,cJJ. =w
Djedddouy , Gueddàouy .
Gelé, -^^^ djelyd, -iac-* )/.0«-
djellcd, '^■g^'' uwudjemnied.
273 G EN
Il a Gelé (v. a.), J-^=v djammad.
djemmed, guemmed.
— Il s'est Gelé, -'^-y-T»- djamad,
\ys. djczaz, J^.e^ ledjemrned.
— En Afrique, les rivières ne
Gèlent pas, "is v >^_*.o.M .L_j^ ,s
^L-3! Ij;J..*isr' fy dydr êl-Moglircb
là ledjemmedoû êl-uudd.
Gelée, -^^-^ djemd, ^.\ï iheldj
(en berbère, t^ij^' ôghryss].
— blanche, » — ^ sarr-, i j_.',
rdouyah, ^bl/= melldh.
Gelinotte. {Voy. Fhancolin.)
Gemady. {Voyez Djemady.)
Les Gémeaux (signe du zodia-
que), 'jj?^ '^y bourdj ûl-djotizd,
bourg êl-gouzd.
11 a GÉMI, .^LJ ndh, ^ bekd.
GÉMISSEMENT, ^y nouli , ^S:
lenyh, J^> belnj, rjien?u(«.
GÊNANT, f--^'-- » Sddè'
Gencive, ,.,La_-^' ^sr- lahm cl-
. . ^ \
isnun.
Gendre, v»^*o nessyb, J—iL^a.
hd fed , j.j,'-^ sohr.
Il a GÊNÉ, Ç'-v^ sada.
GÊNÉ, 5-_.J-.vs^- Diesdoii'.
GÉNKUAL (adj.), >Li a'diinn, ^K
kolhj. c'j-^' a'moumy.
GEN :
— Le divan Général, ^jI^—jJ.'!
-P»_x3l êd-dyouun êl-amoumy.
— En Général, ! — --K koUyân,
A.AJL5ob bi-l-kolUjéh, ï^^îb hi-l-
marral, i..Usrb bi-'l-djemléh.
— Un Général d'armée,^ ~-
wC-x) \ ser êl-aasker, »>wc ^3j-^ sâ-
ry asker, j^^ j-^ ser asker, ^ij
.iwjj i rdss êl-aasker,J>^.^*~> ' * -^ -y, Li
êl-asker, Jiy=^ djene7-dl,guenerâl,
pi. i^)L!\=». djcnerdlyéh; X^-^ dje-
nendr, guenendr.
Généralissime, ^r-j-';?^ j-n" '
émyr êl-djumjouch, êinyr êl-djyouch,
>i^s:'i j-.-'l émyr êl-djych, v3>'"^
..^_^\5 1 j._.C*.i sâry asker êl-kebyr,
1l.%J\ j.5w.i ^(--^ sary a's/icr e/-
admm, ^>---^ ^^-W.-' ^^ï/'er 6e?/^,
j^_o .LMw souUdii kebyr.
GÉNÉRALITÉ, à.vJi hollyéh.
GÉNÉRATION, O^j ouladah, ou-
ledéh, -v»_^ moided, S)ljfi mouldd,
^'j^ mylâd, -Vj-'" iouellyd.
— L'acte de la Génération, ^^-^ !
ên-nyk, ^o.~M ên-nckâh.
GÉNÉREUX, H^--^ kerym, }-^_j^
azyz. {P'oy. LiBÉRAL.)
GÉNÉROSITÉ, *j-'^ kerm, i^J^^
keryméh. [Foyez Libéralité.)
4 GEN
GÊNES (v, d'Italie), îi»-:-^. Dje-
nouah, Guenouah.
Genêt, v". retem, relam (en es-
pagnol, rétama), SjxJ loglirah.
— sauvage, -î-sr" i^ «_3. re/am
dê-l-khalâ.
— sablonneux, J-« Jl 1^ ^j'j re-
lam dê-r-reml.
— d'Espagne, <5il=>" halfah.
GknÉvrier, c-tt^ a'raar, ,l=^£
a'ra'dr, ^^^j^ qouqlân.
GÉNIE (intelligence), Jis «'<//.
— (être surnaturel), ,ç^ djenn,
genn, djinn, ginn.
— Un mauvais Génie, c^-;|j-i-
a'fryt, jjz ghoul. [Voyez Dé.mon. )
GÉNOIS, ^_$y^ Djenaouy,y^ y-^
Djenouyz, ,c;j_»-=^ Djenouyzy.
Genou, i>^j roukbali, ro/c6e7(,pl,
s ^Oj rekâb (enberb., J-Jj oufadd).
— Coup de Genou. (/"'. Coup).
Genre, ;r-?- djens, pi. /^j-^^-
djenous; ^ ^-;-^ sen/", pi. ,^ è-v^si
dsnuf; ç-j-j nou', pi. 9'^-i\ dnou .
[Yoy. Espèce.)
— 11 est habile en tout Genre,
J-.sLs j.a ç.a_; J^ ^ fy koll nou
hou a'dqel.
— Le Genre masculin, , vm-;s-"
yijy.^]\ êl-djens êl-mozakker.
-3
C,VA\
— [ 0 Genre foininin, , r»-^=
J,.'l.o^.M ê[-<iens êl-moiutnuels.
ijoum, qnum.
— T.a plupart des Gens disent,
w-i3l fi-> ' J'J qiil cihlhor cn-ndss.
GÉOGUAi'iiiE, ^^j^j?- djoughra-
fyah, .^Ij-L-M P ^ (/e/.r êl-boldân,
zikr êl-bolddn, i-^^s^a. djaoura-
fijah, .,'^Ui \':> ji'^idehr dê-'l-hol-
ddn.
Gkùle. [T'oyez Pkison.)
GeÔLIKR, ^w^^=>. hahlihs.
GÉoMÈTfu:, ;a_:._a_^ mehendez,
i^J-.:^^ mehendess.
GÉO.MÉTlut:. 4~---^ hendessalt.
GÉOMÉTiUQLE, ^^ A^iAenrfess?/.
— Figure Géométrique, ï.^-..^^
i — -A;:_« sourd hendessijé/t, *-- -,
,>vA^* ressem hendessy.
GÉUAMLM MUSQUÉ (plante),
v_^o ^'i oi.w> »iis/i êl-gharyb.
Geubi 'îled'Afr.), iJ^aw Djerbéh,
Djerbih.
Gkrgis (port de celte île),
-.^ ^ Djerdjyss, Djirdjyss.
Gl UNIE, <JU-_^-J tjct/, pi. vo'-^
nebâl: ^*— seinLh.
11 a GehmÉ, >..:^-.' naball.
Germinal. J^-L^^^a^ Djermyndl. ^^^-rC seguyndjeler, J^-jy ; :
Germination, ^.::--:-o" ^enti///, :;f^v/
275 GIN
GEZULAii(pr.dol'emp.de.Marok),
i.L"^ Djezoulah, à.}jj3 Qezoulah.
GiiAVN, ..r;i, nom de la dix-neti-
vième lettre de l'alphabet arabe,
vingt - et - unième de l'alphabet
moghrébin, ?• (Gh). [Voy. G.)
Le mont GiBEL, jI-aJI J-=^ Dje-
bel ên-ndr, ^j^y' Bourkdn.
Ghher, -^-^ syd.
GiiiRALTAR (forteresse d'Esp.),
Oj^ J-r-T^ Djebel Tdreq, Djebel
Tdriq, -^.i)] J.^ Djebel él-felèh,
y — k-z J^.^ Djebel a'itdr, ô-~.
•,.i»Ji Sitl êt-boughdz.
GiGERY fport d'Afrique), Js•r^
Djydjel.
— Natif de Gigery, - Ls-:^^
^jyfijely.
Gigot, J,=5r^ fahlid.
— de mouton, ,_j..^! j._:i^
falihd êd-ddny.
Gilet, i-j ,_^_^s£.\/» mansouryah,
àJj J-o sadryah, sadryéli.
— sans manches, v )LiuJ qas-
clidb. [Foyez Veste.)
GlM, lettre arabe. (Voy. Djym.)
GiNGE.MBRE, S:r^ \ ^cndjcbyl,
en-
GLA 5
GiRGÉH (ville d'Egypte), i-9>-_^»=^
Djirdjéh, Guirguéh.
— Natif de Girgéh, ^J~-s^j-s^
djirdjdouij, guirgdovy.
Girofle, S^j^ qaronfoul, qo-
ronfel, ,L_\_j! \^ 2)jz aoud dê,-'n-
nondr, iSbjï qorojifeléh.
GiiiOFLÉii: JAUNE, J^,=^ khaylij.
Girouette, ^-' Jl li ,*~^- ou-
îeyijrn dê-'r-njh, ^jl-— ;V î'i'ssan.
GiTON, J^^-^ louUy (on berb.,
i:i{^^ chernaiah).
GizÉH (ville d'Egypte), »j^ ç^
Djyzéh, Gmjzéh, DpjzaJi.
— Natif de Gizéli, ^>y.:s. Djy-
zaouy, Guyzâovy.
— Les pyramides de Gizéh,
>J1^ ij'jxsr^' d>L-»L^p! êl-herâmdl
cl-djyzâouyyâl.
Glace, -^--V djelyd (en berbère,
^j^/\ êgriss).
— de miroir, à.i\y merâyéh, mi-
rêyahji^i i »*' 1 O L^ ma dê-'l-mirâyah,
4.ji,A-i \^mâêl-mirdyéh,i-i\ ,^u »o,^j
bellour êl-mirdyéh. [Vuy. Miroir.)
— La Glace d'un miroir repré-
sente l'homme tel qu'il est, .a_..l — j
^j* l^U^ bellour êl-mirdyéh yrouy
sourel êl-ênsdn melhel-md hyé.
'6 GLO
Glaire d'œuf, à_^^_*Jî (J^^L.j
beyddd êl-heyddah, vJiJ^j zeldl.
Glaive. {Voyez Épée, SABRii,
Cimeterre.)
Gland de chêne, i-hSi lelloul-
tah, pi. h^-h hellouU (en espagnol,
hellola).
— d'ornement, i.Ay~- cherrdhah.
Glande, ->jj oxiaram,ourem, pi.
^ijjl âourdm; i.}. robbah. {V. An-
ciis.)
Il a Glané, Js-aJ laqait, irj^
haouach.
— Il Glanera, Ja — a-.Lj yelqoK,
f^jssi yaouch.
Glaneur, i='ï^ laqqdtt, f, i-isis}
laqqdllah.
Glissade, i.'L}\ zalqéh, zalqa/i,
pi. 0"-aj zalgdl.
Il a Glissé, ^^-h zalaq, ia-U;
zamlalt, i^^=^\ zahallaq.
— Il a fait Glisser, ^^)\ zallnq.
— 11 Glissera, ^ — K.j yezlaq,
' js\/>ji yzmelelL
Globe, 5^-j korah (en berbère,
oI-^^UvI dssenyh). {Voy. Boule.)
— Le Globe du monde, 5,._xSl
i.>.X.lîJ! êl-koral êl-felehjèh.
Gloire, ï.Lst^ fikhdrah, fikhd-
Cl.O 277 (iol
réh, J^-^ (Ijcldl, i- b)sv djehilah, , ^L^Ji aj:-0 man chcl^crnafs-ho,
<luel(Uél(, p «'-:, L;.-!» (etw,j.s:^ dammei-ho ên-7utss.
fakhr. {V. CiiLÎMiiilTi:, HONNEUR.)
— A'aine Gloire, y'~s-^^ 'iflikhdr,
J.Js'j As:-' meJjd iâllel.
— La Gloire élcinelle, A — =sr^'
«_)i_OI êl-medjd cd-dâi/m, A.s:-*^ '
^ ; a êl-medjd ùl-ûzehj.
— A la Gloire do Dieu, ^\ -Us^
be-hamd j^llah.
Glouieux,^;-^-^^^ fekhyr, '>-^-^=^
hamyd, r — ^r*^ moflelchcr. [Voyez
CÉLÈDiŒ, Imastiu:, Renommé.)
— Le nom de Bonaparte est Glo-
rieux dans le monde entier, w .Ij^juj
ndbârléh ism-ho mechhour fy hull
C'd-dounyâ.
11 s'est GlorumÉ, j— ^ fel./ier,
falihar, j^^' lefahhher, \y*.i leaz-
znz, ^ Cf^J_ lechcrref.
— 11 a GlorifiLS^-s^ fakUhar,
^\-v chakar, cheker. {V. Il a LuLÉ.)
— 11 a été Glorifié, ►-s^' ênfc-
kher.
— Il se Glorifie en lui-môme,
J!j
;^^^^. yeflekher fy ddtho.
Glose. [Voyez Commentaire.)
La poule a Gloussé, <^ — 9—5
Aç». Law Ju! qdqell êd-dedjddjéh.
Glouteron (plante). {Voy. Bar-
da ne.)
Glouton. [P'ayez Gourmand.)
Glu, ^J^-^'^ alq, ^—i> dibq,
iji-i^ deboitq. [V. CoLLE, Gomme.)
Il a G LUE, (Jv-O dubbaq.
Il a GoRÉ. - — iLl_;:~l êslalqà,
.j^~-^ êilenoual, ^^-j nadali, ..si
laqam. {Voy. Il a .Avalé.)
GoRELET, ■z-^-^ qadah, i.jLr_5
qobbdyéh. [P'oyez CouPE.)
— de métal, i^Lh tdssah, plur.
,j:,.-~.LJ5 (dssâl; ià^^j zcldfah. {F.
Godet.)
Godet, ^-^^ f^K^jdn, fingdn,
pi. ._^_2^L;.5 fenddjyn, fenngiiyn;
iç^^ ^.v^ sekrouiljalt, {^1. >0-^j»~w
sekroudjdt,
, !<'
<L
sekdrydj. [Voy.
Gorelet, Tasse, Coupe.)
Goélette, * — j^.^ sekounali,
skounah.
GOG (n. pr.), ^j:^ Djoxidj, GouQ,
— Qui se Glorifie lui-même, le -7^?-' Adjoudj^ Ai/oug.
GoiNi-iii:. [Voy. Gourmand.)
nionde le méprise, i^*~ij ,._.Vl y.
GON
Golfe, yj=^ djoun, pi. (jl^^-^
êJjouân; j'-s--* madjdz; ^^;>^^ l^'ha-
> • r-"
lydj, khalyg, pi. «Is-lck khalidjân,
0-^/..-.a- djebyt, pi. CI^a.Jw.^ djebâ-
hyt. [Foxj. Raie.)
Goliath (n. pr.), ^L_^_l=^ Dje-
lydd, vJl^yl-çs. Djdlout.
GoMAHAH (nom d'une tribu ber-
bère), ^X-g^ Ghomdrah.
Gomme, ^-L^ adk, ^^lc aalq,
C" *~. semgh, ^-^-^ samijh, semagh
(en berbère, w.-y lyk).
— arabique, ^.Lw ^*^ serngh
sendry, c-^j' 9—0^^ sanigh arahy
(en berbère, yx-^J toiinijn, O^x*-'
^i_,'Lj thamamt ndialh).
278 GOU
Gonflé, ^^^^ mabckovm.
Il a Gonflé, Aiv.j bechem. [Yoy.
11 a Enflé.)
— Il Gonflera, ^_à-;._j ynfokh,
r
iu^J ybchem,
C
<^
turique, ^,^-l> ^.^^ serngh
totiry.
— adrao;ante, ,.» — cs..^] a.-*-^
sainqh ddradjan, samgh ddragnn.
— de Geddab, ^\\ — ;^ è._*.^
sewgliliedjdzy, senigh hegdzy.
II a Gommé, Ay^5L.) ^jJ /esag
fce-'s-saTr/^/î.
Gond, 2 jj rezzah, rezzéh, pl.jj ' ; ,
rezdyz; ^'Jjrelddj; à^^S hernebah,
pi. s ^^J I yjherdnyb; \^y*-^ sa'rour;
J:Lh"ogq,vl ^l^^heqdq; ^^^ \ ^''^''9"''' 'î'^ ^''"^^''^*' P'"'- ^^^
saqâitah, pi. vj:^LiLi:'^ saqdUdt; I ff^wî-ta^* '^/=^ djera'ah.
.._^xS' /i'flffl/;, pi, ^..^jUr A:o'a6,-jL*- , GoUDRON, C-— 3) ^-^fU J-^r^ W^
sydr. j ^W. ia-S giltrdn, qeUrân, qoUrdn
— Il s'est Gonflé. {Voyez 11 s'est
Enflé.)
— 11 se Gonflera, _^^:.i yntefokh.
GONFLEMENT, i-o-^f bechmah.
GoRARAH (oasis d'Af.), ï,ljiQo-
rora/i (en berb., 5.' ,.0 Tegordrah).
Gorge, Gosier, iJ4^=^ balq, pi.
^^la. houlouq; a,^\S guerddjem,
jj-i^.i gharghour, \_^-^j-^ gargour
(d'où le fr. gargariser), js>\ zoher ;
*Ll;a. helqoum, pi. j*-?-"^ heldqym
(en berb., (.ij^m^' dghirdjoum).
— Nœud de la Gorge, Vj_» — -.2>-
^.Is-'i djouzet êl-halq.
— L'intérieur delà Gorge, i^*5\
zelo'mah, ?»-^*'^^ djendjerah. plur.
j^^Uaw djenddjer. «
— (sein, mamelles). (F. cesmots.)
— Il a rendu Gorge, 5-Xaw| Jl JJ.
redd dlly dkhad-ho.
Gorgée, i-g^^ djoghmah, i^SjÀ,
cor 279
(d'où vioiil le fr. goudron). [Voyez
[\\\\\, l'oix.)
Il a LioLDUONNÉ, jl^isï) J ^y^3
delienn bi-'i-qeUrchi, v— ^ qaijijar,
0-a5\ zaffalt, isiii qalfat( (d'où le
fr. calfalei), *^~' chahliam.
GoiKFRE, AÏJ neffah, nefféli, pi.
,j;,._i_j neffiit: ^_*^ haoïtijéh; i^-
loddjéh, pi. ^-.=5-' lodjadj.
OoiGi:, ï^-i3 dcfrah, i — .> , »Xw
syourbyah.
Goujon, ^, -i loury.
Gdi'i.F. (loui)-garou), J^s ghoul,
à}»z glioulah.
Goulot, *j^j zeuounah.
Goulu, {^oij. Gouiimand.)
(ioURDE, 9-jS qarith.
— (monnaie), , w-»- — ' qrouch;
ir'jf' ghrottcli, pi. yJij-^, yà ghrou-
châl: J-J , ryul, pi. C.-'^-J \ ryâïûi.
GouiiMAiiE, i-A) lakmch, plur.
«Jl^'-^v lakmdt. {^oyez Coup.)
Gouiimand, ^Siistofly, jjJaj
botndiiy, ïj^ cherrah, ^iJi^djou-
fdny, j-S] ûUyl, ir-^y marrdch,
.j ' H^:--^ djendjerdny. [V. Avide.
Gourmandise, ijt\^ cherdhah,
^j^^^ djendjerah.
Gourme, ^j^i qara'ah.[V.G\LE.)
GOU
Gourmet, c^^*^ daoxwndq.
Gousse, ^-^^y^ kharroubah, jil.
.^ ^-jv— >^ kliourroub : i_)aJ,2L klier-
noubali, pi. w'_»J j^ klioiirnoub.
— d'ail, j._ji.M j>li fess êt-thoum.
GouT, i3-î'^ douq, deonq, i._;™J
bennali, ♦-x.i laam. \xls taamah,
laaméli (en berb., -e^Jj zyddedd).
11 a GoUTÉ, ^^j-\x^! êsledouaq,
♦xLx^l êslellaam, /J^- c/âcy, , ^_;^
duouaq, *xi> îaam.
— 11 Goûtera, /ài^>^- — j ydouq.
yedûuq, ^xhu^ yeslella'7n,^^^J.z^j
yestedouq.
— Goûle ce vin ! J-^J^) I 'ij> /Jj^
douq hudû ên-nebydl
— Je n'en ai jamais Goiàlé, ! — *
Ia-jI i>.J.\./> ^_^ w^!j md ddqt
chy min-ho âbadûn.
— llafailG(iûler,^_j3f/rtOMowa^/.
Goûter (repas de l'après-midi),
\j±, cherd.
Goutte de liquide, ^J.i=5 qoilrah,
çcZ/reVi, pi. 0>|^i35 qoUrdl.J^ qollr:
aJe-Ï-' noqldh, pi. vJL^Lkib noqldl :
ijL'O dcma'ah, ç-^->^ demou (en ber-
bère, ■JL^.'i^....' lymeqqyl, pi. 'Jl^j
— de rosée, 'aàJ' y^qniirhmedd.
GOU
280
GOU
— (maladie), \j 'i—i neqraz,
La tête Gouverne le Corfis,
J_«JLa._;l fi.s^» ou'dja êl-moulouk A*..=sr" Lca^l ^-,^*vJ i^\y\êr-râss
à m. douleur des rois), Jl-ï-s yssouss î'iddâ êl-djessed.
(m.
ou'qâl, eu'qâl.
Gouvernement (action de gou-
11 a eu la Goutte, \>.'iSS lenqc- venier), «^ koukw, ^j^>-^'^ tedby-
I rah, A— L^ Sjdsséh. [Voyez ADMI-
NISTRATION.)
— (état), A_3r:r**^ moucheykhah,
jj^^ djemhotir, O...U moidk.
— (province), à j^_. oulâyéh,
i-l*l«.i ma'dmeléh, i.'.^c e'mdléh.
— Pendant son Gouvernement,
^^j (^ fy oiilâycl ho.
GOLVERNELR, *S'lîs hdkm; l±.'^
bâcha, pluriel C->Ui^L-' Idchaouât,
— Goutte à Goutte, iJaïJ Jai>
noqiah noqlah, ï^-i=i ij^ qoUrah
qotlrah, ^ i=ïj noql noqt.
— Je n"v vois Goutte, ^1 ^j!
|j- î - — 2 ânâ d'mmà fy hadâ,
^ i...\.i >ii^i -» ma âqcha fy-hi
chy,i^ls>. J:- > ^Ju, l^ mû cho^ifl
chy hdgxièh.
Goutteux, ', i^^^^ motanqcrez.
Gouttière. ^-J^^^! dfryz, iJxJ
qaïuîh ; s '\ ,y mezrâb, pi. .^ -^ij^j'
mezdryb; ^^^-^ qeslal, pi. J-isLsà
qessdllel ; J --- sebbdléh, pi . O-'is ^...v
sebbdlâl.
Gouvernail, ,.\-^^ demdn, don-
mân: *3- dajféh. pi. ,^^^ dafouf.
— 11 a pris le Gouvernail, i^iLw»
iixM mefsek êddafféh.
11 a Gouverné, *-X-2^ hakam,
hakcm, /r-'— s«ss. (Toî/e:; 11 a AD-
MINISTRÉ.)
— 11 Gouvernera, As-;*, yahkem,
^j^i ySSOUSS.
ULc a'àmel (en berbère, .>'^-i-'i
âmeqrdn, ^jï^'i oumçot/r, v»-'' dm-
ghar. {Foy. Administrateur.)
— d'une place, l-il dghâ, plur.
sJl^'jLi! à(jhâoudt. {Voy. COMMAN-
DANT.)
— d'une province, ^— ^-^ tey/c,
bey; ^J^-s^-' sandjdq, sangdq, ]A.
^^J\^ senâdjeq
— Sous-Gouvcrneur, ii-li. klia-
lyféh, khalyfah, pi. LiJj^ kholefd ;
V ^L) ndyb, pi. v ^'•' /iaouui (d'où
vient le molJirt^a^); (j^-:r' da'ydn,
Li« ow«/!/, ,.«*^,' drkoun.
GHA 2CI GRA
GiixCE, i^^S hcrâméli, herâmah, — Il a bonne Grâce, (^-^^ has-
y^^^s fadl; 4*»J 7ii'mah, nt'méli, pi. san, ^^ salah.
,jij^^xj ni' ouU; ^xi na m, "pl. ^Lx:\ — (\,t habit a bonne Grâce,
àia'din; jj-ac i'nuych. a) ^i^Jj ^_._i.M \Xa> liadd êl-lhoub
— Par la Grûoe de ])ieu, Ld.x.-._j yclbcq le ho.
.^\ be-iu'mel Allah, i^' (•r-^\' ^^' — Bonnes Grâces. (T. Faveur.)
nienn Allah. _ H a g,,acik. {r. 11 a fait Grâce,
— Grâce à Dieu, *^1 j-VJj chohr j] ^ Pauuo.nné.)
Allah, fti3/:A.J! ês-chohr li-'llah, GuaCIF.LX. {Voy. AGRÉABLE.)
»\i j^s^' êl-hamd li-'llah. \ Ghxde, i^j:> deredjah,Jeraguc:i,
— 11 a fait Grâce, ^,^ mcnn, jii pi. .j^U,^ deredjdl; iJ, re/^eVt.
7/ia/"ar. (Toy. 11 a PardonnÉ.) Gradé, ^J-v^ mudarrcdj.
— Fais-moi la Grâce de venir Gradin, {f'oy. Degré.)
avec moi, ^H-î -Jf ^- ^^* Grain, s_^_a. habb, hebb, plur.
(^
hcbb l-y terouh owjdmj. ^J:^ heboub; C^ habbah, hcbbéh,
— 11 a demandé Grâce, ji-iJu.! ; ^i^ ^-^i"^ hebbdl.
" ' ' — de raisin, s«^j-*j! v ^^s- helb
— 11 a rendu Grâces, J-^c^. hu-
mad, (Xi- cliakar.
— llrendraGiâces.yw) ?/ec/ifcor.
— Je te rends Grâces, »i^' ^-î_i
_J^^ luillhar Allah hhcyr-al:, y^i
cl-a'dneb.
— de grenade, ^L»^)i iùa. heb-
bct cr-1'uiuiniidn,
— de chapelet, S\j — =i. liherzah.
^^ ' ' pi. «JL^hv-a^ hherzdl : \K^ khorâz.
^ ,-£>. kallher kheyr-ak (en berbère, '^ , ".
— (poids), js\.^-S (jyrdll (d'où
o|»_^^-' j.JLX) ykellher Tubb-y
t'I-khayr-ek).
vient lo fr. karal), pi. j^-^ \' y' iji'rd-
ryt : > -•=>■ hcbb.
— Nous avons rendu Grâces au ' ■ . \- i
1 I, I • , , . ~ Grains (en "ctiéral), i-li fl//o/-
Lroatcur, vj-j— ' l-jj-».^^ hamcanu v n
cl-bdni '''''' 9''«''<-7(, r//ie//c7(. {Voy. Frui'.s
— Banne Grâce, ^^-^ housn. ^e la terre.)
[rayez ÉLÉGANCE.) — Tonips de battre les Grains,
L
^J,.J!
GRA
^-3j ouaqt êd-derâss,
282 GRA
GRAMMAinE, ,^-ij^J tasryf,
ysr' nahou, ^^l^^ji ghrumâUijk.
^is^' Uc i'im ên-nahoii .
Grammairien, ^-sr-^' « ^a.Ur
^-.'._\)i I J> vjl^j ouaqt de-' d-derâss.
Graine (semence), 9 \\ zeraa,
i-o.; zereah, pi. ç-j.j zerou'; <^-J
leb; iV-J fce::?', pi. vOi^V-J bezrdt, \ sdheb ên-nahou, i_i.U! ^U* maal-
jljj 6e2ar, ,y.j te:;our (en berbère, I '■^^ el-loghat.
j,.XL^:\ îymendy. {Voy. Grain.
— Graine de lin. [Voyez Lin.)
Graisse,
semn, samenn,
Grammatical, ^^^^ naJiony
Grand, j^.-i^ kebyr, féni. 2^s-.
kebyréh, kehyrah, pi. X^ koubcîr:
^^ se/^e/^; .^ chaham, chehem, ' f::-^ a'dd?jm, azzym, pi. ^^^^^^ii-
pi. ^^=sr-^ chouhoum; iAsr^ chahâ- o,'--yrnynn, UJà.c a'zzemâ, ^i-c!
mah, j^-ft-^ dehenn, dahann; a—^
dessem, pi. (»^~'-^ dessoum; i-^_^
dessoumah, pi. v j-^^~.
(enberb., isy-»^ tassemill, lassemt).
— de m ou Ion, J— ./» rt-®-^ ^^~
hann mosly.
— de porc, v^^^=^ !<3 *ss:-~' cha-
ham dê-'l-hallouf , jjy-^^^ 'LA.:s-^
chahâmet êl-khanzyr.
Graissé, ^i^*->"* madhoun.
Il a Graissé, ^^ sabbek, (^»3
dahann.
— 11 Graissera, i^/^^ yssabbek.
— 11 s'est Graissé, '•J^l^i tessab-
bek.
— 11 se Graissera, •^^■^'^^ ylsub-
lek.
Gramen. (F, Gazon, Herbe.)
d'zzem (en berbère, (j't-û-^i umeq-
rdn, dmoiiqrân, fémin. vJ!^_j^_£_/»
J dessoumdl "^ouqryU; ^'CJ^j^j zadjrdldn).
— (de taille), S-iy^ taouyl (en
berb., ^jLij^il dghouzfdîi, pluriel
^i '-^j^tJ \ îyghouzfdnenn) .
— Plus Grand, j^l âkbar. ^Jssî
— (de (aille), J_ai=l allouai.
— Dieu est Grand, j. — ;. — 'i\ ii^'
Allah dkbar.
— Il est plus Grand que moi,
J^ Jjh\ j-i> hou allouai men-ny.
— Grande taille, petit esprit,
j^i Jjb àlij,h à.fi'^S qâmel taouy-
léhj a'ql qassyr.
— Les Grands d'un pays, »•- jo î
dkdber, .yyy êrkoun, àS^ U êra-
kenah, j-jLLj mechdykh.
GRA 283 GIIA
— Graiid-pcre. (Toi/. Ayeul. ) Gras, /.t-n'»— sanvjnn, semrjmi,
— Giand'-mère, à—^'—> ijoinmah, smynn, f. i— v-.^»- smynéh, smynah;
i}^ lêlla'i. •^il^w sitl. [V. Ayeule.) j ^j-^^ maalouf, ^jU — ■ semân,
— Ce sont des contes de ma {en herh., j^jS haràz; t^^ îqoub-
Grand'-nière, ; «-a?*- ' s^l^Asi. Si j béh, fém. J^ teqoubbéli, o^-Jb le-
dch hadyls êl-n'djouz (m. à m. dis-
cours de vieille),
— Grand-amiral. (T. Amiral.)
— Graud-prètie. [P'. Prêtre.)
— Giand-lrésorier. (f. Tréso-
rier.)
— Grand-juge. {Voyez JuGE.)
Grandeur, *vJ=-- azzeméh, pi.
»jLLi a'zzûym; J.S hebr.
11 a Grandi (v. n.), j^ kabar,
^*^=sji ênkabar, Z^' lekabhar.
— Il a fait Grandir, ^vlT kabbar.
Grange, ^m-^^"* makhzenn, pi.
,;.-=s-* mekhâzenn: ,^-) nâder.
— 11 a mis en Grange, \j =L
hhazann.
GuAi'iN. {Voyez Croc)
Grappe, ^jï^ a'nqoud, pi. J-ixi
n'neqyd, -^^^-^ andqyd (en berb.,
^j '.==>! dgdzy, pi. Ij_j-Cl vjgouzâ.
— de dattes, ^i^'^ .>_Jùi a'nqoud
êl-lhamr, aangoud êl-(samr.
— Tige de la Grappe, ^w»_*._c
a'rviouch, y\. . ■^'•'j-^ ardmych.
qoubbel).
— Le Gras de la jambe, b xIjSl
J.-=!>^J! houlah dê-'rridjl, i.'Jj^
J— rs.J! houtal êr-rigl, \^ -)>_x_i:_j
J,_a. J ! betlaah dê-'r-ridjl (en ber-
bère, J ukl vJu3jLj' tabloull âdddr).
[Voyez Mollet.)
— de l'oreille. [Voy. Bout de
l'oreille.)
— 11 dort la Grasse matinée, ^-;j
►.(^Jl ^I j>j-i ^ ynâm koll youm
îlà êd-dohor (m. à m. il dort tous les
jours jusqu'à midi.)
Gratification, ^»ù^a.s^ bakh-
chych.
11 a Gratifié. J-'^-i-'j tefaddal,
*Jol ênaam, , ^i.^-' bakléasch.
I ^
Gratin, iJ?^ chyâltah.
é
Gratis, ^i-f bd[lan,^yi^> be-
tlouq, (3tr"^ l^loyq^ , ^.'J-J be-lûch,
çt. bJj fce-/d c/)?/.
— Vinaigre Gratis est plus doux
que miel acheté, ^=^1 ^1, ^ J.^
iis-/ ^v-~i j^t^ khall be-là chy âhld
min a'ssel be-haqq-ho.
GPiA 2S4
Gratitude. (Tôt/. Reconnais-
sance.)
GllATTAGE, ôl
Gratté, >*
Il a Gratté, <^..=s. hahk, « 'ji
darab, zarab, ^\s>. hakak (en ber-
bère, j.,si kemez)
GUE
hckk.
j«. j,^ madrouh.
— Gratte I ^..L hokk, ^S^L
hokky (en hevh., y^^\ ckmiz)\
Grave (pesant), J-^^-iJ' theqyl,
tscqyl (en berb., ^^'J! dzzchj, plur.
^>j_^j! dzzâijl).
— (sérieux), JaLc a'ûqel, ^\y
morazzen, ^.^.'^-.s^ mohtechem,
.,_^^^^x^ molehayyeb, ^-^---^ mobyb,
)7?i oueqyr.
— Affaire Grave, J-.Lj'^i âmr
theqyl, âmr tscqyl, J^ij' iowLsw ha-
fjuch Ihcqyléh.
Gravé, jji^ menqour.
11 a Gravé, (^ij naqach, j^isl-j
ndqach, j-h naqar.
— 11 a Gravé dans son cœur,
/ »... I ^ ,\ .
i>^b -9 a-Js /-26a' /■?/ qalb-ho, j.-j 1
*wjy J.9 di^sar /y nafs-ho.
Gravelle, Jj^\ jl^^csi. hissur
êl-houl, 3-^-c2w hessâh.
Graveur, (p^ naqqâch.
Gravier, ij^s^ hassouah, L^a.
hessâ, ^^s:''^^ hessJtdss, ^sL,^^
hessâss, i^Sc a'dséh. [F. Sarle.)
Gravité (pesanteur), 4 — L-v-ïJ'
thegyléh, tseqyléh, js.J tseql.
— (air sérieux), ij . rezn, a^.vï
heybah, heybéh, Xéj onaqdr.
Gravure, ^-^-^ naqch, neqch,
jii neqr, noqr, i-Llh naqdchah.
Gré, j^^=>^ khdlir, L^. riddâ.
— De bon Gré, j-h [.■£%. ^p min
Ichdltr, L:oji \ ^.3 fy êr-riddd, ^s
■■' he-khâtlr.
U'
»._,^i3J! fy-'l-tayeb,
nafs, jh\.
— Contre son Gré, ïj-is'ik J.^
dodd khdltr-ho, ^5 \.^^„i ghasbdn
a'n-ho, w'.'.^ ^>» min ghasb. (F.
De Force.)
— BonGrémal Gré, ^L p'-i;. .,1
Ij \ în dut. ou Î7i dbd.
— De mon plein Gré, <JL>\^ ,>>
^j^'>s^minddlkhdttry, j^'--^. ^^
min riddd-y.
— Je te sais bon Gré, J^-Lxs-J
J.^ fadl-ak a'iay-y.
Grec, cf^j roumy, pi. ^jj roiuu,
^Lj_jj youndny, pluriel ^^^.^j^j^
youndnyyn.
— Langue Grecque, ^!-JjJ (j'-^
lessdn youndny, ^»< r) lessdn
roumy.
GRE 2^0
— De religion Grecque, ç-L-C
melky, pi. i-.xJ^ melkyèh.
— lia embrasse la religion Grec-
que, ^-içj" Icmellek.
GiiKCE, i — -^jy Roumyéh, *xLj
^.Ji heled êr-Roum, ,.«Lj»JI Ab
fce/ed èl-Younân.
Grf.din, ^y-i'—^ f"in^y {j^i-^^
wenhouss, (j^H==^ nmharrass.
Greffe (en jardinage), *û3 loqm,
<-alj teîqi/m.
— (bureau), i-^i^ mehlebéh, pi.
sJ:^ L-::>C» meklebul ; a J .> -c a'âdelyah .
11 a Gur.ri-K, *ï^ laqqam.
— 11 Greffera, *ïij yelqem, Jm_
yloqqom.
Greffier, w^ û /i«/ei;, pi. a.^^
kolebah; J^îU a'«c/ci, Jj^s a'dou/,
_^Lj ndssikh, «j o kdtem.
C
GRE
11 a Grêlé, :>;7-'L-) iJj._^ L^j-^-'^
êd-dounyah maddrotibah bi-'l-bcrcd
(en berbère, vJ'>J7i'' âbroury).
— Les mûriers ont été Grôlés,
jk^ii)! vJIj.x)! ê{-(«nl ên-
:)^Jlj>
darahet bi-'l-bered
Vf
Grêlon, «5^^3| U-sw //e66e/ é/-
— en chef, V ^_Jo , i-— J bâch
kûleb, V- — -'^ /i«<em serr, j\^y^^
deflerdàr, --ar^'^JJ^j rouznâmdjy,
rouzndmguy.
Grégoire (n. pr.), ^w^j «^^ijji
Kryglwiiryous, ^r^ ,j.^jj-i GAri/-
(;/ioHrj/s.
Grêle (subst.), :>j. j 6ered,
^,^^J" tebroury.
— (adj.), «^j rr/';/', ^Jj re7J/7
(en berbère, ^n^j^ ^'"^î/?)-
bered.
Grenade (fruit), àjl-^j roumwâ-
nah, roummânéh. pluriel vji^^-jw.^-,
roummdnâl; ^U. roxnnmân.
— de guerre, ^j^-^ qounbarah,
ïj^^ qcnbeyrah, pi. ^»jL:i qendber.
— (ville d'Esp.), A-î^l-^Jy^ G/»er-
ndllah, Gharnâllah.
— Natif de Grenade, ^hl.!j-i
Ghernâlly, Gharnâlty.
Grenadier (arb.), ^i^^ ^j'^'"
chadjerel êr-roummân, b ï^—s-*-
.1 '^j.]] sedjrah dc-'r-roummân,
,IJJi .s-^ chadjar êr-roummân.
— (soldat), e^j^'^ qounbarahy,
aw^Ji qovnbaradjy, qounbardjy,
pi. i,^ y^ qnunbardjyak.
Grenadille (fleur), ,.>'^-" '^r-
seJjfl' é/ouan (m. à m. des sept cou-
leurs).
Grenadin. {Voy. Natif de Gre-
nade.)
GRI
Grenier, ^^j^'' mahhzen, plur.
j^jL-dr-* mekhdzen (d'où le fr. ma-
gasin); ^jS>horrà, pi. I »a* ôhorrâ.
Grenouille, pA — i._^ difda',
doufda', pi. ç-Jlï^ dafàde; kx^:s.s.As>
difda'ah, ^^i:l^:^ difda', yj^ "*e-
(jitergner (en berb., t~5\i"/=| dmqor-
qar, pi. .1 — ?j_tt_L,s-) 1 îymqourqdr).
{Voij. Crapaud.)
Grief, s.L^wdw khessârah, >j-'^
dourour, j^ cherr; i-^ siyah, plur.
vjl^L~. sii/rtf, iJ-^Lj 6«//eL
Griffe, ■^ >-i_:s"* moukldâb, pi.
..^JLi:^ mohhâleh, ^ ^JL^r'' mo-
3^
khâhjb; ïvi-î deferah, plur. «Ji^y
déferai (en berb.,ji^jl îijcher, plur.
..La.;! êijchârenn). [Voy. Ongle.)
— (sceau, signature, chiffre),
^j-iL toghrà, iji.h loghrah.
— Je t'ai tiré de ses Griffes,
ij^xiiJ ...j= oJj;^l.:i. khalast-ak min
qobdel-ho.
Griffon, i)^.j=^ harych, La.Ài
a'nqâ. [Voy. Hippogriffe.)
11 a G RI FFONN É, i)^j==^ kharlach .
11 a Grignoté, j^—^-^ teqouer,
y,3^3 qarqach.
Gril, 'j-.iu-» mechouâ, ^yJ:.^^
286 GRI
•^^L^fi mechehU; v >IS}\ ^ij.-;^,.
haddâd êl-kebdb, ^Ju^^ qermich.
Grillage, Grille, >^i-^ cheb-
bâk, i'S^t, chebekéh, pluriel ^bji^
choubdk ; ^-^-^ chebbayk.
Grillé (rôti), ,^^i^ mechouy.
— (grillagé), i^.-^>o mochabbek.
— Pain Grillé, ^J^j-^j-'i-^ '^^
khobz meqermouch, i._.-»j..iL» j/V^
a'ych moqermech.
Il a Grillé (rôti), ^_^-^ chaouà.
— (grillagé), '^.^t, chabbak.
— 11 Grillera (rôtira), ^j, — i;._j
ychouy.
— 11 a Grillé le café, s^H^.iJ! (j^*=>'
hammess êl-qahouéh, hammass êl-
aahouah.
— du pain, V-
Jl
jcaj-s qar-
mach êl-khobz, (i^;';*'! ij^j^ l^i"-
niech êl-a'ych.
Grillon (insecte), j^.JJ♦.-.' bezyz;
,_».owo sarsour, f\. j^'^\j^^ serâs-
syr.
Grimace, si — ^S kemmdrah.
, i^^;dw khanchouch.
11 a Grimacé, ^^j) laouaq.
Grimacier, ^^^\ dlonaq, plur.
i^J louq.
G RI moire, j^"**-' ^l.-^ khâb
mechaouey; i_iiu« mechaléh, pluriel cs-sahr.
GlKl 287 GRU
Il a CiRiMi'É, (4~-i;-«.' laachlaq, Ickliijn (en berb., .j._i»L_rf mdijrjur ,
►ÙJi^y tuarbcch. {V. Il a MoNTÉ.) iv)'j'"*j' àzhêrdn, pluriel /.r-'|t-^jj'
11 aG»lNCÉdesdenl<, w^u^^ îzoxiherânenn). {Voyez Epais.)
mrr hê-êsium-ho,ji kizz, y'S hiz- — Un Gros de cavalerie, ï_L.*.->.
/••t::,Jri>i ghazghaz.
Ji
GUINCEME.NT, ^L's^^jJ^y^ se- e'zi
r-' djnumlel êl-kliyâléh, »'y.
yyr êl-csndn.
Gris,_^»-^ morr, ^:
,„' ' ^.'' lordhy, V ^.j-^' àclihab (en
berbère, ^^j\ îijchad).
, — Femme Grosse. [Foyez E.\-
remàdy, j CEINTE.)
Grossesse, J-=w hchl.
Grosseur, ià_i-i g^/io/s, ^-^
Les cheveux deviennent Gris, toukhn. (Voyez Épaisseur.)
yxAÔ\ V ^~iuj' telchyb êch-cha'ar.
t
— Il a des cheveux Gris, "ij-y^x^
V S.Ju- chaor-ho chdyb.
Gi'.ivi:. :>j—l! lerd, :;f^'J terd,
.,Lyw soummdn, (.ry— soummoun.
Il a Grossi (v. n.), JiU gkaladd,
(ihalazz. ialiJ tcghellezz.
— 11 Grossira, isiij ygkledd.
— â. Idiacliyn,
Grossier,
ij-:.-
y-^^Ju,j rec/iyn, f. ii.i:,, rcchynali
Il a Grogné, ^s»-; ze/;cr, *^*=^ . a^ katyf. [Voyez I.ncivil.)
khamkham, ^y-^sr' ieklianzcr. Grotte, ^ ^S kalif, kelif, kn-
— Il Grognera, ^ — ^ j- ;' yzher, haf, pi. y^^»-*^-^ bjuhouf, <JL>'~i-Ç
kelifdl; <. '^^j -t- serddb, pluriel
v._^^l^^ serddyb. {V. Caverne.)
Grouin de porc, JJ.J bouz, plur.
\^»3\âboudz: , Q«_i_:s-" !j> 5 ^ij ;
zcnfarah dê-'l-kallouf, ^j V-=sr *5
foumm êl-khauzyr, ^^ — ir h=^ kher-
toum. [Voyez Gueule, lii m:.)
Gruau, J^»--' bourghoul, pluri^-l
Gros, ■é-;li ghclydd, ghelyzz, pi. ^Sz^^y. bordgliyl.
)^ ghclnzz, .\^~Mi ghelzdn;y^' Grue (oiseau), ^^^-J f-i ghour-
yzhor.
Groin, {foyez Grouin.)
Il a Grondé, *^ chelem, chetam,
^...ocj ' ênla'b, •-*» hemer, »^Js hcm-
nicr, ^'(Là-.' tendzaq, >J^^3 dam-
dam, *o nelœm, '^jj ncJiâ.
Gr()NI)i:rie,
-tj chelem, >-v
nchdm.
GUE
288
GUE
nouq, '■^yj^ cjhournoxik, ghernoul;;
^UÀa) laqlaq ; Sj^ kourkij, plur.
-SLi kerâky.
— (machine), v '^j^ douldb,
v«J^_»3 louldb, ^i;J.s-*-'° mendjanyq,
mengnnyq.
GuADALAJAHA (ville d'Espagne),
8.L_.:2^^ '^^'_j Ouâdy êl-Jiadjârah.
GuADALOuiviR (fleuve d'Esp),
^^x51 ^^j Oudd él-kebyr.
GuADAMiis (v. d'Afr.), ^^^ij-i
Ghaddmess (en berbère, |»»4.*.j J^
J'dyms). {Voy. GadamÈS.)
GuADiA>A(fl. d'Esp.), iil^^M^.
Ouâdy Anah, i->-J-'j Ouâdy ânah.
GuADix. (ville d'Espagne), ^^\*
. l! Ouddy Ach.
GUExMLLES, l=j.-Jsj-t chcrlovll,
pi. Js^Ll^i:, cherdllytl. {Vuy. CniF-
FOi\, Haillon, Habit usé.)
Guenon, i^j-S qerdéh, qerda/i.
qirdah, qardah, gardah, ij.-S qerd,
qird, qard, guerd (en berb., ^JUA^,y
t'jhkyll, i=lr^' tazoltotl).
GcÈPE, jj-^-j; zenboxir, J^^->\
zenboul ; aIss^Lj ndkla/i, pi. J.=s-Ij
ndhal; i—hu: zelqetlah, pi. Ja-s"^;
zelâqelt.
îdn, iJ_j-^ choyéh, ^p^i bess.
— Je ne l'aime Guères, *-=».! l^
J.J.3 a ^ ma dhobb-ho chy êlld
qahjl.
— 11 ne s'en est Guères fallu que
je ne l'aie ballu, vj^Xi WaiL. L.» J
Gué, ->U' '-> ^_^r-^ mecbra de- \-:,i ya lou ma chouyéli konl darabi
'l-oudd; i^^^s"* mokhdah, mokhdéh; ho.
i.^[:sr' mokhdddah, mokhdddéh, pi.
jcilsr^ mohhdydd; ^j^ khoudd,
:i\j]\ a.]aï;= meqlaa êl ouêd, pluriel ' ho fij-'d-ddr qulyl.
— 11 ne reste Guères à la inai-
S(Dn, J-J-5 jIa'i ^i ^j'j ouquu
^
Lli
«_o'-i^ moqulte .
— Il a passé à Gué, ^LJl ;i_i:5
qalUia êl-ouâd, ^-=>- khâdd, ^j^y^
kliaoïiaild.
GutBRE, j-^^ keber, j^^
bcr, ,l-xM A^î- a'6d êii-ndr.
Guéri,
^
iL.»^ mo'âfy, ^•.
f/"e-
ndssih, ^j^' mohry, ^s.^' inuchfij.
11 a Guéri (v. n.), t_i_ù, c/(é-/«,
c/io/(/, v_5_j'-^ ddoua, <-^-^_^ I^Vllob.
. id^ kJiafJ, Uj barrd, - ^J barra,
berrà: ,— i-^ chcfà, cl.efey: ij'-^
GuÈDE (plante), 3j3 fououah. ddouc
layyab.
GUE
239
GUE
— (v. n,), U-J barci, ,ii-j' en- Gli':iute, »,^.i.-J bâchourah, pi.
chefà, ênchefcy; s»^! — » tdb, J-c >^.',_a-i,L_j bâchourdl; ^-s^iji bou-
a'dfey^ ^sLjÙ" la'dfey, ,t»— ' 6ara, reijdjah, bourydjéh.
berey: ..^^^ nassah, -i-Xi..! êchtefâ,
^JlJ^z^] êslachfà (en berb., J— =>-
W, /if/).
— 11 est Guéri de sa fièvre,
o^xj»^— ' y^ V )Lb fâ6 min sekhou-
— Tu n'es pas bien Guéri, ! — ^
_^JL« JL kJ^Js md labett chy melyh.
— Il Guérira (v. a.), ^ — ^^.
vechfy, S;-':—i ybarry, yeberry,
^j^J-j yeddouy.
— Guéris-toi 1 ^ — i~t^ ôchfyl
Guerre, ^j=>- harb, pi. > -j^^
houroub; s^ — ^= gnerrah, i.y i
ghezoïiah, i\\ — i ghazdh, A_j,L-air^
mohdrebah (en berbère, , — i-Â_^l
dmenghy, <JLX/»!- dêmenghy.)
— Il a déclaré la Guerre, ^■i'-'
s^^i^s-'L) nddey bi-'l-harb.
— La Guerre est allumée, J-^xi^'
wv^s^' êchta'ul êl-harb.
— Il a fait la Guerre, «-^M^ ^ci-
rât, >«^jUs^ hârab, ^.»L=w djdhad,
vw-'»aï"'' v^j-aw harak êl-harb, 'j..i-
éc/i/"i/.' (en berbère, , i- — a.1 âhly! \ ' . i . , . i .•■ . .
^ ^ ghaza,^\iighazey,^\lxjteghaze,j.
— Que Dieu te Guérisse! éii!
^.^^hi y^llah yllayyeb-ak!
— Que Dieu le Guérisse! b^\
<u3iJ Jllah yllayyeb-hol [en herh.,
^.jzL>J^ dlychfou rabb-y!)
— Il a Guéri toutes les maladies,
quelle que fût leur espèce, ^iij ,!^
O^jb ^j"^ ^^ ^^yakdn yech-
fey êî-dmrddd, êy djens kânel.
— Il a fait la Guerre au prince,
j^^e>^ w-o . rakab a là êlêmyr.
— Ils se font la Guerre entre eux,
>:2.*j *^.<cc.A> «./» 'îi^*-^r! y^tflhd'-'OÛ
' ma' baadd-houm ba'dd, ,— ),'aw .si
; «^.-li X.' ^^ i '^^*-' boum lidrebynn
' ba'dd a'ià ba'dd-houm.
— Munitions de Guerre. [Foyez
' Munitions.)
GL'ÉRisoN,ï-ii'c/ie^r//),^ùj:-l Guerrier, ^^^^ /mr/'v, plur.
islechfy, a^-^ sa/i/ia'i. C,*^'>*^ harbyyn : ^J.'^"^ /./ohc».
Guérisseur, -—5 — ^ chdfy, ^'J, r'- -'■'^^ Uîouend : ^j.i ghdzy,
■.\^1} labyb.
jj^-i^ mogbdouer.{V.hFAAAQVE{j\.)
GUI 200 GVP
Guet, j^-^'-J nâddour, ndzzour, Il a Guidé, J^ dell, J-^j oue»-
sel. [Foy. 11 a CoNixn'E.)
— Guide-moi dans ma route !
^_j;»iw, ^ jjîii..! êrched-ny fy
sekket-y ! ^X^-iL^ ^^ ç}^:thod-ny
fy sâbyl-y!
Guimauve, i._^_*i=_=. hheimyéh,
khalmyah, ^j-^_-^=^ khobeyrah.
Il a Guindé, s-iL» /«/a'. [Foyez
11 a Élevé, 1T a Hissé.)
Guirlande, J^-'C ' «^'^^î/f'
Guise, J^ chikï, pluriel Jc,i;,l
, ^.1 a^ hâress, ,t^ — **^ assass,
^ --AS , reqyh.
— Le Guet fait sa ronde dans la
ville, i.ÂJ.i.ç)! r^jj'^:'. j>«-»»J1 él"
assass ydour fy-'l-medynéh.
— Le mot du Guet, j.-*-' loghz,
i,J\xo.'l l^h kelmel êl-manyéh.
Guêtre, t^LiJ' 1<eq4cher, ^^ l> \y
irâbdq, lerdbâq.
W a Guetté, Jj" lell, loll, ^jU
a'âyann.
— Il Guettera, J-^j y loll.
Gueule, i.-hjJi-:.6~ khan fou fah,
\y bouz (en berbère, ^^1 îmy, pi.
._jL»l îmdouenn. (F'oy. BoucHE.)
Gueux (pauvre), ^Ls-- chahhdd,
plur. ^-J^ls:-^ diahhâdyn; ^j-^^^
mofelless, pi. ^^-^^.li/» mofellessinn;
,y j.;^ mendabour. [Voyez Pauvre,
Mendiant.)
Gui (t. de marine), K^''^^'j^. pou-
Idford.
— (plante), ^O debkh.
GuiBRE (t, de marine),jULJI.-J'
(âlyumdr.
Guichet. [Voy. Porte.)
Guide, J.—-— )3 deïyl, pluriel
Jj^^ dcldyl; ->--.^i rachyd. [Voyez
Conducteur.)
êchkdï ; jjsi£. khdlir.
— Je vis à ma Guise, [)^L> VA
^ — K — i:. J. — s ânâ bâ'ych a'ià
chikî-y.
— Va à ta Guise! J_s J
V-5 v^
J
^Jj-isLà. êmchy alàkhdtlr-ak!
— Que chacun vive à sa Guise î
ij.]sLL -le jji;-xJ A_=.f_j ^ koll
oudhed yaych a'ià khâUr-ho!
— Telle est ma Guise, c;-^^ ^^
dâ kyf-y, J^-^ î'.^* hadâ chikl-y.
^
tan-
Guitare, à-^-^s'jS »jj-à;J=
bourah frandjyéh; :iXs—J qytdrah,
pi. wjIjLx^s qyldrdl; ^j^^j^ liouy-
lerah.
Gypse, ^— ^— ». djibs, guibs,
^..\.j.aw djyps. [Foy. Plâtre.)
201
H
H; huitième lettre de l'alphabet
français, rendue en arabe par deux
lettres différentes, qui ne diffèrent
l'une de l'autre, dans leur pronon-
eiaiion, que par leur aspiration plus
uu moins forte.
La première de ces deux lettres
est le hd ou hhâ, -., sixième lettre
(le l'alphabet arabe moderne (hui-
tième de l'ancien alphabet), et qui
se prononce fortement, équivalant
ainsi à peu près à noire h aspiré,
mais articulé plus durement en-
core.
La seconde est le hé, i, vingt-
septième lettre de l'alphabet arabe
moderne [cinquième de l'ancien al-
|>habet, et vingt-sixième de l'alpha-
bet moghrébinj ; elle équivautà peu
{>rès h notre u non aspiré, si ce n'est
qu'on la fait presque toujours sentir
dans la prononciation, quoique d'une
manière beaucoup plus faible que
celle du hd.
Ha! (exclamation), u» hd! li yâ!
— uJ ! êijhàl 5-J ydh! sL ouâhl
— Ha ! que je suis malheureux !
,3j^.=^ 13 yd liasserl-y!
Ha, nom de la sixième lettre de
l'alphabet arabe, (-.), Le». M, Le».
j^-o hd kebyr. {Foy. ci-dessus H.)
Habile, jJ;.>-_cv hddeq, J-^Lii
qâbel, ^JU aâlem;j^lJ:.. châtier,
pi. jL_i:_.i, choitlUtr ; j-Sbl^ mdher^
mêher, pi. ,Jj.»Lp mûheryn; AscUw»
moste'id. {Voyez Adhoit.)
— Plus Hahile, ^— --^1 dnihar,
flt^\ dchlar.
HabiliîTÉ, A_3_\a. hadqéh, hed-
qah, S'- i'im, jJ-»-^' qdbehjéh, S.L^
me/idréh. {Voy. Adhesse.)
Hadillé, i;—f^ Idbess, pluriel
,~~j^ hibessyn.
— ils sont tous Habilles de la
môme manière, J^-j ^.^^ »-^.jb
Jxi. holl-houm hibessyn beferdchikl.
11 a IIaiulli';, , , — ^ labbuss.leb-
bes$, w»*i kassd, kessd.
H An 292 lîAI]
— Il s'est Habillé, ^ri-^ Iclcss, — Habit usé, a-)Lj.:> derbdlah,
^j^'^ telelbess. derbcUéh, plur. vO^l,',0 derbâlàl.
— 11 s'Habillera, (^-Jj ylbess, (^'«i/. Haillon, Guemlles.)
yelbess-, ^r^i ytlebbess.
— Vous vous êtes Habillés, Wtu^)
lebeslou (en berb., **J.j' telsem
— Marchand de vieux Habits.
P''oy. Fripier.)
— Ton Habit n'était pas encore
-Habille-toi! ^-.-:_3! êlbess! \ «Ç^evé, jlTU
J J^L.; ^^L\y
J.^1
J! êi- ' r
êlbess ak! ^'j L^V ^..^
besstsydb-ak! (en berb., ^^'1 i/s,_»~.!
îssou, ^^.J.J' rr-j^"' êlloustheleb-ek).
— Après que lu te seras Habillé,
vj— jL_A_j' vJL-w.^) L_3 j-xj ba'd mû
lebest tsyâb-ak.
— Il s'est Habillé en femme, ,.y^
i\jÀ f^ it'^ ^^" lâbess loubs
îmrât.
Habillement, ^L^_J lebâss,
/wL^J! îlbâss, ^*4_»_3 /e6s, loubs,
ff->j — ^-^ melbouss; <^y thoub,
Ihouab, Isoxiab, pi. v >i — Ji Ihydb,
Isydb, wj'_»J'i êlhoudb. [V. Habit.)
Habit, ( r-'-T^ lebdss, pi. C-^LwlJ
lebâssdl; ij-*^i kissouéh, kissouah,'
pi. ^JLj^j^'^ kissoudl; Aj|y thoudbéh
(en berb., L*^5o liksoud, iM thele-
béh. [P'oy. Habillement.)
— Habit de cérémonie, .jl;;_À_3
qafldn, i-*.\:L khilaah;l»S kissd, pi.
^jL*«r kissdoney.
^-
-■ êl -lebdss betd-'ak lyssd
md kdn chy molammem.
Habitable, j.->«L^ a'dmer:j^^x^
mo'ammer, ^y'Lx.' ma amour.
— La terre Habitable, .^^^
^j — *i~»Jl êl-drd êl-admeréh,jJ\
jy-*-e^ êl-berr êl-ma'dmour, LjaM
j^A^x^i I êd-dounyd êl-mo'ammer.
Habitant, [^-^1-— sdkenn, plur.
ij^il^ sdkenyim, ^j^-^ soukkdn ;
. Ix.- se/tAwi, *..£j weqym, meqaym,
mouqym, ^^■^'■^ motemekkin
— Les Habitants de la ville, \s>\
4J.j->.*'i dJil êl-medynéh.
— Habitant du pays de l'I^st.
[Voyez Oriental.)
— de l'Ouest. (T. Occidental.)
Habitation, ^y^-^ makdn, me-
lidn, ^IX» maqdm, ^sL^ sekn, soitkn;
jy^ manzel, tnenzel, pi. JjLA^me-
nâzel (en berb., ^^--^-^ '^'^^'y/j^Jj
owct/h). (Toi/. Domicile, Demeure,
Logis.)
HAC
293
haï
Habité, y^s-^^ meskoun, y^ c(/fg, plur. >JLj-%=-' nedjeqâi; i>Xi
u amer, » — <>-*/» mo amnicr, \y^''
ma'dmour, ,»iJi.-> md'niour.
— Co villiigc n'est pas Habile,
i j a\.^^ ,i> L^ s^jJ) ÇXsi hadéh
êii-dechrah mû Injé nies!cou7ia/i, l-Va
,.owx<> , vi.'» ,i.x5! /lac/a êl-kafr moch
iiio'ammer.
— Dans loui le monde Habité,
.J_.,\1^M j^Xj^ ^ fl/ koull êl-
nidél- mesko u n éh , iJj,>w.oJ I ^~.>:>- -?
fl/ djemy' êl-vieskounéh.
lia Habité, ^>wsa/.an«,sa/ieH/i.
Habitude, j^'v^^ îmiizâdj, ^K"
nnzûdj. {Voy. COUTUME.)
U s'est Habitué, ^_j)y louallef,
louellef; ^jxj in'onad, teoited; J* -
tdhiiel. {V. U s'est Accoutumé.)
— 11 s'Habituera, ^ ^lyj tjloxial-
Icf, ylouellef;^ h-'-'-i ylaououd, | 'Abomina";i'on
ylcuiioud; Ji-^J ytàlthcl.
ll.\i!i rui:i., -i — ;; — *-^ mouuid,
^^M«- -■> iniiluuf.
qadoum, ^A3 qodom : aiia^ nuitla
[Voyez Cognée, Hachette.)
Il a Haché, fj^^^- qassass.
Hachette, - — -^ — -■ mallilssah,
mellâsséh, •sJ'j-i qhazzdlyah ; ^.h
laher, pi. j-^-îs' atbâr.
Hachis, i-^ cjyméh, ^j^ form.
Hadbamout (pruv. d'Arabie) ,
vOj-'i^^-s»- Iladdranioul.
[\
Haduien (il. pr.), ^»-jL^ ,jI
.■Idrydnouss.
Hady (n. pr.), ^^i.* //«<///.
Haiia (prov. de l'empire de Ma-
rok), i.=wL2w Ildhd.
Haï, i'-r — ^-■= inckrouh, ^^x.^
mahghoudd .
Il a Haï, ?h harali (en berbère,
>j;^*,r krahat, Laraliai. (Voy. lia
AbhoiuiÉ, Il a DÉTESTÉ, Il a eu eu
Haie,
'JJ
i-b, i_J
J«
ertt7(
Habituellement, iS^\ - — j
fy-'l-addéh.
Hâbleur, ^j;'j^'^ Idfzdn.
Hache, is.ji ferra' ah, pl. .Jl^'-t- ►3
ferra' dl: ,^j -^ châkour, pi. fj [^-i^
c/toudknr: j._.^o liiliah: lJ>-^' "ic-
pl. y ^'j tj zcroub, zouroub; ^^\-
syddjéli,y\.'JL
seyâdj.
— de treillage, de clayon nage, de
branches sèches, ^^^^-^ djcudyéh.
— de soldats, ^_jr^ saff, plurirl
^ i*I.^a Sofollf.
— r.M Haie, i-^ à^ ^"H '"'([•
r'
-O;
<L
UAL
— Entouré d'une Haie,
motsayyedj.
— Il a entouré d'une Haie
zarab, zereh, ^^---a— sayyadj,
lesayyadj.
— Il a mis en Haie, ^ ^^ saff.
Haillon, ^-*^»-* merqayah, pi,
v04*9j^ merqa'yâl; IS.^ khorqâ,
pi. vjl^l — 5. à. khorkât, ijj-^ kho-
rouq; Jsj~is\^ cherâitoutl, pluriel
h..]s\j^ cherâiiijU. {yoy. Chiffon,
Guenille, Habit usé.)
— Couvert de Haillons, h^^x^^
mocharmeit, J^-.y] ,1, <,j ! âbou cha-
râmylt, J^JsIJi-jjI âbou cheràllyll.
Haîne, (_r ti ghard, ^jcx^ boghd,
boghodd; ^j—^ kerh, kerah, ijS\
îkrah, ù-&w^ kerâltah, iài^.redyléh.
[Voy. Inimitié.)
Haïssable. [P'oy. Abominable,
DÉTESTABLE.)
Halbran, f'^jJ^baUouahech;
iJ^a. djerhéh, pi. v
HalÉ du soleil,
)jcs. djerbâl.
y y
râtiy, k_^.iuû>' moqascheb.
— Il a HalÉ une barque, v .^s■~'
sehcb^ sehab; j:^ djerr, djarr, guen:
Haleb. [Voy. Alep.)
Haleine, f>Ji> nefs, nefesG, nafs,
294 HAM
pi. ij^y-^ nefouss, ir'j^t ânfouss.
[Voy. Respiration, Souffle.)
— Difficulté d'Haleine (asthme).
^Jik:.\ hjfiy^ saoubeiêt-lencffijuss,
^jji\)\ XL..CS dayqet ên-nefs. {Voyez
Asthme.)
— Mauvaise Haleine, aj^-s:^ me-
djouyéh.{V. PUANTEUR de bouche.)
— 11 a repris Haleine, , r-^ naf-
fass, neffess; ^f^s.^' teneffess.
Halicarnasse (v. ancienne de
l'Anatolie), ^^\^y Boxidroun.
Halle, j'jLj bâzâr, ^U. khân,
i-^.a.. rahbah; ijij;-^ souq, pluriel
^ij.^] âssouâq.
Hallebarde, -sj^a. harbéh, har-
bah, pi. CL'b^ harbctl. (F. Lance.)
HaLLEBARDIER, ^a^bj^ hoT-
bddjy.
Hallier, iis^i ghayttah, pluriel
C-J— is;vi ghayllâl; isJL o'ileyqah,
(jJ.c o'ileyq. {Voy. Broussailles,
Buisson.)
Halte, ^^^O mekis.
Hamah (ville de Syrie), »'- — <>=».
Hamûh.
— Natif de Hamah, ,^^1-0^ ha-
mdouy.
Hameau, CLIj belydéh, belydah;
IIAU
295
Il AU
^i.i kafr, pi. yjS^ koufour; y-i^^ Idb, ^^ kelâm. [Voy. DISCOURS.)
dechdr; ir—^^ decharah, decherah, Il a HARAiNGUÉ, v. -^i^^ klialtab,
j)\, jLù decher: ,L.> douar, pl.j'j-^ v_^Là. khâllab.
doxioiidr (en berb., C^i^ îaddarl, HarAiNGUEUR, > 'LLi. klieltdb,
plur. .'3aj' tou(iddâr). [Voy. BoUR- Jihattâb, s ^-^^^ khaltyb.
GADE, Village.)
Hameçon, s^'lx^ sanndrah, plur.
Harassé. {Voy. Fatigué.
Il a Harcelé, J^-==- harradd,
vj;^' ,LL.*sa«ndra/, ►AjLwcso/icïiyr," y:s.js>. djardjar, J-^ diaqà, .Ll\
4J i^ hellâbéh , pi . <^ )^ Mdhjb ;
SjLIw senndrah, sennâréh, pi. %1-^
scn7i«r, j-^^A— . senanyr; i^jZ, chou-
kali, pi. >j:^!(5-i- choukât; ^LLà. | â/, pi. cJ^ dlûl; bj. routa; iju.^
êchqey, fr-^^ liahass.
Harde, A-awL.a^ hddjéh, kdgnéh,
pl- ^,^j=- haoudydj, haoudyg ; Jl
Wie/Zay.
Hamzah , signe orthograpliique
des Arabes (*), remplaçant Vdlif,
sy^J» hamzah, hamzéh.
Hanche, Sj-^Lâ. khâsserah, pl.
j'^sK^ klioudsser: iïa. Iieqnh, y^'^^
khdsser (en berbère, ^^-LLl»! é;u-
châch, pl. jwi,Li^i îmchdchenn).
II a Hanté, (^j'-^ mâress, ^j"^
/«raç, J>»iJ' tefaououad, ^uIjjl^' /e-
tnanlaq. {Voy. 11 a Fréquenté.)
— Ne Hante pas les méchants !
» ... Vk . I •• I
chy êl-dckrdr.
IIaQIENÉE, iJl^, rehinu'inéh.
Harangue, i^— is-' mokkdnc- {Voy. l^dURAGEUSEMENT.)
béh, A-Jai. kholbah, ^JziL khitr- Hareng, *j , rym.
1 •■>
mêla ah, pl, P^;:/» metd'a; J^ chy,
pl. ^1 éc/ij/c (eu berbère, ,j'-V'
îberdân). {Voy. Habit.)
Hardi, j-.ww_çs. djdsser, gdsser;
^js. djery, j— l-=s-^ modjdsser. {V.
Audacieux, Brave.)
Hardiesse, ^-.L=sr^ modjdsse-
ré/i, ij^—s:^ nxotdjdsserah, ^L_2w
djerâ/i, ly-=>.l îdjtird, îglirâ, 5^1
uljlirah, îglirah, Sj^ ghayrah. (V.
Audace, Bravoure, Courage.)
— Il a eu do la Hardiesse,
<^j^ êstddjcrey, j^.s:^ ledjds-
ser. {Voy. Il a OsÉ.)
Hardiment, i,^~.çw djcssourdn.
HAS
Hargneux, ^^' neliess, plur.
206 IIAT .
— Au Hasard, C-^s-^' J\ îlà
cnv
nehessyn.
êl-bakht,
iÀj| Ja a' là ênnes-
Haricot, i-^-ijJ loxihyéh, lou- syb, *^i i^y J-^ a'ià berekel ^l-
hyah, L.^^) loubyd, pi. 'JL^l^,-^^ lou- i^f,^ ^\ ^[j L ^'là bâb Allah.
byâl.
Haridelle, ^-^ -^jS fars sa-
qell.
Il a Harnaché, ~j. — • sarradj.
Cl
serradj, serra g, Ja.^j bassad, J3_=s.
_.j.^3! hall ês-serdj, -^i^ chedd.
HaHiN'OIS, s3._£ o'ddah; ^j — .
scrdj, serg, pi. ^*j—^ seroudj, se-
roug, souroudj, j—^^-^ J)Ji-& a'ded
kheyl, is' — ^i bortssdll.
— Fabricant de Harnois, ^jj^
serondjy, serouguy. {Voy. BoURKE-
LiEK, Sellier )
Haroun (n. pr.). (F. Aaron.)
Harpe, ^--f- Ichenk; z^'-^s qy-
târah, pi. w^'jL^a qyldrâl; p^^^ls
lanbour, pl.^^.jLi? lenâbyr.
Harpie, Jj-à ghoul, J_.i 9/îou-
/a/i; iikdv khallefah, pi. «olik^i.
kheltefdl.
Harpin, Harpon. {Voy. Croc.)
Haim'. (ro?/es Corde, Lien.)
Hasard, i-à^— sedfah; i-ij.^
sodfah, pi. C^!-3-^-^ sodfdl, ^->"-«
sot/flY; à_3.5— ^>-- vwssddefah, Lxs_a
qaddd, ^^' — i-ji îllifdq, ij-hlsr^
itioukl.dlteréh. [Voy. FORTUNE.'.
— Par Hasard, ,^_v~<s3lj i;e-'s-
sodaf, i»~> sooudn, LaLiJi îllifdqdn.
11 a Hasardé,^-!? Là. khdilar.
Hasardeux, ^^1-^'° moukhdiier.
[Yoy. Fortuit.)
Hase, à.0.1 drneléh, drncbah.
Hassan (n. pr.), ^''-'^=^ Ilassdn.
,.,L*-s:-'' êl-Hassân.
Hâte, i>— Us:^ a'djeléh, <Ay^ se-
ra ah, J.A.s-*-' la'djyl, J-=s:^ a'djel.
aaguel^ à-},\ zerbah. [Voyez CÉlÉ-
-*)..
KiTÉ, Promptitude.
— En Hâte, à la Hâte, J—t
bi-'l-adjel, be-'l-aaguel, i-- ,JL' bi-
'z-zerbah, ^^3 qaoudm, -'Çs.^& a'd-
djeldn, Izj^ sera'dn, Lt ^^/î mesra'-
dn, j^\ vJI- — Sj^.-i be ouaql douel.
■";':' fyssa'.
I! a HatÉ, J^^ a'ddjal, ç-^^-^'
^
— Il s'est Hâté, Jj, raouel.
^3jX.Cw êsladjel.
— lise Hâtera, J_?j— J yraoncL
yronel, J.s:*^'^'***:'. ysla'djel.
— Ne le Hâte pas ! J=s:*^"^-^ "il Id
Icsla'djel !
l'Ai" 5
lIÀTli", qui se IIAte, J^lza'ddjel.,
Jjc*-^""'' inosUi'djel, Jj-F' a'djoul,
J.~3r- a'djiil, dguyl, 9 j-^' mossari',
^li^\zerb(în, zirbân. (T. Prompt,
PUÉCOCK.)
— Figues Hâiives. [F. Figue.)
II AL BANS (t. de marine), a^^^-
sersijah, pluriel c^»-*— »— sersydl;
^jL^I JLsw hebdl ês-sondry.
— Porte-IIaubans. [F. ce mot.)
Hausse, ^'^j' îriifda.
11 a Haussé, -1^ a*//a. (T. Il a
Élevé.)
— Il s'osl Haussé, >li qdm.
Haut, J^ a'dly, Ja] d'aly,
pi. -oi aald; ^'~':y-' moiiefe . {Voy,
Élevé.)
— Le Très-Haui (Dieu), ti^\
J!.»y u^llah la'âlà.
— Le Haut (le sommet), ^_.|
doudj, ôudj. (F. Ci.Mf, Sommet.)
— \j: Haut de la maison, À-iLJa
^.^*~J1 labeqal êl-beyl.
— En Haut, ijj>5 fouq, fauq.
— D'en Haut, ^^^ — 5 ^_. min
p)uq^ nùn fauq.
— De Haut en bas, ijij;-^ ,.r—^
y^-x- ^.\ min fouq ilà tahl.
— De bas en Haut, O^œ"' ^^w»
^^ 3 J\ min tahl îld fouq, ^y»
97 11 A\
f^jS ^n ji-~.l niin dsfel îlà fouq.
— Ilaut-dc-chausses, »-i.?l — =«.
Ichdqchyr, yJ^sl^L chdqchyr: J'j^-'
, scroudl, plur. J. — Jj\j^ serdouijl ;
i ^V lebdss. [Foyez Culotte.)
— Haute mer. {Voy. Flux.)
— Haut mal, ^ j^ sara . {Voy,
Épilepsie, Mal Caduc.)
Hautain. {Voy. Altieii, Fie»,
Arrogant, Orgueilleux.)
Sa Hautesse, c. — ^1— ^ ' '^=^
djendh a'dly, J l-*^ ' * > L J ! é/-5afc e/-
a'dlà, 'iya-a. hadret. {V. Altesse.)
— Sa Hautesse le sultan Mah-
moud, :)j^ «.Jj^ll Sy^:&.:^ hadrel
ês-soulldn Mahmoud.
Hauteur, _»-.U a'iou, ?--^j' h--
lifâa', »j-i^ a'idoué/i, 4xi, rifaah,
î^.:;^! î'iild. {Foy. Élévation.)
— (fierté), ^jj~i gharour, jSJJ
lekebbour. {F. Fierté, Orgueil.)
— Il a dx)uze pieds de Hauteur,
r»^3 j/.*-"J' Jj.1- a'iou-lto êlsn-a'ch
qedem.
Havre. ( Voy. Port.)
H.WRESAC, J._.'-3r" li w'J^ill.
cherrdb dc-'l-djeld, J. — L^ v A^^ù.,
cherrdb gueld, sl^-i behdh, v AJ\
êqrdb, i..i ti tourbah, J— -i kyssah,
y.^.^-^ djyb. guyb, *-_ 2v djebbah.
38
HEG
298
HEN
guebhéli, > '<>■ '■^^^ maktouh, ï.D-i. lâlhynba'd êl-dlf êl-messyliyéh mou-
chekârah, i--i^=>. hanechah [Voyez
Besace, Bissag, Sac.)
HÉ, nom de la vingt-seplièrae
lettre de l'alphabet arabe (s) La hâ,
hê, hé.
HÉI ^^ ây! êyl ^l-» Myl L)
yâ I !- J \ êyd ! âyâ !
— Hé, toi ! ^ i— > î êyâ-Ti ! uyd-Tt!
— Hé, vousl /»^^-^. I êyâ-koum !
âyâ-koum !
Heaume. {Voy. Casque.)
Il a Hébergé, Iji âouâ.
HÉBÉTÉ, Jr-i^^ dâyTch, Jr-^J^
molarmakh. {F'. Sot, Imbégille.)
II a HÉBÉTÉ, A-(^ behham.
■ HÉBRAÏQUE, ^^i^j.^ e'brâny,
i'brdny.
HÉBREU, ^j-f- ebery. [V. Juif.)
Hedjaz (pr. d'Arabie), jL_;S^^'
êl-HeJjâz, el-Hegâz.
— Natif de l'Hedjaz, ^'^ :3-
Hedjâzy, Hegâzy.
HÉGIRE, 2!»^® hcdjrah, hedjirék,
heJjréh.
— L'an 1836 de Jésus-Christ
répond à l'an 1252 de l'Hégire,
^\ 4X«.U iïsly â^ssrr***^' ^^^
^ }~.
ô\
(jrr'*^j ijT.'^b c^rr~*j
ês-senet Ihemân-myéh selléh ou the-
âfeqah li-'s-senéh alf ou myleyn ou
êlhneyn ou khamsyn êl-hegiryyéh.
Hélas! ^\ dyl ^_. oueyl 1- — j
ydï j__J-Jj ouayl-y l Ti\ âh! b! êyd!
ï'j ouâh! -ti âkh (en berb., jj ou-
oul ^_5_3 oueyl 'w/» ouogh).
— Hélas! que je suis malheu-
reux! -Jw^a. b yd hassert-y !
Il a HÊLÉ, ^3-'^-' nadà, nadey,
X — c Js-s aayalt a là. [Voyez II a
Appelé, 11 a Crié.]
HÉLIOPOLIS (v. anc. d'Egypte),
lJ**''^ LiT"^ y^'yn êch-chems [m. h
m. fontaine du soleil), a_j .LJsLJî
êl-Mâtldryêh (m. à m. eau fraîche).
HÉLIOTROPE, J.j-^ khyzrân.
Hellène. [Voy. Grec.)
HÉLOUAN (bourg d'Egypte),
«Ula^ Helouân, Houloudn.
HemI **J naam!
HÉMESSE (v. de Syrie), ^-ç-=>-
Hemess, ffems.
HÉMORRAGIE, v^! £j ra'âf,
reu'âf, ré'âf, rou'âf.
HÉMORROÏDES, i^j-^L-J bdssour,
pi. j,^l_jj towflsstr,»-—)^ beoudssyr.
He>'NÉh (fleur et poudre cosmé-
tique), <iw:.-a- t^J thamr hennéh,*^
Ixss. thamr hennâ.
— (arbrisseau), à. — ^a. hennéh^
IIEH
299
HER
hcnnâ, .:.-:>. hctmà. hcuni/.
malnnah.
Il a IIln.m, ^— ç
Jl.^.^ eahal.
Hennissant, J-S'!"<? sâhel.
Hennissement, j^—^^ sihdl,
J..^ sohl, ^-J^ sahyl.
HÉPATHIQUE (adj.), ^-^ keb-
dy, ^^^i hehdâny.
— (plante), i'^^xS hehedyah, ke-
bcdyéh.
Heptagone, ^'~ — ^ soubâ'ay,
ji.^**.^ moussabba , moussabbe .
HÉRAUT, ^^L;-^ menâdy, plur.
,.t — - — i!-^— '■'" rnenâdyyn: (J^La.
tc/idouch. {Voy. Huissier.)
Herbacé, ^-.i^^-s^. hachychy,
çaA^ a'chchy.
Herbager, > ^'l — .i^ ou'schâb,
eu'schab, JL£) baqqdl, JIHj baq-
qdly, ,'-xc-à. khadddr.
Herbages, àlh baqlah. pi. Jïj
hoql, jjSii bouqoul; ^y merdj, pi.
-.«j — ^iiiouroudj. {Voyez Herbe,
Fourrage, Plante.)
lli:itltE, V ^_i:,L_i a'dcheb, i.J:.c
cit'chhah, eu'chbéh, pluriel
cuchh: .v^\....;;.a. hacJiyché/i,
^ kiwddr, ïf^i:cL khoddraJi, pi.
j-«^^ khodddr, kkedddr; j-^^"^ qas-
==>jj tsougahf
sxjl (en berbère, i — ^
ihoMqah).
— potagère. \oy. LÉGUME.)
— sauvage, ^3T— ' rA-rr*~^ '"'"
— k faire des cordes, iila. helféh,
helfah.
— Corde d'Herbes, {Voy. Corde
de sparterie).
— Marchand d'Herbes, d'Herba-
ges, {Voy. Herbager.)
Herbier, <Zj^'-^\ '^j^ hhaznel
ên-nebâl.
Il a HERBOfllSÉ, ^.-^^^ a'schab.
Herboriste, v._^'L_iLi eti'schdb,
^U— sehzadjy.
HÉRÉDITAIRE, c^^j^ viyrâlhy,
myrâlsy, c;-''j^ oxierdlhyy.
— JNIaladie Héréditaire, (j^U-^l
i-Jl,.-^ tmrddd myrdlsyéh.
HÉRÉDITÉ, ^'j^ his, êrls. {V.
HÉRITAGE.]
flÉ,RÉSlARQUE. (T. HÉRÉTIQUE,;
HÉRÉSIE, ^i/ knufr, î--'*j bad',
~" àcJ>j bida'ali, boda'ah, pi.
<-C J>j
""^ bodo'dl, bidit'ât: --3-' tllidd; i-B.U
/,«c%c/,, J^^l^ hachdych , S^^ ^,^^^,^,,^ p,^ ^ j^l^ ^,,^/^^.^ . ^ ^^
eebzotiah, pi. vJLj'j^ — y.^ sebzoudt ; berinqah. {Voy. ERREUR-
HER 300 HER
HÉRÉTIQUE, ^.=N..L=«. khâredjy, HÉRITIER, ^y^ouereth, ouerels:
ijaSsrafd, ^^^^j râfeddy, J-sr-l^ ^Ji^^j ouâiels,-p\. ^^Jj^oudretsyn,
molhid, !>J-^^ mobde, ç-J-aX* mol
beddi'; ^-ïj-hjSi herlouqy, pluriel rels, «^,Vl'
ù.sJo\j2) herâlqah.
HÉRISSÉ, ^j>-^ medjououd.
Il a HÉRISSÉ, -^*=>- dja'ad.
— Il s'est Hérissé, v SsJ teqel-
leb, >._^3 qabb, J.ÂJiJ" leqanfed.
— 11 se Hérissera, ^.^lH:} ytqil-
leb, y -£j yqobb.
— Mes cheveux se Hérissent sur
ma tète, -~.l, As- >^iLj ^ Ck«ii.
chaar-y yqobb a là rdss-y.
HÉRISSON, J.a-~-3 qanfod, qon-
foud, pi. J-sLis qenâfed.
— de mer, 5^.>-5 qadrjrah.
HÉRITAGE, iJÎjj ouerdlhèh, oue-
râlséh, iJj^ ouerelséh; w^jt-^^ my-
rdth, myrâts, O *»_»'» mourais, pi.
w^ .'_«^^ mouâryih. {Voy. Lf.GS.)
li a HÉRITÉ, '>^'jj ouei-elh, oue-
rets, vJl.',_a;:^! êslouerels.
— 11 Héritera, Cj,^— j yourets,
ijourclh, C^y yourels,
— lia fait Hériter, ■^•^^ouerrels.
— 11 n'en 0 rien Hérité, w^y^l w/»
^.t, a;^ md êslouerels min-ho chy,
— 11 a Hérité de moi, moi en-
core vivant, if'L^usr^Lj lj!_5 JjjX^!
csloiicrels-ny ou dnâ bi-l-kaydl.
vj^ ourrdls; ô-'jj^^*— * mosloue-
'j^ ^«^.=5.1—0 sâheb êl-îrls
(en berb., v-lJt_^J yâurelh; v_i^o ,_«'
dourylh, pi. (^^;|j^l âourylsyn).
— Héritier présomptif, J..^,£ J._«
oue/y «'Ad.
— Ha institué Héritier. {Voyez
11 a fait Héritier.)
Hermaphrodite, i^-À-â. A/iCH-
nelhéh, khanthéh, JLA_à. khonlsey.
khounthy, <JL^ hhéndlhy.
HeRMETIQUEMEiNT, UsXs-* nio/i-
Hermine, v^L^r^ sindjâb.
Hermitage, 4 J_jîj zâouyah.
zâouyéh, iJi-«a-o souma'ah; i~**^sr-'
mahabséh, pi. «Jl^ L....;^"* mahabsat :
i.hj\. rdbellah, rdblah, tj^ \ robd,
rabd.
Hermite, ^^j^ morâbelt, _^-
cheyUh, pi. * — s^;V*^ mechaykhah,
•jLiu-o mochâykh ; j^^..^si. habyss.
pi. L**.*». hobsd ; J._a.^z* molouaJi-
hed, ^jSÙj> monfered.
HerME, «i-l~3 qyUh. [Voy. DES-
CENTE.)
— Attaqué d'une Hernie, J^-—-
'»ie(^(/oi</.
IlEU 301
HÉROÏQUE, ^!jL^ pehloudni/,
t^j'f^ ghezaoutj.
HÉROÏSME, i — c—sr— scdjaah,
segaah.
HÉRON. Ji=J halll.
HÉROS, v_5j'— i gliàzy, .^j.-^-^.
pehluuy, ^uI^j pe/i/owrtn, 5i..s.a!r~'
seàjij', ^J'^' v^^^rs.Lws sdheb qerân,
K^ls, ghdleb (en berbère, ;L==5,!
JyljJ 13 êrghâz de la'dhf.
Herse, / -m-^'» midrass, pluriel
^w . ! A^' medâress; ir^j^ midjress.
HÉSITATION, -:y' tereddoud.
Il a HÉSITÉ, ^'-^ chekk.
— en parlant, ^:>^ — i (eredded,
, JxJ 1 y^ kassar êl-keldm.
HÉTÉROCLITE, v^j!-i ghâryh.
[Voyez Bizarre, Étrange.)
HÉTÉRODOXE. (F. HÉRÉTIQUE.))
Hei R.(T'. Bonheur, Fortune.)
— 11 n'y a qu'Heur et malheur
dans la viodecemunde, LoA-M i-^
■^_;— 'j (j^^* ^-^^-^ «-V^ haydl êd-
dounyâ fy-hâ bakhl dbyadd ou ds-
snuad [m. h m. fortune blanche et
noire).
Heure, ii— sa ah, pi, ^o'— L«
HEU
— Deux Heures, i^-^L^ sd' aleyn.
— Une Heure et demie, i — t L-
. ^î-N^.'. sd'ah OU nousf, , •£.:* ic'.w
sd'a/j ow nouas.
— • Une Heure moins un quart.
s~-5 , a ic. — , sâ'fl/i é//« roui', sd'ah
êlldroube, sd'ah êlld roubou, icL-
w-^j. sC sd'ah clld roub. ( ^'. Trois
quarts d'Heure.)
— Demi-Heure, iJ^l—'l ^^ c.^_j
novfs es su ah, isL^w ,,_^c^^^=-' now/Js
Srt'a/j, iti
— Quart d'Heure, i-cL^ a. .*
roub' sd'ah, i-t-LJ! a-j • ro!;6' ^5-
y:J nouss sâ'ah, ^.
Jl O nouss dê-'s-sd'ah.
sâ'ah.
<^
M !^ ;a,_j roH^' (/e-'i.-
sa'a/i, robou dc-'s-sd'ah,robeu dé-
s' -sd'ah,
— Dix Heures du malin, ^~;::;L.^
^^■^ Sr ^d'aleyn qabl êd-dohor.
— Onze Heures du malin, icL-
^^JsM J-i sd'ah qabl êd-dohor.
— L'Heure de midi à une Heure
après midi.^JàJl êd-douhoxtr, kl-
dohor{en berb.,|^~' ^-yixzouernyn),
— Une Heure après nndi, i_sL-
^.^M J.XJ sd'ah baad êd-dohor.
— Deux Heures après midi ,
sa «/, *_j»-. soweya' (en berbère, AH >., , .. ^1 „- , , .,
U'*"-î'
gàdouds).
êd-dohor.
HEU
302
HEU
J
— Trois Heures après midi,
._^_*M êl-asr, êl-asser, êl-a'ssar
en berbère, ^^\Slï tâkouzynn).
— Quatre Heures après midi,
^.x)\ J-xJ i.:^L^ sa ah ha'd êl-a'sr.
Forjez la dixième Heure.)
— Cinq Heures après midi,
u'sr.
]\
^.jij
ij-
saaleyn bad êl-
— Six Heures du soir, v j.*.^\
êl-moghreb, êl-moghereb, êl-megha-
reb (en berb., ^^j'^ tenouchy).
— Sept Heures du soir, i> — cL^
v^^çJI jjij sa ah baad êl-moghreb.
— Huit Heures du soir, L^JI
êl-a'châ, êl-eu'chd.
— La dixième Heure du jour,
^s^ dahà, dahey.
— Quelle Heure est-il? *
vJl^ltL^ kiam saâl? as-^ S kiam
su ah? ,'-^£..01 ^fi O-awij ici- S
kiam sa ah rdhet min ên-nehdr ?
L.j J> J 1 vJ:^_s_j ^j ! êych ouaqi êd-
dounyâ ? icl^ ç^^' êy chy sa' ah ?
,L^J] y ^\^ [fi-J' éych râh min
ên-nahâr ?
— Vois quelle Heure il est,
icL^ ,j^\ chouf êyeh sa ah
Q^^sf
— Il est deux Heures et un quart,
fi.)jj ^-^L^ saaleyn ou roub' .
— Combien y a-t-il d'Heures de
chemin? (3.0^' C^LcL- S kiam
saât êi-taryq?
— D'Heure en Heure, <!^
à> — cL».j sa ah be-saah, 'is.1^
AcL^ J\ min sd'al lia sa' ah.
— Qui dure une Heure, ^.:;;L~
sâ'atyy.
— De bonne Heure, ^j-^'_ bedry,
^j,jAj bokrà.
— A la bonne Heure, <i/»-L- -3.^
ma' seldméh.
Heureux, a-^-o sa'yd,^]. \j.x^
so'dâ; JjitM»-» mossa'ad, -)»x^v» mes-
se'oud, massa' oud, '^ X^ mobâ/rek,
■^ ,l.^/> êmbdrek , "-^^y^ mabrouk,
mebrouk,^JL^s:r' '^ * ^£>.^^ sdJieb
dê-'l-hakhl, CJ.3u-3l \^^^=s.l,ya sdheh
ês-so'adéh. {Voyez FORTUNÉ.)
— 11 s été Heureux,
beh-
C
hah, J^^ falah, J.~s salah.
— Que tu es Heureux ! -^ j -^ «~. Lj
î/d saadel-ak!
11 a Heurté, (^"^ daqq, ^J^~sù'
daqaq, , r--3- dafass,j-s:) daqar,
rx- • i>Ti >i .o 9 *^ srara's ^IsJ nellah, t-is- a'tsar.
— Dis-moi 1 Heure qu il est? ^^r^ ^»' >^ > j
i>£.Lw S J J.3 qoul ly kiam sd'ah. , — J'ai Heurté ma tète.
lilE
^-Ij dnqqyl ntss-y, ^^^
uetlahet rds9-y.
— Il Heurtera, ^ji^ — j ydoq<}t
j^J-J ydfess,j3j.j ydqor.
— 11 s'est Heurté, ^:x a' 1er.
— Mon pied s'est Heurté contre
cette pierre, 1 ^ — i J^j ^JL^y^s-
»^-' a'terei redjl-y fy dd-'Irhadjar.
Hexagone, ^-'-~w^ moseddes,
mousaddes, — iJ^— soudâssnj.
Hibou, j-*^ hamah, J. — -131 ^\
ômm êl-leyl (m. h m. mère de la
nuit), (eu bcrb., y^^j» r*^ ' îyma'-
rouf, pi. i-5.fji^j îyma'roufetm}.
[Foyez Chodette.)
— 11 est comme le Hibou^ il ftiit
la lumière, ^r* v^K-J fyf^ J^ j*
»-C2.M }iou metld êl-boum yehreb min
êd-daou.
IllDKix, -<r*~^ messykh. (F«M/es
Laid, HoRniBLE.)
HiE, C^-J myiidék.
HiÈULE (plante),^ — .^ v)'-'^
khamàn soghcyr, /»_j--^-i demdoum,
^ijj.w«.J' êl-boucherydh, l^--:---^
ix;::-»ii hacInjcJiel êl-meiUenék.
HlEU, ^'^-.M él-bardh, o-l,U!
êl'bdrâk^ — , LJ ! êl-bdrèL -. ,-*^ !
êmbàxaJi,, êinbâreh, ,. r^^ émigs»,éj»s
303 HIR
ar^^ , (en berb,, ^Ji'^,^ dylUhjn, Ji'
illelly, J^^ yddally, ^J^\y, yzer-
•>' îdgâm).
yenn, ^
— Avant -Hier, — 1,-j J,I dauel
bârâh, ôouel bârdh, ôuel bârâk (en
berb., jJ3\ \^.x^ senddîUelly.{V.
AVANT-IllER.)
— La veille d'avant-Hier (il va
deux jours), ^_-o.IjlJ1 J^I âouel
êl-bârâheyn, ôouel êl-bârdheyn, JJJ
,~2fc.l^ touel barâhayn.
niLAJ\iTÉ> {Voy. Gaîté, Joie.)
Hi.ND, HiNDAH (n. pr. férain.),
•Ajj» Hend, 0>^ Hendéh.
HiPPOGRATE (n. pr.), J=J^j_)l
Abon qrdU,h\jh Bouqrâll, C^'j^
BouqrûL.
IIlPPODHOME, jj'j ^ ^ d
meydân.
HiPPOGRiFi^E, ^j-"*r" syuwrgli,
^LJI êl-borcîq.
VI •
Hippopotame, jsrr ^ji fars
êl-bahar.
Hirondelle, , ^----^ khotiyf,
khcllyf, plur. ^^-==2.. kltotldf, khil-
tdf; A i.^hà. khellayfah, kliellayféh,
plur. ^^^ZJaà. khellayyf, khoUeyyf;
i^sr j^fci'^ic a' s four èl-djennèk (m.
h m. moineau du paradis), pluriel
HIS 304
- Il
i.Àsr^' •.^L.Ni:.c assdfyr êl-djennéh;
L !».]?_. oualloudil, i..^^j.'x^ senou-
nyah, pi. sJl^ L~)_j;.~. senouTtyât;jijX^
senounou (en berbère, wv-J* i.-i---J
tyferellesl).
Il a Hissé, >«.i . rtfao, ra/a', jJis
HO M
— lia Hissé à bord du vaisseau,
-V £-
>i^J.5 ^lis <ai/a' li-
'l-hordou meta-' l -mer keb.
Histoire, ^ X^ tarykh, pluriel
j-j.LJ' leouârykh; y^ i/iotar, pi.
.L.îki âkhbdr ; Sj-x^- syréh, pi. j^
soyar; j-sj neql, naql.
— 11 a écrit l'Histoire,
ûrakh.
Hiver, '^ c/ii/a, c/ie/A, ^-^^-^
chilaouyéh, iy^ chelouah, chitouah,
chetouéh, Lxà.M b J-^^à /"asi dê-'ch-
chitâ (en berb., 1»^^ chitouâ, 5*^
chelouah) .
— Le temps de l'Hiver, jjL*y.)i
^^Ui;^3i êz-zcmân êch-chelâouy .
— Quartier d'Hiver, Lxiu/» mech-
tâ, JS^zi./» mechiâh.
Hivernal, ^j — ~.^ chetaomj,
^c»b:^ cheldouy.
Il a Hiverné,
^5-"
cheilà.
V
11 a Hoché la tête, ^'j._Ji j.-&
^^"n*** ' I I-
kezz êrrâss, i. — —'< ^j.-s>. harrak
râss-ko, ^ kabà, kahey.
Hoir. [Voyez Héritier )
Hoirie. [Voy. Hérédité, Hé
ritage.)
Historiette, ^^K.^ hikâyéh, ' ^^"^^^ ^-^ «'^/û-' êyâ! ^\ dy! êy!
hikdyah, pluriel O^.^^ 'ii/caya^; ^•- '^^' ^^ ^- ^^ ^^ '
— Holà! palefrenier, viens ici!
sdys, tâ'ley henê!
Historien, vJ;j'j râouy, ^ ,
iJ _• I reoudyélt, reoudyah, ,^_^ls^,\
îrdjdf; i.^.9 qisséh, qissâh, pluriel
O^-o-i qissdU, ^ys^Jè qossouss;
J.i^ nîe//i/, meisl, pi. jLi^l âmlhâl,
d misai.
Historiographe. {Voyez His-
torien.)
Histrion, A__Li:.^ mouqalhd,
— Il a mis le Holà, ^-o! êslah^
^l^j tessallah. {P . ]\ a Apaisé.)
Hollande. (Foy. Flandre.)
Hollandais, [r. Flamand.)
Homard, a^-j [^ï-c aqrdychah,
o'qrdyÂah, ea'qrdychah, ^jv-^Lî
IIO.M 305
qâinroun, ,^j._3 „;•*-! as/myows (en
grec, àry-v.y.rj;).
Homélie, J.W mymer, pl.^L^
mei/diner.
Homicide (meurtre). (T. ce mot.)
— (meurtrier). [Votj. ce mol.)
Hommage, a-sLL ta ah, ^jaJLj"
leqdijm.
LT
— La plupart des Hommes, .î5^l
Jl âklhnr ên-nâss.
— 11 a rendu Hommage, ^-X — i
iCwJJl qaddam êl-lâ'ah.
Homme, J- — =>., redjol, redjoul,
radjol, radjoul, radjel , radjil, ra-
guel. pi. J-=«-j redjdl, ridjdl, regâl,
J._j'^. redjûyl; j-:^} bacliar, plur.
, — : yL^ becharyn; ^■^\ (^-j' êbn
Adam, pi.
^-;j ^e/ij/ Adam,
y^y^i benddeinyn; ,.>L.~j| ênsdn,
însdn, pi. (F-'-' ftdss, /-.wJI énnass
(en berbère, ->^=i-'_5 ouddjyd, J^~?-j
ouedjyd, jo.l ôrghdz, êrgUê:., y-^j\
drgaz, ùurgaz, pi. (.n^j' êrgdzenn;
jUj' êrghdz, pi. (j^»j^^ yrghdzenn;
, w- ,j; o»ry«s, ; w-j^ êrghêss).
— llomnio blanc, >:£-->_jl J-=»-i
rac/ye/ àbijudd (en bcrb., ,^'\.^l
ddrdf) .
— noir, J.— l J-— çv, raf//c/ as- — Les gens Honnôtes. ^ — a-^
soued (en berbère, _.-i > — ' dssdkou, djydd, -^ ;-^ djouyyd, dj'iuyyond.
— Jeune Homme. ( P'. Jeune (
— Tu es un brave Homme, O-j '
^.vL» J-T^j c'U radjel melyh.
— Je ne sais pas quel Homme lu
es, '^ii-x-.^-Js ^_J^ ^ àjci) L» nui
bd'ref hjf laba'-ak.
— Connais -tu cet Homme?
J-T^j— " '-^-* i, ^'r*'--' t.elarraffiadâ
êr-radjel (en berbère, ;- ,' ^^^-\^'S
tesnell c?<,ai)?
Hongre, (roy. ChÀthé.;
Hongrie, ,--=s^' ^-^j beled êl-
Madjâr, beled êl-Magâr.
Hongrois, j*- -=5="* madjdr, ma-
gdr, ^jls:'' madjdry, marjâry.
Honnête (civil), v >^j~^ vwud-
deb. {Voy. Civil, Poli.)
— (probe), ,;a. horr, plur. A^l
êlirdr; A-a. djyd, ^ç». djyijd, plur.
•^Ij^ djouyyijud: ^^--t» melyh.
— Un Honnôie Homme, J. rv.
^yi^ radjel doughry, ,^ji-^ S^ <
racjuel doghry, ^-~« ,^-~^j ragucl
sdlèh. ^
yessemk). {Voy. NtuRE.) -, ^^ , w-J 7idss meldh.
39
H ON
306
HON
— Un Honnête homme ne craint vir, i-^x^J.^ ,.y^ ^4^-ii-Ji ênciier-
I i .]
i-J U
J\
êl-djyd ma he-khâf chy hâdjéh (en
berb., 0^!^L_y .^j^ ^LxJ! jl^l
i=sy ergia^ êl-adly ouery lâgâdt
yrkah).
Honnêteté, A-^iu-rs. hacheméh,
hochemah, <, >i\ âdeh, s '^^i êdâb.
Honneur, i^^S kerâméh, kerâ-
mah, pi. >>W' kerdm] Ay\ îkrdm,
ij-s. izzéh, ezzah, j— ^ è'zs, z*^^^''
tefkhym, * — l'.r^-'' lekrym, j.^-sj
toueqqyr.
— (vertu), j:=^,
a'rd,
L^J'
..LJ
îîcmou^s. (Voyez HONNÊTETÉ.)
— 11 faut que nous sortions de
cette affaire à notre Honneur, Lj J-j
i_=s. J I hod-nâ nella min hadék êl-
moslahah fy hayddd êl-oudjéh (m.
à m. avec la blancheur du visage).
— Que Dieu te comble d'Hon-
neur! ^.-j^-s^j ^.v_^_j iwl Allah
xjhayyadd oudjeh-ak (m. à m. que
Dieu blanchisse ton visage)!
— Il a attaqué l'Honneur, il a
attenté à l'Honneur ! j^O.—^ kha-
dach, ^J^f" è'rradd.
— Je me lais Honneur de le ser-
U;
ref min khidmel-ak.
— Tu nous fais Honneur, ^^^j^
chereft-nâ.
Il a Honni, ^ )'/] zemzer fy.
{Voy. lia Avili, Il a fait Honte, Il
a Hué.)
Honorable, p--'^-^ moukerrem,
mokerrem, jjjsi a'zyz,j^~3 fâkhir,
J-Js». djelyl, Jy= mouuqqer, /'P^--'
molkerrem, js:^ mofahkher.
Honoraires, ^=^haqq. [Voyez
Appointements, Salaire.)
11 a Honoré, V-t aass, >j.-'^ ke-
rem, karam, ^fS karram, kerrem,
jj. — 5^1 êkram, j-^j ouaqqar, Js^
toiieqqer, J- — ^ djell, ^l-i> hdb,
4y^ charaf, cheref.
— 11 Honorera. V»J yazz^ .-»j— V_
ykrem, aj^ ykerrem, y5^ youqqer.
— Oui Honore son père s'Ho-
nore lui-même, i^^aj y- ^j-.-''^ tj^
mon azz dbou-ho azz nafs-ho.
Honte, 1-->=^ hayd, Ls-'^' islih-
yd, jj- E-^ khadjal, à-;--=^ Iiayah,
V }\.^S!- hidjâb , aX^.* keltjkah, y^
a ar, a-
-.c^s
fcddii/iyah,
khdrn. [Voyez DÉSHONNEUR, Avi-
lissement, Infamie.)
ilUP
307
HOR
— Il a eu Honte, ^.ac-^**"' êslehà, morisUin, ,!.Zw,>_/= mdreslân, mô-
I risldn, ^ljj=s^^ ^^^ ddrêl-hhoulân.
êslehey, êslaliey.
— j'ai Houle de loi, sj^v.^s--'^'
o-ji^ ,^ êsiehyl min ddl-ak.
— Il u fait Houle, v -as. a'yyab,
—5.^21. hdyd, «.sr' bakkha , ^ ay-
yar^ vr'^^ fa^dah, uVJ:a halak.
— Jille a perdu toute Honte, i^j^
.^~L^ ^j f.i w,^:- 1 û raq el-haya
mt74 bayn a'yney-hd.
HoQUliT, ^^V=^ hazoïiqah^ àl^
chahaqah (en berb., <I^.LJ=-^.\s-::^
tyhylalleht, O-xius'j.xJ" ty'erqadil).
— de la mon, i°i-^ lefq, , ji'
leqf.
— 11 a eu le Hoquet, ij,\j ^-^
lehouzaq.
HouDE, i-â-^_U> tàyféh: j..l-_.''J
— N'as-tu pas de Honle de faire ' qâhyléh, plur. Jj.'-~3 qobdyl ; j^iJ
cela ? J^' oJj i '-J-^ '-r'-^ ^ ^
' Jo ma /jcu a'j/6 a'iay-k énn-ak laa-
mel lie dé?
HOiNTEUX, - — is-''^-^ meslahy,
moslahy, .y\sr=^ khadjelân , s— -^;"^
ayh, oJ« — :;-^ mehlouk, ^^^j-^J'
ma'youb.
J~::
ma'yyar (en berb.,
yz)i:> dsld'ar. {Voyez y^viLl.)
— Parties Honteuses de l'iioni-
me, p 1-^ moddker, mezdker.
ôourdou, ^^j*\ ôourdy (d'où vient
le mol français).
Horizon, fj^j^ jj'-^' ^[^9 ^^-
drd, 1^-=^ khdfaq, i^S;* oùfouq ;
^s] dfeq, pi. ^i! îfdq.
HOHIZONTAL, J^l êfdqy.
— Ligue Horizontale, -k.!...^ Jaà.
A;/<a<( mobessell.
HouLOGE, A — )L.^=s>. magdnah.
à-fc— JI w^-J iieyt ês-sà'ah; At. .
— de la femme, ï,^ — s a'ourah, sa ah, pi, ;tJ^— soueya .
a'ouréh. — de sable, ■^■■^ y ramlych. [Voy
HÙIMTAL. '~^ri^)\ ^h ddr ai-mo- SaBLIEU.)
reddà, ^-^_yl^^\ v-I^^-J beyl cl- HohLOGElt, - — s'«. — • saouû'y,
melchouchyn ^ 'ii^M ,'^ dâr és-che-
fd. {roy. Hospice.)
sa aty , ç-^— sac , San ,
*j u^ saoïiaya y.
— des aveugles. (T. Aveugle.) EonMis, j-^à ghayr,j^ beghayr,
— dos fous, ^'wi— ^f.- mourestdii, '^'êlld. {Voy. ExcKPTÉ.)
HOS
Hor.oscoPE, ^Jaji a.!Li= lâlè'
êl-mouluiifl, iJ-S fdl.
HonREun, j-i) nefr, ^js feza',
i_^_Cj rabéh, ra'bah, 4^*1 rahbah,
i_*. — ^a> heybéh, i3j3 qerféh. [Voyez
Abomination, Épouvante.)
— lia ou on Horreur. [P^oy. 11 a
ABHORHÉ,llaouen AlJOMINATION.)
Horrible, .^jj — ^ mcqrovf,
V '^ — Sj.-/» merahoub, > 'j^j'' "î^-
raoub , ,^j c. — ^ wera'ouch^
V 't ^--M-/^ mostera'eb, Jo.^,^ mohoul.
(F. Abominable, Détestable.)
Hors, I-=^j'-^ khdredjân. {Voyez
Dehors, Hormis.)
— Allons nous promener Hors
la ville, àÂJj.^1 Lj ,^,,^-J ^.,j
nerouh nelmaschy barra êl-medynéh.
308 HOU
Hosseïn (n, pr.), ^_^*~=^ //os-
seyn, ^^**.s-'' êl-Hosseyn.
Hostie, Ajli^,j bcrdidnéh, pliir.
sj;^L_jLi,j._j berchdnâl, »Liv.j 6or-
c/(an; (JLJj.3 ço?-6an, plu r. ^-._j',5
qorâbyn
Hostile, j'^- — c a'dou, ^_5j-v.î-
a'douy. (F. E.NNEMI, CONTRAIRE.)
Hostilité, ïjI-^. — t adâouéh,
iJjJ.£. a'douyéh, adouyah. {Voyez
Inimitié, Guerre, Attaque.)
HÔTE (qui reçoit), ^jl^inâouy,
^ ^■^^'^^^ moddayyef.
— (qui est reçu), ^^ 4-,-^.-^ dayf,
pi. v^_4j;^ dyouf, douj/ouf; ^j--"'
melâouy.
HÔTEL, jjj — À_^ manzoul, j^^
ddr, y^i qasr.
— Hors d'ici !
'J-
barrâl
— j ^j . roith
^■^ 'r'^\ rouha'nn-y! (en
berbère, ç-lsi ê/fdgh! ^^ souddo!)
Hospice, n-^-^-î iekyék, pluriel
vJl^LAJ" tehyâl, LjliJ" tekdyd; ij-^*?
fondoq, L_ï_iJ! .':5 c?«V êl-foqarâ.
[Foy. Hôpital)
Hospitalité, a— i-^-^ dayfah,
dayféh.
— Maître d'Hôtel, ~_^^=^'' J-:-j
oukyl êl-khardj, ^ — t^j^- — ^ Z'^-
Idrdjy.
Hôtellerie, îs,L^_d^ kltammâ-
rah; jy^ menzel, pi. J\-'*^ mend-
zel. {foy. Auberge.)
Hotte, ^-i — s qoufj'ch, qouffali,
pi. ^kï qofaf.
HottÉe de terre, v ^■' , — j XU^w
— Il a donné l'Hospitalité, \ hamlel tvrâb.
^■^■^ dayyaf. [ Housse de cheval, île mulet.
in I
^^ , . ^ . y .
MT!/rf/V7/,- Ja — i -^ dahlia};, pluriel
o'^!<'> delcâdck.
HoLssiNE. [f'oijez Baguette,
Fouet, Chayache.)
Houx, j«,; zerour.
Hul (roy. Fi!)
11 n II uû, c-i-c / ^_»i ghaouach
n'ià. {Voy. 11 a IIonm.)
Huesca (ville d'Espagno), iS^j
Onrhqnh.
309 lill
, IlnssiKn, -î^J 7/sryy, {il. i^ï-o
1 y$qyc}i: )t.^ j-s,. Iclidoiiyc/i, pluriel
i_.\.d.j_jw_». tcluamycliyéli ; Jui J-L
chàouych, pluriel i.J^)_^J:^ châouy ■
chyéh.
Huit, *;^-yJ ihcmdnyéh, isemâ-
nynh, Ihemênyah^ fémin. ^Ldj' ihe-
mdn, tlnitdn (en berbère, i.«x^i ihe-
inenyah, * — j lliavi , lliein, C^-.Ay.'
thenipt, v_2^,y: ihemmel).
— IluilJ Huit, .>' — ,s-j .iL_d.J
Huil.F,, vj^v-; ■, re?//, ;j/; (en es- Ihounidn l/iotundn.
pngno! , azeile) , (en berbère, ^^^\
ndy. w^l \ zeyl, ,_.^j /semoi/r).
— de sézame, ^ >.v~. syridj.
— d'dlive, j.l2^ C-.j ; rî/r lialou,
:cy[ lialou, v ^~â -J>jj zeyl layeh.
— de lin, ^)-~ ^-^V. j ^^î/' /«'''''";
rf!// heldn, zijt ktdn.
— d<' nnix, jj — =^ i-'*-^ dalionn ihemdn élsda
djouz, deJienn gouz.
— lluitcenls, ij'-^ y.^ï ihemdn
inayéh, j^-a^â^sj lhciii7imijcli, themn-
myah.
— Huit mille, ,^ ^"^ i-J-^' ihc-
rudniéh êldf^ ^ 4ii O-j-oJ lliemdut
êldf.
— Huit n(uvicMies, o'^^'' .^o
Ht II li:.Mi:, ^•-"-— llidineun, (su-
d'amandes douces. \jJ yi):> menu, i^y-' llientcnn, (semenn, fém.
ihJienn loxiz.
— de roses, ^,. vJi3 qoUr ouerd,
,U o'Ur.
iS^J ihdinenéh, tsdmeuéh.
— I.i' Huitième mois de l'annt"
lunniri' des .Musulmans, \ — >_*_i:
— Marchand d'Huiles, •JL) — i\ chaahdn
znyydl.
— Boutique de marcbatid d'FIui- tsoumn, j.t--yJ ihemycnn^ tsemyenn.
Ks, î t^-^fw viaosrah.
— Le Huitième de boudjon
HUM 3
(monnaie d'argent valant à Alger
de 22 à 23 centimes), _^-a«-_ftj ^^'i
tseniyenn boudjou.
Huitièmement, i-^^Lj' thâmenân,
tsdmendn.
HuJTRE, ^^..^ sadaf, ^hx^
sadafaJi, ^y^'^Ahi betJynouss,
— Huître à perles. (Voyez Co-
quille perlière.)
Humain (se rapportant à l'hom-
me), -_jL*4o) msdny, -)L**jl în-
sânyy, j3t-^f bechery, Jj^li nâ-
souly (en berbère, -^--^^jî ^i^ kefê
êoudjyd).
— (bienfaisant), «_a_L=s. halym,
A.) S kerym, ^ajJi.^ sadyq. {Voy.
Bienfaisant, Clément.)
Humainement (en qualité d'hom-
mes), l-_^_j L*^j 1 însânyân, J. -i*J
L*4.jl ka-inthel însân.
— (avec bonté), &^\j-Qls bi-'l-
kerâméh, Lo.*j ni'mdn.
Humanité (les hommes en gé-
néral), i^' ù.JLAss. khehjqel Allah,
m] ..5L& i'bâd Allah.
— (la nature humaine), i.-o'i-*«j î
însdnyéh.
— (bienfaisance), i- — s\>X-^ sa-
ddqahf i. fi\j — 5 kerdméh, kerâ-
o
0 . HUM
mah. {F. BoNTÉ, Bienfaisance.)
Humble, fi-^'^^ moladda, pkir.
a._^Lx^^ melouddde ; c~^j oudlhj,
a.^^^ oudy\ y^S.=>- haqijr, j-^^ de-
hjl, ;B.jLi3 lây'. [Voy. HUMILIÉ.)
Humblement, ^^K-Ali bê-'l-
toudddi' , Ç'L^Ofij'^Lj bî-'l îliddâ'.
11 a Humé. [Voy. 11 a Avalé.)
— Hume! ^^j — i^l êchraq (en
berb., ^_ ^>>~-l êskef).
Humecté, ^-^^^ moneddy.
Il a Humecté, ^-ç-^ chimmekh,
^^ naddà, neddey, j-^j natlal.
— Il Humectera, j--^^ ychim^
mekh, i3-^-J yneddy.
— Il s'est Humecté, ^_x — ij te-
neddà, teneddey, J-i=-> — j tenalial,
V ^is. rallah.
Humeur, à: belléh^ btdhih, plur.
>J:^j1.,« belldl; ^\j'= mezâdj, pluriel
djl — 9^'}-'' mezddjdl (en berbère,
d'esprit, j. hV — à. k/tdller,
h^^-^y] drsdtl)
khâltr.
— Bonne Humeur. [Voy. JoiE,
Gaîté, Contentement.)
— De bonne Humeur. [F. Gai,
Joyeux.)
— Mauvaise Humeur, a — ^-x.^^-
sa'abéh.
II U M
— De mauvaise Hutncur,
moghoyyar.
31
sa' ah, »-;*••*
IIlmidk
Aj nedy; «-^-^j
ret-
lijb, pi. > ^■-ir.l êrlâb; -i-J bdi-ed,
^tji beroud, bouroud, y_5j^ idry,
^j^ tery, tnj, ^j-i^ movfezzeg,
i-ij nechâch, ji 'fi nezys, ^^-^
nddy.
— Humide radical, A-*~J? àJjL^
reltoubéh taby'ayéh.
IIlmidité, i — -^j-^j retloubéh,
jj_.-/» viâoui.élt, 2-^j j-J bouroudah,
L>j nedây CX-j nedah, nedéli, ï.I-\j
nedâouah , nedâouéh (eu berbère,
!j.; nadd).
Humiliation. (Toî/e- Avilisse-
ment, Affront.)
Humilié, ^^----a^ molleyyh, jx^.^
mossaggher. (/^. HuMBLE, Avili,
Abject, Abaissé:.)
Il a Humilié, a.-<a.=L! dkhda',
JjD» ouallà, ;»-^'* ouddda, ».^-
ouadda , ,_^^»'à> khassaf, ^ — a^Js
layya', j*.^ sagghar, ^ ^à. Uiarrad.
[Fny. Il a Abaissé, 11 a Avili, 11
n fait Affront.)
— Il s'f^sl Humilié, '■ — x-j beyà.
j2.^.;:_dwl êkhledda', r-^-' touelta,
JLvi5 kechkech. {V. 11 s'est Avili.)
I nuN
— Iliimilic-toi! d*».i_j c— ^»
OHC//Î/ nefs-ak! (en berb., ► — I-'^-j
//la/Zer).
— 11 s'Humiliera, L.~ — j ybeyd,
o
:." ylouelty.
— Qui s'Humilie est élevé, et
qui s'élève lui même est Humilié.
cr— ^ J^ j *^y ^-^ (^j ^ J^
>î.^i u^ 5J.5,; Ao// nicTi ouadda'
nafs-ho êiiefa', ou holl men êrfa'
nafs-ho êUedda .
Humilité, ft. — ^L_j' louâddr,
louêddou', pLi=_J"I îuiddd', ^j^^^^^
khedou, ac-^ td'ah, a^Cijl tllidda,
j.j._i. — à. khechoum, ç-j, — is /owa',
wJiJ! .L.«ilil înkissdr êl-qalb.
Hune (t. de marine), iis-^ sa-
hafah, sahfah, ^_i_3 qafass, qo-
fass, ïU — ^— *J kamhouzah, ïj-;-*^
kambozah, kambozéli.
— Mât de Hune (t. de marine),
Jl^j brétah. {Voy. Hunier. )
Humer (terme de marine),
<j'w5»i s^)^^ sdry fonqdny.
— Grand Hunier, CU^^ ^31^-^
sdry grandèh.
— Vergue de grand Hunier ,
0^y==i à.1^ , rablah grandèh.
— Petit Hunier, Uy — j ^,— ^
HYM ' [
sâry prouâ, i»y — J ^Cjl — ^^ sâry
brouah.
— Vergue de petit Hunier, ua) .
Lj..j rablah prouah, SjJ i.hj . rab-
tah brouah.
Huppe (oiseau) , v ^^ cheboub,
j.>J,a houdhoud, j^-ili\ jA^ (ayr
âbâbyl.
Hure. {Voy. Grouin.)
11 a Hurlé, ^«c^ aoua, aouey.
— 11 Hurlera, v^j*;* y aouey.
Hurlement, Le aoud.
Les Hyades (constellation),
.l,j J-J! êd-debardn, ^_j^I êl-
f/aldyess, i^---^ ^ êl-fenyq, ._»i3 1 ^^
a'yn êl-lhour.
HVDRE, i.s. hayéh, ^xà] d'fay,
,L»j ta'bdn. {Voy. Dragon.)
Hydropique, ^ — s.^z^j' mos-
tasqy.
Hydropisie, Lï-»o^1 îstisqâ (en
berb., ^LJl dit an).
HyÈiN'E, >2~^ deb', dabè', plur.
Ax-^y^s^ medhe'ah.
Hymen, Hyménée. (Foî/c^ Ma-
riage.)
Hymne, à-sr^.X^ medyhah, plur.
^i\j^j> meddyli; j^B) helâl;
12 HVS
CL^vss qassydéh, pi. JjL^ qasaâyl.
Hypericon (plante), ,_»-5r_jyi
îferijkoun.
Hypocondriaque, ?-^j. sr'
mekhrou, ,f>-Jojhj> modartc', J^js-"-'
motlhoul ;
dk/toul , plur,
— Maladie Hypocondriaque ,
,,^ ^xL'jt. cherdchyf.
Hypocrisie, »ij» merâh, suj^'»
merâyâh, I — jL-^ merdyâ, pluriel
Oj j1^ — ^ merdydlt; ! — j ,
rayd, i.**.*.! — j" telbesséh, JU — /»
moua/ess.
Hypocrite, v_5|;-'' merdyy, ^^y
memy, pi, ^^.^iK'merâyyn; ^fj\j^
moudliss; j^^A-J lelbyss, pluriel
lT
._jjj leldbyss.
leshyh, phiritl ,^ — jL«*.j lessâbyh ;
— ■ 11 a fait l'Hypocrite, ,- — j',
raj/fl, iT*^!^ oudless, ^^-^.J-'j /m-
sencss.
Hypocritement, i'^-;_^y merd-
•ydlann , Lj U'» merdydn
Hypothèque, ^^f», rehn. {Voy.
Gage.)
Hypothéqué, ^j^j^ merhotm.
11 a Hypothéqué, ^j-», rahan.
{ Voy. Il a mis en Gage.)
Hyssope (plante), ^j zov/d.
313
I
I; cette voyelle de l'alphabet
français s'exprime en arabe de plu-
sieurs manières, suivant qu'elle est
longue ou brève :
1° Lorsqu'elle est brève, on l'é-
crit par le point-voyelle appelé kes-
rah S)— J, elhhafdah ou khoufdah
A-^-à-à., dont le signe est un trait
oblique placé au-dessous de la con-
sonne avec laquelle la voyelle s'ar-
ticule (/). Ce signe n'est presque
jamais employé dans l'écriture vul-
gaire, mais on le suppose gramma-
licalemeni.
2° Lorsque In voyelle 1 est lon-
gue, elle est représentée par le yd
^), dixième letire de l'alphabet
arabe ancien, vingt - neuvième et
dernière de l'alphabet moderne.
3° L'e'/i//" initial (1) prend sou-
vent le son de l'i long, et le a'ijn
(>) celui d'un t saccadé dans la
prononciation , répondant d'une
manière assez exacte h notre arti-
culation ie dans les mots j^jie, clullie,
fie, etc.; dans ces deux cas, Vé'njfei
In a'yn sont, dans les manuscrits
soignés, souscrits du poinl-voyelle
kesrah; mais cette notation ortho-
graphique est toujours négligée dans
l'écriture vulgaire.
Ibis blanc, w«;a_.j' dbou han-
ness, j.sr^ j}\ ûbon mendjel, dbou
menguel, J. — s-^ • êl-viendjel, êl-
menguel.
— noir, ,.- =£■' el-hurezz,
ff^y\s:^^ êl-hdress.
Ibrafivm (n. pr.). (Voy. Abua-
II A M.)
— Beny-Ibrahym (tribu berbère),
*-.*'^'| ci} Bcny Jbrdhym
IcilNKi.Mo.N , , ~->- netns , nima.
Ici, 'w^-ft hend, henê, Iiond, ^f
lieiiy, heney, --'_^-» houncy, ^^.a,
houn, L_;._i>-.» hâhond, U»* dliond,
<j>-j ._xi' clindyah (en berbère, 1^^
ghardd).
— -Monte Ici ! -_\ »
cilla /■•;/ Iieney!
io
IDE 31
— Entre Icil Lxa Jà-->! ôdkhoul
honâ !
— D'Ici, l'v* ^/» min henê, min
henâ.
— D'Icienbas, Ji^! J?^ '-^ e^^
min henâ îlà âsjal.
— D'Ici là, oJl_;._s J,^ L^ ^^''
771171 henê îlà henâk.
— D'Ici au port, U-^-M J, \ Lî> ^^-
min henê îlà êl-mynâ.
— Us n'étaient pas loin d'Ici,
L_;._a f-^ -X-J»J \y^ ^ ma kânoû
ba'yd min henê.
— D'Ici à demain , ^ — J i ^^y-^
\^.i ^\ min âl-youm îlà ghadâ.
— Par Ici, U_ô ^J-^ min henâ,
L» ^4^ a là honâ.
Près d'Ici, L.;_j» ^^-^ '-r^.J'
qaryb min henâ.
Idéal, ^■:s^mokhayyel, j}^^''
mokhâyel, mokhâyl, JL--^ hheyâl.
[Foyez Fantastique.)
Idée, ^'j rây, JLj bâl; ^.^
zenn, denn, pi. ^J)_^-^ zenovn, de-
noun; J^/à. khyâl, S-?.^' tekhyyl,
^-.,^=s:•' lekhmijn.
— 11 s'est mis cela dans l'Idée,
Jb ^ K'ù iaaw halldekâ fy bâl-ho.
— Je n'en ai aucune Idée, !jj1
lA-a
^^
IGN
»j! ^ '-^ âbadân ma l-y
âthar fy hadâ.
Identité, Cl_a>. ij Â_j_ai^ choyei
ouâliidéh.
Idiome. (T'oyez Langue, Lan-
gage, Dialecte.)
Idiot, J^\ âblem, *^. bedjem;
-*1 ômmy, pi. j^-^' ômmyyn, -ij
jJùJi belâ êl-a'ql, j-a*'i (J.Ji ço-
lyl êl-a'ql. [Voyez Imbécile.)
Idiotisme (imbécillité). [Voyez
ce mot.)
— Particularité d'un Idiome ,
iil)] (jû-ii- khass êl-loghat.
Idolâtre, j»Lâ.-^I J-^^ a'bd ês-
senâm; ç*j thenà, pi. ^j-._-v;J the-
nayyn; ÀS.^a JjLt aâbed êl-ês-
nâm, pi. jL;join «jLft o'bbâd êl-âs-
nâm, Ax-^iC^l^c i'bâd êl-êsnâm.
[Voy. Infidèle.)
Idolâtrie, ^L_;.^^ïjL£ i'fcd-
del êl-êsnâm.
Idole, y-'^ sanam, pluriel jLà^
senâm, >L^l^s»w'm; ^ïj oulhenn,
plur. ^Lj'^ji âoM^ft an, ^.ïjouthoiin
(en berb., >^j^ maboud).
lÉMEN. [Voy. Yémen.)
Ignominie, ^Asij" ta'yyr,jl^ aâr.
[Foyez Honte, Infamie.)
IG.N 3
iGNOMlNIELSKMEiNT, 1^^ layi/-
ran, »-xJLj bi-'l-tayyr.
IgnOMI.MKUX, ^J.j 1 acn-y,
A^x-i» chenif , j4*^ ma'yur. (Voyez
HoiNTEUx, Infâme.)
— Mort Ignominieuse, j'oJi •JL^y
moût êl-aûr.
Ignorance, i_-...U.~!. djâhelyèh,
djâhelyah, i._jL-aw djehâléh, djehâ-
lah, A^i ghochm, J._^»i»i; ghechou-
méh, ghechoumah.
Ignorant, j^'^^ djâhel, gdhel^
plur. J— ^^ djohdl; /^^^ ghachym,
pi. L»i;c. fjhuchmd; >^^^^hhayydb.
— C'est un Ignorant dans son
niélicr, i_:;_x_Us J Jj*La^^» hou
djdhel fy sena't-ho.
Ignoré, J»-j,_3r^ medjhoul, yi
y,^»j*^(jhayr ma'rovf.
Il a Ignoré, j_^_2^ djahal, L^»
g.t, ^ àyc md a'rafchy.
— Je n'I;,'niire pas cette affaire,
lo
ILL
— Vous n'Ignorfz pas l'état des
affaires, j_«^ aT J 1^»=». ! „Vc Isisr^. L»
md yekhfd a'n-koum âhoudl êl-ôu-
mour,
II, »* hou. pi. *i houm.
— Il a, I3 le-ho. [Voy. A.)
Ils ont, «--.J lelioum, *i>-V\£
a'nd-houm.
— Il est content, hj**^ <j» hou
mabsuuU.
— Ils s'en vont, ... — ;-r;=^'i ♦*
Asr-L
.11 r'
U J, J^^^
^1 dnâ
ma ddjlicl fy hadéh él-mouslahah,
dnych djdhel fy dd él-dmr.
— Je n'Ignore absolument rien,
J..^'j ^ --S -is-;'. wJ ?nd yekhfd
ann-y cliy oudssel.
houm rahyyn.
— Il a été. {Voy. A.)
— Il faut, Il est nécessaire, ^V— '
lazem. {Voy. 11 Faut.)
— Il va. {Voy. A.)
Ile, ij-ij^ djezyrah, djezyréh,
guezyréh, plur. y^}'*^ djezdyr, gue-
zâyr ; ïf — j ',- dezyrah (en berbère,
vJ:,>^j v^-' liri:i/rt).
— Presqu'île, ij-i 'y-s>. djezyréh,
djezyrah, guezyréh.
Illégal, A^j-iJj _\^ dof/r/ h'-'s-
cheraah, , r"» — ^wJ! -^^ dodd én-
ndmoMSS.
Illégitime, ^3~^•' "^~"^ '^'"^^
— Enfant Illégitime, *\ys^^ ,j!
^6n êl-herdm, ^j-^^\ zônouéh. [Voy.
Bâtard, Adultékin.)
ILL
;^iG
I.MC
Illicite, ^^j-=^ herdm, ^j^-'^''
tnah'oum, *j-^^ moharrem, r\^
monhy, J-«.-=>- »--i ghayr heldl.
Illimité, , ^LJ^£ ghayr qyâs,
J>jJ. — 2S-* j._Ai ghayr mehdoud, y^i
»l;;u ghayr molnâhy, ^j^^ »~i
ghayr hedoud.
— Son pouvoir est Illimité,
J!_j-\_2w L^3 L= i._j'.A? qodrel-ho ma
le-iiâ hedoud.
Illuminé, j »-'» monaouer.
II a Illuminé, ^^ j naouar,
naouer, .'j 1 énor.
— Il a été Illuminé, ._* — a-j /c-
naoïter^ ^\ êddà.
Illusion, J— ~^ khyâl, pluriel
Oj1~^^ khyâlûl; ^a;:^».! îhlilâm,
jls-' lekheyyl. (Voy. Erreur.)
Illusoire, J^-j bdUel. {Voyez
Faux, Trompeur.)
Illustration, ^ j^ j-^- lechryf.
Moi/. GÉLÉRRiTÉ, Honneur.)
Illustre, /» — -Jà^ a'ddym, az-
zym, ^ ^jJ:^ cheryf.{V. Célèbre.)
Illustré, s^j^^ mocherref.
Il a Illustré, ^j-i-- charraf,
cherref, *iài azzam.
— Il s'est Illustré, ,^ à ^-^j ! ên-
?r*
Ils, /.j» houin. {P'oy. Il, Eux.)
Image, h^—^ souréh, sourali,
pi. ._^ sot/r, souar, O»',^-^ sou-
rfl( ; «Ujïj i îyqounéh (en grec, eizwv) ,
pi. vO^j;^-' ■ îyqounât; aj»9 qounéh,
qounah, pi. i»9 qouann.
Imaginaire. (loi/. Idéal, Fan-
tastique.)
Imagination, Jl- — -—à. /c/fî/aL
il^^sr^ mekhyléh, ^^*s-- tekhmyn,
.x.i /e/iT, pi. .Js-il é/Viar; ^i= 5e«;(,
pi. j.'(_a-^ re/ioun, JLd.. khoyâlah,
*cj zo'j7J, J'j fcû/, , ^j-Vi /tods.
— Cela surpasse l'Imugi nation,
Ixjyiz y-^^sr^ c3>^ /iûf^a /e
faouq tekhmyn ou'qoul-nd.
L'Imaginative, <i-Jw-sr^' ï^ — s
qououel êl-kheydlyéh.
Il a Imaginé, il s'est Imaginé,
S^\ êfleker, J-dw khdl, yh zann,
*&; za'am, ,. r*=^ khammenn,^ ^~.=s
hessab. {V. Il s'est mis dans l'Idée.]
— Tu l'es Imaginé que, J-jl-=sr-'
.! ^^ tekhâyl l-ak ênn, J-jUsA:*.
,î '^J yelkhâyl l-ak ênn.
Imam (prêtre musulman),
chère f.
Imbécile, *_.^-_~.<» mobehhem,
khachyn, Jjb blj Ma a'ql.
C^^.^
IMI
31
IMM
^._csr^ mokhaoïtakh. ._?».-0 dein-
mouqy, doummoïKji/, ^J^-j^.^.' «/i-
ma^. {F'oyex HÉBÉTÉ, IdiuT, IN-
SENSÉ, Ignouant. )
Imbécillité, J^i ï^iqelleiêl-
n'ql. (l'oy. Sottise, Ignohance.)
Imberbe, ^jj^^ âdjroud,ûgroud,
iL! âmhiU.
iMIillîÉ, -i-^ mosqyy.
Il a ImiîIIîÉ, ^c-^ safjà, snqey,
^j. raoïui, y^^ viarrann,
— il s'esi Imbibé, JL^I ênsa-
qey-
— Mels celle outre dans l'eau
peur qu'elle s'Imbibe, CJ. — * Jb-:x
J^' JLa> "^T^'^ ^j^y^ftoUhadéh
éz-zokrah fy-'l-moyéh, hatlà lenbol.
Il s'est Imbu des principes de la
morale, ^4^ J^-^' "'^ ta'allem
ôussoul êl-Iiaqq.
I.MiTATr.l II, «.~-J taby'.
Imitation, ^Ll chdbehah, châ-
behéh, i--b.iu/> mochâlieléh, ç-L-J' /e-
60', A — w^j'J:^ mecliàbaliah, aI—'l^j
memdtheléh, ç- — -_>! //W, J-~^
lemlhyl, i.»^.J tcbya'ah.
Il a Imité, J^i-^i êmlelhal, êm-
lelsal, a-~-' /«^fl', Ji -^ lec/idkeL
^J—ï (jiarfa, qadey. ^-^ chabbali,
..\Ji qallad, v^CjL-- sdoitey, sdoud,
A. — .Juj lechabbah, i-}Jx^ leclidbah,
-^^i^lsl êqleddà, êqieddcy.
I M MÉDIAT, v-^j^ i «7 r a 6 . J.^ 1_^--
meloudssel, i^^)h^ moUdheq.
Immédiatement, ^.-cL. ^ fy
sa ah, vJI^JLj be-'l-ouaql, '■JL^^V.
li-'l-ouaqt, ^!.=^ liâhhi, Ji-s:-'' J
fy-'l-hdl. {P'oy. INCONTINENT.)
— Elle est morte Immédiatement,
■^,.2^ vJ:^..3<.j toueffeyl lidldn.
— Tu les mettras Immédiatement
à mort, i^— ,? *.^IxïJ" teqlelhoum
fy sa ah.
ImMEMOIUAL, ,^.i J.^j^.s r/AflV»-
mez/iowr.
— De temps Itnméindrial, ^^ — ^
^5 JJ..J ^ ,.)'-''( ""'i -email ma yn-
zeher, .j.-S'AJI j..»^ ^a min dahar
êd-dohour.
Immense, ( -^---^ ^»-..*: be-ghayr
qyds. {Voy. Imini, Illimité.)
Immersion , , ^' — i nhaousf:,
^Jîc ^/la/s, gbattess.
Immeible, vJ— !>> monlk, pluriel
Jbl»! ««./ci/.-.
Imminent, v--
hddjem .
Immobile, oJ^. — sr'^ ^i ,'//ia.'/r
nwlaharrch. sJ1,vj J ihdldt
hddder, «=v~»
I •
IMP 31
Immodeste, L:^^' JJ5 galyl êl-
heyâ, ^^^-i^\ j-^p ghayr ddi/b, ^-i
.y_j ghayr ouqour. {V. IndÉceA'T.)
Immodestie, \j=^ 'i\.ï qillel êl-
heyd. [Foy. INDÉGE^CE.)
Immolé, ^'■i^f medbouh.
Il a Immolé, ^-O dabah, dabèh.
Immonde. [Voyez Impur.)
Immondice, i..w! — s:^ ncgdsséh,
nedjussah. [V. Ordure, Saleté.)
Immortel, C-^ — jL^^»-i. ghayr
mâyll. ■
Lmmuable, 9 y — z.y.^ y^ ghayr
motza'ze.
Imparfait, ^Jl-i ndqess,j-p
j^o ghayr kdmel.
Impatience, à-sJÎij nezdqéh, ne-
zaqah, i^'j-' nezdgyéh.
[mpatient,^^.^ yj^ ghayr sd-
ber, jj — .^— vj> Y^i ghayr sabour, jsi
j-^s:"" ghayr moldamel.
W s'est Impatienté, ^^y nazaq.
— 11 a Impatiente, ^^r^ nazzaq.
Impérial, ^jLkL, souUâny.
Impérieux, ^,1-^ sdrem.
Impie, y^kûfer, pi. fjiy^ Jm-
feryn, ylii kouffdr; ^Jlx^ mend-
feq, pi. i^iLiL^ mêndfeqyn: jij^
cheryr, ^Ji^^x^ khabylh, khabyls.
8 IMP
Impiété, J^i-s-' Uhdd.
11 a I.MPLOiiÉ, p y^} teddarra.
Important, j-~fj theqyl, tseqyl,
jjj^ derour, ««--^s-'-' nddjib, JjLv
sdyî. [P'oyez Grave.)
— Affaire Importante, j-'i-> y^^
âmr iheqyl, iJjjj.^ i^srA^v^:^ mosle-
hah derouryah.
— Cela est Important, ,~^ J^
J-Jij dol chy Iseqyl.
— Il m'importe de faire cela,
"i^ J--*-*-' ^\ ~X^ a'iay-y ênnna'-
mel déh.
— Cela n'Importe pas, i-i U 1 j-a
,j.^ Â, hadd ma fy-hi chy derar.
— Quet'Importe-t-il?cJJ& ^jI
w^Ji êych a'iay-k ênl?
— Cela vous Importe, *\y i-V»
i»xji hadd a'iay-koum ênloû.
Il a Importé (v. a.), {Voyez 11 a
Apporté, 11 a Introduit.)
Importun, ^-y^ ledjydj,jjj!
lezyz, yj-i lezzdz, ~^^ ledjoudj,
^-5.3 qallâq.
Importuné
, _.j,.s:-U meldjoudj.
11 a Importuné, ^ laddj, \ — -'
lazz, lezz, .hjS qarralt, ^^».*^ taann,
ledjadj.
■Tu m'Importunes, ^-i? w *;;j
C
I.MP 319 LMP
felaab qalh-y, ^Ji,-^-o (^r^-' 'f''- — On l'a Imposé à dix piastres,
(layyqsadr-y, ^-- ^j:^-:~*:i> lela'nnet \J^^j^ îj^^ i»X.\z.=^ halleltou-ho
n'iay-y.
— Ne m'Inipùrtuno pasi JliJ""^
^. — c v.iL»^ Id telheqqel damm-ak j (Vo?/. Co:
a'iay-yl
— Pourquoi m'Iniporlunes - tu
toujours? ^, J, Ac'i .JuJl ^y
lêych ênl qaid l-y roqbeUîn (m. à
m. pourquoi es-tu assis sur mon
oou;?
Im PORT UNI TÉ, 4-=s- leddjéh, JjJ
iezzéh, i — X^3 lebkch, ^^ ledjd-
Jjéh.
Impossible, ^j — ^-'-'jé O^'^^'J^'
meinken, 9 — j^:^,^ y,^ ghayr mes-
talle.
— 11 est Impossible que, L ^
ij' cj'^i "'" yemken cnn.
— Supposons, par Impossible,
que cela soit juste, ^.--M . X^r^
(^ — ^ '--* ^J^ C^^^ "" «e/v/iam-
Hiejin, allazy mû yemhenn, ênn hadâ
fiaqq.
Il a Imposé une taxe, *it\,:^ V^
hamel dcrâhem, ,*I.Ji.3| y^. s fc.
rcdd êd-derdhem. (T. H a kvc une
CodtriDulion.)
— une amende, i — ow-j ^^x
qalla djezyméh, -^w baUiss.
Impôt, i^^ bals, ►-- ■
«-1=3
a'clicrat qouroucli.
iv> ma lis.
NTRIUL'TION.)
— personnel, ^^j — =k kharudj,
khardg, ^js^ khavadj, khardj.
— territorial, ^_5^;^ inyry .
— 'il les a accablés d' Impôts
[P'oyez \\ a Accablé.)
Imprécation, «. — -ili.i" lechqrf.
[P'oyez Invective:.)
Impression, j.~'--'' idiJiyr, tdisyr,
«.^.-J=j lelby'.
Imprévu, J.-5'...i_;.u molglidfel,
)[l2>.khaouondn, f^^^} baououdq.
Imprimé, 5^^-;^ maibou.
Il a Imprimé, f^^ tabaa, r^S
kabass, «~=. kl(al(ain.
— Imprime ce caclicl ! , ...- S'!
*::dr-' |j,4 êkbess hadâ êl-klialeni!
— 11 l'a Imprimé dans son es-
prit, ikz -^-'^5 i»**^ (aba-ho fy
louh a'qli-hi (m. à m. dans la plan-
che do son esprit).
Imphimkkik, a — --i=-' itiutboa,
i.x^h.' melba'ah.
— L'art de l'Imprimerie est le
flambeau qui éclaire le monde,
IMP
320
INC
LjAJi iJ ,jÂ.j ^l.^' i.xAi^\^\z ■ Impureté, ^j-.2r- ?io»(/ys, no?/f/.<!,
i'im êt-melbaah inosbâh ienaover | nidjs, nigs.
fij-hi êd-doiwyâ. ' Il a ImputÉ, AAiLl'* leqalled.
Impiumeur, P-l- — i? tabha, Il est Inabordable, Inacces-
s,^^^ sdheb êl-melba'ah, , SIBLE, ^-^ v j^-^' -* ma ênqei'eb
±J\
x„J:^ malba'tj ; j^i^.^ — i bas- , c//2/,y J.j'^^j be-ghayr êd-denou.
mâdjy, pi. i^2v-o.^J basmâdjyah. I IiN'GARCÉBATION, j^^-s:— ' soudjn,
II a Improuvé. (V". lia Blâmé.) s^wg'». [Vouez Emprisonnement.)
A I'Improviste, iUiJÎ Ji a'/ii Incarcéré. (Foy. Emprisonné,
êl-ghaflah, ï^^_i ^U a'ià gharre- j PRISONNIER.)
t/o/(, .J.*'L) bi-'l-ghadr. I H a Incarcéré. (Toy. lia Em-
ImPRUDENT, J-i-x)! J..i5 qalyl PRISONNÉ.)
é/-a'g/, ^^Ul ij^^'^ nrtçess êr-rây, Incendiaire, i^j-=^ liâreq, pi.
iivii bîj beiâfehiéh, J-jL^^^i ^/ta?/r ' ^r-^'-^ hdreqyn.
d'qel. Incendie, i-sl^a^ hardqah, he-
I.MPUDICITÉ, — -■\ zona, 5^1.-^ rdqah, j^t^-a».) îhrdq, i-Ax^ chaa-
fessddéh, i3*"^ Z^'^^'J' *-~' -?"' nedjâs- lah, -X_^j ouqyd, i^j^^ haryqah,
sah, negdsséh. {Voy. IMPURETÉ.) ^^ — :î^ — ^ haryq, /»'j-'^' îdrâm,
Impudique, J — ♦~i-' mofessed, {^-■'.j^' tahryk. [Foyez Kmbrase-
jL^li fdssed, ^\\ zdny. ( Foy. Im- ment.)
1>LR.) — Il y a eu un grand Incendie
Impuissant, j^i-5_^.vi ghayrqd- dans la ville, *J^^ ^—jj^jL^
der. [Voy. Faible.) | ->•':'. -^-v' ^ sdr haryqa'zzym [y-'l-
— (inhabile à la génération), medynéh.
•,a^' adjouz, jzsXs. addjez. i H a IncendiÉ. [Voyez 11 a Al-
Impulsion, \jà'\ îghrâ, i>js>. ha- lumé, H a BrÛlé.)
rakah, ^jsr- taliryk, teharyk. Incertain, p — \-xa j.^ gli'<'y
I.MPUR, iT^'' noudjess, nedjess, ma'loum, v^ji^-*'' j-n^ ghayr ma'-
'dovguess, neijuess. i ouf. {Foyez DoVTEl\.)
INC
:ux
IND
— iJoniaiu esl Incertain ,
djchuiil.
llVCESSAMMENT, ^ 'j ^ Ij râyli-
riiyh {T'oyez BIENTÔT.
I WCESTE , jys^ feJjuur.
— 11 a coiriinis un Inceste,
<^ /fddjer.
InCOGNIIO, -i^^sH" miiU.liif).
Incommode, s-_^ — t'j /,îV£,
^, v*.^ sa 'ah^j..,^ (l 's scr, - -^x; /a 'n/i .
11 est In co m p liTE n t , i ) '..o
rnâ li'.-ho medkliel fy dùlek.
IncONSTAN r, ^^'-^ f^liùoiiy.
I ÎICONTIN ENT ( ad V. ) , 9. — J
Incestueux , ^h^'s jàdjer, pi. |/r««' (^«/'^^ Aussitôt).
■ fuljdr.
Inconvenant ( Voy. 1 n n i cr;NT;.
11.
Incident, js^ a'rrdd , plur. Incorrect, J=.*^ /i,o^/i(i//i// ,
js^j^^ Cràdd {T-'uycz Acr.inENT, -,_j&l d'uuedj, i=J -i ^/u//. //.
KvÉNL.MtNT). Incorrigible, ^^'^ «Viwj,
Incirconcis (Tt»)-. Circoncis), i pi. ^^^wwo'x. a'ùssyyu.
Incivil , ,^ù. =^_. ouahedi , Incrédule , ^.-y j^C glmyr
^^jmL^ mec/ivur/t, ^^ glielydd ^ \ moumyn {f . IneidÈLK, I.MI'Ie).
^hejyzz , V '^1 -i-' Lelà-ddcb (f oyez — Sercz-vous Incrcdulcs à mes
Grossier). paroles? '_» '^ '1 ^'
— Il a été Incivil , ^S ghuladd, ^bJi' -U '^Â^ :^ ) ' ^
^/la/iizz , .^-d^ Jiuniadj. \êy éittuù ma lelsdddi'ijoù ti'/u Le—
Incivilité, ^^^ s^hildnh, ghil- \làm-y?
~uh. I N C R OY A li 1. K , jj; J.v^' j-^ g ftuj r
Inclinaiion (lu corps, jjO , rc- mossuddaj.
ki'uh, rika'dh, pi.
i^lii* ineilàiiyeh.
ika Vif/ ,
Inculte, j. — -' Ix^'i > jf, l.our.
Inde (contrée dAsic), -vi^pi
— de l'esprit , ^-/ ghcnl , pi. ,:i_ji^,„i^ ^l-lUnd, .>^-.M -vb /Wo/
yi é^lnàdd; ^^\ àhuuà, pi. ,:i-IIcnd, ^)\ S:^ l'cliidcl-llrud.
— Les Indes, .i^ _• -V-— Snid
ou- Il end.
— lilé d Inde, 'J-^ duiinù, îj.^
dutiritih , i-S y) louikyych , loin -
k^yult {f oy. l>lo de lurquic).
.\_j|^l dliouàyéh ; »-= -^ kftàllcr,
J~s^ meyyi , plur. .\-^'« tneylàn
Il a InCLINi;, ç->' liaiina.
— Il s'est Incline , i^''' ^'"
fiariu , s-> . lekau.
— Poule d'Inde, poulel d'Inde
{l oy. Dinde , Dindon).
— Figuier d'Inde {V. Nopal).
— Bois d'Inde (F. Bois).
Indécence, .v&l;J. chenA'ah,
V ^.2. a'yh 'Voy, IMMODESTIE).
Indéceint, ■^^}-s-a'âylj, aâyeb,
^>y. j^ ghayr-lâyq , ^^ cheny'
{Voyez Honteux, Immodeste).
Index d'un livre, ^^y. ^^''''
nâmydjiV. CATALOGUE, TabLE).
— (doi^t) , -\_i>l^i ês-châhed
(en jjerbere Ai'-l /p'-^' àchând-
châliei! .
Indice, 2S,'~i.i îchârah, iJ^
a'Iânidu
Indien, ^.^^ liemly, pi. -^j^
lienoud; ^^--^ hendaoïiy ^ lien-
doiiy, féiii. àjXs» liendyéh.
Indienne (toile), cr-^i ^'y'
qoumâch yerneny , 'O^^ (^r' ■*•'
qoumâch chytl
IND
— Il a excilé l'Iiidignalion ,
^y^ harrud, J^rs-^ snkluiit , ic^si— '1
êskhuil, v_-.^>:^ ghdddab.
Indigne, ^Jà^'-^'' jS ghayr-
mosla}ie(i(].
— Ne fais rien d'Indigne de
Ion rang, q ^ J> ^~x^i U
ma tamel cliy gJiayr-tnoskdiCijrj li-
deradjét-ak
I N D I GTS É , ^ ' ^j =^ hardân ,
l«-o& shosbân.
d
Indifféremment, ^j^,-)' ^j:
hayn êl-baynéyn , ^i'^-' ^^
nous/ a' la nousf, J.^ j^_ be-ghayr
ineyl.
Indigence (To/. Pauvreté).
Indigent [J'oy. Pauvre).
Indignation, ^^..^^^ ghadb ^
Jasi-*-' sakhl, ^j=^ hunl , x»^_^
kJmnfessèh , i.^^ ghadùah.
11 s'est Indigné, s..,^^;^ ghad-
dab , ^j.=v liarad, v«i_.or^ Ukh-
nefess.
Indigo , ^Lj rylali , nyléh , j-^
nyi.
Indispose (Voyez Malade).
Indisposition (Voy. Maladie).
Un Individu, ^j^ wojered,
^% foulân, fulùn (en espagnol
fulano), ^l^b dât, plur. CJ^^^
douât; rf=^^ chaklis, pi. ^jr-"^"*"'
échkhess, , ys^;^^ rhokJwuss (en
berbère XtJ yrnân).
Individuel, ^'^'=^^ rJiakhsy,
Individuellement , ._-^_:s-^
chakhsânn, V^^sr^ cliàklisyànn.
Par iNDlVis, à-j^i % bdâ-
(jesméii.
Indivisible, *.«JLJ..c j^ ghu}T
INE
323 INF
iNEXORAr.LE, ^j'^ SÙieT'l.
IN FAM E , s.^.'a^,xo nid 'yoiiù , wi
n'y h, ^j^
muuijassent , ^^j:^J^~ jJ, nlmy,-
machqoui] , j.^-=^ j^ ghayr-mot-
fti.^st'/, ^j£ — j^Â of,ayr~mon/errer/. mti'yyer, j.^oA.o mad
*
Indolent, 'i^^m^Wa;, ASz,
a'gzàn (fuyez ParesSEUX).
Indomptable, 2ij^^ moiamer-
rcd , motnicncd.
lî<DOSTAN (coniroe d'Asie),
%'JL-JJj> llciuloslàn {T'^oy. InDE).
Cela esi Indubitable,
w'^^ ^•^ '-^J> hadà melhbuul ,
^lA -^ "*— r-^ -^ '"" />'-/'' chek ,
^ \-^-^, ) ^ là rèyli fy-hi.
Indulgence, »^- maghferah^
,s\ji£ gltaffiàn , is^'-^. sdmehah,
^^y=s^ ichinn, ii!, rdJeh^J'. Clé-
mence).
Indulgent, v^j«, rxouaf ,
^^ huiioun , ^-S-Jl, (hefouq,
^ -~j mcssânirli , , cit gluifuur
[Vuy. Cj.ÉMtNT, Bienveillant).
IndlSTIUE, ixi^ saiia'uh, pi.
w- «--=5<;«(/'J/(r. Art, Métier).
Industriel, ajla^! Jj.! ùhlês-
ienaati (V. Artisan).
Industrii ux I l'oyez IIalile).
Inebranlarle, v_>jU iliàUlt.
m ou m ,
mofdouh (V . Hon-
teux ,"AviLr, Ignominieux).
Infamie, ii J^j Leheddàli ( Voy.
Honte, Ignominie, Avilisse-
ment).
Infanterie, i-^^Vj /enàssyé/i,
^V)' âzldm , i^j zeliiit'li.
Infect, ^^^s.^ nuifsuud , ^^^
mohry, ^j^ nionànn , ^^^ nie-
dj'aouy, ,*=sr^ mokliiiii , _^Ju^ man-
chih. ^
Il a Infecté , ^j:-xc adà,
a dey, -^--^ Jussad.
— L\ur est liift'cîc <1l' iiiias-
irU'S, (Jcsr^^l ^ J-.*oD 1 _açs- ! ét-
djou eiifessed min êt-iyhali.
Il a Inféré, Ja:~.I êsicduU.
Inférieur, -.«'w.s-' talitùny ,
|)l. ^^y^^J^ tuhtànyyn ; .-'^iw
sefclàny, ^Ji—i dsfal.
Infernal, ,-f-^-çr^ djclifnneni),
giiehennemy (K Diabolique .
— Le fen Infernal, w-sr^l •b
riàr él-djclicimam (l\ Lnfi.k).
— Ks()iit Infernal {J^u)ez Dl.-
lNt( \i., .\^—i — :^- l.hu(liuuii , MON, Diable).
^J^t^ k/iii'/iin, ^^^ j^gliayr- ÏNliDELE (san.s foi), ^.r--j-- ^
idouy {tn berLcre ^.i^^î yfrf/^). l gluiyr-rn iimc/in, j.r--'' ^ S^^'y'
INF
3^4
lN(i
umyn, ^J ]} =^ khâyrt.
— (non musulman ),^o l.âfer,
pi. ^j}j!^kâjeiyn,jysù koujfâr.
— Le musulman sans bonne
fol , Dieu le compte au nombre
»les Infidèles, (^-^
•~f^ Ju . . kJ »^ I
S^\ ^^.^ ù)\
tU-moumcn Le- là seJq , hesseb-ho
Allah liayn él-kuuffâr.
Infini , j>',^ ^ ghayr mot-
i2fl/;j, l^J^ tA.30 ie-ghuyrmenlehây
f^tJ^\ jL) belâ-entehey (Voyez IM-
MENSE, Illimité).
Infiniment, ^— 5'J» qobâiah,
JUi (h/bùhih, i->}-3^^^ bi-'l'-ghâyéh.
— Je l'aime Infiniment ,
JLp ^^^sr^ 'ji d/id nehoLb-hd ^o-
bâlah.
Infirme, ^__^^ ^"//i pi"""-
lix-^:^ (lo'Jd ; ^^^x^is^L*^ mostedda' f
{Voyez Faible, Malade).
InfIRMEUIE, '-o^I O^ béyt
èl-mordd , béyt êl-moreddà.
Infirmité, ,^*-^ duuf, àis.
o lléh, ^^j oudja', ouga\V. Fai_
BLESSE, Maladie).
Inflammation, ijl/^' '''"''''/
(f-'oyez EMBUASEMtNT).
— (maladie), 8jU=*- luiràrali ,
herdréh, !*_«'-ç=*- lianidouèli , ^,^^
daniuouyych.
5lresj»»s-^Ljl)'
Influence des asl
tâtliyr é/i-ned/'oiin:.
Information , ^^^ îhhhàr.
11 a Informe , ^^ aUam , a'I-
lem {Voyez II a Aveivti).
— Il a Infoiiiié d une affaire,
y.*& yoi nuss él-dnir.
— 11 s'est Informé , rvs-^"*-) ê$-
takhbur.
Infortune {Voyez Adversité,
Calamité, Malheur).
Infortuné, ^^ chai/y, plur.
Lii-ii êcliqyâ ; ,r^ tu'yss , plur.
'_ju* io'ssd; i^^*^ melou'aïKj {V.
Malheureux).
II a Infuse, ^> nauaa^ ,*ol
éiiteqaa.
Infusion, >î.w itc(j(i\
InGE NIEUR , I _^J.j-.j mcJieiidctz ,
mohendczz, ,^J-^^ mulicndess.
Ingénieux, ^^ — 6^ mofcnnen
{Voyez Adroit, Habile).
!'..o sa-
c
Ingénu,. _^^-!s idhcr,
lèh, v^.U3l ^Â.^ sa/y èf-iialb {V.
Franc).
1nGI.?<UITÉ, ij^-l^ v«^v^ qalb
dbyadd {i\\. .i m. cœur blanc),
i. s-^ .Mil/) r II {Voyez FraN-
(.lll:»k).
l:tGRA T, »i '••' ndkrr, ^ij^' jri
IN.I
i;ha) r-mn'rau/
^JlL rSgho),
rhnker, a.~^)(J(Jj''.
iNC.r.Arni'nK , ..J^^J nokràn.
HciilDlINS (pi.), »;5'^ o'qà-
>iyr.
l?(IIAll!I.F. , Ji:'- a'àttel.
l M 1 l\M A ! N , -.w 'i y J.V5J ( / oycz
Cra EL).
Imil'mamté (/^o). Cruauté)
Il a IniiI'ME, ^,lj oiiiira{i'
\\ a KNTEnRi).
1mm MIE, ÏJ.J i a.ulouuli , ^^b, Jf!-r^ '0'')', ^_f^', ^'"^^àss
■ Ij INN
'"es, ^ ^^j oinissaf (roj . Il a fait
Affronl, Il a I.nve(.tivé).
— 11 lui a (lil loiilcs sorlt-s dln-
j lires , -ui^^Jo ^JiSiJuo Ij J^^ qui
le-ho sof/el-ak na't-ak.
Injurieux, * .'"J- cluîtem,
^-l!„. sehhàh.
— Paroles Injurieuses {J'uy;z
Invective).
InJU.STE, J'i. uilr.m , (Jù/crr ,
pl. ^_^^:^'-^ zâlemyn ; JLL'j //<//
a'ilotié/i , ^'^-^ H(i(h)U}a/i , a\Juu-
yéli , 8.'-Vc. a'dâotiéh , pi. Oljl-Vc
a\lùuiiàt {T'oyez HaINE, IlosTI-
i.ité).
— 11 V a une Iniitiiliti mortelle'
outre eux, A.bl> ï.Lvc- ^^j ha\n-
lioiim u'i/ùourli (jàlrléh.
Inique, *-;! ùtym , pi. i^\6i(i.
mah {Voyez iNJLiTE
Injustement, iJll.,]'.' //-V-
hatldléh, J_\s^^..jù Le-glnij r a' de!.
Injustice, S)o zoulm, doulm ,
ji»^ djour, ^Ij //r/* , J'-J=.' liuttû'
InnOCEMMENI, r'Jlj In-'l-lierr.
Innocence, Jj Ijnr, ïXj^ ta
hâréli , Sj' — a.i nei/àoua/j , ^' ry
iehryr.
, , ., I Innocent, Jj bùrr, pi. ,!►.'! c7;-
iNlQUrrE, *j( itw, piur. /''jl , ^ ' i t
' , \ 'v/r; ^^J l>cr)\ pi. '-'^' //^n"
cti'nu ; A~w s\uli , pi. s__>L_w- ,fj«/
(/ HVC InJI .STICE , (vRIME).
iN.ioNCiIoN , ^.'^ij lefouydd.
I N.n R E , *_li» c«»/m , </oo//n ,
^'j nàdJy;j»^Js iàlier, pi. i^Js'
dtehùr ; S\ zaky, pi. '..r, ' czkyâ.
Il a Innocente, ,^j luurar^V.
Il a Absous, H a Ju.stifie).
Innomrraiu.e , J."^ bl." he-là
Irchclym {J oyez \fV\\OVT , a\led , ^^^yS^ hr^-^hayr a'dcd,
I NM I 1 E . I N VECl IVEJ. | v._.'...o. ,^' ie-t^lun r liIsstiL.
11 a In.iurik , il a (lit des Injii- | Innovation, jjJ-^ tr.Ijed)(L
INQ
32B
INS
Il a Innové, ^_^-=>- djaddad, mermess, ^<- '1.*^ taharmess ,
djedded. y 5^^ »—i ta'ahker, ^ ^ dddj.
Inondation {Voyez Déborde- _ ]Se t'Inquièie aucunement,
MENT, Déluge). ^5^U w>CL tayyeh khâttr-ak !
lia Inonde, j.àL ie/er, tafar, ^LU ^j^i ^ là temermcss
j^ ghammar, ^Ic- jlb iefah a là khàtlr-akl v^^]='^ ,, ^.juj' "^ là
(Voyez II a Débordé).
tetaab khâttr-ak.
— Il Inondera, J^. y/jdd , [ Inquiétude, j:-:^^' i"hjr,
vàJaj yetfor, «iJi-^xii* nwdayyaquh.
— La pluie a Inondé tout le Inquisition, ^j^^JiJ ieftych ,
pays, l^i==> -^^ ^^ j^^ ç^ ^3^ kechf.
a mm êl-mattar a'iii êl-belêd kolle-
hâ.
Inopine, ï^b ùadéh, bâdih,
IJLlt»»/»^ hî-mostannâ, J^'-* j-^
gltayr-mâmoul ( F. ImPREVU).
Inscription, ^ y^ e'nouân,
A*— 1 resméh, resmah , ij'j:-r A/Va-
è^')^ (F". Étiquette , Écriteau ,
Écrit, Adresse).
Il a Inscrit,
* w. ressem,
Inopinément, \i->^> bedjhânn J » ^S katab jy.
{Voy. A I'Improviste).
Insecte, <jjIj^ debbûbéh^ plur.
Inouï , ^o^& gharyb , pl. If/ ^U^ debbâb.
ghorebâ, ^^^^^j^^ghayr-mesmou'. Ji^sENSÉ {Voyez FoU , Imbe-
Inquiet, j^H* mehemooun, cille).
— Il est devenu Insensé ,
ilac Jai;:^) êklelalt aql-lio.
Insensibilité, y^.=i.'-^'^ qassâ-
y^sr^ motehayer, ^yo dâydj,ji}^
hâyr, hdyer, J^*^ ma\iker.
— Il a été Inquiet, j'-a^ hâr
— Je suis Inquiet, -s^jj^ya^^ bah
yeidâyq rouh-y.
II a Inquiété, ^'"^ akkar, j^
hayyar, *1p1 éijla\ ^J^'i qallaq , chouyéh-chouyéh , ^_jX^^i bi-'l-te-
InSENSIBLE, ^^ qasr-yh.
Insensiblement , i.-^^ ^Ir^
ipy^ chuouach.
drydj.
— 11 s'est Inquiété , ,j-'>*'" te- InsÉPJIRABLE , J^i-» y^ ^hayr
INS
INS
mnnfassel, ^Ja,\i^.' j.^ gh(iyr-:not' \ ma Ic-Jio fcluiiss bcch yedfa\
fr'ireq.
Il a IUSÉIIL, J^^ diikkhal.
INSIDIEUX, ^^^ gliaduur, ji^^
vhâùer ( Voy. FoURBE».
In'SIGKE, ^^-l. rlialiyr, -^— *^
mcsemmy, \^->J^ rnecliehour.
II n Insinué {F. Il a Insère).
— Il s'est Insinué, ^^-^ le-
dakklial.
Insipide, J—b bdssrl, bâssil ,
Il a iNSPECir. , ^Ic fiij nazz
u Va , nadtiar a lii.
Inspecteur, ►iilj nâzzer, mu
z!r, nàddcr, iiàddir, p!ur. ..yjJï'j
ndzzer^n, nàddenn.
Inspiration, .-»'--'---' :!hàm ,
^j ou/iy.
Inspire, *j^ molliem, _Q^y>
mouhy.
11 a Inspiré, *-- ;-Ji êlehem,
mossaoucss, **kM Jis ^j- ,^J ouaha , ouahey.
lyl êt-ta\im.
I NSTA BI LIT É , w- ' ^ 1 ïls r////?'/
— (au fig.), {Foy. Sot, Imbe- êl-thebât.
cille).
Instance , J^'j tùkyd.
Insipidité, ««JJ! IIj qUlét et- j — ^1 ^ fait Instance (/"bjfz II
taam.
Insisté).
— (au fig), J'oyez Sottise, Instant (subst.) , vju>j oimqt,
Imbécillité). p'- O'-Jj! àomjâi; jiJ^ de'iy(/ah ,
Il a Insisté, J»/' J/(wJ,j!Iyiwi plur. j;;'i3 ^/^y^/ji^; Jaï.; «(^^/^z/;^
éstemerr.
-.j3 tfm/y, J^rg-.
— IS 'Insistez pas sur cela, — ^ l'inslant, o^_JIj Zi/-7-
!j.s Jic- 'jji^'j Y lâtàkedodald ouuqt, O^j J-s hrluua(]f, s»l^^!
/uy^yj. êl-ouaqt.
Insolence, a-*]? taghyuh{l'oy. Instigation, (J^.-^^^ tahtydd.
Arrogance).
Insolent, ^'-^ /a-//j {J'oyez w/p- //«miA
11 a InSTIGUÉ, ^j^ luirnidd,
Arkogant).
il est Insolvable, -^.
U-^J-
Instinct, ^^-^^ oX'^^^s^ /<///-
r)A' tabya'y, ^^x,..^!, ' ^V-oJl él-niyi
ét-iabya'y.
INS 328
Il a Institue {Voyez II a Eta-
bli , Il a Fonde).
Institut {Foyez Académie).
InstitutIOTS , V.?^--' ieqoitym.
IJNT
Jl,
lija'âléh, i^j'^ tozoïikdh, pi.
— A votre Insu , /»-v-= ^^*'' l;e-
ghayr i'imc-koum.
— A leur Insu, ^.J^^4^^ j^x} hr-
ghayr i'ime-houm.
— Tu as fait cela à son Insu .
>^^ji tozoukâl {Voyez Etablis- iiU. !j,a ^JL-l^amelt haild klialf-
SEMENT, Fondation .
Instruction , v__ol àdeli, *UxJ'
ta'alym {Voyez ENSEIGNEMENT,
Éducation).
Instruit, «l*-^ tuo\iUem.
Il a Instruit, >.lt a'ilam {f'uy.
Il a Appris, 11 a Enseigne).
Instrument (outil), ij\ àleh,
l'iloh , pi. y^aâlât.
— de mécanique, fJ^e'Mah,
oddéh, ee'ihlah , pi. ^-^= o'iJud.
— de musique, «iJl à/ah, â/e/i,
pi. \^&a/àt.
— Joueur d'Instrumens de mu-
sique , -—jffl âlâty, pi. wjLYI
âlâouât.
A mon Insu, g.iy^ ySi be-ghayr
ilm-y, J.:^ J U ma ly Plm ,
y\À. JU j\a ma l-y chy kliahar.
— A ton Insu , v^Cvlt »-olj le-
gliayr Tlm-ak.
ho, à.'^ \y: 83 oJUi a'melldéh
barra minn-ho.
Insubordonné {V. Rebelle).
Insulaire, 5_^^^' J-»' à}iel
êl-djézyréh , âhl êl-giiezyréh.
Insultant {Voy. Injurieux .
Insulte, i-o^ chetmèh {T'oye-
Affront, Injure).
Il a Insulte, ^y^ iehezzU,
iehezzey {Voyez II a Invective ,
11 a fait Affront).
Insupportable, j-s-sr-*^'" j.^
ghayr-mostahmel.
Insurgé, Insurgent {T'oyez
Rebelle).
Il s'est Insurgé , M*- y«'"
a'id {Voyez II s'esl Révolte),
Insurrection , /-^-^ qeyméh ,
ffaymah {Voyez Rébellion).
Intact, ^^-^ kdme/.
Intègre ,
f
sd/éh {Voyez
— A son Insu, 3^^^ he-ghayr ÉQUITABLE , Juste)
i'Imi-hi, be-ghayr i'Im-ho.
— A notre Insu , UJlo »~3L' be-
ghayr ilmcnâ.
Intégrité, a_=s.^-o iuhihah,
iJ\~t)S kémdieh , às-*^ sahah {Voyez
Équité, Perfectioh),
INT 3
iNTtLl.ECTl KL, ^-iss^ a'qely ,
^r~^.^ (lantyrY, ^ livj, . rouhâny.
Intklligince, ijij^ derâyéh,
^ ,j^ ma 'rr/êh , ^jJ^ a 'ql , *j J
/rf/rn , felieni , -^^^J Jehâmah ,
i-^ feliieh.
— Bonne Intelligence, pL*^!
uJj'ti'mâ', îgtimù', *.■>.• -^i»' ak/iàou-
yah , êkhâonyéh (/'oj^z AmITIÉ,
Fratlrnitk, Accord, Union).
— Il n'est pas en bonne Intel-
ligence avec eux, z»^^ ^-*-^-5j*
lioue (luiidiniàn ma'-houTn.
— ^ oiis avez des Intelligences
avcclennc nii,j-'3c M^toi., iV— ^1^1
ri: toit ieisàrcroû ma' êl-u'Jou.
iNrri.I.If.ENT, ysiXs' a' âqel , a'à-
«///, A,^ jcliyni . [.r-^3 fellyn.
Intelligible, *yÀA mefehoum,
v^âIj mutfehJieni , j.»»jî1o motfassrr^
Intempérance, ^j-lJLiJ! "As
tjillcl êl-qinâ'ah , à..^sr*>=^ hhemkhe-
ma/i {f. (Gourmandise).
Intempérant, .^.c'JjJI J^ y«-
fyi é/-qind'ah , *..ii.-*^ khemhhym.
Iniemperie de l'air, s^l^îj re-
(làouuJi, rcdàouèli f |_*^' ^ -**>3 fes-
sàd êl-liauuà, '»A-1 ♦^^ ouekhem
f.l-hnouê.
Intendance, ^^_^j^ trsry/
(Voyez Admikcmua mcn).
Intendant (/'. Administra-
teur , Inspecteur , INIaîirc-
dHôiel).
Il a Intenté nn procès , .>«^»j
ta 'âouann , p t-i-L* -c- -^-' 1 énda 'à li-
's-chera' {F. 11 a Cite en justice).
Intention , aJ nyéh, r^s^ da-
myr, pi. P -*->^ da.ttâyr ; v y Ah.*
matlouh , ^j^-j>\^ màmoul , ù^-^oSl»
maqsoud (f^oyez DÉSIR, VoLON-
TÉ, liuT, Dessein).
— (mauvaise), '^»^ Ij nyrl
souda (m. à m. intention noire).
— Il a eu l'Intention ,
i-:-s.> j ^y iiuoud fy nafs-liu{^V.
Il a ^ OULU, Il a DisiRÉ).
— Avec Intention, j'ju'j /ù-
'/-a\iny (/^. à Dessein).
Il a Intercédé , ^ii. c/ia/u'n ,
siJdLi ter.hajja ', jj— _»^ ton esse I, 9y-^^
teddarra '.
— 11 Intercédera auprès de
vous, OAJx- 5».8..»i yerlifa' a'ruJ-
I V •• •
koum.
1 N T ERCESSK U R , >i-à LL chiifè\
chàfi', >»~rr*--' i'fi"ly'f ^J^^' ">ol-
darri\ 0-^_^ n.otoitrssel.
Intercession , ic'i-*.. rhrfaah,
i£}JuLi techfà'ah.
Interdiction (J'oy. Défense,
Prohibition .
INT
33o
INT
Interdit, ^J-'^^-^ memnou' (F.
Défendu, Illégal, Illégitime,
Illicite).
— (étonné) , {V. ce mot).
— Je suis tout Interdit ,
ht,) y^ J-iS' a'ql-y marloiUt.
Il a Interdit, ^^ mena'a, '^
— [A a étonné), {F. ce mot).
Intéressé (avide), (F. ce mot).
Il a Intéressé (donné un bé-
néBce) , CJ-J -5 li:& attâ fâydéh.
Intérêt utilité), <).3rLo scd-
hah, selhah (To/ez Utilite).
— (cupidité), {P'oy. Avidité).
— (profit), v^^^-Xo mehseb {F.
Gain, Bétséfice).
— (d'argent prêté), CAjji fây-
déh , fâydah-
— Je l'ai fait pour votre Inté-
rêt, j,>JksA^ s i.'A.ôC' \i\ ânâ
a'melt-ho fy salhat-koum,
— Cliacun défend ses Intérêts,
15 W Jj'ij J^L ^ koll ouâhed
ytfâtel li-hâl-ho.
— Tu n'as pas d'Intérêt à cela,
!À» J V — -w.»^ v^,0 U ma l-ak
hesb fy I adâ.
— Je n'ai point d'Intérêt à cela,
'Aft 3 >i.j'.«a .t. .3 \* mâ-nv-
chy dây' fy hadâ.
— Il a prêté de l'argent à Inté-
rêt, Cbji3lj ^fô dayyann bi-1-
fâydéh.
Intérieur (adj.), J^b dà-
lihel, ^'Ja~»« ouestâny, ^^_f?-
djouâny, gouâny.
— (subst.) , i=^j ouest , <-^\3
qalb , ^jJs^ bâln, bâtteim, plur.
j^Lj bouâtienn (Fojez Dedans).
— d'une maison , ji-vJi b lu-j
ouest dé-'d-dâr, 0^_Jl , J-nô scdr
él-béyt.
— du corps {Foyez Intestins).
Intérieurement, '-LJ^b hât-
nânn , \j^ a. djouâ, djoiî, goû ,
*--^ ^ fy (]olb , U2>- jj^ minn-
djod , ,.X ^-M ^ fv-s-Siidr,
^y^i^ (^ minn ddkhel (Voy. De-
dans).
Intermédiaire , ^'Jiwj oues-
tdny.
Intermission, Intermitten-
ce, J^l îhmâl , (j»^'-~' sokoun.
Interne {Voyez Intérieur).
Il a Interposé, i=~<j ouassatt,
ia—lj ouassatt, (^-> S*^ dfa'al
bayn , *UJ lainlam.
— Il s'est Interposé, Ja_*«l^'
touâssett, ^j^ J^-^ dakhal-bayn ,
Ja—I^ jl-o sâr mouâssett.
LNT
ÔOl
INT
1 MERPRÉTATION , i-i^ »- ic- Ha DeMA^DK , H a QUESTIONNI:).
djcméh, iergueméh , ^^*~fi-' tefsyr — 1 1 Interrogera , Jo*^ vs.90;//.
(To^^c Explication, Commen- Interrompu , ç-^isio t/«(//û»'.
TAîBE, Traduction). — Il a eu un sommeil Inicr-
IntebprÈTE , '^^^t^y tailjc- rompu, ^^la yw/c><7.
mân, Icrgmân (dont ou a fall en , Il a INTERROMPU, ^r^ samm ,
fr. les n»ols Irudmmn, drogman) , \ \^ allai.
,.l. ^j^^\j^ tcràdjcmyn , ienîgue- ; _ ^^ d;,co„rs, .)K^\ ^i^' ,/al.
mynn {J'oy. TRADUCTEUR, CoM- ^,/ él-kclàm. ^
MtNTATEUR). ^ 1 — H ">'a Interrompu (en par-
ti a Interprète, ^ /"«j^ar, , j . ^vj (î^l 1 ■^=Z]
^^y terdirm,tcrsuem {Fuyez II a j i^f^f^^i,.^ f^._>i..,^,i,i„,^ ^"^ _^.
Kxpuque, Il aTRADUtT). I ouaq>,af kelâm-y. " ^ "
— Il Inlerpréle tout enmal , ' _ Sans vouloir vous Inlerrom-
.CiJl) ^ ^ j^ki y fesser koll e)iy pre , jC-^^ «.Lj ilL /y^/a qatlè' ke-
lâm-koum.
— 11 a Interrompu mon som.
mell , Q-^ ^^' ^^ layyar en-
noum mciin-y (m. à m. il a fait en-
voler le sommeil de moi).
/,i-d-dodJ,yJ\^\ J.C5I
yonsob êl-koll îla és-thcrr.
— On ne pouvait Tlnterpréler
enbien, ^-^^ ^\ i>^*m\?i ^S^ .sD^f
ma kâii yemketin yonsob ho îlli-'l-
khryr.
— On a mal Interprété mon
intcnlion , cV '^-*-*^ fussaduû
nyèi-y.
Interrogateur, Jj'— sâyl.
Interrogation (^'.Demande,
< H emion).
Interrogatoire, JLw» mcs-
■Alch, messàlah {Voy. EnquÈtk).
Il a Interrogé, ^}^ sàyal,
J^'ww sâuual, J^. -^' lessâyal ^u):
Interruption , m-^)=^-j teqty'.
Intervalle, 0^ meddofi , mcil-
déh.
— Par Intervalles, »J-» -^j«j »--->
nieddeh liu\td rneddr/i.
H est Intervenu,
t^f
ouesseliayn (/'. Il s'est Interpose,
Il s'est Enlrenns).
Intestins, '*--' cma'ù, -i^^ '
êhchâ {Voyez BoYAUX).
Intime, ^<^^^::£^ khossoussy.
IN r ^?>2 INV
— Ami Intime, ^\ âkhou, \ Introducteur des amhassa
'yij&azyz. : deurs , i-^^'^' ^^.^ modakkhel
— Le plus Intime de mes amis, él-êlchyah.
^
l^A.^^' ij*) â'zzâ âsdeqâ-y.
II a Intimé, rvî-l âkhhar.
Intimidé, ^^s-* mekhaonj ,
mokhaoucf [Voy. CuAINTlF, Ef-
frate).
11 a Intimide, ,^ àj:^ khaouaf,
Introduction. J^cLù] îdkhâl,
J.;i.j-j medkhai y jl^l irchâd.
— d'un livre, 4-*lAiù miqM-
méh, -^UJjil ijtltâh, ^^^ fatihah
(J^oy. Préface , Préambule).
H a Introduit, ^^ dakkhal,
s^^,^^' j^ kassarél-qalb (m.Axn.W i J^Jil édkhui , ^^oucddjah, li)'
abrisélecœur), (/^. Il a Effrayé).
Il a Intitulé, ^^~' samâ, se-
mey.
Intolékaiîle {F. Insupporta-
ble).
Intolérance, *W! IU qillèt
él-Jùlni.
\
Intolérant, J-sr^i J^.li ^«/y/
él-hilm , ^-t>^ fJ ! (J-vLp qalyl êr-
rahméli.
Intraitable, ^-*-5 qassyh.
Intrépide, .^j^i Sr' '/^'^f^
él-kliauf [Voyez BraVE, Hardi).
Intrépidité {Foy. Bravo ire,
Courage , Hardiesse).
Intrigant, ,0! ^ makkâr,
CjLkZ>. Jiochery, jL.:^* mohascher.
Intrigue, ^x-» mekr, i>.\i\^
mochâhekch, pi. ^JU-'^j'-^* mochiî-
bekât.
Il a Intrigue ,^v^ makar.
9j^
êlqâ.
— une coutume, ïJjJI . C^
djerrà él-a'déh.
I NUSITE, J.i^J^-' »^fc gliayr-TTins-
ta'mel [Voyez Etrange).
Inutile, JUsj A^///d/, Ji.'.-
bât tel , CX'.là ^*J be-gliayr fâydrli ,
iJJs'i a'âtiel, aji\i j^ ghayrnài'e'.
Inutilement, ilL batlànn 1 1 .
En vain).
Inutilité, ÇXj.UJI 'î^ qillét èl
fâydèh.
Invariable, o^-j'j ihàbeii,
Uâbetl, j—Ji-Zo »-^-& ghayr moi-
ghayyer.
Invasion , z»^-^ houdjoum ,
hougoum Voyez Attaque).
Invectivé , j^»ii. chetoumah ,
chetoumeh , pi. vJLj'^^^ chelou-
viât ; ^■g^}^^- chelyméh , pi. v'-^
chetâyn ; ^ >- 5^/-'/?' (Fojri
INV 333 INY
Injure, Insulte, Affront). \hâssur {l uyez 11 a Assikgk, Il a
Il a iNVECTivt:, 9-^ li'dda, | Environnc , Il a Enioi'rej.
^j^ laann, Jaj nadl^ Se add, — d'une charge, (l'une posses-
Jaj^ lehdal, behdcl, J^ dietem, sioii, <^..U tnellek ^ Jalw sellttt.
ihatam , s ^^sebh, J^C' k^ chaùl — U ^ <-'le Investi, OaX».^^
a'Ià {For. Il a fait Affront, H a ^^i^ifiluk.
Ikslltl). Investiture, ^%,::^\ îsiam-
— Il Invectivera, i^j yeia'riii, ^^^ > Ja-w leslytt.
iNVhntRÉ, ^^s ,^ud)m,^s>
"Oy» P'- (3'^ o'lu(j, o'iacf.
Invincible, <^-}\:^ ghâkb ,
^-i^JLi iechàtemoû, "-r^Jr^* jé ghayr-maghloub , jy^i^^
j^ w^..i=xj \Z^seUoûha'dd-houm 1 '"""^""'••
ba'dd. Inviolable, Vh^ harym.
In VISIBLE, j' — sij| ^A v._^jU"
ghayb minn-àl/sùr, .^Jiu^ y^ ghayr
mandour.
Invitation , ■^-t>j,'f' azyméh
{Voy. Convocation , Appel).
iNVrrÉ, (;i^ rna'zuum.
Il a Invité, ji'jl-l êstàzenn ,
èstt'dti'd; ûK kaUaf,
J^yena'i, Sm ya'dd, Jx. Ll.:
yt.hetl a' la.
— Ils se sont Invectives l un
l'autre
Inventaire, /^j'.^.^, rusmâ-
nyah, rosmànyéh.
Il a Inventé , ç-aj ùeda'a ,
Aaw_j uudjed, ougticd , _V2v • ! «ow-
JyW/, w'.^ =>. hadats, hadass ,
^i^-a^ I ei/enu ', ^ fenn , ^_^^
sannaf.
— Tu n'as pas Inventé la pou-
dre, -jij— M ^^ o-jù±ucl U ma
éstena't-cliY él-bàioud.
<r-"
* > « 'lem , Il ^zum ,
^- a'cc<
'JJ n<r/AiA (To/. Il a CoNVIÉ,
Invention, ç-jo bedt , Ud', U a Convoque, Il a Appel).
.r .■ ! ,..
•^^')Oued/rd , vudjrd, ougucd, yys>.
djebr, guebr, v^-'jo^l î/idài/i , Ut- avec lui atijoiir
— Ton frère m'a Invité à dîner
.Ih.ii, ^C_„<l
dâts , îhdàss , 9^.^ .i, c/iy mu- j 8.5 .1^'*
, «Xju^^ , ^ ^
S^f-
Uddi
11 a IrvESH , jb dàr, ^'
àkhou-k iizum-nybàih neighoddy
ma- ho én-nahdf dé/i.
1I\U
iNVOCATIOÎ? , Is-^ (lo'â.
334
11\U
Z'
syâh.
Involontaire ,jL~c^1 ,.^ ghayr
ikhtyâr,i X^^\ r^ ghayr-îkhtyâréh'
— Celaaélé Involonlairedema
part, ^'-i=j ^5 j\^^^ ma sâr fy
riddâ -y, ^j-o ^ ,5 , '-o U m d sâr
fy khâttr-y.
In VOI.OTSTAI REMENT, i-^'Î^J lelâ
iiyéJi, ï, L;;^) y^i> be-ghayr îkhtyâ-
réh , LiTj ^ belàriddd (T. Contre
son Gré , de Force}.
— Presque Involontairement ,
ijJI ,^j-» JvC a Va terf ên-nyéh.
W a Invoqué , '-&i rfu'a, j'-*^--'
esta' an, J I ^'--^ sâh il ci ,^j:^x:J
êsteda'â.
— 11 Invoquera ,j£-V) jc/^i 'ou.
Irascible , ^jL^ ghadbâny
(Voyez Colère).
IroîN'ie, r*-] beghy.
— Par Ironie , J^ S J-^- )^ 1 Arrosement).
à" la sahyl êl-beghy. \ IRRITATION ,
Irraisonnable, _$'/5' S^^
(folyl ér-rây, J^^j:^ ghayr ma'-
qoul , J-^' ' -^~^ dodd êl-a'ql.
IrrÉMÉDIâLLE, JtL^ j^ ghayr
mochaffy.
Irréparable, ï3 . b5j beîâ red-
déh.
— La perte du temps esl Irrépa-
rable, S^^^l»*.-' v^ .a jj -•^' ïi'-i*^
khessârét êi-zemân hya ghayr mos~
tareddéh.
Irrépréhensible , Irrépro-
chable, JUd sâlèh , '^î--;^ -*f
^«/4 a'yb.
Irrésolu, -.jSSt, chekyk^j]^
hâyr, ji}^ djâyr, gâyr.
Irrésolution , S;-^=^ hayrah
{Voyez Doute).
Irrévérence, jS^\ "ùh qîllét
êl-oueqer.
IrrévéreNT, jÎM JJi qalyl
rêl-oue<]er, v ^^=u j^ii be-ghayr
tekrym.
Irrigation, i^i^ ies'/yah {F.
Irréconciliable, J'-^i^
ghayr-m otsâlih .
Irrégulier, ^')^'-i'5 -^-^ dodd
êl-qânoim {Voyez Illégal).
^! îghdâb.
. Irrité, ^j^- ^•^ magliboun,
\^'y mezdjour, ^\xL-3 J eqa' an ,
fiqa'an Voy. Qui est en Colère).
U a Irrité, ^..^A^àS êghdab^
Is-^-l êskhatt Voy. U a Agacé).
— 11 s'est Irrité, ^.^...'-^ ghad-
dab {Voy. \\ s'est mis en Colère).
1S1> 335 1\I\
dm {Foye^ \ — Natif d'Ispalian , ^j'-^i-ol
1nvasic>' , Attaqué).
— 11 a fait irruplion , ^
Irruption, ^j-^ sa
-Vo su-
dam Voy. Il a Attaquk)
ISAAC (n. pr.) , (3=^^' Ishaq ,
j^lar—l Isliàq.
.'iAÏE n. pr.), -;^' Ifhu'yà.
lscAî«DER n. pi-.), F.Alexan-
dre).
ISLAMISME, ^-L^^V-^O dj/l êl-
il»'
islàm, ^^.-vi islùm.
— Seclaleur de llsLiinisme
(Voyez Mlsulman).
IsLE (Foyez Ile).
ISMAF.L (l!. pr ) , y^^.^ Is-
mâ'yl , J--*y~.i hma'yl.
Les Ismaélites, J-i'.o-~l ^>
Beny-Ismày/.
ISOLÏ: , .^^^^ ouahid.
— \ ois-Ki celle tour Isolée sur
la montagne, '-■ > Ju3Juj
-^lo^
terliouf- r/iy liadû él-Lourdj ouahid-
ho a' la êl-djel cl.
— Ueganle cet arbre Isolé au
boni du chemin, S-> » ►ii'i
^^,..'' ^X> Uj--_, tj^\
(indour hadéh es sadjeruh ounliùl-
hâ be-lerfês-sekhéh.
ISPAHAN ';v. de Perse) , . J--S-='
Esfahdn , .w^^l EsldhAji.
ésjahâny, S.i^\^\ êsbahdny .
Israël (il. pr.), Jj.j^ 1 Isràyl,
Jj^l Isra)l^ J.^_j^.wl Israyyl.
Israélite {V. Jlif, Hébueu).
— Les Israélites , ^\y^\ ^
Beiiy-Isrùyl, a-1_) ^^1 hrayylyéli.
11 est Issu de race noble,
V '<yj^'^y J-^ ^ J-Uïl âsl-ho
minn nesl èl-ùchràj.
Issue, -t^H^'" niîkhradj , mikh-
rag, ^^^-^ mimriKj ^ -\iLo minfed.
— d'une affaire, v»_^- "V'^,
^^ khardj , ïp-l àhhiréh.
— lia eu une Issue heureuse ,
»-~sr ^ ^.i. Uiaradj he-klieyr.
— malheureuse, .X^ /assad.
Isthme, ï^'f^r-'l ii^^ dakhelét
êl- djezyréh , ï y^.yF^ ' ^ ^i reqabèl
él-dJ€iyréh.
Ivoire, J-^i'^ j^.-. iew;/ ^Ifyl,
J-jJl IJ ^w 5fn/i dé-'l-Jyl , J.-5 ^
senn-fyl , ^-^aùdj
IvilAIK , Jj'^J zyouânéli, ^^^.j
zyouân (en grec ^..'y.vi:z).
Ivre, ^'— 5a/.f/-, jj^/^- •s''^-
/M/i, sekràii, sikràiijj.'y..^^' muuskyr.
IVRE.SSE , j-^^» Sduker, soukour,
sokdr, sokr, ï »>— sukrah.
Ivrogne, ,o.w sukkàr (l'oyfz
Ivre).
335
J , l'articulalion de celle lellre
française n'existe pas isolée dans
l'alphabet arabe, mais elle s'y
trouve annexée à celle du D dans
la prononciation du djym («r) ,
troisième lettre de l'ancien alpha-
bet, et cinquième de l'alphabel
moderne, qui équivaut au gi des
lialiens àa^ns giardinu , Giove, elc.
Il faut loutefois observer que
cette lettre arabe elle-même est
quelquefois prononcée simple-
ment, comme noire J français,
par quelques tribus , et surtout par
celles des Berbères; quelques-
uns mâme expriment cette arti-
culation par le ze arabe ( j ) mar-
qué de trois points à la manièFe
persane ( j ).
Jabot (d'oiseau), iL^js>. Iwus-
seléh, huusselah, plur. vJl^jLca2w
Jiousselât ; j^:^=ij==i guergour.
Jaca (v. d'Esp.), >oW Djd-
qah , Jàfjn/i.
Jachère , ,«j loi/r.
Jacob (n. pr.), ^-^'jaxj^ Ya'-
qouh, Yagoub.
Jacobite (secte d'Egypte),
^_i^,y^^(J0uby^ pi. i^-^} ya'qo-
byéh.
.Iacques (n. pr.) , v y^j^ Yâ-
(joub, v-^^yiaJ. Ya'qouh, Yagoub.
— Saint Jacques , v '^^'^. \ ^
Mâr-Ya'qoub.
— Saint Jacques en Galice (v.
d'Esp.), (.Voyez CoM poste lle).
Jactance, ^^ Uyss, ^y^
lipfcL , j-^-^^ ijtikhâr {Voyez AR-
ROGANCE).
Jadis, jJ^/' v-^ ^^^ tiuhu
qadym éz-zemân ( Voyez AUTRE-
FOIS , Anciennejient).
Jaen (ville d'Espagne), ^j^-^
Djeydn^ Jeyân, ^^y^ Djeyyân.
JaFFA (v. de Syrie), 'il). Ydfâ,
11 a Jailli, Jaj naît, nett,'^
fcrr, farr, *~) naba , neha\ }eu
nabaii, jÀjo iejerr, j^ ferer.
I AM
33-
JAU
Jalon , >^ u'U'u
Jalousie, j^^
sed, liasd, liesd, ij^ ^hayréh,
^hajrafi , CX~.3r^ mohassedéh , nio-
husseduh.
— de fen«?lre, iT'll chebLdkéh,
chebltàkah , p!. O-'^—' LL <haid~
hyk , chebàbyk ^/ oyez Store).
— Il a eu de la Jalousie {Voyez
Il a été Jaloux).
JaLOLX , ,.\-^ zcinin , dcnàit ,
p'ji ghàyer, ghàyr, ^_»»..a. hassuud.
'• — A Jamais, .•a_OI ^3 M
/lasaiid y lies- Uii dehr éd-duuhour.
Jambe , ^'U sth] , s^"U «^ÎA ,
— Il a été Jaloux, y^ ^bàr,
.^ cr/m , demi.
— H sera Jaloux, r;^, yghyr,
yg/tayr.
Jamais, ' Aj I àbadùnn , J-so îj
oniisscl , j=.} (jatt , Xol àslànn ,
^^J ijàibànn , >%jJi êl-betèh , ^
betéfi , biiliilt, L}\ êl-betann.
— Ji' iM" l'ai Jamais vu,
1^1 iiJj', -A rnii ràyl-ho dbaddnn,
J^'i -j - j qud md ràyt-hn.
— Je n'ai Jamais rien vu <le
.'I . -.11. M
-.•', '-
parei
dslùnn nui niyt-cliy itiellil Ito.
— (jt'la n esl Jamais ariive,
Jl
Aï
J
mû S('ir /iiidii cl-
bélanii.
dem, ^_\;=:3 guedern (en berbère
j -é 1 cdddr, ddddr).
— Les deux Jambes, .>'-iLw
syqdn (en berbère jj'J-^' îddâr-
ràii).
— Le gras de la Jambe [Vny.
Ghas, AIoi.lei.
— Ornement des Jambes en
forme de bracelet, Jlarl^i. khal-
khâl, khilkhdl.
Jambon, r^'V^^sr-l ïAat^ fukh-
dét êl-khanzyr, ^_»Wl ij Aar'
fakhd dê-'l-hallouf.
Janissaihe. , cJ-iJCjl êiike-
c/uiry, pi. ij ,'J;Jv_j1 ênkichdiyah ,
ênkichdiych , .^ Jiisr^***^ nions-
la h fezzdn.
JaNVIEU, -j'tM ,.t<J^ kdnouit
èt-thdriy,
dklier,
y^ yenyer.
Il a Jappe {Voyez II a Ahoyk)
và^ii \^z kdnoun êl-
. - ,' T. ' 'j-^'. J iioudryousi ,
!-Jo fuubi/i , (oubéh.
' JamPIN, i=-^ q/teyf/, ,.,'-'^
.... - ^
bostùii, liestàii, pi. ,.^-~j l.dssii-
1)11, litssi'itMi ; --^.-.^ lijttiynrli ,
giuiiynéh , djeii) iiuli , pi. v^' .^Ja
djenyniil, p,uenyiuit ; ^ -^ djcnârif
'•;3
JAS
338
guenân, pi. (^.-^ djeiuîjn , gue-
nâyn ; A^ . raouddah, ^j^j\ roudd,
«Jk.sffi.E' a'rsah, i>^^j& gharsah (en
berbère àljj] êl-gJiallah.
Jardinier, c^ -^ bostâny ,
pi. <)..oU.*^ hostânyali, hoslânyéh,
^y.h^ glteyUâny, pu • rcbbâa' ,
Jliij hiKfijâl , e^^'^ djenâny, gue-
nâny.
Jargon, /^^j retn, rotn.
JAU
A.
Jasmin, ^^j-^^^Kiyasmyn.
J ASPE , v^^^ M*) yesh , joii ,
V — ^-^ riJ^Z/, *-^ yechem.
• ' ) ■
.Iatte, ./^^ qassa'ah,-^\n\-.
v^U^ (jassaât , a.^3 ^e^sè' (^oj.
Tassk, Coupe, Écuelle).
— de bois , à^s.2>. djefnuli , guef-
nèli, Aj'Uv djâtah (fl'où vient le
mot français), àJ;^ djalyéh.
Jaunâtre, _^i-^=;:j motsaffar.
^^ Ils. parlent un Jargon que | Jaune (adj.), ^.ii^l âsfar, fém.
personne ne comprend, ij--!=^J. ; \jSuo safrâ , sofrn , pl.j.i.,^ soufour
LJyi; y.^i\ _^ '^yo J.a-1 La ^-UXjIj i (en berb. pi, ^1 «oivra^A, oonrrâgh).
yrtenoû bl-'t-kelâni ma âhdyitref\ — (couleur de citron) , ^_j*.~)
êy-chy(jouloû. \ fymouny, teymouny.
Jarre , aj=^ djarrah , jarrah , \ — (couleur d'or) , ^:> dahaby.
^r, zyr, pi. jVj z-yâr; i^j zelaah, ] — d œuf (s.) , i^O'^U^ sofdr
pi. CÀ^j zeldàl, ^-.A=^ khâbyah, \ él-beyddah, jaJ\ 13 \jLa sifrâ dê-
khâbyéh, pi. w^^j^ khouâb (en i 'l-deydd, j^-J i-> ^ fiss dê-'l-
berbère ^j*^! êchmoukh^ >jAJ^ ] baydd.
êssâgJioum, -VjIj! âyeddyd , p\ar, ' — La couleur Jaune, 2^.^
\. X A -< ^ 1 1 \ sefrah.
.«Jj.Xj_1 lyddyUenn). ; ^
Jarret. w.-C_^ A/h7/>, plur : " ^L^^' ^^^^"" Jaune, Jioi
v_^l;:^î îkhlùl) , iSj]\ àJs leyah] êsfarr, jS^\ êsaffar, j\s.^] êsfârr.
êr-rokbah, ieyéh êr-rokbéh. ' \ Il a Jaum (v. a.), >à~= saffar.
Jarretière, i>ljj rebâtt, pi. ■ — (v. n.), (Voyez U est devenu
vOlj='jj rebâltcit; A^J bend ^ plur. ; Jaune).
:>j^ benoud. | JAUNI:^SE , ,U^ _jj bou saffar,
Il a Jasé {Voyez II a Babille), j (.v-^Vj 'yqùii, Xijiyrqân.
Jaseur, ,!i.a> haddâr [F. lÎA- j — 11 a eu la Jaunisse, /v^^
billard). j ieryqenn.
Javelle, i..-v^ hezméh, plm.
-'Jf^ <•"//;</ m; y^ ^hammcr, plur.
!•*& ghoniDUr.
Javelot, S-'r L tarrâdah,
s_l5I,Vj mizruf; i; v^ luirbéJi ^ pi.
v^'j ►aw harliàt ; 8 Jj ^:=v flj'irydéfi ,
jtiur. -V.h?- djèryd {Voyez Dard,
l.ANCE).
— lia lance un Javolot , ^j^
Jjercd.
Je, wl ii«<i , éiià (en berbère
-'■■•^77i«;' iynekkyny).
— Je suis jiréscnt, f.o'->. bi
fl/i<i Jiàdder (m. à ni. moi présent).
— J'ai, ^ /-), ^--^ ij'nd-y,
^-*--- ma'-y (m. à ni. à moi, chez
moi , avec moi).
Jean (n. pr.), ^^^^ YouJianiiâ ,
'-^ Ilunnà, jT*^ Ilanness , v-sar:',
Yahyd , i^, Yahid
— Saint Jean (n. pr.) , '-^ j^
Màr-lIuii.'Ki.
— Sailli .îcaii-IJaplislc (n. pr.^.
J! l
J
Màr- Youfiannà cl-I\Jumed(hi.
— Saint Jcan-Chrysoslômc ,
^O'-Oî I2 L^ ^U Mâr-IJaunù
founim l'd daliah , , j>
Mâr-Youhàiiud Foumm cd-daluih.
, JKS
— Saint-Jean-d'Acre Aille de
Syrie [T'oyez Acre).
— ISalif (leSainl-Jean-d'Acre,
1^. 0>£. o'hkàoiiy.
JKlitL {J'oyez (iKBI-.I.).
JEnOAlI [Voyez (iLDDAH).
Jemadi (/o)*-; Ujemadi).
Jl.uiil [Foyez (iEisBl).
i JhRGlS (/7>J« CLnGIS).
Jeuemie m. pr), 'wv^,l Êrmyâ.
i .Jéricho (v. de Syrie) , Wj'
AryJui.
Jerv.salem (ville de Syrie),
*Ju^i»i Auurclielyin, / w J-Ji<J i o,-^^'
^ Bryf êt-nwqaddcss , ,^AiLM êl-
{Joi/ds , , ^w\A.M 0^.~) Beyt él-
Qouds, ^ji.M Ï^-V-» Medynét êl-
Qouds, ^^jL}\ ^w-Vi-M é/-Qouds
ês-chenf.
— Nalif de Jérusalem, ^Ai.M
êl-<]Oudsy, ^ — wJji^l êl-mo(]ad-
dessy.
Jésuite, e^j^. yessuua'y, pi.
i^j^_ ycssou'ayéh.
Msvs [n. pr.), p«— J l'if j5ou',
i-— >=■ ryssu.
1^ -'
— Noire - Seigneur Jésus-
Ci hrisi, 9^^:, -'A~~< Scyd-nâ Yes-
soii', -— ^ ^^^i2Ib> liadcrét ly'ssâ
[\'u)t'z Le Chrlst).
.lE'r
:sLo
JEU
— L'an (le Jésus- Christ nul — Il a Jeté de haut en bc
huit cent trenle-six,
i-^arr**^'
à.N**j|
c
l^ chalah,,^ laqah.
ivrt comnie un
^^_^Vr wVxj ajUjIoJj ^Jjj'j i^:-. I — 11 l'aJetéàtei
és-senct êl-messyhyéh setléh ou-the- ! mort, J-^aJI J^ isr^iJ îaqqah-ho
làthyii ou-i/iemân-mâyéh ba'd él-âlf. j ^eMr/ él-quttyl.
JeSULAH \yoyez (iEZULAH).
Jet, ç'^ /■(■//.;;', i-~', rcinyéh ,
— d'eau (/'ojez Eau).
Jeté , r''j'° murammy^ ^sX^
moleqqy, ---^ meimyy, Jil^ me/-
Il a Jeté, -^i mwd, ramey,
^i-M c/qà, êlqey, j^ uuerr.
— 11 JeUera, r^,,yelqy.
— Je Ile! c^j\ érmy l
— Jette cela ! i Jj» ^^ ouerr
hadâ !
— Il a été Jelé , c^y êrtemey.
— 11 s'est Jelé sur nous,
'. ^_^1& ^A.v5 sadam aluy-nâ,
.J^—JS' <^i_^ oualheb alay-nâ ,
-* hedjem a'Iay-nà,
wls ^J^ £;/i(itta a'iiiy-nâ.
— Il a Jeté les yeux sur lui,
aJ.& ^.^.woj ôesôcss a'/tiy-hi,
— Tu as daigné Jeler les yeux
sur nous, UJ& w-MiJ ij*^^. U3 Jl
charafte-nâ Le- housn itezzer-ak
a'Iay-nâ.
Jeton, ^j-^^ âchrafy, plur.
^y^ I àchrofysli ; J^rf qobrechy^
pi. 4^.0 qobârchyèli.
— d'abeille [F. Essaim).
Jeu, v^^^-jJ la ail, la'b.
— de hasard, l'^.J' qemâr.
— d'échecs ( Voyez EcHECS).
— permis, J-i— ^ «._^x' iu'ab
helâl,
— défendu, Aj=^ «s_^^x; la'ab
lierâm.
— de cartes ( Voyez Carte).
— de ujols, ^^vJ^-* tedjenyss.
— Maison de Jeu , <^j,^^*L> me-
la\ib, plur. ^__^— cJ-o mêla et ;
i~J> jsj"***^ mcshharetyéh.
— Le Jeu est la ruine des
Joueurs , j^;';-'
•ûJJliU
\^\
êl-qeniâr huue kîielâ êl-la'âbyn.
Jeudi, -^^çsr'l ^ji yaum él-
k/iamyss , v».^>*lsr ! fj^, youm êl~
khumyss ww-ô^' él-khamyss (eu
b er I). ^»v..*3r' ) ',~, I ussii él-k k crnyss).
Il est à Jeun (F. Il a Jeune).
— Qui est à Jeun (F. Jeûneur).
JEU
3.(.
JOl
— Je suis à Jeun, ♦v-o bW///<i I Jeune (subsj.), yj-^ soum,
sa) m, ' saoum , saiim ^ pi. f^y^i assoiiâm ;
Jeune (ailj.), •..^■—1. chahl, \ y^-^syârn, pi. O'-»'.-^ syihnât.
ohehl), pi. V -^Ji^chelnil);-^^ oiie- j H a JeuNl, ^'-o sihn , ^^
led, y^^ sogheyr, seghoyer, p'.ur. I taouli , laoury.
.'à.^! âsghnr; , V->>=^ liadiu] , pi. j — 11 Jeûnera, *y^ yssuiim.
yS.^.^ ftadri^yii.
— enfanl , j-^->^^ -^^ oiicled so-
gheyr, A^ g/iolâm (en berbère ' Adolescence)
I t • • ■ t < J '
— lia fail Jeûner, *_^^ saouam.
Jeunesse, 8»^.vc sahaouc.h {\ .
pi.
U-'J5
cliuddenn oiiar- saoïtouâm.
Jeûneur , y^ saym , pi. ^\
râcli), {ï'oy. EnfaNT, GarçON).
— homme, J^ kehel, kahel ,
pi ^S qohhel, J^ kohoul; . .j^^^
rhelfoun , pi. ^-li, cliclafyn (en
berbère ^tV^' â'ze/y, â'azry, pi.
j^^,ji' a'z^rjjn, â'azryyn , (F.
Adolescent, Adulte).
— (non marié), {Voyez CÉLI-
BATAIRE).
— fille, ^. »V- djârryéli , gàr-
tyé/i, pi. ^ j^fw djouiir, gouur; \,z^
hent , pi. C_''--J Af«a/ (en berbère
O^ , y*J /a'dzryt , pliir. .f_.s_j , V*.'
/â'azryyn; 0--j'-J hnJ v_:,^-^_;
taqchyclit tumezyànlj.
— (non mariée), {]'oycz Céli-
BATAinE, Vierge).
— 11 est mort Jeune {Voyez 11
est Mort).
JlJERI {Voyez GigERY).
JiRGÉll {Voyez Girgéh).
JlRIDE {J^oyez JavELOT).
JiZEU {l'oyez (jIZéh).
Joaillier, ç-l—^^ — -^ sayyâgh ,
\Sj^ y^ djoiiâheiy {Voyez BIJOU-
TIER).
Job (n. pr.), v_'*.jj Ayoïili.
Joie , ^^ fcrli , ferait , ,3^~. se-
rour, sourour, -^^-' tehiyd ^ i;l*..o'
înbesâtt {Voyez GaÎTÉ, ConteN-
TEMENl).
— 11 .1 en (le la Joie , .^l^J te-
hellcd , ^--'l èlilchcd'] , J=*-' ha'utl,
^
^'
S-o tajurh , Ja-^o I énhassatt.
— Il a dissimulé sa joie.
JOIN 1, Ç-
C
J katemferh-lio.
.*s-^ medjmuu', meg-
\yS.^ mnl le :.€(].
JOiN
34.
JOU
Il a Joint, ;s!m>~s. djema, dja-
ma'a , gama'a, guema\ ^a,y lazaq
V. Il a Attaché, Il a Ajouté).
— les mains, <>^.-J ,v lamni
ydy-ho , ^ ^ ketef , j»^l âd-
jouaz.
— Il Joindra , {J^y-l yehoq ,
yohoq.
— Tu viendras nous Joindre,
'Â-iiae-lj ^sr* tedjy telhaq-nâ.
— 11 a fait Joindre, j----^^
ouessel.
Jointure des membres, j-^^^
mafsal, pi. J.<o'jL> mcfâssel.
«^OLI, J-^ djoumeyyl, ^j-'li^
qoueyyss , ^j zéyn {Voyez Beau,
Agréable).
— Plus Joli {Voy. Plus Beau).
— Jolie, j-^~^^^s> qoiteyssah,
(joueyysséh , (U_-^ç=s. djoumeyyléh ,
djoumeyyl ah, ./obv* mezyânah ,
mezyânéh {Voyez Belle).
— Une Jolie femme , ■i»^,^ i^y
maràh qoueyssèh, i^\ ïj^l îmrâh
zeynah.
JoiSAS (n. pr.) , ^J•>^l Yoitnân,
iT'^. Youness.
JoisC 1 y--t>^ soumâr, ix^^vap qasse-
bah, pi. v._^w>ai> ^ûMûè (en berbère
v«J^l êdlyss).
I! a JoMCHE, ip'j^ farrach.
— de fleurs, i^jp' ipji furach
êz- zohour.
— Son lerreln est Jonché de
pierres , Si
'«.V
^j?Uç^j\
ard-hà ferechèt fy-hâ êl-hadjâruh.
Jonction, oI}^ lezâq, **=>-
djem'^ djema , guema', p' — ,v^!
îdjlima', fgtmia', >2.*s-'° medjnia',
megma , megma', .^^,ssr^ medj-
via'h, megma h {à^ on vient le mot
fr. megmat en chimie).
Jongleur, ^^^djenkân, pi.
l^x^ djenkenâ (/^o/<?2 Baladin,
Histrion , Bohémien).
Jonquille, ^j.J...,=v hanzaq,
i^y^ banzaq.
Vallée de JosAPH AT (en Syrie),
]=>\ ï\ L^.i ^^L,
ouâdy Youchàfâtt.
Joseph (n. pr.), ^ ^-^ji Yous-
sef, Yonssouf.
JosuÉ (n. pr.), p^-^. YeeJiûua',
Yechou'.
Joue, J.^Î' khadd, S-Xà- khad-
déh, khaddah, plur. •^jJ.à. kha-
doud, hhedoud {en berbère O^;^'
êl-hcnk , plur. v_^^ «^1 êl-he-
nâk).
— U a couché en Joue,
A^JjJ) ^ Jr^ diibaltjy él-bendu- — de jeux de hasard, XôJqam
qyéh.
Il a Joué, <-^^ hrub.
— à des jeux de hasard , «-(sS
qamar.
— de la guitare, SjllJjJl,^»...^
la 'au Jy- 'l-qytàrah.
— de la irompetle , du cor,
Oi : " J
darab fy- 'l-bouq.
— (folâlré), ►i.2>.W djâhach ,
»—— Jsjj berta', ^iu^wlsr* tadjâ-
hach.
— En Jouant, '^^«131? bi~'l—
la' h.
— Il ui'a Joué un tour,
-J^O }^ .jj<s^ dahaq a' la
daqn-y (m. à n», il a ri sur ma
barbe).
— Il s'est Joué de toi,
,^>X.3 >._,-jJj"^ houe telà'ebfy-k,
^iAJ& ^Z^ ysr^ jSi houe taharrach
a'iay-k {l'oyez II a AbusÉ).
— Ne te Joue pas de mes pa-
roles! ^^S' J^ ^ Se^ ^
la ta'amel la'b a' là kelâm-y l
— Ne te Joue pas à moi ,
TiKir.
— de flûte [Voyez Flute).
Joug, ^ heddj, r^ nyr, plur.
t r
— Il a mis sous le Joug,
j-;}- I c^ (J"^ kedenn fy cn-nyr.
— Il a secoué le Joug ,
■^ ^^ JT' ' ^) rama en-nyr a nn-lio,
^JaSUi nafadd {Voyez II s'est IN-
SURGÉ, Il s'est IlÉVOLTÉ).
^
^xl)" "ij là telaab
ma -y.
Joueur, v.^-vC-Y lucb,
a'àb, v_-«^X^ motlà'eb.
Il a Joui , >tXo meta a , fjki:^' te-
metta'a, ^ ,^j^^ tesarrafjy.
— avec plaisir, aju-V iena'am.
— d'une femme, _^SiJ nekah,
oLj nckâ.
Jouissance, ijc^^ meta' ah, pi.
Olx^ mêla al; S^^^^^'> mcssyréh ,
pi. v^U--»»».o messyrdl.
— Les Jouissances de la vie ,
8^f3="^ I ^^^j^^^ messeràl êl-ha-
yat.
— La première des Jouissances
de l'homme , c'est la santé , Ij'is,!
.=;-^l
« \.»»^ al ijdji
àoulànyél meta'at él-énsnn liye és-
sahhah.
— Il a été en Jouissance de
celte maison , ,1aJ| 'a» yJ:^VL> ma-
lak hadà èd-dàr.
JOU
UL
JOU
Qui est on Jouissance, iT^ jJ'-^ J^ koull iâ/c' chems.
s_t^-]jl«.-» memtelek
Jour (de vingt-quatre heures) ,
jj) yoiim , yaum, pi. ^J) âyâm,
A A âyyâm (en Ijcrb. ^^^^^ g^iosf,
s_^ g^K^ff, ^-S iîssà, pi. ^Ujl
ônssûn).
— (opposé à Ij nuit , jI^j na-
/«îr, rteliuv, niliâr, pi. j -'Jl ênhdr
(en berbore / r'Lî ouâss).
— serein, v ^'"Ja /)-«//.
■ — de fêle, J-^xJ),'^ naliur êl-
lyd (en berbère -V* ' ^ "•^•^" ^^"
I jj) , (/'oy. FÊTE).
— de l'an , j^j»-' noiirouz.
Le point du Jour, ys^ Je'ij'',
figr, .^'^ ' "^-^^ oudjet es-sobh (/^.
Aube, Aurore).
— De Jour, i'-(^J'.J hi-'n-naliâr.
— En plein Jour, jl^J ' v-^Ji >J,
fy qalh én-ria/idr.
— Un des Jours prochains,
çlsr'l Aj.j\ éi-yourn êl-djûy.
.— L'autre Jour, ^_»Ji v-iAJ.>^
J; ^^U hâk êl-
— 1 out le Jour, toute la jour-
née, j--1(-Ji J^^i" toul én-nahàr ,
àJi ^^ I el-yaum koll-ho.
— De Jour en Jour, /»»-^-J (>^
youm be-youm , ^^\ ,. vc- ^j^ yoitm
a'nn youm , j^j As- ^^ youm a'Id
youm , ^^J
J,xj jftj youm ha'd
dyk êl-youm , p-
youm.
— Cliaque Jour, tous les Jours,
>»j J^ koidl youm , ko// yaum ,
j\^\ J^ ko/l êiiJiui; jUJ J^ koull
uuhàr, j'v-M J^ ^0^1^ ên-nehâr, \ voir, s^3.1x) ~j^ f*VX eJ^ f*^.
— A Jour fixe, I JL» ^»j 3 /y
yaum moqerrer.
— 11 fait encore Jour ,
li) A.^j fi.»».' //'55«' nuhâr /jacjâ.
— Jour et nuit, .'.^î ^ J^^ -^
/)!-'l-Iéyl ou~én-mihâr.
— Le Jour approche, v^J.^s^^!
êd-daou qarylj.
— 11 fait grand Jour ,
ï^sr^U-OI OjL^ sârét êd-dou-
nyâ dahouah.
— En un seul Jour, j»j.' ^jS ^
fy fer ed youm,
— Bon- Jour / (à un seul),
,_t,Cs.l.\^ -^■*^?, *^' Allah yssaad
sah/iâh-ak !
— (à plusieurs), *x:s.U^Ax*»j*ij!
Allah yssa'ad sabbah-koum {Voyez
Bonjour).
— Un de ces Jours j'irai te
JOLI
3^5
JtlE)
youm muni t'I - l'njâm nerouli Ii- \ hoiidilàTelmes'iiin kiam ynurn? (eu
P'
(l'nd-ok.
— L'n certain Jour,
zf'u yonm.
— Au Jour-tî hui, ^^ , ^ na-
hâr-dy (en berbère u-' ihsa), (F.
A;ijouRD'ni;i).
— Jusqu'à ce Jour, '— ^; J'
tla youm-nà.
— - De nos Jours, lu'ji J fy
àyâm-iià, ^J y^cs- ^ fy a'sre-nâ.
— Dans trois Jours, j»\-'J^-*^->^
//a'ti thelâth âyâm , >'J! vj_-îij SÂj
li-rjieddét ihcldth âyyàrri.
— Avant le Jour, ^-^i ^j~J
ijahl ês-soLh.
— Autant qu'il y a de Jours
dans l'an , j^l^\ >'j) .5A& J*
a* Ici a'ded âyyàm és-senéfi.
Le JdL'UDAiN (fl. (le Syrie),
^-j! Ardenn.
Journée {J'oyez Jour).
— (salaire par jour), ^y mou-
nah , mounèh.
— do chemin , àl^ ^ merahléh,
meralilah, pi. ^^ï»-'»» merâftal.
— Voyage de trois Journées ,
yj\ v^'-/o ^^i— srfr thelâth àyyâm.
— Combien y a - t - il de
berb. ,.Jw»..ol' ■>'
\-
Journées dici
Tr
' d'-^' J '^ C
âche-hdl houessàn syiigh Telnies-
sân /' )
— Belle Journée [Voyez Jour
serein).
— Journée humide, ïjljci w
youm nedduuah.
Journellement {Voy. Chaque
Jour).
Journal {Foyez Gazetie).
— Registre- Journal, -xaj yi^
deftiir youmy, «>-^'jjj5j rouz-nâméh.
JoYAU,^_a^ djouhcir, djouher,
pl.^U^ djuuàhcr {Foyez BiJOU).
Joyeux, ^r^rr' mohiehedj, ^^:
behydj , ^j^A ânyss, ^J^'^Jùrèh,
^j^lJ= iâfech, yj^ seryr, ^j^^-'
moncherih , ^'Js tâfih, \s:^^
tafehdn{V.Cy\\, AlSE, 0)NTENT).
— II a été Joyeux {Foyez 11 a
eu de la Joie).
JuDA (n. pr.) , '■5_»J^'. Ythoudd.
Judaïque, ^J)jj_.^j yehoudyj-
{Foy. Hébraïque).
JUDAÏQUKMENT, V."^^. y^l'OU-
dydrm, -^J. j^ rnethel-y^hoiii.
Judaïsme, ^_*\-~Î ^:> dyn éJ-
Yehoud, •^^-~ ' ( ►^■'^ ndmo'.ii ê!-
Yehoiid.
Judée, ^j-,— M Ai Mrd èl-Y--
JUG 346
houd, 'V."bW ^^ helàd êl-Ye- 1
houdyah.
Judiciaire (adj.), ^j^ ^^^~
ray, ^ ytJ] puU meta' ês-chera.
Judiciairement, fjX^\ à
fy és-chera'.
Judicieux , J^slt a'âqel, a'âqîl.
Juge , ç^'i qdddy, pi. ïUsp
quddât; *^la>. hâkem , plur. j»aa.
houkâni.
— Grand- Juge, ïl^^l ^•^'^
qâddy- l- qoddât {V. Kadilesker).
— Je te fais Juge de notre dif-
férent , ^.jji ) * =>- \ U-Jt
\ ^
.aA-s»lsr* 1& ^rii
dna âdja'al-ak hâkem a' la mo/cJias-
semdt-nâ.
— Il est Juge et partie ,
^/olâ. j --coliî _jjs /zoue qâddy ou-
khâssem.
Jugé, (J'-^" mendâiu
11 a Jugé (rendu un jugement),
A>oi. Iiakam , hakem , ? 1-^ charau,
chera'a^ i_<"^^ ^^ddd, qaddey.
— (pense) , w^*«a. hassab {F.
11 a Peîssé).
—• Il a été Jugé, (j^-^i èndân.
— 11 les a Jugés «î mort,
0^^>J f^)-^ ('f^ djezern alay- j ferz^ ù\jj^ ferzâneh {Voy. Intel-
houm hi-t-mout. IlGEMCE, EsPRlT, SaGESSE).
JUG
— Juge toi toi - même î
v,,*X— Ji^ *Xcv I âfiakem zât-ak !
>,^_J I Jj ^\::s. I âhketH be-zât-ak !
^.jS^jj Ç.I& J-^iSi -^/icZ a'id Touh-
ak ! «^.^A^-i* J^ ^^ I é'yJe;^ a 'là
nafs-ak !
— Jugé en conscience !
âhkem bi-'l-haqql
^ 1 êqdey a 'la
dammét-ak! iijî . L^«.j S^ \ âhkem
be-sabyl Allah !
— Nous avons Jugé nécessaire
de leur faire la guerre , A .1
Lan le-nâ ênn yekun lâzem neghzy-
huum.
— Si lu le Juges à propos ,
J^ï*^ oX-J ^'j (J" M* én-kiân
ban l-ak ma'aqoul.
Jugement (sentence), ty^ Ja-
touah , fciouah (d'où le mol fetfa)^
pi. Oij^s feiouât; ^^j^ che-
rya'ah, ^^ houkm, pl.^o^l éh-
kâni; UaP qeddâ, pi. ^\^ qcd-
dâyâ ; ^j^,^ dynounah , <iJ l^^ dyâ-
néh{Voy. Arrêt).
— (opinion) , {J^oy. ce mot).
— (intelligence), jic a'ql^j^
JUJ 347
-Jnc;cnienl en dernier ressort,
JUR
(fùllè' nui Jy-lii- cliy rcdjoii' an-
neJio.
— Lcjourdu Jugementdernier,
^jjJi (^jonm êd-(Jyn, ijs>.sC ^ji
Youni êl-dkhiréh, <ulJiJ) ^^ youm
ét-qyâméh, jj^-OI joJ youm ctl-
dyiiounuli.
— Il a de l'esprit, mais pas de
Jugement, ^^j-^i *
hou (l'are f, likeii ma lioue sùhcb
feiz.
Veine Jugulaire , Oj ou-
dagh, pi. 9^^y àoudàgli.
Juif, ^ ^j^. yehoudy, y h 0 udy ,
férn. i'J.^^j-^. yeliuudyéJi, yJiuudyah,
yehoiidyah; pi. ^y^yehoud , yhoud
{Fuyez Hébreu, Israélite}.
Juillet, j»*j tamouz, ir'y}^,
you/youss , aJ^ you/yé/i, you/yah ,
s ^.^1 â/yb.
Juin , ^^J:.y^ /louzeyiàn, Iia-
zyrân , ^j^^ji^ younyoïiss , -^— '_jJ.
younyéh, younyuti, ./o,»j Laouou-
néh-, i-'j -J bâuunali.
Jujube, w^'-^^^ aannàlj, s ''^
unùùyè'nàb, s^jj^j z.ofzouf {qu
espagnol uzufafa).
JULEP, àJjZ, cliorhah , wii==3
gulàh (d'où vient le mot français).
Jules (n. pr.) , ^j^y^y You-
lyouss.
— Jules-César (nom propre),
ww2~3 jwo^'aj Youlyoïiss-Quyssar.
Julien (n. pr.), ^j)'J»j Yuu-
lyânouss, LjU_^ Yuulyànud.
Julienne (fleur) , {Voy, Giro-
flée).
Jumeau, j>jj ihoum (d'où vient
le n. pr. Thomas') , plur. a^\j)
Ihuuàym ; >y toiim, pi- /«'y ' utuuàm.
— Les deux Jumeaux, m^?*
toumùn.
— Elle est accouchée de deux
Jumeaux, jj -t?^ *-^-^j oueledeit
toumùn.
J U 31 EN T , i^j^ /arassah , farus-
séh , jursali , fiirse'/i , ij^j^ fitrass ,
fars, ^\ur. fJ^jS funiss , O'-w^
farsâl; i^^ a'uudah (en l)crbcre
wyo^ trgucmcrt, vOjU>wJ iag-
mart, pi. ij^.j\-^^ lygmûiyn).
Jupiter (planète) , ^^■w..*»..
iMochtery, IMer.litery.
Il a Jure (fait serment), ^_^_y^
haUif ^ halef.
— Il a fait Jurer, ,__»ls»- hal-
laj.
JUS
3{8
JUS
— Jure ! ,^__^^ ' êhlefl (en ber-
bore J^ ghall!)
— Ils se sont Juré les uibs aux
autres une amitié éternelle, i^ls-'
tehâlefoû li-Ixi'd-houTn ha'd hi-'l-
mohalibéh êJ-dàyméh.
Jurement, (serment), {Voyez.
ce mol).
Juridiction, *>ow houkm.
— Yous êtes sous ma Juridic-
tion, ç*.>ov v.j.-^sr' \^-i\ êntoû ici-
hai houkin-y.
Juridique , ^xij-L chena'y,
jo! »^ cherâya'y.
— Contrat Juridique, i^*^j^ à-S:-
htigguéh cherya 'y eh .
Juridiquement, ' — *ijL che-
ty-ùnn,^y^\ fH.'J ç^ a' là ta-
rycf ês-chera.
Jurisconsulte, ^^\ éJenJy,
t^'
.J!
^t^ cheykJi êd-dyn , «uos fa-
C ' . " ...
qyh (en espagnol alfaqui), pi. l.^
foqehâ , à-As-i faqâyli , feqâyah.
Jurisprudence, i-ii-s feqah,
feqeh, fiqah, faqah, ^ssô) As. Vlm
êl-feqéh.
Jus, ij^y merq , mourq, iSy'
rnarqali, pi. 13 U"' êmrâq ; s >^
ref'fi , rohh (d'où Tient le mot fr.
roi), j>«\ zoum, pi. (»'jj' êzouâm;
V» ma, ^ moyéh , pi. 8l^ myâh.
— Jus de réglisse, / wj— >~_^j
rol)b-soiiss.
— Cette poire a beaucoup de
Jus, *JiS ib^l/» à,<.»lS._3ùl ^Ai^ ha-
dah êl-ângâsséh mâouyél ketsyr.
JusQUES, Jusqu'à, c-^ hut
ta, Ji lia {en berbère .1 âr, êr).
— Jusqu à ce que , '-^ Jo.. -It
«Va hntid~jnà, \l J) i/a ^«ra ,
^^ ç.^^ Iiattà-md , ^-^1 c^-»-
hatld-âllazy, hattd-dllndy, J '^^^
haitd-âlly, hatld-êUy^ »' .^^^
hatld- ênn.
— Jusques à quand!' ^ ç3i
îid-mtd P ^j} S JI zVa kiani
yaum? ^ ^\ J' ild êy-mtey?
jU', ^1 JI îlii êy-zemân?
— Jusqu'à présent, ^ji' ^!
îld-êlân , 0,^j eJ! îld ouaqt ,
«-»J lissa'.
— Jusqu'ici, ^j» 3.a>.
j/a Aar7<i huulà.
— Jusqu'où? ^} Jl îldêyni'
— Ne t'en va pas Jusqu'à ce
que je te le dise, ^«^ J ^
J
J^
^"
la ierouh haità âqoul l-ak.
— On a tout tué Jusqu'aux
femmes et aux enfans , jy — ^9
^V^ jW
-^1
J^
J^'
qateloû êl-koull hattd ên-nissouàn
ou-êl-ovlâd.
JUS 349 JUT
Jusquos à demain, I-Vi Jl Justesse, Ji-'Cx-l Viidâl.
UligJiadà, Sp»- ^' lia huukrah.
— Jusqu'à la iiiori , O^j^"' J
lia êl-mout.
Jusqu'à la fin du nioiule,
Justice [Voy. Équité).
— Il s'csl fait Justice lui- ni(îmc,
Jj'^ ^^ qadJà li-lidl-ho.
— Il ne nous est pas permis de
,^_01^<^1 ,. ' îld àkliir éd-do- nous faire Justice nous-mêmes
hour. \ UlsrJ ^.^2i_i U! ^%^ ^s> U ma
JUSQUIAME, isS^ guingali. l^oiie heUil eiine-nâ neqdey li hâl-
JUSSANT (t. de marine), {Voy. "à.
— Ha cité devant la Justice ,
Juste, (jv^.^ suddyq , ^^y 9j^ '^^\ âkhad U-'s-chera.
Reflux).
cherru'y {Voy. Equitable).
— (convenable), vw-^!j ouâ-
djeh , ouâgueb , i3^ haqq , ^ ' U-v»
souàb y V ^U-o souâb {f uy. JîlEN-
sÉA^T, Convenable).
— Cela est Juste, i-^ t3
êl-haqq fy-hi.
— 11 est Juste que je gague
— La Justice (les juges du tri-
bunal) , ç-^^iJI ês-chera'.
J USTI FICATION ^ ji rv)" teLryr.
— On a admis sa Justification ,
ï yi y^ uLs qalieloû tebryr-liu.
J USTIFl É , , ^*- molerrer.
Il a JusiIFlÉ,j^J hurrar, ^"^
bar là.
— Il sest Justifié , jj^ ichti-
quelque peu dans celte affaire , rcr, a**ju ^ji banà nufs-ho.
^^— ' -= ^j ^^1 lùJt> j
és-sottùb ènne-tiy nekseb chy qulyl
^y haduli él-mouslahali.
— Il faut que cela arrive tout
Juste, Jju jJ) ^,. jj_! Lvï hiidà
hedd'ho ydjy qadd be-qadd.
Justement, J-^*3^ bi-'l-adel.
— 11 SCSI Justifié devant le
J"ge, ^^\ j:-V. ^k:^. )jÏ i^-
brrrcr bayn yduy él-qàddy.
— Connncnt vous Justifierez -
vous devant mcti? ï s=ï
^"
. .!j . .^=^..L^ L^^-
kyf teberrerud iiefuuss-kuurn qud-
dàrn-y?
^J^^ 9(ideqànn , ' — JLa. haqqânn. \ JuTEUX, v_5_; -^ mt'iou\ .
35o
K
K, celte lelire de l'alphabet
fiançais correspond à deux carac-
tères de l'alphabet arabe :
~ 1" Au At'/(^t>'), vingt-deuxième
lettre de l'alphabet arabe nno-
derne {Voyez Kef].
2» Au kâf, ou plus exactement
qâf {^) , vingl-el-utiième lettre
de l'alphabet des Arabes f T. Qaf).
La différence principale entre
la valeur de ces deux lettres ara-
bes consiste dans le plus ou moins
de force de leur articulation ; la
première se prononce, pour ainsi
dire , avec une inflexion mouillée ,
ou un petit I légèrement senti,
comme dans notre mot kiosque;
la seconde s'articule largement
comme notre Q dans les mots
quart, quoique, etc.
11 faut prendre garde de ne
confondre ni l'une ni l'autre de
ces deux lettres dans leur pronon-
ciation avec la lettre khâ (--) . sep-
tième lettre de l'alphabet arabe
moderne dont la prononciation
gutturale, étrangère à la langue
française , correspond à peu près
à celle du d) allemand , et plus
exactement au yo^a(A//o/a) des Es-
pagnols, c'est-à-dire à leurs G,
J et X dans les mots mugcr, hijo,
ambaxador,
La Kaaba sanctuaire du tem-
ple de la Mekke), i^' él-ka'a-
hali , êl - ka'abéh, êl - ke'abéh ,
ftiî! «JU;..J béyi- Allah, beytou-'Llah
(m. à m. maison de Dieu).
Kabaïles, Kabiles (tribus de
l'Atlas) , JjUs Qabâyl, Qobâyl.
Kabès (/'. Gabès, Qabès).
Kabin (mariage temporaire des
musulmans), j^r^-'^J kâbyn , kê-
byn, kôbyn).
Kachef (lieutenant de bey),
^ ^^ kâch'J^ pi. , ^^IS kous-
chaf.
Kader (n. pr.),j^l5 Qâder.
— Abd cl-Kâder (nom pr.),
jil_jiJ! J-^ /Vbd êi-Qâdcr (m. à
K.Ai. 35 1
m. l'esclave du l'oul- Puissant ,
K.\ni, Kady (J'^oy. Juge).
Kadilesklr , fJ^*-*J! ^li
qâddy êlusker {!'. Grand- Juge).
Kaf (lettre de l'alphabet ara-
be), (/or«K, Qaf).
— (nom d'une montagne fabu-
leuse), .^ i'i Qâf, , ^U J^
DjeLcl-Qàf, Gueùel Qùf.
— D'unKàf à l'autre Kâf (d'une
extrémité du monde à l'autre).
KAP
L}'
Qâfîlà
Orientaux de plume pour écrire) ,
*l3 qalam , ^^^^^.^j:^ o <jJL) , rychah
dê-l-qassali, s»^^-ûi)i b iii., ricli-
qah f1ê-^l-qcissab
Kaléau (bourgade de 1 Allas) ,
*AJiJt él-Qalyah, êl-Qoleyah.
— Habitant de Kaléah, to'jtLJl
ês-cha'ânher.
Kalendkr (derviche), jjJU
qalender, Jaj,5 qarandel {l'oyez
Derviche).
Kali (soude), ^J qaly, dJ'i
qd/yah, qàlyéh , qêiyéli.
Kaffre, ^^ kâfer, pi, ^j^_^^ Kalife {Foyez Khalife)
kùfer^n, jjù kouffdi
Kamou.s {V. Qamous).
Kaftan , ^,liiJ qaftdn [Voyez ' *^^^' (/^^/^^ Khan)
Habit de cérémonie'
Kangi
qundjah , qan-
Kaimakan (lieutenant du gou- ' ^"\' ^"'^""''^ ^^''-^" Barque).
verneur ou du visir), /... ^'i ^'^''''^ ^^'">'- ^^^^^^^^)-
qdyni-nujf/àm , ^^^yf qâymmaqdm.
Le Kaire, s^'.i]! e7-ÇâAmy// ,
2f^L.iLJ! ^^o Masr êl-Qdhirah, , \-\y \/ , ,
-^ j, n, . cciubic, jjl\.y^}^ Lanoune/'douei.
A...j;-7r^ 1 ^^^sao il7«r el-mahrousséh, '
ij'Jol él-Kindnéh.
Kanoun l'^r, quatrième mois
de l'année solaire des Orientaux,
correspondant à notre mois de dé-
— Le\ieux-Kaire, ioJ-\ii.M w.^^
Kanoi'N 11 , cinquième mois
de Tannée solaire des Orientaux ,
... -^"^ correspondant à notre mois de
aluir eL-()adymèh , i-iùoiJ) w^^ . . i.it v , ,
^ ' -J^ janvier, j'^1 .,^'5 kdnoun et
Masr êl-AUyqah , Mesr êl-AUyqéh, ^,^^„^^ ^^^^,^,^ ^.^,7^;.^^^.^ V^y ^^-.j,
J— ^' ^^ ^^"''' ^'-'^''->'^' .V-^A//.r. '''
Lli^ _^^ Masr-For.tall. KaPIDG I , KaPIGI , ^ç^^-^.l^ 9a-
Natif du Kaire , ^j-^^ mas- puudjy, qàpouguy, ~sr^-}^ qdpydjy,
ry, mesry, cr^j^-^ quhirdny:
Kalam (roseau servant aux
pl.i.,;3r:r?..'i qâpydjyuli , qdpydjyéh ,
v.I^U3r;^_vi qàpydjyâl.
KEF
35:
KHA
— Kapydgy-Bachy, ^a^^j'i | ghrebin , , ^o kîâf , kêf {Foyei
_i^' > qàpoudjy bâchy,
JL\> ,s:^.li qâpydjy-bâchy.
Kapitan-Pacha , ^3^t j-^.-^^
êmyr él-bahar, \L\i %!^jjli' qâpou-
dân-bâchâ, Ij ,^ ^^s^^3 qâpout-
iân-deryà.
Karabé, ^\j^ kârbân {Voyez
Ambre jaune).
Kara-Meydan {V. Meydan)-
Kakat, h\y^ qyrâtt^ pl--^)7^
qarârytt, qerârytt.
Kauavansérail (/^^ov(?z Cara-
vansérail).
Les KARMATES(peupled'Asie),
iJa^l jAj! êl-Qarâmtah.
Kakmatique, Ja^^»3 qarmatty.
— Ecriture Karmatique, ia=^
_L»i.3 khatl qarmatly.
Kassabah , Kassaubah (châ-
teau d'Alger), luLaJ Qassâbah,
Qassobah.
Kâssem (il. pr.) , *wl^ Qâssem ,
Qâssim.
Kayrouaî< (ville d'Afrique),
«Lj^ Qayrouân.
ci-dessus K et G).
Keffas {Voyez Cage).
Keft {Voy. KoPTOs),
Keneh {Voyez Qenéh).
Kermès , y^j^ qermez.
Kesrah, signe-voycile des Ara-
bes, dont la forme est un petit
trait placé au-dessous de la con-
sonne (, ) , et exprimant la valeur
de I ou de E , ij^ kesrah , kes-
réh^ i-^iaiuL khafduh, khefdah ; j*»S
kesr, kasr, .jaa^ khajd , khcfd.
— Lettre marquée d'un kesrah,
8j^,M-X/e maksourah, maksouréh ,
cajSLsr^ makhfoudd.
K.ESROUAN (prov. de Syrie),
«ijj— .«5ji êi-Kesroudn , êl-Kies-
rouân.
— Natif du Kesrouan, jIj^^^-T
kesrouâny, v_^3/**^ kesrouy, piur.
^■j^j*»S kesrouyyn.
Keyssaryeu (/^ojea Césarée).
Kha (^) , septième lettre de
l'alphabet arabe moderne, vingt-
quatrième de l'ancien alphabet.
— HabitantdeKayrouan,^^ J j ^ ^^« (^«T- ci-dessus K)
quyruuy,pi. jv^.^r.M"/'"''"//"* Khadem (lieu d'Afr.), ^.Xsr'l
Kef, v,t^, vingt-deuxième let- ; él-Khadem.
tre de l'alphabet arabe moderne, Khalyfe, Khalife (souverain
onzième de l'ancien alphabet, des musulmans) , i^ÀAs^ khalyféh,
et quatorzième de l'alphabet mo- : khulyfah, iài^ khalyjél, pi. 'i-l^
KHO 353 RIO
kholefà ; ^^p^^\ j^/'\ émyr êl- Kiiaznadjy (minisire des fi-
moun.fityn (m. à m. prince des nanccs , ^U^:^^ kliamâdjy.
croyaiis ; ce titre a clé altéré par KHAZ^'Eil (redevance annuelle
nos Iiisloi ions du moyen âge en au sultan), -uj^ kliaméh, khaz-
cclui de iiilramolin).
KuAl.IG (canal du Kaire),
^ J::i. khalyilj , khalyg.
lia h, ^j^ khazynéJi , khiizynah.
KlIODJAH, lilrc donné aux bour-
geois et aux marchands dans l'O-
KnAK (prince, commandant) , rient, et à Alger aux gens de loi,
_\^kfiàn, t^] émyr, > Ja).^ sou/- «i^_»^ kliodjah , io^L^ khaoïiâ-
(Ijah , khuoudJjch, kliuuuàguéh.
tàii, pi. ^^-Ja-L- se/àtlyn.
— (caravansérail), ^^ khûn, | — Le surintendant des do-
^•^~. suuq, ii^j ottkoléli , pi. JK^ ' maines, à Alger, portail le titre de
oukkal , C'Jo_; oukàlât.
— Klian-Rhalyly (foire perpé-
Uielle du Kaire), ^.~._Ià. jj^
Kluln-R/ià/y/y.
KhANDJAR, KlIANGlAR,j'-sr^^
khandj'âr, i"=="^^ klmndjar.
Kharadj (impôt personnel),
x))^ i^i^_^ Kliodjali dé kaouâluh.
Khosroès {f'oycz KosROÈS\
KhoYAK, (luatriènie mois de
l'année des Cophles , répondant
à noire mois de décembre, vJI-N-^-j
keyfiak , kyliak , kuyhak.
KîAYA (lieutenant d'un haut
^^ ^ kharadj, kfiuràg (F. CoN- fonctionnaire), ^
TRiBUTioN , Impôt).
Kiiai-Cheryf firman signé du
sultan), i-" 1^ i=^ khdtt-cheryf.
. kyafiyû ,
b lo kyâyà , '-:sr* kikhyd , \^^
kykhyd, '.^ kihayd , ii^ ket-
kiwdâ, ketkhozâ.
Mwxswwovv,?, -^^yj:^ khernuub^ Kilogramme, ^r^j votlèyv.
(For- Carhoube).
Khayr-èddyn (nom propre),
^3Ji ^-^ Khayr-èd-dyn.
KhaZENDAR, Khaznadau (tré- i JW'' âmyàt.
sorier), jO'j Va. khaznddàr , -J jjp.
khazendàr.
roUaléyti, àS ^ uukkuli
Km.O LITRE, w'-jl àrdi'l/.
Kilomètre, J-^^ myl , plm
i KiNKINA {Voyez QuINQUINa).
I Kiosque, ^.L^-S Lyouchq
KOU
354
KYS
,jS^y kiouchk , i.-^~S qouhhéh ,
qoubbah , pi. v^l^ qoubbât.
KOLÉYAH {Ployez K ALÉA h).
KoLZoUM (port (le la mer Rou-
ge) , f^y^ Qohoum.
KoPHTE {Voyez Cophte).
KoPTOS (v. d'Egypte), ^-^ Qejt.
Le KoRAN (vulgairement l'Al-
coran), (jjj-i^^ êl-qorân , ^^j^^
êl-fuurqân, 6)3 1 v._A;:5^ liîtab- Allah
(mot à mot le livre de Dieu),
V>J1 V '^^1 êl-kitâb él-a'zyz (m.
à m. le livre auguste), ^^^sr'^i
êl-mossahaf , <. )U_Xjl êl-kitâb {\q
livre par excellence).
— Un chapitre du Koran ,
ï.^ sourat, pi. \Lj\j^ sourât).
— Un verset du Koran , i^\
âyéh, âyah , pi. Oy.' âyût-
— Lecteur du Koran [Voyez
Lecteur).
KORARAH {F. GoRARAH).
KoREYcniLET (tribu de Maho-
met), jT^?^ ^^ Beny-Qoreych.
KoSROÈs (nom pr.) , ^Ç^_*«i
Kesrii.
KossÉYR (v. d'Egypte) , j^^
Qosséyr.
KouFAU (ancienne ville de Mé-
sopolamio), iSy k'oii/éh, Koufafi,
à> 3j_Xj| êl-KiiuJéh, cl-Konfuh.
— Natif de Koufah, ^S kou-
fyy pi- e^-"i?{ koufyyn.
KouFFE, iÀ.! qoiiffah, qoufféh,
pi. Oli.i> qouffùt [Voyez CoDFFE,
Corbeille, Cabas).
KoUFiQUE (V. Natif de Kou-
fah).
— Ecriture Koufique, ^S}z6^
khait kou/y.
KouLOGLY (descendant des
Turksà Alger), ^^^yy kou/oiigh/y.
KOURBAG {Voyez Fouet).
KouRDIsTAiS (prov. d'Asie),
s\z^2iS Kourdistân , oLi ïT A-U
Beled êl-Aqrâd
— Natif du Kourdistân {Voyez
Kurde).
Kous (ville d'Egypte), ^^_^
Qoiiss , fr'j^ Qouss.
KousKoussou (sorte d'ali-
ment), l^^vA^i kouskoussoû (en
berbère ^-^♦^-v souksou , suksoii).
Kurde (peuple d'Asie) , ^j-^
Kerd, Kourd, pi. :>^S^êl-Akârd.
Kurdistan {Voyez Kourdis-
TAÎS).
KURKUMA, S^ korkoum.
Kyste , ^'^ kys , i-^ kys-
séh.
355
L, celle consonne de l'alpha-
bet français répond parfaitement
au > j làm (J) , douzième lettre
de l'ancien alphabet arabe, vingt-
troisième de l'alphabet moderne,
et quinzième de l'alphabet uio-
ghrebin.
Lorsque celte lellrc , faisant
partie de l'article défini , se trouve
placée devant une des treize let-
tres suivantes : ^Zj T, v 'TH,
3D, 3 DZ,^ R, j Z, (^ S,
^^ClI,^SS,j^DD,i.TT,
h ZZ , » N , elle s'élide , ou plu-
tôt change sa prononciation L en
celle de la consonne dont elle est
suivie , devenant ainsi T, D , R ,
Z, S , N , etc., suivant qu'elle est
suivie par une de ces lettres qui se
trouve alors doublée. C'est ainsi
que les I^alins ont fait (ilUi^dic , de
a</ et de li'gare ; atlinere, de ad et
de teneie; assumere, de ari et de
sumere ; appUcare , de ad et de
plîcare; arripr.re , de ad et de ra-
pere ; acciperc, de ad et de capere;
aitoUere , de ad et de toUcie ; ir-
ranipcre, de in et de i uni père; il-
lalii , de in et de luLi; ofjcrre , de
uh et àe ferre; sjfundcre ^ de ex, el
fundere, etc.
La (art. fém.), Jl êl-, dl-, (en
berbère O t-, te-^ ta-).
— La ville , ^JjaJ! êl-medy-
néh (en berbère o^'_\^.j t-tne-
dynt, te-medynl).
— (pr. fém. régime), '-i lui ^
'^ul êyâ-hâ.
— Donne-La-moi 1 Ul;! ^rr^'
â'ity-ny êyâ-hàl
— Je La prends pour moi ,
Ç...AJJ \j)J.à.u hàkhud- }ià li-
nafs-y.
— Amcne-La ici! -^ U^^^^iwl
àhdder-hâ benê !
LÀ(adv.), sjif ^ firniik , ho-
nàkl c:)^£ gfiàdy, *^.Ji lia J,
fy Iiadà él-moudda' (en berbère
J.AH
» ./.— a..> dihym , .*^^ dihini.
— PIsl-ce Là tout ce que lu
sais? lAa N^^XsAt J^s. hadd i'im ak
hadâ?
— De Là , ^^ '-La> ^A mînn
Jienâk.
— De Là est venu que ,
« \j\t^ I Jj> (^ minn hadâ sâr ênn.
— Là dessus, v»^C33 JwL& u'nd
znlek, u'nd delik.
Labeur, jS kedd, 'i^ cîuKjâ,
w^*J ta' ah, if'j^ ^'^^^ (Ployez
Ouvrage, Travail.
Laborieusement, lïi. ^ 3Si\j
hl-'l-kedd ou-chaqâ.
Laborieux, ->-^=sr* medjiehcd,
o56 LAC
— Terre Labourée , ia- Jiij ■f^
rodd maflouah , AJ«kS-^ ■ <-=\^ uni
muhroutlièh , àrd maliroulsafi.
W a Laboure, ^'j=^ harath ,
haralSyjL^fachar, ^ falah, > Ad».
khadam (en berbère \S kerez) ,
{Vuyez II a Cultivé).
— Laboure! w'r=*'i éhrets!
(en berbère V 1^1 ékrjz!)
Laboureur, ~-« s fel/àh,
V ^mIîx hâreth , hâreis , v^i^
harrâth, harruts [Foy. Agricul-
teur).
Lac, -O ^j herkéh, hirkéh, pi.
x.^JV borak.
— Grand Lac, ts^. hahîrah ,
megtehed , J>^ fâlih , J-Jti. chu- ^J^. bahyrah, bahyrph , boheyruli
Shyl. j (d'où albuferu et nlhuera en espa-
Labolr, Labourage, .-oj^ i gnoi), plur. O'^^s::' buheyràt.
birâthah,hirâlhéh,hirdiseh,i^% LaCÉRÉ, ^^.jsr-' mukrirouq.
fellàhuh , <iw«_\rL khldméh (en ber- 11 a Lacerû, t^f^ kln.raq.
bere <1,<sAL} îefellulil ^ UijelLhat). Lacf.T, i=J^ clieiytt, -Vo /^^-//ri,
— Le temps du Labour, pi. -5^ benoud; j^t, chcyrr, pi.
wjys-! jU\ zemân êl-hirâtsah , \^ chyour ; «^/^^«si-J techmyrah
^%2>.jJi.'' ^Uj zemân êl- fellah ah
(en berbère o^^^-Uj (O^-'j ^^f^ân
iafellaht).
Terre Labourable, Jj" tell {F.
Terre Labourée).
Labouré, ^J^js^ moharreth ,
moharrets , ^^J-ar* mokhaddem.
techmyréh , i^^ dekkéh , pi. OAi ^
dokak.
— Lacets (filet, picge) , {Voyez
ces mots).
Lâche («on tendu) , jâj re-
khou, j^ leyyn,y^y merkhouou,
- i.^ morakhhy (en berbère
I.Al 0
J '--..«." M'sseluil , j)I. A-lj— su fia
/an).
— (pollron), ,J-;7*~^ kussyl ,
isXsr^\ J^li ijulyl és-clie(lj(ïa}i ,
jjo^ khamonl , jX-5 Aa^/Jn (en
beilicre j''i« ji-"^ ^t' o:iij-ka-
tsiira-ouezzàl,.
Il a Lacoe (laissé aller), {Foy.
Il a AllANDONNÉ, Il aLAIS.SL).
— lia Lâché prise , o^ fa-
lait, o^N.^-- sayyalt, sayycb.
— (détendu), _^,' èikliaoua,
érkJiou, c^j érkhd, êrkhey.
I>M.HtlE, ^«Li., riUiciouuh , ri-
kluïoiiéli, -Ji»-" ifuud/iey, 5^Jj l^c-
LAI
Laiull'K, a*J_1 (//ciia'afi, (fie-
ni\:/t , à*~Ll </ieiiy\jh^ is-^^JL cfie-
nà'a/i , ^"««=^ « uualiccliah , uuuhe-
efiéli , .iJ-'-^wj ou/idchah , i.^\sr
nedjâssah , negàsséh.
I>AINE, ^^^ suuf, y\. v_J_^'
àssouùf {qi\ berbère ^j-j iadoull,
y^'jXi tadoult).
— iMarcIiand de Laine , .^ jl?--^
saouâf , seouâf.
J.AIN LUX, ^jr^ suufy.
Il a Laisse, ^ khalâ^X^
khaley, \=^\ êkhley [Voyez II a
Abandonné).
— Nous les avons Laissés rlic/.
Ià(h-h , J — T kcsl, ^^sA^\ Ilî lleiiiee. ^-:s'iJI J-x. ,*i'jvJbl â^^
^//'Z/f/ és-cliedjà'ali.
Ladre , jJa*^^ mucfa'Uel, pi-
wj_kxij rno'/ii't/e/yii; >J-sr* mo-
ejiige, ^-
qynâ-houm a'nd è.-qcuhly.
— Laisse-moi! ^^ j^ cliyl
tl/rddriii^ ^^ysr^ inudjerdein (^P^oyez
i.EPREfXj.
ti'n-ny ! J^ *9>-
,1 érdja' a'n-ny !
er^a a ii-ny : ^-^- ^-" ^ êlrek - iiy !
^,^^ i---~^ fodde-ny itiliin-tik .
— (au figuré) , {Voyez Avare , j _ 1| a Laissé aller, ^j)^\ étlaq.
Chiche). — On ^e nous a rien Laissé,
U ^L 'ju U wâ liaijà-chy le-nà.
— Tu ne m'as rien Laissé à
Ladrerie, ^~j.±*3 qatlelah,
tja 'tleféh ( Ployez Lè P R e) .
— (au figuré), {Voy. Avarice), ç^^^^ ^ '^\^^ i , ^_^ ^^^ ^ „.„
Laid, ^ bechu, pi. ^^) j Umllé^t chy nuru'melt-ln..
hecha'yn; ^,±^ wrvhykh, ^►^^ I _ H a Laissé des enfant,
ijj^ nickrouh {Ployez D1FFOR.ME). | — U a Laissé une grande loi-
LAI 358
tune après sa mort , ,^_^ 1. — =^
1 ')j — ^ ^ — X) j-^j:^=i JU
khalafmâl kethyr Lad moui-ho.
Lait, ^^ lelenn, labenn, --^J
reileh (en berbère ^-^J àyfky,
êyfky, âyefky).
— fraîchement trait, v._^2^ ha-
leh ^ ^— ^=^ ttalyh , J-^-^ mes!,
messe/, niossel.
LAM
L\M (lettre arabe), {P^oy. L).
Lam-Êlyf ("^ ou bî), lettre
double , ou plutôt ligature com-
posée de la vingt-troisième lettre
( J ) , et de la première ( ' ) de l'al-
phabet arabe, el valant la; les
Arabes cependant la placent par-
mi leurs lettres simples , et en ont
fait la vingl-huiliùme lellrcdeleur
— aigre , ^J^ lelenn, lahenn , ! alphabet moderne; ^J! ^Y /,
jUçiJ qoumaq (en berbère j&i âgliou,
— caillé, v,^- i}j râyb,
êlyf (^Voyez ci-dessùs L cl A).
Lambeau, iy-Ls qettdoh, i.'ij6^
khorqah, pi. /^J'^ kfioraq , khu-
,_oî^ (jJ khennrây/j, <ù.=- (Ijeù- ^rouq {Foy. HailloN , MoRCEAU).
nah, guehnéh (en berbère ^J / - Il a mis en Lambeaux, i^^
()'^7ij), (FbjezFKOMAGE, Caillé), j charmait, ^j^ kharraq
— Petit Lait, U lebà, s'J le
— Habits en Lambeaux ,
/jâJi,ija-:s^ mohydd, iJ^^ qicJiiaJi. ^^J^^ \-''!>' thouâb mokharreq ,
Laitage ,^j zrfer, ïj^âj zcfou-
rah, pi. 0|^yj zefourât.
LaITOî^ , y's^ cr" "^ nahi'ss
âsfâr (en berbère ?^\y O^js^jJ
toungouli-âourâgh, 9U^ vl.'^^_j
tungont-ourâgh), {V. Cuivre jaune).
— Fil de Laiton, jj--'-^"' ^>j^
cheryti nahâss (Voyez Fil)
oV,s-= v«J loiibs momazzè'.
Lambris, ^__^i— saqj, seqaf,
J ^_^^ I ^_^^ saqf êl-djouâny.
Lambrisse, ^_ '^^su»*a masqouf,
^tt^caj moddaouy.
11 a Lambrisse, ^ ^iw saquj ,
^y^ daouey.
J.AME, .^s-:^ sajyliah, plur.
Laitue, ;«-=^ khass, kfiess, | ^\^ sefâyh.
- ! t. " I ■
^<- khass, i'-'^^ khâss, i-^:>w * — de couteau , «-UsJ ngsîah.
hassebah. — d'une arme , i^j^ harbèh.
— amère , S^-'' ^«^ khassél \ — d'or ou d'argent dans un
morrah. : ùssu , fi.-^^ ù' tersyh , ^ — >^^.^qassâb.
Lamektaull,
S^^ mabk)
LAN 359
X^j niolickky,
LAN
Lancette, y
■^ ilichtàn ,
àJ^\ rychc/t , richali , pi, 0-' tLj ,
Lamentation, Kj Ickà^ ^y ' ryc/iut, ^r^-j 'jc/i.
LA^CIER , J^-^d. kliayyùl, ^U^
rammâh.
Langage ,
liouh , pi. ^ly' ânouàli.
11 s\;sl 1-AMENTE, 00 Z-fAu,
JsjLj iechekkd, j_Vj^ danulum,
j Jow hady/h , ha-
dyts, ^^ keluni, *K_)' iekclloum
— Il se Laiiieniera , <ç^. i^oyez Langue, Idiome, Dis-
yeliky.
Lampe, J^.-^ qanJyl, plur
j_o'^ (jettàdyl; -
^'^.-^o inasbàh, mushâli, pi. ^l
incssàilli , Ttiessàièh.
niosl/uh ,
Lampjon {Voy. Lampe).
COURS, Parole).
— Langage grammalical ,
j^^^sr^l (0"***^ lissdn cn-jiaJiouy.
— vulgaire, ^UJ! ^'.^ lissân
êl-a'âmm, i»'jiJ! ^^.^ lissiin êl-
a'âmniuh.
Lamproie, i^aJii.! ékhteôoutt, I Lange, .^^A/iarya/i, pi. ^Jj^.
^,j^ rneiyiiali , ^j^'* muurynah khoreq ; ^^JlJ lejfah , lefféh , plur.
^UJ lefâyj; )o\^ (jumatt, pi.
Ox'jsU.3 qamâttdt.
pi. Olj^ harbât; çj'L'j^ '"'^" Langoureux (^0/6-2 Languis-
tu^, pi. (3'jir* rnczàiyq; ^\^y> SANT).
mhràg, ^j romh, romeuh, pi. LanGUE, ^^^ lissùn, lessàn ,
{en italien imirena).
Lance, «u ^=s. Jiarbah, luirbe/i ,
<^
^^^j rémàli , riinàh , Y'^y ârmâh, pi- ij^ luusauuii, ij^\ élsenn,
ênnàh (en berbère ^pjii^' àklie- ^/iowo (en berbère ^J! iV/vi, .«^L'
isouc/i,pl.^^J^}iyUilsauchenn'). ylyss, ^r^} iyiess, pi. j.\-^'l «/-
— Fer de Lance {f^oy. Lame;, sàn, «^LJjI îylsùoucnn).
— 11 adonné un coup de Lance, — (idiome) , ^'—J Icssûii , iCs-
^y\ C'*"^ /«'"«« be-'r-vomeah. sân, iS) loghah, Ix) loghat, pi.
11 a Lancé, Wl (î/yn, (^n)cc ^\x> los^hât Voy. Idiome, Lan-
11 a Jeté). gage).
— Il Lancera , ^il» je/^-. — Comprends- tu la Langue
LAN
française? .^ ^j.
.1
...Jl ^l^M
36o T.AIN
buelosse) , ^»i'i ,.v— ^ lessân êt-
thour, ,oi'l )^ \^ /issân dê-'i-
leta'raf êl-lessàii él-jransdouy?
— Je parle Ja Langue arabe,
Jjk)\ %'-^u ^ixj:_> be.ikellem
ûe-'l-lessàn êl-araby.
— La Langue arabe vulgaire ,
s j«yui êl-ou'roiib , q^\ v-.*Jjl
é/- lessân él-a'mmy.
tsoui .
Languette de balance ,
iiV^Vl •.^^l? nallj êl-myzâti.
— de fusil, , y^\^ dùfech.
Langueur, J-O dehl, zebl ,
ils o'iléh, iI.O dobléh ^ ^À^ soqm.
— Avec Langueur {l'oyez Lan-
— 11 parle toutes les Langues, j guissammetst).
y>J^ jiy^ z*^-^^, yetkellem be-
sâyr êl-êlsoun.
— Ce mot était sur le bout de
kânét hadéh él-kilméh a' la rass
tessàn-y.
— Ce sont de mauvaises Lan-
ma Langue , ^
U"' J ^~
V
' E'
gués , ^^_^ >a>
houm dedjàdj t ii-nwnkhâr-hunni
bouldd (m. à ni. ce sont des poules
à bec d'acier).
— lia la Langue longue ,
^-'jj »fi houe lettnt {Voy. BaBIL-.
LARD).
11 a LaNGL'I , Jj^ dabal , zu-
bal , ^l»J ta'allal, ^-^i êndubel.
— 11 Lang'jit d'amour .
^J^Ls> ^^ J^ ^j yedhol minn en'chij.
— 11 a fait Languir, >»fi~.' £5-
(jam , l.._,J-^^ saUb [P'uycz II a
rendu Languissant).
— Pourquoi m'as-lu tant fait
Languir? iJLsJi Cla JJw,.l.vr , ^i
leych salebtr.-ny hadéli és-solbéh .'
ii_3«J I CXjï> ^:^Jsj! ùJ leych qajfct-
ny liadéh êl-ouaqféh?
Languissamment, -L-K::^ mot-
kâsselânn , jb^jï-^ rnolgliafelânn.
Languissant, J-^b dâbel , zu-
— Qui sait garder sa Langue { l'cl y Jy^^ maaloul, ,^y^-^ dâhe
vit en paix, •>■ ■ -> j ^ lân, jJL~^ rnasqouni, ^su^seqym.
IM U.
,9 .,1.^^' ,.1^:^-^^ kcislàn {Foyez FaIBLE).
selàmél êl însân fy h'ifz êl-lessân. — II a renriii Languissant,
— Langue de bœuf (plante, ^zallal,^:>dab/jal.
L\()
36 1
LA l\
i^ANL'r.INELX(/ ojvc LaI.NK.LX). | ^* '•-;'.' éjnà-hyp ^^^\ àmà-liy?
LA^■n:HNE, , r"^'-^ fihtouss, ni- î nnà-hY ? {Fayez'Lhi}VV.L\
^j^j\JiJoititmss; ^^Ssjciiitr, )(nuïr, I — Laquelle des deux portes?
pi. ^'ji faiu))!- [f'oycz Lamiu. , ! ^r :^" r' wJ ^f"" é/ùà/icyn?
Fanai,, Flambeau). i LAKAOHE(poria'Afr.), ^^v^.;!^,*]'
— Faiseur (leLar. tortues ,•'—-' ' '^'^-^^'"''M-
hnyàr, Ji/^ senkery, J^J-'^Ja- ' ^^^'-'^ - "^^ •^«'V"/', ^•'•^7''-'' »
//«,,j. "' ^' ' ^ ^\j=- />ordmfJ'j)yez\ OL).
Laouicke (v. (le Syrie;, *J:5^ 1 ^^''^^ ' v^l-^^'' '^ (^.»-"V;.r"»
Lulmiyélt, à^')i LiUUiiiyéh. \ dc-l-lial wjf , -^^='^r-' .:l!iùui.:uili ,
— Nalif de Laodicéc, -iJsY
I
'/(/r/i, tj^-"^ /à(Jei/y.
LaI'IDI: , ^jr^j^ iinidjinini.
li;. Lai
— Il Lapidera
jiy
v/j .-.'t'- '/-
lâttotjy, i^'^ Iddeijy. ' haliouj , y j ^_-^_x' i .tj lio-
her.n cl- kliauzxr. ildicn;, êi-l<li<!iizy' ,
^'V'^' «^sr^ ':hohr>! l'.l-hhdiiiyr.
LaIKH:,, caJ ►ioVlv/c/, 1)1. i:!^£.
Cil 'nidd : ^ '.s r/ 'iin:dd , .^ ^ i-
li a LaPIDi:, vfv. icdjrni
) ■-
)crdjourn.
Lvl'l N , >-^ - j ' ùriith , ênich . pi.
V -J 'il àràncli ; . .y^ ijuleyii , , . y^-S
^ueriyit.
— Terrier de Lapin , ►i^ ouk-
liur, |d. i^j;! ùuuLùi:
LaIMS-LaZL'I.I , -^jjj^ làzoitnd,
(«■."ii tiiintiei \iVoix le t"r. uzurj.
Il a Lappî: , ,J>3 /^^y.
— Il La[»pera, {Jj^, y^<i'l<i-
La(jlkli.l (pr. rel.), ^! <i/- ^'" Ijcrbere .^ou..^ ijotissa't).
laty, éllaty,êUely,^\. ^y^\èlliUy, — Quelle largeur a-t-ii:
^iJI êllezyn, èllcdyn, ^-0! ^7-^
/fi) , e7/eJj, ^ ! ^V/j , ^' /)-.
— (inlerr.), ^^ menu.' ^;} èy-
yêhi' Jl linii!' '-J.' éyiul? U' ànu'i.'
-^ .r-j ntctin-liye . _î> -' ruu-h)
r.ltciili, ^^i juddy, «^l« o.7<;.v-
• \ V» -'
5</'. otiA.<sc' , ouàssi' , j--^»v, nunssy'
(en berbère s~~>^yoiissa'].
— 11 a rendu Large, '^isî /</(■/
Jà (ro^Ti II .1 Elargi^.
Largesse, ^j. /rzy, //zr/
{f'oyez Don, Liijlualité).
Largeur , i^j^ a'rd, pi. ■j^^f'
ou'.'oiid; A*™^ uuassii'h, ouasù'
■v.^^^^ y^j i éy-cU ^rdil-hûî'
Larme, ax.-.> deniauh , pi. P*»^-
deniuu , iLiniuit' ; b.->Ji diirnii',d(àm\
^^ Xy^nicdiimc '. ^J hnkn, hrki't, Idkà
ifii bel 1). r».- i^>j' îynirilj(nii'iiit).
LAS
36î
LAÏ
— Il a versé des Larmes, st-^i
(lama a , «^^ damma'a {Voyez 11 a
Pleuré).
— lia pleuré à chaudes Lar-
mes , ^yj^ P r° -^f cVm y^^ keyle-
demoii' ghazyré/t, ^-_^ X___**4j_
j . ^ )î J. a^ ^y>i
yeskob damou xnethl ês-syl.
— 11 a retenu ses Larmes ,
-J-'
^O
c
mena' a demuu'Jw ,
A.c^^j! jf"-^ liahcss demou'-ho,
A_&j — i^ ]a.^:o dabeit demou'-hi) f
. Lj^ i-i .s^ fi.^ mena' hâl-ho
(l'n êl-bckâ.
— Pourquoi vos larmes coulenl-
elles sans cesse ? ^^fS-* J)J'U cY
lêymâ ieial tedjyry medâ mè '-koum?
Larmoyant, */»j^ modamme.
Larrok , i^j^ sarrâq (en ber-
bère i^^y^ khdyn , pi. tl-T-^
khouyâiin), {F. VoLEUR, FiLOU).
Larynx, «i^sr-^ djandjourah
[ployez Gorge).
Las , v._,^x> ta^eb , ta^b , y^Sj»
mokasser {Voyez Fatigué). I
— 11 a été Las {Voyez 11 s'est '
Lassé).
— Je suis bien Las, kJb .y^'ul
àiiâ ta'abân keUiyr. \
Lascif, i.^-^ molfahhech,
y^\-'i fadjer, fâguir, ^s^^ fdhech
{Voyez Impudique).
Lassé, k_^^*^- mota'eh, mo-
ia'ab {Voyez Las).
11 a Lassé [Voyez 11 a Fati-
gué).
— 11 s est Lassé, ^i aayli ,
r*:^ a'yà, j^^ dadjor, j^''^ da~
djor, A-i qadd, J— ^ mell, J-»)
za'al, js^ a'djaz {Voye2 il s'est
Fatigué).
— 11 s'est Lassé de faire cela ,
^jS)^ J^ ^z.ys^ a'djaz a'n fa'l
zelik.
Lassitude, 3S kedd, Jcj za'/,
ze'/ {Voyez Fatigue).
Latin, ^^^^"^ làtiyny, c^"^
lâtyny.
Latitude, ^j& a'rd.
Latrines, Ui ^J>^ béyt êl-
mù , -l-sr" 1 o-^ bcyl êl-kheld ,
^'t .'.'...a masterâh, mesterdJi,
^^^SL^jA morteqaf , .jJ'X^.^ soun-
dâss, sendàss , ^a'Ja^» moUàher,
motlâhar {Voyez CoMMODITES,
Garde-1\obe).
— 11 est allé aux Latrines,
J^**^ temeschy.
Laite , is:) deqqéh , deqQah.
J.AV
363
LEC
Laudanum , 'ja,M êl-denâ, cl-
(Ijnd, ^1^1 âfyoun (T. OpIUM).
Lauriek, i^\ ùss , JJ. raiid ,
rounJ,j-^ghdr (en berbère 0-sJ--*j
tasient)
— Lauricr-Rosc , ^-- defld ,
dejlcy, dajley, dejly (en grec '■Jzi/v»;) ,
ien berbère ,^_<S-Jl tilyly^-
Lavage, j-^ gfiousl, ghes/ ,
^■>...»— 1 ieghsyl, ,.f_~^^£j iasbyn,
^J->*~& gltassyl.
Lavande, /--^u^ khczâmali ,
khezdmêh, i^j:L k/iezmah, klicz-
méh, '.^~- '».=»- herusniâ.
Lavé , jj^^^' magfisouL
11 a Lavi. , J-.^ ghassal , gfics-
scl , J-w'i ghassal.
— 11 Lavera, J-*^, yeghsel ,
yglis"l
— Lavel J-^' ég/isel (en ber-
bère ^ (~- sficd).
— Lavi'-lel ji-:-^, chatiif-ho!
i-L^I égJisel fio!
— 11 a Lave ses pieds,
i J^ , jJa) nattai redjly-lio.
Lavement, j-iLi. hot^nalt, i^jji
frombjli (^Voy. Cl.YSTÈBE'i.
LwEUR, J' — i- gfiassàl f'oyez
Blanchisseur).
— Laveuse, i^\~^-~ ghassdlah,
i^luissâléh^ ghassàlali.
[ — des corps iiiorls , iL^c nur
! ghassdéh , ruughassclah.
I — de bains, jj-I) Lelânch.
Lavoir , J-^^—x-» magJitessil ,
i ,J-»*JÎ^ niaghsil.
Lazare (n. pr.), jj'-i A'âiar,
Ijj^' cl-A'dzar.
' Lazaret, L;;>^3 (jcniittend.
\ Le (art. masc.) , —M t'/-, a/-.
— (pr. masc, régime), 5 -//<>.
— Je Le liens, jjLx*».^ mcs-
sekt-hu.
— Tue- Le 1 à\:L^\ éijtel-hol
— Fais-Le boire! iJL.! ês<^-
ho !
Léché , i^j^<^ melhouss.
Il a Léché, ^j-s^ lahass, Ic-
^'^ss , _^ îamah , lamèh.
— 11 Léchera , , v^usHj yUiess.
Leçon, ^.1^9 qeràyélt , plur.
vl_>'ji.9 qerdydt ; jJ'l^ me/hdleh.
— lia fait rériter une Leçon
aux entans, S^jV ' »3 i/cjrrd H-
doulàd.
Lecteur, ^J-' (jàty.
— Lecteur du Koran
jlr^' ^j -' m 'l-Qoràn , ^j
(/dry, ^'Y^ moqry.
Lecture , '^^^ (jurù , 'i\^ qorâi,
yj3 qordii , s'y» qordli , ij)Jsqe-
rdyrh ^ ïj-o Irldoiiéfi , iclduuah.
— Soyez, attentif à cette Lee-
LE(i
364
lALG
lure, ï'iviJI KJ-fJ *.Q'j Ij5. rcdduil
bâl-koum li-Jiadéli êl-<jorâl.
Lefhat (n. d. 1. dans l'Atlas),
^^\ êl-Lpfhût.
Légal, .«AaU iH^'^ mouâfcq
li-'l-qànoiin, i^j^] s_-.-v'J-j mo-
nàsseb ès-diera 'ait.
11 a Légalise, ^3^'^ lehaqqaq
(Voyez 11 a Affirmé).
Légat, J— t-^ morsel, j)l.^.J_w ^^
morselyn ; J.^^ J (jàsscd, pi. ^'wo9
qoussad [T'oyez A.MBAiSADEUU).
Légation, Jl-. lessâ/éh {Voy.
Ambassade).
Légataire (V'ojM Héritier).
Llger, ^ c,.s^ Idiajyf, khefyf,
j)l. ,___^ui^ khoujàj.
— (au Ï\2^\xk€) ^ y^i yessyr.
— d'esprit, ^-^j^ moifeita\
. ili^ taftâch{VoY. Imprudent).
— Affaire Légère, k^*~jj^! dnir
yessyr, ^__^-i:i. ^1 ùmr kliafyf ,
i.2*i^ As-l^ss..» meslahah kJuiJyféh.
— Faille Légère, \-^ \ -j,5
denh yessyr.
— xSe sois pas Léger dans les
paroles, ^ilX- jo ^ , ilij» .,^X)' U
ma tekoun taffàch fy kelàin-uk.
Légèrement, iLi-j y^ ghayr
theqyléh. \Sj^ sera'ânn.
— (au figuré), i.^,^- j^ ghayr
nn-Jiemméh , gliayr-mehemmah.
Légèreté, aà.:^ khefjéh, khif-
féh, kluffah, khofféh, ^ ^-~isr'
tekhfyf, ^^j^ sera' ah , ^-X^
a'djeléh (Foyez Agîlité).
— d'espril, y&xW 'ij^L khouffd
êl-aql, i^i^ tofch.
Légion, i>^S kouméh, i£'„s.rv
djeniaah, »^-wsr ledjyoun (Foyez
Bataillon, Régiment).
Législateur, , w.'^'JI fi..<^K
oiuiddi' ên-nàmoiiSs.
Légitime, J^»^ heh'd, ^^
he/à/y (en berbère jii.s-1 ùhldl).
— Enfant Légitime, J-^ ^-j
oueled lielàl.
— Meurtre Légitime, ^ -«^ J--
qâtî helâly.
11 a Légitime, J-l^ hallal,
ijS" harrar.
Légitimement, J^.sr-'j /-/ 7-
hehil, 2.j^^ helâlânn.
Legs , i~^:çy ioucddyéh , plur.
<Jiy.^y toueddyât ; i.s.o^V tuues-
syéh , pi. iOU.>i?»j tmiessyât ; iS j3
ferkdh, torkah, terkéh , iJj '-^toJ ouc?-
dàyali, oudddyéh , ^^}-^^j onssâyéh .
oussâyah {frayez Héritage).
— pieux, ,^ ^JU u'uhjf, plur.
^^ 3-Jj' âuiiqâf.
11 a Lègue, ^ ;.. oiuissd
LEN
365
LKO
ouassey, oussii (F.ll a fait Hériter), j LENT(n.(rriiR- irihud'Afi iqucj
— à une mosquée, ^ ^y âoiujof.
— Il Léguera, ^^jiyoussy.
— Il lui a Légué cent piasiros
o» -
lïans son leslatnent ,
oueddii le-ho a'nd cl-nifnàza/i he-
mâyrt qouroudi.
Ll'tiUME, ysi> haql , pi. \h
Luwjoul ; -j'-iaJ qa/t(îny, i^j^ mon
nah, 'JLy^ rtel/àt, pi. O-'l-J nc-
hàtàl.
— Légumes secs , i.â.'J«^
kheihàkhch.
— Marchand de Légumes (f o) .
IIekbager, Fuuitier).
Le Lendemain , j^^^ jji youm
rl-àklier, i^^J hokrà (en herbere
bji àzekkà), (rojes Demain; .
— (^ui doit voyager le Len-
demain se lève avant le soleil,
Jl^ /»j.iJ >i_ }s.
(illy yliàt a'id sefr yqoum qnljl cs-
chems.
LémTIF, j^J leyyln , ..yJ^nio-
leyyin.
Lent, -U: /W,y/, _.,Î1_^ /.,,.ç-
/«n , ,JiJ Inilty, ^V^^ wo/<?',
'ry.
;k'.
— Fièvre Lente, JA&^ mou-
kelfah, moukeljéh.
— Il a été Lei:t, JJ-^' tesscl-
"'i 1 ^' J^ ieoiuuiu , leouùriey.
say-
<1--^ ^1' Bcny-Leitl.
Letite (vermine), ijL-~
Ix'mèh, pi. j'----tf saybàn
nenniuun , . r-Jl-3 y?."/^.
Lentement, J-^ ^.U «Va
we/i^/, Jix3 Ij ljî-'l-a'(je!, 'JJl)
hi-'l-hatlA, -^.^ /le-cliouyyéh ,
•V,^-*- 'V.^ chtmyéh-chuuyéli , iO ii3
(l(iq<]éh-doq(jch , » _\i>. L 5 _>.-v L ou«-
liiârh'Oiiâhid/^Ii , .^Lp^ ^.« /Wa-
ddjeléh.
— Il niarclie Lentement,
vJ c '^— ^■^ — T. yemcl.y scll ,
o^-^^' ^' S-^. yelsellel fY-'l-
rituc Iiy.
— Marchez Lentement! !ai...!
êmchuù uunhidéh - ouàhidéh !
Uisr*--"-' Y Ai testa 'udje/oil !
— Parlo-moiLentomenI, pour
que je puisse te comprendre ,
OA*-*-
^.^~*a5 kellem-
ny he-ehouyéh, hci.h v.efehem-ak.
Lenteur, 'Jaj hatut.
Lentille, ; ---^-c- a'dess , a'u-
dcss , [)I. / w-^ (l'ds; a— Ji a'dsch,
pi. /y-'-^c 0W5 (en berbère O-'vjJL)'
telentytl).
Léon (v. d'Msp.), ,»J Leyoun.
LkopaiU), r—^—i nemr, iiemrr,
LES
366
LE'l
Tiimr, plur. i»<s' noumoiir ; (i*-^ \ Lésion, ïjViws^ khichârah , k/ii-
ghayless, ghayliss ^ -i-u toiiltsy. châréh, sy^ derar, 8.^w^to derou-
LépRE, (J^— ' fjori'ss f bars, réh, derourcili (Voyez ToRT, In-
hours ^Vuyez EfÉPHAlSTIASÎS), JURE, BlESSURE).
Lépreux, (Y=^-'' âbrass. Il a mené un chien en Lesse ,
Lequel pr. rel.), ^-^' âl- v-^Cî! ^3 qàd êl-ke/b.
lady, àllazy, éJlazy, éllezy^ êllady, Lessive {Foyez Lavage),
êlledy, J\ êlly^ âlly , ^ //,?'• Lessive {Voyez Lavé, Net-
j^iJl âlladyn ^ âllazyn , êlladyn , TOYÉ%
êllu
niazyn , ^ \ élly, âlly , J ly; ^-
(pr. iiilerr.), ^^ menn?
Il a Lessivé {Voy. Il a Lavé,
11 a Nettoyé).
Lest (t. de marine), ^\^\^ sâ-
j^-v» myn? jS> ^■i men-hou? y^ bourâh, sâhouréh, JliL. seqàlali ,
menuu? J^\ êyy7 (i^-jj ey-ch? seqaléh, JUJ isecjdhih ^ theqâléli.
^Ki\ ênâ 11011? j^\'A éynd-houF \ Leste , J-wS^ a'<lj'yl , «'g«//,
_^ U! âmâ-hou? émâ-hou? ^ ^1 [Voyez Agile , Prompt).
êy-chy? I H a Lesté (i. de marine), {V.
— Lequel des deux :^ ^JJiT^ . H a Charge)
menn él-êthnéyn?
Léthargie,
LérIDA (v. d'Esp.), S^jV Là- \ .yii) ^^ hcdjem ên-
ridah
Les (arl, pi.), -J' êl-, âl-.
- Tous Les pays, û-lJi Ji
yio// êl-belâd, t^K ^^J! êl-belâd
lolte-hâ.
Lésé , w^I.s-* mokhasser.
Il a Lksé , »-*~^ khassar, i-îi
iidd , j^ darr, J' Iwi ^mâ «/a.
— 11 a été Lésé, l-wj" /«S5<^,
^yj iddda,w^ ! énddir,^^ neked.
sebât, yj-^ i»y nuuni iheqyl.
Léthargique, m'-^*^ nnas-
j sdn , -^ijJ naououam.
j Lettre de l'alphabei , ,^f=^
I harf, pi. ^^9^j^>- hourovf, ^ q >=^
I horf.
— marquée d'un fathah (^Voyez
j Fathah).
— d'un kesrah {Voy. Kesrah).
I — d'un dammah, à^j.^^^a^ mad-
LEU
367
moumah , mailmouméli , '>j^y-^ mer-
fou', niarfou'.
— (missive), v_^Vj makloulj,
mektouh, pi. v,_^-OvXj inckàtyb ^
makâtyl) ; v jI-^-j kilab , i\ji ba-
ràah, baiùh^ beràh, pi. v^'jLjia-
rduud/ , l.eruinièl; ji'JsJ beltà^ah ^
pi. O'i^JaJ betlùqùt; J'-w, ressd-
lah, ressàléli, rissàléh, pi. ^HJï^^j
ressdlàt, n'ssdldt{en berbère O^;^
tabrdl , pi. [^'j>' lebrdtyn), {_Foy,
Billet).
— Une Leltre m'est arrivée,
s_^_a:X» ^iLoj uuessel-ny makloub.
— ^vous avons eu Ihonneur
de recevoir voire Lettre ,
uJ ) A^)^JL3yU^ O^.^ j ou esselèl
mocherefél-koum îluy-nd.
— LeUre de change, i-^y
boulysiuJi , .^^s^iaj boulyssd.
— Leltre de recommandation,
A^_y v^^^^V' mnktuub foussyéh.
— Lellrc-patenle, i^i;-L» men-
chour, ^JJj^ byourolJy.
— Il prend les paroles au pied
de la Letire, Ss, ^^Cl Jl^'j
LEV
-^ \i\ énd choufi dur-
J-
^J
J-
yàkhod él-kcldin a' là èl-harf me-
thel-niù houe.
Leur, Leurs, *i -Iwum.
— J'ai vu Leur maison ,
hoiitn.
— J'ai t'iileiidij Leurs paroles,
1*—^ — jjb y.j^AA^-.-< si'rna'dt keld'ti-
houm.
Levain , ï<->-*^ Uiamyruli, klm-
myréh^ kliemyrah.
— Pain sans Levain , j— ^J=^
Jouttyr.
Le Levant, i^y^ cheiq, e?y^
cherqy, ^j,yLj\ 3Jj belâd ês-chcrq
{Vuyez Orient).
Levantin, Jj^ chenjyy, pi.
^^^jL eherqyyn (Foj« ORIEN-
TAL .
lia Levé, >i^x raja'u^ -ijrefcd
{Voyez 11 a Elevé, 11 a Haussé).
— de terre, J'-i. chdl, / i«^
haouacli , J la mm.
— 11 s'est Levé , ^'i <iàni , ^J:» 3
y*"'/ J >._^J UUiKjdf, OUCUjlJ , jS J
nâdd.
— (en parlant d'un astre), f^-e
— (du soleil), (f^o)'. Soleil).
— Levez- vous! î^_»^ ijoumoil!
— La Lune est Lovée {f'oyez
Lune).
— La pâte est Levée ,
^yys:*^ I hy^ ' èkliienier él-a'djyn.
— l.e malade est Levé ,
UiV 368 LEV
— Il a Levé fies troupes, Leviez, i-^^^-^ wellâouynah^
j'^^— •..■"- j'ji âqâm a'sker. mellàouyneh.
— Il a Levé le siège, j ^^ffisr- a^ . — en fer, J-j_^.:n ,a^.^^l ôsha' Jui-
rcfa'a êl-hîssâr. dyd (m. à m. doigt Je fer) , Js-*
Levée (digne"» , {Voyez ce mot . rnokhl.
— d'impôts, ivJ lemméh, km- — courbe, a_^-^U mâttenah,
mah, iJ.Lç^ djebâyéh (F. Impôt), "'àttenéh.
Le Lever, ^L's qyâmy ^li.::-! — (vulgairement pied de cliè-
Utiqâm. vre), .^ ^j.Wl li Ju^ , ridj dê-'l-
— du soleil, \J^^j^ cheroiK] , hallouf {n\. h m. pied de cochon).
^J)J^^ niechereq, ^j»^tj\ 'iJ'jL LéV]T£ , ^A ^/oî/jj.
rher/jét ês-chems , ^^L^'' ly^lo ta- LÈVre, iJiL rheffuh , chefféh ,
la'at ês-chems , ^,>iJ! ^-11? /o«- p|. slii, chefâh, >^'i^ chefâf;
lou ês-chems, ^J^\ li» .^j>^ ^-^ cheftuh.
fala'ah(]é-'s-cfiems, j-'^jW^ Ç'Jjo — inférieure, .^Us-'^l ilL
touluu' dé-'s-rhems, r-^\ ^^jj chefféh êt-tahatânyéh (en berbère
zerouq ês-chems (enb.^::^^>J aJjJ l^ tsymrah).
. 1 1 . r I j » C kl • \ 1 'j — supérieure, ^^ — > \ -t, thdrh,
toiuyd Isajoukt , O^o_a3'.j >VJjj iou- ^ ' _• v '
lyd tsâfoukht). châreh, i^\i.k)\ ^zL rhrfféh êl-
— Viens chez moi au Lever du >"7««r^'^ («" berbère p^bb ch^-
soleil,^J-j«.'J'-«J v«^^ii3^_us. '^
a'«J ^Ae/r/^'^ ês-chems ta'àl li- —Les deux Lèvres, ^J-^~^
l 'nd-y. r.hejiéyn, chefjetyn , v yj Ij^ chaouà-
— Depuis le Lever du soleil, ''''^' ' ^-r-^.^jlr' 'haouâryb, cheouà-
jusqu'à son coucher, rj—— ^ O'*^» . Sr^S^ ^^'^f^ff^ ''''^/«j/Ce"
'___^^_jU J! M-^iJI ^^j^ ' herhcre <^yj^ chouâre/)).
rninn chcrouq ê^-chems , îtàghâyhêl- — Lèvre fendue, ^jt,\ êchrem,
ha, -^/-^^ ^1 ^^o-^)! 9y^ ,^* pi. Ajt, chourm.
minuioulou' ês-chems, lia gliayâb- — Qui a la Levrs fendue.
hâ. i^Ju^ macheroum.
LÉvi (n. pr.) , j^j.'iJ Ldouy. Lévrier ( F. Chien de chasse)
LIB 369 LIB
Lkvure (T'o) ce Levain). (F. Gknkreux, liitNPAiSANT).
Lez d'éloffe, i^felqah. — 11 a élé Libéral , ^Cro" /<--
Lézard, ^^^^^ lierdoun , har- harniak, çsr^ sakhd^ sakhey.
ffoiin , j)I. w,0^^ heràdyn, Jiaré- — 11 ri est pas Libéral ,
dyn; •i^-^\ ^.^^JlJ=^ khailàyb es- -^-^wU iùj yd-ho massekêh (m. à
5«W/2 , ?b\^-^M L iL. hikkâyêl fV '"• s^ '"3'" relient).
sah',1, , ^^j.' mouldh. LIBÉRALITÉ, i^-^j^ hcrâmèh ,
— venimeux, à.^j> hoursah , p'- ^''-^y ^^^-û/wo^ (^. GénéRO-
.',orsah, pi. ^y^ bors^ours. ^"É , Laugesse, IÎIENFAISANCE).
LrczBÉHCpl- «lEgypiei, --jj^xJI Libérateur, ^^)k^ khal/dss
/,„^<, Libération, j*^-:^ khaMss .
LÉZYÉH (bourg de la Haute- ^^^^'^'^' O^l^ takhîyss, iekhlyss
Kgypte) , ^^1 .V-i.V^7;. I ^^''^'^ Del.vraî^ce).
Liaison , Lj raht, ^^y 1er- Libéré, ^-1-=^^ mokhalless ,
lyh Voy. Jonction, Ligature), ô'*^^ maUou,^.
-d'amilié, ijL^achcréh. ^' ^ LiBÉRE , ^U ^/.«//«^s.
Liard, ^'i /c/5, pi. ^^Ji .> //<//r«r(roj^z 11 a Délivré).
foulouss , feloiiss. Liberté, iJus- hanyéh, har-
LlASSE de papiers, ^Jls^ lyah , horryéh , horryah.
mokhàlef. — d action, ^'t~- scrâJi.
Liban (mont, de Syrie), .\L,) — de penser, ^r-^-' (^'■^ o'ùj
Lcbnàn, M -^ S^ djebel Lebiiàn, én-nefs.
giiebe/ Lebriàn. — de parler, jj'-^' l3 '^'
— Habitant du Liban , j'jJ lù'i êl-lessàit.
lebuàiiy. — U j)arl2 avec Liberlc,
LlBlRAL, ^ji^jj rizzaq , ^«_;Uj Jyi-M J ^J^) yctlaii fy-'lqoul .
oitahhàb, ^\S. mennàn, ^^^ ' ^^)c^y J& ^^,. yahky a'id él-
sakhy, pi. ^>.^^ sakhyyn ; J>,^ ^'^''"l-
kerym , ^ :==i * p barmeky, — L'an deux de la Libcrlé ,
i.U».;^-'! ^_,^^yl.o sùheli êl-}iosneh .^-jJ.x^! L-Ijj! ^ j'-JLJI ^.l»)'
47
LIB
370
LIE
él-&'âm ét-isâny minn iijdinél él-
harryah.
— lia mis en Liberté , v,J>-9
fakk, ^Jt'^^' éthiq , j^:> duschar,
.^^^ sciyyelt (_Voy. Il a DÉLIVRÉ,
lia Libère).
Libertin , ^^\ zâny, fém. io!^
zânyalt, zâiiyéh ; ^^'i^^ ma'a-
koiiss , ^.-^ dày', i3r;^ t^lyi ^
Jjs'.^ djà'rie.l. {Fuyez D ÉBAUCHÉ,
Lascif, Impudique).
Libertinage , ï^l^i fessâdéh ,
fessâdali ( Voy. Debauche , Impu-
uicirÉ).
LibilAIRE, V .'^ kuttàb , i.^
koll/ah , v,_^-;.\.M ç-l^ hiya êl-ko-
iouh (en Lerbere v '_^_\)l \^y}
îyznouz êl-ketuuù).
Librairie, à.^:j^S kuutoubyéh,
koulouhyah {f^uy. JilISLiOTHEQUE).
Libre , j^ liarr, hurr , r-j**^
messerrah , musserrih (en bei bere
>i..>.jUl émùzygh, ?'jj-^i imdzirgh).
— (en parlant de discours),
{ï'uyez Indécent, Inconvenant,
Lascif, Libertin).
— Tu es irop Libre dans les pa-
roles, ^^X^i^r^js^b ,« (^ilr._:U)!
énl talycj he-zyâdéhjy kelâm-ak.
Librement, ^L»«j he-serAh.
-~ J'ai fait cela Librement ,
déh minn zât khdltr-y.
Libye (prov. d'Afr.), '>■>') Lou-
bah, LoubéJi, '^_yJ) ^js^\ ârd êl-
Loub.
Libyen, ,i^) louby.
Lice , iil^^ Jia/^ah, \!-\^^ mev-
dàn , pi. (j-^ ■':-^ myâdenn.
Licence (permission), s, 1:^.1
êdjàzéh, édjàzuli, iJjdzalt , egd-
zéli , j •^' édjdz, îdjdz, egdz ^ TJ"^
serdh, \^-^^ deslour, ,^__àu-ojl /«-
seidf.
II a Licencié, ^j-^ sarah,
sarra/if ^J^ hallal , J>^i Jedd.
LiCHT (bourg d'Eg.) , w^^Kài
kiifr-Lirlit.
Licite, jj'v^ djdyz, gdyz {Vuy.
Légal, Légitime).
Licol, Licou, ^-L^ hablah j
à,^^
'•y*"
habWi , i.3 fia turf ah , turfeli ,
serymah , serymek , ^^~- , ressenn ,
'^il érsdn en berbère >oJl
pi. j'^j
élgdm , pi. ^^KJ! élgdmcnn {V.
Bride).
LiCORNF , ^j^^ .X^U oudhid
él-qourn, ù^ S kerkend, plur,
Ax> LT kerâkend; yX^ù keme-
ddn.
Lit de vin , ^^Jo tyn , ,jh tt'Jl,
^2),^^ duurdy, J>& a'ker, jj-â— sefl»
LIE 371 LIE
— du peuple , ^^^LM ^^^L [ iuil , O'isljj rabattâl ; A>jJ lez-
ierf éri-rulss, /^'^^ ^y àoutlà <j(ih,0^ o'tjdcli , ^\. .xss, ou'aoud ;
én-iiùss, j^U! ij\Ji> nefàouélén- ô'-^j' àoutch/ , pi. Cj'j'Ij^! ciou-
nàss. tà<jdt ; *j^ liizni ^ pi. -«Iv^ fiiz/î."*.
Lié, Js».' ^.5 mar/jouft Foy. At- Lierre, ^^. L c arlieij,
TACIIL . (3**** ^^A^ a'mjoud a'cheq.
— (raïuitli', ^^^^=sr' iiialibaub Lll-.U, ^f-^-» nudlrah , .^.«^^^
.-^^r^ ' -r-V.^-^ tV/eQ-Zc èl muiiah- muuddaah, ^y' muudda , plur.
hah. ^^ y mouàddè' ; X.j> rnakân ,
— Tu les amèneras pieds el (J - -^ màkàn , pi. i).^' émkenali ,
mains Liés, a-4.4tV .4:-:^^" ^:^^'"'' àmàkenn ; ^\L maqdni,
iedjyb-houm redjly-houm mixjydynn ~ ^e Lieu est sans ombre ,
ou-ûydy-houm mukattcfynn. ^^ ^^^ C"^"^'^' ^"'^ ''"'''^
Il a Lu- , i^^, r.;/>a//, rebott, 3± èl-rnatlrah ma fy-hi chy nwddid.
fhcdd, ^Jj.\ àoituUK], ^^ aqad — E" tout Lieu, ^X^ ^ ^^
{Voyez 11 a AttaCIIk). />' ^oll-nuilruh.
, . r.( I j, r — Qui tleii'i. Lieu ,, Nij-t ^/'o»(^A/,
— les mains , ^,^^-^ kailaf. ^ ^ u "
aoiiadd.
— les pieds, w>-J» qayad, qcyed. . t- 1
■' _ ... — Il me lienl Lieu de père,
— il s'est Lié d'amilié, Ja) -à. « t , > ,
khâiuu. ^/ - ^^
. atiou-y.
— Il Liera, i=JP ycrboll. \ i • j » . ,
•-'•• ^ — Au l.ieude , ^^ ■jsjz.a oudd
— Ne te Lie pas avec eux, ^^>^^^^
J^ Ç^<^'=^ ^^ nui tekhdlcll-houm _ j^ ,„,,j^ ^ ^^^^ ^,^^^^jj
'''y- . ann-y.
Liège, i^'i^L khojfdnéh, i^U _ ^,^. ,^; ^^s , _^.^ a oudd
diouàféh , ijL^'i qaclteruli , qec/ie- a'nn-ak.
ruh,qr,:hen'h,^J:.^^fer,:hyah,f:r- _ ,jg j,,; ^ J^ ^^ ^^-^^^^
chyéh, jsr:"] s_,Jsa. luttlub él- a un- ho.
''^'""'' — Lipux d'aisance \J'uyei La-
LlE^•, jshj nibd/l, pi. L). ro- TRINES).
LIG
3;:
LIM
Lieue, ^--j-s farsakh, i-sr^ji
farsakhah , pi. J-^-W' ferâssekh ;
«viU muhiqah , pi. %J1jUi.U malaqât •
iilw ^j^ daiii sà'iih, i-s-'^ sa' ah,
pi. St;'^"' souju\
Lieutenant, ^lii^ v'-^ ^«j"'
-^
kyhayâ.
niaqani ,
iiiiyl) , pi. 1^ jUj naouâb ; *A*»J1*
jiioiseUem , i.k.J.<^ klialyfah.
Lièvre, v^ij* ^i'''^p-^' i êmeb,
pi. >._^Ji,l ârâneb , vJl->l*j.i «rm-
<^«/; , j^^_5 ^T'^J drncb-ouehech
(en beibere J_»^_«l àoutou/ , pi.
Ju_jJ I îyouiùl .
Ligament, Ligature, Jao •
ra^^, J.o /;f/jj [Voyez LiAISON ,
Lien).
Ligne (trait), i=^ khati^ klùu,
khett, pi. LjL^ khettoutl.
— (rangée) , ^^ ^^ -s^'/T' plur.
^^^^s.^^ suujouj.
— frécrllure, ^jo^ saUt\ sattar,
pi. ^^h^ SOlltlOllJ'.
— (le balall le (r. Ligne, rangée).
— de parenté, ^j& i'rq, plur.
(3-?-^* fVof/.y; v,j^i!a. hùjh , plur.
^lfics.1 êhqùb , <^y^^ hoitqoiib.
— La Ligne équinoxiale ,
J\j^'Éfél-mdâl, \j,Z^'Èrid. khait
il- êsieoiiâ.
— 11 a tiré une Ligne, J=^
khuti.
— sur un mur, ■Ja.fsr'i Jtc a'I-
Jam êl-hayll.
— Il a rangé l'armée en Ligne
(le bataille, ,^_^^l^\ S^,.^a à,^
sajf a'sker es suiifouj.
Lignée, aJj onleâ ^ àJ.Jiduur-
ryéh^ pi. ,Cjl»^ derary ; ^*^ nesl,
Aa*».j nousbéh , pi. ,^'-**o nessdb
'Voyez Ligne de parenté).
Ligneux, ,^i- khachaby.
Ligue, iJaJ. rahlah, ruLléh ,
i '^ jL^X^vI Vtissàb ^ i.lç*^^ rna'ame-
leh ^ ij^jA mouàsserah (J^oyez
Conspiration, Complot).
Ligué , j-s^L^ mouàsser, ^\fCi>
mota 'âmel.
U s'est Ligué, JsjIJ terâbctt
{Voyez 11 a Conspiré, U a Com-
plote).
LiLAS , >^-^-^ lylàk (d'où vient
le nom français).
Limace , Limaçon, ^J^j bouq,
pi. t^'yi àbouâq ; i3X^ sadafali^
siidujèh , J-5.&1 âghial , êghhil ,
J-itl êghiel, âghlel, ip>y.—i beb-
buiicli , i^y huzaqah , Mî)^^ ^^^l~
zouii, (3'v <^<?^2a7(enberb. /c-j^^'
ahrouss, pi. ly^s^^ î'ourâss).
LIM
373
LIN.
Limaille, ï^Lj /îiwrrdJa//, s^V — Lau Limoneuse, s^Xx^. i^
horàdah, loràdéh , iiliiw fii/àfr/i- nwych vui'alikeralt.
— d"or ou d'argent, Jlc^ ' Limonier (arbre), ^, »yJ.'^ ï^^^
sohhâlnh, àJ\sr^ so/ni/ah , so/iâlé/i. : chadjercl él-lynwun^ rhagiieiét ê!-
LlME, ^K-^ inehred^ ma'rcd^ pi. I)niuun, .\».d.~.u! b S^^c— sadjcr.ih
^1^ miôiùd ; y^y^ chekerlyrudi. Jé-'l-lymoun {F. ClTlu-KlEU).
Limé, :>*j^ nud/roud , muLroud. LiMPiDE, ^2'-= ^"/j-.
11 a Limé, .ifJ hurad, bered. LIMPIDITÉ, iJ^^ safaouéh , sa-
— 11 Limera , ^y^ ybrod, yhred. \ faouah^ sefaouali.
Limier (T. Chien de chasse^.
Limite, a^s^ tehlioum, plur.
♦s-' iokhm; -Vs». hudd, pi. ^jJ^ss.
huduiid {V. BoRisE, Frontière).
Limite {Voyez Bor>e).
11 a Limite {Voy. 11 a Borké).
Li.MiTr.opiiE , , ^jh:i.^ mos-
lullief, ç-i^^jh lerfùny {Voyez
\ol6lN, FUOISTIÈRE .
— Les villes Limitrophes ,
fànyrJi.
Lin, ^'^ kcilàn, kiliàn.
— filé , J}t ^S.S Lit! lin ^hiizl.
— (i raine de Lin, (j'--^\-M ic.j
er\il êl-killàii, zereut él-keltân.
— Huile de Lin [Voy. Huile).
— Moulin à huile de Lin ,
ma'ssurah.
— Toile de Lin, \\'S ^\-^
ijoumùch ki/làii., ^ouniàch kUlàn.
LiNCEUlL, ^i> kefen , ko/en,
iwj'JjJl jj--^' élmodonn êt-tei- ji^sr-U nie/a/ifift , pi. ^ ^.^vX» rnc-
/àhef; isU^ /rfàfhh , pi. ^.'i) /e-
.LjL chrtrlicf, plur
Li.MUN fhouihej , J-^j uulu'l , fàyf ; ,
t:\jL, clieràclnJ\F. Drap).
Linéament, ^ heyéh {f'oyri.
ou h/, ^r^ S^'^yss, .^\i tdltali y « — ^-wi^
pi. 0^'-> làltùt{<tu berbère ^^^
àlloiitt) , {Voyez BoUE).
— (fruit), M»^ lynioun, Icy-
iiiouii, liiyinouii , jX^ .>^V /) -
mouii-liuluu , JLa ^«<vJ lymoun-
inniy, ^j-n^ 1} moimêfi {V.CvruO'S).
LlMONKL'X, j^ aker {Voyez
BoOEux, Fangeux).
LlGNEy.
Linge, ir'-^ (jonu'uh . <jou-
màch , goiniiiicJi , j --^^ killiin,
kettùn.
— fin , J^' f.:s- Iiorrr]! /idfi.
LlNGÉRE , ii»'-^ kluiyyùtiéhf
hfiyyi>tl(di, pi. ^<y^^^ khayyàiiûl.
LIQ
Lingot, «Ov-.-**- sel)ka?i, sehy-
kéh , soheykah , i^:s-:^ safyha ,
pi, ^^Jus sefdy/i ; iS.^,^ sebekch ,
pi. d^ ^o,^~^ sel^ekât.
— U a fondu eu Lingots,
^.jXv~. sahak , selek.
Lion, ->-«>' 1 âssad , éssed, âssed,
pi. ^^^1 ôiissouâ ; ;a.,vw seha\i, sa-
ia^a, pi. p -— soiiha , '>y~^sehuu'a ;
JiL*- seytsel{en berb. j>Jjf.J' ïyzâm,
*J V;'.'i}'yn,pl.^3'-*J)J i/ysOTrtowé'wn .
■ — Le Lion (signe duzofliaque),
Jwwii ^ i.^ houvflj cl-âssad, bourg
êl-âss'id , hordj êl êssed.
— La lanière du Lion , à^p^^)
âssuudych.
LlO?sC,tAU, J— ^ chouhl , chehl,
p!. JUi»! écJihùl.
LIS
— Il a été I-.iqui(3e, J -w sd/.
11 a Liquidé sa d('pense ,
,^^ û—i—Xj! w^*»2>> hessah él-kolj ,
--fsr I Ji^ dahett êl-kluiradj.
— ini compte, v .'l^.:sr'i ^^
saf/h êl-hissâb.
Liquidité, w^^i dutio.
LlRIA (v. d'Esp.), i.) y) Leryuh.
Lis (fleur), (J'oyez Lws).
Lisbonne (ville de Portugal),
iki^j:^] Echhuumùi , AcJibuunuh ,
Icbbouna/i , iJj^Ju' Licbbouixili.
— Natif de Lisbonne, ^.'^-vi-i
échbuuny.
Lisible, ïI^.^ J^'.^ sâhd 11-
'l-fjuvàh, ^jsL= niurKjury.
Lisière de drap , à~i'W ]ià~
chyéli , pi. c.-^^^^ hauuàcliy 'J'uy.
Lionne, u}leloiiéJi, hlouah , Bord).
pi. ^'^J le/jviiàt; i-J iebyéb, le- LisSÉ, Lisse, v^Oa.. med-
byah (en berbère o^^V-"' tyz.emt, huk , madhuk.
pi. »^U-V— " iyzniuoiierin)
Papier Lisse,
Il a Liquéfie, wO rA/o».//., /u/-//;/^ /«eri/o»/; (Fojrc Papier).
11 a Lisse, ^-b da/ak, ^b
dtilass ^ drless , J-ii-= siK/al. , ^_^^'
JJ!^ sayyal {Voyez 11 a FoNDl').
Liqueur , '-- 7?^/ , .^w» mcyéli .
iJ^ mouyéli.
Liquide (adj.), ^J?" ^^'«"''Jj
gf/r/, v>^-r.b (/«ji, tj°tly meryq ,
JjIw 5«j/ (Fojez Fluide).
— (subst) , {Voyez Liqueur).
nuddiif.
Lissoir, iii^^s^ mastjaléh, pi.
vJ|_jjli^.Ao masijalât.
Liste, ^>y^ t.àyméh , qdyrnah,
pi. *>'^ qouaym ; J>^-S^ dcftar-, pi.
1.11
SjS LIV
TAi.OGUE, Table).
LiT, li^Y^ furch, ferac'i y pi.
Êp^j^ fuuruucli , 0'-w»3 feracliiH;
^:j\ zerbyéli, i^j^ farchah , pL/r» V
feruclt , JitàrJi ; «.:sr'*^ modihulja ,
pi. «.^Uiii/i moddâdje (en berbère
,»*»..; /( A*)', <jJ_V_j iekennah).
— (le rivière , k^^M i)^w.to,l âr-
dyêt êiinaliar.
Litière (voiture"), y L'^
rnoIitiffuJt , muliefjali , niolhiffèh .
^ « ^^jsr ta k h ter ou un , i==5 »J , J
(lerLoiiga]i , "i \ ^s~' rnaliàréh , plur.
O' , ■isr' nnihàiàt ; J-*-s-^ mahmcl,
pi. ^Vs-^ niella mil.
— de bestiaux, ^^J tcLn, tihn
(en berbère *J! àlym) , {J'oyet
Paille).
Littoral, ^'-i, chàly, J'-l
— fie jusiice, ^j'jr.-^ dyouàn. I tchâly, ^^^ ichùly.
LiviPE (Foj. Pale).
LlvoURNE ville d'Italie) , à^u^x:
Lighournah , _y ,j.v Ligournoii.
— Drap de Lit,jU îzàr, pi. | LiVRE (niasc), ^^^ kilàb,
— Bois de Lit, y}y^ seryr, pi.
,'1^_ srrnyr; O^-sr- lakhl, plur.
.ll^^s-' tekliuiil {fuyez Bois).
,»j' /cow/- {T'oyez DraP).
ketêh, p].^-^^^ koutoub , kotoh (en
— Sac dans U"(piel on renferme j borb. .^.si-**^' tteskliali^ pi. vI..>W***'
le Lit, , ;:>%jLj niefrâcli. nesklidl; v \^ kctàb , pi. ^^ -^^-J
— !1 a fait le Lit, ^^-jS fa- > kcluiih).
rach , , ^^3 farrach.
— journal (rcf^islrc), i-^ -J '(«,
— Fais mon Lit! .i-^^ , i-.Ji '•on~-"àmeh {J'o^ez RlxISTRE
(fém.), v3-- » toUl , rotldl , pi.
J'Js,' tV/û/ (eu portup;ais arrafelj.
— Deux Livres, t-y-r-^j
léyii , ru/fa/éyn, rotlyn.
— Demi- Livre , J-^ »- , *-^
rult-
ôfrouch farcit- y !
LiTAMES, <sLj\^ taleldl.
Literie , ^uij mefràch, mi-
fràcli.
LiniAROi:, .^-^::>y> morde-
senk, sjX^y morsenk , i/ya- nous f èr- roi il, \^j j
f;li(ioucli , raghaouah.
— d'ari^enl, J^^
ghauucl cl'fiiddah.
— d'or, ^:i vJ:X— H morscnk k'iam érial snukker iotiuli menn-y?
dahahy. 1 — H vaut iiuc piastre la Livre
roitl.
'j^J
— Combien de Livres de sucre
veux-tu t
LOG 376 LOI
J.J vJ^y . ^J*^ si'r-ho be-'r- LoGlClETi , Jjs^ m Qnleqy.
TOitl ry'àl, f^^j£- ijx^ Jis^ ^ Logique, ^ h^ mante.] ^
koll rotl sVr-Jto ghrouch. ^Jal^M Us- i'im êl-manteq.
— Marchand de Livres {Voyez Loi, ^Jà^ haijq, a&^ cheratih,
Libraire). _ pi. ^\sjt chera'ât; jy^' qânoun
Livré, À**-.^ mosellem, Te n grec x.avwv), ^k?-*'-' nâmous
II a Livré , J.~, sallam , sellem. en grec vovoç).
— 11 s est Livré à ce travail. Loin, J-*; hayd.
Àl^iJi Cl^ -.^JLwi éstaghrem le- — De Loin, -Va»j ^^ mînn-
hadéfi ês-choghléh. ba^d, J^ ^ a'nn hayd.
LoEE de roreille (/^oj- Bout). — Plus Loin, AjoI âbuad.
LocATAiRE(qui donne à loyer), — Au Loin, A^jo is- aVà"
jVX» makâr, ^^zst keryy. ! ba'yd,
— (qui prend à loyer), cM — De Loin en Loin ,
kâry. wast* M sj>s-' ^.0 oî//z« /«A/
Location {Voy. Louage). îlà taht.
Loche (poisson), j_ji=^ chet- — Loin de nioi,^cA.xj ba'yd
ioun. ann-y.
Lof (t. de marine). .Juse^ lofa- — de toi, oXlc wVxj ba'yd
hall. a'nn-ak.
Il s'est Logé, jy nezel {Voyez — de lui , <)..■.& A.jo bayda'nn-ho.
11 aHAKiTÉ, 11 a Demeure). _ d'elle, l^ J-jij bayd a'n-
— On Logez -vous? ^ jU ne-hâ.
<j ^ ■'I î^ 'j ^ j — 11 y a Loin d'ici à la ville ,
fèyti. ienzeloû éntoiî? ^UjJ^I )i \^ ^ .^^ me-
LoCiEMLNT (Voyez Demiuke, cJiaouer miiin-heiiê îlà êl-mcdynélu
Habitation. Domicile, Mai- — 11 est Loin de faire cela,
— Logement gratuit, ■^•':^=^ hu ênne-ho yamel déh.
tekyéh, iekyâh. \ — J'ai prévu la chose de Loin ,
LOK 577 LON
JjJ ^ ^ ^ J'-' j\:> cl il- Londres (v. d'Anglet.), ^jJ
làl-Y a' /ci chy minn cfa/>/ , «_l_L LoncJon.
, .AV îi ï ^ l__c J^j Long, JjJ= /i70j/)-/, /ow)/, |)l.
ictlla' bàlv (i'iii f'^àci êl-cimr. J'»-o /oi^J/ (en berbère >'j', ai^
Lointain, -V~«-' ha y cl , \^,j^ clughuuzzlfiïn , »'ij,^! c'igliuuzfàn,
gharyô. pi. ^^ -j^.' iyghuuzfânenn).
— Pays Lointains, iJ <,x:\ ^^^ — Plus Long, J»— î=! ci l toit! ,
l/elàd êl-^horehah. citloual.
Loiu,j'J"/dr, pi. ijl/:^ ^'*«"; — Long de dix pieds ,
^y y^ fài-lerr)'. ^I-VP! ijL^ J^.^ taouyl ci'cherat
Loisir, '^ feddù, ï>^ /fJ- "9^ûm.
daouéh, Sj'-^ feddàoiiuh , J^ — ^''«^ Longue, ïJjJ... ll^s
me//^/, pi. J V^ em//a/. ayc//<r'/ medydéh.
— A Loisir, J^ Jift aVa me- ~ Longue-vue (F. Llnette).
hel , ty^ ^ ci'la feddaouéh, — Poivre-Long (F. Poivke).
ïj'^ U atdfeddâouah. — Il est devenu Long, J'J»
— Qui est de Loisir, ^_--to'.3 ^''^ J'--^^ ^'"/«'•
/aJc//. — l-ong-tenips , J^,^ ^'-'j
— Il a été de Loisir, ^^ facl- zeniàn taouyl, jy^ r) j 2"^""'"
dey,/uddu. kèthyr, ji",^ 'iS^ meddsl taouyléh,
— Si j'cMi ai le Loisir, j'irai j^,^ ^^j 26-n/«« a'dyd \&n berb.
chez vous, j; > 1 J^ ^^ ili'^^Z^ doiinnyâ-ghouzzyfah).
Ç ^-^ — *— r-j^ ^"^ ^ _ Seras-tu Long- temps en
n-kicin yckcjun l-y fecldâ , nerouh route? ^ M^ ^ r^ ,L .\^^
li-a 'nde-koum. Icttoul-cliy krlsyr fy- 't-taiycj :'
— Lorsque tu auras le Loisir, _ Depuis Long - temps ,
,^:^:Si.\::^j\'.^ iiimmàéfittefdddey. L'Js >U', ,.yj mi/in zcmàit taouyi,
— Je n ai pas le Loisir, hj^jX- ?A>» ..y^ minn rmddêt tnc-
,^i:.; U^l U- ma âny-ch fciddy. (Jydêfi {T'oyez DEPUIS!.
LoK (I. de pharm.), ^3*'' /o'o'/ — l'indml Long - temps
d'où vienl le mol français). ^-i-i ^ .') zrnuin kelli)r.
48
LON 378
— Il durera l^ong-teinps ,
,A/oi \s.^-\yehqâ zemân.
— Je ne serai pas Long dans
mon discours, ^\}-' J_?-^' •-* "'"
âtloul a'lay-kuum,^'^>^)^^J, bl^'l U
md âtmàdà fy-'l-kelâm.
— L'échelle n'est pas assez
Longue, Jlis y^ U*«5! ês-soullern
tua ta/.
— A la Longue, i^Uj -j W-
'l-niouâ(lJebéh , i.^jlAj'j /y/-7-
medâouniéh.
— A la Longue on vient à bout
de loul, ^M w^Uj .j)\l).L
he-ioulél èr-rouh iiegliléb èl-holl.
— J'étais étendu de mon Long,
J»]p Xii :>^Ji^.i>^ ^z^'S kont meni'
<loud a ta toiily.
/eZ êr-rouh {F. Patience).
Lo^"GE , -^ lend (en berbère
^^•_j==5l àgouss), f/'ojez Lien).
l^ONGii-ViTE (F. Vie Longue).
Longitude, J^J^ /oz</, plur.
J!_jJsi ait ou cil.
Longuement, ^i^h taouylânn ,
touylâim , Sly^'-'. ^'^' ictioityl-
LoNOUEUR, J^^ ^onl.
— du jour, jV 1-^ wfJJ«
én-nehàr.
LOIJ
— Il a six pieds de Longueur
>jji| L'^ Jj;.!? J /<j-//r> iuul sriléL
âqdàni.
— Jusqu'à ce que le jour ait plus
de Longueur, jl.^Ji J»% ^^
huttd yltoid én-nehâr.
Loque {P^oy. Kmllon , Chif-
fon, (iuEMLLE, Lambeau).
Loquet, pyj zekroum, iJs'ju»
saqqùttah , ^^ J'f] zamhiâg.
Lorca (v. dUsp.), i.SjJ) Luiir-
(jdJi , iSjJl él-Oiirija/i.
Lorsque, L!«J lammà, [^-=^
lieyn , \^.X^^ a'nd-niâ , V,j ^^ meià-
mà , bl ézà, às-'-w sa ail, ^ ^S kyj.
— Lorsqu'il fera cela ,
8^ ^.e^xi <i>5-'-w saatya'mel déJi.
— Lorsqu'il sera venu, WUju
metd-nui djd.
Lor, -^.^^ IiessaJi , lirsséJi , pi.
jfl-^Cb^ ]lOUSSOUS:>.
Lotf (bourg de la H.-Egypl.),
^LJl êl-Otf.
LoTH (n. pr.), iîaJ Loidt.
— La maison de Lolh (village
en Syrie), ij >JUj héyi-LouU.
L0TIER (arbre) , 2^^- sedrah,
sidrali, s!j-V^ sedrah, sidrâh , pi.
»j J..W sédyr, sidyr.
Louable, ^.^,->-- medyh, «X;*»-
hamyd, J^^>^ souhhan.
LOU
79
LOU
l.OUAGK , v^l iuJj'er, \y!i keni. ' ~w\^ nin/ah , jnafe'h , ■^•^ nec/ied,
— Il a (lonné , Il a prisa Louage *~^^- cJniLar,. rlicMcr, J.^vs^ Juiniad ,
{l'oyez il a Louic, il a Affehjii;). ^Z^ sahhuli..
Loi'AQY bourg (le la ll.-l^g."*, — Je me Loue «le loi ,
^s^JÙ\ èl'LmnUjy. ^Clo^Xiol \A ,]„,', êtchekker
LoUANGt, J^=. humd, ^J^ mimi-ak, oA-^- .>c=l, lj| ««^
medah , medch , mcdh ^ j>^ chokr, ràddy ann-ak.
^\.,S±. chokour. _ — Il a Loué (pris à louage),
— Louange à Dieu 1 ilî -\sr- ! Cy\-^\ ésluk
erry
• I esta -
êl-hamd ll-Lhihl .X-:; — s-sr' ! ^' djer, êslàguer {l^.W A \vv^l\T,\t),
li-Lliili éi-h<imd, li'Lliilii êl-}iamd, ^ — (donné à louage), {Foyez 11
ij'^srî- 4.0! Allah SLulhàn-ho. a AFFtr.Ml).
LoUBYi'.u (bourg de Syrie), — 11 a Loué de moi une rliaui-
)rc ,
J
< kcrù
nirnii-y
y! J Lou/))fi/i, Luiif'Vah.
Louche, .t^JL] ùchuuoudch, léyt, ^-^^ ^^ i-^'S ^9- J~.l èsUï-
djer àuudtluli m'uni und-y.
j»y âzuucr, plur. ^^j^j zouràn ;
J»^ \d1iuuel, alloua/, f.^"»^ hauiilà,
pi. .^V^ liditlàii (en b- » - h^ ' ôgucr-
gâr, pi. ^y^yS] îgouigàrenii),
— Il ('>[ devenu Louclie , j^^ '
ênliaoïuil.
11 a Loi r.iiK, J--S-' chuurll.
Loue, ^~!>^sr^ nuilimoud.
— Dieu soil Loué ! (/'. Louange
à Dieu)
— 11 m'a Loué sa maison ,
S • O ^ Ip kcrà l-y dai-lio.
— Maisonsà Louer, i^-VI -Z^^j^
byoul él-kcrà.
LouKÉll (île <le la ll.-Lg.) ,
«ial! I S fj Vt^ gtiezyrci êl-Louqéh.
l.ttUl', . -P (hh, z)l>, plur.
^'^ i'},l)oul,, ^y^y ddyùb,
dzyàfj (en berbère /^j ducfienn,
— Dieu .«ioit Loué de ce que (u ' pL ^'-^' àilidiicnn).
arrives en bonne santé! -V*sr' 1 — garoii, (j^-V^ mokarni ss ,
^ ^ »'j, . ^.^ .^::,w,rv il) mokranrss, .J^^^i ncsnds , plur.
é! hamd ll-Llah dj'yl le-k/iryr ou- jj-^'--' nrssdnrss.
adfyeJi .
LoUPF. Humeur) , -s-^i-*^ ghud-
11 a Ldii: ^donné des éloges), ghohch , pi.
s.hel âgheb.
LUC 38o
Lourd , J«iu theqyl , iseqyl (en '
berb. ^^y àzzdy, pi. CUjm' àz-
zâyt), {Voyez Grave, Pesant).
LU M
LoL'TRE , w^l?» j redjâb.
Louve, '■^.•^ dyhéh, zylèh.
Lucifer, ^'^y nouràny.
Lucratif, ..j^JLC mokasseb.
Lucre, •^-^■^ kesb, j
heuh, rolm {Foy. Gain).
Luette (^-^ halq, ^k^j' ten-
^j ro-
11 a Louvoyé (t. de marine), j t^iêh, tentelah.
Lueur {Fuyez Lu.^ijère).
Lugubre, ^'j^^ mahzenn.
Jaij balla'ty .-^»-' lououedj {en herh.
^^j^\ <2^>} îykétt êl-bordou).
LoxA (v. d'Esp.) , <J^_^ Lou-
chah, ^^y\ êl-Ouchali.
Loyal, i^J-^-^ sadyq.
Loyauté , <3-~^ ^''^^•
Loyer {Voyez Louage).
LgZATSGE , ^A^ djàméli, djâ-
mah , pi. s.LjU'~s. djâtnât.
11 a Lu , I ji c/arâ, (jerâ.
— Il Lira , j^^^ yeqrà.
— 11 a Lu couramment, ^i-
daradj y darog.
— Que Lirons-nous aujour-
d'hui? ^^\ Wiji^) i^\jS UjI êynâ
(jorâyéli negrâ-hâ âl-yaum ?
Lubricité {T'oy. Impudicite).
Lui (pr.) , _^2> hou, houe, houa
(en berbère c-^J^ù^A îykechyny).
— (rég.) , i ho , hou , i hi (en
berbère ç=='^ ouâguy).
— A Lui, iJ le-ho , Vi-ho , ixi
lyl-Iio , /yl-hoii.
— Lui-même , i^>^^sÙ! ai hou be-
nafs-ho , liuue be-nafse-hi , Jj'jOai»
lioue be-zât-ho.
11 a Lui , ,^csl êddd, y<i ndr,
]^.C£> duouâ , , hr^ êchraf {^Foyez
11 a lÎRILLÉ).
— Le soleil Luit, w-^iuJ 1 j^csj'
teddou és-chcrns (en berb. ^.^^Jij
f^j^> isofoukt teclieraq).
Luisant, ^^^a-* modday, med-
LuERIQUE {Voyez LascIF, 1m- I day, yÇ^ menyr, mounyr {Voyei
PUDIQUE).
Lucarne, i^^^daouyéh, icUj
tjejfâ'ah, jj^ khitq, ^^li te-
qeb , pi. i. >_^Si-i toqoub.
LUCENA (v. d'Esp.) , ijL»J! êl-
Yssânah.
Brillant).
Lumière, \^ nour, pi. j'jj'
ânuuâr; -/-.xj lama' ah , y^ dauu,
pi. IttXsi éddouâ ; j-i nàr, pi. jjU^
nyrân (en berbère sJL^lij tsufâll).
— de canon, de fusil, i>-^\sf('il)ah
IJJN
081
J.US
— Chacun sera tenu (le porter ' rehcff. é/-qomar{tn b. ^^J J • ^Li
(le la Lumit-rc, en marchant dans te/su'. h tsicyr)-).
la ville, pendant la nuit! -V3>.Lj^ — Le lever de la [.une
^' ïJ- ^^ ^_VvM 3 ^\^' J-^^ ^i^ loulou cl (larna,.
J -.^ .U'j j' : )l Jj<J;.j — Le coucher de la Lune,
koU-ouàfkd, màchyfy-'l~med)néU,\,*~—^ "^\f g/i^vi/y èl-qamar,
l.edd-ho è,m yrhul ên-nâr, hi-'l- -^' ^^^j^ S^tourouh él-<]amur
Inl.
Lumineux, ^~^'J Làliy, ^.^^
modday, j»_: — o inuiniouer {P'oyez
lihlLLAMJ.
LuNAIRt , ^J^oi (jantury, plur.
^-.-.^►^ qurnuryyéli , ifomuryyah.
'ui êl-êlhnéyii.
— Le décours de la Luue ,
— La J.une est levée, wj:3l «IJ2
laîa' êl-qamar, j^\ vJUolLL /«/«V//!
èl-iftimar.
— La Lune est couchée ,
Lundi, ^^)^ .^ youm êl- --^"T*^"!' "^''"^ f "'''' '^^''i""'"''^
cthneyit , ^-.^^^^J él-êlhnéyn, t
— La Lune est dans s
^^' ^M ,^ yuuni èt-iscnûyn (en
berb
on pre-
ier (2uarlitr,^i.M ^^\ ésiehaL
ère ^^1 .^ I ùssd êt-tsenyn). .(_^^^^^
LLNE,^yJ 'jainar, qumar, p|. lTiv:c.-r.r ^'. 1 r i
I ;,i , . / . , ' l.UNEiiE d approche (teles-
y-^l cymor (en berbère C^^o , . ^^ ^
ty-yry, J^r>;^ tsizyr)\. cope) , S^J nciddaruh, nadderéh ,
— pleine, j_\j 6'r/'/r, p|. i^jj -^ ^ --^
bouduiii ; i-lj-Xi bodrya].,
— Croissant de la Lune , ^li»
hclàl, j^\ ilâ hcUét ét-qtimtir
Il ( I
/"^ (^r-J russ el-qamar.
— Clair de L
une , j^'I _»^
ràyali de- l-llend (m. a m. lunette
ou miroir de l'Lide).
— Lunettes (besicles), .a^ru'-
youn , pi. v.I_''jj^vc eu'younàt; 5 .'Jsj
/ii/ddtiru/i , lA. vJl^i.'Jàj nadddrût ;
'Jaou-'l-qinnur (en berb. ^£/:'.VJj»j1 ^-^L?' "ouàddrr, oX^,/' kouzluk ,
àyoïtr liizyiy)
— Eclipse de Lune, k^a)! ^^.^
koussoiifél-(/(tnuir,j^) ' ! .î à ».».^
^houssuuf dè-1-qomar, ^jJI Ja.',
AjJ^-^ tnlrùyiili , merêyili
Ll P!N , ,r^j^ licrmcss.
List RE (beauté), '^ behâ ,
L13K 38:
— d'appartement, b.U^ menà-
ruh, pi. ^.-'.'-^ menàyr; ^L\*.,s^
chama'dân, ^->}y ioràyah, pi.
Oyjt^ iorâyât.
Lustré, J-^i'^=^ masqoul.
11 a Lustre , J-^-^ saqal.
Luth , 3^=- a 'oud , ^_^^ \ êl-uu 'oud
(d'où vient le mot français),
ïj^L tcnhoiirah, pl-^-^^ i*^""-
hyr ; ^^} qylâr, pi. O'j^^ 7J-
/iîra/ {Voyez. GuITARE).
Luthier, ^^^f' a'uuâdy.
LYS
t^-
Jl
éL-mcssiillèl él-Oiiqs'jryéiL liya ten-
seh ild zernân êl-Ferayiu
Luxure, »loj zenyâJi {Foyez
Libertinage, Iimpudicite).
Luxurieux (Loj. Lascif, L\i-
PUDIQUE, Débauche).
LuXERNE, .•v-w^ barsym, ber-
sym , pi. A^r^^;^ borâssym.
— verte, ^:;-' » reby', raby'.
— sèche, iTi'j-^ detys (en ber-
bère .^&l~.i assdghour, i^S=>^ isou-
LUTIN, J^-?^ djenn, djinn , \ g^^fi ^^f^oy. Yom).
genn , ginn , « \ j^-
r-* muhdoiiralt ,
pi. .yio-s^ nialidour.
Lutrin, i^>}y!> qerâyéh ., plur.
C-'VJy qcràyàt {Voyez PupÎTRE).
Lutte, .ivc.'w-a^ messâraah.
II a LuTTÎ: , V -j'jîJ teghâlah,
-^ 5 ara .
p- . '-^«o! iessàra ', p » -
Luxation, s^\-^ Jekk.
Luxe, tys:-' nekhaoueJi, ne-
kJiaaauah , <^^ badkh.
Il a Luxé, ^.^s fakk.
Luxor (v. d'Eg. , Tanc. Thè-
bes) , .»^J\V êl-Ouqsour, j^^a êl-
Ouqsor, ry^^ûT êl-Aqséyr.
— L'obélisque de Luxor re-
monle au temps des Pharaons,
Lychnos (v. anc. d'Egypte),
^1 Jy Tetlêl-Her.
Lyi;opolis (v. d'Eg.), Jsj^i
Assyoutt, Ossyoïitt, .^j-*« Syoutt,
Soyuult.
— Natif de cette ville , ^isj^
soyoïitty.
Lydda (v. de Syiie) , 3J Lodd.
Lymoun (rivière de Syrie),
.\ayJJl x^ nafiar êl-Lynwu/i.
Lyon (v. de Fr.), ^^J Lyoun.
Lyre, v A}, rebâb, ^jyf^ ian-
buurah, pl.^^jUL tenùhyr.
Lys, a'-^j-" soussùn, ^j'-^j^
chouchân, ^ ■~-~' syssàn , i-S~y\
zenbaqah, plur. ^^j lenbouq (eu
espagnol azucend).
383
M
M, celle consonne de l'alpha-
bet fran(j"ais n-pond parfailemcrit
au Tn)rn f^), treizième Ictlre de
l'ancien alptiabet des Arabes ,
vingt-quatrième de leur alphabet
moderne, et seizième de l'alpha-
bel mo£;hrcbiii , w mym.
Ma (pr. posscss. fém.), ^ -j,
dyêly, àyàly, -t'-^ meta' -y, ^-^i
êmta-y, ^^ hvUV-y, ^^ hc-
'ou'-y (en berb. j.>. -yoii.j.^ -ynou).
— Ma main , ^^ J )^i~y>
JLo Jj yeJd dyêly (en berbère
^^--jSi àfoussyou).
— Ma maison, ^— ' ^'Ht-yy
^ 'J.-l-i ^.Z^-^-i bryll)ctd'-y,
^'j:^' .loi cd dàr énitâ'-y (en
berbère •^I^n.i àkfidm-ynou).
— Ma sœur, -_^_il oUit-y,
Jlo «.ju^Vl' cl ùkht d)àly (en
berbère »_- ._^s-'-_. u tiui'//crnet-j ou ,
jU^' j ouéltcméi-ynoii).
Macaike (n. pr.'i, ^^;^_j^5'U
Mâkaryous, ^j^ io Marjâry,
ir'j^.j -^ î\Iii<j(iryous.
— Saint Macaire, ^^j}y\^ .U
niàr-I\Jak(}ryous, ^y&^ -J I énùà-
\ ]\lciqàty.
Macaroni, ^J-'^^ fedàouch.
MaCEKE, 9^^^ manqou\
1! a Macéré dans Peau ,
U..M 3 aJ_5 naqa fy-'l-mà.
— son corps. ^>_^*..;b. :,xxa
dudf (Ijcsni-lio, JJ.*"^ ji^^ (jiiJuir
djessed-}io.
Macédoine (pr. de la (jréce),
'^jjJLo ISlatidoimyù.
Maciie, '> <^^^:z4^ menidou"Ji.
11 a Maciie, ^)i làk, ^.c
a '/uk , fLy^' madda^li.
— 11 M .Reliera, ^Aj y/ouk.
— Il Mâche ses paroles ,
i^ J.J ^vvi.v». ymes^hmcgh kelàm-hu ,
^blOl i ^-L u'ihik fy'lke-
làrn.
Machination, ï,»u-- muuâme.
MAC
384
MAG
rch {Voyez Ruse, Foukeerie ,
l^TRIGlE, Complot).
Dent Macheljère {Foy. Dent
molaire).
Machine, ^Ji^l^s^ mandjanyq,
mangânyq (d'où !e vieux fr. man-
.onauc.)), pi. Oli,^ mendje-, ^^^^^^ ^ j^_ ^^^^^.^^^ j,_,
ny:iât, J.'=^ mengâneq , jA^ j „,^;^^^^.^^ Çl^ „^^^^,,. (-f^^^,^^ ^^^
Maculé, j-Iju mofessed^ hsL^
monaqqetl , .^^j ouussykh.
Il a Macule, ^^'ifassad, J^
saouad, _^3 qahhah.
Madame , vj>.-w s'il. , o^^. ^c//,
^\.C^^'j^ sellai, ihlàllah,'^^lùllà.
iiiedjàniq, ^a^ls-* medjânyq.
— à élever l'eau, 's^ji 1.5 ''j^^-'
iiâ'ouruh dé- /-ma, i^sl^ sâqyéh.
Il a Machine, J^' êhtyal,
^ç-«toi àdmar, J"»v»j ta'àmel {Yoy.
il a GOMPLOTÉ)-
— Il y a long -temps qu'ils
Machinent ce complot, ,» ..^
^ • •■ c^ J
le-houm zemân yetbekiioû liadéh
él-mouâmeréli.
Mâchoire, .^'^a hank ^ ha-
viiky pi. .^^\^\ êhnâk ; \jj^
hank, pi. v^l-Jsî êhndk; sjS^
a nk , ii-3l>i? l/» maddegliah, v.^A-9
fckk, pi. -^^f-Ji Jekuuk.
—Lesdeux Mâchoires, (^»^;^jUsU
mâdgheléyii.
Maçoîn , Uj beimâ, pi. ^A^
bennâyn ; ^ -^f bennây, pi. /^.^■«•J
MAÇO^NERIE, ijl^ benâyéh,
pi. o^'j^^.o benâydl.
r
Rusé, Fourbe).
Madrid (v. d'Esp.), o^»^
Madrier {Voye^ Poutre).
Magasin, ^'f^^ makhzenn ,
^^'ys^ maklizynn , makhazyn , pi.
^j^:sr' makhâzeim(à'' on\(iXivo\.(t.y,
^j~^ '^^^hâssel, pi. ^j-^\ ^:^haouâssel.
— souterrain, i^vs-' lekhhyah,
pi. Ol--s2^^ lekhbyùl ; ij^Jh^^ mat-
mourah.
— de blé, .^Jttw cJniounah ,
chounah , chounéh,
— Gai de-M agasin J-><slsr-' 1 J»v5j
oukyl êl-ltâssel , ^\:s-^^\jh^^ nâz-
zer êl-makhzyn.
— lia mis en Magasin , i-ijp-
Mhazann, kJiazenn, ^ ahhd.
Mage, ^^sr^ m adjo uss , ma-
gouss.
Magicien ,^=^l— sàher, J'^j
râqy, .•-s-*- sahhâr, pi. ^ij^-sr^
saldiâiyn (en berbère lUsr**'! âssah-
hâr, pi. ^ jlsr**^.^ îyssahhâtyn).
M AU
38à
MAI
MaGII., »2r — schr, salir, soJir, i-3,
rm^ych , niqyah.
— La M.igie blancl\c (licitej,
JiLrM ^^^i és'Schr êl-hehïl.
MaGISTUAT, (^^ luikem.
Magistrature, *\^ houkni ,
<L.-j ourlyéh , 'S^^^;-^^^ rnulsel'yéh.
Magnanime, v-^-U)! ♦Jac- a'z-
zyrn et (jalb {Fuyez GéNëHEUX].
Magnanimité, v,_..wIa)1 'LJ^
euzzemcté/-.jai/j{f'.GLT!iEROSnE).
-Magnificenck , ij ^^ ne-
khauuéh, jS' a'zz, S^^ djelâl ,
J-Jj zéyiiéli , i-^l^ è'iàdciéh, CX^-^
sumdrh , sonuhili.
11 a Magnifie, Jsî' azzam,
i^:. chairaf, >=■ a'zz,^:^ djul^-
bar.
M aGN I Fîgu E , >--r^ kerym ,
yJiJj zouhtùr, aJ^ a'izym, a'd-
dym, ^'-J uâkhy,j^^ifàkher.
Maiiadyau (roy. Mamorah .
Mahomet (n. pr.), -J-^^s^ ^fo-
liantrncd, Moh :mniad , -_A_Ja-^s.j
Mous tuf à.
— 11 n'y a pas (1 autre Dion que
Dieu, el Mahomet csl l'apoirede
Dieu, il d^j ^;^j Âî' ^v-ji ^
là îlah êllà Allait, ou Dluhamincd
ressoul Allah.
Mahometan (/', Musulmak).
Mahométisme (/'. Islamisme).
Mai (mois), ir'j^}-^ màyous ,
iJ_l/9 tiHiyyah , j -J I âyàr, ^r-*^ -f
bâchons ,
^-
J^i hachons , iJ_ -■»
mâyah, mâyéh.
Maigre, Jj'j zchel, ^js> he-
zyl, ^.x^D da'yf . da'ayf, féin.
iivXvC» âayfah; j-^-*-' moghayyer,
ys<i,^^.d^ memsouss , Jj^**"' nia'loui,
1^3 daqyq, ^r^ naliyj.
— 11 est exccsslveincnl Maij^re,
(jofi's djesm-ho (m. à
U
MuiAE (n. (iune tribu d'Afr-), m. son cor[)seslune cage).
y^\ cl-Mahdl.
MaUBoUB (sequin crEgyple v.i-
lanl 5 fr. Go cenl.-j , vl?f^^ "^"^''
bouh, v.^;»~s-^jM zer-mahboub.
— Dcmi-Mahboub(de 2 francs
_'»_^_2v-'' v^ nouss-
8o cent.
muhhoub.
V AilMOLD ^n. pr.), ^j^>^^ Mah-
moud.
Maigreur, ._^^*-^ da'f, dr'f,
Jy» hc:l , ^j w/7, njf/7 (on ber-
bère ,, c.lx^l idda'df).
Il a Maigri (v. n. , ^^-^
r//>r//n {Voyez 11 s'est Amaigri).
xM M l.LE (1 c fi 1 e I , ^^ I ^^»-. =- " > 1
és'chebekah, ii^^ haiçah.
xMAl
asf)
MAI
— Les doigls de la Main ,
IJI !3
j^x..^ sabi'yn dê-'l-yedd.
-—Colle (le Maille, ^_^\\ zer- \ •- • Les deux Mains, i-y^,-^,
dyéh,zcrdyuh, pi. CJ^l-jj zerdyât. \ ydèyn, yedèyn , ydyn.
— Je n'ai ni sol ni Maille,
>*»'3YL ^Z> ^■^wàma'-ychy
oU'êilâfels, -^l-^^ jT^-S ^^ ma fy-
y-ch s^uedyd, ^r^^ -^ ' ènà mofelless.
Maillet, ^^l_^— O daqmâq,
1^53 daqmali , i..3.5 du qyah , iJ^^ia*
maddrehcdi {Voy. Marteau).
Maillot, ià'iî UJàféh, plur.
^j'i) Irfâyf {Foyez LaoGE).
— Enfant au Maillot, i-yiy
ierhych , icvhyli , J^ tejel.
Main, ^iyd,yed, J<: yedd^ip].
j-'.l éyd, ^-vJ 'h'b-^ ^^V.' 9-«-
\\^ — ; ydân en berbère /i-'jS'
âfouess, pi. (j^-*--^' îfâssinn).
— droite, (. r--*"y ' -V. y^ él-ymyn,
— De Main en Main ,
„\«! X}_ jwJ mlnti yd l-yd.
— Plein la Main, •^.^î-* mel-
lou yd, i.'iL> i^i^ kJtefnéh melà-
iiéh , iJjl^ à^i^ kemcliah meldnah,
— Ils m'ont baisé les Mains,
CAj '_jU3 qahheloû yday-y.
— 11 m'a pris par la Main,
^JwJ j»\:i.i àkliad-ny be-yd-y.
— Piefls et Mains liés (/'. Lié).
— A ous avez cela sous la Main ,
♦X.j^3 IJj» hadd doun-kenim.
— Il est en Main pour réussir,
^ jJo ^^><s~^\ êstahksm hî-''d dess.
— S'il tombe sous ma Main ,
>î-5j ») cim ouaqa fy
yed êl-yemyn, ^j-^.-^^, ynyn (en ber- ' yday-y.
hère , >^j^>^ ij^-j^'' dfoiiss-âyjhuss), \ — Main tierce, ç-^jl^.^)] êl-
{Foyez Dr.OiT).
musloudè', êl musloudi'.
— gauche, JUi-Ji -^ jj ês~\ —11 a mis la Main à l'ouvrage,
chemâl, yed es chcniàl , j\^\ J\J.J M^^ ^^ ^'V. ^^ hatlyd-ho Jy-
redd êl-yssàr, JU^ chemdl (en | '^-cho§hL
berbère J'Jj^ àzelmân), {Foyez\ Maintemakt, ^':^^ êhin, YU
GaUuEE). ] Imiânn, o^-^jJi l-> de- l-ouaqt ,
— de papier, i^^j^ k'jrrâi,s , { 0^_JÎ êl-ouaijt , ^^:>-i^ JJ» //é;/-
pî. ^r^.^J^ konhyss; i.iS kefféh , \ oiiaqi, wy âuuân-h
:L^^ desfah {Foyez PapIER).
- Maintenant plus que jamais,
i^
MAI 38;
MAI
luidà t'I-uiitiijt ùklluir niiriti kotill rouMi/i, pi, C''--:^^) raoudilÙ! ,
oiKKjt. rouddcîl , .^_}^^ maddayf.
— Oii est - il Mainlenanli' — Maison «les champs , d'ex-
^, i 1 J— ---'' <;3 ,/) cyii-lio è/àfi? ploilalion," ic-,j.^ muzra'oh {T'oy.
0-5J I Ij) 'il^^3féyn-hodè-'louaqt? Ferme).
— iMaintcriant que je l'ai vu, — De Maison en Maison,
6^t..'> -Jui âonàny fechàt-hi).
Maintenu, , f-^...^ moqrrrcr,
jisyi.s:-'' nxi/ifouzz , TUdlifuudd.
Il a M A I M E m: , ^^^? t/arrcir ,
-V^^i iiddad, _\î- -w s('i ad , Aal^
djà/iod {i uyez II a Co^SEUVE , Il
a Affermi j.
Maintien (conservalinn), ►jjij
teqryr {l'oyez G)NSERVA1 ION , AF-
FERMISSEMENT).
Mais, '.^Ï amma, (^v lakinn ,
likriin , f^y^- lykrim , (^-^ lâkinn,
j^xL ou-likcim, JJ />f/.
Maïs. |j:> ^/iwi (rojrc Blé de
Turquie .
Maison , j'- rA/'s p' j':'.-^ (hà'';
«ju^-' /'O/. ''')'7 !''• ^L?^ iyouii
(en bcrbcTC />^^ dk/iàm , plur.
^W.l iykhiïmenn) , {V, BATI-
MENT, DoMir.ii.i.)
l'éyt, 1 u J I 1 ' -i (^^ m'inudàrilddâr.
— H ors «il- la Maison, o^wJl Lj
Inirrà êl-béyt.
— Enire dans la Maison, et
appelle-le! .Oç.I_\j^_jvJ:^!^Jj.^!
ôdkfiuul fy-'l-l)éyi , ou-endiV le-hu !
M A ISON N El TE, AJ ^-'j Jî doiiiyryah.
Maîtiu:, ^ .-c^-lo sùlieh ^ A^-w
séyd, syd* pi. sl jl— sàdàl; y .2^] os-
iâd, pi. ^p -Iwi ôslâdyn;^^^ mou-
/« , ^'a^ mow/^)', pi. ^Uj> inouàly.
— d'école , précepteur, ♦ »■'
manllcm, pi. ^-~^'-*^ maullcniyn ,
\. ^"J»- waiieddcli.
— de IMaisoii, v.:^^Ji w---=^ ->e
.v«//r/y èl-icyt, ,L^J1 ^_,-=^l.>= iriZ/tf/.-
èd-dir.
— (en qiicicpie art), 'i=~'' ôstd.
M • 1 ,• I C\! - . I ni. vJL'i.'Ja— ! ôslùouàl; ..'^ mo-
— Maison a luca'.ion, W-vl >^_^^' 1' • ^ — ^ ' C
bêyt êl-kerù. ' Ininnin.
— Maison de plaisance, de | — d'IiAlel (Vojfz HÔTEL, Ma-
campagne , .^^^y^^-' maqsrf, pi. j jordome).
MAL
388
MAL
— Dieu est le Maîlro de la vie, j:)j^ cherour; i^^^ (joùâhak, pi.
ïlisr'l w^î^Ls ft\3! /ll/ah sâJieb él- ■oWli qobdhdl ; 2jl:^ redàouclt ,
heyât, ï^'^^ }c *S'W »\}3 Allah redàouah , i&ui. chend'ah.
hùkem a' là êl-huyàt.
Maîtresse, i-^w seitch, ^j:^^
self, si'tt, pi. sJL,'.;^ settdt , siitàt.
— (amante), à,o^l->c sdhefjuli ,
i^-^^hahybuh, <jij.i.x* ma 'acJiouqali.
— (qui enseigne), à^*^ ma'al-
leniah, ma'alleméli.
— de maison , O^^ ' \J^-^^ setl
êl'héyt , , I -v) i ô^w siU éd-ddr.
Il a Maîtrisé, ^^^^ ghalab.
— Sache te Maîtriser toi-même!
>,.*X-ÀJ JU Jal**^) élsellcU a' la
nafs-ak !
Majesté, >._-^ héyb, ^blL^
djelâléh , à^hs- eiizméh, uuzmah.
— La Majesté divine ,
i^4"i!a i^Jax)! êl-euixnét êl-îlà-
hyéh.
— Sa Majesté , AJ^^aa». haddé-
rèt~ho.
— Sa Majesté le Sultan ,
■\ja^\ '"éj'ia^ hadderéiês-Souhân.
Majestueux , w^-j.'-* hàyh ,
ySi^-^ mouaqqer.
Majordome, ,bl_iwl âstàddr
{F. Maître-d'hôlel, Intendant).
Makky (n. pr.), jCo Makky.
Mal (subst), jt, cherr, plur.
— (mabdie) , {ruyez. ce mol).
— (tort) , Sj °r^ deiourah.
— (douleur), ^Jàf^j^ haiyq ,
*7^j uudja'', oiiga' (en berbère
v^ii» helàk).
— de tête, ^k>'' »■■'' ^^i ouga'ér-
râss , i^ \j)\ ; ^ ^; j.=v liai y q dé-
^r-rdss, /j-'U ^^^ oudja' rdas (en
berbère jji\ s_ti^-is heldk dqar-
rou).
— de gorge , i^»J^ Jieboutt, hou-
bouU.
— de dents , »'-LJi >>-^j uuga'
és-senân^ uudja' és-sendn (en berb.
.jJ5_jijj ■^JjMb heldk buuûuglàn,
.,Ki! ^^^ heldk âhzâii).
C/'
— de cœur, ^.^JjuI ^^j oudJa'
êl-qalb, <^\p ^r'j oudja qalb.
— d'aventure, ^^^ f.*^ ma'ry-
y^V' O'-J*^ tnaryq.
— caduc {Voyei Caduc, Ei'i-
LEP.vIE).
— (adverbe) , U-i- cheirànn,
^^j redy, 'j'j^^ derârânn,
— 11 a Mal à la tête, <)wl, a.^^
oudja' rdss-ho , iX — *^^, ^ -^ j
râts-ho youdja'- ho (en berbère
MAL
389
MAL
^j-..iLsrf. s^.U fi) I (yqarJintyUi()-s).
— Tu m'as fait Mal, J^J^-:^
(!(vrél-ity, J& ^' ►^ danèt d-
luy-y.
— Il n'v a pas de Mal à cela,
y^ cr" ^} -' '--* hndà ma fy Jii
chy chcrr, y,^y^ ^ U ma fy-ch
dcrour, , ^U 'iJ hi hàss.
Malade, ^z.-^z<^ mechaoucch,
^.«.•a^j merhuouycli , q=^.y^ me-
lydd, fein. J-^-' ►» mcryddnJi (en b.
v-t>l^. yclilak, pi. ^^ helkân).
— I rcs-Maladc , ^^-Vx^ ma'a-
doiim.
— Il a été IMalade , ^i^y^ ma-
rodd, jj^^^' ê limer udd.
— Il a rendu Malade, jjaj^
mai r./dd.
— 11 est loiiibé Malade, *s-^'
tesin]<](irri.
Maladie, \:> dû, ^^ ma- \
radd ^ mciedd, mard , pi. jsli-»'
êiiiràdd, imradd ; Ji~- saijm, seqm,
pi. >uu«l és(iàm , is'jàm (en ber-
bère ^^i /u-/dk .
— vénérienne , i-.Vv\3l ^JOj^ ! él-
m aradd él- k ebyr (F. \ É u o l E \
— coiilagieuse, j.>»*-= ia'oun
1 ' •• I
^f-^htdoun, \~'^ouôa.
Maladresse, jXLl)] i)i qi//rt
l's-chalUirali , <x/>'.3r-'"' ïli ijillét cn-
ncdjàmah , ifillél èii-iir.djâniéli.
xMaLADHOIT, 5,li=iJ| JJi qal)l
cs-chetLàrah , i>~.^js:r^\ J.JLiJ qolyl
èn-nadjàmali , iialyl ên-nedjàtnéli.
Mai.AGA (v. d'Espagne), iiix*
Miilquli , DLi'alaqah.
Malau (n. dune Iribu d'Afr.),
^.Ixo S^^ oiilcd-Ma'aliili.
Malaise, Jl êlm (/'. Peine,
Douleur).
Malaisé, v._,^Jtw sa'ab {Voyez
Difficile).
Mâle (adj.), /':> deker, daker,
^\.jSi dekour {Voy, \ ASCULINX
Malédiction, .~jJ la'anah,
la'anéh, pi. 0'j'-a3 lamiât; àxi
iia'alah, pi. vjr^^'jo mi'àlât.
lMALEF(n. dune tribu d'Afr.),
^'U Si^ ouUd-Màlrf
Malek (.1. pr.i, ^CJU Mâlek^
— Delà secle de .Vaiek, ^t.
mdleky; pi. i.^\)U màlckyah, mâ-
lekycJi.
MALFAI.SANT,j^,l^rA//Yr, J!^
— Esprit Malfaisant {Voyei
Démon , Diable).
M A LF A 1 TE u R , ^ '^ hanimy,
jS:»j\ y^ s- a'àmcl es chcn.
MAi.r.RK, .,^_.^ ^hish , i-i»
dodd J'oyez Gre).
MAL 390 MAL
soi, jj][i U-'z-zez, be-'z- — Jl a été Malheureux, ^JLi,
■ziz, Sj^-'^J beqahourah {Foyez Tin cJiaqà , , j-^ naJuiss.
I — Il a rendu Malheureux, lai.
■i'ghasbà'nn-y. \ chaqqâ, U"^' luihhuss.
MaLUEUREUSEMEIST , v«5oJ'j
be-'t-a'ks.
MaLHONISÉTE , ^'s^lM\ J-^Jj qa-
lyl êz-zeryféli , qalyl êz-rcryjah ( V.
Incivil, IsntcEisT).
Malhonnèiement, i^^ij-^ y^ii^
be-gh(iyr zeryféli.
Malhonnêteté, ^si>j±i^\ ïls
qlllél cz-zeryfèh, qîllét êz-zeryfaJi.
Malice {Fuyez Méchanceté ,
Ruse).
Malicieux {Voyez Ruse).
Malignité {V. Méchanceté).
Malin, ^-=^ fieyly, fcm. ^^=^
heylyah (/^. Ruse, MeCHANt).
— L'esprit Malin [V. Diable,
'' s.hash a nne-ho .
hasba'nne-hû.
'^ glicisb
--^ shasb
a'nne-koitm.
— eux, elles , *-'-*&
à'nne-Jiourn.
— Eon gré Malgré {J'oy. Gré).
— Je l'ai fait Malgré moi,
^JS"^ ^-^^ a' "telt'ho he-qahourah.
Malheur (subst.), 'jt cherr,
. —
jf"^ a'ks, (t**^ nehess {Voyez
Accident, Adversité, Cala- Démon, Satan).
mité, Heur, Infortune).
— (inlerj.) , J.^« ouaylJ
— à moi! q.u^ ouayl-y '.
— à toi ! «^t'C-Uj ouayl-ak !
— à vous ! ^^-^^ oiuyl-kou
— à eux , A^i'j oiiayl-îioum !
• 1 (
Malheureux, ^-f^^ meskyn
l'où meschino en italien) , ^^Jjy^
ehououk, ^-jj._sr^ menliouss,
J^ cheqy {Foyez Infortuné). ; ïmmondice).
Malingre {F. Faible, Ma-
lade)
Malle , , ^^JJ.,^ senduuq, son-
douq , pi. (â'3ll>^ senâdoq, senâdeq
en berbère (V'jA- élqouss , plur.
^I^iji élqauàss), {Voy. Coffre).
Malpropre, iT-î^'-J nâdjcss
(d'où meschino en italien) , sjj^jh> ; {Foyez Sale).
mehououk, ^-^j—sr^ menJiouss, \ Malpropreté [Foy. Saleté,
MAN 391 MAN
Malsain, i:sr^! ,ySs qalyl es- \ kersa'yn (en berbère j'i^i âmrr-
siihhah. zou, pi. 'jjy^} îymerzâ).
Malte (île), ilJ^ Mahah, ii:3U Mandat , Mandkment , j-^\
Mdllah , h. -^ M,i //,',. ànir. .\~^Ji ferma n,firmàii, pl-ir.
-Maltais, ^.'.kU mahdouy , ^^-^^jS frrùmùn , ^'^~>L'\ ^ ferd-
^.'-e-"^ màlU'iouy. mânâl.
Il a IMaltraitl, ,r^ naJi- — .Mandai impérial, ,^ ^.',^Jai
hass. khatl-chéryf.
Mamarau (n. d'une tribu d'A- H a Mandé quelqu'un {Voyez
frique), 8^1 êl-Na\imarah. " ^ Appelé, 11 a Cite).
Mamelle,^ Ihz, pl.jl)j Uzâz; ~~ "'"^ nouvelle, y^\ dkhbar
r \\ 4 • 1 / 7 .1 •. / ; / {f'oyez 11 a ANNONCÉ).
I 11 I I t-, /^ ' / 1 ^ Mandoline, ^^s ou'oikL ni
c// (en berbère O.-^-.^; iabuoiiait, ^
pi. ^_«^ tabboucliyn).
Mamelouk, vJi/ZU^ mumlouk,
pi. ^CJ'^ m^,/ui/j/t; J.^: ^/,o«z. , ~ •'''""'"'' '^^ Mandoline , y>
m ri , .1 <. . a'ououdd.
Mamoraii (place d Afrique) ,
^^.^ .V./a.«o//r^A , ^^ A^c .y,/,_ I' ^ Mang E , jri WAv;/, 1^^,/,;.
fJyah, Muhadyah. — pendant la niiil, *j^ sr;//ap;.
Mamoun (n. pr.), .,^».^U! êl- ""*' Mangera, ^'.iydkol.
Mâmowi, dl-Mdmoun. ' — Mange! J^ ko/ ! koul! (en
Mançara (plaine d'Afrique), berbère ^' //c//.')
ï^-^» MaiisaruJi, — Il n'a rien Mange aujour-
MaNCHK (l'outil, ^JL\^ tcni- dliui, i:> ,LJI ^ii^U md keld-
syk, ^j^V^.^-- rncmsck, A^i qab- chy èn-iuilidr-déli.
(ijh, -V. V''A/, JJ.iy/. — Il a donne à Mander, ♦iJa
)
— d babit , »-5 kcntni , konim , tu'uni.
pi. (* -(f^ kcnidni. — L action de Manger, à-b _»
Manchot, n-^ys-^ mtkcxa', mr- luéklnli , nidLlclt[cn\i. ^^oiitchy).
kersè', nickersi', [)l. ^•^■.y-^Js^ tiu- Wà^ÏK'i^W.y ^r^^ liiniass,lcniess.
— 11 a joué de la Mandoline ,
^^c a'ouad.
MAN
39:
MAi\
•"- les affaires , y^ dahbar.
Maniaque {^oyez Fou).
Manie (Voyez Folie).
MaNSOURE (v. d'Eg.) , 3,yâ^t
êl- Manssourah .
Mante (Foyez Mantelet).
Manière, ^j^ djens, JCi. Manteau, ^j^yy_ bornouss,
chikl, chekl, pi. JUi! âchkâl, l'emouss , pi. ^j^-^^j] Urdnyss;
êchkâl; .^-^ heyéh, îiry^ syréh ,
3^'ji aûdéh, a'âdaJi,
MaN IFESTATION , j Uii î idhâr.
Manifeste adj.),^»'.!» dàher,
j^^^ moddahher, tj^y bâyn-
Il a Manifesté ^J"^ dahhar.
Manne (drogue), ^^■^ mcnn ,
mann , ^^Ls- ^^^ menn-halou.
Manque (subst.), i-ls qilléh,
lk^.a:L khisseh , (VS^-' noqs.
il a Manquf. . (ya^-J naqass ,
tuKjess , .-f^ khass y khess.
— L'argent nous Manque ,
^j^yij] 'j-^ai. khasse-nâ êl-felouss ,
^-,j.là.M U paLii/s maqtoTi' le-nà êl-
felouss , IjJJi- i.-^À'! J.ii.y /e^(?//
él-J'addah a'nd-nâ ^ *]6',^i l.L^ûs^^
tekhusse-nâ êd-derâhem.
— 11 a Manqué de tomber,
a. 3j u iJ^j^ be-ehouyéh êtlâ
ouaqa'.
Mansour (n. pr.), j»^Jl él-
Mansûur, ,^^/o Mansour.
— (n. d'une tribu d'Afrique) '
^^.âl,/» jjj oïded- Mansour.
« o _>j» heddoiin , i^- ■) hàlytah.
— de pèlerin , .^[/^ hiram.
Mantelet, Mantille , ^Js»?
fovttah , ij^,-^-"^ mandyl.
— de guerre , i^'i\h târqah ,
ajUçs. djennyéh, djenâyali.
Manufacture, i*-^ sana'a/i ,
i.sU.^ sanà'aJi , pi. C_' -^-U.v^ 50-
Manufacturier, -3Ù--=5an« y,
.s-^lJv^a sanâ'adjy.
Maquereau (expression gros-
sière , entremetteur de debauclie),
^j*^ maarrass, ^\j — s qaououdd
(d'où l'espagnol alcahueUi) , [Voyez
Entremetteur).
Marabout, i^ir-^ morâbeU, pi.
^^ja; 1 •..j morabettyn.
Maraîcher, JUj huqqaî.
M a R A 1 s , A=^j^- m er^'a // , is^
haltyhah, pi. ^,'^i=J bcttdyh [Voyez
Marécage).
— salant, i.s->~' sebkhah, sube-
kJiah, pi. ■j^L-o sebâkh.
IMarasme , j'-A^ 5(?/flr.
— Il est attaqué de Marasme,
,'i.NC i^j rakeb-ho sefâr.
MAll
393
MAR
ÎNIakbrlla (pi. (l'Esp.), *Jj^
nien'/ehifi, Mor/je/ah .
Marché (lieu de rente), (5^
hdzàr, /j)*—' souq, s(iu(f , saoucj , pi.
'SXKW^Ki.^y^jrohhàrn.rnkhàm. ^^^^ suiuuf, ^^^J■^^ àssouâq
— blanc , yy marnuir. _ (couvenlion , aclial) , f Voj«
Makc (n. pr), ^r-yy iMar- ces mots).
70Z/.5, ^,./^^o Markou^s, ^y -(prix d'achat), ^i/.ow/^;;,
— (poids), {V. Demi-Livre).
Marcassin , ^j^y^ khannouss.
MarCASSITE, 2JPj^ niarkeziih,
marknzuh (d'où vient le mot ir.)
Marchand, ^'j fàguir, iâdjir,
pi. •'s-' fdudj'àr, totigàr; p'^" f'eyyà',
V ^-.—s—*-^ messeltljeli , moussehbcb ,
i^ L^ kJiaouàdjah , k luiou îi^Ufh ,
^L^ kliiiutiàdj, ^Aj-" souotuiii.
— d" huile, ^JU;^'' ?^~-f /-^-jja'
éz-zeyi ( A 'o)e;: H u 1 1. 1:) .
— Ce Marchand est accoiii-
ino<lant, Jjsl.^o ^^'..' \j^ Iiadâ
tiidjir motsàliel.
— \ aisseau Marchand {^t'oyez
IS'avire).
lia ^IarcHANDR, jsj^s. hauuedd.
Marchandise, p'-^if lodâa ^
pi. >«o .^ic: hodilàya', biuldâyc ; 4aL-
/sournn , tJicrnn , *y^ suiiri [P^cje"
selu'dli , silauli , pi. a.
1__
srlc\
->-xLw 5/7-
— courante, J-^ ,
la'iih modjtirynli.
Maucue (action dallerj , ^^
mechy, *■->■' séyr, J-^oJ tcmchyy.
— d'escalier {Voyez Degré).
Prix, ^ aleur , Achat).
— A bon Marché, i^^yp^j ^c-
khys, rekliys.
— A meilleur Marché, ^^a^,'
ârkhass.
— On dit que le foin est à bon
Marché, ^j^j ^:-J-^^^ j' 1^^
(jâloû cnti êd-dcryss rekliyss.
— J'en voudrais à meilleur
Marché que cela, i^' s.s^ . 1 -.^^.ssr'
nehol/b ârkhus minti-liu.
U a Marche, J»^^ maclid ,
macliey, iU« sur, .i^v*j temechd.
— à petit pas, w'[«-l=^ ,j?***^
jIjU.5 machii Le-kliultuuàl soghùr.
pas à [)JS , SjJi.sr^ ijk:i^^J^
maclid klidUoudh ie-khallotmli.
— jour et nuit, ^ -~j (• ?.'j ■~'
sur âyyâm ou-leyùly.
— Marche! ^^'^ èmcliy! ^j
rouhl (enberbcre_..îl cddou).
— Marche doucement! ^^^^
ijyLj éincliy Lc-chouyali ■
Marchena (v. d'Esp.), ^Vj-'
5o
MAR
394
MAR
Ik-î-'-djdnah , ^ — jl-i...^ Merchâ- | reouâdj, ^^ nikâh , nekâh,\i^s^
ftad. tedjaouyz , r^\^y ietouâdj.
Mardi, iJ^t'i ^^i yôm êl-tse- Marie (n. pr.) , v^*- Mur)'am ,
latsâh, CJ^\ ^^lyoum êth-thc- Meryani , Meryem.
lâlh, *J-w..Ji j-^ nahâr êt-tltelê-
thah, 'j-Wl ^j> yoiim êl-thelâthâ
(en berbère i-j-^^^ '-*-' âssâ êl-ise-
lâtsuh.
Mare, i^ keltah, il==> guel-
tah.
Marécage , ^pf' ghuyss (en
berbère ^jJ' âlloutt), (F.Marais).
MarevJHAL ferrant, j'-is^ leyt-
tur, hytiàr, ^s^.U^ sefàydjy ,
ç^W^ scfyliâdjy.
— Mène-les chez le Maréchal !
AixO! Xs- ^] ^■>^\ êhdy le-
houm and él-bcyliârl
Marée montante, JU^^sr;-')
él-bahr maly {F. FlUX).
— desremlante , (.vf j^ J^^^
êl-hahr hurbân (F. Reflux),
Maréotis (v. d'Egypte) , ^^^.j^
Meryoult, Maryoutt.
— Lac Maréotis, ^j^j^ Im^
bohéyrél Meryoult.
Marguerite (u. pr. fém.) ,
'jJ Loulou.
MàRI, ^çij zoudj ^ zaoudj ,
jj'^ djdouz {Foyez EpoUX).
Mariage, ^^ji iezaouidj , ~'jj
— La vierge Marie , *iy ^^
Lêllâ Meryam, ^C^Ax)' êl-A'drd.
Marie, ~jj-* mezaoudj, me-
zoudj ., 3»=^"* rnegaouz , r>-jy~* mot-
zaouedj , vtoizaouuudj.
Il a Marié, ^^j zaouadj , j^
djaououaz.
— 11 s'est Marié, il a été Marié,
^^\ zaouadj , --^jy iezouedj , te-
ziiouaàj , j »-7^ (Ijaouaz , gaouaz ,
\^^ iedjaouaz, ledjuouez, tegaouez
(en berbère .j^s rechel)
— Marie loi! ~.j zodjl j^V-^'
êlzoudj! (en berbère J-^i' érchell)
— Es-tu Marié? j^s:'' vj:^Ji
êiita mesaouz? ^^V-^ 'J:^J] ente
mezaoudj?
Marin, ^y^. liulihury {T'oyez
Matelot).
Marine, j^^ 'ïj^*& è'mârél
êl-bahar, i'niàiét êl-buhar,
— Porte de la Marine (à Alger),
i.sry! V >'j bàb-êl-bahar.
Marjolaine, ^^5:)^» mer-
deddouch.
Marmelade, ..m^^ ma\l!oun.
Marmite, iX=>. hollah, ^^"^^^""^
Lindjyah , i^j> bourniah (en ber-
MAR 3g5
bere v^z^l^*' lin^sclt , pi. /.r-V*^ ^"''-
sylyn; O^V tàynt, pliir. ^_^V. -
— on terre, tj^^ tjodruh, p\.
,j_\3 (jodour.
— eu cuivre, ^j^" imiljerah,
pi. j.=vl;_.'' leiiàJjfi ; S>=sr^ taiulje-
ruJi , ianguera/i, pl.^l^ tcnàJjer,
(eiiuguer {rayez CllAUDRON).
Marne , Jj^ ^^ g/uiscul.
jMauok (royaume d'Afrique),
MAS
.J\
-'J^
1 èi-G/iurù él-
(Jjouàny, ^^^^"^^ ^ji^\ él-Mogh-
reb él ùqsd.
— (vllie , ^"^ 1^^ Merâkedi.
— iNalif de Marok , ,tS\ .-
merdkecJiy.
— Nous allons à Marok ,
r^^j^ ^ i^yr^ ' I -^ ' èhnà rà -
hyn fy JSlcrdkecli.
Maiioql'i:< (/'.Nalifde Marok;.
— (peau), ^^'^srr^ scyUildn.
Marque , i-^-^ uldntah.
H a Marque, J^i ù'alam,
^%— >j ressent , ♦^ iccliem .
Marro:< {f^oy. Châtaigne).
iNlARS ([)lanèle;, _^_j^I êl-
Merykh. ^
— mois), . - âdàr, ^^^j -^
nuirlyouss , w' -^ y Larnicluit.
Mar.seille (ville de France),
«J^L^i -■> I\l(irs) iya/i , LL--j.o i\Lir-
sy/yâ , Mersy/yd.
3IARSOU1K, J^--'-> dciifyi.
Marteau , o.ijh^ muUraqahf
moltarqali, i^^SSijdduiinuih, qadou-
Tiieh (en berb. >^..±â\ àftiyss ^ pi,
^^*^^±iki\ iyfdyssen ; \^^\\ èzdouz),
Martial, i^lx.» vwgliàouer{F.
JitLLIQUEUX, GUERRILR .
Martingale , ,1*-^.^ semsdr.
Martyr, ^st^ c/id/ied , chà-
lild, pi. D-J^ chuhddd.
— L ère des Martyrs ,
dL^JJ! ^Ij i idrykli és-c/io/iàdâ.
Mascara (v. d'Afr.), y^,>£& ^i
Omni-a'skatd , ïj_\*»js,» Ala'skarah.
Mascarade, ijcsT^"^ muskharah
(d'où vient le mot français!.
Masculin, »i -v- muudakker ,
mozcjkker, pi. i-rrj' --■* "'OuduLke-
lyn , muzakkeiyii.
Massacre, ^^rr'.-^ tcdlyh.
Massacré, ^«j-X>. madlmah.
Il a ^Massacre, ^O dahahf
da/jèh.
h a Massk (frotte le corps),
j^ niass, mess, ^JiSijù dalak.
MasSEM (n. dune tribu dWl'r.),
H^ x.Jl él-Ma'àfSem.
Massif (adj.) , iàit gheîydd
Shc/yzz , J^^ ifipqyi, iseqyi.
MAT
La i^ÎASSOURE (V. d'Eg.), U'oy-
Mansouke).
Mastic, i-iL^j» mesteqah,\sjsu£i^
masteqâ, masliqâ.
Mastications", ^-^^^ madgh.
Mat, (Jm^*-» sâry, pi- ^yj^^
suuâry; c^'-»**-^ hyssâny (en berb.
^jl^ 5«r/, M -*^j) oiiechghàn\
— Grand Mât, 2^^;^ mechtrah.
Echec et Mat, vJL^U ïI:^ cAa//-
maf fd où vient le mol fr,)
La Matarée, Mataryéh (b.
d'EgypIe), iJ JaJ! êl-Mcittaryéh,
AJ JsU IMà-taryéh.
Matelas, iJj^ mortelah, àjjJa^
motturbah , -^j^ meUrah , mat-
irah (d'où vient le mot fr.), pi.
^,Ua» mettârah, meliârèh.
Matelot, ^cr |^ merâkby^ pi.
i^S tj> merakbyéli ; ^ysrl bahary,
pi. ij ^sr^ bahaiyéh.
Matériel (adj.), .^X?"* '^^'
youlâny, ià^^ ghelydl , gJielyzz.
Maternel, ^--i ommyy.
Mathématicien , e---^-^ /■'^n-
Mathématiques, i.~..>-^l Je
èVm é/-heniless(ih.
Mathieu (n. pr.), ^^^ Mû/a,
.1^ Matâouss.
iJ^J
Matière, J_^ heyouly.
396 MAU
— d un discours, w>./»w sebeb.
— purulente , ïJvj rneddék.
Matin, Matinée , ^^^ sobh,
^^^.^^ s ah bah , ^\^^^ subùii/i , i.sr^.-y^
sobbyJiah (en berbère .^f^ subah,
, ^oi^l&l êa)iluu(hs).
— Demain Mal in nous parlons,
ghadaouah mirid és-sabbùh nafin
messâjeryn.
Matin AL, ^^Ij bàker, bûkir.
j — Il a été Matinal, »^ baker'
Matmatah (v. cllribud'Afr.),
ilsUJa^ Matrnâttuh.
Matou , Ja Jierr {J'oy. Chat).
— 11 ne distingue pas un Matou
d'un rat,^M ^^ j-^^ ^J*7r'. '■"
ma bya'rej êl-herr minn êl-Jer.
Matrice, ^j raham, rahm.
Matrimonial, ^IjuJ! ç-'ju
meiâ ' et- tezouâdj.
Maturité, w^lL ti^yyb, 1^'
îsteouâ.
Maudit, ^f^ mcia'oun, ^j.^
la'yn, J^— xLj mena' oui , hjsr"^^
maskhoutl,
11 a Maudit, ^^ la'ann, Jxi
na'al.
Maure, Mauresque, ^.j*"
moghreby, moghraby, mogbarby,p\,
i-ij3i> mugharbéh, mogharbah ; a)->^
iMAZ 397 MF.D
nies/ern,p\. ^f^^~^'' rnes/iiiiyfi;i'cn\. Berydj'ah, i_^_:x:'^^j Bouieydiyahy
A^'.*»^ meslenuili, pi. O tr^"' ""'^" io»j_W.> Mehdouniali.
selmyât. MaZAOU\R (nom (riinc tribu
Mauritanie (conlrée d'Afr.), d'Afrique) ,^t.^^Jj^^ Muzùouyr.
^ui^\ ^^>_ belddèl-Mo^hreb. Mazounah (..om d'une tribu
Mausolée , -V*" n.cchehed {V . d'Afrique) , JJj,jU I\Iàzowiah.
loMBEAUj. Mécanique (s«ience, ari),
Mauvais, ^->j rady, redy, pi. i^L^j) le e'hn ês-saiiâ'ah.
V.^j' «'•^J'i, ^M"/ ^-"^J '•^/"'^/^ — (machine' , {P'oyez ce mol).
^^ , ,-^/«JJj, ^^ 7o%/i , pi. Méchant, ^--jI/- dwnâny ,
^l.J» qel.'làhijt, dierr, y^jt, clic- y^^^ fùdjii\ fàgulr, sj^.-.:^ A7/w-
ryr,^^;^ ,J-y'mouch-tayeb,^_^:> iyiJ,^ Uialyts {Voyez Mauvais),
douny (en berb. J^iJ 6 V'^"/' . l»'- Mècue , J^J /•/) /«/^ , fuyhd, .
^'^7<;/Wu;/i;-^.:'.^.^r%9-/,pl. Y^^^/^y^ j,,_ ^\^ f.tyl^t^ J,l;à
^^^^>J.;/j/.//«;.iW^Oj,r,'//;, ^^^^^^^. ^_^^ ^^^^^^^^^^^ ^^^^^^^^^ ^
_ Plus Mauvais, ^\ dcjbuh. \ ^j.^,,,^,,,^^ ^'^J> L^g/...
— Le plus Mauvais de tous, /j/^ êl-hissàb.
^^\ f^'^!^'él-ntibahminnél-holl. ^ MECONTENT, ^^L k-a g/i<i)r
— (, ,st un Mauvais homme, râddy, '-o^ii J..,ij (julyl èr-rlddù.
^"i vJ-r^^-^' '"""* ''"^" êr-radje 11 a MECONTENTE , ,.U ^^^o
qobbyh , ^:>j js> houe rady. su'ab a'/d, j^ d.irr.
— Mauvais temps, w^ou^ Ujï La Mecque (/^o/. La Mekke).
dounycï su'ab (en b. 0-^^.3 jL<-, MÉCRÉANT, J^^^'*' SP 'l"h^
zeniùii dzyrytl). êl-îniàn {Voyez iNCnEDULl. , Ik-
MaUVE, »jr---^ kh ibeyzeh, FIDELE, LmPIe).
khobbeyiafi , ^Jl' baqoul. MÉDECIN, *-;V'^^ liakyin , pi.
jMaydah (n. d'une tribu d'A- ^«_^Cs. lionkcmà; j^-^^^ Iiàkym .,
frique) , CXj.U ^ Beny-Màydah. .^_^^\= tabyb, Icbyb, pi. Ki.]^\âUebbâ.
Mazagan (v. d'Afr.), i^r^^'^^ iM idecine (science), vI^/ïAA,
Mâ-sakhan, Md-suuk/ioiai , àjs^.,: lobb , i^^ kiknich , kikntah.
MÉD
3g8
MEK
— (potion curalive), i->j^ cJior-
hah . chorLéh, pi. Obj.^ chorhâl ;
L^ dàouâ, deoiià, doua; d.^s..l..ï
fsenfjyah, p!. ^ -^ iscnàqy.
MldiaïEUB, J..s£:U-^ mostas-
Uh , ^'J ^ ^)jonâqpf- fiayn {\oy.
Intekcesseur , Intermédiaire).
— Il a élé Médiateur {V. Il a
Il^TERCÉDÉ, Il s'est Entremis).
Médiation, -^-^ iouessyU{V.
Intercession).
IVIÉOICA.L, ^ ielhy.
Médicament, ïIj^ daouâh (F.
Médecine, Remède).
Médicinal, ïIjAJ' p'.;:^ mvta
êd-daouâh {Voyez. Médical).
Méoin (monnaie.), i^---* meydy^
tyi pàruli , i--:^ |>a^ noiiss-'faddalt.
— Pièce de dix 3Iédins ,
ij^uL^z a'cherâouyéJt.
— de vingt, i.JjjtS' a'cherynyéh.
Medina-Céli (v. d'Espag.),
»J.^çJ! i:.-_U Medynét êl-Muyduh.
M É d i N E ( ville d'Arabie ) ,
<uj_\jl êl-Medynéh, êl-lMcdynah,
^ — vj 1 k^^sj^Vo Medynei ên-nahy,
ïj^-^<sJ ' i.^J -Vo Medynétêl-munsou-
rah, iJj' J^^, 'L'.ù^ Medynét res-
soul Allah , w' r^J, Yalhri b.
— JNatif de Médine , ^i X^ mc-
deny.
Médiocre, wjj'-i^ moqàreb,
^ifU ouàUy {Voyez SIodIQUE).
Médiocrité , «u. Uo meqârebéhy
mo(jdrcb(ih.
Médisance, ^.^*j ^bUT kelâm
be-gltnybch.
Il a Médit, <i^*^ *K_y tek elle m
... . ,
be-ghaybéh.
-Méditation , ^y-<>^ lakhmyn^
j—^_S-k.i tefkyr, , Ji'j te é m m oui ,
V ^A».c!). hish , jî^-5 fekr.
II a MEDITE,j.X3yêA<?r, v^^N.**.^
luissaù , jS.J^5 1 éjtcker.
Méditerranée {Voyez Mer).
Medjaiierys (peuplade d'A-
frique) , AJ^islss-*- 1 êl-Mcdjâheryah.
Méfiance, jK-j! înkâr
Méfiant, j.^.^ monker.
Il s'est Méfie, ii^X_j! énkar
a' la.
Par MÉGARDE, Jlf ^;jif Aiî-
ghayr bal.
— Je Tai fait par Mégarde ,
^ 'j yS'. M^z. a'melt-lto be-ghayr
bàl-y.
M EH EMET [Voyez Mahomet).
Meilleur, (^— =^! àhsarn,
j.^ khéyr,
La Mekke (ville d'Arabie ,
^_X_J! él-Mekkah, êl-Mekkéh,
MtL
^99
iMEM
iS ^^.'' J..X.' Mf'.kél el-niodirrafah. j Membre du cori)>,_y-a&« W«.>u,
— Nnlil'di' la .Mckke , Mckkii» , r'diluit , i-l. '..^s:^! ù'Iidà; J-^:io mf-
, .C.b-» nn-kkàony, A--» mekky.
MfcKKIN(/' rsalifdcla Mckkei.
MeKOUSSAT (village d'Afrique),
«fcwai* Metjoussiit.
Mélange , i-U A/m//, pi. i?!^ '
îUiUUt; is^>t3.1 ikhtihitl.
11 a -Mélange (T. 11 a Mèlé\
MÊLE , ijU-" makhluutt , ^fs^'
molakliliett.
11 a MÊLE, J=l^ khulatt, klta-
/<»//,
IJ
lakhbatl, lakhbeit.
\ fL^x) na'anu' êl-
fi.—^.9j nu '(irid ' ct-
Méli.sse,^^
houir, js^ ^
touruuiiiljy.
Melon, ^^ j </àouoiin, pi. ..c-l?
" I ■ > !-'
(jayyn , ,-\ii^ qaoïiouii ; ^s:—-.
^^ >
liatiykhdli, Lcltykliuh , pi. ^-^- /^«Z-
tyk/i, l'ctlykh; ^^il A-v^t a'bd él-
làuuycu hdfXmvc jsJls} àfe>/ouss).
— deau, ^_sr-\-i3^ ballykliuh ,
betlykha/i, pi. ,^^ butlykh , bet-
tykli , y^^^ ^-JsJ buttykJi-ûkhdur;
^fil^J felaiiss ;j ^y kouàr, k roiidr ;
Ji^dillàh, fi:>dllhV, fi^ dilua.
— long el jaune, (^ -9 fùdjuur.
Melon GÊNE, i'.s-'Jj bedcn-
djùn, bedengàn, J'-s^JJ bedcn-
djùl, j'-2r--«^ belengùn, ,,\^j^
merengàn, merendjàn.
fdssel, pi. j-v^'i.-» niijdssll.
— Membre viril (/'. \EnGE).
MÊME {l'oyez Sl.mulaule).
— Ceci est la Même chose que
cela, O^J'i ^/ lij» hadâ kyj
zdlck, Û — =-\j M-:-i/ !ii j, !i>
dû ou-dè kyjyét-lioum ouâhidéh ,
-~- O^^i.^ ^ \^ dû (iii-dàk saouâ
— Cj'esî le PvTûiiic homme,
i-«*io ^s> ^\^j)) Ijj) Juidà êr -ra-
il jel liuue be-niijse-liu.
— Je suis du Même rang que
vous, *oi ,^_^ <L)\_Ji J lil
ùn'ù fy-'l-mertebéli kyf êntuum.
— >!oi--Mêiiie , Q^^l^ 'ji ênâ
le-nefs y, uitâ be-nujs-y, ^3lJj b
(^i/ui be-zàl-y, ^^*^ -' ''"'^ /^^~
ruu/i-y, (^.^Àj u I e//« /«//.s y, ^Ji.^
cii/j-, ^j^ roiili-y, ^^'u nafs-y.
— Toi-Mème , o-x^cLi «..^j
t*«/ bc-nafs ak , O^^-i-o '*"^ '"'"'
/)■««// be-i:rfs-ak, ._tXi'ij O^ol
èitt be-zùt-tik, ^^iS^-y O^' r«/
bcroult-iili , s^^ --^ luijs-ak ,
^IjCj'J) ziit-uk , -J:~>^jj iniib-uk.
— Lui Mrmr, J^-^ j« //ou»'
be-iiffs bon, i"-^-J j^ /'"" /'C-c«/-
/;o , â-w^J nafsc-bo , ^^^ zdt-ho.
MEM
4oo M EN
Memphis (v. anc. <l'Kg.) -
Menf, MonJ.
— EUe-Meme, l^-*»^.' c* ^y"
bt~nefse-hâ ^ W''-^ ^ ^ï^ ^^~
zât-hâ, '._^^*-àJ nafse-hâ, '-^'b Menaçant, J->-è^ mohadded.
iât-hâ.
Menace , a jJ-^V tehdyd.
— Nous-IVK'mes,'JL^>lj ^^ ! w^.^' tokhouyf.
nalin he-ônfous-nâ , '^_jij'j l^i
e7/«rt Le ôitfuus-nàf -v_jI-\j Ust*
nalina iie-zat-na, '-w._ji5i onfous-na.
— Vous-Mêmes, ^.CjAjIj *:j1
ênioum be-6nfous-koum , *5waA_îi
ônfvus-koum , *î^^ji> u L^^ I ew/oz/
be-ônft)US-kouni , *a_j 1 Jj l*^ 1 ên-
toumâ be-zât-koum.
— Eux-Mêmes, *^.~.jàAj ♦»
houm be-ônfous-Jioum, *^-o^Àj'.j '.ç*
houmâ be-ônfous-houm, /^''-'^-' U.»
hoiimd be-zât-houm , *^jijl <J/2-
fuus-houm.
— En lui- Même, i*"ij ^ fy
nefs- hou , Jy nafse- hi.
— Au Même instant, Jlsr'î ^
fy-l-hâl.
— Même (conj.) , ^^^ hatla.
— On a tué les enfans Même,
Il a Menacé, ^J-» liaddad,
^_ 9 a:â. khiiouilf, -^Sii- Jicjqad.
11 a Ménagé, s^i qassad
Mendiant, o'-^s-^ chahât,
y<sr^ cJiuhhâd, y;}-^ sâyl, J*-^>^
moisaouel {Voy. Pauvre).
II a Mendié, J^*"J tessaouei,
i_^Jis taleb^ J-s-*^ chaliad.
11 a Mené, , Ù- oueddâ.
— Il Mènera, ^J>^> youddy.
— Mène boire mon cheval!
P*c
ês(jy Iiossân-y!
A^l és(p' a'oud-y!
•J '~.f£iS>. qS.-
Mensonge, ■^ ^■Jo kedb, kidb,
pi. <»_jjAi kedûub , kodoub.
Menteur, ^Îj^^ keddâb^
kaddcib , pi. j^^-JiJO kadddbyn ,
keddàhyn ; ^JLj> s.', za'ât, v_^i_\.S=s
gueddâb.
Menthe (plante), JaJLv^ san-
^v. 1. - , 1 .. r/a/, »^ na'na', i:oU mdntah.
JSjJl ^ ,;j;.2^ U.UL3 qatalou hattà el~ v.
— sauvage , jj._X_^A.^! ^//j-
oulàd.
Mémoire (fém), ^S^ dekrii,
iikra , h - zikr, dikr.
— (masc), Jla»- iP/" ^'f^^f^-
hâl, ijf .>j ieikeréh, iezkerah.
chychlioû.
11 a Menti , ^-.^ kadab , ka-
deb, Wj_^-Xi kaddab, kcddeb.
Menti ON, ^i^^ dlkr, zikr.
Mentionne, ;^--* mezkour.
MeîISUEL, f_»'w. tnutltàlter,
^y^ cJiulicry.
-~ Solde Mensuelle, ij—i'-L^
iiiochàhcrah , mocJiiJicrcIi.
Il a MtNTU.!iNi , ^^ zaktr
I MER
— (Océan) , {/\ijez ce mot).
— Médilerranée , Ja—^l ux-?
Imhr él- ouest, r-'jy^ I T^^ ' ^^'
buhar ér-roumy (m. à m. la inor
grecque), ^ -^ .:s^ Latiar-Cliâm
ikar,S^ zdkliur, S S^ tezahkar. (mer de Syrie), ^■*-=-'' ^Hsr~l è.
Menton, fS^Jo(/n, diKjn, pi.
.\Jj^ éihmn (enberbere "i y^-^ ts\-
mcrah y [)1. S r'^ tsymynih).
Menu {Voyez Mince).
— lia rendu Menu, j^ i raqqoq.
Menuisier , .'^ nedJj'dr, nag-
gàr, pi. y-'Z-sr' nriitljàryn y nag-
gàryn.
Menzaléh ( lac d'Kgvpie ) ,
JuJLv ij-^. iiohayrét Meitzùléh.
Mi'PRis {Voyez Blâme, Avi-
lissement, Dédain .
— Au M«''pris des lois de la
guerre, i~-' ►=::-! ^oLaJJ ^^ ^Xs^
mok/ni/ef él-t/aoudnyn êl-harbyuh.
Il s'est MiPRlS, ^A£. ^halutl.
Méprisable, Méprisé, ^yi^r^
nniha(jour{V. Avil.I, BLAMABLE).
Il a Mi:PRlSK,^^i^ /idqar {Voy,
Il a Dédaigne .
Mer, ^^^ ysr^. hahur mâlèh,
ysr. halutr, btihr, pi. i -^ liehâr ;
(duel) (V H^ baharéyn (en ber-
bere ysry lehnhar, y^. buhr).
èl-
lit.hr ès-sag/iyr, él-bali(ir ês-su-
gheyr fia petite mer).
— Bouge, ^ys js^. bahar Qol~
zoum , j-,}^ ys^, baJiar-Souéyss.
— Caspienne, j^sr^'^sr^ bahar
êl-Khozur.
' — Noire , V:==i \J qarii-ilc-
gnyz , ^y^ -> j^. baliar-Bànioss.
— monlanie^F.FLUX, Marée).
— descendante Voy. Reflux).
MerCENAIRE,^^ ' âdjyr, àguyr.
Mercerie, sJ>^— à. LlienluJi ,
kherJéh, pi. 0'->^ khidàt.
Merci! (in t.) ^j-^ jIM^^.S'
kalther Allah kheyr-akl [m. à ni.
que Dieu aiigmenie ton bien!'
^jy^ ^-L-^ kutthcr khiyr-ak!
U.C;'-?^. ^\ Allahy,!jàzy-kl [m.
à m. que Dieu te le rende!)
L^ JjH^. »JJI Allah yegzy-hî
-~i ^Ç^. »î^l Atlahykafy-k
k/'r\r.' / . Il a Be.MI.UCIe).
Mercier , ^b ^ kherdàhhy,
pi. i^OjÀ kheidàUiyéh.
5i
MER
4.02
MES
Mercredi, ^jSi ^^) youm êl-
ârba ,yaum êl-érbaa^ ejysf j ^
nahâr êl-ârba , ^—>_\^ él-ârla',
'.30.U1 >a^ yaum êl-àrbdà, ^Mja
ét-ârba'd (en beibere ^j^ ^'
(hsâ êl-ârba' à).
Mercure (vif argent), ■^'^l)
zybaq, zeybaq, ij^'j zâouq, zâunaq.
— (planète), JJ,'— isi Attàred,
^.Ua^ Anlâred.
Merde, ^j^ kherâ, pi. w^'j'^
kherâouât; J^ khâly [Voyez. Ex-
CRÉMEisT , Ordure).
Mère, A âmm, ôumm, *-J
yomm , pi. w>'^> àmmehât{en b.
\^ yemmâ, yommâ, i.^ yemmah\
— Ma Mère, ^'^ ômm-y,j^
silty.
— Ta Mère, ^ti^-^l dumm-ak.
Méridien (ligne méridienne),
.^Jl ^^ y^ Ja^ khaU nousf ên-
nahâr, y^ ï ^=^ khall éd-dohor.
— (cadran solaire), (F. ce mol).
Méridienne (sommeil du mi-
lieu du jour), ^Uà qaylah, qayléh.
— Il a fait la Méridienne , ^}'^
qnyel.
MÉRIDIONAL, ^li qal'iy-, qa-
beîy, ^,y^ djenuuby, guenouly.
Mérite, ^^^fadl, A^iè/ad-
dyléh , pi. Jj.tiaJ foddâyl.
— Il a du Mérite, ^}^faddal,
^y^^sXi jSi houe fdddcl.
— Chacun a son Mérite parti-
culier dans son genre, J >
koll ouâhed mofaddel khossoussànn
a là djeiis-hu.
11 a Mérité, j^cst*— ! êsiahaqq
{Voyez 11 a été Digne).
Merlan , ^y^^ chettoun.
Merle, j^^-^ scrsuur (en ber-
bère jj ■ i>^w-T^ 1 àdjahmuum , pi.
jI,n=!..j2^I âdjoulimâni).
Merluche {Voyez Morue.
Mérouan (n. pr.) , j'j^ Me-
rouân.
Mersa-èl-Khazar (portd'A-
frique) , jV^ ' ,c^J'' ^ersà- î-
khazar.
Merveille, \-';^ adjybèh,
aguybéh, adjybah, pi. wolsr^
ddjâyb, a'gàyb.
Merveilleusement, *-^;sr*^ be-
a'djybéh (Voyez ADMIRABLEMENT).
Merveilleux {Voyez Admi-
rable , Étrange).
Mésintelligence, ^-^ k/ie-
lâf{V. Dissentiment, Inimitié).
Mésopotamie (prov. d'Asie),
I Jo.Ij^ Dyâr-beker, Dyâr-lekir.
MEl
4o3
iVlEZ
Mesquin (,r. Avare, Pauvre).
Message, JL-. ressàléh, rcs-
:ùluh , pi. C^'^ -^j ITSsd/(U.
Messager, J_^, rcssoul , J--^
inoncl J'oM'Z CoURRIER).
— iiioiile sur un dromadaire,
'_x-' ncdJjdb.
Métropole, jJl!! A ômm él-
belcd.
Mets (le manger), J^l </A7,
j'aL ta' dm.
Meuble, iawUw fiàdjeh, hn-
gtiéli , pi. ^ Vy^ haouâydj ,
haouây.g ; <Jw-£'^ii> boddù'ah , pi.
Mesmdor,',^-^-^- messydour. \ ^\^ iudJàya- , ^^Ji fuurouch,
Mesure, ^U qyùs . J/ kyl, vji^J! V^^ Vmârél êl-bé)'t.
pi. J'/' JAjJ/.
— do grains , J^>-i hylah , pi.
O V /cj/d/.
— d'un vers, ^ijj ouezenn ,
^1»-^ Tnyzân , js^. bulii\, -^^ -^ (jà-
Jyuh, *^ nezicm.
11 a Mesure, ,J~s (/as.
— du grain , Ja kàl.
M ES U R E t n , jy^ kyàl.
Métal, m-^-*-* ma'denn , pi.
\^ ju» rria'àdenn, mu'ùdcnn.
Métallique,^ Ax^ ma'adeny.
Métayer, (^..d-i. khammuss ,
pi. ij^ -*^ khammàssyn.
-Méthode, s.i'^ a'à(L/i , a'à-
du/t , pi. vJL,"ij.i a'ùdùt; ,.>y^ 7^-
noun , pi. ^~JUà qaoudnyn.
Métier (profession mécani-
que), AxLso sana'ah, Ai'-Uo 5a-
nà'uh, pi. aJ .^ icndya\
— de tisserand (machine à tis-
ser) , (f^o/« Tisserand).
Meule do moulin , '.a». . rahâ^
rihâ , ^f^ -JîJ ' »^ hadjar êt-tdhoim
{Foyez Moulin).
Meunier, ^^^ /ahhàn, pi.
^\j\^^ talihànyn ; ^ »^ , rah-
houy, pi. ^^-^^y»., rahhuuyyn (en
berbère ^^5 — =>-ji àrahuuy, plur.
jV.^ h».' îyrahouyn).
Meurtre , J— a y«//.
Meurtri, j-ji/F^ medjrouh ,
megruuh.
11 a Meurtri , -.-j.?^ djerah,
giierah.
Meurtrier (/'. Assassin).
Meydan , jj'-V ">0<^àn {Foy,
Hippodrome).
— Kara-Mcydau (pi. du Kairc),
»i_Vw* '►i Qarà-meydàn.
Mezzab (vallée d'Afrique),
. -'V* i^-^l; ouàdy-J\lczâh.
— Tribu dcMerzab (dans l'Ai-
iMIK
éc4
MIL
las), ^^j ' ^■^ beny-Mezâb.
Michel (n, pr.), J-J,^ My-
kâyl, Jt:',^-'' Mykâyyl, J.^_jWr*
Mykliâyyl, Jj}-^ Kliâyl, J-~— jl^i-
Khâyyl.
MicncscoPE, «XlfJ! XjI^^ me-
ràyét êl-Hend.
Midi (heure du jour), ^w^-î=jl
e J- Jo // 0 r, S——.J l— x_J I êl-a'à le m ,
.1^1 â,^,^ noiisf ên-nahâr (en
berbère fr-'j ij^^^'j^ êiguenn-
oiiass).
— (opposé au nord), iLs qiUéh^
qlbJah , >_^_^çs. (]jenoiih, guenoub.
— A Midi précis, »-*^M vJ>Jj J
/^ oiia'jt éd-(luhor.
— Vent du Midi, ~.IJ lebuàj ^
lebêg (en italien lehecchiu).
Mie de pain, ^J":^^ v^i^
qa]b êl-aych , y.=s^ I v^^^ij r/^M e/-
k/iobz, qalb<]ê-l-kliohz,y^^ l^ixJsj
beia'uli (lé-^l-khobz, v ^J /o/i//.
xMîtL, J.^^S' ausse/.
— Rayon de Miel, ->-^-i. chehed,
chehd, cliohd, choiitidy^j-^^ I u J.j^
chehed dê-'l-a^sscl.
— Marchand de Miel, J'-i
taqùl, c-^j— souqy.
ta' -y. J ^S}\ iUlazy ly, êllcdy
h> J J' '''y ^-y^ J:^ J^ ^^-
ly lyl-y, J^>} dyél-y, dyâl-y {e.n
berbere_j ou , ^ -you^^^ -yjiou).
— Ce sabre est le Mien,
-''•O ^ ^^^]\ !_\a hcidâ es-séyf
dyêl-y. '
— Celui-ci est le Mien, et celui-
là est le lien , «^IJ^^^lij; iJ 13
dà lyl-y, ou-dâk lyl-uk.
Miettes, ^^'^.Ji fiiâi ,joiût.
Mieux, ^m-**-^»-' ùhssann, f^p^
kfiéyr, khayr.
Mignon (adjo , , ^-^.^ lai/yf.
Migraine, ^ — 'i-iz. chaqiquh
(en espagn. xuquecci), //-V' ^*t»-j
oudjaal ér-râss (F. Mal de lête).
— J'ai la Migraine, ,^'j a.^y
loudjci' ràss-y, fouega' ràss-y.
MlKNASSAH (liibu berbère),
i.^ ' .IX.^ Mik n lissa h .
Milieu, ,^_^-^ nousJ\ ^>aj
noiiss, ia— ^j ouest, (en berbère
^w -ZJ 1 â/emmàss).
— Au Milieu , i-J' i fy-'l-
ouest.
— Doigt du Milieu, ,h^J\
él-ously, -AJa.^^' 9L,^\ és-saba'
Mien (pron. poss.), ^ -J , ' ^V-oi/^^/ao/ (en berb. ^'-^l^j^^lJ»'
<-J l-y, ^&ll5 betà'-y, ^y^ be- ! àdzâdd àlemmâss).
^\'.:^\ ém- \ Militaire (s.), ^j^-^*^a'shery.
tou'-y, .aO meta' y.
^
MIL
4o5
i\lIN
— (adj), w;/=^' 9^ meta ^ Mille-Pieds (insecle) , jJL» o
êl-harb. iou-mclyah , J--> ^jj zergh-myl.
Mille (nombre), ,^ ù\ êlf. Millet, ^,-,2 V ^^0Mr«5.
tilf, pi. ^^ Ç^' êlàf, ^ aM ôuluuf. Milliard, C'L) ■ ^ ^\ ulf-ro-
— (mesure géodésique) , ^^ ''■"""'' ("'• ^ '"• "''"^" ""'lions).
Million,
-~L^ rny/youn ,
^\ àlf ^'1 s^' ^'J-é'f, O^' _^l
Jiiyl , j)!. J — J ' âinyiil.
— Mille un, -^=-jj
ou-o««//^./. cilf-êlàf (m. h m. mille mille);
— Mille deux, ^,^\. ^M «//• ^-^':; '-^^oueh^ pi. OL^^ mZ-c;//.;/.
— Deux Millions, ^.Hj-i '■<^-
— Trois IMillions, O^j^i Jj^
lliélâtliét raiouiit
Minaret, i — ' -V.-^ m r) Jen eh ,
iJ.>_o màdeiirli , pi. ^^ -^ nitUknn;
4._x-;»-o sounia'dh ^ pi. C_''.xjj.v2
souma'àt , >fc>'^^ souàiiiè^; ï.L^
mcnâréh . Tiienàruh , pi. , « -Lo /«e-
Mince, ^^ r<'//'«, '-^/j', J^j
ra(fy(f , ra/yq (cri herb. cjj^j' ^'■-
yj^, àrijyij , pi. ^jb,l énjàtjcnn].
— 11 a élé Milice, ^J^^ raijq.
— Il a rendu Mince, ^^yiaq-
— Celte montagne est à Irois ««(/.
Milles d'ici, J ; sr"! lij» MiSCEfR , iiij ny.jV/f;//.
' =!■ ^j-' J-:t^' "^^ ^^q^ Mine métallique, .\^^^maa-
hudà êl-(ljihcl a'iU tscUitict dniyàl demi, pi. .\A*^ rnti\'ide/iii , nio'à-
ou-éthneyn.
— Mille et cent, ^-y^ j ^ 4-''
âlj ou-myéli.
— Mille deux cents, ^^^;^^»)'
alf ou-myi'yini, ^ â.^V A*J (.^-^
myttéyn h(i\l êl- àlf.
— Deux Mille, ^,^iM «%/,.
— Dix >Iille, ^c-M ^_i._o
acherl-êlàj.
— Cent Mille, , Ù^ L.-^ myèt
àlf, "iy liarruh.
— D'ici là combien de Milles?
\\ A < ^rl•J, M '•*
J -r" ,*- ^ — ^ c/
minn henà îlà lienàk, kiam àmyàl?
tniiin henà.
Millénaire, ^M àlfy , fém.
.'wJUl âlf)éh, âlfyali.
demi (en espagnol tihiKideii).
— de guerre, ^*à} iai;fwum.
Minéral (adj.), ^Ajl* ma a-
MIN 4o6 MIS
(Uny, .)->JV^ P^' rnetà' êl-ma'a- i — Deux Minutes, ,.j
denn.
Minéralogie, j
e^lm êl-mo'âdenn.
iLxJ! ^Is
MlNÉRALOGlQUE, ^'-.
A^ X * )' A'
.1.
mf/a' eVm êl-mo'âdenn.
Mineur (plus petit), ^*-5' "5-
ghar, ^Jj-^ douny.
— (qui n'a pas l'âge de majo-
rité), (ro/ez Adolescent, Or-
phelin).
— ( qui creuse une mine),
-s-'^U.o maddendjy.
— (de guerre) , ^^ lagJiou-
my, p!. ^';f^ lagJioumyah,
Ministre, yj^ ouezyr (d'où
vient viùr) , pi. \j\^ ouezerâ.
— Le premier Ministre ,
AJafrV 1 j>\ y ) él-ouezyr êl-aazzem.
— Je n'ai pu approcher du
Ministre, vJj^IS s ySj^^Z^jSs^^
ma qadart-chy âqreL li-'l-uiiezyr.
Minuit, J^U! „ ^-vsj nousfél-
léyl, aIjJi ,___^-^^ nousf êl-leylah ^
jJ) ^i nouss-léyl (en berbère.
Jaj' i^y êzguenn îytt,^^ ^ ,^^l^.aj
n 'ssâf degguydd).
Minute, «J-i^O deqyqah, deqey-
qali, pL ij... "^ deqâyq; jJLaJ' ie-
qyqah , pi. ^^.Uj■ ieqâyq , ieqâyeq.
deqayqtéyn^ j^.~-^_fi^fi_j teqeyeqtyn.
Miracle, /--)' âyéli^ âyah, pi.
O^J o/<^^ (Fojez Merveille).
Miraculeux {Voy, Merveil-
leux).
MlQUENEZ (v. d'Afr.), i.~,UXo
Miknâsséh, Maknussah , LJcS^
«^jJl Meknêssét éz-zeytoun.
Miroir, ^U-* mirây, »iv-» to«-
râh , <*>J,'»"< miràyafi , meiâyafi,pl.
l— J u^ merayû ,
^ j L^ merâyâl
(en berbère ^^£;^i ànny).
— Glace de Miroir, «'';'. W-J! bU
md dê-U-miràyah.
Mis , IsJas-* mahtoutt.
Il a Mis, 1=2. //i///.
— Mels-lui la bride! «j^nstI êl-
djem-fiou ! é/guem-Ito !
MisERABLE.(F(yez Infortuné,
Malheureux, Pauvre).
Misère (/%. Pauvreté, In-
fortune , alheur).
Miséricorde, ^-v^j rahméh,
rahmah (l'oyez CLEMENCE , COM-
PASSION).
— Que Dieu répande sur vous
sa Miséricorde et ses bénédictions !
ii^jj j 4i3! iiçS»- . A^^ a'iey-kom
rahmét Allah ou-berekât-ho l'
Miséricordieux, ^^*^j ^"^'
MOI>
màn, ij^j iahrnan{f . CliîmETST).
— Dieu esl jMiàéricoitllcux pour
ceux qui exercenl la miséricorde, j [jcr (J'oyez II a ApaISE).
407 MOI
MODÉIIÉ, Ja:*'' mu'ledel.
Il a M0DKRt,^*J dalhar, dao-
.«'.^2>.Ji 4^,.s^j}^ ^^^^^i-Jl êr-ra-
Iièmyn yreliiit-liuum ér-Rahruàn.
Mission, J^~m' îrsuL
— Il lui a donné une Mission ,
\»^ya SJ—À-jI êiifed-Iio mersou-
lânn.
M ISS ivE ( /'. Lettre, M ess ag e).
Mite (ver des éloffes), .^Ji
i'ftah, ettuJi.
— du blé , «i^wj.^ soussah.
— du papier et dos livres, u^y
êrddh.
Mitigé , ^^» moleyyn {Voyez
Adouci).
Il a Mitigé (r. 11 a Adouci).
Mobile (adj.), v-jX-^'-a- f'aryk,
>jjys^ moteharreh.
Mobilité, v^C^^ tahryk.
Mode, i^^S' a'ùdch, a'ddih.
— (l degranim.), iS.-^ syghah.
— Il eU habillé à la Mode,
AJ,l3r^! 8^1a.M Cj -JL» jft houe
molcLbess viy êl-u'àdéli êl-djàryéh.
Modèle, Jjt^ methl, mctsl , pi.
JvJL»' àmthàl, émtsdl {Foyez Ca-
libre).
M'ODÉllATION, Jixx.1 i'Lidàl,
^'^^1 iiisùj {J\ TtMi'KRANCEj^
— Modère la colère! ^^,SL^
OA~^.i:& sakken/i ghasb-ak.
— J ai Modc-ré mes paroles,
^'^ "^'y.^ daiiert kelâm-y.
Moderne {f'oyez Nouveau).
Modeste, >-^J-i! ûdyh, ,^'pj
uuijvw, uuecjour.
Modestie, wO' âdeb , .'i,
oucqur.
Modique, f-*^ yssyr, yessyr
{Voyez Petit, Médiocre).
Moelle, ^~J^^- !J» ^js>} drfim
dé-'I-a'ddema/i , ^j^ niotikli, >-<
mokkh. ^
Mogreb (l'Afr. occidentale),
s_,»^'l êl-Moglireh , êl-Mughreb.
M0GREBIN, a^,y^ moghreby ,
niogluirby, maghrchy ^ pi, iJ.lx*
mogfiàrbéh , mogfiàrebah.
Mohammed (n. pr.), {Voye:.
Mahomet).
MoilxRULM (premier mois de
l'année lunaire des Musulmans; ,
> ►sr' nwtiarrcrn , \^ -^ a'àchoui ,
ïj^ilfr a'àchonraJi.
MnÈZ (n. pr. j , j*^ Moezi.
Moi, '-il àtui, ênà {Voyez Je).
MOI
4o8
MOI
-~ De Moi, ^-7, ^3 l.y (en
berbère _j ou, jiyou, y^ ynou).
— A Moi, J /-y, JJ iyl-y
{Voye:. A).
— Moi-même (Voyez MÊME).
— Avec Moi (P'oyez Avec).
— Ces» Moi, ^2> Ij^ énâ houe,
ânâ hou.
— Dis moi! <J JhP qoul l-yl
— Donne-Moi cela ! i A» -^^Jaftt
ci 'Ity-ny hadà !
— Ce n'est pas Moi ,
bl ^__i:^ ai l^ md hou-chy ânâ ,
vio) l^ ma àny-ch.
— C<* livre est à Moi,
iJ v_il_:„53i iijï. hailâ êl-kitâl)
/}/-/, c^'--^ b dà kilâb-y.
— Ceci esl à Moi, laisse le !
to yi\ J'j-5 i-V» hadâ dyêl-y., êtrek-
hu! ^O àjM^ JcL khallv de ên-
ne- ho /jeta '-y!
Moindre, ^jiol âsghar.
Moine, (J-s^^-^ (jussys, v_..^K
râheh , piur. \ ...ï, relihân ; j^aî
Moineau , .yLac- asfour, pi.
^L^c a'ssàfyr; J^'-^y^ bortâl, pi.
^J3ij.j horâtel ; \i'jj\ zerzour, pi.
jlj't^ zerâzer (en berbère tr'^'y
âzouch, pi. ^jJl-jjJ tyzouchenn).
Moins, Jj'Î «9a//.
— (excepté),^ ^//«jr, ^ êllâ.
— Au Moins, "Vi _j oué-îllâ ,
ou-êllà.
— Pour le Moins , <iJJ.ii5U Li-
7- qâlylèh , Jw^li) U A/- V-^fl/j/.
— Mets- y trois onces pour le
Moins, JJ-û^b Olijjw'î^' ()>ôJaa.
hott fy-lii iselàls ou-qyàl bi-'l-qa-
lyl
— Du plus au Moins ,
J,U^i J\ji.<^\ ^.- minn êl-âk-
thar i!d êl-àqlal.
— A Moins que, jl '^\ îUà
êiin , êllâ-ênn.
— A Moins que je ne sois pré-
sent, ^^;»'-d.. \J^'S »! "^i êUâ ênn
kont Jiâdder.
— En Moins de rien ,
j^_*^, rJ 1) <;'^' "^*' ba^admuddey
zernân yssyr.
— En Moins d'une heure,
y^S'i^ (vT* <y <^ Jy '^^^^l minn
sâ'aJi.
Moire, ^S^ fâ/y (d'où le iv.
ta bis).
Mois, t-^-^ chahar, pi. t»-^
chehmir , chouhouri^n berbère \^>\
âyour, pi. fAj^^} îyourenn).
— Deux Mois , ^j^ chahn-
réyn, ehaharnyn.
iMOI
409
31 ON
— Mcus,fluxnioiisliucl),j^\'-iï- l IMokattam (nionlayiic d Kg.)»
hùy(J<l, pi. i^^',!»^ Iuiuuâ)dd;j-^^ 1 ^j^ J^^ Gucbcl-Moqatlam.
'-''''■ j Moka (v. crArabie), '.^sr^! cl
— 11 va cire absent pciulanl | J\Juk/iù.
Moi. [Voyez Mou).
Dent MoLAlKE {l'oyez DeîstJ.
Moi. ESTÉ , , .-jj^s-^" nuniliouss.
11 a Moleste, ^r-^ na/iuss.
M O L L E M EN T , ij ci. ^: he re-
khaouah-, le-reklioiiéh.
Mollesse , ïj^j rekltuouah , re-
kliuiicli.
IVl O L L ET (le la jambe ,
deux Mois, ,.►-" k-- ^-^ v-^^^' .--',
rùh ygheyb meddél cJiaJiaréyn.
Moisi , (.^2*^ mu'ajfenn, mo^jf-
ftiin , .^aixj maajounn {P'. Gate).
11 a Moisi (v. n.), ^^i^ a'Jaim.
Moisissure, yi:^ dell, t^
nfnali, e'fnéh , ^> — î*^ mujenny
,'i3aw!/5//'/a/j (/. Corruption).
MoiS.SON , »i' — ^==^ hassâdah,
hassàdéli , ^ -^^i^ Jnssàd , liissdd ,
hnussàd, , ss .^,^^ /lassâss en ber-
bcrc S
■J-
■ irmegrali).
— "^remps de la Moisson,
C
i^'-»Ji 0 (.f*- dchcn dc-'s sd'j ,
y..-.£ssr''] 1^ ^JL-.?j. oiiu'^t dél-Jious-
sàd, oiuKjtdt'- V- // i\sud, 2 '.^.^cs-' 1 «^^-J «
ouaql êl-liessâd , ^^^ - ^s::^ 0^î«
nua/jt hessâd êl-qanièli.
11 a Moissonne, ^^-^^ Imssad ,
liassed.
Moissonneur , .î'-o^ Jnissùd ,
ni. ^y-*^is>. hussàdyn.
Moite {Voyez Humide).
Moitié , ^^^^^ nous/, plur.
c,l->i)' ênsàf; jjûJ noitss.
— C'est plus d'à Moiiie fait,
ii.vûj y> jLS\ J_j^*^ '-^ dà mu-
moul àklliar miitii iiuusfe.-ho, j
^^c;'.-JI \:> ^^' Ijotn dé-'s-sà(j{V.
Gras).
Moment, ^^.^ deredj, a^^I, -
dcrâdjah, derâguéli (en berbère
jj-*^.î) àdeif(jymeiiii , w..x.~j tas-
sa'eU), {f'oy. Instantj.
Momie, .^^■'^'■' niuuni-^nh, phjr.
o^ moum.
Mon, j:-j, Jlo^J^'A. _c^-^
nieià'y, g*^" ntelu'a y, ,cl-.' /ir-
/a'-/, ^*^ licta-y, c*^' ^t'tl<j'-y
(en berbercj ou . ^ you , j^ynoii).
— iMon ami, c~~«^ }ial>yL-y.
— Mon cher! ^-^ t..>" kfià-y!
— Mon babil, c*^ , "^ /ou//s
1 y^\j Iflts éfiitti'-y.
r;
Zif /«i '-
_^' ^
^— J leLsy.
5-..
IVlOiN
4io
MON
— Mon père, ^^f' âbou-y (en
berbere_^'-f bâb-you).
J JiJ! Y! ç^ ^-Li
êl-Fransâouyéli ma ênqatel minn-
— Mon fils, ^) êbny, ^JJj ' houm êllâ êl-qaJyl.
ouled-y (on berbère a^^*«^ mess-you)'
— Mon esprit, ^^^jj rouh-y
(en berbère j^i îmeni-oii).
— Mon œil , ^^ « J^-J (en
berbère _»^i=-3' isytl-you).
Monarchie, ^jS. U moulk,
i^X-jLô.'» menilekch, memlikah , pi.
v«i5.jl^^ memâlek ; «sJji doulaîi.
Monarque, .^^L> melek, pi.
^'f^ muulouk ; >'.J=.lw soulidn,
pi. ^^isa^ selâtlyn.
Mon ASTÉRE,^^.3 deyr^ dayr, dyr,
pi. ,a^^ dyour, ï,«.0 drourah.
— de dervicbes , -i^Jjh zâouyah,
zâuuyèli.
Monceau, ^y kouméh, kaou-
wah, koumah (Voy. Amas).
— de ruines , Jj tall, lell.
— 11 a mis en un Monceau
(^Voyez 11 a Amassé).
Mondain, ^^^^^ dounyâouy,
^j-ji dounyâny.
Le Monde (l'univers), l^J-^5!
êd-douuyâ.
— (les gens) , /r>'-J i ên-nâss.
— Les Français n'ont pcrda
que peu de Monde , io^LJ^!
Mondé, ,^jJa^^ mandouj.
îl a Monde, ,^_^ nadduf.
M ON ÉTA ire , as^^j^ dcrahemy.
— Atelier Moiaélalre i-O ! 13. \:>
dâr dc-'s-sekkah (^en ilalien -.fccu,
d'où vient sequin). ^^^j^\ ,i^
dâr éd-darb).
Monnaie, * »iv^ derâhem ,
ft,hs qcila ' , ij^f^ felouss , i^^aî
faddah (fuyez ArGE^'t).
— (lieu où on la fabrique) ,
(ï'oyez Atelier Monétaire).
— fausse , ^Y^i 3 dens.
— Donne mol de la Monnaie
d'une piastre !jlO!Cj'>*-î=^ c-Ja^'
â'afiy-ny qetta'ât êr-ryàl!
— Je n'ai pas de Monnaie ,
tr>^^ c^ CX^ U ma a'nd-y-
chy felouss.
— Je n'ai ni JMonnaie , ni
grosses pièces ,
•b J-^.J
U!
mâJy-y-cJiy ûmmâ ryâl, ou-àmma
qetla\
Monsieur , ^-^ — ■ ^jd-y ,
I a*L«. senyour, ^ i^=^ khaouâdjah ,
khaouâguéh, t^'j^ moussey.
MON
4ii
MON
Mo^STrlE (prodige, chose élran-
gc) , «Uu^iJi V -.s^ a\]jcb él-ia-
Ly'ah{V. M ER VEILLE).
— (chose horrible), ^ j^ c,-^
chy nwjezzi'.
— (au figuré), (/^. Scélérat).
MoTîSTKU EUX (prodigieux), (F.
Merveilleux, Etrange).
— (difforme), .^y^*^ mcssykli
{Voyez Difforme).
— (horrible), 9)^ mofez.zè\
mofcizi (J' oyez HoRRiBLE, Abo-
minable).
Mont, Montagne, ^j^- dje-
bel, guehel , pi. j -^ djehâl, gue-
bûl (en berbère jO) îdrâr, plur.
jii^^l idourar, ,i,^AjI îydourâr).
— Mont-Atlas {Voyez Atlas).
— Mont-Sinaï (Foj<?.:Sina).
— Mont-lhabor V. Thabor).
— Monl-Kina, j'-J' J^ djebel
ên-nàr, guebcl êa-tiàr {F. \ OLCAN).
— A ersant d'une MonlagQc,
J—wsr'l v.;^^'-=w djànL êl- djebel,
gânlt êl-guebel , pi. ,3-^' -...^'-ws.
djendb cl~ djebel , gucnàb êl-guebel.
— Le haut de la Montagne,
i.vii a'ijl/dJi, ^J--3^'I ^w'i ràs3 él-
djebel, rdss èl~guehcl {f oy. CÎME,
Sommet).
Montagnard, ^-77»- djebely.
Montant d'un compte , j^s
qadr, iLo moballagh.
— Tiens , voilà le Montant de
les gages, vJ:X-Ji^ ! j J>i Ijjs j^
khod ^ hadà qadr âdjeret-ak.
— Tu as reçu d'avance diverses
sommes , dont le Montant est de
cent francs, ♦jj)',-.V.M -jaxi oJLi»
qabell ba'd éd - derâhem , yetla
qadr-ho li-w) êlfran k .
Montée, ç-^lL telou, loulou',
^jx^ sououd , i-^sts. à'qebah.
Il a Monté, 11 est Monté, «IL
tain 'a , Jji^^ sa 'ad.
— Il a Monte h cheval, w^
rakab , rakeb.
— Monte! «.Us! étlaa'!
— à cheval! w-5^! érkeb !
3I0NTICUI.E, ^i_^ koudyah,
jj" tall, tell.
Montre, j^'-w sd'ah, ^IC:---
mcuguelah , .^^ ^^ mugànali.
— As-tu une MontreFis-'— ^:uO-^
à'iid-ak sù'at?
— J'ai une Montre, mais elle
ne va pas , J^ L» Ui Xc-'.^ ^^--^
a'itd-y sa'ùt, ùmnià ma tcmcliy.
Il a Montré, ^,. ouarrU , oucr-
rd, ^j\ ùrriiy. ^j^I ùovrd , ^^j\
éroua , y^ji raoua.
MOR 4
— (enseigné), (Tojei ce mol), j
— Montre! ^j\ôry\ ^j^\ âouryl ,
J^5 oury ! ^jj raouy ! ^jj \ êrouyl .
— Montre-mol! ^Jj^^ âouri-
nyl J,jl âouri-Iy! ^J j*^ oouri
îyl-yl ^ij" ôry-ny! ^^^ oury-ny!
Montre-moi la route I
^,jCt.)! Jj.i ôry-ny ês-sekkah!
aJ JJ \ c^ ^j^ oury l-y êl-iaryq!
— 11 s'est Montré (F. 11 a Ap-
paru).
Il s'est Moqué, v^Xsr^ dahak,
Jix. ►^s-^ sakhar a là.
Moquerie, |j. ^^î îsiiluâ,
^vsr**-' teskhyr.
Moral, v«^^i âdyb.
La Morale, w^:»^! êl-âdeb.
Morceau, '^ c-^f biddaah,
ijJs? qatta'ah , qetta'ah, pi. jJaJ
(/«««', 7«//è', Ol-xlaî qctta'ât;
«.Jaii qilla , qatla\
— Viande coupée en Morceaux,
à « As ^j /-^ ■^ycstj!' ^^ lahm
maqsoiiss terouf-terouf{ \ . Hachis).
Mordu, ^yax^ ma'ddoudd.
11 a Mordu , ^j^ a'add.
More {Foyez Maure).
La Morée (contrée de Grèce),
8.^1 él-MouraJu
Morelle des jardins, à.^J^ y^
bou-moqnynah.
12 MOK
MORFIL, JJ ^'j nâb-fyl{Voy»
Ivoire),
Moribond ,
- .1
mâyl, mêyt.
3I0RRUE {Voyez Morue)
Morose , j^ moughayyar.
Mors de la bride , j^W lodjâm.
Morsure, ^jas. e'dd, i'dd.
Mort (adj.), ^j;^...^ myt, ^jlZ^
meyyt, ^y-^ meloueffy,
— 11 Y a eu parmi eux beaucoup
de 3Iorls et de blessés, O-^-»
ouaqa'l bayn-huum djerâhâl ou-
âmouâl kethyréh.
La Mort, vj:^^J! êl-mout,êl-
maout, pi. v^U^i dmuiiâl.
— Mort précoce, i-**J ' ^_^.r'^
teqsyf êl a mr, ,^_^'-~flïjl înqissaj.
Il est Mort, o'^ nuit, J>y
touefjd , ioueffty.
— Son père et sa mère sont
Morts, ly -^ .^-j! j 2»Ji âbou-h
oua-àmni-liou màloû.
— llestMortjeune, ï^^^c- ^_^.>afij i
ênqassaj amr-ho.
— 11 Mourra jeune, 8^.4^^ ^^^.
yenqessef a 'rm-ho.
— Dieu te fasse Mourir jeune!
^jjy^s- ^_^io &i3i Al/ah yenqes-
saf a'mr-ak
-MosTAGANEM (v. (l'Afrique),
«j'a.1-^ Mosteghânem.
MOS 4i3 MOU
Morte- Paye, a&'jî-.v^ wote-
i]à 'eil.
Mortier en bronze (pour piler), I 3[ostanser (n. pr.), ►^-'■^..^M
.,«^j' fit'iouii, pi, /V.5J* liouàoiiyn. èl-Mostanser.
Mot, -JsJi k cl m ah, kelméh , kil-
méh , pi. ^^ ^ kelmùt , >^ ke-
làm ; iiàiJ lujdah , lufzali.
— Mot à Mot, <XyK.j -^K kil-
muh l/i-kilmuJi , kelméh be-kelméli.
Moteur, ^t^i^ harrâk.
— L'honneur esl noire Moteur,
o yb ^_^^'JJ ' ên-nân.oussyelezzenâ.
.Votif, v>^^~w W/c/^, pi. v '' — \
âsbâh, êshiib.
— Que l'inlcrêt ne soit pas le
- (le marbre, (-^j^ if J^
mehràss èl-riikhàm , pi. ^w\ -j^
-» ■ ^ J vuliùn'ss cirukhàm;
lihraz-Jè-'r-r/j-
khi'im.
— à bombes, , ^'^^ mehrâss ,
y \-'^ mehnn , .>^W< un'ioun, ,.j|»^'
àmoiiàii.
— pour bâiir, JJ»^ mounah.
— (le sable, ^joi^ liaghly.
— (le lerre, ^-r^ tyn.
Morue, _.jblj InK/làuu (vieux
français luit/uillau).
Morve, l'-^sr^ mokhâlt, iJ^^
khanoimah, khanotinéh.
Morveux, ^^^^ mokhyit, i^:^!
dmkhiitt.
MoRviÈDRE (v. (1 Kspagne) ,
JaOj^ iMorl,eyllar,jJc Jj»I\Iorbàttir.
Mosaïque (s.), ^b I Jil cAo^///
éblàq , '....À^...? Jessyfassà.
3l0SC0VIE,_»i— ^ -v'j Ijcled iMos-
qou.
Moscovite, ^Ju.^ mosqouy.
Mosquée, ^-'^ <ljâmi\ djà-
Molif de vos actions! ^ ,^^ l'
, . . >^=^U]
md yekun-chy li-fa' l- kuum seleb
êl- tcma '.
.MOTOIAKKEL (n. pr.) , J^j)^l
êlMotouakkel.
Mou (adj.), ^ leyen, ^-^^
éjty, J-^ sehet, w-^j rettcb ,
v^-^, ntt\b fen berbère J-^J.
yesseh<il , pi. jj-^c~' sahlàn).
— 11 a clé Mou , '-^^j ratlab.
— 11 a rendu Mou [Voyez 11 a
Amolli).
— 'poumons d'animal), -^^
ma\ àjiimè', _v_^.s--' mcsdj'yj , ffchè , ^j lyah , ryéh.
mesguyd, pi. -V^' •• mrsthl/'yd. Moi'f.HE, wIj.5 dcbbànch , deb-
MOI]
4î4
MOÎl
hânah , pi. .y-'^ dehhdn , dublàii ;
V >\ij^ doultûb , (liliâb (en berbère
3îOLLI^^ A 'ij^\]^ iàounali,
.^ijs:^ tahounah, ^^^"^ taJiouii ,
0
^^ tahi
^\ r'ihu , raliû
.'.]? Iâ-
— canlharide, Al^l b i^^ j!^^ ra/iâh' (en berbère S^---.y
dehhândh dé-'I-!Jeiid (mot à mot I iyssyrah , pi. *«*«../ /j-j^y/-^
mouche de llnde).
— à miel [Ployez Abeille).
11 s'est Mouché , ias-^ makhatt.
Moucheron, iJu&jj Lerghechah,
^j ^«97 {Voyez Cousin).
MOUCHETTES, **i-J 1 !.> ^L'
miijass dê-s-chemaa, ^<^Lj\ ^y=^^
moqass ês-chema'.
Mouchoir, iw.o^s-* mohareméh,
pi* ^j.:s^ mohârem; i^j\^^ (nuJià-
ra mah , mohareméh 1 pi. C^ --^ j •=sr°
mohâremâl (en berbère .^^^^^s-^
tlmeharmét, pi. j^^^^vst'*^ timchcir-
myn).
Mouette, ï^^o-c _j.' hou-o''mey-
raJi, J^Ms ioullytt.
Mouffle (Voy. Poulie).
Mouillé , J» -L^^ mabloul,
^js.^ moufézzig {Voy. Humide).
11 a Mouillé , Jj hell.
— (t. (le marine) , 1~m lessâ.
— Tu Mouilleras devant la côte
d'Oran, j\jii>j ^' U ç\js ^^j;
iersy qoudâm icJidiy Oiiahràn.
— Il a été Mouillé (d'un liquide),
J.»j1 ênbell, J-D tebellel.
Moule (Voyez Modèle).
hounah lie-'i-ryli.
— à bras, ç-I.jJIj sW. laJn'ih
be-'d-derd'a.
— à eau, l<vM O ï. 5&'j nâourali
dé-'l-mâ (en espagnol noria).
Il a Moulu (^oj. 11 a Buoyé)-
MOURANT {Voyez MoRIBOjSD).
Mousquet, Mousqueton, ^Ij
toubdndj, i^Al> hendoqyéJi , ben-
doqyah {Voyez Fusil).
Mousse (plante), i-^\ échena/i,
êchnéh , j.^^-^-^ tedjeridjyr.
— (ccume), ^_j— ^j raghaoudh,
raghaouéh {Voyez EcUME .
Il a Moussé , J-^ raghd , m-
ghey {Voy. Il a EcumÉ)
31WUSS£LINE, >^^'.^ khdssih .,
khdsséh, tp>\L châch.
Moustache , '^^■—'—L cheneb ,
s y^ chareb , pi. v »»'^ chaouâ-
reb , chaoudrb ;j^y^^s. assujyr (en
berbère *£jli. chelâgJiem).
3I0USTIQUAIRE, i^_j^lJ nàmou-
syéh , nâmousyah.
Moustique {Voyez Cousin).
MU(x
US
Moutarde, J-_,>^ kliunl,!.
MO'JTON , }<p>^ haouly, ^ à.^i.
MUK
Il a Mugi , ,Uv djàr, s.()r.
3Il"LATUI:, ^jT^.*^ khoniry, (cm.
kliar
ou i, (T"-^ kabcli , pi. tj^ -^ I ^j^ khowryali.
kelàrl' ; ^ -^ ghanâw , ^j^ glta-
neiny, ^^-^ dàny (en berbère
, iLUI ct(jhu('ic/i , pi. /i^y-*j.' y-
(jluuàcltenn).
— ^ ianJe de Moiilon, ^^^^
(làny, ço-^i î.^ ♦^sr- lahm dê-'l-gha-
nemy, ^UJ' *sr^ laliam êd-dâny.
Mouture, ysr^iafm, ^^^.^^■^
tcUahyn (F. BROYEME^T).
3I0UVEMENT, <i5^ harakah,
^'>j ^isr' taJiiyk.
Moyen , i3":'j^ i"''\'h '^r" ^^^"^^^-
— Par le Moyen de, v_^s;=>.^
l,c-moudjcb{F. Par rENTREîîI.sE").
MoYSE (n. pr.), ^---»'' Moussa.
il ,T .Mu, v.t^cs' harak.
— 11 s'est Mu , ^jJ r^r teharrak.
Mu ET, ^^1^^' (ikhrùss, i-'j=^^
(i k In uss , pi. , . > — - r=^ k hcrsàn ;
>.VJi zeyzouii , •Xj • è/>kcm , (ili-
OV-W - ^ I •
Aviw , plur. *-V) hokrn (en berbère
j!^y ' (igougùm, pi. (0-°t^l ijrgou-
gàmcnn.
— Il a été Muet
rass , ^ bakiim.
MuFFLE, isJCS. khanjuufah.
Muge (poisson), -iJ^v^ koliy.
lah , Lolieylah.
U^J^
A//,
Mule, J^xj bagldah, iaghalah ,
bàghléh, pi. v.I^JixJ baghlàt, Ini-
ghalàl (en berbère »j;,^Jj^-'j /J5-
serdounf , pi. ^^^ 1 ^j^ tysserdâlyn\
Mulet, Jxj /></(§'/'/, baghal, pi.
Jl*J beghul, J'*j' àhghdl, êb-
gliàl len berbère .«^^.wi âsscr-
doun , pi. ^f^J ).>j.*-^l zj.st/YAi/';/;}.
— Chargez vos MulcLs !
A3 X! ! Ll.s3>. luimmeloû ebghdl-
koum !
Multiplication ,j^-i (ektbyr,
teksyr, ^j^^ darb.
Il a Multiplié. ^^ katiliar.
Multitude , ï^-JLi' kethreh ,
kolhrah, kothréli.
^Iunitiotss, ^j^^ dckltyra}; ,
pi. O H=^-5 dekhyràt.
— de bouche, i^ i' ujàmcli^
pi. >Jl^Lo -P) îqàinàl.
— do guerre, jjUst^ djebkhà-
iie/i, pi. O J -s-^^ djebkhàiiàl.
.MuPHTi , r-^ moujly.
]\IuR, .Muraille, J=J.'-.=- //tij//,
pi. j'iaJ.^ hàyttàn; i=^^ hayll,
,».^ Aoii/, )w, 5onr, pi. )_;>-' <i^-
MUS
4i6
MYS
— Vieux Mur, j^j redem , pi.
^jij rodoum.
Mur (mûri), ^y-^ mec/ilouy,
^y;*^ mestouy, ^-r^l' nâddedj.
MuRAD (n. pr.), ^1^ Muurdd.
Mure, i^yioutah, pi. <Ly tout.
iC C-^ tout él-
— rouge , j^^
âhmur.
— blanche , ^J^^-^
■ >.i tout
êl-âhyadd.
Il a Î\IURÉ, -îs^ haouuit.
Il a 3IURI , i^y-^1 échtouey,
^.^i) imddiidj , naddcig.
3IURIER, >,JL'jJ! '-^ ^J=F^ <^'^'^~
djerah de-' l- tout, O^' Sj-F^" <ha-
guerét él-lout , s^_^— ^ ' '-5 ïj-^?"**"
sudjeruh de-' t- tout.
3IunMURE, j.— --• '^oJ temermyr,
jùJb lieder, hedr.
Il a Murmure, ^^^^ mcrmer,
jXs> hiidar, heder.
Musc, >^i\-.-' :nesk, s.*X-^
mechk, mouchk.
Muscade, ■^_,^3! j.^sr-'! ^rV-
f//'oî/3 êttayeb, êlgouz êt-tayeb ,
W'.^ia)) )J5 ■)»==> gueouz dê-'î-ieyb\
3IUSCAT (raisin) , ^aI». J 1 w^À^
a 'jngZi ^/- mesky.
Muscle {Voyez Nerf).
3IusiCIEN, i\^ a'ouâd.
— (chanteur), {V. ce mot).
— (joueur d'instrument), ( p'oy
Instrument).
Musique, às.\^y moussyqah, J!
âlah , àléh , ,J!.— *-J' vl& i'im ét-
teg/iurniy.
3IusTAFA (n. pr.), e ai:-^
]\Joustafd , Mouslafey.
Musulman, *^-^*^ mous/} m ,
U*"'» mouslem, pi. ^^«.4..l»ws mouS'
lemyn; ^^'-^ mournenn , pi. ^...^^•j..j
moumenyn.
— Les Musulmans , ^^—VT J.i!
àhl êl-îslâm'
Mutation {Voyez Change).
SIUTILATION, ^-^isA-J te(/ty\
>X~*~Ji_) lefsyd.
3IuTILÉ , Ç'^isfi.J ma(jiou\ J-.^.^
mofessed.
11 a Mutilé , «.1=^ qatlaa , -u!i
fassad , fessed.
Mutin (/^o/. Keeeile).
Mutuel {t'oyez Réciproque).
Mutuellement {Foyez Réci-
proquement).
Myrrhe, J» mourr.
RIyrtE, ^\ as, jWj ry-
hûn, rii)Jiâri.
Myry {Voyez Impôt).
Mystère, Mystérieux {Voyez
Secret).
4'7
N
N, celle consonne de Talpha-
het français correspond entière-
ment au noun ( .\) y quatorzième
lettre de l'ancien alphabet des
Arabes, vingt-cinquième de leur
alphabet moderne, et dix-sepiième
de celui dcsmog-hrebins, .\'^ noun.
Nabot {Voyez Nain).
Nabuchodonosor (n. propre),
r'-iJ-i-srf Bakhtcnesstir.
Nacelle, JIj-L^ s^ndàl , pi.
JiL^ senâdel {Voy. CaNOT).
Nacre de perle, ^ àJ-^ sa-
daf , p!. ^^ 4 ' ^~^ I ùsdùf.
Nage (subit.), {V . Natation).
— A la Nage, pjJ'j hi-'l-
C
Il a Nage, ^^s^aàm, »^amm,
sabali , aIi— 1 êsteled.
— Il Nagera , >^ ycu'oum ,
ya'uunt.
Nageoire, ^^L=w djouânèli ,
g ou à ne h.
NaGEL'R , >^-^ a'duuuùni,
NAYL(trib. del' Allas;, Jj'-O'ij
Ouldd-Nâyl.
Nain ,^i_a— ^_,N_3 (jainliunr, plur.
ij^'jir^ i]""il'0"iyn: jj^^j oiiclic-
foiin en berbère Jj'i« oiiczzy/,
pi- jj^j^J îyoueziàn).
N A ISS A N C E , ï ^':L oiilddéh , ^ bL»
mylàd , ^j!j^ Ttwulotid , S^» ouilàd,
^yy ieoue/iotul, J..L>> nioulad, rnou-
ied, J.Joj' toitlyd.
— Le jour (le la Naissance du
niylùd en-
vM
Prophète,
Naby. ^
NaPIITE, li— ' Jiaft.
Naplolse (V. de Syrie), / -'ji-''-'
Nàb/ouss, Nâljouluuss.
Nappe de table , i.'^ melàyah,
melâyéli , pi. O -J-i-» melàyùt.
N A RC ISS E , pow fj iHirdjiss , ner-
djess, nerguess, ^j ~^' nesry,
ouerd él-âhyiidd.
— jaune, i}»}^ lumzaq ^ L?j^'
banzaq.
NaRI), j^j-0,j it(iid\ii.
Narine , ^^isr~* nwnkluir, plur.
1 j=i.'j-* menâkher {l'uyez, Nez).
Narrateur, .!*^:>.=^l.ikàouat)\
pi. i^' . 0.=». hlkiiuitetYch;^* ' , ràouy .
S3
NAT
4'8
NAV
heky {l'oyez
Narration, ^
Histoire, Historiette).
11 a Marré, K^ A^/Aa, ^à-
khass, ^_J^j omssaj\Voyez II a
Raconté).
Nasillard, ^J^\ âkkann.
Ha Nasillé, *3^*=^ khamkham.
Pays Natal, ôJ^-^\ aIj beled
êt-iouelyd.
— J'aime mon pays Natal,
Aoii êl-heled êlly touelkdl fy-hi.
Natation, ^^ a'oum, eu'oum.
Nation, àX^ miliah, mellah,
pi. 'ZJ^ mellât; i^] ômméh, ém-
maJi, pi. i*-»^ âmam; i.^ fyéh ^
fyaJ' , pi. 'Zj-^ fyât.
National, i-'^^l p'-^ metiV êl-
ômmah, y^-^> beledy.
Nativité {Foyez Naissance).
NatoLIE ( Asie mineure ) ,
Jj^Ui ylnâdoul.
NatrOUN, (J^j-^^-' nâltroiin ,
»9jiJaJ nattroun.
— LacdeNatroun(enEgyple),
«flJaJ "àjy hirkél-Natlroun.
Natte de sparterie , s^^ has-
serah, Sj...^^- hassyrah, pi. 1^^
hosrâ , j--^^ hassyr, I/assayr {en h.
\^,AJjX} teghertylt, J.^)j:^=u ia-
guertyl , pi. Jlo^,^=a^" tyguerlyâl).
— Il dort sur la natte,
j.^.^rs-'l JsC o'j jft houe iiâyrn
aUâ êl-hassyr (c.-à-d. il est pau-
vre).
— Fabricant de Nattes, jLI:^
h.assâr\ pi. ^JjUi»- hassâryn.
Naturaliste, ^xJis taba'yy.
Nature, ^*-.^-!= tehya'yéh, te-
bya'yah.
Naturel (subt.) , ^}= toba ,
teha' {V, Nature, Caractère).
^
— (adj.), ^-^-:r^-^ (abyayy,
.^h teba'yY'
— Lallberlédulangage est Na-
turelle à rhonmie, ,.)'-^i !>•> \^
c)' ■
harryét êl-lissân hye tabya'yyét êî-^
ênsûn.
— FiisNatureirr.lLLÉGiTiaiE).
— Parties Naturelles de l'Hom-
me {Voyez Vei'.ge, Testicules).
— de la femme (/'oj. Vagin,
Vulve, Matrice, Partie).
Naufrage , j -*"^-' ieksyr,
,'.*vA«Jl înkissâr, ^j^ gluircj.
— lia fait Naufrage ,^^-J te-
k lisser.
CombatNAVAL ,^^^■^' ! ^'^j=-
harh fi-l-bahar.
Navet. ^>-à — J lefi, lojl.
M.
^KJ
NEG
— Je JSc sai
is pas, ^i>^y,\ '^
ma araf-c'y, cT^j»^ '-^ mû hu-
raf-chy.
^fjir^\ .J^xilM ri Icjl êl-malifuw:
ISavi.iii: <li' tisserand, t^^
ma(/vii(/ , i^y ncz(/.
ÎSavioaui.E, ^à*~.M Jj^ sfJicl — Ne le fais pas I ^ iXu^ U
cs-sefr. ""' i" mcl-Jiou-c/iy !
— Ce (lélroil esl partout iSavi- j — U iS\i que cela , Ijji ^j i)
gabie, iL' Jo^^ ijZ^j\::J\ !ijs ^^-^'" hesshadâ.
Jtadâ él-ioui^hàz scfr-lio yesseliei II est !Pm; , J-^ oiih-d , JUy
koli-liuu. ! touelled, J>jJ5 dczcid , ^bj! ézdt'rl.
jNavigation, yi^r"-' yS^- safr Néaîsmoins (T. Cepenuat^t).
Li-'l-haluir.
Il a JSavkjue , ^^^^^ '-" j.iu- sâjar
hi-l-haluii , ySu< sujt'i.
xSaVIRL, <^>y> merkeh, plur.
Sw^li..-» meiàkcb; à^-Ju^ sefynali,
^_li^ (hiijuj, (lieijof, che.qef (àL oii
le fr. esquif;, [)1. ^^fj-^^ cJictfouf
(en berbère ^^^^^ cheqaf, plur.
^jiLL. che(j(iuj)^ (/'. Vaisseau)-
■ — Navire à deux uiàls, "J^-^-^
chittyali , i^^^ rliayllynli , (J^'-—^
hattâch (d où le fr. jxitache).
— niaichand , »o,,'-! 4^
cheqrj Lùzeri^àn.
]Sayl iribii d AlV.j, Jfl' :;y_j
jNazaretii (bourg, de Syrie), luttai.
T6j^\} ISâssarah, Hj^^ Nmsiiié/i. JSÉGA'HI, C ^^=,^ nionktry.
Ne (part. nég. , (T. Non). Négation , ij^.: hoknih , j^''
Néa>-t, ^V Icï-diy.
— Il a réduit au Néant, ^.i^vUs
hallak , Iie/hikiVuy. Il a Aneanti).
Nébuleux , *.jU- mogheyyem.
Nécessaire, ^jâ lâzrm.
— U a été Nécessaire , /»jJ /a-
zam , lezcm {1 oyez 11 a Fallu),
NéCESSAIREMENI, ^j.j!^ Le-la-
zoum , ^^yj\i bi-'l-lazoum y y^i
Iczent .
Nécessite {l'ayez Besoin).
Nécromancien(/^. Magicien).
Nedjd (province de T Arabie),
J-sr^l én-Nedj, éii-Nc^d.
Nef d'égli.«c ou de mosquée,
.-J^blb Mùltch, pi. o'J=^ Le-
— J c N e V eux [)as , -^ -•■>•■
1. \
ma Lcryd-diy,
âhobb-clty .
cr'
inkiir.
11 a Négligé, ,\jii. ghafal , jJsc
I a'ttiil, ^'y^^ èslehczâ , ^^ ferolt.
Négligence , ^j^^ igf'fàl-, ^^
ghajléh.
INégligent, ^^s- glLiifcl , ,j^^
ghafelân.
Négoce {Voyez Commerce).
Négociant, ^^-i tàdjyr, td-
gyr, tàguyr {Voyez COMMERÇANT,
Marchand).
Il a Négocié, »s:-' taàjer{Voy.
11 a Commerce).
Nègre, ^_j*-' âssuuad , plur.
»'i .— suuilà i ; î-'î-^j oiisS)/, pi
^U^j oussefàn ; .X^a.'bd (en ber-
bère oJ-^l àqly).
Négresse, bj^ souda, i^o^iUî.
khâdeméh, pi. jJ,^ khcdem , k/t»-
dom (en berbère o^^uJ taqiyi).
Neige, ^Ij /^cA^', ///cA^', ihelg,
ihildj (en berb. J-i j! êdjil , âdfel).
— Blanc connue Neiee ,
^^ '^'j (Pnf ' ^l'y't(^(l^ 2^'J èl-iseldj.
Il a Neige, ^ ilialadj , tha-
iag, tscihidj. ^
Nenufar blanc,_^jj neoufar,
^y^ nyluufav.
— bleu , j^--^^ hachnyn.
Nerf, ^^j^-euni, pi. ^/^^J^ ou''-
tou(j; ^^JijS. a'rqoub, ^.^.^^^ a's-
huh , pi. y, ^.oi eu s}i (en berbère
\y âzâr, p!. ^>'j;Ji-.^J îyzuurân).
— L'excès du vin affaiblit les
Nerfs du corps, J_.-«JI 'iji.^=s
Nt:v
j* — ^-r-^'- ^f
kairct êu-nebyd terkhy eu'sb él~
djessem.
Nerveux, «w-;^'^^*-' ma'ssoub.
Net, ^--eJ nuddyj, ,^_^^:f^
neddyf, naddyf, ^ -r-o sâfy.
Nettoyé, .^ çi_j-Ji~* mandouj
{Voyez Lavé).
11 a Netioye, .^j--^^ messèh,
^ già) naddaj, neddej\ ^i-.' naii'jd
{l o)ez 11 a Lavé).
Nettoyage, Nettoiement,
.^-»w> meshh , _^-v**..sJ temsyh , iJiJo
tuKjyuli {Voy. Lavage)
Neuf (nouveau), (T. ce mot).
— (nombre), i^.^^ tessali, ies-
sa'aJi, jt»^ tessa', Jju^ iessou'd
(en berb. ç-j^ deza\^^y teza'ou),
— Neuf à Neuf, ç-l-V <>'-^"
lasâa iasda'.
— Neuf cents, -^."-^ f!-^^ tesa'
màyéJif .^~^^x~^: iesa'myéfi.
— Neuf mille, ^^cî^i»^>^ te-
sa t-êlàj.
— Neuf dixièmes , j -i-s-l >t~»J
lésa âa'cliâr, \^^ ^'^ tesa' ou-
chour.
Neuvième, s.-Jj tàs.é\ tâssi',
tém. -r> — x^'j tassa 'h.
— t^n Neuvième, >^i fousea'.
M\£U, J..ji^ Jtdjyd , plur.
.^blia> fiafàdàn; j^\ ^.^î ébn
ME
421
âk/iou \\\. n m. (Ils du IVcrc),
(en l)_'rbcre -^' , r-— > riiyss-i^finû);
sœur , (en berbère ^-g^*^ vT^"
mjss f uuuueUeniah).
^I,Z, ►--:i. ,aj nidiiiikli) r, .'.3r^
mounkliùr, miiiUiùr, j^^"' mcna-
liher, pi. ^'J^ manàhliei ; y '
<*'///", |)i. ^^ j-l l'ttiiif. èiiùf; ^^_^
ityf; JU.:L kliâchcm , pi. ^ Ji-:i. klic-
cliàiii ^cn beib.vO,y.-) lanzait, pi.
«,!}ji ènzàicnn; ,-j:^ khunfour).
iSl ^\ lô , Yj uu-ià , oiie-là.
— ^^i ^raud , Ni petit',
»--io ^j rvo J Ai kehyr, ou- là
suglir) r.
— Ni Lieu, ^i mal, i-i- Y. rvà. j
/a kheyr, oue là cherr.
]SlAIS, A-JI J^'i qalyl ên-nyeli
(Fry. Imelcile, JSigaud).
Niaiserie (A'. laiBÉcit.LnÉ).
Il s'est Nif.HK (/'. 11 a fait un
Nid).
N 1 U , r^ Ou'si h , 1)1. , ,i »i^
ou'i:/iaiii h.
— Il a fait un Nid, , r-**^
u'cfidi h , , , li^vZi. fiacliicli.
jSiÈ(,E, ï_V_^ hu/yiJa/i , pi.
vJI^IA-Ln. h(i/j(j(it; «^ 1 v«;^^ /r/^/
âkliou m. h m. fille du frère),
(en bei b. -^l jr^.' îyless-îgliiui);
s.!^^) sJ:,^' Icnl-ôkh! ffillc de la
[ NOC
sorur ; feu berbère i^.o , v~JL)\
^v. ^^ .. ..
îylyss huuoiicUemah).
Nié, («X-J.^ nuiiikour.
Il a NlE,^V_J nukur.
Nir.AL'u , jij^ I JJ.3 ^-j/j/ êl-
lii,l<i<ili , i\jJ!\ JJj> r/a/)7 ês-che-
iàrah {Fuyez Ni Aïs).
Ninfl.), J^ i\y/, Jr-M^.^f
laJiur cn-Nyl , js:{ lahar.
— La crue du Nil a éic com-
plète, J^l U'j uuàjà cn-H^yt,
li'_j ^^ J~^\ éit-Nyl kàn ouâ-
fyùnn,js-y\ 'iij oi/ufd él-lahar.
NlSAlS {Voyez NysaM),
NlTRE, >.i lu natlioun^
:^,L)! !i ^-U /«/"/// (lé-'l-Làroud.
NlZLAH (ville d'Afr.), ^IjrJ'
éii-I\tilu/t.
Noble, ^^__^ J- chcryf, plur.
'j.^ chorfà, c/ionfà.
— Le plus Noble des hoiiimes
est celui qui es', ulile aux lion. mes,
^-,U) >»-2_Jo ^A j-,Ul
àtlicruf ,'n-iiàs nu II )cnju' eit-
v^^'
NobLE^Ml, .^ -.-i- t/ioj, clicrf.
Noce, / r-j=- ou'iss^ uu'rouss,
e /r5.<, c/i /^-f.v, '•" is, pi. V — • -y-
ou'roiissù/, cu'rcssàl leii b< rbcre
1 1 ji^ tliemghùiii).
NoCTl-P.MK, 'J-J/'-j/)/.
NOI
422
TNOM
NoÉ(n.pr.), ~y Nouh,Nouah.
Nœud, Ait a'qd, a'qod, tXis
eu'qdahf pi. AÏC' oii'qd, oii'qoud
(en berbère ç,-^r:.^ thyersy).
Noir, ^^^1 âsouad, êsoued^ fém.
\iyM souda ; ^y^ 1 âkehal, ékehal,
âkehel, J-^ kahal , fém. y^J^
kahluh (en berbère ic y> 1 àberkân),
^Oj.>iû dâbrikun, fém. o^j^J
iebrikcni).
— Le Noir des yeux (/^, YeuxI.
NoiRATllE, j.b^\ dsmar, ^^.^^a
motsaoued , ,J.sr\^ motkehel.
Noirceur, ï^)^ souàdéh ,
Suuâdahf JysH kohoulah.
Il a Noirci (v.a.), «5^ <iaouad,
jjâr kahhal.
— (v. n.) , ^j^\ êssouadd , J^ '
êkehall.
Noisetier, j^aiJi "ï^s^- cAa-
djerat et- hendoq , chagueret êl- hen-
doq , jjj Alsv 1 1 j ^j^^ chadjcroh
dê-'l-bendoq ^ ^*_\~J1 '^ Sj.^-*" ^(7-
djeralidê-l-bendoq. ^ijJjJl ^^sr-*"
sedjerat êl-hendoq.
Noisette, ^3*-^^ bendoq.
Noix, Ï)^ djuuzah, gouzah,
\^ djouz , guuz^ pi. j '_j^ ' êdjouâz,
êgouâz; \^S=> gueouz, goiiz, y^f
gucrgâ'a.
— muscade , ^._^-J=Ji j
dfouz éi-tayib , cl-gouz êt-iayeb.
teyb, V.
!i
J'
qiieuiiz dê-^t~
^ djouz leyyb.
.J' êl-
— de galle , i.i-vsî> a'asfah, pi.
^^^^£0 aasj {Voyez Galle).
NoLIS , (jpj-» uouloun.
Nom, *^' /j/7?, ésm , èssem, pi.
U— 1 êsmâ, -^'.-vJ «^^«^/(en berb.
iv^-l /Vm, pi. ««'.^•w^i îsmâouenn).
— Au Nom, *»~J bi-sin, *^'j
be-ism.
— Au Nom de Dieu, »lîl *.^J
— Quel est ion nom ï
v.*X ^ ^—i ^_°rf kyf îsm-ak?
s^^Xs-w' f r;'.' êy-ch îsm-ak?
Arabes Nomades, (j'-^_;^ our-
bân (F. JjEDOUIN).
Nombre , J! J-s- a'aded, pi. ^Lvt)
é'dâd.
— Ils nous ont accablés par le
Nombre, U^^ la^jK-j iekûtheroû
a'lay~nû.
— En petit Nombre. J-As^ti/^A
Il a Nombre (/^. lia Calculé).
Nombreux, j^.*-^ kethyr, ke-
tsyr, fém. "?^i-^ keihyréli , kcisy-
rah; ^^^ added, -V.-^ a'</^'r/.
Nombril, 8;~. sormh, serrah,
pi. OU--' sorrât (en berbère -k*-o
tsymctt, pi. ^;; ^çJ isimittinn;
i^j^xsr' tedja'houi).
NoûIMÉ, ^**^ mossemmy.
NON
423
NOT
Nomination, ^-g^ tesmyéh , Nonchalant (F. Négligent).
tesmyah. I Nonobstant, ^.^'^J ou-lou-
\\ a jSommk , '-*-w semmâ. kân.
— Comment N(imnies-lu ceci? I Nopal (arbuste), j^^ sabar,
lij) ^^ ^--r- kyf tessernmey j^^^^ ^j^ chadjar ên-missdr ,
nadàl' ^^ -y— J s.3^ kyef tes-
semmy dy7
— Comment le Nommes-tu?
Jsvwl Ism-liou ? ■Jy"' ^_9^ kyef
isni-hou ?
— Je me Nomme Joseph ,
^_^y_ <-*—' îstn-y Youssouf.
Non , y /a, V^ inâ ^ J lam ,
Y Y /«-/â (en b. s'j iuùli,j^ nuer).
— Ne (lis pas Non ! V Jyi-j' U
wrt tc(jOul là I
— Viendras - tu ou Non?
(-=sr' J ji çS-* fej/j ac»u A/m /e-
^).
— Non je ne boirai pas ,
J:^i y^ l^ "is Ici ma nccJicrob-cIiy.
— Sa bouche est celle d'un
honnête homme , où le oui est le
oui cl le non est h- non , *3 .^J
le-hofuunim cs-sàlèli, a'nd-lio êyouà
na'am uu-lù là.
Nonante(F. Quatre- Vingt-
WX;.
lNcnchalance {f^uyez Nlgli-
iENCE, Paresse).
C^j-oJ) 1^ iryjr ^J^^ scÂjerél
kermous dê-'n-nassard (m. à ni.
figuier des chrétiens).
NoRADlN (n. pr.), (ro/, Nou-
REDDIN).
Nord, J'-o-i. chemâl, ^y^-.
bahry^ y^f^ djouf.
— Vent du Nord , ~ h=s. djerdj,
djeredj y gerg, ^ViJL chemâly.
— du Nord-ouest, ^__C^U^ se-
mdouy, samâouy.
— du Nord-est, -^/^ ^T'
cherqy medjerredj , cliarqy moudjer-
redj.
Nos (pr. poss.), {l'uy. Notre).
— Nos livres , U&L^ v_,-Jl5^ kou-
loub meta-nâ, \^ kuutoub-riâ.
— Nos âmes , 'J-w»aj ' on fous-nu.
Notaire, jJIas >va'JL chahed
adàluli, pi. jJl-^£. AAi^ clioudhid
a'dàlah; ^:>^Ji u'dde/.
Note, i^^ a'/àméh, a'Iiintdh.
lia Note, ,v*i ù'alam, *~.,
rassam , ressert.
Notification , ^^! ilàm.
lia Notifie, Js, a'/Zurn, r>i.!
âkhbar, y^r"^) êslukhbar.
NOU 424 NOU
Notre, 'j -nâ, W lé-rtà, ^'^^l^ \ NouRUISSANT, O-^.'j <lâytt.
dvêl-nâ, U-s-^ bela-nâ, ^'J^ 1 ISouRRITURE, i**i; Ki'amah,
metâ'-nâ^ Uc-<JJ /;f/oj/'-/2a(en ber- j ta'améh , iJU~& u'aychuh, u'ychéh
{Foyez Alisie^ît).
Nous , ij^ nahana , iialiann ,
Noire mère, 'j^' ômme-nâ. \:^\éhunâ, âhnâ,^:^ Iiannd,^.:^
Notre maison, bjb Jâr-nâ, , nû^„^î (en berbère ^^^ nuiikny).
— (régime) , ^
bere c-^'' l'oukny).
— Notre père, 'j^I âbou-nâ.
'~JL_X~_i béyt-nâ
— Noire armée , lJ^>w.s «'as-
— Yolln votre porte , et voici la
Noire, ^Ij ï^ jj a^V v-t>15 </â/c
hab-koum , ou-déh bâb-nâ.
— Voire ennemi est le Nôtre ,
'J«J^ S'-^-s- a'iIou-kouma'(]ou-nâ,
NouAYL ( tribu d'Afrique ) ,
Jj Lj Jj Beny-Noouâyl.
Noue, ^Ji»^ maaqoud.
II a Noué, Aie- a'aqad, a'qed.
— 1 1 Nouera , ■X&xija'qod,ya'qed.
NouEL'X , .^1^^ j<iS ketsyr êl-
ou'qoud, kelhyr él-ou'qd.
NOUREDDIN (n. pr.), ^Ji,•^^^^
Nour-êd-dyn.
11 a Nourri, >J^li» qâti, ,**^ hadâmela-nâ.
ta^am
na.
— De Nous, 'j -nâ.
— A Nous, U le-nâ, li-nd.
— Avec Nous [/'!)) ez Avec).
— Nous écrivons, ^^^^^ nektob^
v_^)XJw« menektob, L^vJ itekteboû.
— Nous avons écrit,'-wvO Aa/a3nrî.
— Ayez pitié de Nous! '-^=m'
érehm-nâ !
— Pardonne- Nous! '-J ^^'
êghfour le-nâ !
— Donne -Nous la permission !
Sjlsw^V UJas-l âtty-nà êl-êdjdzéh !
— 11 Nous a battus , -^' y^ da-
rab-nâ.
— Ceci est à Nous, Ui JU Lvs
— 11 Nourrira, ^^io yqoutt ,
^*JaJ ytla'um.
Nourrice, iJ_b dâyah, dâyéh,
>o^ dyah , dyéh , dayah , dayéh ,
— Nous-mêmes {P'oy. Même).
Nou^j-Maheoub (monnaie d or
d'Egypte), (K.Demi Mabboub).
NoîJS-SouLTANY (monn. d'Al-
ger), {f^oy. Demi-Sultanin).
is,\Jlajteddâa'ah,i^Jsjrettâah,i^j \ Nous-13ouDJOU (monn. d'Al-
retld'ah, i-)}Sj rcbbâyah, rebbàyéh, : ger, en argent, qui vaut 90 cent.)'
-wJj rebybafi, rebybéh, (en berbère ^^y Tj nouss-boudjou.
^.Lj tessottoud). ■ Nouveau , >V.J^ djedyd, gue-
-NOV
4a5
MI A
<î)(l, fcni. i^J.^-^ (Ijciyduli , gne-
dydt-li, j)l. ^_\^ (Ijiniduiid , gou-
duiul.
— De Moineau, J^c a'oud ,
a'oucd , ^} (lyddihin.
— Nouvelle liiue, ►_o.-i3i jA
doiiel vl-quniar [Voy. (>rois;;aMl «le
la Lune).
iSoL'VELLE (s. f.) , «^.v^ Uitihar,
pi. vJL-'i^-^ klie'jouràt.
— Quelle Nouvelle y a-t-ilr'
ry^ ^ ^ ^1 êy-ciiy kfiuLur ?
v^_>. , il êi:h kjudjar?
j ■ \^
— Il n'y a pas de Nouvelles ,
rvà. Jl i^ U nui fy-hi chy Uiabar,
jy^ iTt^ ^àfy-ch khabar.
— Avez-vous des Nouvelles?
j^ ♦S jCs, a'nde-koum khubur?
— Ne nous laissez pas ignorer
les Nouvelles ?-^'_'l,a.»^'-^s ^jù "il
là tegJiejb a'ii-nà IJiehuun'if
NovKMP.riR, î'i-M^^'
tecliryn èl-lhàn\, j:^ il lJ^-T^ ^^'
r/ir}ii èl-dklirr, ,^ls lialour, •»;'.»
Itàlour, , ,_•») iioucnher, ^~)^
iwuouenirr, , »~." r— '<o nanfnbrys.
NOVLNAIRK, -^-'--o trssàa'y.
Novice, *)x~* mola'a//em.
Noyau, , Vj bezi-, s^ /f />// ,
♦.cac- u'dduni , s^^^iî qalb , is*^^
<y 'd/fmufi , a \ljcméli , « '^ueméh.
— «le «lallc , UJ rtff>;/,/ , ruauû ,
•*-,-'.|*J nruuàyali , ncoiu'i^éii.
11 a NoYE , ^^y^ g/i(jrri;n.
~ Il s'est Noyé, J^V g/iorat/,
ghoirti, \^ ! ^J ^^ ,//>, ^/,,. 7.^^j_
Noyer farhre), -,.3^! 'i^^sA-
cluidjcnit èl-djouz, rlitigiiérrl él-
gouz, j^:^=i}\ V^ ijzsA' chadjevah
dê-'/gueouz, jSi\ 'j ï^^sr- sadje-
rali dê-'l-giiroiiz, \^:sr^\ ij^:^ se-
djerat él-djintz.
eii'ryàn, féui. .^->'j/' u'/yànéfi ,
euryunali; ^j»^ mu'airy.
— Nu-picds , (j'-::^ hafyàn ,
^'-^ hdfy,
— 11 a él«i Nu, ^jz a'ru ,
arey, ^j*^ ic'airii.
— lia mis à Nu, ^j^ a'rrii ,
a'rrey , isJj zalhilt.
— Tout à fai l Nu , ia- \) '■> .s \jjC
u'iyàn lic-'z zill.
N U A GE , JJ ^sr^sihàljuli^schùhf'h ,
soliàlxili , pi. s > -ac-~' scliùl) , saJu'd) ,
xu/itib, O J sr^ scliàhàlii-^glify-
niuh , g/iryrnrh , pi. ^^ g/ieyni, *\ù
g/i)à/n (en berb. i-X~~' ihsyguc/ndi,
Jjî— I éssyg/tnc'i).
— L'air est rempli do Nuages,
^oL> io> liuouâ moushuym.
5.;
NUI 426 xNYS
Nubie (pays d'Afr.), i.-._j«Jl | J-^Ub Z^/'-V-/^/, JJ! ^ fy-l-léyl.
ên-Noubyéh, UjJi ùXi Leled en
Nouba.
Nubien, ^y nouby, pi. v»_,'y
nouh , UiiJ noulni.
L'âge Nubile , C'aJJÎ e7-Ze-
Icugh , êl-balough.
— Elle est Nubile, ç-_J.lJ!^J^a
//)-« fy~'l-belûug]i.
Nudité, i^j=- o'ryah, eu'ryéh,
y^f- d'rrey^ i^j zelt.
Nue, Nuée {Voy. Nuage).
Il a Nui, ►.^:i' darr, clerr {Foyez
11 a fait Tort).
— Il ^u'wdL ^ j-^i ydderr.
Nuisible,. '-^ dân-, , . '.^iJ durer.
Nuit, <i.U leyleh leylah, lylah ,
lyléh, pi. O^J /^//a^; J-J /ej/,
/j /, pi. ^3' J leyàly.y^'^ leyàl{cn b.
JajJ zj//, Ja^==5J> degguydd, ^\ idd).
— De Nuit (/'. Nuitamment).
— Cette Nuit, J-;^i5l J-^ a'«c/
él-léyt icn berbère '-iii îddâ).
— Pendant loule la Nuit,
J..U1 J^ toulêl-léyl.
— Il fait Nuit, y.^^3 yemsâ.
— Il a passé la Nuit, ^j bât.
— Où passerons-nous la Nuit.''
êlianâ él-leylah fdyn râfiyn nel ât?
Nuitamment, bî J leylàn, ,
Nuitée, -.j:^-.: iyi.
Nul, ^^\^ là Ahd, w^^î U
Nulle part, «.^c»^ a^I ^ 'il
là fy âlid moudda.
Nullement, Ji3 ".j \ Jd-bi-'l-
koll, UJ! 'i! /a êtbelânn, <iJ:Jt ^ /a
êlbetah [Foyez Aucunement).
Numération , w-'-^a.- hissâb.
NUMÉUO, **-» resseni , pi. (J_»^i
roussviirn , ij^gi noumréh, noume-
ro/i , ïf^ noumrét.
Nuptial , ifj*^ ' ?''-^ /w^M' êl-
ou 'roi/ss.
Nuque du cou , '— i_3 fja/cî,
i.^jj 1 ijÀ.} noqrat êr-roijbah.
— Coup à la Nuque, i^JsXi.
cliektlyah,
— Coup du plat de la main sur
la Nuque, t\\ zezzah.
NuTuniF {Voyez Nourris-
sant;.
Nutrition, «^.i' texhyah {V.
Nourriture).
Nymphéa (pi.), {V. Nénufar).
Nysan (huitième mois de l'an-
née solaire des Orientaux, répon-
dant à noire mois d'avril) , jj'-**^-'
ssân.
42 7
O
O, (Clic vovclle (ic ral[jlialnt
français n'a pas de corrcspon-
daiile dans l'alphabet arabe ; mais
on l'exprime par le signe appelé
(himrnah (j, place au-dessus de
la consonne avec laquelle ce son
s'articule.
En conséquence, ce signe placé
sur iV///" 1), de celle manière l,
lui donne la valeur de ô long :
lorsque le a'yn {<>) en est ainsi ac-
compagne fç-), il prend alors le
son d'un o guUural , presque sem-
blable à notre eu françai-^.
Du reste ce signe , comme lous
les aulies signes-voyelles, est tou-
jours négligé par lécrilurc vul-
gaire.
o: (inle.).)V.J"' '-r.'nZ/o^'i/
fem. '^^--)i iiytltà; c} èy!
Oa.SI.s , ~'<. .M clouc'ih . ni.
sI.^'owL'' cloiiàln'il.
Obuao inionl. près île rrémc-
cen), -'Jx,M cl-O'hhad.
II a Obéi , ç-lL tiVa , p'.Lj! ên-
tà'd J'oyrz 11 a Clde}.
— Il Obéir.!, Ç'Js) yltou\ >i.sJ=j
ytfy a.
Obéissa:sc.e, ic-li^/âV///, j.^li=!
tttaah.
OBtKSSAlST, ^AL iùy'.
Obklisque, xL^ messalliih^
pi. J'-^«^ messâl ; ïiJl iirèh , Jao£
a niuud {^P'oyez Luxob).
OBLiucde iletles, (V.-^^ '^(Ji) "^
g]iâre<j fy 'd-deyn.
— 11 a été Obéré, ^.'-0 1^3 "^vfr
gliaraq fy \l-deyii.
ObeYD (n. pr.), J--.- (yiic)d.
11 a Objixti: , JjU (/à/uil,
J'J
^i c'terad.
Objection, ^l-''^-- nuKjdhclah,
iiiuqàl/cléh , i^l^^l îtiràdd.
Objet, -.i. chy, clicy, ^^^-^
hàdjèJi, hàguéli , j-»^ ânir.
— Souviens-loi de l'Objel dont
nous avons parlé , vJl^i ^^XJw3l
. 3 1 jb" ji y^^y ^
t'flrkcr t'/Ut' fy cl-ànir èlly kelkm-nd
fy-hi.
OBS 4
— Ne parlons plus de cet Ob-
jet, Ils ^p\ J^ Jyi-J '-' ma
neqoul- chy âkthar jy liadâ.
— Euiporte les Objets que j'ai
vendus, ,*-v^ J' ^' ^^i S~^
chyl êl-haou Aydj êlly ha't-Jiuum.
Obligation [Voyez Contrat,
Contrainte, Devoir).
11 a Obligé (forcé), »-^! êJj-
lar, é^bar, ^€ kalliif, kcUeJ'J^.
11 a Contraint .
— (fait du bien), ^w.v.*;i.) êhs-
san.
Obligeant croyez Bienveil-
lant).
(oblique, ^j\ '" a'âuucid/',
a'âoueJJ , u'âouag.
Obole , -\) A^w djedyd, guedyd.
Obscur , ^y^ wedluum , mad-
hum , *.Ui* mozzallem.
11 a Obscurci, ♦■Usi êziam ,
êdiam.
Obscurité, /^ zalàm, zc-
lùm , de/dm , dnhini , , ^-Lvl ês-
sellès, JJb z(d/, zcll, dalj , dell ,
i^Js zuiilméh, duulmah (en bcrb..
/w-^v) te/àss).
Obsèques (/^.Enterreaient).
Observateur , vls'-U meruî-
zer, menàdder.
11 a Observé, ^Jàj naJdar ,
8 OCC
nazzar, jr>\j itàddar, iiâzzar {Voy,
Il a Examine).
Obstacle, «-^ luena.
Obstination, (r^-UI "i>^y>>^
(jussuidiét ér-rûss.
O HSTI NÉ, j~— \_xj m ouk hess ,
muakkiss , /r-U-' -srn***^ qassyh êi-
C
rass.
11 s'est Obstine, ^J, _^,^
(jassali russ-no.
Obstinément, (r-li-^' "i.::!.y^
licijassouét êr-râss.
UaOBTEMPi RÉ(F. 11 a Obéi).
Obtention, J^ nyl.
11 a Obtenu, J'j nâl, *Ij ùs-
lag.h.
— Il Obtiendra , Ji^-^ynd.'.
— Elle a Obtenu , à force d'in-
stances, ce qu'elle demandait , U
ma talabél Iiya le-kelhrél êr-roghb
nâlél-ho.
Obtus , 'f 'j-'^ madonâkh.
Obus, ^j^ qombaruh.
Occasion, ^^J'i forsah, for-
séh, ^^y moudjebah ^ moudjebéh,
ijs^y) moudjedah , moudjedéh.
— Vu me les enverras par !a
première Occasion , * ^s-^y
9^
u
occ
terseî'Jiuurn lyl-y nui àouc/ali mou-
djebah.
— Profite (le l'Occasion !
i-^»i.l ^^V^j! cmsik êl-forsali!
i^ysè\ ^JiAUi êmlik cl-forstth !
L'Occident, w'»*-'' ct-gJiarh ,
^_^»*çJl êl-Mugliirh.
OCCIDENTAI. ,
429
OFJ
Occurrence, JLii^î isLuihâ:
J uy. Occasion .
(3ci:AN , ► csH* IjiiJuir, Ixihr,
■^■:=^ ' j^)- I él-luthar êl-muhyt,
r^)^\ ys:^ \ êl-bahar él-kehyr (tri. à
m. la grande nier}.
Octave d'une fèie, -^-.n-M *.''.--
., • <_•
stili'-el-i'yd (m. à m. le septième
-.'^ gharby, ! de la (ele).
^ :j^ moghreby, mogharby, \ Ocum}\\L , ^V^" yi.L^ iecherj'n
y^,i}\ ^^ ^ nictà' êl-gliarl'. \ êl-àouci , ^ -'l) bnùah , hâléJi .
Occipital, ^Ji-i t\ajày. u^f.r-^^ ùktouhnss,y^.'s\ ô(/tott-
OcciPUT {T^yez Nuque). f"^r,y^\ ôktouLer. ^
: , , ^, , . OctONAIRE, j'v tliDumufiY.
Occulte, -i^ A//a//v, ,.,Ufi^ ,, ^^,.. .^^ ■"■ , ,..■'
' ^5 '•>- ' C-' •• il a OcTROYi:, ♦xj iia am {f oy.
khafyân [Voyez Caché, Sécret). H a AccoRDi':).
Occupation, J*lfA<;«///, c//o- I Odeur, i^^.j ryhah , ,J^
ghel, pi. JU-i' échgliâl, J«*-i cho- nechq , -^ brniieh, bcnnah , pliir.
.V^ bennn.
ghuiil.
Occupé d'affaires, J»__ju-v
mechghoul , ^j5 Itihy , \JhL^
mechltuun.
Il a Occupé, JjLI chaghal ,
Jil hha.
Odieux {l'oyez Détestable.
Odorat. ♦^ cJirmm, chinnn
(en berbère y^^} îytfouli).
Odoriférant {F. Pakfumé).
CftllL,
pi.
a ydun , >^_~& ouynun, eu yuun
—11 a élé Occupé, J^^l êch- ^^.„ ,,^,1^^,.^ J,^; /j.,^^ J^ ^^.^/^^ p,
ieghal, ^J /«/;«, J*;:-! êstaghal. .,Ji:^j Isyltàouenn , tsyttiiouirm).
— Je suis Occupé, ^-'^^ '-'I - Les deux yeux (/^'. YeuX;.
ênâ mechghoii!. — OEil pour OEil , J-^J ^^r:»3!
- Pourquoi vicns-lu (inand je ^r^^ él-a'yi balrl 'l-„'rn.
^. . . \ Il - I OEli.LET (fleur), \k.: ^i (wron-
iJcCUpe . ^' ' c- . / ■■ v-' ^ ;
jtiul , qaroiifoul , (joronfrl.
suis iJccupe
^1
'! .c^ J.
— (pelilc boulonnière ronde),
laniinà ânà mcchglioulldy êntc djdyP riJL~_~£ o jt/j ri <h.
OIE
43o
OU
OEuF, iv^.^J LcyddaJi , pi. qci.>_ Oignon , J.^ hassal, basï, bes-
heydd, haydd ; à-h^i be/tlafi, pi. -1=J sol, pi. Jl^J hussâl (en berbère
Z-gj//; ^'■9>- jJ 1 i3 Ji'Yji âouhiddé-'d- *J^ I éztym).
dedjâdj len berbère o^^^^j /ème- Oing (Fo/ez Graisse).
lélt^ tamelàJt, pi. j^-) -i.i.^i' iymel-
hUyn).
— Jaune d'OEuf, (j^--^ ' '-^ [;À-^
5u//« dê-'l-beydd , , f^.— ' '■^ jj^^
yj/is dê-'l-baydd, i=^il .'.i.^ .sr/a/-
êl-bêyi {Voyez Jaut^e).
— Blanc dXJEuf, i.-Ji iL-J
Z/jcî/^ él-héylt {Voyez BlaNG).
OEuvKE [Voyez Olvuage).
— 11 a mis en Œuvre, -»-\^
khadam.
Offense, b! ûdd, êdâ {Voyez
Injure, Tort).
Il a Offense , ^,^\ àdâ, êdey,
\^.^ scbb [Voyez II a Insulté,
Il a fait Affront).
Offert, ^-vio moqaddem.
Il a Offert, ^Â5 qaddam,y.p^
khayer.
Office (charge) , <jiiij ouazzy-
féh, pi. ,^ ^^y^j oinziiyf.
Offrande, q='j^ a'rd.
Offre, V->-i-' teqdym.
11 a Offusqué, j../^J 1 r^to (/«7T
êl~bassr.
Ogke, J^& ghouL
Ogresse, iJjti'gJtouIah, ghouléh.
Oie, 5'ia ouezzah, oiiîzzali, pl-jj
ouezz, oiiizz, ouzz ; uhi buttah,')^
ouezz , pi. (j5J_« ouczzoun.
OlKT, \^s>X= medelioun, ^^-^
modaJilienn.
11 a Oint, ^a^ daliann.
Oiseau ^j^h tyr, iéyr, tayr, pi.
J'„ ty^^^ i j^}-^ idyr {(tn berbère
j^^yldl, -fjj^^ âfrouk/i).
— U a donné la becquée à un
Oiseau, i°)-^j ra ^qaq.
Oiseleur , jUl? tayyâr, plur.
^lj\^)o tayyâryn.
Olsi¥,^^^^fàddy, J'Jaj batlâl.
Oisiveté, J'Jsj batidléh, bat-
tâlah.
— Ne vous laissez pas corrom
pre par TOisivetc, ' . ^
^^^
AawA-J
m â tejsedoûfy- ' /- bailâlah.
Okel, «sJ!^ oukâléh , pi. O^!^
oukùlâl, jb_5 oiikkâl , Ad.k/idn,
, ^ft Iiouc//.
Olive, ^^^'-ij zeytoun (en berb.
\^\\ ézemmout).
Olivier. ^j'-^>\ zeytounéh, zey-
tounah, ^yij^^ ^^ ^fF"^ ched'je-
rali de-' z- zeytoun, jj^^.jv-'î '-^ ^J^"^
!,adjarah dê-'z-zeypmn (en berbère
«JIj.^ .*jIj idzzenirnourt , pîar.
^,^V^.' tyzimmourjn).
ON 43i O^Z
— I.e nionl des Oliviers, — Ou'a-l-on dil M^S'i ^t. ^\
'~^j i*J= Tour-zéyiù. ey-chy <fàluûl'
Omar (n. pr.) , ••*£ (ïmar. — Que dll-on ? j^l^i-', J^\ éy-ch
Ombelle , Jk moudal/. ^''/"'^"'' ■
/^x (- . O ^CE , à^i^ ougyafi , ouqyé/i, n\.
U-MUILICAL, ..'h^ sourràiiy. __ , .-^ r/ u ^ r
rK,„-, .^. rTt- y/ ; ^-3j «"Cmi/; «^^Sjl t-î/wMOVw//, 1)1,
UmctiAGE, J^-uJ=.o madioul, _ ,;-^ '-^ • -^ ^'- ' '
n t , vJL'-3ji àuiiqàf.
mazloitl , J-Jà.^ mo'Jallel, moziil-
lel. (^NCLE palcrficl , ^-z, n'inm.
Il a Ombrage, J-Li zalUd , "'"'""'' !''• f -^ '^"""■'"' ^^'^ ''l'"^' s'-*
dallai, dollcl. donnesotivcnl par polilcsscelsans
Ombrageux, J-^-if- (^jcfrl -, P^'"'-'"*^')-
^îili^i. djejlàn. — maternel, Jl^ khàl , plur.
Oit. lit I II I. J"^ kliaoul.
MBRE, JJb r/é-//, rA///, cr///, "-^
zell, zlll, pi. J^ JWJ/, zelàl;^ Onde, <^_.^ moudjah, mou-
.^i-1 C.//J,., cAi;,,, ,/„/J„, (cnl^''''''"''"^^^"'''^''"'^'''^''^'''^^-^''^^^^^^
berbère J^ isyly). \ ^^'"'^'^ •'^' I*''^'^' ; '^^ '•^"■/^^^•
— Un'bon roi est TOmbrc de Onéreux, J-iJ ///,v/;/, /^^yj/
Dieu sur la lerre, J.. i^' JJ= ^^^"-^''^ ^*'^^''^^^"' I^'^^pi^O'^'aele).
t ^^ _ ^^ ^'-li ^WM pl.^-ia' J,Ai/]-,-, ,'iii'
zill Allah alà êl-àrdd ês-souUàn ,<r> 4,r. i M. i y-, ^ t.
el-melyh. , / ■ t "^
^ , ... ,, ""/O'Henberl). ^^l^Jr.7/e/•, /',7.7///-,
— UiTibres chinoises, J-à- , l • t . 7^, ' s
, T ^, " \n. \^^..^] ayrliarr/iii).
klieyal. ' O^ •• -^ -i
r^ I . , ... Onguent, ..yi-^ dehni.
Omelette, '.^^ a adjd. | t
Il a O.MIS , ^V /^ra/. , /rr^A. ^^^^^JT^ -'-^ ' àhad-a'acher,
Ommiade. (descendans d'On.- '^^'"^-" '^Z'^''' ^^ "^^ had-u\h (en
-, berl). j ^.j.) , j j7;/j-J,.//;/ïi(yf/).
^ ^ ^-^ -^ -^ —Onze cents, .w- _^J| ,;//
Ommyaii (n.pr.), A-^1 Ommja//. ^,,_„y.,,/,_
Omoplate, ^) lonh, loukh. \ _ o,,.,,, ,„ji,^. ^ ^\ \ y^ ^,^\
0^ a dit, y'j ijàluû, Uy&J 2a'- t'/zeri a' cher àlj\ chd a'cher âlj ,
mon, ^^U! J'i qàl cn-nùs. i ^^ ^M .it J.->.l éhd-a'ch ùlf.
— On dit , \J^sj yqouhû. j Onzième, y-Ls, ^'^-^ hàdy
OPP
432
OR A
.7' cher, fém. j^ 'V.-*'*^ hâiîyét
archer.
— La Onzième partie , J-sr-^'
^ r, C^ ^!
él-djouz êl-hady a' cher.
Opération, j~t>^ a ml, j-»3
fi'el, pi. J'-*3t îfuul.
— manuelle, ■^}-> J-o^ ami
hc-'l-yd.
Jl a Opère, ^ Jaal.
Ophtalmie, -v»i ramed.
W a Opiné, J^ Jmkam.
Opiniâtre (^^oj. Obstiné).
Opiniâtreté {J'oy. Obstina-
tion).
Opinion, . . . . h demi, zenn,
^^^-^3^ takhmyn , *^--^ houkm.
Opium, ^^-^^ ûfyoun.
Opportun, ^Uj^ /«jy/.
Opportunité, ^*1 à.^^ for-
sah lày(jah {Voyez Occasion).
(3pposé (Voyez Contraire,
Ai)VEusAU\E, Ennemi).
— Il s'esl Opposé, fpy^ (l'a
redd {Voyez 11 a Contrarie).
Opposition, rj^lj^ iarydd^
^^y tereddond {l'oyez CoNTKA-
RIETÉ).
Oppresseur, J'i? dàlem, zâ-
lem , pi. jw^JlJ? dàlcmyn , zhle-
myn.
OPPnESSION, «..lis zoiilm, Ajiîb
zoulméh , zoulmah{V. Tyrannie).
Opprimé, ^A^h^ madluum,
mazluum , v3».u-> mahlouss.
Il a Opprimé, ^Ij hahiss ,
J~h zalam ^ dulam , delem.
11 a Opté {Voyez 11 a Choisi).
Option [Voyez Choix).
Opulence, JU3! 'iJS kcihrèi
êl-mûl (Voyez IxICHESSE).
Opulent {Voyez Riche).
Or (mêlai), v^ -^^ dclieb, da-
hab (en berb. O-^ti-'j ouyrgJii).
— à vingt karals , ^^^ a>3
^Ir : ^ ^j:.j ^ =- ^^
deJieh meta' n'cheryn (jyrâit.
— Le noir et le blanc sont des | _ D'Or, ^3 daluiby, fém.
couleurs Opposées, jj^^f^V^ ^j^^. \ .^^^:) dahahyéh.
C^ *^ Ç'r^ ^L\^! ^y I pA I Or (part.) , Uî âmmâ , Ul^ ou-
êl-assouad ou-êl-âbyadd houm àmmâ. Sxi 'J! àmmâ ba'd.
à/uuàn iddàd li-ba'Jd-houm La'dd.
11 a Opposé, j^j'-^ a'dradd ,
a''drc Jd.
Orage, UiJ! ïÂi. cJiiddet és-
ch ta {Voyez TemPÈTE, C'cba-
GAN , Tonnerre).
DHI)
4^3
oni-:
--11 lait lie rOragc, t:à.5l SjJ
techedd ês-chetù.
(.J RAISON {Voyez PrIÈRE).
OUAN ,'V. (VAfl-.), jl^J Olihou-
rûn, Ouharàn.
Orange, ^J,'^ kdjyn.
— douce, J'^-J^f liorUqâl , boi-
te "àl , .\'^<^^*^ hortoîiqân, lotir -
tuiigdn, '--^ 't) b'-" '"h'""-
— amèi e , ^ ,'-> ndrendi , ^ ^
l'irendj , ^ ►- Iricndj , '-^ djymi ,
k^ ,L> nànndjah(cn esp. nnmnjtj).
— K.\ii (le fleur d'Orange,
v>', -•» rnà zaliiir.
Or ANC K, ^_5=F'j''' ""''^"'% f
^* ,'i! Idrcndjy.
Oranger, '-L^i '-> s^;^=~- j^-
djerah dc-'l- Trhynâ (m. à m. arhre
de Cliine) ; ^,'jLJ^M_^3r^ chadjur
é/-Bor!ougàn (arbre de Portugal) ;
ï f:s-- (Iiadjeral êl-Tchyn.
Orateur, J^'» muikellem ,
.,' d.— -o^-' mnlkellemùn , v— -^ -^
khàltch, •^-'^ khaUyh, s_^'J=^
hhetlàb.
n'-
.ji^ m/ -
Ordinaire (adj. , -
/<Jr/, mc'etàd {l'oyez Habitiei.)-
— (subst.), {Voyez II \r,rn'i)K).
— A mon Ordinaire (suivant ma
cou lu me , -•-'-£, ÇfSkyfaàdet-y.
Ordinairement, Bi'-*.''-) Af V-
a\idé/i , / - — ' ï--*-' be-u'àdêttn-
nâss {Voyez iJABITrEI.I.EMENT).
Ordonnance {T'oyez Ordre).
— Conformcmenl à noire Or-
donnance, ^J^'»/ ^^ovjv--' itc-moii-
dji'-h ànier-nà.
Commissaire Ordonnateur ,
, 1 3 ^ 3 dejterdàr, ^^ ^. \ v.j , re^ .>5
£■7- ôukelù.
11 a Ordonne (Vo;-. Il a 0>ai-
MANDÉ).
Ordre (/'. Commandement).
— (rang), ^_^ -s"//, p'ur.
ioj:.-.;» srfoitf ; à^j^ rnor/ebali ,
mrr/rbr/i ( Tojec ArrANGI-MENT).
— du jour, ^"j^} ' ^K>^i" êl-âwr
êl-youmy.
— Je suis sous ses Ordres^
i.^>ow >.J>s-* u! dnâtalillioukni-ho.
— Conformément à vos Or-
dres, ^_^j-'^ '-^ J^j -".)■ '"" ùmer-
toû , f^ y' b'.-iinirr-kouni.
Ordure, ib'j zâbeléh , zile-
luh , ^wj oiifsk/i , oufissikh, pi.
^'~-»^ àoussàUi, ôussàUi {T uyei
1 M MON dm. E,.
Oreii.i.e, >-' f''//', <?-'•? ^>-^
o;/r//i, ouzii^ oudcim. pl-^> -^ êddit,
èzân (en b. ^;^»--^ dmrzzou^h, pi.
.yil.V''' d'iirzzuii^/iifin .
OKI
- Les deux Oreilles, r^v'-b ^""
denéyn, oudnéyn , ouzneyn, oudnyn.
— Le gras de l'Oreille , le bout
de ''Oreille {Voyez Bout).
— 11 a prêté l'Oreille {Voyez
11 a Ecoute).
— Pendant d'Oreilles {Voyez
P EN DAIS T).
Oreiller, ïA;:^^ mokhaddah
(en berbère ^ — 'J.—^^.^^ iassuum-
fah, pi. »^JUa*».^; tyssoumtyouenn
{Voyez Coussin).^
Orfèvre, *A^5ûjgA, pi. 9^-^
{V. Joaillier).
Orfévreuie, <).&L->^ syâghah.
Orge, ^_x_i, cha'yr, che'yr,
cha'ejr (en berbère •j^.j-^ tsam-
y'"' ^y^ tsymzyn).
— Sac à Orge {Voyez Sac).
Orgue , ^A^^ érghân.
Orgueil, j<^ tekeMour, ^^^
taghâyah {Voyez Fierté).
Orgueilleux , i-.iou motekab-
ber [Voy. Fier).
Orient {Voyez Est).
— Le pays de lOrient ,
^jL]^ J Jj bdâd ês-Cheiq.
OR^E^TAL, C'^/^ charqy, c'her-
çy-, i^j^' 9^ meiâ' ês' cherq .
Omc,\^ , j^j zu'ier, zatar.
Original (adj.), X^\ âsly.
ORT
^j — ^ feryd, A^I, ouâhyd.
— C'est une chose Originale ,
*~2^^1 i/ty^ ^^ '-^ hadâ chy
mâlou-ch ôkht.
Origine, J-^! âsl, dssel, pi.
Ja.vol ôussoul; 's_,%.Nal-4 menseb.
Il a Orne, ^\ zayyan {Voyez
Jl a Décore).
— Il Ornera, f^^j^.yzeyyn.
— Elle a Orné sa maison ,
u»jl3 ^.S^.'J^^'siji berqachét dâr-hâ.
Ornement, ^j zéyn, ^jr^y
iezyyn, i^\ zeynah, zeyuéh.
Orphelin , *vJj ytym , yetym,
pi. /»'-^_l êytâm ; j^^^^ mahdjour
(en berbère j^^~=>^ âgoudjyl ,
pi. jJ^a-^Ajl îyguudjylenn).
— 11 a été Orphelin , *^ ye-
tam , yetem.
Orpheline , i~»-^ ytymah , ye-
iymah, ytyméh , yetjméh, 'ij<.S^
madjourat (en berbère ^^:;i^-\.^^.i
fagoudji/l, pi. j^L=v.^xJ tagoitdjy-
lenn).
Orteil, J^>J! '-> à^ bennak
dé-'r-ridjl (en berbère o^-^-À^
tyjedeiit, pi. ^^AÏj iyfedenyn {V.
Doigt du pied , Doigt du Pied).
— Le gros Orteil , . J ^^ ^--Ji
él-bennèt êl-âonld (en berbère
— (qui n'a pas de ^dxtW) ^^^'^yUi'^::^^}^ tyfedenttameqràii).
OIK
Ortie,
^-'J^
lidrr
43
. 1
» 7 :
nessye/i , nrssya/i , «._' --— j ke/tilj ,
^i-' ^J q(ir\s:s.
^^ ■ > ' -
t>s , -'-j^'^^c. <i\idmah , pi. ♦'•^^c-
(l'di/drin , u'adrii : >,^^^^ d'dm , i)l.
I
^'w~:::i' cddùnt (en berbère -jïjI
; I . ' . , ^ "
îyghcss , pi. \-^>-xi\ iyi>lisàn).
Il a O^E, <J^ >***T^ djassar
II' la, gucssur a là , r^ i êdjter,
èdjtar, ègtar.
— Oseras - tu nffiruier cela ?
oudjélt Usseliyh zâlek? (m. à m.
as-lu le visage d'affirmer cela?
comme on dil en fr. os-iu le front?)
Oseille, i^.s.>.»a>. hammayddah,
^^..e.:^ Jiomrydd , i-^yiS kou\rsah.
OsiEK, * — ^L_j hylem , beyleni ,
'-J' b .îj,& o'uud dé-'l-mâ.
OssEMENT {Voyez Os).
OssuNA (V. d Espagne) , jj^'
AchoitiKih , Ocltounah.
Otage, ^^», lehcnn, pi. ^y^
roultouii.
11 a Oie, ~^^l êkhradj , ^'i
«^um, j'J- litàl, tjo3\ rcfedd, s-'
/jf////<7 (l'nycz 11 a En LEVE.
— 11 Olera, j-yLi yr/iyl , ^
yqyrn , jè^ yerfcdd.
— Ole-lullabri.le! J-'lD^O
fouk Ic-fio él-lcdjarn !
— Ole le pain de dessus la
table! ï.iJ' "- • ''
L?'^ w^' -'*"
•M
5 OU
qym êl-khohz minujowj ês-sufrali!
Othman (n. pr.), ^y^is- O'th-
màn , O'tsmûn , O'smdn.
Ottoman, jl,>Ji& o'ihmdny,
o'tsrnâny, J'--»^ (/'ihmally, o'ts-
mally^ pi. i-V-»^ o'tsmâllyah.
Ou (conj.) , jl âou, j»î cini, î^lj
ouélà, ouîtâ, -^j ouêllù.
— Où ads. de 1.), ^ ciJI
eV/u^ fy-hi , U-i ^Jl àllaiy fy-
hâ, iJ J^ %j5-% '-^ Ji
êllyfy-hâ.
— (avec mouvement) , J^jJ!
dlladyle-ho, iJ}\ ^JJI alladyîlay-
hi, t} ^J! élly le-ho, y^ Jl êl-
hity le-hâ, \j^ JI èlly le-hâ.
— La maison Où il demeure?
'^3 ^J^^-^ ^-'j'-"-'^ êddàrêlly
lioue sâkcii fy-Ju'i.
— Le port Où je vais ,
IJ ^Uw U! ^JJi '-yji èl-mersà
litUidy (hiu djtîy le-ho, \ À— w^Ji
-— ;'^— -;—'■'' Ji
cl-mynd clly end nidchy ihiy-hi.
— Où? ^ji} êyn? ^ji}J fdyn?
fêyn? '-^ ijr!} êyn md? ^y—^fo'n?
— Où est-il? ,.\'^''- ,.rj' è)n-md
kdn ? i^ To" ^'^ •'
— Où vas- 1 u ? ~ • v) , . >J ' î fryii
Itrouli? J^i . yj}^ fêyri tcmchy ?
OUA
— Où as- tu été? ^fj'3
konlfêyn':' ^As ^^ koitty fèyn?
— Où allez-vousP^^U^w^ i.lyD 1
êntoumd râhynfèyn?
— Où est le chemin ? iSiJ} i ^\ï
fêyn ês-se.kkali? ^ij}^\ ^:}j /ëyn
êt-taryq [f^oyez ChemiIS'j.
— Où L'sl-il allc?jJ_'-w _ftS ^J
féyn houe sàyr? à^'^s _1, rdliff'yii-
/lo? h' -w i-l-^ féyn-Jio sàyr?
— D'Où, J^ ^iJ! àl/aûy
min-lto ^ '-.^ t^\ êllaty min-liâ,
à^ Ji êlly min-ho , '^-^ ^' êlly
min- lui.
— La ville d'Où tu es sorti,
\'^^ .j:^^j6^ Jl ijj^jl êl-mcdy-
néli êlly kharudjét mîn-hd.
— Le pays d'Où je reviens,
1:.^ ^:^y j:iJ! jIJI êl-beleddl-
lady nerdja niin-riu.
— D'Où? ^^ 1 ^fo me II êyn?
men iyn? min-uyn Z'
— D'Où viens- tu?
men-îyn tedjy?
— D'Oùest-llsorti?^ ►^,.^.'!,.y^
men-cyn khciradj?
— D'Où vient le vent?
■^.y- (-nv (vT"' titcii-éyn êr-iyli?
— Par Où? ^i) ^ min dy/i?
Ouady-Chaheb (vailée d'Af.),
'l^-^lT
43G OUJi.
L]\ ^^L Ouddy ês-Cha}w.b.
Ouady-Dera (vallée d'Afr.1,
Aî^.^ ^-^'j Ouddy-Dera'ah.
Ouady-Mezzab (F. Mezzaf,;.
OuADY-SoUF {Voyez Soui).
OuAGUIN (tribu d'Afrique),
^'tr^'j ^-^ Beny-Oudqyn, Beny-
Oudguyn.
Oubli, g^nessy; .>U*^ /;«-
sydn.
11 a Oublié, l^ missd, -— •
nessci , nessey.
— 11 Oubliera , c— ""V. j''""l' ?
yeiisey, yusii.
— J'ai Oublié son nom ,
(V^-vi 0^^"*~J "1 diid nrssyt ism-ho.
OuERGUELAll (ville d'Afrique),
à^s^^ Oiierqelali , i-b t_j (Juergueluli.
OuUGUEMAll (tribu d'AfriqMc),
i^p.j Ouercjernah, <^3-'\j! Ouerguc-
mah .
OuESLAII (signe orthographi-
que de l'arabe littéral, qui ne se
place que swVêlifàe l'article),
V-vs» uitesl , -U-^« uiieslcih.
Ouest {Ployez Occident).
— \ cnt d Ouest , c- 1-^ gliarhy.
— du nord-Ouest (F. Nûuu).
— du sud-Ouest {Voy, Sud).
— Habitant du pays de l'Ouest
(J'oyez Occidental).
OUT
437
ouv
Oui (pari. <ratTiiiiialion) , ïji
fiiuiih . i»;i ùvouù , tji) èjuiiah,
*x.' na'tun , i~^~i\ èyyli , ^» //)•, ^1
éy, ^3^ ^' n-n(i\im.
— Oui , c'est mon .uni ,
-wwo.. »i' *x; /iii'ant houe hdhyli-y.
Il a Ol'i {l'oy. 11 a Entendu).
Oriii (aclion d'enlendre), ^ly-
srmciu, c-UC™,' /i7/V/(«(; (en berbère
;j-^^} ijssel),
Ol'LAD -NaYT. [Voyez iSAYL).
I! a Ol'rdi, L\-, siidihi , ^—
saddii , siuhley.
11 a Ou II LÉ, (Jii^ /r//;/y.
Ouua'gan (/'«;. Orage).
Olt.S, A-O thil.lich ^ (hil)huh ,
|)!. V ^-O dchuuli ; «. ^O delli , pi.
' -■ - dciàb.
Oursin, ï^'-*' (judyruh, Ji\^
ghezzdl.
Outarde, ^^1'-=^ JiobnrU.
Outil, %»_c'v« màuun, iJI
alélt ., ù/ii/i, [»l. sJL-'-' «A//.
OuiRAOK, ./- — ^'-i. chclàniéli ,
chclàniuh (f'oy. IlSSULTE)
qcrliult ; pi. , 1^ (fcrâli ; JJ S
kerbah , pi. -<— -'|^ hcrub ; iJj^=i
guerbali.
Outre (prépos.), i.r^'j-^gfK'yr
riliriii , ^ ^l^ khulf.
— cela, en Outre, O ,.y^y£.
glunr niiiin dà , vJlA-JO ^^y>s>-
khcilj znlck ^ OA— -^ ►-*-" le-ghayr
ze/yk, ■•^) âyddàiin.
VERT, _«^i.-= nuiflouli , mrf-
Ou
Il a Ouvert, _^i fatah , Jo-
/y<;//, J^ /j^/zf/. ^
— il Ouvrira, ^— !^" ycftali ,
\sr:. yhell.
— o
uvre I
-3I ^y'/«//.'
lit
OuVERTEME>'T , Ifii» r.'a///-
I r«/2« , .y^^ èUnàn.
^ ■,.
Ouverture, a^^- s fàieluih ,
_^ifaièli, fe(è}i ^ pi. ^^ fclouli ,
I ^"
fuluulu
— dans un mur, v«a.^ m^vi 'i:.s5.
Ouvrage, J— xl chogi, J^à
/^yV, /fW, 7ÎV/, pi. J'jiii èfaiU,
tiw....... vr i,^ . .i.,o»>...i:.y. îf(i\'il ; J^A^ kbldiiirli , kliidrntili.
Il a Outrage, Jj-o /.f/<r/r/ j _ liucraire, ^--^ /««;/,
{J oyez II a Insulte). | p]. ^^_^'^ tcssànyf; _^'j /«-
— 1 K ) iil ragera , J ^-i^ycbelideL lyj.
Outrageant, Outrageux , Ouvrier , J'-*-i/.iV//, J'i-l
^^^ r/ictùim {Voy. InjUIIIEUX). c/iogg/iê/ , J'j'--' ''fn'ndi , ^'. "^
Outre (subsl.), ^J qerbéli , \ sunùya'y.
438
P, celle consonne de l'alpha-
bet français n'a point d'équiva-
lent dans l'alphabet arabe , et
même une grande partie des peu-
ples orientaux ne peut arliculerla
prononciation forte et dure que
celte lettre représente;
En conséquence , les Arabes
la remplacent par l'une des autres
labiales; c'est-à-dire, tantôt par
la seconde lettre de leur alphabet,
le bê (v j) , B, tantôt par le/<^
(^__9) , F , dix-scplième caractère
de leur ancien alphabet, ving-
tième de leur alphabet moderne,
et vingt-deuxième de l'alphabet
moghrebin.
Cependant , en adoptant l'al-
phabet arabe , les Turks et les
Persans, dont les idiomes ont
l'articulation P, ont modifié pour
la peindre le ^e arabe, en plaçant
au-dessous trois points, de celte
manière (v_-0 i ^^ '^ langue arabe
vulgaire suit de môme cet usage
pour écrire les mots qu'elle a
adoptés des idiomes étrangers, et
dans lesquels la lettre P se ren-
contre.
Pacificateur, ^'--.a^ mossd-
lèh , mossâlifi.
1! a Pacifié, ^J'-^ sâlah.
— Il Pacifiera, _^L^ yssala/i.
Pacifique, ^bJ.^1 v ..^'wsc
sâheb ês-saldh {Voyez Paisible).
Pacte , CX»' *^ mu 'âhedah , A-ui
ahed, a'hd, pi. ■^_^\-- oii'Jioud,
euoud{foye2 CoNVEKTioiN).
— lia fait Un Pacte , _\is'.x)
te'âhed.
Paganisme, i.-^)^^^ djahelya/i,
gâhelyéh, ^J-^^V i^ .^ i'hâdél êl-
âsnâm.
Page (fém.) , .^-isr^ saJnifuh ,
ii^s-~= sahyjah , pi. ^^_ô^sr^ soit-
houf; ièj^ ounraqah , i'^ji fcrougfi.
— (masc.) , ^Js- gliulâm , plur.
,^'-*.>.i oliolemiin , glialc.mdn.
Pagne , t>.h^^ joutiah.
Pagre (poisson), j'-*j haghâr.
Paillard {\oyez Libertin).
PAÎ.
A3.
PAL
Paillasse, ^h ^» ,l>jifarch
rniiin iehn.
Paille, ^.y^ tcbn, tUn, teienn
(en berbère *JI âlyni).
Paillette, *=sr' nedjm.
Pain, V~:i- kitobz, J^^aych^
eych (en berbère ^^j^^ àghroum\
Palais (châlcau),^^^ qasr, pi.
J^^ (/oiissour ; ij'-oi (jassâhult ,
qiiss/jlnili , ^} *"' serâyélt, ,0 ddr.
— de juslice, Jaxj! jb dur êl-
n'del [Voyez Tribunal).
— tle la boucbe , ^3^ ''"^'/ »
*iJ 1 ^^___^i-< saqf êl-Joumm (en bcr-
— de sucre, ►-CJl 'L^yà (jorsét ' bere Ç'Ol ànàgh, pi. ,^'jLj! /«-
e«-sou/[/£/^r, ^XvJ'j-,'. râssés-souk-
her, fX^M I.) (^'"S '"^•^ dé-'s-souk-
ker, y^CJW'^ ^'i ^^/e/y <fg^-'5-
— Sucre en Pain , , ..
'^ 1^
soukkàr dê-'l-qàleb.
— Painsec,,^U».jA:iA^/;o^2Afl/'.
Une Paire, ~.j\ zoudj, zoug^
\y^ djouz, gouz {Vuy. CouPLE).
— Deux l^aires, ^«9>.^\ zou-
d/éyn , zoudjj 11 , ^\^ djuuzé)'n.
Paisible, i^-^ sàkenn {Foy.
Pacifique, Tranquille).
Il a fail Paître , 'x^ ra'â (en
berbère ^_^j^^^! ânrysouUcf).
Paix, ^^^-o suul/i . ^-L- srlùm^
, ^ r ^ ^
ikSk.li ràha/i , ,,\nK^sokoun.
— Que la Paix vous accompa
ghâouenn).
Palanquin, Çp quLbêh, qob-
bah {Voyez LitiÈrf:).
Pale,^~s1 ûsfar.
Palefrenier, ^\^sâys, pi.
i-- -w sâssah, J-» .~w 5);)(/55.
— El», Palefrenier! étrille mon
cheval, ^^ ir'^ iT'!-^ V.J"
5Jj5.' îsous a'oud-y !
Il a PaLI, J-L-sI e^/ar.
— En me voyant ils ont Pâli de
crainte, ^ 'jy ii .• l^Z)
j lammà naddarou-ny, loun oudjéh-
houm âsfiïr minn khoufali.
Palme, aj>3. djeryd.
— Le pays des Palmes ,
ÙJjsr \ aL Beled êl-djeryd, Bele-
dou~U-djeryd.
Palmier, i^s^ nakhlaJi, nakh-
gne! -.^^M ^^y^\ yc/iéu'-koum léli , ■[)\. ^^ nakhi , noukhl.
ês-selàm I ^-LJI ^\»^ mau-koum — Branche de Palmier {Voyez
Palme).
PalmTRE (ville de Syrie), ^ Ai*
es -se là m!
Pal, y^'^:L khozuqah , ^/à,^'yi>~
khazuuq.
Tadmor.
PAN k
11 a Palpe, ;-J lemess.
Palpitation, ^'^^ kfiefc/.
Il a Palpité, ^3^^ kha/mj ,
ifâj rafraf, refrej.
11 s'est Pâmé ( V. Évanoui).
Pâmoison (/''.y. Evanouisse-
ment).
Pampelune (v. (l'Esp.), iJ^^f
Benhelounah.
Panais, ,^=^ Jjezer, guezer .
CX^rs. lija'dah, i^\jSU^ srjran/'a/i.
Panache , ^ij ry<h.
Panaris, '4 ^.j^- "l't'oj^^h
■ 3 aJ ,'i()U
<^; ^5.j ma /'} (f , , .
Panieis, ■J--^ Sf'llali , j^' sell
{Voyez CoL'FFE , (Corbeille;.
— Petit Panier, Ai^i-P quufy-
yi//j, (joufyféh {f'oyez Cakas).
— Faiseur de Paniers, J-i—
scllâl (Voyez Vannier).
Panse {Vuyez Vf^ntre).
Il a I'ansÉ, '«^ (lauuâ.
j
— il Pansera, ^_f«-V. Y'^^o"}'- ^
Pantalon, J'jj— scrouàl.
pANTouFr.E (Voy- Babouche), j
— Fahricc^nl tle Pantoufles , Cahier)
,:s7:r^ Lj Leouàliydjy, pi. a^^s::':^ Lj
hcuudliyiljyali , heouàhydjyéh.
o P\P
Paon , j-j.»'..^ lùououss, , v-^li-
tdouss , pi. ,^Ujs1 êltouûss.
Paoni (dixième mois de Tannée
cophte, correspondant au mci<5
de juin), ^Oj'j bàounél) , 4J«.-'
baouuunah.
Paophi (deuxième mois de l'an-
née cophte, correspondant à oc-
tobre), AJU hâbah , iàhéh.
Pape, ùlJI êl-Bâhà.
Papier, ^^ kâghyit, Aî'i
kâghid y J-i^c kâgJiyd , itû /a-
gholt, i3 ji ouarn(] i-J i ij oiuirâqah,
jj?.^ ouaraqnh , i» i3 (^i-vr/.
— comnmn pour env(lo[)pcr,
^Jb^ qartâss, pi. ^^.^^5'^? .7^-
— a écrire, ^-"'-^ -^"^^ '^i''-
ghytt ketlâhy.
— lissé, v.i-S'-'-^ -:^-^ /.//^ifA)//
medlouk ■
— Feuille de Papier {] Dyez
Feuille).
— Main de Papier, i-i^^-M O J;
yedddê-l-kagJiylt [Fuyez Main).
— Cahier de P.ipier (Voyez
Panthère. [ssJ }ienir, — tb
thidOiy, tsuullsy.
Papillon, ^^^^ounssà, '^-^-^^'
fertettoû , jortottô.
Papyrus (plante), .^^j ;'
beruy.
uv
LL
P.\l\
Paquebot, «t^^aJ nuqnrafi. — Il a passe Par ici, ^ '->-*j
hasard, i3^\^^i ijernessàde- I tc'adâ henê , -^ijW djiizhcney.
Paqi'f.t, J-k=^ /u/to/, isr^f liuq- \ Paradis, J-^ djennuh , djin-
vient fid gage en fr. ) , i-^n rlzniuh.
— de lettres, ^ L
■W
ikJiàlef.
— (rtos Paqiiel, i^jS farc/ufi ,
fenlufi, ferdclt, ij^ senaJi.
rin , — ' /'^-, '''" , !
Par,
iJ"
X^ ..y' iiilitn-(i nd.
— ici, g^ f^ m'in-liency,
_) yi min-temmà(^Voyez Ic.l).
— là, ^^ —^ ,.^ min-lienâk ,
^^^'jj) ,y> jnin-hiiiiuik, ■^JJ> ~*-' ivr"
mln-temnuik.
— où ( Voyez Ou).
— < ceur, ^.^Ji.=^ hafezzànn [T'oy.
('œur").
féh, .Jj'— ' sàdliàn r. IIaSMU) .
— le iTioven de, w--^^^^ f'C-
muudjeb ()'. Par TEntrEMISE).
— force, j^_ hc-qaher {Foyez
For.c.E, Co^TRAI^TE .
Par lerrc et Par mer,
ferdous (en bei bere •'>-:^ djenriah).
ParaOE, i-^cvl) nàtiyéh, iJ Ai lie-
dyeh , hadyah , pi. ^> ': -s> hcdyâl.
Ligne Parallèle, ^j^ ^^
kJiatt nwtcouazy.
Paralysie, ç-oj^ kliHau.
Paralytique , jJ^^^r^ mok/ie/a'.
PaRASANGE , yssr^ji farscikhah,
pi. _^^^jS ferùssekli.
I Parasite, f*— « — ^ fnmmà'u.
I Parasol, ^JJii» moudde/I, moud
] dall , A-v«»^ cJientsyéli , y^-^ silr .
Parât (monn.), ^y^ rwuss {V.
Medin).
— Deux Parais, ^^y-^ r.ous-
I séyn , noussciyn.
Parcelle, ij-:^ i^^^ qe/ia't
sdghyrah, qotta'dt soglnyruli.
Parce que, ^I ^ — ^-^> lâ-se-
v-^^-".r'j jy^.i li'l-herr uu-ln-'l- f^^i, j„^ U-seheh ênn , U J^Y //-
h ni m
— Par Dien ! ii3'.' hi-'llah!
jj'J i'j »13' ///Av// /./-VA//; ti-llah!
— Par ce rpu- , Par la raison
que, C-OI > ^— J ic-sel/ebàllazy,
J! . .^^J !,e-scl/cl) atly {Voyez
Parce que).
(\djeI-mA, li-àguel-vià , J^\ ^j-
minn-àdjet, minn-dgucl.
11 a Parcouru , ^- *-' le'adu.
Parchemin , ^j rvi/f.
Pardon , j^^ "'/"" i ^j^ S^"'~
fcrah, ghiifen-h, -^ y"* •'"°"'"'''-
I li a P A RDON N E,yi^ ghtifur, gha-
56
PAR
442
PAU
jei, _^^ samah , semèh,jS.:i ajoii.
— Pardonnes-moi! ^ ^-*~.l
ésmèh î-yl ^ »_àci êghjev l-yl
J* jàa a^Jou àhiy-yl ^c jss^
a'fuu ann-y!
Il a Pare (T. lia Orné).
Pareil, i-^^ chebyh, ^^L*w*
mossâouy, jJ-»~1j nietsel {F. Egal,
Semblable).
Pareillem£nt,v 1^ , saouâ,
[^ 1^— saouâ-saouâ , ^.jSj-^ hez~
lek, O c; zay-dê.
Parent, ^-^ly (fa'J^» -, qeryh ,
pi. w^ K.3 qorâyh ; v v.*-J nesyb ,
fcm. <)^j-»»o nesybéli.
— Les Parens (le père et la
mère) , ^-j jJ 'j ouâlydyn , ou-
âlydéyn.
— (la famille) , (Foy. ce mol).
Parenté , à^'^ nessybéh.
Paresse, J-^ kesl.
Paresseux, ^^ S" kaslân,
keslân , J'-*^ kassâl , -xjj belyd
^'"ys^ a' djezân [en htrh. c-^j^'
âboukhely, pi. (^li-^^*-^ tybuukhe-
lyn) , (To/fz In dolent) -
Parfait, (J^^ khâless , *-^'
tamym {Voy. FiNi , Complet).
Parfaitement , ^.'^b bi~t-
iemâm.
PaRFU3I,^pH bekher, pL^^sH
bokhour, jJss- o'tlr, s -^h tayb.
PaRFUMÉ,^>J3x* mokiitej; jsr^
mobakkîier.
Il a Parfumé, js:'. bakhar,
jiss- a'ttar, ys^. bukkïiar.
Parfumeur ,jlj3& a'fl//ûr, pi.
^-" , Jsc a 't/dryn.
Pari, »lAjré/?fln(F'. Gageure).
II a Parié , ^^K râhann Voy.
Il a Gage).
Pariétaire (pi.), l.*JUl i^j=^
horryq êl-melsâ.
Paris v. de France), , y^ \:
Bâryss, y.j^_ Bâryz , ,r-;V Ba-
ryss, (TV.j V. ^àrys, ^j^j-^^ Pahrys.
— Il demeure à Paris ,
y^y 3 jj^wj yeskonn fy Bdryss,
>M_j,v ^i Lw jj! houe sâkenn be-
Bâryss.
Parité , ^ chebah {F. Ega-
lité).
Il a Parlé, JlJ qâl, ^-^ ha-
kii, v^As». hadeis , A~^ kcllem,
*K-J tekellem.
— Il Parlera, ^Kl». yetkellem.
— Parle ! *Kj1 êlkellem (en ber-
bère ^-«-<~<s—'i étimsi'/ay).
— Je Parle un peu l'arabe,
j jj 'o iJ^L ^K;j heikellem choyéh
bi-'l-a'araby.
— Dis-moi , parles-lu français?
/-j, ietkeUem hi-'l-fransyss? [Foy.
Français),
Parleur , J'Js qaouâl.
PAJ\
443
PAR
pAinii , ^^ bayn {F. Entre). '^^ j^,. 1^ ^ sellem a'Iay-k
— nous , l^ Ixiyn-tiâ.
— vous, *>w' hayn-kouni.
eux , A^.' bayn-Iiourtt.
rninn (Ijclirt-nà.
I ARTAGK, ^j..ol' nuuisoiini.
II a pAm AGE (;^'. Jl a Divisé .
Parti (faciion), iii'J? ///jy,-//,
-y=^ hazbah.
— (résoluiion), (F. Dessein).
LU ^.117 i . — IJaprissonl^arti, J'j ^îJsc^
kelloum, a.-\> /Wr^// (en berbcre ;,,/-,,, "" •^'=
— les hoimnes , ; r-'— '' t-T-"^-
^•a)7i ên-uùss.
Parole , t^ kitmuli , Jlj' tc-
âouâl) , {Fuyez Mot)
Paroxysme, ' ^y lorhâ,
t-) -^J^, l'orliân:
Parricide ('crimiiiel),ï».<l U'i
qâtel-âbou-li.
— (crime), jjVT JjJ «y^f// éV-
âhou.
Il a Parsemé, ^. ramil, '.3
Jar</ » j ^ t - Jardar^ derder.
Part, *— j ^«m, pi. J^\ êq-
sâm; 4-^i:>. hrssali , ni. -".- ^~v Aes-
sess [Voyez Partie).
— De la Pari de , Aie ,y> min
a'nd, ^ minii , L_pw ^ mi'nn
djehet.
— De ma Paît, ^-^-^ ,.^
777/«n u'nd-y, -^-^ ^^-> minn dje-
hrly.
— De la l\irt , OA-> minn-ak,
\^-^^ ^^ /n///« a'nd-ak.
II est Parti , v_.i3 ,A;//„/; (;^;
Il s'en est Allé).
— Il Pan'ira , jL^ yessafcr.
— A ous Parlez, fjf3l.^o '.^|
êntoumâ rnessàjctyn.
— ]N ous Parlons, ^».' ,3'..»»^ '.^^^ !
âhnà messùjerjn , ,.>— - ::>■', 'j.^^
nahnn râhyn.
— Pars! -.«1 rouJil
— Partons! -,j^ nrroulil
Pariuii'a^t, ^jSj'J:^ moclt-
ierek {Foycz Associe).
Participation, ^\j:JL\ îch-
tirâk (Foyez Association).
11 a Parti» IPK {Foyez li s'est
AssociEj.
PARTICULII.R(adj.).^j^A//«.yi,
pi. ^.J».^r-v k/iossuuss , ,.>cj. v"v
k/iuu.ssoussy.
— Le divan
— Saluez-le de notre Part, \ khossouss).
Particulier .
c'/- Jt uuùn él
PAR
(M .S
— Vp Particulier {Voyez Un 11 a Paru, ^,1; Un, y^^ da-
InuIVIDU). har, j^^ sadar, ,Jj' ioll.
Particulièrement, L
kJiossoussânn.
11 Paraîtra , j^^_ yeàehor^
J-*-' ycoil.
Partie (poriion) , i-^-^s qes- | — ^^ Paraît que, ^-j! ^.^jIj l,âyn
mail, ii^ IietJiah, ixLs qutta'ah, ^""'
• t , /• î • t . /• . ■ 11 est Parvenu, ^,» or/r/w/
y. . ,. ,-, r, , ' \ J-^Ji ouessel, f>.b /ja/ugh.
(Iju, guiL, (Ijuuz {Voyez VXKV). , L"
— (région), ^•-J^:^^ djehah, (lje~
hèh.
— La Première Partie ,
Jjo'^y^i êl-djiz êl-âouel.
— lu paieras Partie comp-
tant, Partie à crédit, ^jkaxJ' ajjo'
— 11 a fait Parvenir, ^\> hal-
V_
O^'
_.l.
U^*r'J,r^
lagh, àU tehaîlugli.
Pakure {Foyez Ornement).
Parvis {Voyez Vestibule).
Un Pas, >^J> qadum, ï^^
khaUouak,khcU(nuih^ pi. C.!_ji=à>
khattouâi.
— Mauvais Pas, J^j oiifuilah,
— Dieu nous a tirés de bien des
mauvais Pas, J- cv^ ^
u5"
iedja' él-ha'dd bi-'t-hddder, ou- | ouheïéh , pi. J.^j f;uf//c/.
êl-ha'dd le-'l-tclouq.
— Nous visiterons toute la Par-
tie du sud, L^ ïJ-viJ! ^.^.çsr^i (ojj
nezour él-djeliei êl-qabelyét kolte- lia.
— Parties sexuelles de l'homme,
j^ ^ zakr, ï.at a^ourah , y! éyrÇV.
VERGE, Testicules, Parties
Honteuses).
— de la femme , ^j — i ferdj ,
ferg {Voy. Vulve, \ agin , Ma-
trice , Parties Honteuses).
Partout, ^^ia* J^^ fy koll
liiatrah ,
moudda '.
«JJ! LCJ ï^v-5'
^
JJ/ykol/
minn ouehel ketliyrét fekkenâ Allah
ta 'âlâ.
Pas (négation), U mà^ "^ là,
q^'^ mà-chy.
— Je n'en ai Pas, -i- là U
mâfy-y-chy, ^ -.îU ma ty-ch,
^•^ .f'I -•'•^ '--^ ffià a nd-ych rnimitiu.
— Ce n'est Pas lui, ..s , wU
ma c!i houe.
— Ce n'est Pas moi {F. Moi).
— Ne fais Pas cela ,
ï^ J^ J^-*^ -'* mil ta'mel-clty déii.
PAS
/•/
PA I
— l'as même.
lujtlà.
— Pas même une <li agine ,
v«i^ J^ fialtii thrhem.
Paschons (neuvième mois de
l'année des Cophles , correspon-
<lant au mois de mai), , v-Uu^ lia-
clums , w-^u bâclions.
Passage, jl:^' mcdjàz, magâz
{Foyez Traverse).
— (action de passer), 5'ijV"
djùuuzéli , gâouzéli.
— (prix du passage), j^ kerà.
— Combien me prendras-tu de
Passage d'Alger à Marseille ?
I i , ^ , _J I
kiam iàkkliud kerà a'iay-y rninn
êl- Djezayr îld Mursylyâ ?
Passager (subst.), w^K nU \ '"^^""^^
keb , p!. v-_-'-i roukkàli ; ^^l^j
bassàdjyr.
Pa SS A >T, J^-'.V 'h^h'^r t)'"7-j
w2',.w» mussi'i/rr.
11 a Passe par, v-= rn/in , C^jc
te' ad a, tc'adiy, O J f(U , j'^
djàz, gàz {Fuy. Il a 'I'raveuse).
— - l'eau, ^^-^ a'ddd , uddey.
— (en parlant du tenips), i ->=
iâr, ^Çj^ djcrd , gueiey.
— 1 1 P a sse ra , V^r;'. ycdjo u z .
'"•-'> <rr'-' J-^' •^'' -'^-~^ hesseluiî
ênne-hu radjel mclylt.
— Apprends -moi ce cjui se
lasse, j--^ VO.J J-^J.£.l iVallcmny
be-mâ yssyr.
— Le temps se Passe ,
^ y ^►^^ icdjery éz-zemcin.
— La journée entière est Pas-
sée, '-^ J^l C','-v^ sân't ên-
niiJiâr koulle-Jiâ.
Passeport, J=,aj'.^' bassàbourt,
'^j^y-')^ passdpuuit, î'i'^I êJjâ-
zah , êgâzéh.
Passereau {l\ Moineau).
Passîon, 83..) duudéh (V. Dé-
sir).
Passionné, ^'-^- chùhy, .)j j.*
Passionnément, ï^jJ'j bê-'s-
cha/iouah , i^jJJ j bè-'d-duude/j.
Passoire, -^^^^ keskdss.
Pastèque (/'. Melon d'eau).
Pasteur , j-l , rà'y, _ ,'_ sà-
'i/i/i , sàruhli.
TATACHE, ( wU=j bailûch.
PatE, ^^-?^ (i'djyn, a'guyit,
i^)-^ ndjàii , i-r^ u'djcri.
— de dattes, 2^=sr^ a'djoiiéh.
Paternel, ^Cyl dbouyy.
— I! Passe pour un brave hom- 1 Paternité, s»j!a//oi/uA,a^ou<f7;.
PAU
PAY
Pathétique, , ^-sr***^ mos-
sakkhef.
PaT1EMME!ST, t-.-:Jlj he-'s-sahr.
PATIE^XE , ^-^ sabr, solif.
— Il a pris Patience, »~^5a/yar.
— Prends un peu Patience ,
J^Ji j.^,soi ôsbour qalyl , ^^^ ^^j^
éileylà chouyéh.
P A T I EN T , ^ U^ sa h et:
— II a été Patient (J'oyez 11 a
pris Patience).
Pâtisseries, j^^ khomour,
j^~.^^U- sonbousseq.
Pâtissier, ^ii^j^.1^ sonhousqy.
Patriarche, ^j^ battrak ,
pi. i^Xhi battârikah.
PATUIMOmE, jji JU mdl-âbou.
— Cela fait partie de mon Pa-
trimoine, ^^\ JU ^» jjva hidâ
minn mâl-âboii-y.
Patron, j^^ moullî, mouley.
— de barque, ^-J, reyss.
Patte, J^j ri(]jl{V. Griffe).
Pâturage, alo^^ meraâh, ^j^
moiirdj , ^c, m'y, h^ gheytt, S^
khalâ.
Il a Pâturé, U. m'a.
Paul (n. pr.), (j^^^f Bouloss,
Baouluss.
Paume de la main, ^^vî, rà-
hah,^'^\ y:>i.-^\j râJwhdê-'l-keff.
Paupière, v 'Ai hede.h, i^-^
djefnah, guefnéli , (^-^i '•^ f^
cJia'ar de- l-a'yn , /^*^' lu .ii,
chejer dê-l-a'yn (en berbère »i-^
chffar, pi. ,^jLL chefour).
Pauvre, ^-"^---^ meskyn, *Ji^
faqyr, pi. Î.li-S /o^ara, \jS.Ji fu-
qarâ ; j^jL^y 6uu-fa(/yr{cn berbère
J-^lfr3 daghallll).
— Le Pauvre homme! ^^.V.*^ Ij
j'^î meskyn l
Pauvreté, i r^-'^ foqrah , 'i^
cheqâ.
Pave (s.), -^^ />«/«//.
— (participe) , i=L,j mohalleli.
Il a Pavé , i=lj /'«//«/Z.
Paveur, -aL^ moballati, h%
ballâtt , j '-=s^ haddjàr.
Pavillon de marine , j-^,,^
be.ndyer (en it. banditrd), (en berb.
^^ alâm), {F. Bannière).
— Petit Pavillon , ^j^ fors.
— (bâtiment, kiosquej, ^i^}
éyouân {F. KioSQUE;.
Pavot, (ji.lsr'**'^ kltachkhach,
i^\ j>\ àbou-'n-iiourn (m. à va.
père du sommeil).
Il a Paye, ^O defa'a, *3AjI
êndefa'a, ij^^ khalluss.
— 11 Payera, ^j^^. yekhallass,
^iX> ydfa'.
— Paye - moi rleux écus !
téyn !
FF. A 447
— Demain je le Payerai ,
'j! t.^S. gha-
daouah énà màchy êdfa' l-ak.
Paye (/^'ov^z Payement).
— [)ar mois, par jour (J^oyez
Appointeme>t).
Payement, .^^^ defaah , pi.
Olxâj) defa'àt.
— Tu additionneras tous les
Payemens, -^ Cl-» ■»'-V)' «t^^
ledjema éd-drfaàt ktnille-lui.
Payen , v^-oJ' ô^ a'bd ês-se-
nam , J-» -?- djàhel , gùhel , plur.
jU^ djehhâl , guelihâl.
Payeur, .I.5'-j^ khuznâdàr,
^s-'j^ khaznâdjy{F. Caissier).
— Le Payeur-général, ,i_V)V2^ !
..jJl él-kliazeiidâr êl-a'àni.
Pays, ^^ helâd , aÎj heled, pi.
JaIj Ijoldàii ;, ^ I ' «/ J, A~:=>- -' /'^l-
//)<?7i (on hcrljci c vJ^m-oj tsamourt).
— En tous Pays, -^^M J'^^
/j- Ao// 1//- hcUhl.
Paysan, ^)^fe!ld/,, pi. ;^;n="^3
felUUiMt ; ^^ fah/iùssy , plur.
i — 'us:^ fuhhàssyah.
Peau, -Oo. djeld, djild, gueid,
pi. .Îa-La. djeloiid , guc/oud {cil bcr-
PEl
àguulcni, pi.
I \
^\
bere ♦-»==
I ^
îygoulnidn).
PeAUSSIMI, <■-' O drljljù"]l,
\ ■ ^ '
Ji^isr- 1 «jUo sdnè' êl-djeluud.
Pfxhe (fruit), ^^ Unniklt ,
.a^i. k/iuiir, ïittci. IJioura/i.
— de poissons, -^^Cs-J! iy^^
sayâdat ês-samak , ^ Ja^l îslâd.
PeCHC, l_i;_:5- kliultd, i.Azi^
khatlyali, pi. ^J'-«^ kliutldyd.
11 a Pèche , '1^ klmità , \k^\
êkhtâ.
Il a PÈCHE du poisson, .>l-o
sàd, ^lAo-Jl J)lJ=.o' êsl('i<l cs-sa-
mak.
PÉCHER Marbre), ^•^\'iysr^
chad'jc.ral êl-khoxtkli , rJuiguerél êl-
khoukli, ^jsrl 13 ?H^=~' sadjerali
dé-'/-kfioi/Ui.
Pécheur, Ja^^ kfuU/y.
PÉCHEUR, 0'j> ^ luiouàt,
hououdtf y .- <: sayyàd ,
^jjsy.^^] .i\,^>o say)àd cs-sarnak.
I'eIGNT, i^' rnochl, mnur/i/,
pi. js'Jl».* inccfidtl (en hcrli. -il.A-j
tymechidd, pi. j~tu~*~.' tyineched-
d)n).
Il a PeKINÉ, ii_v^^ maS(hatt,
-* • lemesrhe/i.
pi:l
44.8
PEN
— L'aclion de rcigiier, J-^.--^^:
temchytl.
— 11 s'est Peigné, ^^— serah.
Peike (chagrin, fatigue, puni-
tion , difficulté, embarras), {T'^oy.
CCS mots).
— A Peine, , >~"J' âibess, êtLess.
L^ • _
— Avec reine, ii^^s^l) bi-'l~
moucJinqijah.
— J'ai eu beaucoup de Peine
à faire cela, ç-s- v * "^
jv \, tî .J, i-S'
iY/'i//' alay-y kethyr ênn ameldéh.
— J'ai à Peine le temps de
manger quelque chose, ^ -j'
^_:. J/i jl >j^J! J;)
àlbech lyi-y él-ouaqt en ûkoul chy.
Il a Peint, ^sj nuqach, ^^'?J
zauiiaq , zoitaq.
Peintre.
■>!
\ij(jâ<:h ,
J'^J
zeoiulfj, zaïmc'iq.
— de portraits , .>\jy^^ mes-
saouaràly, y^--^ messaouer.
PtlKTl^rxE, yl;r^ tcssouyr, pi.
w: ^'.^ssj iessâoiiyr, i^-J naqchah ,
jU-J,^J>J iewiiyq , p!. ,3.''-^l/' ''^'
zâuuyq.
11 a PELE,^ri-3 qacliar {Voyez
W a EconcHÉ).
Pelekin , ^'=^ luiJdj, pi. --'-^
heàdjdilj ; ^-~>^^-^ ^'àdjy, haguy.
— Lac du Pèlerin fen Egypl),
^l.^'l li y} Blrkét él-hadiv.
^_^■ ^ ■ J-'
Pèlerinage, ^_^ luuldj ^ ^Jè^
haddjéli , haddjali , hugué/i.
Pélican, ^^\ rakhmah, i-s=^ y
rahmali , ■^.^^^^ gliyheb, >^,.s^-^
ghiheyb.
Pelisse, ^^^ henkh^ >S>S
kourk [Voyez Fourivukl).
Pelissieu , ^^^j 3 farouây,
^^\jji ferouddjy {l'oyez Fouil-
REUR , Peaussier).
Pelle, -.y iouèh, huh, i^\ji.'
magharâfah^i^Sj^^ medjrefaU, wl;
pâlah{en berb. O^-^^'^yO tsilouâhl).
Pelure, tjLs qecherah , qeche
réh {Voyez Ecorce).
Penchant (pente) , ( Voyez Di.-
CLIN , DÉCLIVITÉ).
— (inclinationj , {Voy. ce mot .
11 a Penché (v. a.) , Jl- meyyel.
— (v. n.), jU mât {Voyez 11
s'est Incliné).
— Il Penchera, j^oJ ymyî.
Pendant d'oreilles , (J4-^ ha-
laq , /3^"^ haldq , pi. ij^ Jiou-
louq ; ^j-vUa^ djeouâdjen, i..%5^
khorsah, ^y^j^ khors , kJiers ^ pi.
»'wwj.=i. kliersân, khuisâu.
Pendant (prép.), ^s fy-, C/^
ie-meddch.
.— Pendanl le diiior, i\^j}^ ,
fy-'l-^hodàh.
— Pendant deux jours
.>•») i XtJ ie-medilrl Youméyn.
u
— Pcr)dant un jour cl une nuit,
^,'^J'_. ILUI ^U iouUl-kylélou-
en-nadar.
— Pendant que, U>J himnu'i ,
-^ O^ "t) ^ fy zemùii àllaây.
PeNDARD {Voyez Coq'JIN).
Pendu, rjf^ mo'allaq.
Il a Pendu (A. Il a Accroche), r-
— lia Pensé l()uil)er,M3syijJ.o
l'C-chuuyéh êllà uuinja.
Pensée , ^Ti /t-A/-, ^^Ci)' /,j/;./i_
kour, ijX.3frfirc/i {T\,y. Opinion,
Idée),
— Cela ne m'est pas venu dans
la Pensée, ^'j ^ J-W U IJv»
hadà ma djà-chy fy Làt-y.
Pensif, ^i^£ gJniyss.
Pension, i^' ,>> murteliah , msr.
iehéli, «i^^^^s^ djdnikyali, djumkyèh.
— a la potence, ^jy^ chonaif.
— Il a été Pendu, ("^-Liol ên-
cliatieq.
1*ENDULE (J^oyei HORIOCE).
Pénétration d'esprit, ^Àai I ÏZj
qououèl êl-a'ql.
Il a PÉWÉTIU-; , J-:^^ dahhal.
11 leur a fait une PcusiT^ ,
-'^r' jS (» •"' àijàm Is-hnum
niukJuirji-
PlCNIBLE, J-^iJ Ihcqyl, isr/fyl CUVVYL).
djamkya/i
Pentagone,
mess.
Pentateuque, VI,J Tuurltl.
Pente {Voyez Déclin, Ce
{Voyez Difficile).
Pépin, jjj Iczr, pi. ,o hezoui^
Pénitence, t^^ Undiéli, j^^'jJ '_>^ '^^^2.
neJdméh.
Pénitent, >^'-' nàdem, v ^'J
tâyh.
Penna-fiok ville d'Espagne) ,
ySi'yJ^ ,.\^-^^^ liusii-rz ztilicr.
Il a Pense, j^h= zami , ilu/in ,
W'-»»»^ hessiih , ^\_9 fukar, frkrr,
♦^*>^ fiukiirn , ,*-y^ khantnirm.
I ERCE, s_'^-î..^-> tlKlIKjUuh.
II a Perce , s._,.jij n(i']a!>, ^^J^
kluiraq, v^^^ëj thatful) , tsaqiilt.
Perche. - -^s qiidd)!,^ p!.
^ ■'"^ <]cd(l liait.
Perçu {Voyez Puis, ItEgu}.
j II a Perçu {Vu)ez \\ a Pris,
i 11 a Reçu).
J PeuCUSSION {V. rUAPtLM'iKT).
•S?
\
PER 45o
Perdrix, i^-^hadjléh, /icdj/uh,
pi. ^J-S- Jiadjel, Juiguel, ^-o-^ sem-
mânicn berb. O^y^j iassfigouii,
Il a Perdu, ^^.^ dayyaa.
— au jeu , au commerce , v*«=»-
kliassar, Uiesscr.
— Nos cbevaux ont Perdu leurs
fers, ♦^-IxJj.^i ^.j >jX^ khayl-nâ
min ghayr nal-lioum.
— Il a Perdu beaucoup dans
le commerce, ïj ~^~ ' ^ j^ j""'^
khassar kethyrfy- 'l-tedjàruh.
— On m'a Perdu dans ton es-
prit , oX-Lt ^ ,j aJaiw saqqal-
ton-ny minn a'yn-ak.
PÈR^E , V > I al/ , éb,j! 1 à/uu , pi.
.*»:! abouti; \>\i habâ, AJij ouâlid
(en berbère l^y Lâbâ).
— As-lu Ion Père?-0'j vjXx^^
and-ak ouâlid?^!] ^^iSb^ a'nd-ek
âbou? (en b.j^Aj! JK U O^^lflj
bdbâ^k ma zùl dydârF)
— Beau-Père , j.^.^^ fiamuu , pi,
-ss^l éhmâ V. Beau-1'ÈRE).
— Grand-Père, Jow djedd, pi.
JUA^ djedoud {Foy, Ayeul).
PerfectiO."^ , <!.^'^ kemâlah ,
wl îtmâm {Foy. Achèvement).
Perfectionné F. Achevé).
\
\
PEU
]laPERFECTIONTSi:(/^.llaI'lM;.
1*EUF1DE , j\':>^ ghaddâr (Foyei
Traître).
— lia tilé Perfide , x^î- ghadar.
PerfuMc,, jJ^ gbedr {Voyez
Trahison).
11 a Perfore {F. Il a Perce).
11 a Péri , vjuxii haluk , ^ ^
tclcf, ^3 fend, fency, Ç"..<2 dâ'a.
— 11 a fait Périr, ^s fan-
fia, S2^^ dayya'.
PÉRIL,j.i=ii. khalter, pl.j'.i=^l
ékltlâr {Voyez Danger).
— Y a-t-il là quelque Péril i'
jJ:^ ,^ <i.~3 fy-Jii-cliy Uuitler?
Périlleux, ^;JasHi sj:,.^s:r^ tald
êl-kJiatter {V. DANGEREUX}.
— Cette affaire est très Péril-
leuse, 'V-3 j^i.S jL^. JjuJ! lÀa
hadd ês-choghl kltatter keihyrfy-hi.
Perle, _»'J luidou, j-^ don-,
ysr^ ' y^j~^ d/i'ot/hcr él-borr (en
berbère ..friU tsyàqàyn).
— àc verre, J-Jv'l j^y^ djeou-
her ci-léyl (ni, à m. bijou de
nuit).
— Huître à Perles, nacre de
Perle {Fuyez JNacue , Coquille).
Permanence, liu baqà, beau,
bi<ià, Jii baqy [V. PERPETUITE).
i'i:i',
1>£I\
Vl.iîMANEM-, v!-^ ./à)ni, vJ^-^'o (on ilil. p„p<jja ; en v. h.pape-al .
ihùlclt , Isùictt, ^} -i InitjY [i o)
PtKlM 11 El/.
PKKMI.S \-:sr' iiifd]cuuc:, ~.^*-
rncsrutili {i oy. l..I{".!Tli;).
Il a l^.K.MIS, \^~^\ édjih, \^
{J/iKitiii^, ~) — sut ail ^ sciitli.
Pi us AN, ^y^^f'àrsy, -,s^
â'àjciny.
La Ptnsi-, ^^^.,' J /Vvr^i
A-sr^ \ ■>} c!)àr A'djeni , i>^j^-^^ -^^J
belal êl-Furs , ^U^l lyràn.
VLKSECVïi.,; f-Jf^^' rninliouss,
PEa.MI.SilOW , ,,Ol <?(///, if//i, , U- 7 "^^
U ' ' j.j-Uao mailouni.
'r^^sz^ tf/liuu\z Voyez Iaol^CV.). ' ,, t^ it
' ' ,, , 1, T^- *^ ^ Persécute, JJs c^/am ,
- — l'ji la Permission de Dieu,
iUl ^,i)'j /./-A/// .//A;//, /.^-(^J/i
Allah.
— Avec volrc Permission ,
♦X-O -' be-idite-kuum.
Permutation [V. Change).
Il a Permuté {Voyez 11 a
Ecuam.e).
11 a Perpétue, ^^H daouam.
Perpétuel ( F.Eternel, Per-
mane:it, Continuel).
PEni'ETl ELLEMENT (/'. RlER-
NELLEMENT).
PePiPLIUITÉ, ^^L.) (Iiftuiiméh
{Voyez, Liersue).
PeRQUISI MON , ..._;<..^ tc-
chouyi.h [l'oyez KlcIIERCUEJ.
— 11 a fail Pcrquisilion , i^j-^
chaouach {V . W a Hkcukri.iié).
ps-* nahass {P\ Il a Poua.suivi).
Persécuteur , J'Ji zdlem
Persécution, ,r=*^ nè/is, JJi
zelm , zoulm.
PerSEVlRA>CE, iJi>i_j-- Tiiuuàz-
zebah {Voy. CONSTANCE).
Persévérant, v._,J^|^*^- numàz-
zeb {Voyez Constant .
11 a Persévéré, ^-^--^j om/iJ-
dub, ^Ic >0 ddm a' là {l'oyez 11
a éië Constant).
PtnsiL, fO^jAJu InK/douties .
-j«_^jo» mai'lidoniiris , , ^^.Xx^
maudnuuss , -.5 0 keràjess.
Il a Persisté (/'. U a Persé-
vÉKE, Il a Insiste;.
Une Personne, ^^1 ^^ len-
Èdem{]'oy. Un iNnivluU,.
Personne nest venu ,
PeuroouI.T , JjJ dourrah ,
,yjiju liûhagliàn , ^'j -> bùbà- -^-^' iJ" -^ '"'' 'O'^-^f' chd,
ghy, , j=jjs loully, ^/ij^\ jJa — Personne n'est mort de la
tayf'én-nnullq , '_,-^'.-> bàb^hayyoïi ! contagion . ^ '^ O -* '-*
PES
45.
PEl
^:;-
.j> ù..
ma mâl-cliy âlid minn êl-ouehu.
Il a Persuadé, il^ char, ^^^^
haqqatj (/'. 11 a Convaincu).
Perte, v^tT^a Iteldk (Voyez.
Dommage, Destruction).
Pervers {F. Méchantj.
PERVERSlTÉ(r.ScÉLÉRATESSE .
Il a Perverti , ^3 qabhalt.
Pesage , «j^ ouem.
Pesant, J.o'J iluïcjel, tsùqel
(Voyez Lourd).
Pesanteur {F. Gravité).
Il a Pesé (v. a.), )j^ ouezenn.
— (V, n. , jl.i iJteqel , tseqel.
— (..e baril Pèse deux quin-
taux, ^^_Xk^p ^[Vr' vJrl;'^' '-^
de 'l-barmyl myzân-ho (jontaréyn,
^L'Ji ^aj c)Vy' J^1/r ' '*^ hadâ
êl-harmyl mouzoun zoudj qenâilyr.
Peseur , ^J^*^ qabbâny.
'j^Jb
^>-»»-î^ mofessed hi-U-ouhà
(F. Contagieux, Épidémique).
Pet, ]sjb durati, L\j^ darda.
II a Pété , Isj^ durait.
11 a Pétillé, oi^-Cj" iaktak,
icktek.
Pétillement, .,jX;-0 /^A/^'^'.
Petit, ^r-^*^ segJiyr, seghuyr,
saghyr, sogluiyr, sagJieyr, pi. .IjUc
soiigliur (en b. ^j.^^ mezzy, ^^■^j-'^
ûmezyun, f, >JuA.-^^ly tàmezyant ,
O^uj-ôJ iamezyânt. pi. (j-'V' V*^
àmezyunenn), {V. Médiocre).
— de (aille, j^'^^ qmsyr, qes-
syr (en berbère jj^j^' âuuezh'in^
pi. j^f.'"^^Jl îyouezlànenn).
— Pelit-Fil.s {Voyez Y lis).
— Pelil enfant , >-»--=' >>J« ou-
ledsugJieyr., ^J^ gJio/dm , ^i£ glio-
laym (en berbère ,.j V.j-*' , y«~^!
dqcitydi dmezydn ; ,Lj I êrrecli ,
pi. /ji 11 3 ouarrach;i^MZ> c/iaddenn),
Peste , i.S kohbch, kobbah, Cc^
Jiaibah, ^>yf^ heboubéli, Jiaboubah, (Toj. EnfaNT).
^^jc-lj tauim (en berbère iS\j 1er- — Petite fille (jeune fille) , sUj
gah, ^<f ilrkélt, O^^.^ ieha- ' fefdh (Voyez YiU.E).
boubt),{V. Maladie contagieuse, ' — esclave, ^\f o'beyd, lem.
Contagion , Epidémie).
— 11 a clé allelnt de la Peste ,
\J^i âou'.d.
Pestilentiel, ^-'j'-^ td'ouny,
0*^~^ o'LeydaJi.
— Petite tour, ^yi boreydj.
... C ,*
— fort, ^.v^^ qoleyuh.
— Petit cliien , v^n^ kolèyl.
PEU
--• l'elile-Vi-r-dlc, ^.-^-^ dji'-
(.'ry; Svedry, gualrey, ^jJ>:s)\ li
Jà- cl-(ljtilry , (lA-èl siucilrey.
PÉiri !ON , -\.'j uul)(], J'^ J3j=.
arttr} hàl iV. Pr.ACET, Requête).
lia l*i:riu , y~j,-<^ Unimnidr,
— Il Ptiliira, i^:s^. ya'djciiit.
P i I lU m: , ^f^* moachljer.
11 a P1.IRIHF. , »^ lunltljar.
Pktuissage, k^-s^ tiiklimyr.
Plu, iiii Peu, -"-'.^«-^ chiniynJ:,
choit) èh, dtauych, J-^J qalyl ^cn
bcrbcre ir'^)^ édrouss).
— AtU'iids un Peu ! LIp ,:1wI
*,• .. j^
éstuniia (]al)ll i-'»- j..^\ ôsioiir
choyéli! i^-^j^ ezfic)tiàJi!
— Peu après , iJjL _\«j /,atid
chouytih , ha 'd- chouye/i.
— Pc«i auparavant, iJ<Jv J^
qa/d c/inin u/i.
— Pi II s'en t'Sl fallu que ,
.>' V ' tS (laràl) rnn /'. FalLU).
— Peu à Peu, ^J^ i^JL ihou-
453 PUA
|.l. JUI rliài [Foy. Nation . Po-
pulace).
Pel'pee {f'oyez Habité).
Il a PeiI'LK, ^z a* mur.
Vv.V\\ {Voyez Cr.AITÏTE, IÙ>0U-
vanie).
— lia eu Pour {Voyez \\ a
Ckaim, 11 SCSI KunAYt;.
— II a fait Peur {Voy. Il a Kf-
FRAYÉ, Il a ËpOL'VAISTÉ).
PeL'REUX, ^ 4'^^ khdOHouâf ,
kliOOlUif[V. CllAlMIl-, Ii.MIDe).
Peut-Ètue, '— *-^ n'hbemâ,
^j^. yetnkrn, J^ wJ! Allah-
yu'ulem, jJji Jm yu'alem Allah,
Xb Inikcy.
Phamenoth (scpilème mois de
lanncc coplile, correspondanl au
.l'>p /'(;.-
mois de mars)
hdt, berrnehùL
PllAIlMACIE (arl) , ,'J:xJi «U
i'ini êl-u^llâr, .js-'^;x-*^ ! j^'^o
senaat êl-mtidjound/y.
I , I j I i I — (boulique),^ ix^ ,li'.)
bUi \}j> ,,ahlù-qa!ytû, iJ^ U- ^«"''^''" ^'-'^'tt,:,' ^^,Uc <;7/.i-
chouyh. n^''-
- Dans Peu, sous Peu, PhaRMAcun. P.iak.ma.opole.
^■Jj! ..r'/ninn-i/or)/, {f'',yezl\'\i j'-^ n'il.ir, pi. ^r\j -^^ u Uàryii
après). (loytz Apoi MM Aii; K , Kpk.Ieii ,
Peuple, Jj>' àhl, êid^ êhel, Duoglmste,.
PHY 454 PI A
Phare, ^y bourdj, hourg , pi. — (adj.}, {Voyez Naturel).
^y l)ouroiulj , lH)uroug;^j^:>^ me- PHysIQU£ME^T, ^i=3lj /y/.-V-
riàréh, pi. v^l.W' menai al. ieha\
Pharmouti (huitième mois de Piastre (monnaie), Jbj »5«/,
l'année cophle, correspondant au pi. O-'bl.'j ryàlàt; i^jj^ ghou-
mois d'avril), s:>»^^J bermoudah, rouchah, ghrouchah, pi. /;ij»— &
lermoiidéh. ' ghouroiicli.
PhenicoptÈre, ^\sr' nifuif. —Deux Piastres, ^^^.j i)d-
PtlÉNOMÈNE. '^^.f' A- r.hy- lynn.
g//«/^-^( F. Merveille, Prodige). — Tu me dois mille Piastres,
.^S^ ^j-^f- ^J. ,^-
y Jyl-y àlf
PlIILANTROPE , J-.IJ! v,_^
mohheh ^/2-nd.î5 (F.BienfaISANT). ghourouch u'iay-k.
Philosophe, ^J^^ fylsouf, j — Piasire-Boudjou valant à
irvi A« 1 k /• / /■ 7 1; U y 7 /• 1 Al£;er i fr. 86 cent.), a=-<.J ,]•■'»
pi. i.s.^i.^ jylstijah, às.^\3 jelsejah^ 1 » J'>^.^. <J .-j
y^ji^S^ j'eldsxefali .
Philosophie, <)>*i-.U3 fylsou-
fyuli, fylsofyéh, iS-J^ fêlasse féh ,
ûldssifah.
Philosophique, iÀ-~l«i.M ç-l:^
meta' êl-fylsafah.
Phlegme, Phlegmatique (T.
Flegme, Flegmatique).
Phthisie, (^i'î^y (J^J-'^'" ^^~
maradd êr-raqyq , rt'y ' ^j^ f*»'^ ' ^i-
marad êz-zéyn , J-^.-v selâl.
PhtHISIQUE, Jj.L.v masloul.
Physicien , ^J=Ji Jl& a'alem
êl-iahy'ah , tt-x^xù] *!& 3 ,.X^:x~*
mudjtehed fy i'im êl-tahy\th.
Physique (s. t.), <)ju-JJ JU.
iVm êl-tuby'aJi.
Tyâl-boudjou.
— Draham, ou Pataque-Chi-
que (valant à Alger 62 cent.),
*»' 1^ J J I ryâl-derâham.
— Demi-Piastre-Boudjou (/^.
Nous-BouDJou).
— Quart de Piastre (piécette,
valant à Alger de 46 .î l^."! cent.),
^^^i ^^' j rehy'a-houdjuu , j^y ^ \
roub'-boudjou.
— Huitième de Piastre (valant
.à Alger de 23 à 24 ^■)^j=?^y, ijv'
tlicmienii - boudjou , ihonmn - liou-
djoii , themin-boiidjou.
— Piastre de dnuble-boudjou
(val. 3 fV. 72 c), L.^3 r/ow/o, jj^^
dourou , y^^y .»jM zoiuîj-boudjou.
PIE
/r,!
Pli:
Plislrc dEspagnc(valanlau ' Pièce; ]'.Mon(,EAU,T.AMBF.\'Jy.
Kaire environ 5 fr. 35 cent.), — de niarrliaiulisc, i..-^ yûî-
,,;, ]\ jyi ér-ryài êddow, , Icli, fasiah.
^.o'w.'iVjy 1 t'r-ryùlél'Êspn- • — (rarlillcrie {ro)rz Canoï,
nyuuly, i^^jJ^ ku/uti/iàllti/i.
Piastre lurke de loo médins
(valant an Kaire 3 fr. 5o cent.) ,
il* i^jj£. gfiruuchah ma)yéh.
— de 8o mcdins (valant an
Kaire environ 3 fr. 8o cent.).
^^''_J , i«ti nJiouroiich-lfiemé-
,2,7,, i™wol^ themânyiiyéh.
— de 6o mcdins (valant au
Kaire environ 2 fr. lo cent.),
. ^_ _ ---. , '^-jy^ ghiturouih-setlyn ,
j.J.^--v scUynyéh.
— de 4° médins (valant au
Kaire environ i fr. ^o cent.),
.,,JU,1
^--^r
'' gJiuiiniur.li-drLiiyri ,
>-_J-jo,' âi ha'ynyéh.
— Demi-Piastre, i^^' noiix-
f)eh.
— Pièce d'un quart de Piastre,
^^•^x} . ruubityyèli.
— d'un liuilième de Piastre ,
Mortier).
— de monnaie (T. MoNNAIF).
— de loo médins, de 8o, de
6o, de ;o (/^'o/es Piastre).
— de 20 médins {^'oy. Demi-
Piastre).
— de lo médins (J'oyei Pièce
d'un quart de Piastre;.
■>- Pièce à Pièce, >î.J=5 ^^
qalia'-(i(il/a'.
PlÈCE'iTE ( r. Quart dePiastre).
Pied, ^-^j ndjl , ri-/, redjel,
ridjel (en h. y^^ addàr, édddr, td-
</Jr, pi. ,y^^Jc] îd<Iàninn,iddàrcnn .
— de bœuf (T. Boeuf).
— d'alouelle (Heur), (♦^^=^^
fahJi ourti.
— d'une monlagnc , J-^ >j '-^
djedrèl'dirhel, J^ ! J^' ''-y/"'^
cl-djrhel.
— d'un arbre, i ,sr^ . J-^-
i^s^' tfiotnitiiyèh.
■ Pu: (mes. de longueur, valant 1 dsfel cs-rhud,arrlu
environ un den = i - n.eire) , 'i^M - 'mesu'-- ^^ longueur;, ..-3
àaà\ c,,:! ûdra'^ru^cz l'.RAS.E, W-". P'- ^.-^ H'-'^ourn, ^^ ->-^
AUNEXol^I'i-O. I èqdàn.(roy.. !.0^0, Lo^.LLtR].
Pie, ^^a-<fu\i,^q'rqu\\ -Celle échelle Cl lonj^ue
PiE
45G
rih
de dix - huit Pictls environ , i ^.j^'j ^\ o^^'' -^' l^-^ ierouh
.^Ss Ji.x::Ji js^ 'Jji» *LJ1 Cla j ây-mâchy ày-râkeb? .
JiadéJi es- suullem tuiil-hà naJiou \ — Ils son l lombes à mes Pieds,
laemanl-a'ch >jouduum. j qy^j i-r^^ J^'^J otiufjuuu dayn
— Pied de chèvre (espèce de I ledjley-y.
Jevier), {J^'oyet Levier). | Piège, Ju;^ ! cyâich, hayûhili.
— Coude-Pied, J-^^^ 'i J^P
qusliah (Ic-'r-ridjl (en berbère
yJbl Js^o-J tsymchytt ûddùr) , {^V.
CoUDE-PlEn).
— Coup de Pied , i-hj ruktuh
."^en beibere 0-^^-"'_»i— ' latjuud-
myt), {T'oyez Klade).
— Doigt du Pied , ^Ji\ b -s-J
h^nnahdé-' r-vidjl^ pi. j^y r) "^
lienàn de- 'r-ridjl ; J-^jJ ' *~-^ ! 'i^-
Aa' cr-rigl , pi. J^y' [^.':*7^ -î''-
/y/'j/i cr-r!gl {Voyez Ortlil).
— Cheville du Pied , .-'-^-=='
guedern (en berbère >j:^j«i^-i /)'om-
roiizzyt), {Voyez Chevii.LE).
— Plante du Pied, ^.^i (ja-
dam.
— Les deux Pieds , ^jTr") ''"
djlêyn, ridjlyn, rigleyn , rig/yn.
— ISu-PicAi {Voyez Nu).
— Il est allé à Pied, ^-^
mâcha.
— ras-lu à Pied ou à cheval?
AJ..V» mekiiéh, rneknuh (Voy. EM-
BUCHE, Fourberie).
— à prendre les oiseaux , ^
fakh. •
— à prendre les animaux ,
_\j^^ I 2j Uaw heyâlét és-sàyd.
— 11 a tendu un Piège (K. 11 a
dressé des Embûches , 11 a Abu-
sé).
Pierre (n. pr.), 'r'j^, But-
troiiss , BouUruuss.
— (s. fcm ) , J..S- /uidjcir, lia-
djer^ luigar, j^\=!>^ hâdjer, pi. ij ^
Jiet/Jàiah ; ijS:- Juidjenih, pi. ^^
fiiidjer {en berbère a^^i àtlg/iag/i,
édgftâgh,^l ijr^-'^'- ùdg/iug/ie/in),
— dure, w^-Us sul/i.
— à bàlir, SJ-J iuf/zéh.
— de taille, o^ssr^j^ liadjar-
ituliaU.
— cquarrie, ,^3r-^'l j^ ■ «V-
hudjar êl-meridjour.
— à aiguiser, l ^y êrluiy
j„S^\ ii l^. raîiâ dc-l-hadjam
PIL
4^7
C'M
PIN
^'***''* nuissilioiiq ( K.
(en berbère j-^^1 ànisnl , ^^ il.o ' Pilk, , ^^
myhtk), ((^. Pierre à Aiguiser). Bhoyé).
— .T fusil, S^^ liailjcruli , .>'^-^ H a PiLÉ, ir'j^ tiercss , i-f^^
suuiiii , ajVo souàiieh , souànah ^ salnm [Voyez \\ Ol [Skow.).
yS^ diejci\ ^\Sh qaddùh (en ber- — II Pilera, ,^,^)(Iress.
berc i-i^^ teiiychali, pi. .,JL.J^' PiLEBlENT (f. IJroYEMENT).
tyriycliuiiciiii). PiLIER, à^X^sàryah^ pi. ^.y^
— (le louche, JL>^\ jS:^ hu" saouàry {fuyez Coi.o:^'SE).
(Ijiir èl-hak, , J^\jS^ hiuljiL- Pillage, s»^J nchb, nihb,
èl-mahàsi. w-s.^ gliush.
— ponce , ^^oU-'iV ^jî- had'iav cl-
PlI
LARD
ùsfundj in. à m. pierre d'épongé). ; L^'"*^ neh/uî/jyn.
Pierrerie (pierre précieuse) , Iilll, w'^ —
^_^^ r/you//<?r, r/yoM//«r, djouuher, v-?'"^^ tnaUitouJ.
pl.^i^^ djoiuHier.
Piété, ï:>'-^ i'/jùdah, ehàdéh.
Pieu, a_jj ouf.W, pi. ^'j'^J
Pieux, à)\ :>^^^ aùbc.d-Alluh.
harnàrn , //<:-
I I
1^ Ticldiàl) , pi.
— j^ meiihoul).
Pigeon, ^'^
miim, *
\
ha
, pi.
lidnuJm ; ^ „i ferùkh[{.'n berbère
C
rrr >'^h'')y {f'oyez Coi.omre).
-jyJ liniàt
— sauvage, j:_J^! ^'•o-st'I êl-
luimdm èl-kUalmiy ( Tti)'. CoLOMBE
sauvage).
PiGF.ONMK.R :/'. Coi.d.Mnil r).
I ILK, ^ — 0~ kuiimuh, kou-
T-eh.
Il a Pll.Li':, ^w-'-'-J nalidli, ne-
lieb , ^_j^ klialdf.
— Il Pillera, ^^-^.ykbfnf.
1*1 LON, JJJU mudaqqah, ï.,
rezzah , ,.>•'-'-' -'^' ycd cl-hâoim.
Pilote, ^r— -i rcyss, niyss,
ijsyj biloutlali.
Pilule, ïL.) ^^^.^ ^^.::w h^bb
mlnii ddoudb , pi. ï ..> .,.• ^ -i^^
licboub tnlnn daouà/i.
Pin , >.'»1^ srnutibcr, st/rioub,ir^
pi »j J-s£> srnâber, sciuibir • ». ».w
f ^. ' ^^^
cfiuiiu/i {t)u berbero C— •', ! (/;.(ji^n-
/'Jj, pi. \^^jy^ 1} iounib}tittri\
PiNCL fpour soulever i\i'> in.is-
scs), *7j-i'' mrUdiiuyuh.
58
PIQ
PïNCE , ^jyS^ maqrouss.
Il a Pince , ^^J^ qarass , qaress.
— Il Pincera, ^jSJj'ipwss.
PINCE^u, , ^'Xj Si qalam-
naqqâch , jA'j rych , t:^ f.hitah ,
PlNCETïFS , -^^i..o machyk ,
i^s'jJI 13 jali) laqqait dc-'l~a'â-
fyah, j'jJi i~oj\A mckousséi ên-ndr.
Pinson, ipy mouch (en berb.
r^\' iyt'yr, pi. \j^^\ îytbyrenii).
Pkiche, ^X-^ menkech, pi.
jioU^ menukich , *Jj^ touryali ^
i-'j^ (Ijeiméh^ ij?*-* Jna'oul ^ cr"^
fâss, c^T*^' (T" y^'^^ êl-u'reby.
Vive, ^.jj^^t, r/i 011 fjouk, ^**.-^
sebsy, sibsy, pi. ,— .L— sibass^'.
— • persane, «i^^T^-y nardjyleh^
riarguyléh, ^^y nanljylj ner-
giiyl
— Tuyau de Pipe, ^ A^hqassâb.
— Fourneau de Pipe, ■J^.^jj*-^
(Mouâyeh.
— Fabricant de Pipes, j.s-'^Jlt
ghâlyouwljy.
Il a Piqué, ^\L châk,f}
àher, s_tXi«' techekk.
— la langue, »'— .Ui ^a» harr
êl-lessân.
— Il Piquera, ■^jX^jtchekk.
458 PIT
' PlQUUE,^' îbr.
Pirate, ^sr?M ^-^U^ haràmy-
'l-bahar {Voyez CoRSAinE).
Pire,
r
âcJian
— Ce qui vaut mieux que le
bien, c'est de le pratiquer; et ce
qui est Pire que le mai, c'est de
le faire, >- — i—s'i
... 1 c\.
jr
i^r' j^~
u^ r
akheyr minn êl-kheyrfâi'l-lio ; ou
âcharr mîtin êclt-cherr, fài'1-lio.
Piscine, ^ — r'^rV^ saharydj ,
sehrig.
Pissat {Voyez Urine).
Il a Pissé , J^ bà/, _^ chakli.
— Il Pissera, Jj;'^_,ybf)ul.
Pistache, ^J^i-^i/is/aq, fistoq.
Pistachier, ^à_:^xJ! ïr=sr-~
chadjerét cl-fisloq.
Pistolet, ^ i"-=> iehândj ,
<i s-^UJa tabandjah, tobundjah ,
"isyiLo pychtoulâ , iJ^li-j bechlu-
lah, pi. jjli^ bechatol , ; ri?: -
kàbouss (en berbère vj>rw)^si-' ta-
khcin-dst, pi. ^vwl^::' tykharnh-
syn).
Pitié, ♦=^•1 mlim (r6i>-^j Misé-
ricorde).
— Il a eu Pitié {Voyez 1! a
Compati).
ait Piliti ilc loi! PjLAfF. , i^^j=^ (Jjerû/ui/i, pi.
— Dieu
»l3l vJiXv^i rahm-ak Allah l
Pituite, j.^'œ-' ioUimoh 'J'oycz
Flegme .
PiTin EUX (T. Flegmatique).
PiVERD , , '^\^^jt, (licrrâqidq f
^lij» haddâd.
Place (/'. Litu, Endroit).
- publique, iï-Jj zanqu/i, _^sr'
mahaddj , ixwj uiiassa'ali ^ 1, ',^
darb, derL, J^'^ sàfi/iuh, Aas— ^
fashhali.
— foriifiéc (r. Château , C(-
TADELLE , FoRTERESSE).
— d'armes, iSL^I Aj^mey-
ddn cl-a'ssâker.
— (emploi), {^oy. (>iiAnGE).
— Petilc Place eulourée d(î
caliutes , ir'^^ Jiuiich,
— A la IMacc (lc(_ T. Au Lieu de).
Il a Pi.ACi';, a^_j ciuidda', Jji:pv
djii'al{V. Il a Mis).
— Il Placera, h^.yhutl.
Placet, J'^ hâl, jsj^ a'rd
{i^oycz !M ÉMOI RE).
Pi. ''lOM), ^ ^i^ s<qof, seqaf,
pi. ,^__^j^-~' srq'iuf.
Plage, ^J-X^ hedyèti, hedyah,
LL rholl, r.hall (V. UivaCK).
Il a Plaide, *.>o'^ khâssum.
vJ^ -^'^ djeràhùL {T'oyez BLES-
SURE).
P LA INI,, \^-^ sche! , pi. J;-_w
souhoul , ^^ klialà ; 'Jtj oiithi ,
i~^j outtyah , p|. C-'j'.ir» ont-
iâyàll ; ij^s-^^ suhharà (cii be rber
'.irj outlà, pi. C_''^j oiiallyàt;
ijj*-^ taghzouh).
Il s'est Plaint, SiL chckkii,
^ ^=iXL\ êcliickd {F^yez 11 a
(iKMl).
— Il se Plaindra , A'^^ yecfi-
teky, ^-^_, ychekhy.
Plainte, ^^I îchtikà, syC_i
rlukdiiiili {f'oyr:. (jI-.MISSEMEN Tj.
Plaisanterie, ~'v— -» inlzàh,
•M . ^^
^^^ mrhigJiali.
Il a Plaisanté, oXs^ da/iak,
J^ kahkali.
— Il Plaisantera, •JL>-:^-^.yd-
defi a k , .Acc-Vj ^ ku/iku/i.
Plaise à Dieu! s'il Plaît à
Dieu! «iJl 11 »l ê lin ch à Allah:
A Oyez II a Pu).
Pi A isi R , ï jJ lidildh , l,-th!rh ,
lezzrh, pl. C-'-O Icddùl , Irzzâl.
— (bon (iffice), JJJ^ inczyjah
[T'oyez Service, JiiLNKAiTj.
Plan (adj.), Jj*'-. sâh^l.
PL A 460
— (subst.) , (surface Plane) ,
^^.^ow sattah.
v_
— (dessein, projel), {Voy. ces
mots).
Planche, ^^J ]ouh, louèh,
C-
!^y louhah, pi. _.^3 loiih.
Plancher, ^^-j-I- taoubaq,
^S.^^js iahaqah.
Plane (outil), t^j rachbuh.
Planète , v^^ koukab, kou-
kch {f^oy. AiTRE).
Planeur (terme de monnaie) ,
'cjl^ raqâq.
Plantation , ^j£. ghais.
Une Plante, «.j*, .J nebt^ axJ
nebtéh, pi, C^U nehât; ^w^t
ghars, g fiers, pi. ^r'Jj^ ghouruuss ;
àXi.> noqelali, pi. O^J nocjelât.
— marine , y^)- \ ^~iow ha-
chycli él-bahar.
La Plante du pied , ^ j.3 ,7a-
(lam , pi. ^>'AJ qadmyn, ^Ijil
dqdâm {P'oyez Pied).
Il a Planté, ^jC gharass, \guehbâss, j^^-^ (Ijrssdss.
PLE
/ebsy, ^=s"^ sa hem, pi.
souhoun ; i^^^ seynyaJi.
— Grand Plat, .lit ghouttur,
y^-^S^sr" moklijyah.
— Tu dresseras les viandes sur
les Plats, jj^s--^ ^ *s-^l X^
teseqtjy él-lafuim fy souhoun.
Plateau en cuivre, ï^**- se-
nuiuah.
— de balance, ^si kefféh, kef-
fah , pi. ,^ à«,i3 kejovf^ kofouf.
Platine de fusil , JiUj ze-
Ttâd.
Platon (n. pr.), .^^1=%^ If-
lâtloun.
Platonique , J^L^I îjlât-
touny.
Plâtre, jj^?' djess, .r-"-^
dj'ibss j gibss , ^r'^ dji'ps, ^jf^
guehss.
Il a Plâtré, ^r^ djebhass ,
guebbass , ^>a^.^^ djessass.
Plâtrier, ^-l-^ djebb('i<!s ,
\J1^^ nehet, nul ut.
— Il Plantera , t^j»Jyeghrass.
Plaqueminier (arbre), «.Ju-
sedrah , sidrah.
Plat (adj.), {Foyez Plan\
— (subst.), fj^-Ja tabaq, ^—-J'
Plein, ^j-A» melân, »IJ^ me-
lyân , cr^^^ mâly (en berbère
.^AJj I îyichour, pl.^,^AJj'/jA,7/o«-
renn ; ^^„ yichour, pi. ^j^'-
ytchourenn).
— Pleine lune [V. Lune).
PLO
46i
PLU
PLI.NIPOrENTlAlRK, (_j=J^ "'^-
faouedJ.
Plénitude, il^i îmlù.
Il a Pt.KL'RK, Kj bekà , o.^^ da-
ma' a.
— 11 Pleurera, ^Js^}_ yc/^ky.
PLEURI.SIE, />'— '^tf icrsùm.
Pl.EURS, ^ ] l'tkà {yo)cz
Larme.
Il Pleut, ^iï-B^ keyunilour,
JL^ yomllar {T'oyc^ Il a Plu).
Les PlEYADES, Vy touryà ,
tourayci.
Pli, ^j^r^ iekmycJi, ,^^-6^
koumâdi, à.-}: tyti/t, ^^s lieztuh.
Il a Plie, ^^ tauuii, taouty-,
touii.
— (il a courbé) , (/'. ce mol;.
— Il Pliera, ^i^,.yettouy.
Plisse, jT^^ mukemmicli.
^ 11 a Plissé (r. 11 a Plié).
PLOlEMENTd'uncélolfe, vi^"^
tckmycli.
r . lessùss ,
! »r'-vr, ressi'iss-ùssouad ,
^^_^~ii. kliafyf, ^lo.) érsâss.
Il a Plombe , . ^^^^j ressuss.
P LONG E , (j^' . ,.- x^ maghrouq ,
. 'à, S.' nn)L^I'iirrc<].
Il a Plonge (v. a) , ^j^ sha-
Plomh, ^w'
— (v. n.), ^v='j iihàss, j^'^l
êghtdss.
— 11 Plongera , ^ji> y^fioiiss ,
v«Lx) yeghless.
Plongeur , jj^!^ gJuiouàss.
Il a Plu (été agréable) , v-^r^-
a 'djeb.
— Cela le Plaira , O-Ç^?. li-i
Jiadà yadjeb-uk.
— Cela ne nie Plaîl pas du
tout, ^ ,.^^-^5^*:'. U lÀ* hadà
ma ya'djrh-ny c/iy,
— Plaît-il ;' *xJ iia'am?
— S'il Plaît à Dieu! ilM li-,.,!
en chù Allah! J Uj" jIM Li, ^!
êii châ Allah ta'âlà !
—Plût à Dieu ! <^^^^jyà-leyfs!
V ''-o (^' minn-sdb ! (/^. pLALSE
à Dieu !,
— A Dieu ne Plaise! ôlM ^i*^!
êsJaghfour Allah! (m. à n». Dieu
pardonnes!)
Il a Plu (tombé de la pluie),
yh^ rnaltar, — -^^^j tcssimuali , tcs-
suourb, s ' -NiJ tessàl).
— Il Pleuvra , v._.;*->'^. yet-
sauueb , w-^.-^ yctsrh.
/,/r, ni. ,'IJ
m<//
roy, , »-iiî' ghallass.
Pluie, ^J
dmtàr; Hi- r/ii/di , -1=^ iltittù,
chctià (en berbère ^ hauuâ).
— Il a tombé beaucoup de
1>LU 462
Pluie. ïf"i>' -^ o^-^ic^i êstahbél 1
vhild helsynili. !
— Petite Pluie abaJ grand vent,
VS.O ^J , '«-^^ ^/"*^ ^l*-^-^ (•*'* '
' ." ^
viinn inatluyrah sogheyrah toheffet
ryh keliyr.
— Pluie continue, <J>w..i ghayts^
gluiyih (en berb. ►J»^' âghoufur).
— P c l i I e P I u i e , * ^~-5='> m attayiéli .
Plume d'oiseau, t/'^j /jcA,
^Ji rycliah, lycliéh , pi. ■j*'^j
— à écrire (roseau), Us qa~
lam, (jflem, pi. ^^' êqlâm , J|^3
qamtâlcm , U^jli» (feloumâ, -/-«-^ys
qeloiirnuh.
— Il a taillé la Plume ,
^laji ^y herâ êl-qalem.
La Plupart, jiS^ :>^^ a'ded
él-ûkl/iar, ji^ilC^h kesm êl-âk-
tluii, ji^"^ êl-âkthar.
— l.,a Plupart des hommes,
, ^ 'j\ j^L^\ âktliar ên-nâs ,
, _o..Ji ...^ yi.i il êl-ùkthar mfnn
êii-ndss.
Pluriel (nombre), a._^^=;.
âjame .
— entier, Jl~. ft.^ dj'antè'
sdlem.
— brisé , j.*«.V« ^^ djamè' mou-^
kasser.
PLU
pLt}S,jiri tikfsai-y âkihar, J^
keisev, JJ", c/V/, ->v)J jjf/, -^y ^'^'^Y^^'
— Je t'aime Plus que lui ,
il^ ^*.i 5^1,\l2..b nàliohlj-ak àklJiar
minne-lw.
— Le fer et l'argile sont Plus
utiles que l'or le Plus précieux ,
i^rr.
^J-
NV
-.iJl ^_.
/(?/i/îi' êl-hudyd ou-êttyn àklliur
minn êd-duhab êl-motlicmyn.
— Plus j'y réfléchis et Plus la
chose me semble obscure, '.^ »ii !
âkOiar rnd nejleket fy-Jii ^ âklliar
ma êl-hadjéli tel/ân mozzalleniéli.
— Plus on a gagné d'argent ,
Plus on en veut avoir, U ji ^is
a Va qad-mâ kessehoû, qad-mà tc-
rrfa'oû êl-mâl,
— Plus la nuit se raccourcit,
Plus le jour s'allonge, ^->-^
^l-.^! J.L Ua3 J,l'l ^^-^-^•
qad-mâ teqslr él-lcyl, qad-mà yttoxd
ên-nahâr.
— B'autant Plus que, t. A3
qad~mâ.
— Cela est d'autant Plus ad-
! uiirable qu'on ne l'a jamais vti,
1M)K
,;g3
POI
rha'rr^ rlin'ar, ^••j.Js^-" m^inzou-
méh.
Poète, ft-l. r/iù'rr, cfiù'ir, pi.
I »-«-i< r/iu ^erii.
OEuvrc'S POKllOUES, ,.J.-J^
fiatlà u'djyù tfaU-nui liuuadyni ên-
iicizr.
— De Plus (/o)'. Outre cela).
— Eu Plus, -VJrf Ije-zyil.
— Au Plus, tout au Plus,
.if^'j bl-'l-àkthar.
Plusieurs, ^.^ kihyr, -V.-^
a'ilyd.
— Plusieurs fois, -jy--- \\r^
rncnir kctityrrt , "i r^ y^-- krtfiyr
marrah , 5_V; Jx- ij.-> marrait aily-
dèh [Voyez Soivi.Nlj.
Plus tùt, J-i qabl J\ Alpa-
RAVAN r).
—Tu n'as pas pu veoir Plus tôt? | , l,^^ mcdcss, ,.yS^ sikkyn, sck-
Jr' ^ ^J-^ •" "''' qaderét- | /;_j.„^ ^ kuummyah , JT.!^ </ye-
chy iedjy qahl? j „oî,y.
PoCilE, A^ djebbuh , guehbèh, — à deux tranclians, a-^- — ■ .v<r-
(Ijolibali , ^-^-^ f^iyf' 7 S"y^ 1 P'* I li^ulali , ^_^—' xi-l>()uld.
■ •• — ?>. tljynuh , finyoub ; aJij ^ — Coujuic Poignard , sp i /v^-
kb(/n((ib,tj^^k}Ssoiié/i, ^^^.V' ^"''•
PciK.NKE, jj^a^ i/abdd, qubdd ,
qt'bdd {Voyez M ASCII E}.
l'(>ÈLE à rrirc, ^_5_v maqhï, PoiGNET, ,^_JXM 'Làj ruqbèt èl-
Xs.» ni'nfld y mu<il(i , l^i^ mi(]I<Ui, krff [cu hcibcre , p-'*2' J=~îj rnaif-
bcttàjouss, pi. t-r- -^i -i^;-^ niaijbcU
Poids, ..»>• ouzcnn, otizn,
>J^-..-' iityzàn.
— Le Poids de ce hallot est
d un quintal et demi, 23^i3i sa»
liadé/t él-fardelt myzàii-hà qontàr
ou-niiusj qontàr.
POIGN ARI) , f?^ kharuljar, pi.
j^',^ k/ienâdjcr , j -;-J pcnyâr ,
inakiuub , pi. w-o u.j mrkâlcb {J'.
liouRSE, Sac .
-? ti'nntali.
Poi^.LON do tt-rrr, ,.r^-^ /"- .'/(75w'««) , ( /'o>r; P<»INC).
I t
Jyj/i , .^^.^ tihl/yn, pi. ^,j;^L-3 Poil, f^-i- r/m'ur, r/i/rr. , -x^
(ouùdjyii. rJia'àr, pi. .- x ^ cl.c'oiir,
our.
PoÉSlt , Ji) nczni , iifdm , ^t rliou'c
POI
Poing , ^^ keff; 3J! 13 2).0
ilebzah dê-'l-yeddj i^^oj qahdch.
— Coup de Poing, »j\5 hk-
zuh, UnikzaJi (en berbère .V-iJ»
dajàn).
Un Point, à.]sÀ} uoqtali.
— Deux Points , ^<Lhh noq-
télyn , iioqtéléyn.
— 11 a élé sur le Point de
{Voyêt Peu s'en est Fallu, Il a
Failli).
— Il est sur le Point de Partir,
^l*^ _l. ji Jioue râh yssâfer,
*3'-.JJ Aa.jj jA=.^ Jiadder rouli-ho
Ji-'A-sàfrr.
Point (compl. de négation),
^ c///, fj^ ch.
— Je n'en veux Point .
^ i^yj L» ma bêrid-ho chy.
— 11 n'est Point à la maison ,
.IjJl ç3_j* jA^ ^^ mâfy-cli houe
fy- 'd-dàr.
Le Point du \o\iv{Foy. Aube,
Aurore , Lever du Soleil).
Pointe , w\=». hadd, ^j^ turf,
%ji\ îbréh.
Pointé (marqué de points),
{Voyez Ponctué).
— (dirigé), {J'oyez ce mot).
Il a Pointé un canon (Voyez
Il a mis en Joue).
464 POi
Pointu, ^^j^ maddy, ^jù^s^
J
mahdoud, .^v-~.o mesnoun, «II.
Poire, ^jt>S homethry, ^^^
neggâss , j Is-^ iiiandjdz , ^lf>- '
êdjâss, îdjàss , ^Iss-' nedjâss.
— sauvage, ^y ^_f%\ îddjàss
heny.
— à poudre {Voyez Poudre).
Poireau, >»1^|^S' A o /•/■«///, v^!p.
khurrât , j^j^> Lcyherouz, ^jriki.
PoIRÉE, (^L. seh/, sJSJL^
silk , selk.
Poirier, ^jr'^-'! '3 ï;?^-*" clic-
djralt dé-'n-neggâss, ^y^ .sr^] V»:^^
sedjerat én-nedjâss {en berb. t^^jJu
iyfyrsah , pi. ^j^j^JUi tyjyrsyn).
Pois, iJu*»J hessyîlah, ^-)^
djoidbân, <ijLl~s. djilbànah.
— chiche , ^<s2^ hims , Jioums^
^js_.^a>. Jiommuss , ^^*^ hom-
wouss.
— de senteur, J» w\o^s-*' mo-
hammed-oualy.
Poison, ^ semm (en berb. *— '
êwumm).
Poisson, ^^A*-v semck , samak,
pi. v.^^^1 âsmak , O-V*^ 5o//-
mouk; wift^»- //o»/, /muiit, pl.j^^-p-
haytân (on berb. aL-^ ésIimrfA.
POL
;ti5
POP
— Les Poissons (signe du zo- | Polichinelle, '^^^^j^ Qarâ-
(liaque\ 0>^ i b ^y Imurdj qouch.
Polissage, ,y^i^ lesqyl.
Polisseur, Ji^s^ saqqâ/.
PolISSOIRE, J-2-^ mesqel.
Politesse {Fuyez Civilité).
Poltron {Voyez Lâche).
Pomme, AiJ tefjàh , toffiii,.
— tramoiir(/^o)'. Tomate).
M
dê-l-huiU, w'..5r' ^ ,j Innirdi èl-
Iiuitt , Lourg èi-/iouL
Pou RAIL {l'oyez Poitrine).
-- (de liarnois), a^,A.o sudrj-ah
(en berbère r-'.-^J' èil-tlayr).
PoiTRlî^E, 1 -X'-siaJr, sadar^sidr.
Poivre, ^^^ fdfcl, fuulfoul.
— rouge , ►y^^y' jiliJl cl-joul-
ftml-cl-àhmar, èl-filfil él-Ahmer,
— en poudre, concassé,
^jJi ^_}-^ ' èl-Joulfoul ir-roumy ,
Poivron ( Vuy. Poivre rouge).
Poix, v^j zejt , zifi , jSù h afr.
kofcr {Voy. JîlTUME, (tOUDRON).
— Il a enduit de Poix {f'oy. Il
a Goudronné).
PÔLE, »w^J=3 qotô.
— du monde, Jlx)! v._^3 cyo/A
é1 aWlcm.
— de l'écliplique, ^_
Pommier, ^UJI 'iys-- chadj-
L.
rèt et- Lof fait, ^UJl )^ s ^^^— ' sa-
djerah de- '/- iofjah .
Pompe (roy(72 Magnificence),
— funèbre {P'. Fi-nTrailles).
— (inaclnne), iS^ maghrefah.
Il a Pompe, ^jl. gharaf
Pompeux {Foy. Magnifique).
Ponceau (s. m. , couleur rouge
foncée). <sJ-l« ouechenéJi.
Ponctuation , -!=^ tcnqytt.
Ponctué , isJuo maniputt.
Il a PONCTLÉ, hu naqqult.
Elle a Pondu , ^s,^j> Iniddèt.
— Elle Pondra , ^j^~^ tchydd.
Pon r, "i yjz^ qaiitaïuJi , ijimtruh,
|) 1 .ys 1-3 (jcnàllcr, qonùUer^ w-' 1 ^Jal^
Pou (au pr.) , J;H^-^ masqoul. (f,i„turàt ; j'^-^ dj'rsr.
— (au figuré) , (/''o^jrc Civil). Ponton, CXj^ tiiryd,ih, pi.
— (n. s.), {l'oyez iJlUI.LANT, _vjl^,]; tnràyd , ^\j^ luràd.
l3
^. fJ 1 ^JiS^i iju(l) fetck êl-iouroudj .
— Les deux Pôles, ^■^r'-^'^ qot-
Lnn.
Polissage).
Populace ,
Il a Poli , J-i^ saqal, «x» naam. . scfyléh.
dju'yd, iJLiw
59
POR
Ml
— Homme de la Populace ,
bn-ên-nàs , ^^A^xs^
dja'ydy.
Populaire, ^^^ p--> wetâ'
êl-êhel{Voy. National'.
PoPULATIOîî, J^aî éhel , uJiet ,
êld , ï^a,^x^ mamourah.
Port {Voyez Cochon).
— Polit Porc (K. Cochonnet).
— Groin de Porc, hure de
Porc (F. Groin).
— Viande de Porc {J'^oyez
Viande de Cochon).
— Soie de Porc , v — ^ s^j
^^W! I.Î zaghh dê-'l-hallouf.
Porc-Epic, ^J'-^ j-^ doiirbân.
Porcelaine, , ^-o syny,
Pore, v,^.2_j necjh.
Poreux, <^^s-i j^ znu-uouqouh.
Port de mer, ,-V^j bcnder, U-^
Tiiynâ , pi. .yj-' moiiàn ; <J.Jj.~,I t'^-
kdhth , ^~'j'' marsli , rncrsii , '-~.^^
marsâ, niersâ ^ pi. -voi^^ mrrasij
(en berbère i-wj-* marsah).
— Il est arrivé au Port ,
^^^1 >ib halagli êl-mynâ en b.
^.^ vjjj 1 *^\j Ijiikcheni él mersali).
Portatif, /J„<.2^ J.-;,^ salicl-
hamle-Jio,
466 pon
PORTii, v,_.'lj /yr)^', pi. -wjU'i
âhouâb , âbaouàb , y — — J bybàn ;
^-o3 (lejfdh (en bcrbine w'>j— — J
isabbourl , pi. I ju-j isuhhourà ,.
— Ferme la l^orle ( T. lia Fer-
mé).
— Porte (le la Victoire, au
Kaire, ►•'^Jl w'-J Bâb én-Nasr.
— de la Conquête, au Kaire,
^_j^]i V )0 Bâb êl-Foiouhh.
— defer, auKaire, ^V) J-s-^'v^^u
Bàb êl-Hadyd.
— de Bab-Azoïm , à Alger,
,\i\\ V j'j Bnb-Azoun.
— de la Marine, à Alger,
jsr)- i «^ -Ij Bâb êl-Bahar.
— du Torrent ou de la ^ allée,
à Alger, ^^.M s^l.' Bàb êl-Oued.
— Neuve, à Alger, -V->-^ V^ .
Bàb-DJedyd.
Porté , J_?*=^'' malmunil.
11 a Porté, J^-^ ImmrJ.
— Comment te Portes -lu?
v_iA_J'.£s. >^>\ êyss hâl-ek.'
— CommenI sePorlemonsieur
nn tel? ,.>î^i '-i-V^^ JW L<
kcyf liai syd-nù fuulàii :'
— Coninienl se Porte madame
une telle:' iJ^i* ,"- Jl^ ^^
kyf hâl sett-yjoulànéli:'
— Coiiiiiit ni vousPurlcz-voiis, i Poim GAi.(roy.") , J fc»V Ijur.
tnoDSicur :
».v'^w lS tougtil, ,\£j^yi Iluituii^hài
kc)f hùlkom , s)d-y ?
II a PoiL [Vojrz 11 a Pl.ACl'O.
— Je inc Porte bien, grâces à l'oM iiON [fuyez Ktat, SlTt\
Dieu, -V^-l ^' ^w-- ^-'^ àncl
tayr.lt li-'lloh cl-iianul.
— crili(|ue , -i-' bchî.
Il a PosSi.DÉ, ~i O^X^ tcnicl-
ràqlàr, ^'^'^^ suiiJJ(i(j<lj'y (en
b. >^' à'alli'im), (T. DraPEAL).
PoUTKFAlX, J'- ;-.». chayyiil ,
fiur
ùl, pi.
/«;
^'^=w hainniàl , pi. .^v-"-j^
mâlah, Ji:^ nullùl , J'~i-' niii)(]àl.
PoRTFKfcl II.I-L, i.-iJLx-' inalia-
fadJalu
Pu KTL - .A ! A > 1 EA U , ' - w-' W-^-
J«^! cherrâh ilê-'l-djeld{V. Ha-
VKESAC).
Porte-Morts, ,^ i}s^sahhiij.
PoRTEiR ;}Vjvfi Portefaix).
— «Keau (/'ojrc KalO-
PoRlIEK, .«^'j ' huuuùl' ,
ieuuùi.
Portion {l'oyez Part).
PolVlTOLE, ..^'••iî- satlouin ,
.,'»-<' l'nouàn^ i)ijtit'iii, "^-Ai- dchlyz. I
roiriUAir, ^,^-^ sounth^souréh.
— Ce PoiU.iil lui ressemble,
ï,*^! ïJj- jJ à^U Itihclibuli le-ho
lunhili cs-suuvali.
PouTUGAli. , c^yy. ^'Or tou-
chai), c'^^y *^. Loriuu^liâny.
' Possession, <^J-i ir^htilloul>,
>ol» melkéli , sjj^.-' Tiioulk.
— Il a mis en Possession,
v^\_^j inrllfk.
Possibilité, .>vx-' îmkùn.
Possible, ^^^rV '•*"""''''''""•
Distance dune Poste, i-y}
âherduli.
POST E R I E L li , ► ^ ^ à k hyr,
^if^^ àklirdny.
PoM ERllE, i^j^deryali, drryéli.
Postillon ^ ^j^ ■^\ '"77" ^-s v' •
Courrier).
Postulant, wJ'-^ iàUh.
Il a Postulé .Voyez. 11 a De
MANDE).
Pot, wbi.- Ldiihs, 1-^' Im!
làtl , 4~'' ànjah, Ï^^V In-iràdali,
U-rrêdiih, -►-*-: Inxjiud: , ^:^j; >
(ja/Iuuc/i {/ uycz MauMIIE).
— (le li:im,j^.^J}k/uT, plur.
^'-i /jiik/ur, ^'--jJ l-U'.ttliili,
— a Heurs (/ V- Tleur;.
1>0U
41)8
POU
— de chambre, >^ yJs^ hallâh.
— à l'eau , iK kolléh , iAi» qol-
Iclt, pi. JIs qolal{V. Aiguière).
Potage {F. Bouillon).
Potence, .^i-^'» mcr.henqah,
pi. ttJ'-M.^ rnec/ianeq.
Potier , ^J^S guelldss , j \ J.=rï
gueddâr, Xsr^ fakkfiâr.
— Atelier de Potier, J-«.x''j'->
dur êl-a'mel.
Potion {Y. Boisson, Méde-
cine).
Potiron, p|^i'V/«rfl'<7, (J^^ïjyoy-
tynah(cn h. c>-**»^ J iùkhessay/).
Pou, àl^ cjamlati,qamlé]i, qom-
lalt ^ pi. |_>^5 qaml , qrmel ^ qoniel ;
^ij^^js Jieybuuch (en berb. O-^^^J
telkyt).
— Petit Pou , Pou inguinal ,
Sr.-^ qomeyyl.
Pouce, A.^\ âhham^ êhhâm,
î/Jidrn, p!. /»^2)-'l ibàhym ; ^^-^f
kersouJi , pi, _^j— -^— ^1»S keràssyh ;
^^___9jaJi êl-fouqy (en berbère
Li) J^'' (J^ " dzâdd â meqrân ;
m. à m. le grand doigt).
Poudre (poussière), (/^.ce mot).
— (le bureau, àLe^ ramlèh.
— à canon, -•;••' hànmd , ^^y
ta rond.
— Poire à Pondre, U=>- djerâ.
Jl a Poudré (couvert de pous-
sière), rys- ghahhar.
Poudreux, <->>*/> mo°hahhe.r.
Poulain (jeune cheval) , y^
meher, \^ feluità , ic-J-çs. djeda'ah.
— (tumeur), ^qyh (/^. Abcès).
Poule , ici.^3 farkhah, pi. ^^3
fcrdkli ; a^'.^J) dedjndjali , degà-
gah, dégûguéh, pi. ~ ^^-^ dedjàdj,
degugy w'owW.:! dedjâdjâf, de-
dâgât ; i^S^ d/'edada/i ^ pi. .ii-^.;^
djedâd, i^srr^ djcdjaJi (en beihcre
^,y^ tyzytl, pi. LijoJ" tyouzâlt).
— d'eau, U! i.) '''?-W'-^ f/'^-
djàdjah dé-' /-ma [Voy. Mouette).
— d'Inde {Voyez Dinde).
Poulet, ^^y fennudj , plur.
^ U v3 ferouâydj ; r^^y ferroukh ,
pi. ^y ferâkh ; / ri?-^ fellouss.
— d'Inde {Fuy, Dindon).
— Petit Poulet, l=Jiks> qult-
(joutl , pi. Ja.J\j£i qaitâqyl'. (Ce
nom s'emploie aussi comme terme
de caresse aux petits enfan>).
Poulie, 5,do liukàrali.
PouLiOT (herbe), [^J^^ êfleyyoû.
Pouls des artères, ^j^^_> nebd.
Poumon, -'_?— ^ feouâd, i^j
ryyéli , ryynh , reyyah.
l'oi:
«9
l>()i
■— (Jii a lidUNc (juc le 1*011-
iiioi) clail ailhoreiil aux cotes,
— l*our(|iioi n o^t-^l pas vcnii?
I Js. ii'/déyc/i
••• \
.2W '.o »>
huit uni (Ijii-rh .'
tjàud èr-ryuh malsuwjah mu' èd- \ — (^081 Pourquoi , wA.M^J^"b!
delou'a. | //.J,//,./ dMck , ^ ij? J-= «Va hadi'i.
Vqvve^ ^(/a(/(]J,.,^Sj^\j:Lj.^ I — Dis- moi le Pourquoi de
niuuakticr l'I-iiicrkcli. l'affaire, ►-> -i s > — .' .) A^ qol
^ ■ • (^ »-' '
1*()IR, L^' yj mhm-àdjcl , \ l-y lisdùh l'I-iimcr.
1 *^ ' , . . '
miim-àgucl , ^v_^Y //- t?r//7, //- PoURR!, ij^^-* rnui/frn (Foyez
âdjel , li-iîi;uel, li-cigl, — J //-, i GaTK).
llaPouHRi(v.a.),(I .lla(jArL).
— Il s'esl Pourri , .^-^ fessed
\ J^--' nnt/ii'in , .> i~~j minchtîn.
PoiU' llMli,
I
J i-y^
U
in)<hiin-y, y^}^^ {Voyez II s'est Gàlc).
li'àdjcl-y.
— Donne moi des dalles Pour
déjeûner, ^vJ=i_j ity> ^*J <;~r^'
à tly-riy thcrnr hà'h iirltour.
— Pour (lue , .>' .^
chàn e/i , \\ , ~ ,
€11 I f (i)t'z Afin de
. »^ «j/// cl là II
PcL'RRlTURi: , fii ou'///, ^"T/J,
ï:î'..~3 Jessddu/i , J'isSildéli {\ oyez
Corruption}.
POURSL'ITI; , ^_,-i*) luijijouli,
*-J tebc\ tiSi^J^ iiielùluKjiilt.
~^j rriui//ciu\
PoLiRbllVI , '>'
PoURlMtR, i)J^ , ridjluh, ridj-
Wi , rigléh , roiidjlitli , lidjilrJi.
FoiRPRE, ^-l'j uuàld\, ,'^
/;û///J/".
PoiKoi <)l :' y^:}^-s.ua/u è) th.'
ÇS'ul-nihJ -^ Q^/iày-rh).'
O^'
^.i_cij nialiroud , ^^-~j mulàhcij.
11 a PoURSllVI , *->' taba'u,
^^£>.Y làhaij, ^yjs tiirad, ttied.
Pourvoi d'un jugenienl (/ o).
Aim'Ll).
PouRVi que , , r*- ''"'-'••^•
Il a Pcusit ^v. a.), ^-î dffua.
:>^ l-ê)rh? , l'^l-cch'.* C^t-êy? , — à faire une chose {l'oy. Il a
^.^ ^::^ /-o- 5^//<:A.'' ExciTK).
— Pourquoi me Lals-lu . P»>l.v,l.l., jC] i^lio.
c^' K^ C\ t-èy tcdnih-ny .' P<)r»llUJ. > — •'►-' tirai, to -
PRE
r ^
rdh , !J|.v& g/wbrah (en berbère
j'-\&l âghabbâr').
Poussif {Voy. Asthmatique).
Poui'RE , ^~^L,:L khachabult ,
khachaLéJi , ^:.jr^ djezyali , ^j~rj
rekyzah , 2jjl==3 guéyzah (en ber-
bère ^j'-ô'J isimyouay, isjJl âqoult,
pi. ^Jr^Pl àijoitttenri).
Pouvoir (s. m.)» j-^^ </afA-,
ijXi qodrah ^ qoJrch , ^^ tna-
kan{Foyez Force).
Prairie [Vuy. Pré).
Praticable {Foyez Possible).
Il a Pratiqué {F. Il a Fait).
— la vertu , J-^-^sÀU v >jSUi te-
qarrel) li- 'l-Judl.
— (il a fréquenté), {V. ce mot).
Pre , ^■^f ghaytl, -ius. khalà ,
^yfi moiirdj, merdj, inerg, pi. ~jj-^
mouroudj.
Précaution, jÂ^w lieder, hadr,
j)-\2v Jiedàr.
— Lorsque le sort tombe sur
nous toute Précaution est vaine,
^âJ! jL^^vi^^ Lis Jyil.v
nezel alay-nâ êl-qadr buttai èl-Uadr.
Précédemment, J. — .^3 qalil ,
li)'x^ sâbe.qànn^ ^i .»»J
's-sâbeq.
Il a Précédé, ^-^
jAA_J teqaddem.
sabaq ,
o PRE
Précédent [F. Antécédent).
Précepte, ^-'^j oussyeh , pi.
Ij'^j oussâyâ (Voy. Avj.s, CoxM
mandement).
Précepteur {Foyei Maître).
Précession , ,Jà^^ seheq, sebq.
11 a Prêché , ^;^i=:à. khattab,
ir'\^ darcss.
— Chaire à Prêcher (Foycz
Tribuke"^.
Précieux -, jlj^ a'zyz, , rr'-'
nejyss {Voyez CiiERi.
— Pierre Précieuse {F. Pier-
RERIE).
Précipice , t.*2 </</«/-, i^^-=^ hd-
fah, iilâ> khàfah.
Précipitamment, J.3^-'j bi-
'l-a 'djel , hi~ 7- a 'guel.
Précipitation , J-s^^ adjtl
Précipite , --^ ►'J mermy,
UaPRÉCIPITE, -J h^ habattbe-.
— Il les a Précipités dans la
nier, f^rr^ ^s^ ^.i ]s^t& habait
bi-hlrn a Ici êl-buJiur.
— H s'est Précipité, i-^~^i ^^j
rama nafse-l.o.
Précis (subst.) , {F. Abrège).
— (ailj.), -^v«.5^ /iiuq/eddy.
Fruit PreCUCE, ,^i 'j bàkaur .
Prédestination {F. Destin).
IM\K
J'ill-
Pr.iniCAii ( K , wjLvo malà-
rcss {fuyez OKATtLM;'.
lia Prldit, JJ» .r^ ryL\àUr-
lior titiiiii ijuliL
— Depuis long-Icmps je vous
lavais Prédit,
-j '-'-'
..c :.',^\
rninn mcddcl :.crn(iii nul konl àkh-
hert-ho le-koum.
Préface, i^Lv^^o niiijdàinéh.
P l\ L F 11,1 1 K K , ^j'^j uni à) cil ,
oulâyah , sJ:^">^U_5 Leylyk.
Il a PrlfkI'.k (aimé mieux),
fii ' s_^-^a- liubb à k thcir^ , . j-~^ 1 v».,^^
Iielib à/isstinn (Voyez il a A)Mt).
— Je PrélV'if la vérilé à la
louange, .- î^sr^ I ^ -^s:-' l>'
ciui rielioiib cl-haq(fali àktliur miiin
t's-tJiokr.
Pki.ki:i-, JL uuci/y, uuèiy.
pRUiDici: I fuyez Dommage).
Prljliucialle , ^^-l_s-^ mo-
khasscr {fuyez iSlimule).
Il a PiviJi DK.ii: {foyez 11 .i
Nil, 11 a causé (lu Dommage).
P R L J r O i; , s :; U a 'àJah , e 'èrJe/i .
11 a Prùlgi;, , ;'blj l.« Ai S^
\^ ■■ • I
hiikam tfubl mù ylà'}.
Pri.LUUE, L^JjI ihledà.
PrEMJI.R, Jj.1 àaitrl, t'oue/ ,
^_jW/'(iw/j, -J^j ùuuldny,âuliiny
(^cubei Ijero l'j^'- dùinczuuàr).
— Première, J_.' àoii/ci, i3^'
ùuiilèli, '^--"ji (wulànyuh , l'ioulà-
nye/i (en I). >s."_','jV^'.' làmezouàrt),
P RÉPA R K\\0'S,^:J'y\ ^.: ledàrouk.
PreI'ARI;, _^^-^:^-^ niahaddcr.
^-^ moite) y.
Il a Pri-PARÉ, j-iisv luiddur,
hadder, —ï hey)d.
— il s'esl Préparé, Vj^^" tc-
iljelihcz, ^*^Lj jA::^s^^\ cstcliad-
der nu f se-] tu , L* //<•) <i.
11 a PRÉI'OS!; , ^s. \j^ dja'al
a 'la.
— II Ta Préposé aux affaires du
pays, jiJ! ,»>»I çlfr JjLp^ dja'ul-
ho a lu. âiimour èl-iclcd.
PrKPUCE, jJji ghciliili, ts}£
gholfuli , ii-'j» tjolfuh.
PrlroGatIVE , 0^\' ijàydah.
PuÈS,^_,Oji7<;/;) h,'iei-) b, v«^-j Lî
(foni)/}, w^>J^ ^Jy-f/ar)ù.
— '. .. ' il un \ill -(• Pre.s d'ici ?
c/iy ùc/cydah tjurjbuh ininn /lutid .*
— .l'élais Très d entrer ,
J^~.~ .^ji j^ -^ •^^ koid
liàddcr ruu/i-y li-'d-ilakhoul.
PRE
^r-
PRE
Présages {Voyez Auspices),
— malheureux, ^Js tayr {Voyez
Mauvais Augure).
Il aPRESCRiT(r.lI a Ordonné).
Préséance , ^_^~~. sebuq.
Présence, 8^^^=^ hadderéh.
— En ta Présence , ^^CJ' r^^^s^.
be-hadderél- ok .
Présent (adj.),^^.». hâdder^
hâddlr, ^»2>.a^ moudj'ond.
— Il esl Présent, ^^l^.. ja
fioiie hâdder.
— Il a été Présent à l'affaire,
f-^sT çl& .^ia2w hadder a là êl-âmer.
Présent (don), >-jJ.a hedyah,
pi. O'J-^ hedyât, 'oIjj) hedàyâ;
Ijac- a'tlâ, llfrl Vttâ.
Présente {Voyez Offert).
Il a Présenté ( F. U a Offert).
11 a Préservé , iii^ hafezz ,
lait a'âfâ.
— Dieu vous Préserve de mal-
heur pendant toute votre vie!
♦\_jLp. Allah ya'âfy-koum minn
êl-messâyb be-ioul hayâl-kourn !
lia Présidé, ^j>^.3 ie(jaddem.
Président, *>o. hakem , ^Âiu
motqaddem , iTi.j réyss.
Présomption, 4-*-ij i- J-.:G^
ionekkyl a'id nafse-ho.
V
RÉSOMPTUEUX, <U«ÂJ <;^vX'
nictoiiakkel a'ià nafse-ho.
Presque, ^Is ^^. êllà qalyl.
Presse (foule), i^ zahhmah.
Une Presse, -^_*j-U> mehemali,
v«2^^s-' toukht , ïf^siJto maasraJi.
Pressé (comprimé), ,^_.^.c*--
ma assour, i^yj..i mezmoiu/.
— (foulé), [Voyez ce mot).
— (prié instamment) , fj'X'
melzouni.
— (urgent), J-s*^ mo'addjel.
— Cette affaire est très-Pres-
sée, Jl-i \.:s'^ Ij à.lxiJ \ S Àa //« JuA
ês-choglilali be-'l-a'djel qobûlah.
11 a Pressé (sous une presse ou
avec les mains), ^^-^st a'ssar, a'sser.
— (il a foule), {V"oy. ce mot).
— (il a hâté), {Voyez ce mol).
— (il a prié instamment), ^y\
êlzem, Isji qarrait {V. Il a Insiste).
— Il m'a Pressé de rester ch; z
lui, S-X^ ^liùJlj J^Vl élzern-in
bî-'l~maqâm a'nd-ho.
— J'ai un Pressant besoin dr
cela, jiii' !i ^J■- ^y^j-;.- U! à/. a
a'yzdn min dé kethyv.
Pression, ^^'^ss a'sr.
Pressoir {V. Presse).
Pressuré {Voy. Pressé).
PRE
473
VIM
lia Pressuré (T. II a Presse)
Preste {fuyez Lestée
PrFSHGL, ^;
pi. > »3r— ' se/iuur.
Il n PiiEstME (/^'. 11 a Pensé).
Prêt (adj.) , ^-J^ heyy.
Il a élé Prêt, '--^ Iieyà.
— Je .Suis Prt^i à combattre,
li-'l-qitlàl.
Prêt (subst),
louf.
1 1 a Prête, ^^_y-^ suhif ,
sallaf, sellef, ^^^L-i éslaf.
Il a Pu ETENDU, '-&.5 duW.
a-i»*»^ mas-
— H Prétendra, ^^^yday.
— Il ne te reste plus rien à Pré-
tendre légilinienient , oXJ 'jû '^
md liu<jà l-ak }iaij(j ma trda'y.
Prétention, b^cS Ja'ouah.
Prétexte( r. Motif, Kxcuse).
— lu allègues toujours de faux
Prétextes , ' .■^ j/.)
diiymànn antJ-ak sebeb kaddàh.
Prêtre, .■■-.■■^ qussyss, ,~i
qass , j)l. , ,^^-~>P tjouisouss.
— (irand-Prètre , r>x)^ i)":*"^
(foisyss él-!iebyi\, * -»\ înnim.
Preuve, a^L-j ba},\ah.
— C'est une Preuve que lu ne
sahar, sclir, m aimes aucunement , jJ\ Ia»
AwJJ ès-chy yhayn énn-uk mil U-
hobbe-ny-cli ouùssel.
11 a Prévai,u, wJa_i.J fV
taghlab.
Prévaricateur, ^^\2^ fassd<i
llaPRÉVARIQUÊ, ^'^fassaq.
Prévenu (devancé), ^J^y^
masbouq {Voyez Devancé).
— (accusé) , ^^ mulehèmr.
11 aPRÉvENu(r.ll a Devancé).
— (il a averti) , (/'o>. ce mol).
Grand Prévôt, s^.y mezuuâr.
Prévoyance, ^i^^ muurrfth
(f'oyez Prudence;.
Prevoyani (/<. Prudent).
11 a Prévu , ^j^ nuddur fy.
— Je l'avais Lien Prévu,
kunt naddurl fy-liî.
M a PniÉ, ^^j ragheb.
— humblement, <? j-^ tlera'a.
enne-riy
— Dieu, Jws stiid, bi^ suiïti.
— 11 Priera, ^jLsj )issally.
— Prie! ^^,\érgfirb! -U!
és/y! (en berbère Jh zàll).
Prière , v ^i njg/i/'
60
ppa 4
— à Dieu , -^-^ s<i/à , seld , tJ..^
sataoudli , àA^^i ieslyah, Ti-^ sa-
lai, 's'ji^ saloiiàL, pi. vO'a-'"^ xe-
I(jomU{en berb. O^Jj-J tezallyi).
— Il a fait l'appel à la Prière,
.01 êz.rnn,
— C^elul qui fait l'appel à la
Prière, ,.i->»-^ ruoiirzzin.
w I
llaPlUMii, .__Jjiw-w) éstagh- i
/^i (Foj. 11 a Devancé).
Primeur, j^Ij bdkour.
Primitif, jJ'^" moiàouel.
Prince, ►^'«icflyr, pi. \jAôinrâ.
— 11 y a trois choses auxquelles
il ne faut pas se fier : le temps , la
mer et la faveur d'un Prince,
J
1 UJI X^
r
ilicldthél lys le-Iià îmànéJi : èz-ze-
mân, ou-êl-bahur, ou-kJiaitr és-
ioulidn.
Principal (subst.), J>^1 «5/.
— d'une créance, J'-^J' ir'^J
râss êl-mdt.
— (adj.), ^J-^^ àsly.
— Votre Principal commerce
est avec Marseille , J ^1
àsl seheb- kouni huue ma ' Marsy/yd.
Principalement, jvo! âshmn,
4 PRI
r- -^ J^^»-^-^' dkthar kcU chy,
±. Y ,.U ald koll chy. JJ^!
ll-dhed, o-«-->' li-dssymd.
- — Fais attention Principale
ment à faire ton devoir, ^^vb ^j
^O^ J^" ^l; ^L ^ Js,
redd Ldl-ak a' la kull chy icrJi iaa-
meJ haqq-ak.
PriNCIPAUTI' , ï ,' — ^' Inidrah ,
înidréh.
Principe (/"".Commencement,
Origine).
— moral, -^c•liî qâ'id^ pi. -\s-'j.3
(juuud 'id.
— Dans le Principe , J_y^'' ^J,
fy-'l-douel , ^ji douldnn.
Printemps, ys^J , irlyaa, rahy\
iji^}, rabya'dh, ^■•- f' ' ^^j^^^faslde-
'r-reby' (en b. O^^-a-' tscifsuuit).
Pris, ^j^j--^ mouakhoud.
11 a Pris, i^l âkhad {Voy. Il
a Oté, 11 a Enlevé, 11 a Saisi).
— Prends! i.^ khod! .,jjL^\
émsek! (en berbère ^ j-h^ âtiaf,
ç-'»l ôouàsh),
^ I
— Il a Pris garde, -^^ oua a,
, i.:s. hadar Q'oyet 11 s'est Gardé).
— Prends garde! pj oua'a'
sjJ'Xs' and-akJ vJ:>;U -\.i khod
a 'lay-k !
P1\I
1>1\()
— li a Plis une prise de lahac, l'mx (valeur), ^Jà^s^ fi'i'Jf] , j*—
— riicompeiisc^ (^'. ce mol).
— courant, Vr. «^ ^*~' sn'urdjnyi.
— Bas-Prix {Voyez IjA.s).
— A\il Prix;/', à bon >iarchc).
— Fixation de Prix ►J.-vi— ' Z^'/-
J)r (T. Ai>PRi.ciATioN , Tarif).
PROBE(r. Honnête, Intègre).
Probité, -»-^-^ sclouh {J uycz
HoNNEiR, Intégrité).
Procès, i^y nazaah^r^oy. \l-
c^-^ ^''"^>""- 1 ERCAT.ON , Appel , Citation).
— 11 a intenté un Procès (foy.
la langue, ^-t-?^"*" ij'-"^ ,*^'' ^^~ \ 11 a eu une Altercation , 11 a 1n-
I IVj. Talac).
Prise, i^l âkhd, J.', co;//,
A? , r^/'/, , 'P-^ qabd.
— (hulin) , [Foyez re mol).
— (le tabac . ^jijj-i^-Ji i^ io-i-
r/iemmah (Je-'n-ncr/iouq , ^~i^J
Iciichyq [Voyez TabaC •
Il a Prise {Voy. Il a Kstime).
Prison, , v-.^^ habess, luibs ,
. >-;sr~' scdienit, [
— La bouclie est la Prison de
joumni li-'î-!essann scdjcnn.
Prisonnier ;!'. Emprisonne).
— «le guerre {f'oyez Captif).
tenté, U a Appelé en Justice)
— (> est un Procès à ne jamais
finir, \^^ ^L%>y^ A^^:^^
— U a l'ail Prisonuierde guerre, I luvhi hlirssàni vu'noiifà-rhy àl>a-
-' assar.
Privation, •*-'- é'dm 'J'oyc.
dânn.
Prochain, Proche,
'^■^y
M \ NOUE, Besoin, Abstiwlnce). ' q^ryf'' V^'O^i 70^;)'!'.
P RI V E . y .î '-c ti \idem, v -5 = <i 'dyni .
Il a Privé, ^J-c-^ à'adam.
— Tu aimeras ton Prochain!
_^0 J v_o^' ti Indili tjar)li-ak.
Proclamation, ^^--^^.sa—j , tcf-
— 11 s'est Prive de ^'uycz 11 s)hlt, ^V heryli {Voyez AviS).
s'est Abstenu). \\ a Proclamé, ~ »j lnir.ih.
Privilège, -V^ lefr)d{J'oyez PRocunATioNi^/'.CoMMissiON .
Franchise, Exempiiom.. H ., ,ip„né s;i Procuration ,
— 11 a joui du Privilège de, J^', uucUl T'om-z 11 a (Commis,
_) J>Jij" itjerred hc-. 11 a donné une Commission).
P1\0 476
— Il donnera sa Procuration, ,
PrOCUEEUR, J-K kelyl {Fuyez
Agent).
Prodigalité, , ^ i— j ielf,
^^ 9 \y^ ' isrâf.
Prodige , à-^-^jî. à^\.2^ hâdjéh
gharybéh (Voyez Miracle).
Prodigieux (To/^z Etrange).
Prodigue, ^^_^»-«^ mussaref.
Jl a Prodigué , ,^j-*- saraf.
Production d'un pays,j»7=^
medjbour.
Il a Produit (en parlant des
animaux), [F. 11 a Engendre).
— (en parlant du sol), ^^^V-
her, -■>, rama
— Le sol d'Alger Produit tout
ce qui est utile à la vie de l'homme,
ârd êl-Djezâyr termy minn- lui dje-
my' ma yenfu' li-hayât êl-ênsân.
Profanation, ^r^^s^ tendjyss.
Profané, -.s-^ muneddjess.
11 a Profane , ^r^' uejddjess.
Profit, .^^\*-^ maksâbali,
0^}j fâydalt , pi. -^i}^ faouâyd ;
s_-^-»»<X« niekseb , pi. s»^^»-Dwi mc-
kâsseb {V. Gain , Utilité).
PlU)
— Il se coHlenle d'un pclit
Profil, àlJi CXAaj a^-ï-;:^^ j.s>
hout viostacjn'i' be-fàydah qalylah.
• — Le salut de la main ne fait
ni mal ni Profit, j»-5. —
-j_^ j j.^} \
v^-
se/â m cl-âsLa ' Idydowr ou-lâyenfa '•
Il a PROFiTÉde ( F. li a Gagné).
— à , si»J nef a', ^^hfàd {Voyez
Il a été Utile).
— 11 Profilera, ^-^sj yfyd.
Profond, i= ^j'-^ ghâouytt,
y^tS^^ khàmyk , i^ly^ g^'àryq,
(HtTï^ a'/nj^, ^j^ ghamouq.
— lia été Profond , fji^ è'-
Profondeur, fj^-<s~^ eu'mq ,
cu'mq, ^jsi' ghorq.
— Les eaux de celte rivière
n'ont qu'une Profondeur de quatre
pieds, |t«J l^iUc' -iiyl I-^-» ïl^
j1A3I I30 j\ mydtliadâ êl-ouâd ou' m-
qe-Jiâ bess ârba'l êqdâm.
— Ce puits a moins de dlx-huil
.toises de Profondeur, ^;Ji i->J>
/ladù êl-byr gïiàreq âqall min tlie-
mantà'ch qâmât.
Profusion {F. Prodigalité).
Progrès {F. Avancement).
Pl\() 4/7 !*'''<>
— lia fait lies Progrès , J, ^'\ : Puomesse , w^-^x^ aahed, At.
— Il a fait lies Progrès dans
cet art , ix^-^' 1 CX^ ^ -j'j ^ /"""^
20)y/ fy liadah és-sena'uh.
PuoniBi=: {Voyez Interdit).
JlaPRoniBii;(/'. lia Interdit).
Prohibition, p'j^l îmtinà' (T.
Défense).
Proie {Foyez Butin).
Vro3i:t {Foyez Dessein).
Il a Projeté Foy. 11 a formé
le Dessein).
Prolongation, » n,e(l<l,j^,^
tattcuyl {Voyez Délai).
Il a Prolongiî [F. Il a Al-
longé).
Promenade (action de se pro-
mener), ^ji~i trfenowlj , S^r-w 5) -
rail , '-i'-.âJ it'nuichà , j^ temàrr. i , .
promener) , ^^ '
oua'd , 3J.CJ oua'iluli, oua'déli , pi"
11 a Pno.Mis, --J ouii'ad.
— Tu nous Proiutts cela , mais
tu cherclies à nous abuser, -^t»j
^^.yi U1 ^.iJllj^'J ieouad
le-nû hadà es- rhyâmmà tezLelali-tià.
Promontoire {Voyez (>ap).
Prompt {T'oyez Agile).
Promptement, lods làgfiyâ,
\^ daghyâ {Foy. AgilemeNT).
Promptitude, c-j^ s€ra\ ser\
i£y^ sera'ah {î'oyez AgilitÉ).
Promulgation , ^y lieryh.
Promulgué, ~«^-j mcbrouli.
Il a Promulgué, ^y harah.
Il a Prononcé, ié — i3 /ofadd,
— (lieu pour se
,',^j:> mrtmùrr.
11 a Promené, ^J^^j temas
cJiii, trmasril y.
— 11 s'est Promené,^— .îflrjjor,
} ^V tenuirr, w.l^ klinouass ,
khaoucxs.
••L
PliONONClATION, (ji— '"■' "'""-
Propension {V. Inclination).
— lia une grande Propension
pour lindulgcnrc, ^^-i> j^ ya
irsr*'»Jl ,!! houe yniyl kr/syr ild
Vas te Promcmr: plirase ès-sàmchah
d'impnlionre) , O- v2^ j i
Prophète, uL^—j n-ssoi:/ , ^
, .... ; ^/ » \ .1 ^1 /n///v, //c//), pl.^-~.-'l <i/;/'K" (en ber-
ruuli a la rouh-akl J — y-t' ^^.^^1 -'' - ■
^jJ^iJL cmchy iVtnrI ,:hos^l,!-,ikl biMC ^> Hf//)).
(m. à m, vas faire ton affaire!) ProphÉtesse, ^ uabyrh.
PUO
478
PKO
Prophétie, ij-^ nebouéh.
Propice {F. Favorable).
— lia élé Propice {F. Il a été
Favorable).
— Je prie Dieu qu'il vous soit
Propice, *Nj *xo ^'j i]3! ^^./^sj
nedroL Allah bâch yna'm be-koum.
Proportion , i^U« memhse-
bah , mcnàssebéJi.
— A Proportion de, v^ .....sr-'.
beJièsb.
PrOPORTIOΫ>'E, v^j^^^'w rne-
luisseb.
Proportionnlment, i^l^''j
bi-'l-mcnâssebali.
Propos (/^.Discours, Parole,
Bavardage).
— A Propos, ^jy'iJlj bi-l-
qânoiin.
— Il a parlé à Propos , *K
«ajlij'j kellcm bi-'l-qânoun.
— 11 est à Propos que ,
U.0J1 ês-souàb ênn.
C/
Propre (net), , j'-li^ naddâf
{Voyez JNet).
— (particulier), (Fo^. ce mol).
— Propre à, -■' ^^-^^ ntesVeli li-.
Proprement ( netiemenl ,
^s'JiJlj be-'n-iieddjah.
— (parliculièrcmenl) , {' oy. ce
mol).
Propreté, ^'JiJ r.eddùjéh.
Propriétaire, v^^CJ'.» mâlek,
j\j;U mohezzem.
Propriété , -^vU mulk, melk,
pi. v^^iL melàk, ^^-1 àmlâk;
iXU melkéJi.
— (qualité particulière) , <*•-.= ^
khâssaJi 1 pi. r='_?^ kheouiiss.
Proscrit, J^>^-> monfy.
Il a ProSCRIJ-, li-J nsfâ, nafa.
Prospère . ^i^ mojllh {Fuyez
Heureux). ^
lia Prospéré (F. 11 a Réussi),
Prospérité , ^î^s JdàJi (For-
Bonheur).
11 a Propose, jo/-- a'radd. _ La vie est mélangée de Pros-
— 11 m'a Proposé un emploi , périté cl d'adversité, ^-2 U_yL=.
yZ, a y^ liayài-nà fy-Jui kltéyr ou-
cherr.
s_^>s^^1j J , f5(-& 5* liouc a'radd
ly mensseb.
— 11 s'est Proposé une chose.
-t. J! J^^i (lassad lia chy .
Proposition , j^^t a'rd , i-cs^&
a'rdah, a'rdeh.
11 s'est Prosterne, -vs^-* se-
djed, scgued.
Prosternement, ^^i^z/OJ //•
Prostituée, i>s^.'?^ sW-* maiâh
Dcbauchée). ' ruDMi, J.^^-; Z^^'-'/^"?» ^"■~
VlKJMin-'TIOS (./'. D. liALTUE, | ,^,,.^^ ^ ^^U moU) ss , ^^p- ci') lu
LllSERTlNAtll)- I PkL'NEI.LE (Ic Iceil , ^r*- ' J-^'
Pni/ir. irimpi-imerlc , ^-^-i-•' ijni,/,ou cl-a'ui , j-'j-' "('"""" ' Jr'y
ijj:^] moijuM-m él-mailja'alt. ^ ,}\ b woiuiwâ tlê-'l-auyn,
' \ ' \ *
PrOTIX-TEUi;, -.*'-=^/iâmj,_^ J J| \'^ ^.b Ulhutak ilé-'layn
^-' . I ^'" ^ ■
nàsscr, V '"0"/", ^^»^ '""u/fj. ] ^^^^ j^^^j^ (^'^:^^^'"^ àmekhrouch ,
PlKaEOlo^, j^^''o"n, (3^^ : ij jV.^v^^ àiumemouyn tsytl).
0>''-
ioueffyq , w^-^ ^y"""^ ' V -^ '"'■ , pRl•^M^.R ,
myah: luinwyah. _ \ chftljrah (lê-l /ujniow/.
Il a l'uoTiUii: , J^y ioiirffrq, p^.^j,,^. ^^^ /,^/^A„/, (en boib.
_ (Kic Dieu vous ^^o^^?>^- \^^\^\iicf,^y)^{r.J)i.M\TiGV.\lso^'.
S}^^^. J-^ iM .///./, taaiuyuh- \ ^ p^^^^,„^\ .^^..^ „„-,^«„,, pi.
fezz-koiim! \. ,rezùmv:
Proue, t>-j\ broouaii. | psE^uriER , j-S cr/o//r, w,"-^
Il a Pr.oL'YE , J:i Ja//. ! ^^ ^,7j/, ;f/,o,//-.
Pnovi.RKE iloy. Adage). 1 psyi^^, ^^^ luiou^y.
Province, J-'' <¥J"'''^X-i Violi^m^ C^V- -'^^•^•'^'•
oulàyéh , ià^-^^ umàléh. ProLÉMEE , l'ioi.oMl-E ^n. pf.,,
Provision de voyage, .^.If- \^ Uallalmyouss.
„-au)n, ^^j^^wounèh,\^.:^nouyl, ^J', ^ p ^, ^ ^ ,>^ ^,,,/or, ^ bala^h.
^..Ur koumwânyèlu _ J..nc l'ai pasPu,^'^;-^- U
Pu(.VOCATIO>-(r.ATTAQlE). , , ,
Il n PP.ovomr. T . W ^ Ar.A- | _ ^^ ^^.^. ^,^_ .^^^ ^^,^3 . ^ ,^
<2^'*''- ,. ,^,. j .1^1 ::, ^-.Xi nu: i^adeii thy
c <-,\ l clJihss.
Saofsse). I
PUC
48c
pu^
— Fais comme tu Pourras,
j.\i_j ^ 3-9 |J-*.ci â'mel kyfleqdar.
-—Qui Peut toul, veut tout,
minn cilii koll-chy qâder, cl la. koll-
chy iâmè'.
Puant, ^-J.— ^ mentinn, pi.
,.»jI^ menâlènn ; ^-y'^ ndtenn.
Puanteur, ^-^ netn.
— de bouche, jlsrf buukJiâr.
Puberté, «sjd) baleghali.
Public (adj.), (Fbj, Commun).
— Ledomalnepublic, j»l*jtjw!
êl-mâl êi-a 'à m m .
Le Public, >UM êl-a'âmm {V.
le Commua des hommes;.
— Qui est à la connaissance d»
Public, fi 11= dâher (F. Publié).
— En Public, \y^daharânn.
Publication, j-^ chehr [J^oy.
Promulgation).
Publié, ja^A-» mechehour {V.
Promulgué).
11 a Publié, ^jIs alann ,j-^
clidliar {royez II a Promulg-UÉ).
Publiquement (/^'.En Public).
Puce, w^^J hargîwutt, ber-
gliDiUl , i-j^^ p berghouttah , plur.
s,^^l,j f/erâghylt {tn berb. ^\p^\
âkuured, pi. «JJijÂj! îykourd'in).
Pucelage {Voyez, Virginité).
Pucelle {Voyez Vierge).
Pudeur , La. hayâ.
Pudibond, Pudique, ç--=w
hayy, fém. à^ hayéh.
Il a Pué, ^^f~i netcnn.
VvtVilh,,j^iy^ sagJiyr,ji^\ c-lj^
mata és-soghr,
— Action Puérile, rt:*-= j-*^
fè'el saghyr.
Puérilement, «U..s-^Ji ^_^
kyj ês-sabyân.
Puérilité , .»--= soghr.
Puis (/^.Ensuite, Après cela).
11 a Puisé, -«-• meld, ^j^
gharuf.
Puisque , ^^^ héyn.
Puissance {Voyez Pouvoir).
Puissant, j^'-i qâder, ji^i qu-
dyr, jijs. aazyz, J^^ djely/,j^
djebbàr Foy. Fort).
Puits, ^-J A/r, beyr,, V^-j\.-^}
âbyâr^j'^Jl byâr, X.i^ âhâr; w^
djebb , ^. »— sirydj , siryg (en berb,
..ji^jlJ tanoutfyt), {V- Citerne).
Pulvérisé {F. Pilé , Broyé).
Il a Pulvérisé [F. Il a Pilé).
Punaise, ^^ baqqah , boqqah,
pi. ij> baqq, boqq ; oX' bakk.
Puni, \m^\x.^ma'âqeb, '^^v-Vx^
mo'addeb.
PUR
Il a Puni, w -> & aaddnli ,
^.^'^ aàqab [f'oy. Il a CnATIi:\
Punition {Voy. Châtiment).
Pupille {Foy. Orphelin).
Pur, ^'-^ *4/J'' ft^m. Ail.^
siifyah, pi. '-^;^' ûsfyâ; ^ 9-^
sdj, jsXjs tôlier, pi. i-'-^i êlteliâr;
i^y^~^ kliâless, khàliss (en ber-
bère ^y^ sou/y), (/^oj<?c Puri-
fie, ISet).
— II a été Pur, y^ tahar, \Juo
sajà.
Pureté, li-^ se/à, safâ, ».'-^
teltàrafi.
Purgatif (adj.), Jùa monqyy.
— Pollon Purgalive,i-JUoiJ. j-L^
f!i(icfiroubghmonq^yeh,p\.\2^'j», ^L^
^1-^JÙ^ machrouhàt monq)ydl{^F.
Ml.DECINE).
PuRGATioN (/', Nettoyage,
Potion Purgative).
PraGATOIliE , ^_°'j*^^ êl-aaraf.
11 a Puuoi:(/^'. Il a Nettoyé).
— Il s'est Purgé, J^ ienaqqey.
Purification {l'oyez Pureté,
Nettoyage;.
P U u I F 1 1 . , j\-^ rnoltahlicr ( I oy.
Pur , Net oye).
U a PlRIFIÉ, yJ^s tohliar{V.
Il a Nettoyé).
481 PYll
, i Pi RULtNT, ^'i qti)li.
Pus , ^ qyh, qey/i, -c J /oui y,
wV)_\->s sudyd.
Pusillanime, v -li-M \As ija-
lyl él-qalli {Voyez. CraINTIF, Lâ-
che, Poltron, Faible).
Pusillanimité, wJLaJi 'iSà qii-
lét èl-qulb{ruy. CraINTE, FaI-
blesse, Lâcheté).
Pu.STULE, v_t.Ci, _»J iuii-chouk
{Voyez liouTON , Abcès, Aphte).
Putaik (fille de mauvaise vie),
{Voyez Prostituée).
Putréfaction, .sjjis a'founéh
{V. Corruption, Pourriture).
Putréfié {V. Pourri , (jaté).
11 s'est Putréfié, ^jhxi ta'af-
fenn , J— Ji-J tcfassad {V. Il a été
Corrompu, H s'est Gàlé, 11 s'osi
Pourri).
PuriUOt, jj»^^*-^ ma iifoiiii {V .
(iAiE, Pourri, (^orrompu).
— Fièvre Pu! ride, jJsi) »J hou-
rwqldJi.
PvGMLE {l'oyez Nain).
Pyramides, /^a hrram , lu-
lam , >' ^* lieràiri , pi. -'^^*' èliiànt ,
v^ _*' ^ ftrniiiKif.
— Les deux Pyran)ides ,
, y^.»yjj] t'I-liiiramnii.
482
Q
Q , la prononciation de celle
lellrc française peut être assez
exactement rendue dans l'écriture
arabe par la lallvc qùf {^^) , dix-
neuvième lettre de l'ancien alpha-
bet , vingt-unième du moderne , et
vingt-troisième du moghrebin.
Je dois ici faire observer que ce
caractère ne porte, dans l'alpha-
bet moghrebin, qu'un seul point
supérieur, de celle manière (^) ,
tandis que celle forme est affectée
au^^ par les autres peuples qui se
servent de l'écrilure arabe, celle
dernière lellre (F) élanl distin-
guée , chez les Barbaresques, par
un point inférieur, de cette ma-
nière (^).
Du reste , l'écriture moghre-
bine néglige également de ponc-
tuer les lettres qàf ( ^) etfe (^j)
lorsquelles sont finales.
J'ajouterai enfin queleqâj , <iu
lieu de se prononcer Q suivant
son cnonciation régulière, est
prononcé comme un G dur dans
mie partie de TEgyplc et dans le
royaume do Marok; et même au
Kaire on supprime tout-à-fait son
articulation , en la rcmplaçantpar
un son saccadé, se rapprochant
beaucoup du son donné au a'yn
(p). Ainsi le mot liu, (porteur
d'eau) , est prononcé par les uns
saqâ , par d'autres 5flg« , par d'au-
tres enfin sa'à.
QabÈs (v. d'Af.), iTf^ Qà-
hess , Gâliess.
Qadouk (n. pr. \ i^_V3 (Jaddour.
Qali {Voyez Kali).
Qamous (dictionnaire arabe) ,
Xx.U) , r'j-*^^ qàuwus êl-loghal {V.
Dictionnaire).
QaNDJAH {Fuyez KaNGE . '
Qara-Meydan {F. Meydanj.
()ARAQ0UCH(r.P0LICHINELL£l.
QenÉH (V. d'Eg.), i-^3 Qenéh,
Qanah , ^^~s Qemi , Qenê.
— Natif de Qenéh, ^j'^ qe-
nâouy.
QoREYCHlTE(n.detrib.),^-^.-'^3
Qoreychy, pi. ^J^^.j^ Qoreych (foy.
Rgreychite).
QUADRATSGULAÎRE (/^.CaRRÉ).
Il a Quadre , (j)-!? tuhaq [Foy.
11 a Convenu).
01^ A
483
QUA
OlADKLPÈDK, '^-*^-' /rhyna/i, j
Uhymé/i, |»l. v'-^ iwhàyn (en
Ucrbert; ^ijL:^. /icuinhch).
(^)L'ADKUrLE, f'—-_j-' nH>ral)ba\
QUADnUPLKMENT, -^ *-:J
^^i Ji,^:ri allât II aiîda'àj.
QuALUIi., ^_^' mukcyyef.
Il a (JlLAl.IFlfc., ^_CS keyyej.
Qualité, àS.^ fiuUyléh.
Quand, b' iui , ^^ ka-ênn,
'J lamnui , J /</;»</, -^ nirfii ,
rnetty, ,.f-^ hèyii , hayn.
C'
cV//^/.' '-:^''
— Quand? '
èiitaltù.' -^1 cntla ? ctnln.'
— Quaml parlez-vous : (J^i
1..>jJLji ^'^ L«^ êrntey mouss'ifurjn
èiiloiimà?
Quant à,'-- .'& r//a-mJ.
— Quant à cela , J^ v^^o^_»j^>
ie-muucljeb Je!.
— Quant à ce <|iio tu nif ile-
inandes? -1vU=j -j J^ . du a' l il
w<« tutlub-ny.
— Quant à ce que lu dis rclati-
vi'Mient à loi-ineme, ^ "-^—j'^
v^CjLj vii-<]uul-ak a ta nufs ak.
QUA^TlEMKdunlois,^^.^' --^^
aded ês-cluiliui , jij^\ J^- '^T/jvfV
ês—( luiliiir.
Qu\NTlTi;, <- — ? fjiiiltir, ii,iilr,
.iJJLo niitjdùr.
• •'^11
— (iraiide Qiianlilé, ï »~ koth-
rah , kctiiiéli.
QUARANTK , ,._^«,l àrbd'yn
(en berbère ^r^'j;' t-^- i*^ (jouzâi-w.-
râuuynin).
— Quarante-un , ..^-ju ,Î . JltwL
ouultcd oit-ïirbu'yn y (en bcrb. "(i^
} </«).
— Quaranlc-el-unièMie,^_v=w!
^-vXJ , ' j «//J> uu-ârba ')/?.
— Quar.mle-dcijx , ^^ LJi
j^kAJ,!^ êtftnèyn ou-ùrl/u'yn (en b.
v^''Jj j-t*-'^' t^"- 'taï ijouz dnnrùouy-
fii/i thenàt).
QUA n A NI I È M E, t-.*.' , ! J///(/ 'yn.
QUARREAU de jtierrc, 1-bi; bal-
liiU (Yoy. Carreau).
— de terre , v ^^ luiih.
— (le verre, \j^ dje-zâz, giic-
zùz {Voyez Carreau de vilre ;.
Quart, >>.- j ruu/'i-u', niu/uii\
ruiibè', roub\ Y^-^-\ t'ila'; ">•-',
ruitbuu , roubii' , iniib , v •, nnib,
y ^'.i toub.
— d lieuie {Voyez HhURE,.
— 'Ir()is(KMrts, o'jj' ^-^'
Uielàtli èrbàii', p -' , vJL'-^' tlitUUh
rebùii '.
— Trois ( )iiarls (riicui e, v_'-^'
^j^'-w ^i.' y llicldtli èiba' sauli ;F.
V w: Iliuie moins un qiiarl>
— <)ualrc heures moins un
QLTA 48;
Quart , «.^j "^V^itl^ aj , I àiLa ' sa 'ah I
«//<i roith'.
QUARTENAinE, JX-lj rouhuy,
^'jj rouià'y.
— QuAiiTiER (Fojfj Quart).
— d'une ville , >^>.^ haoumah,
ïj^ //«//, ïjW //u /■(.'/, liait, pi.
Oijlaw ]iâràt;hi- khalt.
— Le Quartier des Juifs , 'ïja.
■l?-'r.. ' ''"^^ êl-yehoud.
— des Francs (roj. Franc).
— de Toulonn , au Kaire ,
^lyjJs tj:>^ hart Tou'oun.
Quatorze, ^^- Lo^l àrhat
a' char, êrba\il-a'acher, wi*;ji.'.|
êrba'l-u'cJi, ârha't-a'ch (on berb.
yy^ O^^^î r/o//j/ demorrêou ,
* J'"' JS^ yows ilemrâou).
Quatorzième,^^ a.j[^ rùbè'
a'chrr; fcm. ^^ ^t, râle ut
a cher; ^Jux.^)j\ ârhal-a'rJi.
Quatre, ix-^1 àrha'ah, êrbali,
iein. aJ^i «/•//« 'a (en bci b. ^.J:,wJ
7«î/5/, j»9 yo//2).
— J'ai Quaire enfans, c \As
-"^ ^) " 'rid-y nvba V; ouelcil.
— Qualrc à Quaire, p'j, c;'..-,
roi//,a -rniiba .
~ Quatre cents, ijU «.j ,t J,._
— Qualrc mille, ^Vf^w .1
OUE
ârba't êl-âf.
— Quaire cinquièmes, *-_j,!
I • I - ,4 ^
^^'.^.2wl arba'-êkhmuss.
QUATUE-V ING r-DIXIÈaiE, ^f^x^'
tessaynn.
Quatre-vingtième, ^J'-v
iheniânyn.
Quatre-Vingts, ^^U tse-
mdnyn, themânyn (en berbère J
ijr^.yy^ them demrâouyninn).
— Quatre-vingt-un, J a.1^
^o -^ j oiiuhed ou-ihemânyn (en
berbère j'j ^j'j^O J M^m-
demrâouyiiinn y an).
— Quatre-vingt-dix, ç^_.ju^'
tessa'yn (en berbère j^^LoJi p',3
^/(?2«' demrâouyninn).
— Quatre-vingt-onze, S^\^
^x-^j j ouahed ou- tessa'yn (en b.
c) '~^' c/^'^y''"^ ?^^ deza' dem-
râouyninn yân).
Quatrième , aj!^ ràlè', râl a\
Quatrièmement,'.*; \j rdbadn.
Que (conj.), ^! ènn, à/m, U
ma, ^b idch, bèch.
— Que Dieu le prolége en
lOule! «JJ! L.!^^j ^t^\ imchy
be-selàméi AUuhl (v:\\ berb -^«i
-"Ml" . ' ^
^^ A^ Jl^ I ronh és-salàniat rabb-y!)
(m. à m. vas dans le salut de Dieu!)
—Plus grand Quemoi,^*jJ'l
àkbar menn-y.
QUE 48;. QUE
Qlr (pr. rel.), (/'. LEgUKi.). — Quel homme esl-cc? •* »*
— i>a inni>oii (^)iie j liabite , Ti)inn houe?
'-^ ij^'^ ^^ ^\j>^\ éd-dùr —13e Quel ciulroil viens-tu?
l'tlly t'iiù sùLeint f)-fi('i. O^^j' ^ «to»^ ^^ ^\ ^,fi
— (^'fst lui Que j'ai vu, ">f'in rnowUu' teiljy eut?
aJJ '^, ,.' ' _p ln,i,r àlly n'ni lio. — Q^^Hc heure esl-iT ^^* ^J.\
— (-e Que , '-> wà. ^ "*" ^'^^^ "^^"" *''"'' -^ ( y- H eu Re).
Que (inierr.), ^\ éyP ^^^ ~ ^"*'' "' '"^ *^''*^'"'" H"^' je
.V//\;r/;?(r.I.EQUEi., Laquelle:. P'"^"^''^'^' ^ ^yf C^>-' ^èJ
-Queveux-lu?^::^!^^* iî ^•''"'' ''^-'"0 7 neroul. fy-hi? (en
échtehoL.hént? ' ^^^rhiivi, ^.,J ^^,1 -Vv^^'^^i'
— Que .lis-lu ? J^.i-:> ^^^ kyf ''"^""' "''"""^'O'^ "'""/' y.'".'«.î :'j
/^7W? kyftcgout? Âr-' J- j:l ~ ^-"^''•' '""^ <^5"^ q'^' '"""^
«^ .-> X^: Jui} ày-ch teqoul? ""'" ^"h-f^oum êlly ma 'ak ?
— Que veux-lu manger? J^^ QuELCONQUE(r.Quique<:e.soil).
^Pj .^^ éychichohbtâM? Ql^-ELQUE, J«. la'udd. ,,l.
fer. herh. ^±^\ J^ ^! drhn, ^'"^' '^"'"^■^•
/./.^:j/0 J àlchetcUàd?). ' " -Q.ie]quechose,^^r//,v/;.j.
/-x u i . :> * I Quelquefois, iJojj».Vi6;;/Z.<;//-
— Que cherches-tu : ^JL}\ ^ ' .^ .^
• • ^ i*^, iioiiLah {Fuyez FoiSj.
^^_2.j e)-<:Av /e//it7/ (en berbère .. , ,,, ,, „
'-^ - ' ' , QUELQU UN(A.L N.QvELQUE).
J.^^y.]àchousie^e//yôed?) | Qu^^ouiLLE, .j.^. webren, ,
-Qu'est-ce quec'esl?^,/^' ^^y^ ma^h.alah ,^^^\i^ meghiel,
,'iych hoitn? (en berb. ^U J-l pi. J}'-i^ moshàie/.
âchau <)ni„h?) (^)UEnELLE ( V. AlTEHC VTION .
— Que veut dire cela:' A-'', Dii;\t\
S^ . <^ J ")^^' rw^i//)' Jj.' 11 a QufcRKLLh, ,*^'^ khàssani
v_ > - V, j
Quel:' (T'oyez Lequel?) (foyez II a Contesie).
— Quel ,\ç,c. as-lu? (Tw)-. Ar.E). Qukiiklleur. *^"^ hhdssem,
— Quel temps fait-il :' (/'(/jr; >.S^ khrssùm.
"^E^P^/- Question (Tfyrc Dlmanue).
QUI
486
OUO
II a Questionné {Voyez II a
Demande).
Queue, Jj.> dayl, deyl, pi.
jlOi âdyùl; ^.-^^ denb ^ plur.
V ' 'j ^ I êdnâb ; J [^ cheouâl, ^,j~<-
djerrymah , i-sj zaqah (en berbère
J^>'.s^l êdjahânyd).
— La Queue du chien ne se
redresserait pas , quand on la tien-
drait dans un calibre pendant qua-
rante ans, fj^-'-^, '-^ v,_^Iaj1 V ^o
denfj êt-kelbmâyetqaouem, ou le-ho
hattou-ho fy *l-qâleb ârla'ynn seneJi.
Qui, Jl élly, ^.^ mm , ^ ly
{Voyez Lequel, Laquelle).
— Quiquecesoit, , .J^-V. lJ • / -r*
mcn àlly yekoiin , ^.^ ^ kimll-
mriiii, ^JJ■6^ koull-menn , ^î êy.
— Celui Qui , ^j'» menn.
— Ce Qui , U ma.
Qui? ^.J menu? mtnn?
— Qui a fait cela? ï^ j-^ ^
minn a'mel déli?
QuicoNQUE(A'. Quique cesoit).
— A Quiconque m'apportera
la tête , je lui donnerai cent pias-
tres, .jX^\j J w-:^-^.'. ^ ^
Ju , à^^ J Jaxi l.uull-menn ydjyb
l-y râss-uk na'tty le-ho myet ryâl.
Un Quidam {V. Un Certain).
Quincaillerie, ïJi^à. kherdah.
Quincaillier , ^=vîjyi. kher-
dâdjy.
Quintal , jliù_p (jontâr, pi.
j^ vA.3 qanâtyr.
— Deux Quintaux , ^ ,'Jî_LJ'
qonltârynn.
Quinte de toux, ï^ï qahmh.
Quintenaire, ^-^ khou-
mdssy.
Quintessence , j^^i^''él-ét/syr.
Quinze, ^^fr i»~^^ khamséi-
a'aclier, khamsél-a'char, visu.^..^^
khamsét-a cJi (en b. ^U^^ o^**vs—
soummost dcmorrâou , jU-'-^ iT'*'**'
suummous demrâoiî).
Quinzième, ^^.^ 1/^^=^ ^'''"~
miss a' cher, fém. »^c- i**.^Là. A/m-
misséia'cher; JutCii^ khemsét-a 'rh.
Quittance, N^bi_à. khehiss ,
x.ti'jL, 5f/a^ [Voyez Acquit).
Quitte (adj.), ^^3'-:L kluUess.
11 a Quitté , ^^ A7/a//a ,
khalley {Voyez II a ABANDONNÉ).
— Quitte ! ,J-â. khally! (en ber-
bère ^9>-i êddjy!)
Quoi? ^i ây? Jl, ^I «j-
<://>■.'' ^jj 4>'^7i .^ ( V'ojez Que?)
— Quoi que ce soit , JL Ji
kollchy, «..I^D^^^l êy chykânél.
Qu0IQUE,^)j ou-lou, ^^j) ^is.
hattà lou-kân,
Q UOTI DIEN , ^''^-•. youmy.
48;
R
R, celte Icllrc (le l'alphabet
français correspond parfaitement
au rd , ou rê (i), vingtième let-
tre de l'ancien alphabet arabe,
dixième de l'alphabet moderne et
de l'alphabet moghrebin.
Rabat (v. d'Afr.), ^^' ^^j
RahàU-él-fiith. ^
Rabbin, ijr-^\ rehlyn.
Rabot, i-sr^"' messahah, »U'
faràh (en berbère O-^^u isalou-
kâmt , pi. j^û^-J tsyhuhâmenn).
Il a Rabotk, , r^ me Hess.
Raboteux {J'oy. Difficile).
Raby-el-akiieh iV. Raby-el-
tany).
Raby-Èlaouel (troisième mois
de l'an née lunaire des ir^usulmans),
^^i^'^j rahy' él-àouel, itihy' él-
êoucl , ^-^y* mouloud.
Raey-Èl-tany (quatrièmemois
de l'année lunairedcs musulman ,
-j'iîl /'•^-'l raby' êi-thàny, raby'
êltsâny,j^'^^^ rahy' èl-dkher,
^J^li j'^.'-i' citày' ci-rnuu/outL
Raccommodage, ^jJ ttrqy'.
Il a Raccommodé un habit, ^,
rarnm, *P, rcqqaa^ raq(/a\
Il a Raccourci , j^ qosser.
Race, J---j ncsl, j~^\ dsl.
Racine, ,J_çw (IJeJr, djidr,
tj^j^ <i arcf, i^jj^ eu 'roiiq (en berb.
jj' âzar, pi. (^'<j5j,i îzounin).
Il a Raconté , bla. hakà , ^\ô.
hekii.
Rade, S-^i^-^ tmiouradali.
Radeau, ^—JJji^ rna'addyé/i ,
ma'addyali , nioaddyah.
Radis, ^<~--'' rm'citeiy.
il a Radote, .^ 'oj6^ kherrf.
I! a Rafraîchi , ^,j Irrrrd.
Raie (ligne), i=^ kfuitt . pi.
irajud^ khouttuut.
— (pli) , {^l'oyez ce mot).
— (poisson) , l'-'J^^ ^jS^~^ ■•;<•-
rnck èl-ters , i^U rdyuli.
Rai KO UT, J-sr* fidjl , ftdjel,
fidjoul , figl.
11 a RaII.I.E, \y^ iahazzà{f'oy.
Il a Ri, Il s'est Moouk).
Raillerie ;r. Moquerie).
Raisin, - -^ a'tinrb, eu'ueh.
1\A.M
488
1\A5
«_^c a^yne.l) (en b. va«/C2i âddyJJ,
sSjV':^ ^y^(^"'J' (J^-J^y tezoïityn).
— (irappe de l\aisin , ^«jLJ^
ii'neqoud, pi. -X^.'^ n^ne(/yd (en b,
jCjD I àgâzy, pi. |j_j^. îygouzâ).
— Raisinmuscal, ^^*«^ ! s«_-^^£
a'ynch èl-misky.
— sec, v^::^ ^^h'^'
— Age de Raison, ç-^b j^—
iJ.âxJi 5(?«/i balougli êl-a'ql.
— Il a alleinl l'âge de Raison,
J I yj-^^ oiiessrl îld
t^
LT'
senne!- /ja/oiigh, «dis- ^V-b ^— ^u
balagJi senn kâmel à'qli-hi.
— Il n'y a pas de chemin pour
les animaux sauvages, à plus forte
Raison pour les honunes, ^j-^^-^ ^
^'jJl fC jUaJ i.2..jJJ là sabyl
li-'l-oualiecli ,fadlân a'n ên-nâs.
Il a Rallié, ^ lemm.
IlAMAr^Aiy (neuvième mois de
l'année lunaire des musulmans) ,
j.A'-^^'j Ramaddân.
Il a Ramassé, v hmm.
Rame, ^ ^i-Viu wlqdâj, mouq-
dâf (en berbère .^ jiAiu! âmaq-
dâf), {Payez Avikon).
— de papier, i^jt rezméfi.
1 1 a R A M É , ^^ j Ssqadddf, qaddej.
Rameau, [J^uyez Rraîîche).
Ramier (pigeon), >'-J limâm
[Voyez Pigeon).
Ramléh (v, de Syrie) , >-X>*Jl
êr-Ramléh.
Il a Rampé, >^.^^ dehheb.
RA^'CE, /j**^-* mota'Jen.
Rançon , <io-\3 fedyéh.
Rang, v._^o^y tertyb, »._^.^s^
manseb.
— (Hgne), ^ = sal^'\ pi.
,^__ija-o sou/ouf.
11 a RANCÉen bataille, ^__3^5o^.
Rangement, \.^^j3 tertyb.
RaOUDAH (île), i-^j. Raouddali.
11 a Râpe, iy barad, O-^a.
Rapide, p^*~;^-> mostesama ,
J^*~-*^ musta'djel.
Rapidement, •'^j V^'j be-'z-zer-
bah.
Rapport, iw^^'J.^ monâssebafi.
— 11 a eu Rapport, ^Jy^ ta'al-
laq.
11 a Rapproché, ^ji-i teqarad.
Rapt, ^^^^^ nehb.
Rare, >^.^j^g/iaryb,j yj nadir.
R A REM ENT, '-*'►& ghcirybân, j ^ b
nâdirârin.
Ras-êl-Chab (station en Afr.),
>_^oLi.-M (Wj Râssés-Cha'b.
Rasé, ^J»>sr^ moJtassin.
11 a Rase, fjy-^ halaq (en b.
ijja^ sattal).
Il a Rasé la barbe, ^_ji=>- haf-
fefiy. Barbe, U a Tondu).
l\AV
48y
-^',A^
RVSOIU , f^r'y "lOt'SS ,
h,iO\ifiih{en bcrb. (^^>' mouss . y\.
P.EC
Rave, ûjJJI ^l^^lM ^V /^/, f7-
Lr-î
i.j
^: utuviKiss .
beledy, ^fidjlJi^L
05
iyruuàoucn .
KaSSaMI., .>'-»~^ chaba'iin, cite- Ha Ravi , ^-^-^ «<;//u// , ^_^^
bu an (on berbère l^.^^jj iyrouù, pi. A/^a//"/:
Ravissement (/oj. RaptJ.
Il a Raye , j^^ satnr.
Rayon <le miel {t'oyrz Miel).
_d.i soleil, j^-*^M '^ ^-
chà'-ilé-'s-c/iems.
— (le bibliolUèque [Voyez '\\-
B LE vie).
L-
Ha Rassasié, ^-^ eV/z/^r/',
~ cJirlilni a.
— Ha été Rassasié, H sesl
Rassasié ,
cliainu
v^-
— Je suis Rassasié, ^ ■■
U'
! $>.Jl,\ êchliii' ■
âiiâ chaba'àn (en berb. j^^^ ^J:
yenmà àiouzzyou).
— Rassasie- loi
(en berbère j;J érouuu!
RaT,^/J fiir, pi. jl/r" fy''"'
•Ij" toUa' (enberb. 8-^ p' iVcnUili,
plur. rrr'. v*^'. '.'^ rdayenn .
Rate, j'-^ O'/"'"-
RaIEXU , .^^J^'-<0 krtiiàclidh ,
kemàrheh (en berb. ^j-V- mnJuueJ ,
1)1. ^.'j-.» mrdihiued].
RaIIEKE, ^ fakkh (/'. Sof-
RltlkRE}.
RATlHK,j^f^ vioqerrcr.
H a KATiFiE,jy y"'-"'-
Rations «le troupes, v^.,^
nwrettrh , ^j~>o taayn.
— Donne-lui sa Ralion, ^_^J^'
•^.Jlc âJ (i'<7//)- /^-//o aalyk»
.R AU QUE, ^--3^ monhahhah.
C . ,
Ha Ravage, w>^ kherzL
H a Rayonné, >»-^-«-^ chacha.
Recelée, ^'-ca «5.v)-,^jV^
khàredjy, ^j^ weryd.
Répellion {V. Révolte).
ReCEMMKNT, ^->J.->^ djedydân.
Récent, ^\-'-r- djedyd, ^y=
/ar)'(F"J'«^'0UVEAtl .
Recette, ^-:^:^ talassyl.
Recherche, ,j^i-» ieflyc.h,
jos^' tejahhouss.
Réciproque, s_j' — =^" me-
djâouch, wrgâoiieb, ^ji\^^ mow'i-
feq , / '4^^-'=-'* muttàieij.
Réciproquement, ^'^ ""•-
djâoid'ànn , nirgâou/niu'i.
H a Récite par ctiur, i^ fiu-
Reci.amaiion , j'^^--» ffknîr.
Il a Réclame, jsj:^ atirt-d.
I\lCLUSlON, ^j^ f"'^>s-
1 Récolte (r«>rc Moissons
62
REF
+90
REG
Recommandation, ^.^j ous-
syak.
Il a Recommandé, ^\jouâssd.
RÉCOMPENSE ,js^\ âdj'r, âgr.
11 a RÉCOMPENSÉ, ^:=-! âdjar,
r^\_^ oiKuJjar.
Reconnaissant, ^^j^ maa-
rmf, J-^y?» djemyl.
Reconnaissance (aciion de re-
connailre), >^ '^JJ&\ VtirâJ, à^jXA
muaroufah.
II a Reconnu, ^J^^ ê'iiraf.
RÉCRÉATION , ij-i tenezzoïilu
Reçu (adj.), '-*tV raJja'â,
J.-o_j uiiessoul.
Il a Reçu, i^^ âkhad, J'j
na/, *>— sahim.
Recueil, *,s^ djema.
Il a Reculé , fi^* aitassa.
Reddition , Sj redd, IJas-l Vtlâ.
Il a Redit, Jyiîlf :>^^ a'àd fn-
'/-(/()!:L
— lia irouvc à R.ed!re, ^j^
iKiiadj {V. Il a Rlamé).
Il a RÉDurr,^»-=^l édjkir, êgbar.
Réellement, ^/^^ daghra ,
* —
>^C!i,^ lii-hi-chak, -ï^ liaqqàn.
Ha RÉFLÉCHI les rayons, ^
chiia.
— (fait des réflexions), ^J*^
tekhammen.
RÉFJEXION {V. MÉDITATION
Reflux de la mer, ,•>''_;* h=V^
êl-hahr Jiarbân , jy^ djezr.
PiEFOULOIR de canon, v»l5x«
aJj^l 1^ medekk dé-U-medfd.
Il a REFROIDI, ^j> harrad.
REFROIDISSEMENT, JJ^ J ichryd.
Refuge, \s-^\ iltldjâ, i^ys>.
hormah.
Refus, 5-1^-::^! îmiinàa', Xj\
in k tir.
Regard, i.iiJ nadur, nadr.
1 1 a R EG A R D E , jki midar.
— Piegardc! j^> nridour! (en
berbère J^^'» muuijqtil l)
Regeb (septième mois de l'an-
née lun. des musulmans), v*9>-»
j-edjch y regueù ^ w^ç»..! êidjeh.
RÉGION, ^JSj\ iird, pi. ^c^'j'
âràdy ; ->-U licled, i^p^-i nà/iyei ,
pi. £~>-iy ruiouàhy; /^> à({/yrn,
pi. *J'J1 utjâlyni.
ReGISTRE,^^^ défier.
RÈGLE, ^J'*'-' nànwus, ^$> ^
rjdnoun.
— (instrument à tracer des li-
gnes) , ijh*-» miistarali , \.^ •>
t/cilel) (d'où le mot français calitire).
Réglisse, ^,^ ^js. a' rq souss.
— Jus de Réglisse , ^r'T" ^J
rchh souss.
REL
49»
REN
.^\i>-
Règne, oiJU mou/k,
me/akoul, melkout.
11 a RÉGMî, vJ:,^ mal (I fi, me-
l€k, JjS^\ cstouella.
— L'abondance Règne dans ce
pays, JL J^ '-à. Jî jwj A.U1 Ijjs
fiachi cl-beled fy-hi t'r-rcklui he-
koull chy.
RtORET, v»^, reghh (en Lerb.
,*i Ji a arour).
Il a Keléguk {F. Il a Exilé).
RelIEI'R, j'-iw spffàr.
Religion , ^^o ^/j/i.
— Dis aux hommes: vous ayez
votre Religion et moi la mienne,
li-l-nass le-koum dyii-koum ou-
h dyn-y.
— la Religion de Dieu, ^.O
aIÎI (lyn Allah.
— La parole de l'homme est sa
Religion, ^L-A-v J^^5! ^} (\yn
Régulier, ^ç--^ qyùssy.
Les Reins, ïJd kelaouah. ke~ \ 4 ,• , , , , ,
^y ^ ^ . ^ er-radjel Uaaytn-ho
Iduéh , pi. -b kelà ; îy.o^^ Unis- ^^ ^^_ ,-r^
serah, pi. ^^^Là- khouàsser.
Rejet, ^J^ tard, lerd.
Il a Rejeté (annulé), Jiu lat
lal , ^ fjs tavad.
11 s'est Réjoui, ^j^ far ah.
— Nous nous Réjouissons de
vous voir bien portant, -^j.3
■X^^ tM'
! ♦-V^-T*-J q!^ jJHj J ferali-nù
7
bi-'n-nazr îla oudjhi-koum es
sa'yd (m. à m. nous nous réjouis
sons de voir votre visage heu- mou^rh.
reux).
Réjouissance publique, ^;j
zeytirh.
Remède [Foy. Médicament).
— local , ^*-^j — -is à'iàdj ou-
da yy.
Il a REMERCIÉ,_^V^^67/«Aw(r.
Il a rendu Grâces).
— Je le Remercie! à}\ *.i
^^j~L kltatthsr Allah kheyr-ak!
(en berbère «^V-ac-'l ^j ji.\j
ykellscr Ra////-y él-kheyr-ak !)
Remou, UM b r^j3 frkhdé'
'lia, -'•^j' rnuiid/dh , nuntgah ,
RkmI'AK r, )%— souv.
R E N A U I) , s ) ' JU ///</ 'àlrh, tsn '-
àlcl) , pi. V ^- *.' tsa'lfli, (Iia'lrli ;
f-'.J dnrnn, v^.' Jti 1 êk'uâh (en
Relatif, Jj._^^-> mnuessoul , lu rbere •>'• j' àbàrn^h, p|. c-'.».j^
^^)j^ moia'alleq. ijf/uunii^h)
Relâchement, '^j^ /rÂ7/(/.
RI:Q 492 KKS
11 a Rets DU, ^j redil.
— 11 a Rendu service, ^^f-^-a-l fyuh dé-'l-mâ, ^..y^ sahr)dj ,
Réservoir, '-^! 13 i-}l:^ matl-
é/ihsanii.
Renouvellement, -V .-^^st-' tedj
dyd.
Renversement, a.\s> hedm.
Renvoi, :>j\s tard, ierd.
Il a Renvoyé, ^X tarud.
11 a Répandu, ^.^^ sahh.
Repas, <ij^'-^ nuikeléh,mêklah.
Repentir , />Aj nedem, nedm.
Il a Répondu, '—^j^ djaouab
— S'il me parle je lui Répon-
se///jg^, ijlïw si(jâyaîi.
11 a Résidé {Voy. Il a Habité).
Résine, v-l-sj zefi, zifi, sï-s-
semgh, /O^ • redjynali.
Respect, /^j^^ tckiym , j^iy
leuuqyr.
11 a Respecté: ( r.II a Honoré).
Respiration , .-jù nefs.
11 a Respiré, ^-i» neffes.
Ressemblance , /^-^li die.hla-
drai, ^1^ ^ ^j' ^ j*^ r)' ^'" j ''"''' ^rr^ ^'^'^^'h^f'-
kellem ly uredd le-ho djaouâb. \ J* ^ Ressemblé, i-t t //«//«//,
Réponse, i^y:^\idj(i/jafi, v ^-lo^
djaouâlj.
Repos, i^ly^l îstlrâluih {^'oy.
Tranquillité).
if iUj tecliâhu'i , i~^l êncJialiah.
11 s'est RE.SSOUV£NU,^rij' Z^-
Il est Ressuscité, J:^x~:\ ên-
W a Repoussé, ^^ tarud, JjuI haath, »^ qâm
êhaad , »3^ defo
Le Restant, J-:2'.f3! él fàdel ,
llaREPRlMANDÉ, J-'^ozWviaiiA, I ^V êl-bâqy.
-^■^ a 'leh ( V. Il a B j.aMÉ). ! ^" ^^^^'^'^ ' "^ ^ J-^ SH'' -f"
(F. lia Blâmé)
Reproche, v ^•l;^. /'/ai, ^C^
minnaJi.
11 a Reproché, ^"^ /«m.
République, j».^-(w=>. djemhour,
guernliour, is-:r*** mecfiaykhuh.
Répulsion, ^^1= ierd,ii3:> ^-^Z^^'-
Réputation, w^'— :2^ hissâb.
Requena (v. d'Esp.), ^'j^,
Rekouàii.
lyk, ^V*J L»l J uu-âmmâ ba'd.
11 est Resté, ,^_>^j ouaqaf, ^i
qa'ad, Jo baqd.
— Si tu as mal fait par le passé,
fais au moins bien ce qui te Reste
à faire , ^^ -^ii- U-s ^1 ^^ y
^iLj l*.^ '■Lms-* y« menn àsâ fy-
mâ maddd , konn mohassenânfy-
mâ yebqti.
li a Restitue (T. Il a Rendu).
Il Résulte de cela que, -•>-
ij cj'" lâzoum mînndéh éiiii.
Résume ( Voyez Abrégé).
Résurrection, I-'-i qyâméh.
Retard, y^\j teèkhyr, JJax)
tattyl, liaJ but là.
Il a Retardé, jià.! âkhar, ^il^c
(lotuitf , LLj battâ.
RiTENUON (l'urire, i- i — aa-
J.J ! //«ir dê-'l-boul J'oy. StraN-
(itRiE, Dysurie;.
lia Retiré, J'J-c//<)/, .jJ^fak.
— Relire cela ! Ji Jj- chyldol!
Reiolr, ?" ;9^ j rouJ/ou, re-
<ija', rega'.
11 est Retourné, s.^. ralja,
— Rclourne! a^ \\ crdja'I er-
^- ^ '
ga! (en berbère j^» uiigluil !)
RETnAiTE(asile), ( V. Refuge).
Il 1 Rétréci , ^"4:;-^ rA/)v;y.
Rétribution, î!,'^ modjà- i
Ulh.
lia I\E! uouvK y. 11 a'iROUVÉ;.
Rets (filets , J-Ci< cJichkah, pi.
>-S -'»^ clioubàk.
11 a Réussi , ^^';=^'J rf^ ^^'"- !
lass /'i-'l'klieyr. I
RÈVE, *U. ],{lm.
11 a Réveillé , iài^-vl lsUkjuzz.
— La discorde est ctidornue,
RIHJ
maudit soil qui la Réveille parmi
les peuples! ilM ^ a^'j iJjjLM
( -^ -^ C^ '-T^.-".' ^j/^ él-fitnèh ndy-
méh la' an Allah miiin êyqazz-liâ
baynn êl-imàni.
Il a Révélé, ^^^ bayyan.
Revendeur, »jIj //J;ï/«.
Revenu (renie; , -\;U àouàyd,
J^^^^^^ mahassoul , iX»l=v djàni-
kyah.
Il est Revenu, >«^. redjaa,
rega 'a.
— Reviens! ^y ênija'l érga'I
Revêtement d'un mur, iJ^:
bechnih.
Révolte, ,.^:^ a'ssy, jàs
iagfiy,i^j^ mourdah (/.SÉDITION).
Révolté 'J'oy. Rebelle).
Il >'esi Révolté, J5^ temened,
'ji.c laghâ.
Revue dune armée, .iJL—'
teflych.
Rhinocéros, r)'-^^^ kerke-
d('m , . Ai p krrkedfn , AO S ke~-
kcnd.
RlIODFS (île), /fj-j lio'/ouss,
fj^j^j) Bouduuss.
IillUBAr.BE, -^'1^1 r)OUtiiiil.
RllUE cultivée , ^ij, roitltuh.
— sarivagc , *y^i àoiiirm.
RliUME , ^jj.~^\ Jslriotiouh (en
berbère ^'j ~^— j Isoussoutt,
>j'.-Oi îdni(iicnii).
RlIVl
U
— de cerveau, ^oj zekâm.
11 a Ri . 0,<^5r^ dahak.
— Ris! vj,Csr^l êddehak (en b.
^i dess).
Riant, s^^^s-^ dahâk.
R I c H E , ^^ g'/zcny, J l^ <»_---=s- Us
sâheh mal.
Le Riche est le trésorier des
pauvres ! u'sso i . 1 Sij^ ^ ^Jj ! êl-
ghuny houe khazeiiddr êl-foqarâ.
Richesses, Jl^ mâl^ pi. j^y\
âmuuâl.
Ricin (plante), puii- khaouâa'.
— (insecte), ^^jS (jorâd.
Ride, , r*-*-^ kemss.
Rideau, ïj'cii. chitârah, ij'^^
slarah , i..*»».^ chemsyéh.
Ridé (/"oj. Plissé).
Ridicule (risible), ^jSs:'^^
moduhak.
Rien, (i-'-^j ouellach, l^ m^i,
>i.^ Jycli , /r'-^-' helâch , c-^^'X^
ouelâ-chy.
— Sans Rien, Jl^m belâ-chy,
,tj.i lellâch.
— Homme de Rien , J — ^s
-s^ , radjel rekhyss.
Rigole , iJ'-w sâçyah , \jsr'
medjrd , midjrâ.
Rigueur, ^ à,'^ ghanf.
Rime, ^«.s-*- sedja, ^ ^^^j re-
dyf, ^.s'i fjâfyah.
494 ROI
Rire, Ris, ^^iSïs^ dahak,
dahk.
Risque {F. Péril, Danger,
Hasard).
Rivage, Rive, J.=wl~. sâhel,
pi. J.=^u^ souâltil; ^ -i» châtt,
pi. h^ht, chetlouti (en berb. ^^]\
ryf)-
Rival, >«^-^^ reqyb , yy^gha-
your.
Rivière, »—^J nahar, neher,
^^'j oitddy, ^u ou«r/ (en berbère
jy\ âghzar, ig/izâr, pi. ^^j^j^^
tglizourân;^ ^^-^^ nssyf, pi. ,.t.-5 -^i
îssàfyn, /^—i îssâjan).
Rixe {V. Altercation , Que-
relle).
Riz, j^j rouz,)j\ orz, jy^ourz
(d'où vient oryxa) , en berb.jj,'
êrouz).
Robe, v^^XW /iajA( F. Habit).
— (de drap ou de soie) , ^'J=i.?
qaftân,
PvOBINET, .^.v^_.:.2^ hanefyah ,
v._j^v^£ a'nboub.
Robuste, 0-^,^j ^} âbcu-zéyt
{Voyez Fort).
Roc, Roche, Rocher, v*-^
hadjar^ »:é- ^^ djebel hadja'- (en
berb.j'j\l àzriuni).
Roi , oX.U mel'ik, v,i^OU mâ-
lek , pi. O^CL' moulouk ; (j ■•^''■^
I\()S
4^5
R013
soultàn, pi. .^-tjL- sclàtlynn (en
bctb. aJj==3j uugitelyd).
— Un Roi jusle est Tombre
(le Dieu vers laquelle se réfugient
ions les opprimes, il LLJ!
ês-sotilliin èl-aaàel zll Allali yiiouy
Uay-hi kuull minloiim.
Romain, i;-* '^^ roumùny.
RoMAllSE(salade), ^^^J^
Uiâss frcmijy, ^jj ir^-^ khâss
rotirm .
R<)MAUIN,^.)\I (kyr, \J^kclyL
Rome (v. d'Italie), i---», Rou-
mah , ^jj Roumya/t.
RoMÉLlE (province de Grèce) ,
^jj^' -^1)' ârd ér-Roum.
Il a Rompu , ^-~$' kassar, has-
ser, J^ fassiikli (/'. Il a RftISE).
C ■ _
Rois CE , ï , L>2 sablnirali , S ►çsr—
^-.Ix-M b scdjerah dè-'l-i'Uyq (en
berbère J^V ! dnydjei).
Roî^B (adj.), y^-^ madouar,
j^^^-^ medâtnter, »ji3 dàyr.
— (s. , cercle), St-'J-^ dàyrafi.
RoNDAfv.d'Ksp.J, C)-'j Rondah.
Il a PvONFLÉ, >=r-~ cliakliar.
— Rose (n. pr.), S-i,^ Ouerdéh.
— Essence de Rose, J=s. oV//.
Rosé , J^^\i ouerdy.
Roseau, .^-^ ({ciss<,ha1i , pi.
>«-— ^-^cS qnssii/i.
RosKE , !-VJ midâ , ncdà (en
berb. t_Vj nadà).
— Goutte de Rosée, IjJ! ►iu'
qottr ên-nedà (en b. L\j •Ji.^z^J
tymeq(jyt-nadâ).
R0SSE,^L\5 qidàr.
Rossignol, J~Ij iouWoul, bol-
bol , j^r~^ 1 -» ' omm el- h issenit (en
berbère j^Jl âqqour, pi. .,,J!dy-
qourenri).
Rôt, ix>yCj /eA-Q-a '«// (en berb.
îygourrou'àn).
Rota (v. d'Esp.) , .jJsjj Routiah.
Rôti (viande) , w.'-i' kebàb ,
^Jwi^j mechlouy (en berb. g'-O 1
âkanâf).
Il a RÔTI, ^JTvl clioiuy.
l\ôriSSEl!R, cH.'^ Irbùyby.
RoTLE (poids), JJî, /v;///, pi.
Rosalie (n. pr.). ï^, 5 Oufrie//. I m i . ^
■n , ^ i J-^!' <^^'•''■'^•
Rose, ^,} ouml , ï^j. t/z/^/- ; >'
, ., ,', I . ' ; — I)eiiK 1 voiles , ,.»"^-i 'oti
en , oiierduli , pi. ^ i^ oiicrd. (^ •• ^
rf?7/ , ouerdali , pi. -j^
— La saison des Roses, O^j i ^"'
^^.31 cuaqt él-oucrd , JîjJl ^3 vj:..?. ' RoUK ,
otiaqt dê-U-ouerd. \ doulùb.
\-sr' aadjil , ^%'
niJD
4sG
nus
Rouge, ^-^^a^-i âhmar, fëm.
y.62- hamrâ (en berbère i^y^^sy
àzeggâgh , êiouggâgh).
Rougeole, ij^^ homrah (en
berbère v.J^'.^=)j»^j iabbuuzeg-
gnght, tebouzzougâgJit).
Rouget (poisson), ,l_klw
O^sr^) souliân êl-hout (m. à ni.
le roi des poissons).
Rougeur, ij^*^ homouréi.
Rouille, Ia_^ sadâ, W...^
saddâ.
Rouillé, ^^j-o^ mosaddy.
RouissAT (village en Afrique),
C_jU.*^« 1 Roujssât.
Il a Roulé, '•^y^^ dahradj.
Rouleau, .jS\1> chobâk.
Route {Voyez Chemin).
— frayée (/'oj. Chemin frayé).
Roux,^ii-l âcliqar.
Royaume, Royauté, a^=.U^
memlekuli, '^"j'sj^ nie/akoui, mel-
koiit, _t,VU moulk.
Ruade, ^K, ruuklah fen ber- I
bcrc O^-^^^a-J tu(/oudmyt}.
Rue,
— fikkuh, sekkah
ïjl^s. hârt , fiârét^ ij^.r^ it^ryq ^
^r^r" muhaddj ^ Vj"^ (^^>rb , derb
(en berbère A jy] àbiyd, pi.
^ ^ ^y;} îybrâdcnn).
— Petite Rue {V. Ruelle).
Il a Rué, J^ rukal.
Ruelle, i^^ houch , * ^j>
liouch , iiiis aiféh.
Ruine, ^\j^ kherâbéh.
Ruiné (démoli), f»j->>^ meh-
dourn , w^lp. kherâb.
Il a Ruiné, w^^ kharab.
Ruin
e,
ena medmehcl , . v-iï- '^-1 end me-
felless.
Ruisseau, ç-W ^ /<?rafl , 2>\
ouâd , U^^ mcdjrâ , midjrâ
Il a Ruisselé {V. lia Coulé).
Rupture, , ^^-i' hors, he/s
{Foy. Cassure, Brisement).
— d'anillié {Voyez DlSCORPE,
Dissension , Querelle).
Ruse, il-^ liylah, heylah.
Rusé, J-^ beyl, Y^^L châl-
Ruban, l^i^L clicryU (en ber- ^^''■^ châtlîr, chàttar.
bere
I !
Cl ss droit).
Rubis, ^JL^y\>ycii]ouL^ ">^?^'-;'.
f^a.-! ychjout-nlimar.
Rude., ^.t'~^^ khacJyn , \ .x.^
Saab.
Russe, , .^«i muss , -j^à^-»
mostjouby, pi. ^ >^su^.i mosijoub.
Russie, ( wj^! ji^J àrd êr-
Rouss, >. ijS.^-'j\>:>dyàr-Mosqoiib,
i^^jj Rotissyuh , -v-l?» Roussyâ.
407
S , ccltfKllrc (It raljili.ibfl iVan-
çais s'exprime cominuiu'incnt par
deux letircs de l'alphabet arabe :
1° Le syn (/;-), quinzième lettre
de l'alphabet ancien , douzième
de l'alphabet moderne et vingt-
quatrième de l'alphabet mo[;hre-
bin, équivalant à notre S dans les
moXs sai>oir, silence, etc.
2 ' Le sad, ( , vs ) dix-huitième
lettre de l'ancien alphabet, qua-
torzième du moderne et dix-hui-
tième de l'alphabet moglucbin ;
sa valeur est d'un S fortement ar-
ticule- et pour ainsi dire doublé,
comme dans notre mot assassin.
3° Il est à remarquer aussi que
le llie ou isc (v.1^), vinyt-troisième
lettre de l'ancien alphabet, (pia-
trième du moderne et du mo{^hre-
bin , qui a régulièrement la pro-
nonciation du TH anj;lais, de T
en Egypte , de TS dans les régions
barbaresques, y prend ans-i (piel-
quefois la prononciation d'un S,
et alors se confond presque' avec
l'articulai ion du sad ou du syn.
Sa (pron. poss. fem.) S ho , liuu,
S hi, l» ha , suivant le genre de la
personne qui possède, (/^oj-. Son.)
— Sa mam , t^ yd-ho (en par-
lant d'un homme); '>*-J yd-hd{en
parlant d'une fenune).
— Sa mère , «i^i unim-ho (en par-
lant du fds); '>^i vnim-hâ (en par-
lant de la fdle).
— Sa fdle , (en pai laut du père)
àJjo ùcnt-ho ; (de la nière)l^uJ ùenl-
hâ.
— Sa maison, à_^^_J hifl-ho ,
»jb ddr-ho; \^_ lfCf(-hd ; l»jl.5
dâr-hâ.
— dans Sa bouche, ^- hc-fy-hi.
Saa (mesure de capacité d'Alger,
contenant GO litres) 'a^ sa'à, pi.
.■Xxj-js se' an , _,\.x.\^~s sy'ân.
Saadunv (station en Afrique),
^.5\juJl c's-Sa'ddcny.
Sabi.i: , Aj> rninl , rr/ncl , rend,
ni. lJ-^i rrnidl, intimai (en bcr-
hère J^» rcmcl , ij^ tcfzah).
SAnLiKii, J-^ Jl iis -w sa' al cr-rend
i>.yU, randyah, vandyih.
Sablon. {f'^oycz Sadlk.)
G.l
SAF
Sabord , «^U» tâq.
Sablonneux , J--'y» niorammcl ,
Ô
Sabot (de cheval , de mulet),
j3 ,2w hâfer , hafir.
— (de chameau), ^^ ^^ khuuff ^
^ dilf.
— (chaussure), v juLs qabqâb ,
pi. V ^^'->5 qabâqyb.
Sabourah (port desNaplousains,
en Syrie;, S \ '— ^ ^^ 3fynâ-Sabnu-
rail.
Sacre, ^Jrr'''Vf' -y/Cf^" 8i<-'c
Çtao;) ; ,^^-^ sekkfn , t'-xisu yât-
taglidn. (/^o;t- Cimeterre, Epée.)
Sac, Saccoche, , )-fr ^'' ■" ' ïj'^
clicqârali, pi. ^•J.'i-i' chcqâyr ; Icj
vuad, ])1. i.::.j.! ânn'aych; >^^u3l
«(Jt/y;/^ ir-''^ /r//)-.*-. Ti.\jZ ghirârah.
{V . Poche , Havresac.)
— Sac (à orj^e), «^V^ kheychah^
./^y j zchybah.
— Cul-de-Sac , .^oiJsc atféh.
Sacrifice, ^^ debh.
Il a Sacrifié, ^^ dabèh, dabaJi.
Sady (n. pr.), ^_^J^Xw Saady.
Safar (deuxième mois de l'année
lunaire des musulmans), ►i.o safar ^
^ws*li c_J_uJ chây' ël-a'âcJiour ;
Sjj^'-^i i^,--» chey' a'âchourah.
Saf£t(v. de Syrie), -JUo Safed.
498 SAG
Natif de Safet, ^J^^ ^rt-
y^^/)' , ^^lÂ^<s scfàdy .
Safil t;L-FYAD (statiou en Afri-
que), ^'.^1 ^U- Safil él-fyâdd.
Safourah (ville de Syrie), 2S,_ji.vs
Safouréh^ Safourah.
Safran, jOy^j za'afrun (d'ou
vient le mot français).
Safrane, ^jui&j za'ferâny
Safranon, Safranum, fyo^ qtir-
toiini , aJ5»5 qartam , r^-^^ qarlam.,
ï,^i.^s£. a'asfjitrah, ,ji-%i::£' a' s four.
Safy (ville d'Afr.), ,^5^' ^l/}'-
Sage , j»~X2.. hakyin , ^Js'i aâqel,
JsLi, châtier y -^
X^yc'j^.f (en hcr. j-..UxL- sala'qless,
pi. ^^..JxÂ^LMsa/a'qlcsscn., ..y^^xXsjtx^
sala'qlensenii). (/^. Prudent. )
— Le cœur de l'insensé est dans
sa bouche, la langue du Sage dans
son cœur , ^ô 3 (3^^ "■ ^ '
iij ^ J 9^! jl J_3
^aM él-âhamaq fy fy-hi ^ uu-lcsàn-
el-a'âqel fy qalb-hi.
Sage-Fe.mme, aL)1_3 qâhylah^
il~a qabilah , qabiléh , qablah , pi.
Jj'ji qouâbel. {V . .accoucheuse.)
Sagesse, '^^^^=>- hikinch , ^lA^
hedaqah, /leddqch, à^^Ji kyâssch,
Jjb- «'<//. (/^o/ez Prudence. Ha-
bileté.)
s Al
— Ce prince ;i j;<>iiv('riu' avec
Sajjcsse A~ LC j^j.o'i ! y^ :> j.J)l I I Jjs
lic(l<i cl-iinyr claùer ù'I-oumour bc-
Sagittaire (siyue du Zodiaque),
, ^«jLM _> ^' ùuitrt/j c'I-ijuoiis , boiirdj
il-<joHss, iotirg tl-fjoiiss.
Sahara ( désert d'Afrique ) ,
Jpr'^ I c.i-Sa/iarah , L^sr**»' i é's-
d'a/uird, Lar'^ ! cs-Saharâ.
Saiiary (tiibu d'Afrique),
^•usr"^) ù-Salidry.
H a Saigmî (v. a.) (la veiue),
ù-r^ Jassad, fcssed, fcssod.
— (Alayorye), ^O daùè/i, dabah.
— •' (v. n.}, y'-iS c'nliar
— du nez, j_Oi , v.o J — ■', ^«^
hhaoïid rdst-Zio niiim cd-ddinm.
Saignéi;, :i^^ fci.uid, ï3'_^3
Jcssdda/t, Jcssddc/i, i^j^ mchziKj.
Saignlment du nez , C^ à.
Jchaotiy, /diaoucy.
Sai> , ~ ..sr^ salidh.
— et sauf, (j,U a'dfy, p'^ ■'^dgh,
J^~^ sâlem , «T- -~ sd/yin, sclym.
— Il a été Sain, ^^o .uddia, .uih/t.
— Il 'St arrive Sam et sauf,
»3 .w « , x--^ ^*-^5 oiic.fM'l sahdh
ou-sdlein .
Saint.
(jadouss.
499 SAI.
— Saiut-Au(justin,fr^»Â^^jfc 1 /.*
Mdr-j4ghoustynouss.
— Sainte-Croix (villcd'Afrique),
►jp'i'l Agndyr, ylgddcyr.
— Saint- Jat(iues-de - Galice.
[yoyez Cc)MPOSTEi.i.i;.)
— Saiat-Jeau-d'Acre. ( P'oyez
ACKE.)
— La Sainte-Yierj^c. {Foycz
Marie.)
Sainteté, >^— î-v'J qoiiddssch ,
, ->jOJ qoud.f.
Il a Sais!, ^j:>3 qcdjadd. vjjCw»
mes.iek.{F'oycz\\ k\?)x\s,.)
— Il s'est Saisi, "^^i icmcUch.
Saisi K, ^j:^ qnbd ^ qobd. ,
j Saison, ^^ f<id , yX. J_^'
^ foii.isoid ; sJU'Jj oiicuji, ])1. 0> .3^
oitandl : .\ -^'s zciiiàn.
— Les (luatre Saisons, J»'^ J-*-' J
crha'ali foitssoul.
Salaui; , J^li-v sa/(itl(dt . ^^ —
saldlla/i, S.îbL, c/ichuhdi.
Saladin ( II. pr. ;, ^i-.--- ' ~--^
-i qddyxs ,
U
W.A5
Saldhcd-dyn , s^'»'j ^r-i J'-bn-
cd-dounyd au-cd-dyn .
Salah (station en Afr.),^''-w ^f^î-
A'yn-SâUdt, J^~^ jl An-SàUdi.
Salahyuh IV. «1 ly.; iw^a.^,^ .N</-
Idhych .
SAL 500
Salaire, 5j.=^' âdjcruh ^ S» — i
kcrah. (/^. Gages, Paye, Payemii?*-!-.)
— niPnsiiel, journalier, {f^oycz
At'POINl'EMENS.)
Salaisons, ^-'' ^h.^ baslonnah.
Salaman^ue (ville d'Espagne),
<iJiJvg.li. Cliclmenqali.
Sale, ^^— *-j oucssfhh ,
ouessckh, ^^j ouassch, ^^^-^ dones,
^ s— ' ncdjcss , j^,^ ncdjj's,
_^wa^ inoiicsschh {V . Malpuopue.)
Salé (adj.), «r-_j'-ç^ mcndouh, '!--«-»
fftt7/«'/ (en berbère pj>-^ marrâgh).
— (ville d'Afr.), !^ Sala, Scia.
— Il a Salé , J^ mêla h, mcléh.
Saleté, ïv-ïj zafarah. {Voyez
Ordure, Immondice.)
Ha Sali, Jr*^ ouassakh, otissckh.
— Il Salira, Jr^^\ yoiissckli.
SaliÈiîe, ^.^-'^ iiic/nla/ia/i ^
A^jL» mclldludi.
Salive, t^ly ''V'I^ (en berbère
«\iw»*«; H)ssousfdn,i'.^s^ nahmah.
» 1 vi^.\:k::'. 1 lyldnnclicrdu.) [Voyez
Crachat.)
Il a Salivé. [Voyez II a Craché.)
SaLOMON (il. jM".), » ..ik^L. Suu-
['■yindu
Salpêtre, :î<.^J1 ^.U melèli él-
C
ùnroud (ni. à lu. sel de la poudre).
SAM
, ' J ,^'. ^ melli-bâroud.
SALUBRE.^s3r'^.9G/o'A,^bno/6''.
■f
'^
Il a Salué. *lw sallcm^^X^sdcm.
— Il Saluera, J^ .ysselcm.
— Je vous Salue, a>^;V^ »^^\
cs-selarn a'iey-houm.
— .Te vous Salue à mon tour ,
^_î.*Jt *.Vuc a oii-a'lcy-houm es-
sclâm .
— Salue -le de ma part!
^_ùc j.-i A.Uc- J,w sellem a'iay-hi
minna'nd-y! (en berbère ►'.a5 ♦wJ
tessellem fclless ! )
Salut (salutation) j»-L- salâni ,
selâm , *J.A».J leslym.
— (conservation), i>-^^-^ a'âfyali^
a'âfyéh, ^^'^ khelâss. [Voyez
Conservation.)
— Que le Salut soit sur lui 1
^-LtJl <5..\1& a'iay-h es-selâm!
— Sur elle I j.i»»Jl '-.'^J^ a'Iay-Jui
cs-selâm !
— Sur eux ! jA^Jj >^-^ ^'^^f~
houni es-sclâm !
— Sur toi' jbLJl ^^Clc alay-k
cs-seldm I
— Sur vous I j-L«Jl />X.vU a^lay-
koiim cs-scldin !
Salutaire. [Voyez Salubre.)
Salutation. [Voyez Salut.)
SAMARiE(vllleanciennede Syrie),
i_ajL.r 'isji Qala'l-Sânour.
SAN
r)Oi
Samaiuiain , c •--' -~' ^tînirry ,
f('iii. ïfj'— .uiiitcrii/i , j»l. (^r-J ^* —
Samedi, vJ:^^; — -M ^ji yoiim c.s-
.ff Z>/ , sJ:,.^^ I ,u^ na/ulr (fs-sejjl ,
^j:^- — ) ! Cf-M-bt ( on beibèro
vJl,^— »^M '—! (i.fsd c.\-.\rùl.
Samuel (n. ju.). Jj^i. CV(C-
mouayl, Clicinouyl.
Samvl (tr. d'Afr.}, ^W^ --'J
Bciiy-Snniyl .
Sanctifié, / ►- _\jL» wj ocfa ddcss .
Il a Sanctifié, ir'-^ qaddass.
Sanction , (j^t^ fard , » — -' ^
tc(iryr. {foycz Appiiobation.)
Sandal,Jj-w^-M ^jZ. a'oiidc.i-.tan-
'^^^■> sS) T^' ^^ cii'nitd cl-qonidry.
11 aS
ANGLE,
SAN
V^w litizzaiii^hazzcin.
-- IISan{;l»^ia, -J^. yhazzcin.
Sanglieb , i.r«^_Jl ^^_y^. hnl-
loiif cl-ouclicch , -^ — -'-*-' ^J-^
liallouf cl-^luîhnli, , Ù-^J) f-' V-^
/chanzyr cl-oiichcc/i , ^»J ».-. V^
klianzyr hcrry [en brrljoio ,, i--^.'
t>'/r//"^ pi. ^,'i.V.l A7/;//r)
Sanglot, ià}j3 Jeoudqah. fouou-
dfjah, -^-ï^ cha/iatja/t.
Il a Sangloté, /^v-^ chahaq.
Sangsue, Ails « alq<ilixii'/q(ilt,-p\.
(ali c'icq,^/^^^^ cn'llouq.
SaNGUINAIKE , >-V'l w^;:i.'-o
.f«//c/{' cd-damni, >_vM o'i'-w ^Yz/è/-
cd-dainni .
Sanguinolent. (/'. Sanglant)
Sandale, w,. 'Li qnbqniA M / /• ; >
..!..• .11 Sans, ib 6>c-/w, ^.vc- ^liayr, wJ
pl. v._^.oLé qabâqyb
Sang , »^ damin , de mm , domm
[en bnljiic .>'-».3l {dcmtiuln, ..y^y
Cdcmminn.)
— ÎMouvcineut du Saiij; ,
^ ' ^^ ^ harakal ëd-damm.
■f-
— lia versé le San", >_0I ^iw
safak ifd-damm.
Sanglant , ^y^ dninaoïty .
'3 ddmy.
Sangle, ^'\^ bazdi/i , hczdm ,
(en berbère ^^^jS\ dgouss , pl.
^yX^Si) lygoussyn).
<S
doun, y^xi bc-ghayr, jS ,.-' muni
ghayr.
— ÎMis Sans dessus dessous ,
_5 ' jLsrJ J '^ <.£. 1 c'I-foiKidii ytah Idn y
Santap.em ( ville de Porlu};al ),
yi ^m ('hcnlcryn.
Santé, A;^^-^ .uilibnh.
— Il a p. ndu la Saiil.'-, il a ir-
rouvré la Sauté. ( /'oirr 11 a Ci t Éiii . )
— Que Dieu lui donne la Saiilel
[f^oycz i}\\r Diin 11' ("ini'i issc I
Santo.n , ~<Jy' tiicmboiilt, ^V-
cbrykb, ^t'^-^ madfanit.
SAT
Saoud (n. pr.J, ^j*^ Saoïid ,
So'oiid.
Saoul. {F'oy. Ivre et Rassasié).
Saphi R ,1.-3 '..w sâfyr, i^\y >0_j3lj
yâqout-âzraq .
Sapin, ^^ cAa/i , i<^\t. châhah,
yy->-> senoubar, ji^^it.^^ senoubar.
Sara (n. p. defem.), iX*^Sârah.
SaRAGOSSE (v. d'Esp.), .y^±uJ3j^
Serqostah, Sarqostah.
Sarcophage. {J^oycz Cercueil,
Tombeau.)
Sardaigne (île), à.yj3^ Sardy-
nyah , IaÂj .5j-.« Serdynyâ,
— Natif de Sardaigne , ^^■^^-
jardeny. ^J5 ^w sardy.
Sardine , rjl-'r^ scrdyn , pi
^y\j^ serâdy/i , >J>l.o .5^ scrdy
nâtj 8.2.l~. sârdah , pi. 0.j1.5iU-
sârdiit.
Sarepta (bourg de Syrie), S>3j^
Sarfend.
Sargo (poisson), 'Jjys:^ hohylah,
hoheylah.
Satan, s\hJL Cheyttân, j^Jxi\
Eblyss. {F'. Diable.)
Satiété. (^o/t'r Saturation.)
Satin, j*j]sl âtlass.
Satisfaction. (/^.Contentement.)
— Le plus grand avantage c'est la
502 SAU
Satisfaction, '.>cs J)_^ k~i Yl v ^v^X*
mchseb él-âkbar hou cr-riddâ.
Satisfait. {Kayez Content.)
lia Satisfait. (/^.Il a Contenté.)
— Il a été Satisfait. {V. Il a été
Content.)
Saturation , ^a- ;-^l îcliba , ^-J-
cheba'.
lia Saturé. (/^. Il a Rassasié.)
Saturne (planète), J^=>-j Zehel ,
Zahel.
SkVCE^^jAmaraqah,merqah ,is.^-^
sabghjj)!. pw^ei csbâgh. {F'. Jus.)
Saucisse ^y^y mergâz.
Sadf (adj. ).(/^oj. Sain.)
— (prép.)(/^. Hormis, Excepté.)
Sauge, ^;V.J-* merymyah, <3^ »^
merymah , A^lw selmah, <3^''-w sâl-
mcih.
Saule, ,^__^j5.2>. liallaf, ^ i'-^rii,^
safsâf, sovfsâf.
Saut, i_f^ \ rcqs.
Il a Sauté, Jsj nâlt, ^J , raqass
jN-> negguezz^'yS kefezz.
— Il Sautera , 'S->^, J'"^»"ô'"^~-'
— Sautel ij^^j ' or-q()ss(cn berbère
^y^^ erqess / J»! âqqir!)
Sauterelle, S.î'j-a' djerâdék, pi.
.Suan. djerâd ; J3y\ abzyz.
Sauteur, ^y^y reqqâss, raqqâss.
Il a Sautillé, hhi nattait.
SAN
Sauvage, il^
I
SCII
.j<>i!ti/ucli,<>iichcc/i, I Savonnier. (/. inarcliand
,C._V hcihu>tn\ ^^.' hcrr)
Sai:vÉ , ^^iJjc-* mokldcss.
Il a Sauvé, ^jA^lliallass,^^!^
sellfk. (/'. Il a CoNstnvÉ.)
— 11 Sauvera. ^^iLsr^. rekhalless,
vjJJl-j y s sel le h.
— lia clé Sauvé, if^^ klialass.
— Il s'est Sauvé. {F". Il a Tti ,
il a Echappé.)
— Ils ont dit : Sauve (|iii pont I
^\y}\ ,I^M y'i qdloa Û-Jirur û-
/i ni r. ' {lu. iiin. La fuite, la fuite!]
SAUVEUBj^Jkà. k/tclâss, (jaLs^
iiivkliallcss.
Savant , J\^ a' aie m, a'dlii/i, pi.
U-^fr eulemd, i^^: c'tldmah.
Savetieu , ji^ a., klicrruz .
^i'-V- .v/f//,-, i^'U^M '<^'^yi\ifd
ù-.^attdhytl , ^.x-^^iu.j nitKifuiildiy.
Saveur, {l^. Goût. y
Savoir (subst.). (/''. Science.)
— (adv.), Jju raarty,
Savo.N , \j J «o .\dljni(n ,
sdhaun, ..^^^^o sabouii.
— IMarcliaiul on f,il)ricant de
Savon, -.' U -o .\aùoiidny,
-s^^Lo sdbouiidjy.
Savonnage. (/'. Lavage.)
11 a Savonné. {F'. Il a Lavé.)
Savonnette, i^ kcssah .
bricant de Savon.)
Savd (n. pp.), wVuu- .SVz')^/.
— (Ilanlc-K(;yple), -^yv-Jl c.>-
Sa'yd, y^,:^ --:^^ Sa'yd-Mcsr.
Savde ^11. pr.), 8 Jj Jtw Sady-
dali , IX^ Saydcli , Scydeh.
— (^ . de Sviie) \x,ju^ Sa'rdâ.
Says (pallVciiier). [F. ce mot.)
Scabreux , ^^x^^ sa oh (en ber-
bcrejijjj lyondr). {V . Difficile.)
Scandale, ^Zi J±o me/.»/ qohbyh
(mot à mot : mauvais exemple).
Scarabée, J^wJÙd^ khounfoiissali ,
khanfvussah, .^ .'-v-3 frssdssah ,
.va. klionjesséh.
Sceau (cacliet}, v'o. klidtem ,
BAJ9 icha .
Scélérat, ^,~s.i. khal/yth, kha-
byls, khabyss, c^U=^ hardniy.
Scellé (subst.) (/'. Sceau.)
— (paît.), ^^-^ ntalbou\ /""•^.ar'
nuikltliiitin, f »J!.j niiiiKirrrcr.
Il
a .>ci:i.m; , «.-
talid' ,
kliatam, *lS kala/ii, , .3 (jarar.
SciIAABAN. '/'. (.IIAADAN.)
SCHAAMBER. ( / ". KaLÉAH.)
ScilMli;» (/'. OuADY-dllAIlIU.)
ScilAOUAL. (/ . ClIAOCAL.)
SciiAKiF (station eu Africiuc),
i,Jjl cs-Clidrif.
SCO
TiO-i
SEC
ScnEi,i-A(v. d'Afr.), A'Li, Clicllah,
Chnllah.
ScHENGiiiTA (contrée d'Afrique),
AJivajuu) ! es' Chenguytlak .
ScHLAGUE (fustigation), ^Â'Xil
chelâq ( l'allemand a pris ce mot
des Turks et notis l'a transmis).
ScHOTT (contrée d'Afrique), iai.] !
ù-Chotl, cs-Chall.
Sciage, j-i^J itcclici\ ncclir.
Scie, .uU.L« niuunchdr, menchâr.
Scié, v*"\-* monaschcr.
11 a Scié, »^ naschar, ncschcr.
Science , J^ i'ilm , iltn , eelm ,
pi. ^^.Is oti'loiirn, culouni (en ber-
bère vJUvv-v^ sycnell).
— Les Sciences abstraites ,
^jjcl^j j.^lû ou'loum ouacryii.
— ]\'est pas orphelin celui dont
le père est mort ; l'orphelin est ce-
lui qui n'a ni Science ni éducation,
Icfss cl-yctyin menu qad mât oitâ-
lid-ho: bel ël-yetym âllazy la e'im
Ic-lio ou-ld ddeh.
Scieur , \L,> naschdr.
Sciure, ïJ-^j nouchdrah, 8.Li«j
nuusclidrali.
ScLAVONIE
ScOKBDT ,
c
Sqldb.
o lenjykh ,
,* w! A — w3 sayd û-foumm.
ScoKPio.N, V 5i.A£> aqrab, aqrcb-,
iJj^ aqerhali,\A. iw--'.li£' aqârcb
(en berbère ^JL^Ùj*-^} (yghardemt^
pi. i^-v/» J>j.x.o tyghardemyniienn).
— I.e Scorpion (sijjne du Zo-
diaque) ■^_'Ji*J) ^jj bourdj cl-a'aq-
rab^bourdj é'i-a'qrrbjjoiirg el-aqrab.
Scrupule , i.vol -JiS^L cbekk cn-
nych .
Sculpté, juiLi nwunqacb.
Il a Sculpté, ^J^ naqacli.
Sculpteur , /A' -2-' naqqâch
Sculpture (art), , i^*^ naqcb ,
.^-^'Jij naqqdcbah, naqqdchcli.
Séance, i>— j'J^» mnqdmoh , pi.
<JIj\^\s^ mcqâmn(,moqâmdl^ /*-^^
medjlis, meglis pi . yJ ^sr^med/dless
Séant. (/^. Convenable.)
Se.\u,_^.5 delou . ^ c, .o "(ijf,
>aJj bilyouii , 1)1. ,.)-^-^J bi'ldy/i
(eu berb. .^^-ol dbclyoun^ pi.
^ »U_oj îybelydii).
— Fabricant de Seaux , ^^ .5
dclldy.
Sébo (fleuve d'7\fric{ue), u.w. .>!«
Oudd-Sebou.
Sec , .^ ^l^ ^b^'f^^. ^■^"'9'^' (' '^
bcrbère_^Cl iyguyuii, pi. ^jj^\^.'
lyghyoïmn). {V. Desséché.)
sik;
— Il .1 cliScc. ^^ '//"//' -
- — • • • ■' i^
r.hàl). (f\ Il a ('il' Di-ssiiciii- .)
— Raisin sec-, >.^w'', zchyh. (isrdi
■ ■>
Sèche (poisson), ^r^}_^ 'cuiià)cii.
11 a Si'xHK (v. a.), *^ J "«'-
' Sf.coussu , V* liczz , Ilizz.
Si;cnET (snl)st. , ^^ scrr, pi. ,! ^^!
*ùS\.» imikloiiDi.
'■/'•{A , ^^nrchcf, ^î;|>^ ''/C/7'(/' ! Sorn'lniii- '('•oiivain;.
^A.w cluiyyali.
r-
,0^"
l;citvli-Mrr.j^:\ ^.^J^ /,d/r/j c\-\crr
*^ — Il s'est Séelii- (v. n.). (Foyrz,' vk'/ •,
Il a été Dessûciiî; . IlaétéSr.c.) I ' ,, , »
— (nieuljje}, i_.<r^cv Uiczaiicfi.
?i;ciir.i;r.-;sj;, ^ y()iiù.<: {en hcv-l. .^ „
-, ^ ■" ■ Â/- oyez ïiVKEW.)
lière ,o.iiJ Isnqqour. [l'oyez Dnssi;-| o • - '1
-''' . " OECRKTMMKNT, v«JSr- U lu' l-(l<:.< ^
•^\l !>i'l-lic.-s,J,i'l-liiss, \J^ Uuifyànn ,
(.HF.MKNT. j
SECO^D. ^j'J Isâiiy, ,Teni.
w)".<--f--n"";. { ^l:(;T.\IKE , -;>-.'o^ Ichdrccljy.
— La Seconde partie, j'jJ!^cs-'!| Sectateuk , f^:^J Id/n:' , l(iùi\
c'I-djouz cl-thdin\ c't-i(itiz c'i-lhdiiy. Secte, JU inctlcli , nicHali. { T^
Il a Secondé, > -& «'««. (/^orcriUELiGioN.J
Il a Aidé , Il a Favorisé). ' SÉCLurrÉ,|^'-!j oii('lh(i(j,oicclid,i,
— Il Secondera, ..ij'^, ya'onn ]^outlidq. (/'''ojfz Confiance , Tu a?*-
* !
S KCON OEM K.N T , -O 'j Isditydmi , tlid- '^ i^' i llite . j
nydnn. SÉDiTiElx, ^^^^ iiKHiflcfi . [f'ny.
'^•£.co\ji.,\.\^' mahznuz. JiS ,x^ Rebelle.)
woltarrck. \ Sèdi ï\o:i , i^^3 ijcymc/i, qrynidli ,
Il a Secoi:é, J^2. ficzz, ^,^'^ k-^./''""''/' > /;•?/*«/« . .^J^^ </»,/-
liarrak. matait, ij^^^ rlidoai /ii/nili. {/^<»y
Révolte, Discorde.)
Sédicteik, C«_jL» t!if>i;lia(>ity.
Secours, \,s. (l'atin.
Il a S ECO L' RU , .j'^ a' dit , ^-^j
'lassar. { t'oyez II a Aidé.)
— Il Seconrra , ..\^j^ )it'oitn,
»-o.-J )on.\or.
(f^oycz TuOMPELR j
SÉDICiion , -i^ •^lir)y. { f^oyr
O ■ ■ •
Cakesse , Tromimokie.)
G4
Si:i 50G SKL
Séduisant. {F oyez Agréable,' Seiz^e, ^^-^ Is^ seltct-achar.
Caressant, Séducteur, Trompeur. ),^^ ^— -^'^ .f<î//-a't7/cr,yLxlw «c/^-
II a Séduit, ^^y^ ghuotiâ, gha- dchcr,si/l-achcryi<*^ sitt-aach,
ouef. {Voyez II a Alléché , Il a -^,1 Iw sctt-dch (m berbère
Caressé , Il a Tkompé.) ! j;.o s^:.w'^.fo///.çc,v/ ^/r-wor/Y/o?/,.
jy.
Tu as Sf^duit cette tille par Seizième
de
j^Z. ^.
sâdiss
'_^^j_\i,
^.vJl 5JJ9
mariage ^ a^cheryiâdcss acher,^.»:^^ sitta'ch.
l^, Séjour, *J!j Icqcym , Jv-U 77?t/«-
-^IjJb ghaniiey lunleh cl-hcnt cUy ^el. {Voyez Demeure.)
miadlc-hâbi-l-zouâ(lj. | ^^ » Séjourné , ^13 ! âqâm.
Ségovie (v.lle d'Esp.) ^-^-f>^! ~ ^^ Séjournera, 1*:^% r?)vn.
Chaqoubyah. . j ^^-^y J^ melèh , mcluh , melh ^
Segura (vdle d'Esp.) ^.JlL Cha- mi^li (en berbère ^JL^l^î tissinl.
qourtili .
Seigneur, >-\^~' seyd, -^yd, pi.
vj>i J.W sciddt, v_^. r^/Zi/^ , pi. »__^u 1 1
ârbâb.
— Mon Seigneur, .^A.s^ nd-y^
^^\yJi ^J^vw syd-y cl-mokarrcm .
— anîmoniac, .^lio nechâder,
nouchâdir.
— minéral, gemme, ►~w\Jl \a
' c
milh el-kebyr^ m'clli cl-kcbyr.
Selle (de cbeval), ^ ww serg .
.fe/-c^,pl. ^jj— , souroudj , sournug.
— Notre Seigneur, b^ rabbe-na, (^" berbère vj:^^^" /arj A///}
j_\.Vw seyd-nâ, syd-nd.
Votre Seigneurie, aCjUs. dje-
uab-koum.
Sein , »^ houdjr, yJL, choun
(.f^iM»- hedn, pi. iUi22>.i ehdân
(Voyez Poitrine.)
— de femme. {Voyez Mamelle.)
— Il a pressé contre son Sein,
j^j^is^v. haddij/in.
— (d'àne ou de mulel), ^.^j^
seridj(ih,.y^^^y barda ah.{V. Bat.^
Il a Sellé, «.».w saradj, surug.
— Selb
mon cheval !
^V — M3S». r-»—' csrcg hossân-y!
^^'i— — sJ — V ^î ia^ hott
és-scrdj li-a'oud-y ! { en berbère
. ckouress
^.V
'•y u^)^
tarykht u'oud-yoïi !)
SEM
r)07
SlùN
r ., .1 11 a Semblé , K-^ «*'>^'<i<'.
^KLLiEit, ^\ Y^ scrriiilj , sfrrii'j;,^ ^J\r
- Cela luc Semble facile ,
^jy^ ficroiuljy, siniroiuljr , jil.
./^-»çv«^ souroudjycli (en hcrbèrr
'JL^-s-.jJ Jjuol dmanllnn taryhht).
Selon-, ^JJ" ha , ^-^ kunul, |_li^
mclli/ , nirl.sl , ,_^i '-=• u'/d-f/atlr,
-VJ ^^ ald-qttdd , •, ^^•v»o>. /lus/f,
Jicsb.
— riisajj;e,^j Ij-sr 1 v.^^^...»ow hash
fl-kliaoïtdly.
— que, '-^^^w»»,:^ Inish-ind, liesb-
niii, Vyii--» incthlc-nid, '.yi hn-mâ.
Semailles, ."^ y\ zcryauh.
— Tcin|)s des Semailles,
Ax! , Jl l^O-*3j nutjijl dc-'z-zeryauJi
(eu berbère y^Al^ lO j zeiiiân
taherrâls).
Semaine , .'^ — «^ d/aiimad/i ,
soumaaii fen lierbere >'-'i cVi» J !
ù-<cbnaJi îydm .
— La Semaine tleinièn; ,
AjL^sri j^l dl'hrril v't- d/i>iiniaaJi
— piochaiiu: , -^ , .
ddliliclct i'I-djoitinauli .
Semainier , ^»»',=>. djdnuiy.
Semblable, b..^vltrhyh ^chchyali
(^'))rzEGAL, Paueil.)
— 11 a i't('- SciiiM.Me, ^J
clichah. /'. lia Klsskmiili;.;
J-yw^ ^Ji) ]jj> fuiddydde/iar l-j'
schcl.
— A'as où bon te Semblera I
fcyn yddchur klidltr-i.k !
— Je ferai ce qui me Seiiiblcr.i
convenable, i^X J t^JsJ '-^ J^*-'
namcl vid yddcJiar f-y ldy(j.
— Il Semble que, ^^1 ,.>— '
ycl)dn-cn.
Il a Semé , p t', zara , zcni' .
Semence, i^.', zcrauh, ç-l,",
— C,t'nitale , ^^^ niany, ^-
l(d)cnn , lahcnn.
Sempiternel . v'^ ddyni. {P'.
Eternel.)
Sendyané» (rivière de Syrie) ,
àJ \i _\Ju»J 1 yJ uulidr c'.f-Scndydncli .
Séné , '-Àw Miid. \ )'J»oi doiiâli,
^Jv^'J-o Stindinhtili .
Sens (si^jnliiealion), 'axj riiti'iid.
— (IhuU
nalini'lle, ^-^—'o.
InUscli, lids^uli, ]il. , k^Ljx liniiiiÙMs.
— (sllualiou.cttlé).(/ '.ces mots.)
— Bon-Sens, .^o",. rcznvh. \V.
Sagesse, Intell gence.)
— Oui a ilu bon-Sens, ,.i-'\i
s EN
•)0S
SEl>
— En tout Sens, v ^j',^ Jh.."
bc~kolL djànb.
Sensibilité , ^r^^ liass.
Sensible ( qui éprouve de l;i
s lisibilité), ^^U».^.
— (qui tombe sous les sens) ,
lycy^^ lUll/lSOUSS.
— lia été Sensible , . j^=s. Imss.
— Je ne suis pas Sensible à la
chaleur , »2r^ 1 ^i- ^r^ ~^ "''
enâ ma nehess cliy cl-liurr ,
^^-'J w..',...^ yUs^ l^ Tiid nycli
liassâs li-l-liarr.
SllNTENCE , ^-<c3 qoddâ, pi. AxCflSÎ
âqdyah, âqdyéh. {V . Arkêt, Ju-
gement.)
— Il a lendu une Sentence ,
^ qaddà {V . Il a Jugé, Il a
Condamné.)
Il a Senti (v. a.) (Coinpris\ {V.
ce mot.)
— (par les sens). {^V. Il a été
Sensible.)
— (par l'odorat). * — t, rhcmm ,
cliamm, choumm. {^V . Il a Flairé.)
— (v. n.) (Il exhale une odeur),
_^ nafah. {J^oy. Il a Exhalé.)
— Cela Sent mauvais ,
iO. aJ^s^.. )_\a hadd ryct-Iw rc-
dyih. (^.11 a Pué.)
— Cela Sent bon, i-^ i^s:^., !3
!.'d' rjhcl-ho tayltrh, ii.vLJ àxsr'. ,'jj«
hadd ryhct-hn laltyfoh.
Sentier. {Voyez Chemin.)
Sentîne, u.Ça^ scnlfiiâ.
Sentinelle , k^^ kliafyr. {Voy.
Garde.)
Séparation', [J^^ Jarq, '^àferz^
*^^»»»aj taqsym, viX-J fekk, is^ fcr-
qch, ferqah. (/^.Division.)
Séparé, . «J^^i» mafrouq.
Il a Séparé, ^»3 faraq. {V . ïl
Divisé.)
— Il s'est Séparé de , ,^jb ^yo^
énfcrcd ann.
Séparément, J-> — .:i. Ac a'Uï
hadct.
Sept, a.^-», sahaa, seba a, .r^-x^w
s ah a h ; (l'éin.), a-vw saba' {en ber-
bère vJU^«v .sctl, 0>'— sût , -Vw .\ad,
.ïU sdd).
— Septeeiits, i—'U ,>!...o scba'
" ^'
mâych ./^.\y*-.w scba inyrii.
— Sept mille, ^^ ^\\" I*.^ scbal
cldf.
— Sept huilièmes, ,.>-yJi *
i^-
scba' clhmdn.
Septante. {V. Soixante et dix.)
— Sept à sept, ç-L^. pUw soubâa
•ioubda .
Septembre, Jj»-V,i cyloid, âylouly
SE 11
509
si:i;
f^W^} C'yloiin ; *Oy iho'if, y^\J2^^
seùhnher , j^c ^\_£^. schtcnhryss.
SEi'TtNAiRi; , .s'— w sonbâny.
Septentrion, [f'. JNoun.)
Septentiuonai., (J V*^ '-'f^'^^idl)'-
Septième, s...'—, sàhc , saba'cu
.va^e t', (IVni.), i*.''™. .uilxt'ah.
— l 11 SeptiL'iuo ^'la septicine
|);irlie), a."^ soub\ joùa', snuhea.
Sépulcre, {f^. Tombeau.)
Sépulture, {f^. Ensevelisse-
ment, Enterrement.)
— Lieu de Sépulture. {Voyez
CimetiÈhe , Tombeau.)
SeQI IN. (/^OJ-CZ Ma HBOLB , SuL-
TAMN.
~ liâryDi. ^( -=v hd
Sérail , *J ,
P
rem .
Serein , ^s'-o sàfy. i>l. -vi.ol
â-^fyà.
— Jour Serein. ( /', Jolr.)
— lia été Sciein , Uo saffd.
Sérénité , '-fi.^^ srfd.
<"".
C-
oitn-
SnRGIN r.
Sérieux ,
Serin , ^-J /->i qaïuii
Serinci :i; , ^-vt^ /lorj/inh
bdtli
,~;_.5 iiidhtiyh.
SehmoN, vJ>JJ.;i. Iiddylll. A-J:^
hhothah.
Serpe, 8,^^^.. ( harc/iara/i, 4-i-»^
ma' chah.
Serpent, ^-.:=» h'ayjah^hayych,
>'-jo la'ahdn (eu Ijrrbere L.*âJI
w ■
cl fa' a, A\'\> dzrd/ii, ]^\. «-j,Vi
ryzcrmdii.)
Serpette , ^ — s:-'^ mcitdjcl ,
^_à«i5ft^ chouUroiif (en Icrbcre
dJ^J^-r-J Isymczitart , pi. /^trVjr-«'^r
l-yniczbryri].
11 a Serré, w\^c7<cf/^/, ,jj zaoucr,
t-siisw hassar.
— (U a caché, eufernu'), U]=v
khabbâ, ,.^ V^ /chazaiin, khazcnn.
— Il Sériera, ,jVj yzoïier, -\^'
ychedd.
SERREs(d.'oiseauj,s '^..sr' /iKnikn-
idb, pi. v«.^^ls-^ mnididtib.
Sii.v.Ri:RiE.,iJjjloabah,àMybuii) la/i,
J-ia qafcl ,qajl ^qojl , pi . J-ii-5 qafldl
J'iij! cqfdl{i'n Lerb. JiJ qatifel.)
— (de fer), ^.>y - liiloun.
— (de bois), ./^ '^ dubbah,
^ jc I 1^ ^-^jS Jarkhah <lc-'l-oti'oiid .
Si.RRLRiER (forj',eroii), ^1-\_jn
S..rmint,^,:V.o .)//n-/', ^.iO-^ '''«^/^"■'^ P'- c^.''--^ haddddyn.
'Urtlk.
' f.ibi it aiil tic sei nues),
Il a fait Seniieiit, il a pn"t('! J' — s~i q"J/d/, ^'-,-'-' 1<'f"Xh'-
i'.ir.ent. ( f'. Il a Jure.;
'jiJl
v/A//>
SEll
nio
SEU
Servante, à-^sIa». I;lwdddmch,\A^-^ khoddâm; ^^ a'ùd, p] . J^^^-^
èJ .W djânyah, gnrrjch, pi. j\js>~ o'hyd. {V . Domesikjuk.;
-l/-
(ijnuâr, gouâr[ea. iDerbere
tarhciy/dit, pi. ^y^^.jL'^ tachcij-
kkyn) .
Il a Servi, ->-^^ khadam.
— (^iciulii Service). (/'. ce mot.)
Serviable. ( J^. Bienveillant ,
Bienfaisant.)
Service (action de servir), i^'J-^
kkid/iirdi.
— fhoa office), ,.>'-^^ hcssân^
ï."^* iiirzniiah, à-i'^^ iiiczyyak.jnczy-
ych, ]>l. -,^.'}-^ iiiczàyd.
— lia roiidu Service, ^V^ sala/i ,
diak.
û'hsann.
— J[ l'a rendu Service ,
,^Cj.j!^',^ ..^3 (jadt/â liâdjcl-'ah
(mot à mot ; Il a l'ait ton afï'aire).
— Vous aie rendiez Service ,
ijj3wo' techkcr-l-f .
— Nous sommes à votre Service,
«.V i^\:sL^\i \'^^\ù'hnâbi-l-khLdinch
Ic-kouin .
Serviette, à-Is^a fouttah , pl.^
l:<i fouti; Jj.-^-^ mandyl, pi. Ji'*^
menddel, jJ_0'.Jvo incnâdyl; t-^^-
chvkvr (er. berbère ù>^ fouddah^)
Servile, jj^y-5 dcljl.
.M
Servitude, i^^Ad.. klddinah.
osr. (^.Esclavage.)
Sésame, .♦•'♦ç— seniscin , jj-'^ i
zcitdjeldn.
— Huile de Sésame. ( Voyez
Huile. )
— 3Ioulin d'iiuile de Sésame ,
(J.2^ ,^ syrdjaJi^ syrd/ch, syrguch.
Seuil (de la porte;, ^ f ^^ /«//i
à^\i. a'ihah^ o'ihaJi, v j'_Ji ,^__ g ,.J3
larf cl-hâh (en Ijerb. .U.'-i «wa/»'/'^.
Seul , -V — s^ ij oudlicd, Jowj
oualied, oiiahid , ^^.^^^j nitdhyd ^jLs
iitcfrcd.
— hv.\ Seul, t).::^ |_3 oiid/iid-ho,
i^ji>.j oiidhcd-lio.
— Toi Seul, v»tiJ-=-_5 oucdird-ak.
— Moi Seul , ^->o>.j ouahcd-y.
— Eux Seuls, *î'_\^ij} uudhid-
Iioum.
— Ou l'a tiouvé Seul,
SA=s.<i 8«'Ji3 loqdou-ho ouahcd-ho.
Seulement, ^> l/css , '.^-'1 cii-
nc-mâ,
— Apporte-moi Seulement un
morceau de pain ! ^ "-^^^
O-^j , ^■;=-\ diyb l-y rcghyf muir-
Serviteur, a^^ khâdcm ^ pi. giiyb l-y bess rcghyj .
hid-ko!
^"-J C
"f J ^
SI .Ml SI F
— Non Soiilcineiil, mais (Muoio,! — Si je l'iivMis lioiivi' , je l'au-
^^ iV^-j L» nid ùess cl/cl /««//«. rais pris, .Os*.o»i,j:^.Ai^ i.'_\aw, .>w J
— ^»<)U SimltMuent il est j;ian(l /"«-/v//i «inljcdcl-ho.honi ànsch-ho.
«IctailU-, mais encore ;;iaii(liràiiic, — Son armée est Si noml)reiise
O-
^r L. .L
^ ^ <|n"()ii ne ])i ni la eoni|>ti'r ,
; I
nui liDii tliy l>c\s tnoiiyl, cl là liatlâ ^^J'^^ -*' ,^^^ ^--'.--^ •^':-^
a'zyz, "VT**^ (lirrh-ho (l'dydili lidllâ nui
ncqclar-chy nchrssrh-lui.
Siamoise ("«'• to fie } , y^ o^^ l~w .» > li-
Si BILLE, ./OLs. iljrfnah, !>^.-^
qassa . {f^oy. Jatte.)
SicciTÉ. {V. Sécheresse.)
SiciiEM (ancienne ville de Syrie)
(/^. Naplouse).
Sidéral, ^^^ ncdjnty, ii(i;niy.
SiDo.v (ville de Svrie'. !_\.v.o
SlÉCLV., j-v:=w r/yr')/, ^5 ifc/uT,
Sk\ i.iir. , , ^-y^ n'àhrss.
Sl.VKUllK , ^'.S. (l'h.'i.
Sévilli; ville triCsp.", .^..U.-Ji,l
Ecliln h'dli.
— ^lalil" de SéviUe, Lw.,1 cch-
byly.
Seyragk, A^'Ji3 fcllàinih, futln-
nidli.
Il a Sevré, ♦-1=3 fattani , failcui^
fcttani .
— 11 Sévrera , ♦i^'. yftont.
SifAiitant.) {f'of *^f^ mot.) pi. ,a>.ï duiilwur , yi ^.5 dchcryn.
— .Te ne snis ]mr Si àjjc' que
toi , j^\ vj, vJ:,Cv3 ^y'--» 'j1
c7/a md-ny-chy (jiidd-ak fy cl-amr.
Si (coiij. cond.), J /n?/, \\ cnn,
inn, 1-1 t7/« , izd^ .)-»J loiihdn,
>3 \1 l'n-hdn, «0 Oi izd-kdn.
— Si tu venx boire, je t'ap-
porterai un peu de vin .
J — > <!:f/ Irhohh Icchrroh^ nadfyh l-al
c.";oi.y^^ nchyd.
Siige (pour s'asseoir), c— j^
kuiirsy . -^;Y'-^ choidyali^ vidlycdi,
— (d'une ville), 'iy^^.s:^ niohd.<-
scrah .
— action d'assi('v;er , ►~s::»./;r,vT,
hisr.
Sien, 2 lion, is^^li Ixld'-lniit. [F.
Son.)
Sieste. (/^. !!Méuii)u:.\.\e.}
Il a SirrLÉ, ji.^ su far ^ snjcr
— 11 Sifflera, li^ yssofcr.
SiKri.EME.M, j'-^ <cfdr.
SIL
Sifflet, »jli^ scffdrah.
Signalement, -vi-o scfah
Signature, -VjI ia^ f'hnl/ cl-yrl,
^J! ]}> L^ hhall dc-'l-yd, v'-^
khâleincJi.
Signe (marque), , -*'^i ichaâr,
ijiM' alâiiiuh.
— (j;este}, V^ \ mm: .
— Par Signes,J.^j rainzan.
— Il a fait Signe, ^^Aw chnyjar,
chayycr.
— Je lui ai fait Signe de venir
me trouver, r^^- ^^ ^^ ^-^JT"
^^^^'■^ (hajjcrt a lay-hi bûcli fddjr
and- Y;
— Les Signes célestes du zodia-
que \.b^)\ ~_5rJ houravdj cs-scmd.
Signé, ^^s^ iiicindy, p-vi:-'
mohhallcin.
Il a Signé, -a^ nmddii, ntad-
' \ ' '
dey , \izs^\ ^^ hall cl-khall , *-^
' 1 N
kliatani., /.lia l cm.
512 SAN
^•\asillg. ) iuX\^! d.s/.nlon. (a;i pi.)
Silencieux, vJl^oSl.^ sdkouU .
Silex. [F. Pierise a feu).
Sillon, Ai tdcm., Jj.v^i vUi-
dotid, pi. J..ol;2-! ck/uidyd.
SiLVEs (ville de Port.;, v Jw
Che/Ù, ^iL Clœlf.
Simple , ^jS^ moiifrrcd.
— (iinLécille). {F. ce mot.)
— (sans ornement), ài.< V-M J-J-?
qalyl c'z-zcynch.
SiNA , SiNAV, U/v.^. J-.9- djchcl
Synu ^ \ys ^J-oi- giichcl Tour ^
jjJiJ) cl-l'oiir,\.\.\^ yuls toar-Siua.
SiNcicRE, , '^J-Vo sodyq., ^-^*^;
^.. ^ . ^.,
/lessrli, (vJ"-*' ("»}'"■, u)'^^' us.ijd.
Sincérité, ^^--^ sidcj. {Fo}\
Franchise, Loyauté.)
Si NET d'un livre,, w.- .5. ia([qàss.
Singe, J3j3 qcrd, qiid., qard, pi.
3j fS qouroud ; ^ ^ rol>ah, , ^'.a*».j
Il Signera, i-b^ -i=sf. ylmin ' ^ -^ ' 1 w
kliall-ho.
kouady (cnherbeic A^m n^/.r,
Signification , ■—V-*.^ /»«'(■/»(■/, i pi. ^l^=i-.jl l'y/dd/i; h^\ znlUll.)
{F. G L EN ON.)
-xxj' ma any.
Il a Signifié, ^^ a'na, a'ncy.
Silence, d-'j>^ soukoiitt, O-,0«w
sekelt, iJ\^ saklali.
— Silence 1 o^ — ^-1 ôskoult!
Singulier (nombre). ^yS..^ !,ici^'
fi'cd, moufcrcd.
— (adj.). {F. Etrange.)
C'est Singulier, v ^y-k^ adjâ.rh
SOIJ
5ir.
SOI
— 'narticnlioi'}. (/^. ce mot.) c ? n i ^ \r • ,
' - ^OC, iXw.ft'/A(;//,pl. vcUXw W.o///-
Sinon, ii'j oii-c7/(î,j] don.
SiNlIXX. (/^. ToRTU.)
SiucoN (lac et marais d'E{»yptc),
Jij^^j li^T" scù^hiU Bcr douai (n)ol
à mol If marais salé ilc lîaiuloiii/,
Sirop, "àj jt, clmibct.
Site, ,.)'-\» nia/.dn, pi. ,.p --i
âmâkenn (en })t'rl)cro ..j'-'^l dm-
kdnn , pi. .,,f'».o iiiondkinii). {f'^.
Lieu , Endroit.;
Situation. {^ . Iviat , 0;(I)rf..)
Il a Situé. (/''. Il a Placé.)
Six , vj;,.^.^ .v/// , iXw slltcli ^ sel-
téh, silla/i, scttali (fém.), »JUw, .ic//
(en berbère *j;^^-^'..~, soutscst).
— Six ^i Si.\ , / ►*"--
U
wi.v
soudas soudas.
— c»ix cents , 'iJ_-5--w seltmayc/i ,i
j .fr// indyt'Ii , j"..\^^^ sctL-
niycli .
— Six millo, , ir'O-vw sctl-
clàf^ ,^Jiir ïlvw scllcl c'idf.
— Six Sfpiiiines, W^~^\ sjl^—
sell dshda'.
SixitML, ir'^ — ■ sdilis, v»::^u"..w
sdieit, (féni.^ x«,3 — •sddtsi/i.
— Lu SiMèmc. ■ kx.X- < soitds.
SiXTENAïut. ,;~'j.w souddfsy.
Smyrne (ville,, »-^',! F.zmyr.
, ■ j
Sonui:, Ji>}^^ sdhy, fs..\l\.3 ncny' .
^ , .. ^ V"
SoBUIhTE, ii J-3 (jc/in ah.
SociiCTÉ, i.*;:^. '-/sû^ niossâlicba/i ,
■.jjyt, I- Il cri.., j)l. ^1,'l^.i,! è'clierdij.
{^V. Association.)
Socrate (n. pr ), , ^wJr'^i^
Soqrdllyss ,
Sodo.me (villcj, ^.^'.-.v. .Sddoinn.
SoDO.MlTE, ,.^-i:J Inulldll ,irj
louttjr.,.^L>' -^i iioyuh. ^:s:- ncdjcss.
Soeur, vJU^s.) oh- ht, pi. vj;^'..;:^!
û/chlât, ijj^ Idwoudtcl (en berbère
àJcJ^ oucllemali, i^^j nncslc/uali,
pi. ^~." ■ï''**r' tcyosnidlyii).
Soi (pion. r('ll.), i-».i.< luifs-hn.
JJO zât-ho, t» — It idss-ln).
— Nourrir un loup c'est se nuire à
Soi-même, v ^,-^1 ^^ r^ , >>*
i— aj ^^U. J_è minn c'stcra'à cd-dyli
zalnin a' là nafsc-ho.
Son: 1 ji.j^ liaryr, pi. p 'p^ /»•-
— Soie brut<- , ^^ ,J ! dbcrysm,
*~wjJi dhersyiu.
— de porc, ,^_».W- 1 i.i ^ ^\
zagld? de- l-hallouj .
— Ver à Soie, y,.y^^ b .>_.i
doud de-' l -liaryr, yu\ ^j^ dmid c'I-
qazz, syj qazzah, qazzvk.
— ÎMarcbaixl île Soie, yj—'^
larrdryd.
/jarrur, pi. -■".',
SOI
514
SOL
So!F, y^-îsc- a'aliacJi^ aatlecfi,\ Soit (part, disj." , '^: yd, u.
a'tth (eubeibëre ^iji foiu/(igh)Ma""à. (/^. Ou.)
— Qiii a Soif, ^Ix^Jsi atcliâa.
(/'. Altéré.)
aalcfiâri{en hevhire^ùjS foudag/i') .
— Il a en Soif. (F.li a. été Al-
téré.)
Soin, ^^-^ i'iâdj, i^l*.* ina'-
Jadjeli, -Vj^ djchcl, djilid.
— Il a eu Soin, >>-^?'' edjlchad,
cd/'leficd, if'j^ Jiarass.
— Tu auias Soin de mapporter
— Je te verrai, Soit à Oran,Soil
J'ai Soif, .^'.iJ=i- 'jI (.v/a!jJ.[;3r-b nccliouf-til!. yd hc-Oiiah-
rdn, yd ùi-'l-Djczdyr.
— Soit en public, Suit n)cnir on
secret, ^&k.^^~^l) UsjI L~, fjs'-k.^lj
/h- d-ddliei\ saniid dydddiui bi-'l-
mostaklify
Soixante, ij-^^ srttyn, .siltyn.
— Soi.xante et un, w.'Cw« J.cw'.
ondhhcd oii-scflyn.
w .u'ôa'yn,
.! — Soixanir-dix, ^^
uner.'ponse! J ^^^ O'j^ ^sabaWn.
y^U^ tchrcss tedjyb l~y dj'aouâb!\ — Soixante-onze, (.r;V»— _j -'-^ j
Soir, Soiuee , v — •»--« messâ i^ouâhlied ou-saba'j'ii.
maMsd,y ■ J-i: r.tngJirch^ .La aucliâ,\ — Soixanticnie , ,.»~i^ scltynn.
' ^ i . . .
i..w& a'acbfuh, n'chych (en ber- — Soixanie-dixiènie, ^.y^*--^ •»«-
jere
I ->.yf' lamaddytj.
— lîoti-Soir, (à un seul)
J^ .^.o Jju^ *i;i Allah y ex. te d
nicsd-t<; (à plu.sieur.s) ♦.V-****.? iiJi
y. ssr' j Allait yemsy-koum bi-'l-
klieyr. [F". Bonsoir.)
— Soir et matin, .ojiTj .L^jXi
hi-l-achy ou el-ibkâr.
Soi s! p /•«/(, kouni
SoitI (part, de concession), jlxà.
hiiyâr. *«J na'ani! ^^^^ mclyh!
ba'ynti , scbaynn
Sol. (/^^. Terre.)
Solaire, <;*~^-^ cheiiisy.
Soldat, ^AÀçs. djendy,jS.^»Aa'a.(-
Acrf, pi .*>«*,:• a'skcr,S^~^.^ a'xdr\cr.
— (Turc-mauiv), is-^_^_»^ '^'c"-
/oughly, i<^jj_»^ kouroui^hly.
Solde, «s-j^^*^ djamkyrli, s^oi.
rdlcb. [y oyez Salaire, Paye.)
— mensuelle; par jour. (/''.
Appointemens.)
— de compte, ^â-ls.-* iaktdyss.
StI.
Souri I.. ^-^t, c/icm.y
U
rliuiit II. A — ^L"'-5 fj(i)/ij/i 'fil bcrl)i'i
w^jr^' tsafoukl).
b\b SOAi
-il Soi.iMAN (u. pr.). (/''. Salomox.)
r SoLiTAiHE, -î > iw» uiolfcrred,
)Lw* inonjcrcd.
— (plaiilo, AyiJ! ï.!^ ildii-cs-
cliinuh.
— Eclipse clo Soleil , .^ i'-^V-"!
,»,^;;J' înhissàf l's-chcms en hci-
Isafouhl). [ f'nyrz KcLlPSE.)
— l^ever du Soleil. {F'. Leveu.)
— I.e Soleil est levé, sJU-juJa
, -« c-^ ' tclc'ct cs-rlicins ,
.~y^ I sJl^î ^w iharaqct ù-clicms
(ou licrbèi c , ii f^' vJU^jJLj Isa faillit
tcchcrcq).
— Couclifi (lu Soleil ,
I t**ç~*^ w'jj^ i^lioiiroub cs-clierus
{V. CoCCHER.)
— Hauleur iiu'iidieunc du So-
1 • • t ^ /-. «
c-'_t.',l iilrfaa es-
U ï^
:/i,
— Ardeur du Soleil, -^oj. roindd.
— Est Lieu fou celui qui cher-
che auprès du feu un abri eoiilK
l'ardeui du Soleil , ►i^-^-M J-^
SoLlTCDE, -la> Ichald , sJo> /.lui-
luuah.
Solive, Soliveau. (/-^. PoLfKE.)
Il a Sollicité, >. ^, lu^hah.
mir/ioù.
— Il Sollieil(^i;u <^s,j,^ yrni^lwh.
Solstice, ^^.^.M s •)isi.}\ én-
([clâ bcs-chcnis.
SoLCTioN d'une tliniciill(', j-r-y^'
lebayyen.
SoMBHE, JJLj inotlem (T'oyez
Obscur.)
Il a Sombre (t. de inar.) V-o^
ghatlaz. i^F. Il s'est Englouti.)
Somme d'aigenl, ./^ji-U» inohla-
ha/i, ^'^ djciiiyali.
— (total), A.lç«- djciidch, djciii-
lah, pi. ^3— ^ d/ouriioidj >i^v»^
dirniy'dh, Ax-^ iiiiihUi^liiih. .(»V.'
y lia tu II,
'"r
Sommeil, j*»j
naoïiin , iionin
j'jJI ^1 '^^s.'^.M .> dj<ilivl vl-nios-
iajjcr minn cr-miiidd l'iâ âi-ridr.
Solide, sJ1,o'_' isdlnl, J-'J-i.
I /'. AsSOUPLSSEMENr.)
— Le plus {^;raiid sonla|;eiiiei:l
dans tous l<'S uiau.\ , c est le Sou;-
■ fy-l-iiir.\.Mi')lt J;vlle_
chcdyd, ^^—x^-^ utiiyh. {Fo}rz\/,âci-lcfrydJ cI-d/dHii/tni,,, i'n-na\Us.
uiril, _^J^\ \}i
kFFEll.MI. j
1 11 a SoMMMII.i;, >lj
(•'•'
SON
510
SOR
naouam , naoïtni , ^p-*^ na ass.
vmx'CLwI ùtenaass.[l^.\\ a Dormi.)
JNoiis Sommes, ^^^ — i nekoun.
Sommet (d'une montagne), <s>^
(t'qbah, iXS qcllah, qclleh. {Vny.
Cime.)
Somnolence. {K. Assoupisse-
ment.)
Somnolent. {V . Assoupi.)
Son (bruit), vJI^j^ ,f07/, . . vcnn^
— (de farine) , Jls-* nokhâlah ,
nohhâlch (en berbère ^.-y^' âcha-
lym).
Son (pion, possessif), (quand la
personne qui possède est mascu-
line,)8/(o,/(o//', 2 ///.J le hn^ is'-l^ //;<?-
la -ho, isu.*) c/nla -ho, àjCi bcla -ho.
— (Quand elle est féminine).
la lui, \j^ Ic-liâ, \j^\^incln-h.â ■>
'-/jCJ.Ji cinla-hâ, O^JtJ bel a -lia.
— Son père (en parlant du (ils),
ïaJ I âbou-Jio; (en parlant de la fille),
'.i<.j ! àbuu-hii.
— San clieval (à lui), ?J5*:>
a'niid -/in, i- ■-.•» .5»2- (t'intd niclû'-h'j.
— Son chat (à elle), L-lii y«//-
>'/o, Vv-*^vj' -^î '/(>ll-c//tl/t'-/'ui. (/^. Sa.)
SoNGi:, '—• '_;i rciiyt:. pi
ro/<e)-, n7/) , rcoucy; *i^ halciit . raL;! \ y> ^jy nmh Imirù! (en bei-
Il a SoiNGÉ, jX.3 feker, v-NJ^I
cftekcr, /vUi. âh/â/n.
Songeur, ^-i=>.l nhhlâm.
Il a Sonné (rendu rin son), .).
rann, vJl^a..o saoïiut.
Sonnette , ir'y'-i udqous, *.W
(Ijalam,
Sonore , vJI^_^^^j mcssaoïiell.
Ils Sont , u-^y, yckounoû.
Sophie (n. pr.), i.o'^ Sâfyéh,
i.Oj.w S ouf y ah , .^_>3'.->ij Sâfyah
— Sainte-Sophie (mosquée de
Constantinople), A.ôa-- iJi âyah
Soufyah (en grec Ayta lo-^ia).
SopoRATiF, >y,^ mcnaoïicm.
Sorcellerie. {V . Magie.)
Sorcier, ys}^ sâhar. {Voyez
Magicien.)
Soria(v. d'Esp.), a/ ,_^ Soiiryah.
Sort (destin), ii^ hazz, <Z^^.
bakhi, . Ji qadr. {V . Destin.)
— (état, condition). {Voy. ces
mots).
SoR lE, , n«-^ (Ijliis, J^ cliikl ,
ç-^j lion'. (Z^. Esi'i;(;i:, («eni; i:.)
— De Sorte que, -".C.^^ luUiii.
11 est Sorti, ~ (-^ kJuini'^, l.ha-
^ • \'
railj (en beibère^J).
— Sois! ~ ,^l ckhrudj! l'kh-
{V Rtvi' )
■^
|l)èie ^LM ///r/.;:,'//:.
SOI
r)i7
sou
,1 r • ..' '• ;/ Icoiiiiiiaiida l'assaiu, ,' :sr- I Ji
— lia lait Sortir, ~ ^-x l;hir-\ . *- «_r
radj^ kharrai^ , — fs: — 'i csiiikliradj^ y"^ ' ' •
. , , ' ^' " iY-l-hàl à
fy-l-hdi (inicr sdry-'l •(i'm,'t In-'l-
hoiidjouin .
Soudan ( iV'jjion d'Ariiiinr \
jb_5^M aL /yf/tv/ ù -Son (lui, (m.
à in. le pays cU's noirs). ,\\:i^^*\
cs-Soitdân .
— ((MnprnMir musulman). '/^
SCLTAN.)
tstakhra^
Sortie, ~^»-=^ /,hoiiroii(//\ khou-
roiii^, ~ ^^ k/icrdj, kltard/, r-f^
mikhrudj, mnkhradj, n. — U? talaa.
{V . Issue.)
SoHTILÉGE. i^J'. IM.\GIE.)
Sor, ~^=^"^ mokliaouakh, ij^?-'
tiltmaq , ^^-'^ dcmmouijy , f/o///-| Soude, i-J_^o sounynli , ij^-»^
lltniKJ}-. 'ï''. ImuÉCILE , ^lAtS. )ji]'Art''".»"0»/.
— C'<-sl un Sut, J-r-rJ- ^ h(tuc\ — (plant"), ^' 'i qdly^ o< /'^'(.''•
hrhcyiiiah .u\. à m. : (Test iimcj~V..?~ •«'"'.V'/.
, . , ,1 II lia Soudé, «sr lii!uiiit, , !»J
bete de sonunci, , -;v ,. - ) , i.^ ^i j ^^
noua liomar^ cUii lioiuar [\\\o\. A \\\o\:\ , ... ^ .
11». ! SouDuiîE, ^♦«=s-'-' Iclliyiii ^ . '■»'--=-
C tst un àne, fus d un àiir).
Sottise. {F'. iMnÉcii-Mii';.)
Souche, ?,- — =«. djidra// , ])1.
,*_Vç!.. djidour. (/^.TitriNc, Racine.)
Souci, -v» hc/u/ii, ♦î glumiin,
J.X-J /jc/v/. (A'. CiiAcm.v, In.ouié-
TUDE.)
/cs-idij .
SoUF(valIi'tMr.\rr. ,^ o»w ^'- j
Oiiddy-Soiif.
Il a Sot liEHT (de !.; (Idiilrni),
JI diem, J -J tan! cm, «js^tj touc-
djnn, lotidja, l(>ticga\ ivii^^n'a.
— (supporto\ (/-'. cr moi.)
Soucieux. C'.I.vQuiETjOiiAijiiiv. M — (}\\i- n'.ii-jf pas SonlFL'it 1
ÎSOUCOUPE, , o,,;or/, ni. ^ o.,, -' >■ ^^
zniiroiif, zcroiif.
dlly nui luintrll nid.'
— Il SonnViiM , Af"^'. yiLinljad.
i^.^^/i-'s-.ura/>,Jjfjaouàii:.(r.\ Le Soi in.r, -ij nrf\. ,,,'fcs.
Al ssirôr.)
■ — Soudain le jM'in'ial en ' lie
l'I :--_^^^ non fous, _^' '"'//', nrfr/i
<.
_^- „r//d,,X^~'^ nrfkh.J,.
sou
518 SOU
! — II Souhaitera, ^^-^ Y'fc-'fj
Il a SouFFi.K, ^^ niifah, ""r^^j
■ cV^ yetmcnnà.
heob, jJii nefakh, nefokli, ^4»^,*~-^ 'ti • • o i • -
^ • ^^ 1 — Il lui a Souliaite une bonne
"^■*'-*v- santé, iJ'jo J U:i du a Ic-ho he-
— le IVu, ,UJl.' jJii ucfakh be-\ -^r /
' J ■ -f^ •' " afyan.
C
Jl
Nous vous Souiiaiions la
— Le vent Souffle, ^J\ w^/ j^ ^t 1^ niiséricorde de Dieu
C
yehebh c'r-rrh,
— Il Souffleia, ^_^^'\)yansef ,
yn.scf^ ^'m ynfokh, ^.\3 yenfèh.
wJl ïy=s. , j *xJ& ^jL«Ji es-. sel dm
alay-koum on-rahrnct Alluli !
Il a SouiLLt, i.r^^ ncdjcss
SoL-n-LET, ^ivo ,„«,,/,/./,, ^lÂl- ^;^ J, ^^^^^^ ,| ^ Q^^^
^•)
menfâkh, Jinnfâkh,\yu râhou:
Il a Soulagé, ~ j.9 fnrnidj. {F".
Grand Soufflet de forge, j| ^ Aidé, il a Secouru, il a Ar.-
^y ,nr,jj^ konr. iLÉgé.)
— (coup siu- la joiiej, ,^_y kcff^\ Soulagement, ^vÀ_) tcfrydj.
lJ:..j)a larchiili, i^jJ latmah (en j^ ^ c
LEVÉ. (/^. Il a Levé
berbèif * a-^^1 assebbye, \>\.
I - ^
. « ' Ji.'..^*»^ 1 i'yscbby'dn).
II a Souffleté, *ia' lattani.
Souffleur (cétacé), J. ■ ^Ja^
denfjl, JJ,3 dcrfyl.
Souffrance, |*9^j oudja\ ouga,
ij^js^ hciryq, v_^IJ.s a'dâb, JJ_\&
a'dubali , a'dcbéh.
Soufre, 0^0,0 kebryl, kihryl.
SouHArr, 8 -C'.î do'âh, i^j^ chouq.
j^'jli,! uhtâq. {V. Désir, Voeux.)
Il a Souhaité , — j'-t.) daâ be- ,
^\XL] ëchiâq, ^\^) tcmennâ. {V .
Il a Désiré.}
— Il s'est Soulevé. {V . Il s'est
Levé, il s'est Révolté.)
Soulier, JsUw sebâll ^ .ubdtt ^
souhâtt (en espagnol zaputo. d'où
le français sai>alc) , i5'-.,o sabbâti,
sebbdtl , pi Js^.y^.^ sabâbytl ; iJUJ
belghah , pi . -& jij belâghy; ^^-Jy •-»
merkoiib. {K. Babouche.)
— Doré '^V^j rihyâ.
Soumis, <> y^^^ inukhdou. {F".
Docile.)
Il a Soumis, ^jJo taou'u, 5ï.oci.l
ckhdu. (/^. Il a Vaincu, il a Con-
QULS.)
SOI à 19
— Il s"»"st Soumis. (^". 11 aOBiii.;
Soumission , i s ij.sr 1 "s _^x. \*^j
messâ'adcl cl-khoudllcr. '/ . ()im;is-
SA.NCE.)
SoDPÇON, O'C-i, i/tr.U., «>-.' It'hcni .
Il a SoLPÇ.o?<NK, ^-i OA-i» r/ic/V,
<; /«.
SoLPt.ONMXX, ^*A.v\-^ < hc />■}■/: .
SouPK, «u r^- ihorixih.
Il a SouPÉ, '-iou tii'iischd.
Le SoL'PER, A-vi ji, 1 cl-a'(ir/iya/i,
cl-a achych ^ i-i-s- a'ciu/i, '-i-i n'cliâ.
SocpiR, (T-*^ teneffess, J^vs^"
lenhydd, ii,sr-' Icnhyll (en berbèie
S,^-(J nchdah.]
SOLPIUAIL, , r~Si\A incnji'.s.y.
Il a SoiPlRÉ, iasT'' Tiiihall, ^csr'
rii/iiidd, ±LX"*-' Irruihadd, , v.Ji_\.J
IcnaJfiiM.
— 1 1 Soiipii CI .1 , Ji^-W. yliuihadd.
SouR (v. de Syiiej.(/^. Tyr.)
Soi-Bcu , A.»^» -Jl ^;^ ayn cl-,
moych, '-» j.».»^ a' y nul. { f^ Ori-
gine )
— (d'eau), f>^ /ic/mi' , ^>. — ~-*..»
SOI
SoiMti), / ,^,-=1 dlrotlt, *-.^i «.»•-
Mimm, ^j:,\j.w' nMiicl, (eu Ixilioiv
^Sjp' dg/tczzoï,^-, pi. (^rO>*:.'
lyghazzoïigucnn.^
Il a Soi:ui, ♦*v.~." Irhrssciii.
I ■ , _
— II Sduni.i, ♦*»^0 ylhc^Min.
SouRiciiinr., ^- i (nUdt^
.^y.^Jè\ 1.2 5_\...^.o mcssydali di'-'l-
fyrdii.
vSoi i; IRE '.><. m.), *«.,j tchrsMiiiiii.,
♦.w^' ich.syni.
Souris (s 1. ), ,i /?//•, ^3 fer,
[)1. ^^^^ fy'dii .1 fynii cm lui ht'ir
ï^^vt a'crdah^ pi. (^.'-V'' ly'cr-
dâycnn) {f^. Kat.)
— Chauve-Souris a .vw^Vs
a'dsyéh. {V . Chauve-Souris.;
Sois (v. d'Afr.), ^^j! , ^..w
Soiis-dqsâ.
Sous, wn^ sr' /,//(/, /, At*//,
sjl^.sr' ^ »;//< laliall.{f^. Dessous.)
— pi(l(".\tt', A^^si'j hi-'l-qisAad.
Soussigné, J- i~.) iy." -s- k*
///r7/« hhdicm-lto d^fcl.
Soustraction, ^^^'-^■à- kluisuiinli.
nicssyl {e.n hcvhhe r^-^ a 11.^. u . n ,, Soustrait, *-o^ kha^.am.
' Soute (t. «le m.; ï^ J (idnirah.
SouTENEMi NT, ,J-5-=^ Itlioninioid.
{V . Fontaine.,
Sourcil, v_^^ -::n. Iu'hIjcIj, hd-
d/ilf, hdi;uch, pi. v.^o>-'j.^ luiniid-
djch, hooiiddji/'. hnoi.yii^rur/)
-TT
lia Soutenu, J-y^"* Ir.'ininnicl ^
ô'nt.id
SPE
520
STI
Soutien, :i^amoud, pi. J*^ jpl.^,_^ — s—i— j^ — ï tsirylyouenn)
ou'md. {V. Appui.)
Souvenir {%.\\\.).{V. Mémoiue.)
Souvent, M^-« marârâa , y.
rnhhcniâ, 'ij-^ w^^ noub-kelhyrét .
Il s'est Souvenu, ^^'^1 cftcker,
y\J.J tefckher, lejokkcr.
— lise Souviendra, r^";', /'"
fokker.
— Te Souviens-tu de cela?
2.) j^ v^.!l^Ji y^_^-ij t cftcker enta
mi II de h ?
— Je m'en Souviens, ^b j^ O
dâ-ff hâl-y.
— Tu ne te Souviens pas,
A^_) l^ Dtâ tcjtckcr-chy
Souverain , ^jS^sj^" mclyk, y-j^
u zy
Soyez I_jJ_j> kounou!
Spacieux. {J^. Large, \aste.)
Spart (plante), iii^ ludfah.
(jordedeSpARTEiiiE. (/^. Corde.)
— Tapis de Sparterie. {Voyez
Natte.)
Spécification, ^.y^.^: tcbcyyn.
Il a Spécifié, j^-O bayyuim.
Spectacle, io^ ^ Jerdjiih,fcrg,ih.
Il a été Spectateur, ^j~s.~i]
'îtfarrudj^ ctfarrag.
Spectre, u^i ruiiyâ, pi. O -J jj
roiiyât ( en berl^ère (J^.jJ tsirycl ,
{F. Fantôme.)
Sphère, jU.5 dcouâr, 8^ korah,
koréh.
— La Sphère céleste, daji 'iS
korat ci-felck, iSjJû \ 'ij^ \ ' cl-korct
cl-fclckych.
— Droite, *^i;-^î vJiAJl a-
fclck cl-mostanyin.
—Oblique, Jj,y i J-UJ ! c7-/e/6'X-
ël-mâyl.
Spirituel (adj.), q^'-^jj '■'^""
hdny, ^-^ aqly.
Spleen, s^^^J) X-v-i^t ghachyél
el-qalb (m. à in. : Couverture ou
étouffeinent du cœur.)
Splendeur (éclat), '-^ Z»rAa (/^.
Brillant, Clarté, Beauté, Ma-
gnificence.)
Splendide, CU:»(^/a|-. (/^. Beau,
Brillant, Magnifique.)
Squirre, ii^'-5wO saldbéh.
Stable, j:<^^^^.' lUitdboutt. [Voy.
Durable.)
Statue, *.v.o saïuim , pi. ^-v,^i
âsnâm ; 8.^-^^ saura h, .sûureh.
Stérile, j-àU a'dqcr,*.^ aqytn.
— xVniK'e Stérile, ûli^ gli<dd
11 a Stimulé, ^' Icddj. ic^i;^
Jj> heyycdj, hcyycg
su
521
SI i;
Stipulation. (/^. (Ionve.ntion,
Contrat, Acte.)
/'('-/(i)//ya/t, ,J-^« i"?
,-:-3
l;^
i U
iinrrf-ihy fy-lii ouas.wl ,
Il a Stipule, iî^ tcharall,^ J-*V '••'' timi-i^dhcl fy-fti ,
^J.2>. haddad. (/'. Il i'si(]onvem;.)
— Il Stipuli'ia, Jst-i-J. yc/icrt.
Stouax , , ^jlv— i ifstoia.is.
Stua.ngliue , ,'»Jl l.i .J,,>£.:s>
hoiissrâii de'-' l-ùoul .
Stkatacème, (/^. Ruse, Fraude,
Tro.mperie.)
Stuuciure. [f^. Construction. )
Studieux , ^j ,.i dcrryss .
Stupéfaction, ^..iUi.) dcht huh
Stupéfait, {f-'^. Etonné.)
S ru PI DE, (.y--^ khechcnn.
Stupidité, f^^^^^khec/iri, khoclin.
oTïLE, cl un t'ciivain, iJ jJ /,•/-
/«/><'/( .
— duii c.uliaii sciai 1 1* , î\ ;l
ii-»^'! iZ»/t7 es -sa ah.
Il a Su, ,„__« ^ aarnf, aaref.
'/'. Il a Connu.;
— Il Saura, ^ a^xi yn'rrf.
— S lis-tu cela? JjJ> àyo
taai-iif duiil ? IJ-i' & ^' .,Jl^j]
inta ta ara f' haza? (eu horljcrc
>j;^_vju^ tessynl).
— .Il" le Sais, i3 yxi hit'raf-lw
Ceu berbère >j:^.i->— ' dsnaglu).
— - Je uc le S.iispas, je n'en
Sais rien, i^y-V J-* -=- -m r'/ui djdhc/
^'
Utl
t^\ ^tll.,h
i yxj Lo tiia-baraf-t liy
âiid, ^Z, i^yxj \^ nui ba'raf-hoa
f/j) , jiSyXi L» nui ha'rnf-rh , nul
ha rafou-vh 'eu ])er]). ' , -^ ,.v'>*~^ i«'
o'»/* tesiyn ghârd).
— Nous ne Savons pas eu ce
uiouient ce qui s'esl p.TSsé,
, V—iCN. -o .\} C.^.i '_o nui nc-
dry clan nui lios.scl.
— Dieu Sait!
âa'lcni!
— Ne fais pas ce que lu ne Sais
pas, j^^ -^ d.-Nj!_j Jsé JjiiJ" Y
la tcja'al fcc l ou cntc-hi-lii djûhcl.
Suaire, {f'^ Linceul.)
Suant, ..y^j^ a'rqân, c'rqdn.
SuBii , Ç" w»«^ nie s ri' .
Subitement, it LJJ li-'.\-sd'iih.
SUULI.ME,' '-& «"«'/)■, ^ Ji..' Id'dlii,
tcalâ, .*-y^ a'zz}ni, y^y^ a'z)z.
Sublimé (ilr<)(;ue), >'-r-^— » sc-
Irmdn, soulcynidn.
SuBMERGÉ.(A^. Englouti, Noyé.)
Il a Submergé. (/'^. Il a Noïé.)
— Il a clé Subiuerj^é. (/^. 11
s'est Englouli.)
Submersion, ^ijLtl /'^'/<raY.
Subséquent, «-^'^ nwkiùc .
SUUSI.STAN(.1;. A'. \orRRIT(:RE.)
(ii;
SIC ir
Subtil. (Z^. Yiy.)
— 11 a l'espiif Sul)ti), J.v=^ >v.Ui
aqlc-ho djyyd.
12 SU
— Cm HP à Sucre, Jc^v v ^^3
qns.uib lialoif.
-PamdeSucir,jl£l.M b^'i
qâlebdc-'s-soiikkâr, s_^)U)! 1^ X.^
soukkdr dc-'l-qâlcb , j\^ ) ]:> , w t ,
rd\ de- s-siHikkdr.
Ti cy . . A SucuEiin.s, So-i — su hiKiliiouch.
il a Slccedk, j^y.^ V '\j oucrcts ' ^ • '
.1 • // / r ■■ ' ^/ iS»-^^ halàouch, >o'.a..3 (inififcli.
Subtilement, S.Cvi^l.' hit-'s-chc-
lârah.
Subtilité. (/'. Finesse.)
Si;c, Si^-v^at ashârah. [p'. Jus.)
{T'oy- Il »ï^ IJérité.)
— Il Succédera, j^-> -«IL^j-J
yourcts minn.
Succès , -.-^.3 fclâh. ( /-''. Réus-
site.)
Successeur , ^^ aa-c
(iqyb. ( /^. Héritier , Khalyfe. )
Succession. (Z''. Héritage.)
— Il a renoncé à la Succession,
iji-„j I , >.■» *-U- scllcni minn cl-oue-
rctsi'li .
Il a Succombé, ^_^.1*.ji cnghalcb.
{F.W est Tombé )
— sous un poids, ^o nâkh.
Il a Sucé, jjiiJ mess, mass, S^
snkkar, ^.^Jj^ liarak .
— Il Sucera, ^j^ymcss ycmnss ,
^L-C^. ynhrak.
Sucre, y^:=i.-^ sokker, sonkkar,
.'Xw soukkâr.
— candi, >J>wjXw sokkcr-nchât.
• — en pain, ^^'i3l l.i j_v.
srtukkar dc-'l qâlcb.
*■?*.■'. J^ ofici'<'fbch.
— []n cornet de Sucreries,
Sj J.O.. ijy^a3 qorlldss bal doue h.
Sud, ,^_^^ ']'-f'h'i çy^r^ djcnnu-
bf.{F. Midi.)
— Vent du Sud, ^-^^ qab/),
qebly.
— du Sud -est, ~U Icbâdj ,
lebcdj (en italien libcccio).
— du Sud-ouest, <i^-^ gbndy^ah.
Il a Sué, ij*p araq.
— Il Sucra, i3VV. y^''^'^-
— JeSue,^l3vS \i\ândarcqdnti.
Sueur, iJj^ araq (en berbère
Jl^j tsidy).
— A la Sueur de mon front ,
J..yo» ( 3»*^ be-a raq djcbyn-y.
Il a Suffi, ^ kafi'i, i", .5 dvzd,
C\^ dczâ, dczcy.
— 11 Suffira, ^j-V ,r.'/^;-.
— Cela Suffit, 0.-1C J.> dol
Wrkfy, j^i D.> ilckâ bcss
SUI.
5-2;i
SI V
Si FI i.sAMMi.N r , -yii kdfyàmi ,
ij'ixj bc-kcfdyali , r^ /'<••*». _s\.>
yehfy. {V. Assi./,.)
SiiFKiSANCE, ^. -^ hrfàydli.
Si;i-FO(:\ TioN , ^'-Aic-l l'iiUiinâq.
Si PFOQl É. (/. IvrOl FFÉ.) .
Il a Suffoqué (v. a.) (/'. Il a
ETlVANGI.t.)
— (v. 11.),
v-^ J
c'iikhaiKUf.
Suffrage. SJ^'-^j nir.t.uî'ndn/i.
Suif, *s:-^ cluilmi .
SciVANT, \^ l;a-rmi, ^.^^*».3^:
hc-hish, ^-^f kyf.
— Suivant co fiu'il iliia ,
^^Ui,' _-•• , ,...«^ /n-/ii.i/>-nid y(j(>iil.
Il a Suivi, a—" laha'a,
tebba .
— H SiiiviM, 9.'^ ytrhha.
^. ...
Sujet (n. subst.), ^tj m'y, pi
i~\s. • ra
Su LFU 11 El' X, Si EFUIIIQUE, JÔ j-O
Idhryly.
Sultan, tUaL- soii/târi, p|.
^.vtblw scldllyn.
Superbe. (/', Fieu.
SuPERFicri;, ,J=~' .uif/d/i , iJN.
ouc/jL'h. ^
Superflu, --' ! , zd}//.
SoPERiLi iTi; , iy }\ zydilch .
zyddah.
Supérieur (ii. subst. j. {/'ojez
Chef.)
• — (adj;, .»-.J! dqdcm, dqdani.
{V. Haut.)
Supériorité. (/'. 11.\uteiir.)
Suppliant, •> ,'.-:2 ddri' .
Supplication. {^F. Prière , In-
.STANCE.)
Supplice, v >\^s, adàh.
. . , — Il a Supplié, <> y^:: dava' .
■.j ra'yaJi, U^ ra'fâ, V. -j ''" '">""! J!_ ,„•/. ^
Cil'où le mot français rfl/V/.}. _ j^. ^.ç,,,^ ^.,j Snppl.c .
— ^oiis soniiiKS vos Siijits,j^^<^. j^j^dnd fy ardd-ak.
^f'jli, ,^-' //«//« rudyd-hoiim. \ \\ -^ Supporte, J,- ItamaL ho-
j " V ^-^ ^^
— 'iiiolif, cause). (A', ces mots.) /«r/, ^-^so .v«/>flr
— La vie deriiomme est Sujette
aux aciiilens, ^y-^^sj> > ^^ai\^s>.
harât c'I-i'nsdn nwssâdefcli.
Sulfate de fer, \'~s. djdz.
— «le enivre, '-AJy Imilyd, i-yy
loitlyah, ii, ■, zartj'ih.
jy '
SuPPRE.ssiON, J^ys—' Icblyl .
Ha Supprimé, if. Ha Anni i.i
Suprême , J jl.> la'dhi, ^\~^
aazzyiii.
— Le Dii 11 .Miprcine, J tS »l)
/llliih ta'dlâ.
SUR 524
Sur (adj.), (en sûreté), JL-
sâlem .
— (certain), ^^à.s-* mohaqqeq ,
mahaqqaq, ^y^^ ma loiini, ^^sahh.
{V . Certain.)
— (à qui on peut se fier), ,.y.^
moltarnmcnn.
— (aigre), ^-^ hoitmydd, hou-
mejdd, ij^\^ kârcss [F'. Aigke.)
— Cela est Sûr, ^^ i-^J> hadd
sahh, ^^-~2r-^ IJJs Iiadd scdiyJi.
— Le chemin est - il Sûr?
SUR
ScRCKoiT. (/^. Accroissement,
Excédant, Surplus).
Surdité, ^.^ damcm.
c • ' ! t
oURETE, ,.^ -^j-^ tcinaii.
Surface (/-'.Superficie.)
Slrintendant des doinriines,
à=s.jcL kliodjali.
Il a Surmonté, v^ ^.'i ghala//.
Surnom , v_^.ft' laqalj , /aq//,
■^^y konayali -^v-ô krnicli ^ ï»o
kcnouah.
— Quels sont leiiis noms et
1
ii^Xyi:.* iX*J) ^1 cy ù-sekkah mot-
tamenah (en berbère iJUJ'^ _\jy 1
âbryd dclaâfyahj?
Sur (prép.), ^^ /(^ii'h f^^'^h
J-t aald , aly.
— Sur moi, ,^_^ aalay-y.
— Sur toi, (m.) v-iXAxi aalay-k,
ff.) ^.CW alay-ky.
— Sur lui, i-vU aalay-h'i.
— Sur elle, ^;V^ aalay-hâ.
— Sur nous, Lvls aalay-nâ
— Sur vous, /»%ii^ aalay-koum.
— Sur eux (m.), *^J^ aalay-
houm, (f.) ^»^^ aolay-houn.
— Sur-le-champ, > 1^9 qaoïiâm. {V.
Aussitôt, Subitement, Soudain.)
II a Surchargé, ^JJl-j tsaqqal.
{V, Il a Accablé.)
leurs Surnoms? /»^~iJj i*-'c7'^ ^.ir^
kyf ùm-hoiim oii-laqab-lioiiin ?
Il a SuRNOM.MÉ, v»_^3 laqcb.
— On le Surnomma un tel,
,.\-^ i^ .>b kân laqb-ho foidân.
Il a Surpassé, ^^ ^'^^^i âfdal
a la.
Surplus, ^s'-j hdqy. {V. Sur-
croît.)
— Au Surplus, i^'jii yS^ oii-
Jiayr zélik.
Surprenant, {f^. Etonnant.)
Il a Surpris (pris sur le fait),
(U*3 ^A Jsis- 1 âkhad a' là fc'el-ho.
— (trompé). (/^. 11 a Abusé.)
— (étonné). (/^. ce mot.)
Surprise. ( P^. Etonnement,
Piège.)
Il a Sursis, ^^u leâkkhar, Uaj)
âbtâ.
SYC
— In SiRsis, L=J Ixiltà
Slrtolt (adv.), Wj-^ci. hhcs-
soiissn/} /^>~J)1 /a\.<ym(i,J^^^J hi-l-
âklhar, ^ jS y^ yi^\ dhihar
iniiin holl-rhy {\\\. à m. : jiliis quf
toute chose).
— (subst.) (lialjillcineni;, ^X-i
bciiich, (AjV-' licnych.
Il a SuRVKILLE, '>i -Ht*"'
edjchcd et' la.
n OSt SuKVEM , V )'-<;! (issâh.,
^j oiiaqaa. {J'. Il est Arrive.)
lia Survécu, ^-^ -Aj haqà a la.
Sur VI VAN CE, ^-^ - Ix'ujychf '-ij
be(jd
Survivant, J -' bâ'iy.
SuSCEPTlBLi:, J^ 3 «jdlicl.
Susdit, >j^ J-^ iiicdkuiir, y^'y
mrzhoitr.
Suspect, \_1.j — ^^^ nicclikotik..
i-O ^t J! clly chdh fy-hi,
*-Cv.5 mclcliiin, -JiS^» nimhrhk.
Il a Suspendu, j.5 ilclld, ^^
dclld. (/'. Il a A( CROCHE, j
— ((.lilTi'ii-). [P''. lia Sursis. ;
— Il SiiS|)Ciulra, ^ -V. Yilclly.
En SosPE.Ns, r-y^^ niolluiyycr.
Sycomobe, Vr?" ^Vf*' chadjeral
dji'iiimcyz , clia<^iicrcl giicniincyz ,
ïjx?- djcmnicyziih, gucnuncyzcJi.
525 SV>
Su)i- Akiioi LU) ( villa[jc d'Afri-
qii(>), -\L^^I .\.yw Syd-y1l;houyld.
SvÈNE (ville tlEj^iViite), .>'«~-'
Syluogisme, / r -^ qydss.
Sï.MiioLE, S,«-o soiirali, J i.*
incthcl.
Il a Symbolisé, v --~'j nd<<cb.
Sy.mpatiiie , v.i='-s"l j.vwL\.o riic-
ridtscbct c'i-khdllcr. (/'. Amitié,
Uessemblance, Alliance, Pbopen-
SIO.N.)
Ils ont Sympathk-é ensemble ,
♦>^bl»^ lo^wl» ndssebou khoicdlter-
) > ^ •>■
hou m.
Synagogue, ï, .-vi: dicnniirah.
y -'■
Syncope. (^^ Kvanoui.vsement.)
— Il est tombe en Svncope.
V. Il s'est Evanoui.)
Syntaxe, »=sr-" nalioii.
Syiuaoue. (/^. Syrien.)
La Syrie (n. de pays), >'-iJl
ù-Châin , jtJLj] ^ barr cs-ChdiH.
Syrien, <-*•—■ iluiiny, ^^L
c/iourny, pi. >lk.i< chaoudin; ^'j, »w
souryâny.
SY.sTÉMATini K , ^-_*-' -* (jduoiity.
Système, .\-s J fjdnoiin (en [;rcc
zavwv; ,
qoity/ii.
Icriyb, «J fcti /f-
b-16
T.
T, ce.te KUre de l'alphabet
trançais peut s'exprimer par trois
lettres difféi entes dans l'arabe-
1° Le Te (C-j), 22"^ lettre de
l'alphabet ancien, 3'" de l'alphabet
moderne et du mo[;hrebin ; sa va-
leur est celle de notre T ordinaire
dans les mots fa, temps, été.
2" Le Ta (i), 9" lettre de l'al-
phab;*t ancien, 16" du moderne,
et 12» du jnoghrebin ; sa valeur
est d'un T prononcé plus forte-
ment que le précédent, et pour
ainsi dire avec emphase , à peu
près connue notre double TT dans
attesté, attoucJiemcnt, Ottoman.
3" Le The ou Tsc (O , 23'" let-
tre de l'ancien alphabet arabe ,
4" du moderne et du moghrebin ,
qui régulièrement vaut le TH an-
glais, et dans les régions barbares-
ques, ordinairement TS, prend en
quelquesautres contrées, etsurtout
en Egypte, la valeur du T simple, se
confondant ainsi avec le te juarqué
seulement de deux points (>0).
L'usage le plus vulgaire confond
quelquefois dans l'écriture ces trois
sortes de T, mais fautivement.
leurs rôles dans lesinflexioiisgi.uu-
maticales et dans les dérivations
des racines devant au contraire
faire prendre le plus grand soin
de ne pas les confondre.
Tabac à fumer, ;j -^-^ dukJidn,
V-^-5 (lokkhân, J — T^jJi «J^ -^
/iadjél~er-rad/el (mot à mot besoin
de l'homme^.
— en poudre, i^^^ noiie/ioiiq,
nechoïKj, i~tJ^ eliemniali.
— doux, ^ar^ x^^ dokhântcfohy.
— fort,^j9 ,0^-^ dohhân qoiiy.
— Marchandde Tabac, ^^:à.l^^
doliJiâkhny.
— Prise de Tabac, i^^> ucchq.
— Il a pris une prise de Tabac,
iV^ nccheq. {V. Il a Pris.)
— Donne-moi une prise de Ta-
bac 1 '^^>\ ënchcq-ny!
TABATliiRE , .^-.-î^::^ lldkluih, pi.
^jX^^a». hekouk ; iS.Zj^^ senkka/i.
Table (meuble), i^ mej-dah,
mydéh, mfdah,p\. ^^ »^ moiiâdy;
ï^'y» mâydah, mâydéli, pi. -^.'^
mondyd; I ^i-o snfrâ, ijL^ sofra'a,
pi. Jiy^ sofar; i.s-^ safrah, i-«X»
mokkabah, i^lJ= tnhiah, lahlah.
TAC r>2
— d'iin livK-, > ---', ztiiuini. (/'.
I.NDKX.)
il ' tOlUptcS, ^ ' ..»~.x: 1 ^^._Vpv
djvdoul c'I-hi.s.-dh .
— Les Tal)l.s ,1.- la l..i, ^Si\
el-d/tuid/iÇr . Les (lt)iimi.ui<lriiiL'iîS
Tablkau, Ï,<w^ .\aura/t, MUtrc/i.
TAni.ti TE, ~_y loiich, /otdi, ^ o.
rfff\ i>l. ^ _ àjfS ^ rcfouf • .^^ yj> mor-
fidt , |)1. -V-» iiiordfd.
T A 11 1, 1 1: a , ikjs^i fouttafi .
— (Il- SCI III lier, Caj'-o lebdndah.
— lie I M m. >,\« Quczcrnli .
'I\\(.iii;, k', ziifar. ii-~'j otics-
hiidli. ^_^^^>. <)iii\\/dt, s_^^~i CLyh, \\\.
<~ , .. " :
V -..x:. iiii'ynii/', ^-xi," //Cfituili, .^Jd}
ht(jii(Uilt .
Il a Tachk, ^ -ij oiir.iM'Ut.
j^s^ nri//(\.\ , r*^' neddjcss ,
L*4^l ctcssa/dt, }i.h lH(j(iua,haqq,t a.
Il a Tache (il s'est elVorcc'},-^^
d/c/ted , djc/iad , J-^v=w 1 cdj/c/icil ,
^ y^ luiras. i.
— Tâche lie vendre ta iiiai-
cliandisel v.^VJvx-- a._v«.' ^>=w'
^^ ••• L/ ^
clirc.is Ichy^ scla'l-<ik.
— T.klie (le vi nir cliiz moi ,
^__^JoLi ^_sr-' J_,'w>. I c'djlcltcd Iclp
il' n ((-)-.
1 ACITEMENT, ►«~.''j Zie'.v-.w'/V ,/»/-'. -
7 TAI
Tacih km;. (/ . Sii.enciei x.)
Tachiiimte. (/ . Silence.;
Taifeias, ,J_Vv^ uiiidn/, ..JU*x
djcitfcss.
Tafilet (|)io\ . (l'Air.;, ^I^Jj'j
idjllct.
Taie de l'ceU, ^,.vx.M 1^ ^U -,
zciidd dc-'l-ii'yn, i-f. ' ' "V?^'
ncdjmah dc~ l-d'yn.
Taille, ^'Jî fjdiitch. [F". Hau-
TEl'R, CiRANDEUU.)
— des arbres, »-w' ', zchyr.
Taillé. ('Z^. Coupé.)
— (faroniié), / l^iJSix^ maïKjoitrh.
Ha Taillé. {J'''. lia Couvé.)
— (Il a façonné^, yusa naqar/i.
— un liahit, i-^L) J.^ /û...«/
I chassait .
— une |iliiine, ».ol. ! 1 r-' haidci-
(jalani^ C^ haiit.
— nu arbre, r-"', zatior.
— la liailir, (...^jsr-' Uiha\M'.ifi,
4ft^ laluifi/.
T ai i.Li:i; K de jm ne, %' -^ haddirer,
— d'iialiits, -5= -v^ llinyydlt ,
Ijiyydil, ^, \i trzry.
— Di- de Tailleur d'Ii.iliits .
l\
•I !.> ii.'.^ halijalt dc'-'l-
hliavydll.
TaIS-IoI 1 O — ==-.! n^kotil .'
^^<'U ,^CU ld,„lly-k-.uihclt!
'J-'oy. Il s'est Ti.)
TAN 528
— Taisez-vous I La^I ô.xhoUou!
TviLAVERA (V. d'Esp.)j ^^."T'"*
7 alhyrah .
Talent, ,}r^ fadl.
— doué de Talens, J ^*
mofaddcl.
Talisman, v—l^ 1clscm,\>\. *-^-=
telâssem , 0^'.*-AL lelscmâl , 2j_^=^
hcrzcli,pj=^ licrniiz.
Talon , ■^---iî' '/V^^, v_^ *^
^a'fl/^, pi. w^^^S'i aAaV/^, ---^^
kaabah; ^Sà qodem {en berb. jjj'
aourez, pi. j'jj^'J lyoïierzân).
Talus (d'un mur), -^ J-^
bcdjiéh.
Tamaiun, ^A — ».a ^" tamar-
hindy.
— fruit du Tamarin , j -"=='
houmnr.
Tamarisque, '-3^5 tarja.
Tambour (caisse), J-îs tabl^tabcl.
— ïl a battu le Tambour ,
J-^JJ) iJa^ daqq él-tabl.
— battement de Tambour, ^y
noubali , noubcli.
— On a battu le Tambour de-
vant lui , i— '_^v ! à] \yyo dara-
boii le-iio cii-noubah.
Tambourineuu , J'-^-îa lobbâl. '
Tamis, {f^. Crible.)
Tan , J-^J^ debàgJi.
TAiN
J
b'iJl
Tandis que, '^ lamina,
izâ-kân.
Tangeh (ville d'Afriq.), i?^
Tandjah , Tandjch.
— Nous allons à Tanger,
ij-s"-^-^ .3 t -J"^ 1 '^^^ cTi/ia râhyii
fy Tandjah.
Tannage, ^i ^ d<zbî(h.
11 a Tanné, ^s.>.i daba^li.
Tannerie, ^^Aj! ,b <:/«r e"»;/-
dahgli , ().,jb_\.^ medabghyah, pi.
à..} ! -Vj mcdâba^h.
Tanneur, pu.^ dabbâgli.
Tant (/^. Autant, Soit).
— Il y a Tant de méchantes
gens! ^\^i yp ir' •' ^^^ fy-h nâss
ketsyr qobbâJi !
— Tant que . tu pourras ,
.w.\a; U Si qad-mâ tcqdar.
— Tu enverras chez moi mille
francs, Tant or qu'argent blanc ,
^.j_^ âiJi ■^^ ^iX_ji ^ ^31
^S>^ '-^^^' M-î , ^-f dlffrank,
kobb cd-dahab, kyf ën-noqrali, ler-
sel-hâ a'nd-y.
— Tant mieux! ^^**ow) âhsse/in.
— Tantpis ww serrf ^^—t, châfy!
,.^} yssa'ab
a'iay-yl
— pour toi ! ,^N— y^ w^--^,
yssa'ab a'iay-kl
-pour moi! J.="
TAP r,2'J
— pour lui! ^ ^s- •. *..
yssa'aà alay-hi!
TA ri
— poiu- nous! 'jÙ^U V x^.^
rssa'ah a'Iay-nâ!
— pour vous! ♦ — -O^ -
yssa 'ab a 'la y-koit m !
^..u
■ — pour eux ; ♦.
yssa'alf a'iay-hirn (f^. Malheur)!
Tante paternelle, .""•-ào a'ani-
Diali , amr/ic/i, À^t anime t.
— -Matornelle, -OLî. khâ/ah ,
Âhâléh, 3JU. hhâlél.
Tantôt, i i JL Jjo Laad-
cliouyah ^ j~^ _\*j ba'd qalyl ^
^••^-^.. »^ (.f-* miiin qorcyb^ vJl,oJL'
li~'l-OUuqt. {F. lilF.NTÔT.)
Taon, S^^ '^ j'-f^ debbdn
d6-l-hhayl ( mot à mot : mouche
des cLevaux).
Tapage , S^w^i. chaoucharuh
i-eyi. chamâttali , -r'-y^ sydh
— Il a fait du Tapa|^e, J
saâli , J=,5-L.' tcchammalt.
Tapis, ^^ farcit, pi. ^t'^
fourouch ;\s^^ bassâlt, bes.Hill, pi.
i=*40 bossotl, bosl ; lU^àxis lenfcssch.
— de diverses couleuis, ^p^
tel lys, t il lys.
Il a Tapissé, ^j^ fanavh ,
;_/*''-^ [^,\ ~ayyann bc-icnâfcss.
Tapi>serie. (J^. Tapis.)
Tapissier , ^.i^- 3 farràvh ,
J^^ bassdlt, ^^^^ batsally
TarDjj^ I âklicij^^yi moiiUwitr,
'-'^1 À^ alû-'i-inassd.
— Il n'est pas Tard, JT^C Jtj '.»
ma zdl bakrâ (mot à mot : de
bonne heure, n'a pas cessé).
— Il a Tauiïé , ^ battâ ,
'JaJ baUd, ^^js. aouatj, cr^^
Icddahyci.
Tare,^j.Ju Tiaqs, j^^^ ou-eskii.
Tari {F. Desséché).
— Il a Tari (v. a.), ^^L^^ Lj
neschef. [F. Il a Séché.)
— (v. n.) ^Jk^ tcdjcffef, J ,^
a'zal. {F. lia été Desséché.)
Tarif, ^hsJ.Lj qdymah , qdyméh ,
^^_^jjj la ryf [d'où vient le mot
français).
Tarkago.ne (v. d'Esp ) , jj»?'^i-
Tarkounah.
TaruiÈue, .,_,. iio mitsqab,
4-*J »-^ bcrryniah en hcib. yj^^-vj ^
labernynt, pi. y.\Lj yy\j Irhcmy-
nyn). [Foycz "N'rilm:.)
— de sparierie. (/''. Natte.)
— petit Tapis, A-O.J zerbyali a Tahtake (n. de peuple), yj^;/«r,
zarbyah, pi. ^\jj zcrdby. L]. ,U;' Inidr.
6?
TAX
530
TEI
Tartarik (il. de pays), j'-CO! _Uj
Bcled el-Tatâr.
Tartre, ^^j^ derdy, j ^jf
larlfr,j^hys tarlyr.
Tas, i-*^-g^ djamfaah.{f^. Amas.)
Tasse, àwlL lâssah, pi. vJIj'^'Js
tassât; jj -2r-^ fcndjdii ^ fcngâii ^
pi. j^-va-lii fcnâdjyn ^ Jciiâgujn ;
^^^ fcndjel ^ -[A. j-:s*^ Jencdjel.
lla.T ATÈ i^i dess, ^j^J lamass.
11 a Tâtonné, iT''')^ derdess.
Taupe , tù\^khaldah , kholdah,
jAà. khold, pi. O-l jLl koldât.
Tadkeau, \'-i thour, tsour,tseom\
thaiir, pi. c^l^ thyrân , tsyrân;
.i»j| âthouâr, âtsouâj; .'_j J
tkoiiâr {tn herb. _»=sr*l adj'emy,
pi. ^^v^sr^l adjcinyn),
— Le Taureau (signe du zodia-
que), v^ill ^^f bourdj cl-lsoui;
bourg el-l/iour^ bourdj ét-tscour.
Taux. {F. Prix.)
Taverne, «xj»^ tabcrnah. {Voy.
Cabaret.)
Tavernier, ^\iy^ tabernâdjy .
{V. Cabaketier.)
Tavira (v. de Port.), 2^;v4»
Tabyrah,
Taxe de prix. {F'. Taux.)
— (impôt.) {V. ce mot).
Il a Taxé le prix , f*w saar.
Taïi- (v. du liedjàz), ,^^ — jus
Tâyef, Tâyf.
Techeryn êl-aouel fdeuxième
mois de l'année solaire des Orien-
taux, répondant à notre mois d'oc-
tobre)Jlj ôT^Jjii*; tcclieryn cl-âouel,
Techeryn el-tany ( lioisième
mois de l'année solaire des Orien-
taux , correspondant à notre mois
de novembre), j'JiJ) ^j^' te-
cheryn ct-thâiiy, y^^ rJ'-J^ '^~
cheryn cl-âkhir.
Tedjemout (village d'AlVique),
«0_jyS-' Tedjemoutt.
Tedles (v.d'Afr.), ii^^S Tcdhh.
Teigne (insecte), A.y_ji' lounyah,
, ^j-^ souss , J>o3 doud, à^ o'.talt.
— f maladie), v-^j?' dierb^gucrb,
y-A^ijS.: tejertcssah, i&ijS qarâ'ah
(en berb. ^^^Ij-^J îyfyryoucnn).
Teigneux, ^^--^i ddjrab, ?- 3'
âqra , , j^\^ Ji Jorlnss , .)C^3 (lo-
raân.
Teint (part.), ç-^-^-^^^ luasbougli.
— (subst.), à^jJi .>y louii cl-
oudjéh , ^y' '3 jj} iioid dc-l-
oudj (en berbère ^ 4 -•v~' senâj).
Il a Teint, «.-.w^s sabagli.
Teinture, à-^o sabiih. ijL^
sabghah , .\i'^o sabâghalt.
TEIM
— Atelier de Teinture ,
Tei.ntiirier, Ç-' — 1^ sabbâgh,
. .^o? qasscir.
Ln Tel, ^jÎJ fouldn (en es-
It:i;]nol fulan<^, féin, ijj!i foiilà-
•ich, foulibiah; ^J3 foidciny, IV'iii.
AJJJA9 fuiilchni'li.
— Monsieur un Tel, >b.\j r_Vw.
syd-y foulân.
— Madame une Telle, i^-b^i j:^
sett-y fouldnah.
Tel que , ^_^ X )/, Jji.o /«tv/j/,
wjf/.f/ , mesl, '-âli- melhel-mâ.
— Tel que je le veux. àZs^ ^ ^\^
krf nehohhe-ho .
— Qui pourrait suHiie à une
Telle besogne? Jcs^ .-Vib y^»
8J-S j^i J *~^s:r mena ycqdar
yehff li-hamlcl met.sl hadch!
Télag (riv. près de Trcinecen) ,
pjO O-^'j ouâdy Telâgh.
Télescopk , ->->^'l O A'hJ niird-
yaJt dc'-'l-Hind.
Téméraire, ^''-s-* mokharheiii,
mokhchem , >j. — ;!— x— ' niakhchouni ,
JL=sr^ molkhaclicm , SJJ:,^^)! JJLs
qalyl ér-rachcfltdi. f^-^^ adyni.
TÉMÉniTÉ, A^iUcL k/iat/icriHih ,
?_\:L Jl il? r/r/Zt/ e'r-nirlirdali.
Témoig.nsgk, 2-'-^ chahàdah
duhddch, ^'>^ chehdd.
531 . 1 ! M
11 a Tk.moigm; , J.^ fIiuIui,!.
Témoin, Jj»'^ i/id/icd, j)l. ^»jj.
chouhoud , l-V^ (holiadd.
— lanx Témoin, , «Vo JJ-'-i.
clidhed mczoïur.
Tempe, asIj.^ mcsddghah .
^J.^ .>7u/;' A , ^-'-^^ masdagli ( en
li( rlièic -5,_vO Isahhourl).
— Les deux Tempes, ^^^^X^
sadgheyn (en lierlière !,_J;' /.v^Z--
hoiird) .
Tempe RAM KM-, ^^V-» viczddi.
Tempérance, a^'j^ qind'ali.
— La Temjit'rance est autant
salutaire à Tanie <|n"an toi-ps.
cl-qinâ'ali tcnfa li-l-djesscd, ou-
dyddânn li-r-rouh.
Tempérant, ^cs.'»^ sdhy, •j.xxi
qeny , J-V«*-> ino Icdcl .
Tempéiiatlre, 1»» liaoïid.
Tempéré , J vsjli» moqtcsscd ,
s_^ij, rettcb. (/'. Modéré.)
Il a Timpkrk. [I'. il a Modéré.)
TempèiEj^^jeT I b ij>jj oucniiah
dc-l-bahar , y nuoii , ïjj nouclt ,
^ fi I s'jJl. c/ildd( l (fr-ry/i jjy ^
forlounah , <LVi I ^ hi-rrâchkali , J»b
/jfx// (en lieili ^ -■ yi f( rtouruih .
Temple, Ji^a biykal,heykrl,Y>\.
Ji'Lo» hrydktl ; U^ brhbtii.
TEM
— il'idole, ^iJ)^\ ^j>-^_ /jcjlcl-
iisnam.
— des anciens Egyptiens, <5J »J
brriah, birbéli, pi. ^j'f^ barâhy.
— (les duétiens (/^. Eglise).
— des juifs (/^. Svnagogui:).
— des niusiilinans (/^. Mos-
QCtE).
Tevips, (^ -^j zcnidn , pi. iJ^y
âzmenah , O^j o»«(y/ , pi. O^'ijl
âoii([àt (en berJj. ,.)'-^j zemân),
— des semailles. {F'oyez Se-
532 TEx\
— Long-Temps. (/^. Lo^o.)
— Peu de Temps, J-vla >U',
zemân qalji (en berb. ^'\j, '-y .5
doiinyd ouezzylah) .
— Quel Temps fait-il?j:^.'J^ î «^vT
kief cl-ouaqt (en berlj. y^y\ j.t,\
âchou cz-zemân)?
— Il fait beau Temps, ^«-^isO-'iJi
cl-ouaqt layeb{enheih . -tt^] .v--vl
cz-zemân îylehâ).
— Le Temps est très-chaud ,
liarr helsyr (en berbère
MAILLES.) .-
— du labourage, C_> »sr 1 v ^j '^ ^ J J
otiaql el-hareth , v.^j.3rl \^ w^j
ûuaqt dc-'l-liarclh. [f^oy. Labou-
rage.)
— des roses, {f^oy. Rose.)
— de la moisson. {F". Moisson.)
— de battre les grains,
, -,i,_vJl oiiaqt cd-dcrâs , 1.5 o^-^j
. ^.jJi otiaqt de- d-diras.
— Fixation de Temps, 'f j — '
iârehh , târkh.
— Espace de Temp^, 5-^ «
mcddch, ,.v~^^ licyn, y) an.
— Beau Temps , >«--;';J» -;J.>
</o«/?)Y/ /«itZ" (en berb. J'jO^ .,L>",
zemân dclaâly).
— IMauvais Temps (/^. Mai;
T.WS).
— Le Temps est froid , ^■}^ lys
haouâ bârid (en berb. i:^ywl âs-
scmmyll).
— Le Temps éclaire (il fait des
éclairs), 0.)IKJ| ^^j^> yebarq cl-
barqât (en berb. /j r-' Icbarraq),
— Dans l'ancien Temiis, .\^\ 3
*j_^Jl fy-zcniàn cl-qadyni.
— En cjiielqne Temjis que tu
voudras, O'-^jl vJU'îj ^i ^fy cy
ouaql aredcl.
Temïs (village d'Afr.), v« ^
Temyss.
TENMi.L^A,ls^~ii laqqât. , v-jIs'*
/nebdbc.f.f , ^'-^^^S kcmmâchah, i.iJ-2
liollâbch, ^A^li kclbeteyn , J--~-
■Hndcl , 2*1 r'j zobrerah.
TEN ;^;î.3
cssâh. (/ . jNkiïf.)
Tendre (adj.), ^J^ l<try, , ■«^=^ \
ra/;/iù.s-, -\J -0 Ict/yd , <._^ 1= ,
TOI toi). {T'oy. Mou. 1
TENDiiEssEilucœiir, ii»^=^ hohhalt.
(/'. Amitié, Amouii, Affection.)
'IKK
Tente, iik_*_^rs. IJiaymah, j«(
vO i\;^-à> kheyniiil , ^ LdL khrydo: ,
i.}\j6>. Uiczfiriali , x:^ L;iiilntineh.
Il a Tenté, ^^j^ djarrcii ,
j^^lô fetcnn , -L" hclâ.
Il a Tenu , ■J^S^y^ massai; ^mr.^
se/:, {r. lia Saisi.)
Il a Tenuu (V. a.) J± chedd ,, _ j^. j^ rpj^_^^^ ;-^| ^|
— iiii tapis, des tapisseries,
.^yifarach, i:~-.J hnssdit. (T^oyez
Il a Tapissé.) ti • . t - C ,
, Il - ,, — il s est 1 enu ii , ,.fX^ makan
— la main, -w 1 *X3 naddani , ^
— Tiens 1 CA~^1 cmsck, J^ UttuL
— 11 a Tenu à. (/^. lia Adhéké.'
C
_V ^3
j 70/7;. (/^. Il a Demeuré , il rsl
;! Resté.)
Ils se sont Tenus à l'enin'e
(fl-yd, 8-Vj J^ iiiadd yd-ho.
— Il a Teiuiu vers, J
qassad ilâ, i^ ^ loucdd/a/i .
rp - • ^, T IL / / •/ / de la foirt, iJUJl «à s \^'s
Ienebres, Ay'-b (toulmcii, znul-\ ' • | v_5 -^
mcA, pl.>^i;a,\-o^/,««/, ./o/««,«/, ¥"^'^i'^frfo""'m û-ghâhah.
jQb 2o«//7i, ^o»/,n(en berb. ^^ — ^' ''^=^' 'ï'^"" '* '-"^ P^'^'-
, 1 -. s , rr r\ s ' ,_^'-J 1 Ji »^ nàni a là vl-hnii.
dalam). [roycz Dbscurite .) , ' • <J> \ '
rp^^.^ 1' ^ ,„ -<în'| I • 's Térébenthine, A-J=-' Ixilmah .
1 ENEUR (l lin acte, 4.:v-^' I ^Vc^O ' s .
dâkhcl él-haddjch. {F. Texte.) \botmah , i,>*L hnli'mnh, *i=J! o!li
— Ils ont si;;iu' le traiti- dont «'//• (l-boHum, ^v>-•^^j" Irrmcnlymi.
la Teneur est ci-aprrs, ^^^^ Térébinthe, ♦k-
hollom .
?'j IM , SJ^ U lUL^. L yL}\ khalc- Terchv (station <t puits en Afr. ,
^ ^' \ yj byr ù't- Ternit y.
11 a Tergiversé, \^J imna.^-
moil es-charl nri-dri/dirl-lm md-mcz
koiir oiiznd-lin.
Tensift (fl. d'Afr.), «Jl^
Jansyft.
Tentation. iJSi fctnah, <. -J ►=s-',
tedjcryb, u y^ tcd/rccl>cli.
'.V ,cl. {/'. Il a Hésité.)
_,| Terme (limite). {F. ce mot.)
— (fin.) (F. ce mot.
— (temps fixe), J -s-rr* mydjàl.
TER
— Le Terme n'était pas «'cliu ,
iiifdjal bdcjf ma tâh-chy.
Terminé. ( /^. Borné, Fini.)
Il a Terminé (achevé). {Voyez
W a Fini , il a Achevé.)
— (limité.) {V. Il a Borné.)
Terne, >. -^^^^ inedebhouh.
Il a Terni ^\ jsÙ gliaryar ed-
(taoK , l^Jl J^.^^ fassad cl-hehâ.
— Il s'est Terni , ^y^ teghaffcr,
•V»^j tefcssed., v.^o Aj tedehbeb.
Terrain , Terroir, [^;V» lynn,
A^^ feddân. (V. Sol.)
— Ce Terrain est terminé par le
Nil, JaJI^ ^ j:o ^IjiJl ÎJ^
hadâ el-feddân ycntainm fy hnhar
cn-Nyl.
La Terrasse d'une maison ,
534 TES
— (pays, contrée, région.) {V.
ces mots.)
— Terre-ferme. {V. Continent.)
— habitable, ^\\^ i'inârch.
— ensemencée, pjiV* U^J "''^
nirzrou .
— (poussière.) {V. ce mot.)
— à foulon, Jj^'<^ glidssoul.
— La Terre des ihrétiens ,
.} Iw^J 1 yi berr en ~ nousrân y ,
! . l,^J 1 ji berr cn-nassârâ.
— Le globe de la Terre, ^ ."VI 'iS
korrcl ël-ârd.
— Tremblement de Terre {V.
Tremblement.)
— Par Terre et par mer ,
\ j:s\ Ijj brrrânn ou-bahardnn.
— Recouvert de Terre , CUs^
V y uJ I talil cl-torâb .(/^.Enterré.)
-Ua*- satld/i, .seltah , pi.
tr
_L,
souttoaèh , , i -V' î _ lia^ sattâh cd-
ddr (en berb. -.l^lj^Jl yiyu^ sou-
foulahâbououâkkhâm). (V . Torr.)
Terre, ^,1 ârd^ ^ys tyn ^
v_^Lj' lorâb (en berb. Ji i âkal):
— Dieu a créé le ciel etla Terre.
^.Vr» Ig-Ji »i3l i^=^ khala(j
AU ah es-samâ ou-é'l-ârd .
— (l'Univers.) {F", ce mot.)
Terrestre, ^.^J\ àrdy.
Terreur, 9 }3 /e;.a', w-vCj raab.
\ .^. rahab. {V . Epouvante.)
Terrible, ,^ ?|»^ kJiaondf ^
^^.ss^ mokhayf, ç- \s^-< mofczzi'.
Terrine de lerre, i^y^ bormah.
TERRrroiRE, jJ berr, barr.
— Le Territoire français ,
-u-wv^ wâJ 1 iJ barr cl-fransys.
Testament, •^L'ir» rnirdts , mi-
TET ô
ralh, AJ.'-ncj oiissâyah , oiissdyih ,
<Ua^_5 oïLfsyek, pi. y.-^^j oussâjâ.
— L'Ancien Testament, A^M
♦JAiM c'I-a'/t e<l cl-qadvni , Ï,J
loiira/i, s',jJ louidli.
— Le \onveaii Testament ,
Jj^! J^J! cl-alicd cl-<ljcdyd.
Testamentaire, c-'V* 'ni'ciisj.
— Exécuteur Testamentaire ,
**— '1/r ' ô^fj oiikyl cl- mi rats.
Il a Testé '-^j ouassâ, -no.
oiccs.uï. (/'. Il a Légué.)
— Il Testera , ^--^-j )oussy.
Testicules, ^'-^y licyddûn.
Tête , f ►-'( '"> , i^l. /rtîjj
rouoiiss , i^j\ roiiss, .)'-*-J . 'T*-
.fdn; (en beib. ^jt^l dfjarouy,
pi. .,.Oj)JJ! Cqarouyyn).
— Coup de Tète, •s.L^SS gticn^',
guing (en beib. ^is.l\ lyhf^ pi.
\ ^is^.\ tvkhfaoucnii).
— à la Tète , i— ~.i roussyali.
— Mal de Tète. (r. Mal.)
— Tète de more (terme de cai-
lousel). [f^. Poupée de Tir.)
Il a Tété, f>-^\ rrddd\ mJs,
55 TIIY
sJI^-^j-J IdbhoiK ht , pi. .JLyJ
tcibboucliyn). {V , 3Iamelles.)
Teti:an(v. d'Afr.). ,.,^]aV 7V/-
toudn
Texte, ,.,^ iticiii ^ jii. \«j^
Teyt (village d'Afr.) i-J Tcyti.
TiiABOR (m. de Syrie), ij-J?j3-k=w
djchcl Tabour.
Tha.mol'z ( onzième mois de
l'année solaire des Orientaux, cor-
respondant à notre mois de juillet),
j_»^ Tanioiiz.
Thé , ^-^ chdy, ^u i/idy,
fsd)\ ^-'' f^idy.
Thériac^le, Lij fis tliaryaqyd.
Thermomètre, I^i jJ'V-* '"/-
zân ét-haoud.
ThévÈke , ^ V ticirdd.
Il a Thésaorisé, JV' ^\^
khazann i^l-mdl.
Tho.n , ,.^«J /"//".
THOR(mont). {F'. Sina.)
Thot (premier mois de l'année
coplite, correspondant au mois de
relia a. septend)re), 'JL'y i"tit.
— Elle a donne à Téter *J1.^-^ J ; Thvm , ,r' -^ naqdcli , ^ -i-^
crda't, {V.YWq a Allaité.;
j|V^' e'bzdz^ ^^ noiifiond {en berb.
Iwchâch, j~e^^^ b ^^j zn'tar dr-
'l-hamyr (mot à mot : serpolet
de l'âne), ^\ za'tnr., za'icr.
TIM 53G TIS
TîBAT (village d'Afr.}, -Jl^'UiJIj \\^, j-,^
^t-iybâi. '' ■ •'
TiBEsBEST (village d'Afrique) ,
».J>«*w>*«o Tiheshcst.
Tibia, jV'-*"Ji aJss adarn ù-
■fàq, ^^^j'ijC arqoitb, i^<23 qasbah.
Tiède, jJ^-> dcffân, ^jb
Tiédeur, t^y^ fctourah.
Il a Tiédi (v. \\.^ yâ fatar , fcicr .
Tien, s^C )'ji dycl-ah,
1 . ^ " , J_\y^ mcydân
dyel-eh, '^i'JU me la' -ah, mêla -cl; '^
moslohy. {^V . Craintif, Lache.)
Timidité, <iil:i. khâfch. [Voyez
Crainte, Lacheié.)
Timon , ASJ deffch.
TiMYMOUN (ville d'Afr.) aj^^>
Tunymonn.
]j'oreille nie Tinte. ,.\^\ (C.AJ
Icdoiiy cl-uiizn.
Tique, y\j3 qorâd.
Tir, d'armes à feu ou de flèches,
^<'-ak,-ck. (/^'. ToN.J
Fièvre Tierce. (P''. FiÎ;vre.)
Tiers , v_i^^ L) thell , tselts,
t/ioidu. tsQidls.
— Deux Tiers , ^^ — -^b thoul-
tlicynn , IsoullséYnn.
Tige, -v»"^ djesm , ..v-^s-gliosn,
..A.«^3 qormyaJi, 6..eyS qormah.
Tigre (animal), y^i nemr, ne-
nicr-y nimr, ]il. »j^J noumoiir, nc-
mour (en berbèrr - ^jj cyred).
Le Tigre (fleuve d'Asie), i..l=v jj
l'd-Dcdjclalt.
TiLLAC , V Sy^\.f^ daliar el-
n>''rJ<eh, s ^s i j^' ^»vO.. djcsr él-
ut crkcb.
TiMBOUCTOu (contrée d'Afriq.),
s^'^n^jL) T'inboktoii , Tinhokl.
Timbre. (/^. Sceau , Cachet.)
— Poupée de Tir ^/a,^ qahaq.
\{F. But.)
TiRE-r.ALi.t, Tire-bourre, tC^*
berry, ^5>' bcrg/i)'
TiRE-pj ed, , . ^-' jj b pdzojiyn.
Il a Tiré, '^ ^^s-"- sabab, ^ç».
djcrr, v_^-\=s. djadub, djedcb, gite-
dcb, J-os. djiibad, djehed, gitcbcd ,
V J:^ djalab, djeleb, giiclcb, ^^.b
Iclaq, Js^s-^ cliahatt.
— l'épce â.v^i J^ .vc// c!v-
.ic^y^ â.wJ' ^ y^ djcrrcd és-séyf.
— des armes à feu ,
naouass, \ > ^-^ darab.
c
Tiroir ,
t-^
> douroulin , »9^
kodjer
TlSANE~-07J/C«</c('//'.(/''.PoilOy'l
Tison ,
i.^JL«9 qosqoucliaJt,.
^ ^^ mechchâfj.
TOI
537
roM
Tisserand, ~ L~j iia.^.uld/ , /im-
sâ^. vi^jl=w hàvk , \\\3 qczzà: , ', i.i
fierrâz , ^\d •rhizcly.
— eu coton ou laine, -i » ^
hnoid)-.
— en soio, iif2>- hairdr.
— iMétirrcIf Tisserand, ^^^^^
men.\Cf/j. ^
Tissu, (paît.) ^ ^^^x^ nicnsoitdj,
Il a Tissi' , ,^.*o ncsscf/f , Aîr.f.»rif.
Tithk (l'un \\\\i\ >'. \c
M ' /^^
Il anotian , > u.lt /j alnitan.
— des métaux, y\\s. aayâr.
ToBi ((inquiénu- mois de l'an-
née des Cophtes, conespondant à
janvier), i^^ toithcli , tnubih.
Toi, vjl^oi c/j/ , </«/, -ol ivj /<;■';
fféni.) JJi c/(/)-, 0->-a/-,-r/- (en
beri). -1L,V)1 iyf;c(/uiy , -l.viAji
tj-icc/tyiiy
— de Toi (ni.), ^jX-ak ; (féni.)
— Toi-inème. {y. ÎMéme.)
— ÎM('dccinI {',néi is-toiToi-nicmel
loLb li-nafs-ak.
Toile, ; i^-^ (jcnuô/i, fjoit/iuu/i,
y ùczz.
mehh cmia khr^tl.
— de coton, ^j^^ <> iL>) / i- U'
(jowâch ânhi cjoln. fA'. Moo.'îse-
LirCE.)
— de lin , x'^'l^ hillàn.
— CM'ee , s.,^-^ iit(i( hdninic'
— d'araij^m'e, vOj-C- ank,>.
hrtull.
— Fabricant de Toile. {Voytz
Tisserand.)
Toilette, ^y — .V—"^ tah.>.<yn ,
^^â.yLsr' lalif^yf.
Toise , >^_«l_3 qâmeli.
— Deux Toises, j.^^--'j n cl-
in cl cyii.
Toison , ^^ l^^ sauf (en berb.
0-— U tsilisl.)
ToiT, ^_>iw sa<if, pi. ^Uwl
"■^fl^fi >^y^ seqniif; _^j_L- snitah,
sallùk. pi. ^j, }a^ snutlouh.
(/''. Titiut \ssi;.J
Tomate , ^j — Js'y lonidttéyn
(d'où le fiançais tomalc). [T-^oycz
Pomme d'AMOuu.)
ToMiir. , ToMBi ai; , JJ /.' lorbch.
Imirlnih ., tourbe h ^ pi. s ■\yi Inuràb;
j^ (jobr, qubr, qobri\\)\. .^-3 qohoui\,
qcbtmr (en berb. oj! dzckâ, ^\i
azikkd. (/^. BiinK.)
— Lien n'iiipli de Tombeaux,
S ,Jlj niaqharah (en btrb. »->2~J ta-
inrqhnr. (^V . (-imhif.uk.)
08
Il est Tombé , ^ 'i^ ouqaa,
ouaqa , Jaiw saqatt , ^' — h lâah,
téah (en berb. -^j (ychad).
— Je suis Tombé vjl^*5j oua-
qat (en berb. ç-wVi^ chadagh).
— Il Tombera ftli jqa\ yoiiqa ,
_jJaj_ fttfh, yettyk, ^\Jsiylteah.
— Le jour Tombe ^l^J) '^^^si-'l
énqcddâ en-nahâr.
— Une troupe de brigands est
Tombée sur notre caravane ,
serbét minn cl-liarâmyâ ouaqaou
a là qâfelét-nâ.
Tome, Ïj^-^çw djezaouah , pi.
vjl^ljjçs» djezaouât ; Lf^^y^ 'o«-
moussy J.ls-* modjelled.
Ton (pr. poss.), -.jX-ak , (fém.)
^"-/y-. (-T. Tien.)
Il a Tondu , ^ysS qass^JA. djezz,
giiezz, "S guezz.
— la barbe, ^*^^ tehassan ,
^^^As?' tahhfef.
Tonne, -'•' ^ bellah , botléh ,
JyJlJ bottféh , bettféh , A^JaJ boltyah
(en berb. <JL^S^î tabatlytl , pi.'
jj^^J^ tabettyyn). (/^. Tonneau,
Cuve.)
Il a Tonné . At. raaad.
538 TOR
— Il Tonne , Je ^ yra'd, yerad
(en berb. -\cj."j tera'ad).
Tonneau, J--^»^ barinyl, bermyl.
— Petit Tonneau, rrbf bouch.
{Voyez Baril.)
— • Tonneau pour conserver
l'eau J-;V' 3 qartyl. '
Tonnelier, V '^^ qabbâb , X^\j3
brâmly, -=ç-**jAj blaemdjy.
Tonnerre, Jx. ra'a^ (en ber-
bère Jx-j ra'(^, J>^c . ra'oud , vj;^j,'o
tenzili).
— ■ Eclat de Tonnerrr, ^jL^'.-o
sâhaqah , sâliqah (en berb. .^5jue
sa'qah.)
Tonte, jiV^"- djezâz , guezâz ^
}^ djezz, guezz, ^ guczz.^
— Laine d'une Tonte, 2} =>.
djczzaJi, guezzéh.
Toque de turban , iijlT ka~
loullah (en fr. calotte j.^\. O^lisj-O
kalouttât (en beib. \,^xJ:J^J:^i ta-
châchylt, pi. ^^jX^ tachoiichây).
Torchon , «xs'J^ neschâjah.
Il a Tordu, ^y^ barrani, ^j^fetel.
Torpille (poisson) , 8.2' c «
ra'âdah.
Torrent , (U,vw sylcli, sylah ,
yeylah y J-y- «j/, .7-/, pi. J^^
TOR 539
syoïil , sofltil (on berb. a ^y
tserghah , WJ tliergâ).
Tonï, JJ='j bâitel. {F. Er-
uECR, Abus, Dommage.)
— Il a en Tort J-k) ballal.
— Je loiir ai lait voirqu'ils avaient
T()[-
ToRTt lu: . v^'!_'^ addh. ( T-.-y.
Toc R MENT.)
Il a Torturé. (/^. Il a Tour-
menté.)
Tôt. [f^. Bientôt, de bonne
Heure, Promptemknt, en Hâte.)
Tot.u. (subst.), -ii^ cljcmlah,
Tort, J bUM _^jAi .M*AAJ,1 »• , , , I ;• ,
' ^ • \ O' ['^•■J djcmelch, pi. J.^ (Ijoiimntil.
arajt-fioiim i'/d a nd-houm cl-bdUcl.
— Il a fait Tort. (V. Il a causé
du Dommage, il a Opprimé).
— A Tort et à travers ,
^^9jLsr*'J « — ^jxJlj bi-'l-anitdj on
be-'l-khclâf.
Tortu , Tortueux, ~ » &
— {^à\.) J/ /o//,-, J^ djc-
melf.
Totalité, j^'^' icmdmch , Ic-
mâmah , ^-^ Icniâlrb , hcindlah,
{r. Total.)
— En Totalité, A»'-^ bc-le-
mâmch, aJIçXj be-kemâUk.
aouâdj, a'ouâg, ^ yu> maouadj] Touchant (prép.), Jx ,,'là.
^ — Oiinnf .1 m niio fii r«-
l'uudj.
— lia été Tortu , ~_^ «J
laouadj.
— Il a rnulu Tortu , ^j &
aouadj.
Tortue, iJUsr'— ' sclhafah, scl-
htfeh , pi. ^^_4^^ sriâhf, se-
— Quant à ce que tu m'as
marqué Toudiant les nianlian-
dises, fLy.y^\ Xs. '
U
./i '.j
ou-mâ zekert l-y a la cl-budddva .
— (adj. au propre) \_^^Ji^ tno(-
qarcb. (/^. Prochi:.;
— (au figuré). (/'. Attindris-
."^ant.";
lâliaf; a— .J tcrsah , Mjj -"^ maqâ
C'A -ri jen- Cil H»' Touché an propre', .— >
zoun ^ y^l cjkcr, (jku\ tij^XJ ^ ' i -' ^
"1,. I ma.f.f, . r-^ lamas s,
fekroun . fckraun (en bcrb. j.. AâjIi , ^ • s , t/^ i\ i
•' -^ \-^-^ ■■ — (au figure.) [K. Il a Atten-
irfckroum , pi . ^ijj o//Tr) . I , ^^
— d'eau, '-yîH-^ X-^^ (■y7,/> — Nenu'Touc lie pas. ^^iC^J ',*
dc-'l-md. nui fcmsik-n)-, ^x^.^iî L* ///a /e/-
— de terre , ^jcsr^\'^\i) r/kirmcs-ny (en beib. t^lc Cj_j ' nnin
ù-sah(
tcflard).
TOC r^^o
Toujours, *jO ddym^ \^ )0
iâymd.n (en berb. )-Vj1 cbilâ, i_V)V
Icbih't] .
Toulon ( v. de Fr. ) , (j J_»-^
Toiiloun .
Toupie (à jouer), ./i JW'
na h al ail .
Tour (s. f.), — i > hourdj ,
souma'ah. {f^. Fort, Minaret,
Phare.)
— haute, {f-''. Donjon.)
— de tourneur (s. in.), hj^
kharl , J» vs^ makliaratl.
— (circuit.) (/^. ce mot.)
Tourbillon, iij ne.jj'ah.
Tourelle,^ jj boiirydj, "S.^Lyi
bâchourah.
Tourment , 1^2^ djeour. {f^of.
Torture, Douleur.)
Il a Tourmenté, «^wVc addab.
— Au nom de Dieu ne me Toiu--
mentez pasi ^>^Â*yU A-U J'Ij
i, bi- liait a'iay-koum ma ta'd-
debou-ny cliy !
Il a Tourné (renversé) <^ — b.
qalab.
— (sur le tour) 1=*^ hharalt.
— (fait le tour), ,j^ daouar.
— (v n.)j'-5 dot;
TOI]
— Tourne !jji (en berl), ^j'
czz^-). ^
— Il s'est Tourné vers, \ \ ^JL^Su) !
c'ilcfett îlâ.
— Il s'est Tourné vors moi,
j\ vJI^naJi eltefett ilay-y.
Tourneur, islp. khorrâu. , pi.
^-wsUrL khorrâllyn.
Tourterelle, AjT'^ yammâm ;
,.'jj\S ^ dekr-oullah (mot à mol :
Souvenir de Dieu).
Il a Toussé , Jjtw sa' al.
Tout (en généralité), Jo koll ,
koul , >i-~Ç»- djemy', giiemy' (en
berbère sj*/! «M).
— Tout (en entier'. ^V-^K kâinel,
kâmil.
— J'ai compris Tout, 0^j,-^î'j'
iU==3 ënâ JeJiemt koll-hou.
— Tout homme, J^j Jj koll
radjel , ,.>-»*<-' ' J^ ^'o// cnsân.
Tous les hommes, v^O /^'jJl
en-nâss kolle-houm .
— Tout ce qui l^b kollc-mâ ^
U ^^ djemy' ma.
— Tout-à-coup, Ut 3 daghyâ ,
'.olL daghyâ. {V . Aussitôt , Sou-
dain , Subitement.)
— Tout-à-fait, ïkiJu bi-'l-mar-
rah, ^.JX-)'o bi-'l-kollyah. 'oAs> hel-
bct , J-v=i« nadfscl.
TKA
— Tout-ruissanl , , -iJ (lahd
JiCJ\ JsjUs) ildbclt c'I-koull.
— '■ Toutes les fois que , -^ — .-
kolle-mâ.
— Du Tout, JJOIj bl-l-koU.
— Tout choit ^y^^ dogliry.
Toutefois, ,.t^- Uikin. (Ployez
Cependant.)
Toux, iJA— so'lah, sc'c/ah, Jlxw
sou (il (eu berbère 0»»^.»^ tsous-
soiill , <Z^^^^ tckoufl).
— Quinte dç Toiix. ( Voyez
Quinte.)
Tkace, ji\ âthr, clhr, Ûjr, pi.
Ji dt/târ, âtsdr.
11 a Tracé , Jad. khall.
TbaddCteuk , J -iù naqqdl. {V.
Interprête.)
Traduction , J^-u neql. [J^'oy .
Interprétation.)
Il a Traduit, ,j^ ncqcl. {Vojr.
Il a Interprété.)
— en français, . .-~.~jji)lj Jjb
neqcl bi-'i-fran.<y.s.s .
— en arabe , '^^'j^ aarrab.
Trafic. {Voy. Co.m.merce.)
Il a Trafiqué, »=s-^ tadjar. {V
Il a Commercé.)
Tragique, ^_^ysr" mokhnyj.
Il a Trahi , ^j -^ k/idn.
541 • riiA
— il TliIiii,! , .\ Jsi. yekhouri.
I'rahison, w -^ k/iydiuh.
Il a Traîné, »:s. djarr, garr
— On ma Traiut'jiar lespiedsj
J^y c'jr?" iljiirrou-ny bc-ie-
Trait (liyne), ja::N. kliatt.
— (flèche), {V. ce mol.)
— Les langues des houuues
sont des Traits peiçaus, <JJ > —M
* .^ jivJl clsdii beny ' l-bachar
<chdm .
Il a Trait, <_,u-3. Iialab.
Il a Tr. mt ihi lait , v J.^ ludab.
— Il Traira , >._,.J^. yhalcb.
Traité (s. inasc), ^jZ^ <hart,
pi. ^jj^ cheroutl, chourouU. (K.
Convention.)
Il a Traité une affaire
bdf./iar.
— un malade, ^j'^ dâouû ,
dâouey.
— qut-'l(]n'uii avi'c honneur,
j-.;a3 faddal.
— .sans t'jjards, jij ^~*J
khntlab bc-ghnyr niicqer.
Traître, ^r -' -^. khàyn , pi.
.,'»J2L khcottân.
Trame (de tissciaiuP , ^j. *^
'nu'mah.
Il
TKA
— (toiiiplot), AJ jj zcrbah, zcr-
héh {V. Conspiration.)
Le Tranchant d'un sabre, iJ^L.
chefirah , chefiréh , ^ ^ w».; i A^s.
hadd ù-séyf.
Tranche, y^j^h qottaali, -^^y
bcrchah, lk>3 fatléh. {F'. Morceau.)
— de viande sans os, *3r-^il.5 S^v»
habrah Jé'-'l-lahm,
— de jambon , Asr^ ,^ iJjp
"— ^-? lL""^ berchali minn faklicl
meta hallouf.
Il a Tranché , s-^i qatta'a. ( /^.
11 a CorpÉ.)
Tranchée. [F". Fossé.)
Tranquille, ^ ^L^ rnousla-
rèy/i, ^jI» hdnj, ^j'jL» melânnj;
^y mertah. {F". Paisible.)
Il a Tranquillisé , -st ânnâ ,
ânney. [F. Il a Appaisé, Il a Pa-
cifié.)
Tranquillité, ^-rf-^ tes/cyn .
^^s> haoïtn, ^\s> licnah .
Transaction. {F. Accord.)
Transcription, ^^\i tensykli.
{F. Copie.) ^-
II a Transcrit, ^> neqel . [F.
Il a Copié. ^
Transe, ** hcmm , »jl^ qchd-
rah. (F. Epouvanté.)
54-2 n\K
Il a Transféré. {F. lia Trans-
porté.)
Il a Transgressé une loi.
p ^^'1 v^nJv» hatak és-c liera .
Transi, ^J|^ berdân, barddii.
{F. Froid.)
Il a Transigé , \jL^\ ùteoud.
{F'. Il s'est Accordé.)
Il a Transmis. {F. Il a Trans-
porté.)
Transmission. {F. Transport.)
Transparent , \4^ *^hâff.
Transplanté , J_^iua manqoul.
Il a Transplanté un arbre ,
S»-;s-^i \s.i neqel cs-chadjevali.
Transport, «UJb ncqléh, J-ii;
neql , J~^^ le/njjl , 'i-^v?'* rned/y-
bah , meguybéh.
— de passion , 5 .xL cheddéh .
— Fiais de Transport , .^'-^
sâkah .
Il a Transporté, iJju naqal ,
neqel , JJlJ naqqal.
— Il Transportera , J^, ycn-
qel , jJ-ftAJ. yeneqqel.
lia Traqué. (/^. lia Poursuivi.;
Travail, J. *^ clwuglwuL
choghl , i^A:à. khi d me h.
Il a Travaillé, JjCwI ëchtcghc!,
>„V:à. khadani , khedem.
rui:
— Il Travaillera, j»A:x-;'. yckhdem.
— Il aime mieux moiii ii de faim
que de Travailler , O^*^ ^H.
^Xsi.Yj Ç'jar-'u yorddâymout bi-'l-
djou ouc-lâ fekhdcm.
Traverse, ,_^ ou'ùour , ,_»y*
mourour.
Il a Traversé, ^-^ a'ada,
y» marr, ^-^-^J te'addâ , tcaddey,
— nue rivière , un i;ué , un
chemin, i^ a bar, a^î qalta'a.
— La rivière Traverse la ville ,
AJjJ^I ^jp-J. ^ly! cl-ouâd ycheqq
ël-medynch .
— Il Traversera, 'ys:^.. ydjouzz.
Traversin , S-Vzs-* mokhadduli ,
mokhaddih , i.y»»-k~. soullourrnyali,
>-\..»« Ja~.l uustourniynh.
TrÉblciiit, ^ ' fal;kh [F.
PiÉGE , Balance.)
Trèfle (piaule), Jij ncjlah.
Treillage de jardin, ^.'-^
djenâych.
Treille, ^J^,.f- t^'rjchy pi.
Ij ] yZ. a'rdych .
Treize, ^ic w-li tsela's-a'ach,
ijuJLi thlclha'rli : r^ ^'M thclâ-
ihah achcir, y^ w'-i-' ihrlâth-
a'char, »-i-£- >J>-'^-' t/icldl/n l-a't /irr.
543 TRE
TreizijLmi. , ^ 'J^i'j ihâlith
a' cher, (ft-m.) JLs, AiJlj thalilhét
a cher, ijJjb thcldth-ach.
Tremblant, r^ ) rd'cc/i, râ'ich '
Il a Tremblé, ^i — c. ra'ach,
àjc A l'rla'aih, Jji'.',! aUi'ud.
— Il Treml liera , , lix ^ yerach.
_\jtv yrla'd.
— La terre TriMiiMe, ^3,41 JJ^'
Iczelzel (fl-drd , ^f=i»" "-I^HV tezen-
zel û-ârd.
Tremblement , ^ — c» rc/'t// ,
re'ch {f. Trémoussement.)
— de Terre JV-'j zclzeUh, zclze-
lah, ^y\ zenzelck , zenzclah.
Tremecen (v. d'Afr.), y-^^A.'
Tlcniscnn , ,.>'— . Jj Tlemsdn,
w
J'elmessân , Telemsdn.
Il s'es^ Trémoussé , J>^^ hcze-
hezz, \j^' tchczzezz.
Trémoussement, V.jrV '''/""f.'--
Tremi'É, ^i~-j vic.ujy, ^ ^h.V*
mochaltrf.
Aller bi«Mi Trempé , kt -^
f/i /• riir.sfjy taycL.
Il a TRrMPK, Juji âiùcl , ^JU-
saqâ, saqr) , ^ j'-g-'" chatltif.
TnKNir, [.»;>'--' tscldisyiiy thlc-
ihyii, ihchiflnn.
- 1 I (iilf il yuï . ,.,-.' -^.'^ — :>. _.
i.iinhhcd ou-thcld(hyn.
IRE
544
TRI
— Trente et unième , ,^_\:=.)
jOJ-6j âhdf ou-tselâlsyn.
TliENTlÈME , j^fJ_ii3l Cl-diclâ-
■ tJiyn, cl-tsclâtsyn.
Il a TuÉPiGNÉ , s )_\J^ dabdab ,
.JL^srt hcliail.
— Il Trépignera, O-^^r^. ybchall
Très (marque du superlatif),
IJwS. djiddân^ ^Ix'u bil-ghâyah,
y.\p hclsyr, ^j -^ qdouy, ^Ls
qebâlch, qobâlah , ,^J»ÎJ^ bi'z-zcf,
JLs! âqbdlah , ï-^'j Vf bi-zyâdak.
{V. Fort.)
— Tu es un Très brave homme,
J'-i Aj> J.ÇS.. vjl^î ait redjol
mclyh qoiâlali.
— Très-bon, k-iT s ^.yb layeb
kclsyr, >0U3 ^-r^jy' iaycb qobâlah.
Trésor , j>S ko/iz, kanz, iJyL
khaznah , kliaznch , ^..^^--^^/iickseb
Trésor I e r , ,1 ^jj:L hhazendâr,
khaznaddr , ^^KiyL khaznâdjy.
{V . Caissier.)
Tressaillement. {F . Tremble-
ment , Frémissement.)
Il a Tressailli. {V . lia Frémi,
Il a Tremblé, il s'est Trémoussé.)
Tresse, vft.^ defi\ <i.X«is. hebkuh.
— tic ch(!vcnx , <i.^^2v lioinniah ,
uu.i daonnbch , ^ •.-^.^•^ dafyrnli ,
^J^ dafyrch, pi. vJ.liia dcfdyr;
^.-^^djcdylé/i ,iA. Jjj-^9- djedâyl.
— Fabricant de 'l'ressrs, ^^Ia.
habbâk, pi. ^ '^^■^,^ habbâkyn.
Il a Tressé , ^i^:i5 dafar.
— Il Tressera , j.JUa> ydfcr.
Trêve, w^^s-'t 13 .^l^ mchc-
lali dcl-harb, iJ -\a hcdnah, hednéh.
Triangle, ^Ji^ — .UU melscllcls ,
methcllcth.
Tribade, .^ii2wU.^ niassâhaqafi,
sahâqah .
.31.
Tribord, Ù^^ fcflâlak, < ^W
'^^'''"^^ (vT:Vy?. ^jdiib yinyii cl-mcr-
kcb, v._„^5\y3l f-bl» (^,y:^l V^V-
d]âneb ci-yeniyii meta éi-mcrkeb,
^^j'^ I .->.-J »» qorydor ù'I-'yemyn ,
(^;Vj-y' Ç-'^ j_jAJj_ji koiiryduur
met a' cl-yetnyii.
Tribu, .^J— j qabylah, qabyléh.,
pi. Jj.-3 qobâyl; ^ ^jS' ordy,
h^ scbt , .^ — ÂjOs tâyfch. pi.
^__^}yo louâyf.
Tribunal, àyXsr* mahekamah .,
niahkcniali, malikeincli, lualikamch.,
►»vls-* mcdjelcss^ mcdfeliss, mc-
;;lcss, mcgtiss, ^ ^ chera' .
— de commerce, ii..lJiJl y A) A
nrbâb cl-qcblali , \-^\ ï'--tt3 qod-
lâl-cl-bchâr.
- 11 a eu un procès au Tribu-
TRI 54b
nal, p JJ! ^ «.^'^ Ichâs.fcin f)
's-cherâ.
Tribdne.(/^. Chaiue, Estkade.)
Tribdt, i^j.» mouddéli , ^J V^
djczyth, J^^ dommch. (/''. Impôt.)
Trictrac, àjyo taoulali.
Il a TiuÉ, V~o myyezz, -
naqqâ , {F'. Il a Choisi.)
TilKVAIRE, JjJJ tlioiilâlhy.
Triomphe. (/^. Victoire.)
lia Triomphé. (^. lia Vaincu.)
Tripes, 5,'.:) doitârah, JalsL, .fc
qâtl,jsjs\sr^sakhâllir.{y. Boyau.)
Triple, ^^ j'jua! ^-Li thclâ-
thch addaaf. {^V . Trinaiue )
Tripoli (v. de Syrie), --.uLLl
Aurâblis , (j-Jj ' Y^ Tarâbolouss ,
jl.iJ I ^r^ I H2 Taiâboloss ù- Châin .
— [y. d'Afrique), v«^^iJi3 1 -Jj LL
Tarâbolouss Û-G!iarb^ vJjlL T'a
Triste, .>_j ^jU magmoan ,
j-i= -sr ) '4 — J ->to dâvq ël-khâtlr,
dcycq cl-khatlcr. [^V . Chagrin.)
— Il a été Triste. {F. Il sVst
Attristé.)
Tristesse, Js-sr' I iï)'.^ "'4^'-
qcl é'I-khâltcr, v_^JLaJ 1 'i^}^^ dâyqcl
c'I-qalb (m. à m. rcsssrrrcmcnt du
cœur), {F". Chagrin , Spleen.)
Trituration. {F. Brovement.)
Il a Trituré. [F. Il a Brové.)
r!\o
Troc. {F. Echange.)
Trois, ijhL iscldlsah^ llie/âihé/i,
ihiclhah (féni.), v^-îiJ ihelâth.
— Trois quarts, <> i ^\ w^o
ihclâlh M>da ,
M:
c
llielâth
rabâa .
— Trois cents , -iJ.V^ ihcldth-
mdych, thclâls-méj-ah , ^ v^iL
thclth-myeh, llicllh-myah .
— Trois mille , .^ i-VT O^
thclâth ^âf.
— Trois à Trois , waJ O-o
thalâth-lhaldlh.
Troisième, v,i^'u' ihâlifh, tsd-
lels, thâleth, tsâlcts; (fém.) ^'j
thaïe thch , tsâlelsah ( eu berbère
<jj-lj iT^.j "";'-f-^ tsclâtsuh).
Trombe, .)-^J^ toufdn. {Foy.
FoilRBILI-ON. )
Trompe d'éléphant -^y^ kharicm.
— d'insecte. ^^CXo iiink.
Il a Trompé , ip^- & ghdc/iy
laS ghaouacli, (. » -^ kfidn, _^ — J',
zelbah, ff—^) zcllni , ^uj zcbelch.
{Voyez lia Abusé.)
— Il Trompera . ^J V. yczbc-
Icli, ^j^_ y zelbah , M^y^, yzelba' .
— Il s'est Troni])!', iîlc ^halolt.
{y. Il a KuRK, Il s'est Abuse.)
— 11 se Tromiiera, M>j yghl,-)it.
TRO 546 TRO
— Qui Trompe pour une a.'i-\ gueder, ijsr*^] ^jj'-~> sdq cs-cha^
guille, Trompera pour un cha-\djerah. (F". Arbre, Tige.}
meau, j_j3rJ. 8^^^' j^js-?. ^i.3!j Tronçon, {F. Tranche^
jj^sr' I ^ allazf fdjoun ff- l-îbrch,
ydjoun ff'l-djernel.
— L'un de nous se Trompe ,
.»U:.l& U^ A^ij ouâhed min-nâ
schaltân .
Tromperie, ^i^ ghouch, iJ-^
khyânéh, khyânah. {V. Perfidie,
Ruse.)
Trompeur , ij^^ ghâch. ( /^.
Traître, PïRrrDE , Rosé.)
Trompette ,va5j nefyr, i. — '"'jj
zernah , ^j — J houq , pi. j^'^'
dbouâq.
— (eelui qui sonne de la Trom-
pette), /3-?^V' V^) dâreb be-'l-
bouq , i'<y<^ bcnuâq, baououaq, ,'.i>
«"#«'•» ^^JJ ^-^''^àdjy.
— Il a sonné de la Trompette ,
a ftj u \_^)-Cï> darab be-'l-bouq .
— Fanfare de Trompettes, i-'_^
uoubah^ noubéh, i/^yf^ iJji noubéi
cl-bouq.
— On a joué pour lui une fan-
fare de Trompettes, ^^<i\ J 'j^ ►-^
aaJb darabou le-ho én-noubah
bi—'l-bouq; j-JÙ'lj <j.;^Jl u \^ yis
darabou. le-ho én-noubah be-'n-nefyr.
Tronc d'arbre, ,J-;i- (Ijcdcr.
Trône (siège royal), ç~m- ^
koursy, vJl^.sr' takht, A-sL^aj mos-
tabch , mastabah^ pi. 0''-v-!=_.^Ji^
mestabât, v,.,^.:? '-o/s messâlleh j ^i> ^i
a'rch, sjX_yl w)_ y^ seryv cL-imdh ,
\ UaL«] j yi.^ nianbar c's-soultân.
— (royauté.) [f-^. ce mot.)
Tnop, i«Xi kelsyr, ►iil âklhar,
Ajj; zâyd , 8.5'J jJ he-zyudah.
Ne dis pas Trop de paroles,
tu t'attirerais le mépris de ceux
qui te connaîtraient, »~ii .^OY
^iX-_o^,U* ^^i^^ AO! là
tckonn kcthyr él-kelâm fa-yahqirou-k
moarcfy-k.
Il a Troqoé. {V. Il a Echangé.)
Trot, J-S^» hcrql , j~^j^^ Ic-
hefqyl, iH^^"*" sahq.
Il a Trotté, J-K* herqel , ip^
khadd, «L- i-«r, l^"^^^^*^ sahaq.
Il Trottera , J-^ i^J yeherqel ,
Trou , .^,^aj neqb , pi. i^_^'Jij
ncqâh^ iJy thouqbah, i*»^ nokhs,
pi. ^^Is^ 1 c«A-Aa.>-. (/^.Ouverture.)
Trouble, ^l^^-' IcUilyll, pi.
I:j_^!:isJ ickhlâoaylt. [V. Mélange,
TRO
DiscoKDt, Dissension , Sédiiion.;
TaoïBM:. ,_W-j mohudder.
Il a TiioL'CLÉ, .«.x-~' sedjcss,
tJO kaddar.
Il a Tuout, ^_^Ji.' tlmqab , /j«-
(/o/a (/^. Il alPERCÉ. '
— Il Trouera, w-^". rthqob.
Troupl, ^'—'j-^ scrb, pi. s '\^\
ésrdh.
— de voleurs, *;V''|^ "^.r^ ^^''~
bét harâmyéh.
— de soldats , , r;Vr^ djych, pi.
ipiy^ djyouc/i.
Tbodpeau , 1> -i , raâfah, iJ.-
doulah .
— de {jios bétail, y 'J bâqer.
— de menu bétail , ^ >yo
dâjn, *1& ghanam.
Trousseao de mariée, jv — ^
djehâz.
Il a Trouvé, 'ji3 laqd , ^ — 3
laqâ, laqcj-, Asvj. oudjed , ougucd,
>^^<'w3 sâb.
— Il Tioiivira , çi~'_ y^^V'
Aar:. yedjed, ydjed, \ .x^ yessyb,
Jo- <J youdjed.
— Je ue l'ai pas Tiou\ i- ,
^ il.\SLl 'wo nid laqeyt-ho-tliY-
— Il ne l'a pas Trouvé, ^t^^^ U
mu oudjed-o-ch.
— Pourquoi te Trouves-tu iii!"
547 TUH
-^ ^^L>i.^ ^^ l-t'y /lassclt hcnd .'
— On y Trouvi' de l'eau,
S-*rv».j i^' "^ i^^ fy-hi mouyéli
moiidjoudch (en berbère .«j! >!
ij J lT^..^ ^^^dn dy.is doudmân.)
■ — Couuucnt Trouvez- vous cela?
|XJ jl'li-* ^/ hyf hadd bân
le- kouni ?
Truelll , .^ 'yi>. djcrmali ,
Ju-,ji.« rncllassali, mouUassa/t,.,.^^,»
iiKeclili, liJixl* mald'aqah, rnclaaqnh,
i. — ijXA mogharfah , moghref.ih ,
^> j.ji.M*« mesfaryn.
Trlffes, iK'^y toiirjdss.
Thdie, SJ>^çJ IsamoudaJi, iyjj^
khanzyréh , khanzyrali , isSs^. ha-
loiifah .
Truxillo (v. d'Ksp.), ->J^»^
TourdjcUah, i^ -^y Tourdjâlah .
Tsemad (station en Afriq.), i'-yi-M
él-Tscmâd.
Tuariks (peuplades d'Afrique),
^ , \y Tdiidrcq , Toudriq.
Il s'est Tu , w -V- sakatl.
— Tais-loi! vJl,-.X— I ôskoiilt.'
— TaisiZ-vousI iy>^ — ^1 vskotou.
— Il se Taira , vjl^>— j yskuiii:.
TuAT (villa^;e d'Afr.) , oljl'l
cl- Toudl.
Tuor. (/'. T( YAU.)
TUR 548
Tcl>ÉLA (V. d'EspO A V-^'
Toutlylah.
Tt;É, J oLi qalyl, pi. "^
qoutalâ; Jy^^ maqtoul.
Il a Tdé , JaJ qatal.
TcERiE de bestiaux , i Vf^ '"'^~
djezzar, ÏjVF^ modjezzarah, ^ -^
madbah. {V Boucherie.)
TcGGOcRT (v. d'Afi-.), <OjJij" To-
qort, Toqourt , ^JLj ^Sii Togourt.
Te ILE, ^y>y qannoud.
TdMBOCTOC. (/^. TlMBOKTOC.)
TcMEDR, -^s^ nefekhah. {V .
Enflure, Abcès.)
Tumulte, ^-LJ. ghouchah ,
'ijLjL chouchcrah, j^.j^ Ichzyz.
{V. Désordre, Bruit, Sédition.)
TcNis (v. d'Af.), ^^i Touncss.
TcHBAN , i^a'^si i'mârnch, e'mâ-
mah, amâinah , pi. *:>.->* amâym,
, I .
e'mâym; à^ j-^ cJierbyah, i^'-:-
chachyah , [J^^j^ tarbouch.
— barbnresqup, "i^J^ chcddah.
— Toqne du Tuiban , ^^J
qâoiiq. {V. Toque, Bonnet. j
— Bout du Turban pendant
derrière la tète, i-i& a'aebah, \:'^s,
adcbah.
Turbot , ^^-^j' qouhaa.
TuRK , ^^V Intir.i, pi. ^JJ yi
âlrdh ;
tnurJ\y ,
IJ
o^X- o !-■
TYR
mânly, o'smanly. {V . Ottoman.)
TuRKESTAN ( tontréc d'Asie ) ,
1,, ^ ■. _, , _,
.^'-\*»0 p 1 ourkeslan.
Turquie ( empire et contrés ),
^j !C3I :>% belâd CL-Iourk,
.jf\yi\ <^C_U moidk él-Atrâk,
.,'-*ic Jl v^vJ^ moulk al Otsmân,
i.v!LvjJ! IJjAJ! cd-doulét él-Ots-
mallyéh.
— Blé de Turquie. (/^. MVis.)
Tuteur, Sy3 onkyl , pi. J5j!
ôkelâ
Tutie (mat. chimique), i-^y
loutyah, toutych, ^^y loulyâ.
Tt TAO , /woji'v5 qddoius. {V.
Canal.)
— de cheminée, <^A.iA>.> mo-
dakhnah.
— de pipe, '_.^yis3 qaddyb.
Ttbat (n. de 1.). {V . Tibat.)
TyR (v. de Svr.), ^ a^^ Soin:
Tyran, ^^ -f f^dgky, J^^ dâ-
lem, zâlem^ c!^ ^ làghy, j>^ — -à
dellâm, zcllâm. (/^.Oppresseur.)
— Dieu maudit les Tyrans,
^,.Vy)'Ji)! ^U ii-M j^,x) la an Allah
a' là ez zâlcmyn.
Tyrannie, J~o doulm, zotdm ,
JlJio meddâlem. (Y. Oppression.)
Il a Tyrannisé, JJs dalam, za-
Inm (/^. Il a Opprime.)
549
u.
U , le sou de celte leUre n'exislei
pas daus le langage arabe : lors-
qu'il a adopté quelque mot d'uiici
langue étraugère où celte lettre se
trouve, il la reuiplace toujours par
le sou ou (_j ) : A oyez ci-après
l'arlicle W.
L'beda (v. d'Esp.),5-\j! OuùJah.
Ulcère, -OU^ JoummâlaJi , pi.
^J-j -j^ demâmcl ; i^^ demie /i .
^ ^ qarhch (en berb. w^ — ***-,"^y
Isyrnmyst). (/-'' AbcÈs.)
— au doigt. (Z-^. Panaris.;
Llcéré, ~jt^ mcqroult , ^_.^
Il a LTicÉRi':, ^j3 qarali.
TJltérieir. ( f^'. Postérieur ,
FUTUK.)
Ulcg-Beg, ^.^Vu *^ ' OuLiugh-
Bcjg. ^
Un, -.jiî^'j otuVicd (en berbère
.\^ ycoticnn , yuiicnn , ^l• ouân ,
,^\j j'ân, ycân); féin. SA^U onâ-
tiidch, CX-^\ clidû (eu berbère
sJltji youcll , 'Jl^ — î J yânt , nO -J.
yd!,ycât.)
— Vingt et Un, tit^nle cl lu ,
quarante et L n , etc. (/^. A i.nct ,
TrE.NTE , Ql AKAXTE, etc.)
— Cent - Un , J a.'. * A~«
inych ou - oudlièd { en berbère
«b Ajjj mycl-ydii, «jJ jj'-» miyah-
yuucnn.)
Un à nu, :Aci.U -^-^«.L alldlicd-
ouahcddn.
— Quelqu'un {F. QuLLcjtE.'l
— Quelques-Uns d'eux , ♦^-^^J
hadd-liouin.
— Quelques - Unes d'elles ,
l^^^i^J ba'dd-lid.
— Une fois, 3f .j inarrali,
SJ* :5.!. ïfV inarrah oudhedafi ,
SAsklfc i.' kJ iwtiùa/i oiidlicdah (eu
berb. \^ ïw» i>ian\,li youcrut).
— Une fois que, W la ni nui ,
«0 .51 iz-hàn.
— Un pi'ii . ^ -^ clioiiycli (en
bi'ibère ik__.' «-1 » huuya i , ^, •-''
dchouyah). (U. Peu.)
— L'Un «'l l'anlre. (A'. AutPiE.)
— J eu eiivtii.u l u à Alger, cl
1 .IMtlC \ ()i;ill , A ''*■■■ ♦>X:vlj
UNI 550
hoiun neba'tse-ho li-'I-Djczâjr^ ou-
âkher-houm li-Ouahrân,
— Ils se sont injuiics l'Un l'autre,
^i,cax> çW \ytS^ cJiettemoû a la
UNI
ba'add-houm
— Ils sont mécontens l'Un de
l'autre, a^-^ ^-^ ^jk.^^ ^»^'^
hhattr-houin messaoub minnba^add-
houm
(JlJ:*. ouyss mi'fuk yonenn,. ( /^.
Cent-unième.;
UniforxMe (adj.), ^^-^ mes-
sâoiiy. {V . Semblable.)
— Ils sont Uniformes dans leurs
habilleinens, *^*"-lj J-^ç^ ** lioiun
ka-mthel bc-libs-houm.
Uniformément, |_j' . sâouâ,
J *• Lî sâouâ-sâoiiâ.
^Ils se sont tués les Uns lesj LTniformité, i t^t, chcbchah ,
autres, >a*J ♦^'-^^^ ^aA:! énqate-^ly^^ tessaoujah, tessaouych.
îoÛbadd-houmbaad.{r. Autre.) ^^^^^"^ (jonction), [r. ce mot.)
UI4ANIMEMENT , J^-^^ ^^ j " (^^O" aCCOld) , ^U^l rJ/Vi
J' ' ^/ „.,„/^^ ma. lfrfimn\ .Slrs-* 1 itphrîfl (V
ma, igtimâ', .>lsr^i itehâd {V.
Accord , Amitié , Alliance. (
I
;jo.
be-djemy' él-ouafâq
Uni (joint), {f^. ce mot.)
— (aplani) , i^V momc//ej.»- , Unique, J.^ 1 a//a^, fém
, . " , \ihdâ, ^jSu> moufered, mofred, -^~3m|
"-V^ ^ -r- !o«aA,'^. (^. Seul.)
ma ouett , ^j:i^>^ meslouy, leiu., " . .
"^ 1 — Dieu est le dieu Unique ,
_ Jo.lj iij\ Allah ouâhed, J0..I »iJ
» •• t ,Tr Tt \\ -^llali âhad.
na am, J_^>wo masqoul. (F . l'OLi . )
Ti TT f\ • ■ ^\ f r/- „,. ..,^f \ Unitaire, iC.5' s^ moliâdr,
lia Uni (iiajomt). (r . ce mot.;j j »-.- ./ '
(a a aplani), ^_£j*~.l estaoua, w" ^ .'
iJ^X*«.* mestouyah
— (poli), **J^ mena' cm , //Jc
-JU melless, hjs. aouatt. {V. Il a
Aplam.)
— (il a poli.) (/^. ce mot.)
Vingt Unième , Trente Unième.
{V. Vingt, Trente, etc.)
— Cent Unième, 'i---' j o-'-^»-'
àhdy ou-myéh (en berb. iJ,U ^j-^l^
Unité , -\^_y touahyd.
L'Univers, '-j-Oi cd-dounyâ ,
éd- denyâ , l •Jj -^ ' éd- dounyd,
xjJu! cd-dounyah.
— L'Univers habitable, ijj^*.J\
el-maamoiirah
L'Universalité, l^.vlxJt cl-kol-
ISA
551
IITI
lyeh, -^b i*^v^ iljciiKi'ut l;olle-lid,
^yo ^Xs^ iljcmelch Jcol/yc/i.
— ilrs liommcs, ^^^ ..0 i i ■^30^
(Ijcmhour cii-niUs.
Universel, -o holly, ft'in.
i.Oo' /cnl/yp/i, kollyah.
('\iveusi:lx.eme.nt , 'Jb kollydn.
L'RANOGRAPHIt, >J:,\_U. 1 j5^3 Zlkr
e'I-fclch, ^jsr^ I i'^j^ fchrc.isét fl-
nccljoiim , Jekressét él-ncgoum, Jj
^\jp\ zydj d-keouâkcb. ^
Urbanité. {P^. Civilité.)
UbÊtre , Jj~l (^P ^''"7 ^^~
boul. (^. Yerge.)
Urgence, J-st^ a'djel. (7"-^. Be-
soin.)
Urgent, J-s*: hc-adjel (/-^.
?<ÉCESSAIRi:.)
Urine, ^o-i. chokh, ~ -i< chdkh,
J .J ia/, ,'•-' Z-o»/ f en berbère
\l.îyoi iybizddii).
— Rétention d'Urine. (/^.Ré-
tention , Strangcrie, Dysdrie.)
Il a Urini':, -i'~. chakh.{F. il a
Pissé.)
Ls. (/^. CoDTLME, ( .SA(^i:.;
— Suivant les Us et coutumes ,
^juaJ ij ï^U J^ «7J u'âdél on-
él-qaoadnyn.
I^sage (utilit»'-) /
mot.)
— (coutume). '/'^. ce mot.)
— C'e^t rUsa[;e, 5.)'jJ! SJj> /(«-
dak cl-aâdch.
UsBECKS (n. de peuples}, .^C",^V
d-Ouzbck.
Usé (vieux), (^j^ mclboiiss ,
*).ji qadym , J'Js.> Z-a/Za/.
Il a Usé (v. a.) ^^^ (/erf.f^.
— II a Usé de (il s'est servi) ,
J^wl cstaamel, aJC» meta a.
Usine. {F. Manlfactlre, .Ate-
lier.)
Ustensile. (/^. Odtil, Instbd-
MENT, Vase, "\Iecble.)
Usuel , .i'iju» mi'tâd.
Usure, u. rebâ.
USURIIR, b^M v._..OwL» sdttfb
cr-rebâ.
UsuHPATiON, ^^ icmlyk.
lia Usdrpé ( un(^ propriété),
..^Cly)" icmcllck
— un titre; JUaj" tcdaa le-bo.
— Qui Usurpe le titre de pro-
phète, c~^ motanabby .
Frère Utérin , ^^^-slL chaqyq.
— SœurUtérine, iJ^'J^ ihaqyqaJt.
Utérus. (Z-^. Ventre, ÎM \ ni- k
Utile, >iJ j i,nfc.
V . -
— Il a ('le l tilc, «iJU najti'o.
V, • •
Utilité , »-AJ nrfa, ./-.xij ?/?-
/^l'oA. (F PlU.FIT.)
652
y.
V , l'équivalent de cette lettre
française n'existe pas dans ralj)ha-
bet arabe ; cependant les Turcs et
les Persans donnent cette pronon-
ciation au Ji^aw (j ) dans les
mots qu'ils ont empruntés de la
langue arabe {F". W.)
Il Va, ~!j râh , râha , jlj_jft
houe râyh ,
^'
llx>^ houe mâchy.
{F. Il est Allé.)
— Va! (inip.) ^j
ronli! -Avol emchy !
— Où Va-t-il? _^^a ^^.'i ^\j
roiihl ~-ji
râha fëyn houe ?
— Où Vas-tu ?
5
>.'i
rouh fepi ? ^i}j OUj 1 ^j}\3 fc'yn
ënt râfh? (en b. ^cs.j ^j ^i -\j|^ji
ârouâyd âdterouhèd ? )
— Je Vais à Alger, ^ T^y4
^!)}^ kcyârouh fy Djczâyr (en
berb. j.-''jsr^l y~^ Wj,^) adrouhâ
gJiâr cl -Djczâyr).
— Je Vais à Alexandrie, r^^^j-^
AJ, JjLX^i Ji ncrouh ilâ hkan-
deryéh.
\acance, iJ'JaJ battâléh.
Vacarme., ^^-^.^^ syâh (Foyez
Tapage, Tumulte , Bruit, etc.)
Vache , 8 ». — h baqnrali, haqrah,
hegrah, pi. «Ouij baqarât, begrât
(en berbère vJU*-^jÀj tcfounest).
— Le Ventre de la Vache (n. de
lieu en Egypte), ïJL.M ^^i) Batn
el-baqarah.
Il a Vacillé, jj. — .^J tchezzezz ,
^'Js tâf. (F. Il a Chancelé.)
Vagabond, v.ji hâym, <^-^}-^
sâyb, ^.^ sâyli , v >.'j> hârcb
Vague (flot), ^y maadj, moudj.
{F. Flot.) ^
Vaillance. (/^. Couuage. ^
Vaillant, f-'^'^ ^^^"'"(//'j '^"^t-'-
°-;<j'. (/^. Courageux.)
Vain (inutile). {^F . ce mot.)
— (orgueilleux). (/^. ce mot.)
Vaincu, «^-^j — i*--» maghloub,
►^«X» mohasscr, ,_^**A^ jnaksour.
Il a Vaincu , >^_Jj:^ ghalab, j^
qahar,j*>S kassar.
— Il a été Vaincu, \».,u*J/ cvi-
ghalcb, y.'^S^i] Cfihesser.
Vainqueur, '«.^jW ghâ^cb, ^j^y
mansour, ,^'y^ s^^~:)'> *^^ moz-
zaffer
VAL 553
S'AISSEAI', jJ^-'^ ^luilyvun y pi
\ AI.
i-ri.-^ ^/i(-/6Û7i (V'tyfc Navire).
— marchand, de charge, de
transport, aLv-w w^f^o merkch
hatitiéh.
— <ie ;;uorre, i^\==:ij3 Jergàt-
tali , >~'j- =^ ^^ — - r-' merkcb
huro.
— l'olit \ aisseau, / ^ -i=- Ijut-
tâth (d'où le fr. pataclte).
— Capitaine de Vaisseau {J oy.
CAi'lTAINE\
Vaisselle, Jl âlch , àlali, pi.
\^4.. âlàt ; ^^^ àoua'ye'fi , vji
ânà, i-ji dityélt, pi. _•" j àuuùny
{Voyez MtUBLEs, Ustensiles).
— de terre , j s:^ fekhâr {J'oy.
Pot, Plat, Assiette, Ecuellej.
— de métal, ,.^''i J= tuiaân (/-'.
Maumite, CHAuniEni:, Cafe-
tière).
Valable , _^ ^^ saliyli ,
j^UiLlo mot(iiil l el , i^j~^-- nKtijfjuul
i^ oy. Co>VLNAELE^.
— Colle excuse esl Nalablc,
Ass_i-'
b-'-
,\\
SJJ^ Jiadali êl-c'drali ' )
mottjalbeluli.
— .M..lif Valable, v^
. î^-^""' selich rnos/tjfnii/.
Nalence (ville d'Ksp.) , A-
Bahmsyah , Bcleiisyali .
Valet, J-v.i Uuuldiim , Lhod-
(lûm, v-.\-< Utadym{royci\)^-
MESTIQLE).
— à gaf;cs, i^lj *.<.\^ Uia-
tJyrn li-l-kcrà.
— de thamljrc, .t^K-Sfur-
râch.
— décurie, , ~.' v^ sày\ 'en
berbère jT^ij^l aazr)), {l'oy. Pa-
lefremer).
Valeur (courage). (K. ce moi,.
— (prix), j*^ sc'er, i^ qey-
nirfi , i^^' Isemenn , i/icmri , tjy^
liiiq'j.
— Chose de peu <ie Valeur,
ilaSA^'..:^ fiàrJj\//i (^(ilyliiJi , luïguèh
qalylèli.
— Rendez-nous nos marchan-
dises ou leur Valeur, — -' 'j-i
-'fi2«- ji U_1*L- reddud le- ml Sf-
la'at-nâ ûou haqqe lia.
— Treize aunes de dup , à
quatre piastres latine, font une
Valeur de cinquanle-deu.\ pias-
tres, ►3U-J ^^ i.j ? J' • •^-*-'
tselùtliu chde/à' mclj , bc sc'créd-
derâ' âria ryàlàl, yuudjel) liuqift-
liuum khamsyii lyâl onryàlr) tt.
^ \i,l I)!. , |.i .? i/àdrr.
70
VAN ■ 554
VALLAI)OLTD(v.d'Esp.),-^Jj'"^ 1
Belâd-'juelyd. j
Vallée, Vall<jjS , ^-^1» ouddy,
pi, ]^J àoudâ, Sudà ; i^^ cho'o-
fnih , cha'abah.
1 1 a Valu , j^- saouâ.
— !1 Vaudra, ^i*^-. yssaouy,
yssouy, yessoud , yssoud.
— 11 Vaut, L»«..i keyssouâ.
— Cela Vaut dix médins ,
i.Az3 ijLs. ^^-^;, J-5 dol yssoud
a^cherah faddah.
— Le blé Vaut quinze piastres,
\'j . wiju^o.^ ''***^. .^^' êl-qa-
mèh yssuiiâ khamst- a'ch ryâl ,
Jl) , j.i.c ï~.5=- ijx^ ^Sii\ êl-qa-
mèh se'cr-ho khamsct-a'cherryâL
Van , ^^j-^ mrdiy, Jj^t ghar-
bel, ghirbel (d'où le (r. crible),
^i_*/>a..> masnuff, -"-^^ ^^ mod-
lâyafi, medrâyéh.
Vanitiî, ijs^ fekhrali , js^
fahfir (/^'oy. OrgUEIL).
Il a VatîTSÉ, ij^ dard.
— II Vannera , Cj Jj ydiy-
Vanneau, J=— --f bybait.
Vannier , J^ scl/àl, y_^'U^
VEC
vharâhly ^ ,:^^.so.=s. halfàdjy.
\\ s'est Vante, _^s^-' tefak-
kher.
VaNTERFE {Foy. \ AN1TE).
Vapeur, \y>}iaouâ, . X,.^de-
bâb , dabâh , ^ srf bekitâr [Voyez
Exhalaison, Air, Brouillard).
Variation, J-x^" tebeddil (T.
Changement).
lia Varié (Fo/. 11 a Changé).
— (v. n.) , JiJ tebeddel.
— Toute chose Varie suivant
les lieux, ii -le- J-V>:._ï Jl. J^
^^^j^\ koll chy ietbeddell a' la
(jiidd êl-muuâdde'.
Vase (s. m.), -&^ oua'ay, pi.
.^^cjl àou'uyah, âouayéh; ^\
dnyéh, pi. vJl.'-^' ânyâl.
— (s. f.), {foyez Limon).
— de nuit, ^>-*t.^.=sr* mehibsah
{Voyez Pot de chambre).
Vaste, ^^^'/a— 'j ouâssè' qaouy
[Foy. Large , Immense).
Vautour , ij}^^a=^ hedilâyah ,
i.»tJ nesr, nisr, nesser, pl.^.*^) êti-
sour, \y>^ noiissour.
Veau, J-?^ a'adjel, a'gucl,
p!. j^sr- oudjaxil, otis^oul, ^_^.j'j
oukry/{en herb. tj->-.' ' dgaridour,
pi. ^.^JJ|'^^} îyguendourcnn).
— Viande de Veau, J^*^l i-5>=^
lahm dê-'l-a\ljcl.
11 a VÉCU, / ji'-a a'Ach, ,c=>-
hayd.
1 — Qui veut Vivre tranquille
vi:n
555
N K^
lioit \ i\ 10 à Tocaii (Ion hnninics , — Le i i/ .'.e Vend ilciix eciis le
^KÏ-J^'i 'Jl— À-«J .J -i-J ,.»•• boisseau, ..w.i^.Vlj a._I_.:j *. Jt
' ^' -^ ^.l_.v_:jl ^.' ■^—'^j^' êr-rouzz)cll>)ya' he-chqout-
nieiin yrliù ànii yayrh sùlcnuiu Iryn cl àrilrh.
fa-lylferied menu ni-nàss sànirti'ni.
c
— I^emée qui se Vend Lion,
^A*«. , .^jN luiiumâr es soiuj inri,
à m. I allier du niarclie).
\' K^ IN E L X ( f'oy. \ IN I M EU X) .
>ÉNl.UMiLE, VlNÉRK, ^j.s^
muliiilcrcm , jij.~- mou<i(jqer.
VeNEHATION, ^j ouijr.r, uiieqr
{Fuyez Respect).
H a Yen EUE, ,Pj ottar/qar (V.
Veine, , ';»'►- / /</, pi. , ^'«^^ , ,, ,>
^jpj /' V C' "! 11 a Respecté).
Végétal, yL) nc//à/y.
végétatif, .^-^..^ manrilclt.
VÉGÉTATION, C_-l^ nrhiitl.
Il a VlGETE, v^'wj nrheil.
VÉUEMENCK, ÏJ^^ i.hiddéh.
VehEMENI-, -V-Vl chedyd.
Il a Veillé, ^-^ sahar, j.~i;«j'
l'nlcl'Uii
ou ruuq
A ELEZ ville d'Afiiq.) , / --^'-J
Jjàdis.
^'ELOURS, •i>iJ=3 quUlfah , qat-
tvféh, iiJiî qaddyfuh.
^ KLU , ^J Lxi- thii'iiràny.
Vendange, iili qutfah, qat-
jrh, ^^J^ qelf, ^^JiJ qeUàJ.
Il a NlNOANGé, ,^^_^ quttdj.
VI-^DANGLUU, , '^\^iS qattàf.
VenDUEUI, a.-.,v.>c-J| ,y yom él-
djcunid ah , youm cl-guema'uli ,
Mium él-^ouniu'afi , ^.s^à^\ cl-
'//ounia ah , él-gou m a 'ah .
Il a Vendu , ^^ hâa', ,«—-—•
heya'.
- Il s'est Vendu, *- — j Ubyya\
11 a >ENGE, JL'_jl énieqem.
— Il sest Vengé , «i_-._l^I ês-
tariqrm.
— Je me Vengerai de l'olfront
nu il ma fail , .ii i^ ♦;_-..<:^|
èsienqiin rnin ho a la êl-ia }itah
àlldzy-iahliiis-ny.
Vengeance,
i<sA_' neqmeh.
Venimeux ,
sàmm.
Venin , ♦— srrnm.
I
VlMsEfv. <r Italie), i-?."'^ hrr.-
deqyahy Jiendeqyrh.
VeTTIIEN, _îJC' Intdeqy.
— '' intiqcipi ,
-i
irnimy, >v-.
VKiN
Vent, ^j rjhJi, pl.-Vj 'jà^^i
!^ tiaoua.
— contraire, 2 A3 ,.U ^!^, ryhli
a* la qadcJéli.
— Lon , favorable , V'?.-^ -^J
ryhh tayeh.
— violent , -^
dyd^ ^ ^^U ^ . 7)//// ctWssif.
C
— Le Yen l d'es t , ^9;-^- cJierqy,
charqy.
— (lu nord {l'oyez ]Nord).
— de l'ouest {Voyez OuEsl).
— du midi ou du sud , ^^
chyly, çlx^ iJJenouljy {V. Svï) y
Midi).
— du nord-est, ^i\j> berràny
{T'oyez NcRCj.
— du sud-est {Voyci Sud}.
— du nord-ouest, ij^j--' cherch
{T'oy. jNord).
— du sud-ouest {Voyez Sud),
— Il fait beaucoup de Vent ,
^»5 .>^-\J ^_\ ryhh biekuuii qciouy. \
— Le \ eut s'est apaisé, vji^J^
556 A EN
— La Yenle va bien , iJi^
,-''.=s. suuq hàmy {\\\. à ni. le a3ar
elle esl cliaud).
— La Vente va mal ij^^^'f ^ ^
kesscid kehyr.
VtlSTUE, (^fi=J lotii, latn , pi.
>tti2j boiloiin; ,.w^-- ^e^fn (d'où le
mot fr. bedaine), (en berb. i^»^x)
iaabboudd, pi. ^Js^-Jt-e tii\di-
bovddyu), (Fo/^i AbdOMEN]
jyi fOialenél ér-nli " '
ghalenn êr-ryti.
"t
^-' (^r^^
Par ce Yenl nous n'avons I U ou Viens lu;
— Mal de Ventre, ,.»J=.Ji >j_=^»
oiidja êl-butn.
— Le Venire ine fait mal,
^ çs-j <^Jr- (^j^^'J~y outidja\
^<^^^\ J a^a Oud'lU l Y êl-
djouf.
— Constipation du Venire,
(wliO I jjia^s f/e//r/ êl- batn , A<>'^c
asmuh (en berb. i=-*»J vy<.cAj Ui'as-
sar ta 'abboud).
— Cours de Ventre, JU^l
^jJïJl însihâl êl-boin (en berbère
isj^x) J_j-'-s-> tahloul ia'abloudd).
Venthu, ^1:j_j.'! abûu-botn ,
ir'y^> âiou-kerch.
11 est Venu , W ^h'^'> 8^-
— 11 Viendra , ,sf. j</^j, j^w;-.
pu aborder, J- 'j , Ji '-.-' ^jJi £)..*-J
■l^o»"^ Z'g Jiadali êr-ryh nui qadar-
nà-cby nes'^mmett.
V^ENTE, fi^-i bya\ beya.
— publique , JV^ delàlah.
^.,j2w koniy niin-liéyn? ^^rf^ ^^
,^^_> min-hé)'n kontyp (en berb.
vj:^.Ji_j I _0 ) ânydâ teqq) t F)
D'où Venez vous? 'j
(^>» konluû niin-hèyn ?
<
\VA\
557
\ I.K
— Je \ iciis (le luiiis , ' mais (jiii o.nI rcfoniiu pour nit'n-
-i kryàdjy min leur ne fer.i pas croire une Torilt',
L,'
•"'JV o
.A iJ JJ' "/^ "cI.V^j:.
^•- r
i.Q'.
'"-r a'
<r-
Touncs (en berb. , ^.-'J .:sX-..!
ôtissegty Touness).
— Tu Viendras loi joiu- (jue lu | ruhui oirf Lc-'s-sniii djàz ke,lil>-lto,
voudras, wOj' -»_fJ. ^' ^-^^ te
(Ijy éy youm àrcdei.
miiiii uirflê-'l-kuillli lant )tl/(iz
sidq-Iio.
YeTJUE (S.f.j, ^^^ dj-y, djry. \ y^-j^p (-;-^^^^. Vert).
VÉÎ^US (planète), tj^j Zaharah, | ^•^Rn^TnE, ^..i^^ motkhad-
Zuliuréh.
lier.
i^^^doudal/, ij-^ sunss (en b. aSj.^ j^j^^
/saougfiah , pi. ^^; .-:^=3^^' /.«vo//« - — y. „ j ^ ",-<, \ è.Uidiirr,'j.^;a=^ 1
^wjoi/);t/). éUidûrr.
— à soie, ^^r'.^p^'' '- -j- <li-''i<! \ ekduri:, Sj;'^^ kfioddourah.
— pour la pôclie, -^- ' ^ ^^
d'judel ês-syd , pi. .> -V.' <h'^^'
., -—-^iJ ifuddj II.
— viiilc ,
■, Zdbr,
(en btrb. »''^-~!' ' àliguudj\. - . , 1 .t • 1 •/.
^ ^.^ . 3 >-> -y/,^ ^ ^, ^ :o/'.'', pi. > bjlasftaô,
— Pvont^é de Ners, ^^^^ me- ,.';/,,;^,
'^""'^- Vr.RGETIE, J>_2>r*-^ iiiernsuh-
— Il a élii rongé de N'ers, /,^^/,^
.Î..ÎI èdouad. NlUfilE, i-' .* q<'r)ofi ■ ijonali ,
— Il a engendre (K-s Vers, ,(• , mjcrJ//, i-Jj^ myzànrfi,
^-^ daouad, ^-^^ l/iiii/Yah, ,.t»— serenn , ilJ=J
VÉnA (r. dKsp.;, î.--' /;>-^///. irntyna/i {Voyez AntenNE).
Béjreh.
\ I II 11)1 QUE ,
haqrqy^
\ÉR\CITÉ, t3'-— = S/d'i [lo)rz ^J^ -" -V-^ .Uidyif , ^y^»' linnnn ,
SiNCLRITl). ^''-^ *'^> (Tojrc SlNfÈRK'.
— Qui est connu poin sa V.ia- VllRIKICATIOλ , ^^-^sr^ tas-
cilé fail passer un niensntge, /»:/'•
VER
558
VER
11 a Vérifie, ^r,:-f iayyann^ 1 du êl-djedry (en berb. O^J.i^iV»
O^ taahatt , , ►9 (jurar.
VÉRITABLE, ^^ J^o. haqyq,
.fgysr^ saJiyh [Voyez Vrai).
Vérité, (j""^'^ sidq , sodcj ,
iÀ^ haq,jah, Jiaqqéli, <J.û-.a^ ha-
.11 7 - j x.^^^ ' .o'-^-^ kyssàn (f\ C ALICE).
„' , ,, , i — à boire, jlva^ djezâz, \S
— En Vente, ;3^'-f hd-haqq. i ^ " " .. '"
»T j j > bâyéh, ^\Sh qadàti —Si qadah,
\ ERJUS, ^j-^a^nasiam, liasrcni. \ {^ ^ C
— Attaqué de la petite V érole,
t^J^r" medjedour, megduur.
^ERRE, \K=v djezâz, guezâz ,
. l. ■■ .. ^ ^ '
j \jS qezaz.
— a patte, ; /-o kâss, kcss , pL
Vermeîl (ad).), (F. PiOUGE,
Vermillon).
Vermicelle , ^Sysfedàouch
^.w^Ja idssali , pi. w'I»- -1= lassât;
j'j'^ meyraz.
. ,,, /^ ' Verroterie, J^ ^V/7(^'-
(en esp. fideos), r« j^lA? f^- i o i i „ >
^ » •' ^' w. ••-' -' rerle de verre).
dâouych. -«t (^ ,
VERROU, (^y\ zekeroun:, i-^^
Vermillon (s. m.}, j^^p qer-
— Qui est de la couleur du
dahbéh , "Sj^^y terhyzah.
Verrue , ^t^hji herretjoucli.
Vers (prcp.), Xs, aund ,
Vermillon , ^yji qermezy (d'où iia,^jy (F. A (prép.), Auprès,.
notre mot cramoisy). — Yers le soir, '— .Jî -^-£ a ud
Vermoulu, Jïj-V medoud.
11 a Verni , }^s Ldd.
\' ERN IS , ij^j\ -^^-^ senderoiis ,
^1= ielà.
Vérole, v«t\ — ^— •> nwbârek,-
UÀ-sc sojrâ, q^j^ ''^^""^ hebb
frandj'y, hebb frunguy (m. à m.
graine franque) , {Voy. Maladie).
— Petite Vérole, ^Çj-'^ àje-
dry, dji'dry, guedrey, ^^-^^^ '-^ TOMBÉ)
SI- massa.
— Je me mis en marclie Vers
la ville, i^.jJl ^1 J-UcU^'j'
énâ kont mâchy Ud 't~medyné.h.
— [s.xa.)^ \*^che'âr, Aiiii nezw.
— Mètre d'un Vers, ^"^ qâ-
fyéh, ^\j^ myzân.
11 a Versé (v. a.) , ^^-^ sahb ,
s -.5 kabb, kebb.
(v. n.), p)^ beza\VoyA\ est
VER
55:
\KV
• — îi Versera, -JiS^ ykol)l),ye- 1 J-^^^'i fàddcl , ^L^'iJÎ
kebà,
— 11 a Versé le sang, ^JiS^-kt,
^-JI c/te/ek cd-Jamrn.
Le Vehseau (signe du zodia-
que" , Jj-l ^ ^J Itouidi éd-deliin.
VEaT(adj. , de couleur , ^i:^'
t'ik/idur, j)!. ,».-ii:i- k/iuudduur;[cnï.
i^vcs^ klioddrd, pi. w'U-^sA khod-
drnt (en b. j'v^^)' àiegziiuu).
— (subsl., fourrage printanier),
(/ 6»/. Fourrage).
— lia mis un cheval au A cri ,
s.-' , relu' a.
^ ' Ht
— Met* mon cheval au Verl!
-^»- 51-',' êrha^ u'oud-Y !
^ HRI-DE-Gris, (ijrr^ djcmâr.
\ ERTEBRES , ^^'i i^ J^^—l^
scnsol dé-'d'dahar \f'^iiy. ARTICU-
LATION , Jointuiîe).
Vertical, ir-y^^ menifouss.
N'tRTU, ^y^ fiid/, iL:s3 fiid-
s t i h cl) él-Jà ddy/eli , J-<aii \ j.'i i^,,-
'l-Jadl, ^JàfiX^ sadyt], ()l. ^,.Jt> ji_o
sadYijyr,.
Vessie, '^-''Ji^ melliàncli , mc-
Isàituh , p!. J-'L.' nebciliel : -^-^}
JaJl i/éyt él-hijiil, iJo,-} iir.f"*!i!(ih
(en berb. >j:^)»^yDl él-lcmhoull).
Veste, ^,.\-^-^ sadiyah , sf-
dr^ah, pi. ^,Ia^ sadùi) , ..^^
qamyss , aj , »>£.^ munssourynii.
— Vesle sans manches, -»*o
kissu, c;--V?" djehudol)' {J'oyez
GlLEl)!^
Vestibule, w—JU.) dcidyss ,
^Vkw saltouàn , i-'UJ licuuài.cJi ,
^L.^^ iiicdktui! , Ai>x~< sckyfuli ,
pi. i; !Xw sekâyf.
VeviIGE, ^i <////^;/-, <;/i;i/-, pi.
iJi ouÛiour, ôutsoiir\ j'jl âllnii-,
àtsdr {J'nyez Trace).
VÊTEMENT, /r-'--' /////is^,
L.hJ.dléh, J^ faddylah, Jud- j ,,^^^^^^^/^ ^ ^^.^^^^^ , ^ j^,; _,j ^,^;.;^
/A/^/; , pi. \^^fuddâyl. j ^j.^.j^(/; U^i,,.!. ^ H alILLEJP.mO.
chez- '
^1 '. I
— Fuyez le vire, et atlachcz- : VLTERi>Air.n/'. Mark iial,.
vous à la Veilii! '«-ju: 'j;-j1 Ij
Vêtu , ^r^
molclthess.
^^ I 11 a VÊTU (,v, a.), -1.' Uldii-ss.
y à cittuû Icliu'tiddù II' lin cl .khcltà
uu-telq(irrehod li-'l fuddyléli!
— E.. Vertu .le, w-^-^ hr- diànicl {iiuh. ^'j\iJ ^r'j:^ .J:^^
\ i.v;r, J-^jl àrmtl , pi. J^l,'
hisb , ^^.-^»^ be-rnoiidjch.
ùuhicli ^Jioiirs '.itnicttoiitt ; ui. à ni.
Vehtueux, J- '•^^^ fadd)l, i auquel n'est plus de femme).
vie 56o
Veuve, a-^jI ârme/ah, plur.
A.!,] ârâmelah; J'^ liedJjàlah
(eu berb. vJu)'S^ iahatljâU , pi.
\'.2v'.s.ji touhâdjâl).
Il a Vexf. , Jis zalam^ c/"^
/ia/i^/s5 (Fo/. Il a Opprimé, 11 a
i'YRANlSHSÉ, Il a ToUKMENTEj.
V lAGER {Voyez Vie).
I
Viande, v^r' lahm ^ laham,
pi, ^Icsr- lahàrn; ,*=sr' ' él-ham, pi.
j'^i él-Jiàm (en berb. >»^*~==>'
— bouillie {Ployez liouiLlj).
— rôlie [Voyez RÔTI).
— de hœui {Voyez Bœuf).
— de mouton {Voy. IMouton).
— de porc, ^^ys-'i O ast*
lahm dé-l-halloiif.
— Tranche de Viande sans os,
^sr'-'l 1^ ij^s> liehrah dê-'l-lahw.
VlCAIAE, S—7rJi oiikyl, i^^^
kha/jfch.
\"lCE, li=^ LhetUi, pi. V.^i==^
khettâyâ.
Vicieux, ^ Lia. Unitiy,
^—^^^ rnokhatly.
ViCTiiME , ^-^-^ modabbah.
V 1 (..TOI R E , A Ji ghalahah , j->^
l'.usf, -^..^^ glialb , ij^^i noiissrah,
nitisrah (on b. /^y^"^ ghalbentenn).
— La porle de la Victoire, au
Kaire {Voyez Porter
VIE
Victorieux {V. Vainqueur)^
Vidangeur , ^rj ^^ sarabâij.
Vide, ^-JUï. Lhâ/y, ^^'^^
khâouy, ^j^fâregh.
11 a Vide, ^Ji farragîu
Vie (éiatde Têire vivant) , s'^
hayàh, ïUs^ fiaydt en h. ^«. rouli).
— (durée de la vie) , ^ ■f-
a jt7i, v^yt ou^mr, ou mer y unir.
— (manière de vivre), .r^*^
ma yen.
— Sur ma Vie! ç* tr^^ o«-
hayàt-y ! ^^ ^-^^ ^-^ «''<ï hayât-yl
— 11 y va de ta Vie , ^JJ>^li\^
, I jUç) i J hayâi-ak jy-'l- mey-
dàn.
— Je ne l'oublierai de ma Vie !
3^*^l U ^j<fi- 'jI ênâ a'miy ma
énsy-ho.
— Toute la Vie, j^^^ ^^
toul êl-amr, j^^ JJs toulamr.
— Propriété à Vie, oXX»
.^c l1?L moulk toul a'mr.
VlEILLARD,j'-^l îkhtyâr,ryf
kebyr, ^^}-^ cJiêyb, 1^ chêykh,
pi. ^^^ fdiryuukh, diouyoukh ;
^>\L^ mccJuïykh (Cn berb. j'À-i
amghâr, pi. J^*'"' imglidrân).
Vieille {Voyez Vieux).
Vieillesse, w^ 67/^)''', ■^-^jrr
cliyonkliah.
VIF
56 1
VIL
— Accahlé (le Vieillesse, | Vigilance, ifj=^ iœrs , ,Â=v
l^JL duiref , (luïrif. i lieâr.
Il a \'ll.ll.I.l (Cil parlaiil des ViciI.ANr, ,^'^ Inhler, y^ y^
hoîiiines), > ''-1 cluU/, ^ -t. châkh
— ou parlant des choses),
>_\3 (fdfJilflt.
liaryss.
— Il a clé \ igilanl, ^)=^ Ini-
ress , , J.2». fiadiir.
— lia bien Vieilli depuis deux ^ Vigne, aS kcmi, pi. ^j./ kuit-
*<' I * •■• • ' 'il ^
années , jy^ ^.~' ^^- — . ^^ mmn j rourn , keruum; i^Mj) dâlyuh (en b,
senéleyt: diiiUi '.r/s\r.. i,\j Isàralt, pi- ïj.^'.H' Isyijuuali).
— Lorsque mon habit sera Vigneron , *Jjr A,?/7ïi//;.
Vieilli tunien achèteras un autre, Vigoureux (/'ojes Robuste).
*j^ ^r crj^^-**-' ^.^ j-vLj '^ j ViGUEUiî , i^i(]ouc/i, «JJ^îyouj-
lammà lajdern IsuuoLy techlery ly- \ yéJi {^oyei FoRCE).
ly ghayr-Iiu. Ajl, , jJ^ Jelyl , r-*=^ fi('<])'i;
ViEUGE,^^xJ Lekr, ï^^-C bckrah, | .rr^j zarnym {T'oy. MÉPRISABLE).
^.j^auiii, Ijii <;'JrJ(en berb. — A Vil Pris {f'ojez Prix).
o^tV*^ tiuiziyt, pi. ^_j,jj6 j Vilain, ^^j otiehecli, ^^i
iauzryyn). i fàhc/i , .^y^ (jiihyh , J?^j*»^ mussyk h.
— La Vierge (signe du zodia- Vilebrequin , v..^JJJU rniisijub,
que), 'j-'aJ' ~»j Ijuunlj êl-a'adrâ. \ >'-*w) mccliaûli.
— LaViergeMarie(/'.MARiE). Vilenie, i^'«J (]niûhah.
Vieux (en parlant d'un hom- Village, 8^^ decherah , ji^
nie), [Fuyez Vieillard . ] kafr, pi. j»ij kofuur ; y^^ douar,
— (en parlant <les choses), i-ijà e/oryah , p\. ^j^ (furd {en h.
• , Jj tiiddiirt, pi- j'-^_^ touaddâr),
NlLLi:, ^'->.j rnidynrh , iindy-
V ^3 (jddym , (jrdyw , ijV~^ " 0 '/
— ^ ieillefcnime, j»s-^ t/Vy/ouc,
a'i'ofic , pl.^^'js^ adjàyz, a'gùyz; „y/,^ p), ^^Ijjjo. uicdynàt , ^}-^
'j^^=zS' a'gouz {en b. ^j*-6J lame- modàyn ; ^^ Lelàd , jJj Leled,
fhart, pi. ^jIàoJ tamegliàryn).
Vif (vivant), ^^^ //<;/>-.
— (alerte) , -^^ nerhyll.
pUir. .>'-^ holdàii (en berbère
; _Vi>j liinidy ni , pi. j^»
tuiiulyn)ii).
7«
VIN
56:
aïs
— capitale , v,:^^^:-^ ! aL beled
gl-takfit, ^iJ! ^^ ràss él-beled,
^Îj^I f\ âumm êl-modâyn, j^^
manbar {V. MÉTROPOLE).
— Il est à la Ville , ^ ^
*JjJ^i houefy-'l-medynéh.
VlN,^^ khamr, khemr, -^^-^
nchyd , >*_-^U^ c/ioràb, cherâb.
— Marchand de Vin, jV^
kharrimàr.
— Les terrains frais produisent
de bons \ ins , ^^^JJ! a^csl^l
A^l i^-JaJ, êl-muuâddè' ct-taryyn
yitayboû ên-nebyd.
— L'excès du Vin abrutit ,
Jji*)l ^r^ji v^LlJI iyiSi be-
ketsyréh és-chordb ieouahec/i él-
Vinaigre, Juâ. khall.
— devin, A^ |J.£w khall-uebyd,
— de dattes, j^i J^ khall-
thamr.
Vinaigrier , J^ khallâl.
ViNGr, ^.j^ a'acheryn.
— Vingt-et-un , ^^ijLs,^ J.a.!j
ouàhed ou-a'cherynn.
— Vingt-deux, ^Jms.^ ijr'^
éthnêyn ou-a'cherynn.
— J'ai Vingt ans, ^^ '■s-
4-^ Lih'l***^ M'rt</-^ a'cheryn senéh.
\ i>GriÈME (m. et f.), rj^.j^^
êl-a'cheryn.
Vingt-unième, ^ C^' ^\
^ljL£.j êl-hàdy uu-a'cherynn.
11 a Violé, v.iXλ haiak.
Violence , s JJi. cheddéh.
— (contrainte), j^ (jaher^ qe-
her, iM^^wst ghassybéh {V, FoRCE ,
Contrainte).
Violent, ->j.->-^ chedyd.
Il a Violenté , w^^^ ghassub
{P\ 11 a Force , 11 a Contraint).
Violet, ^s-'***-*f benafsedjy,
benafseguy, ►^ morr,
Violette (fleur), ^s— <*^ benef'
sedj , benafseg, oX-OiO bena/êek,
v^A'«>^«' benafseg.
Violon , i-s:^ kemindjah , Ar-
mendjeh, kemanguéh, w-^j rebàb.
Vipère, i>^\ (ifa'h, axà) /e-
Ja'ah, y->^ hinchyhendi, hanech,
^^-.ss. hayéh.
Virginal, ^C^ ^ejî:r^-.
Virginité, SjO^f bekàréh
Viril, c^j radjely., raguely.
— L'âge Viril, Ç'^i êl-be-
lough.
Virilité, ^U-j radjeléky ra-
gueléh.
Virtuose, sJL,;;-^) w^a-t^*.
fa/itfA és-soutt.
Vis-aVis, ^^-^ 9 fjoddâm.
Vir 563 VOl
— 11 se tiiil ilebnut V'is-à-Vis VlTRE, -^-V ' >^ *^\} ouerqah
Aa prinrr , »-^ il s_r"V. l-Kt^ f*
qàm fiayn yday êl-cmyr.
Visage, <çkj oudjrh , pi. »»2^j
oud'juiih ; — ^ oudj, ^^ outch , , -«j
ouch (en berb. 3.' <î«r/<r, pi. ^^^1
ôudemuoucnn).
— Visage laid, ÏjUj kewmâ-
rah, I ^jA.'.à. khanchouch.
Visc.èREs (Fo)r2 Entrailles). I nechattêh
11 a Visé, ^ C^^ naouU . ,.>~c ,
dê-'i-zâdj (m. à m. feiiiUe de
verre), \|^ djezâz, gueiâz^ yy
qetâz, ^'j zJJ/, jj- -^j t^djâdj.
Vitrier, j^i p-^-j AjJ'a ?/-
Vitriol, .^^j zàdj, y^ dj'âz ,
«ijJSj.'j hâroudyah.
Vivacité, ^Js^-i^ nechniiah ,
Vivant, , ^\c aàych, .^
hayy, -Xcx»^ moudjed , moudjoud.
Vivement, sJ-Ij he-cheddéh.
a yenn.
Visible, ,^^ dehour.
V,siR,^J5 o«..jr, pi. '^j. ou.- ^,;^ he-uechâltéh
terâ ; i'Jlwi Sustâd.
Visite, ï.Ij', zyârah.
11 a Visité, j^j zr;r.
— 11 Visitera, ijVjcoMr.
— Je suis venu vous Visiter,
Z'jur-kouni.
Vivier, ,j^y^ haoudd {T'oyez
Bassin, Piscine, Réservoir).
Vivres (/'^ Nourriture, Mu-
nitions de bouche, Provision).
Vocabulaire (J^oy. Digtion-
d/'yf. Iiàrh ne- NAIRE).
Vœu, s'-c-J do'àli, ^^_^j oiitKjJ,
VlTE(ad).),(r.LESTE,l\APIDE). . p'- ~^^i nufjouf.
— (adv,), ^j^'j f)e'z-zer/ja?i,^ — Nous faisons des Vœux
j^\} be-U-a'adjel, be-'l-a'guel , pour votre vie, ^y ^-^b'.:^!
'-iJ) dnghyà, '^ da^hyâ , .ly i |*^'''^ è/inà dàyyn l>e-hàyat-
qdniuim, ixi^ /le-sxrm'ah , J^sr*'; koum.
br a\ljel, he-<i'gurl , ix-'-w <^ fy
sn'nh {Voyez ProMPTEMENT).
— Nevaspassi Vîieî^tM^-i^^jLc
a' là mehttl-ak.
Vitesse [Voy. Promptitude^
II a VonuÉ.^prr' ^r-^j ''"^^^
êl- bahar.
Voici , 'a hà , ï'j r£h.
— I\Ie Voici, >'; ri]h-y,
— Le Voici , «J» -* "'f '■'-<• I '*''■
VOI
564
VOL
houe, ^ -ï'j râh-Iioti, ^ j^s'j Si. i djàrêh ; pi. masc. y}j^ (îjyrân,
râh ouâqif. \ P^' f^'»' «-^'j V djàràt; .^ji
— La Voici , U '.» hâ-hd, 'a i\j j y'^'J^, >Vj'-^ '/"'"^^ C*^" berb. j^V
râh-hâ, ^^ iU râh-hya. \ djiwiir, fém. Oj'^ iadjàrét; p\.
— Nous Voici , '-^ij r«/i-Ai«. j masc. lOJr^?- djyrân ; pi. fém.
— Les Voici, *» ïK ràh-Jiourn. p^^sr-' tedjyrâlcivi).
Voici qu'il vienl , ^v^ ï'j | — Comment se porte votre
râh rnàdjy.
— Le Voiciqui entre, J-â-O 8ij
râh dâkhel.
Voie {F. Chemin, Moyen).
Voila, bLa houâ-dâ , ^s,]j^
hadà houe, s'-s hâ-ho {F. VoiCi).
•^ Le Voilà qui sort, -^j -^ ^'j
râh kliâredj.
Voile, ^^— 5/V/-, 2j'-'.w selârah,
(d'où noire mol store).
— de femme , ».'j} l>urqeu\
horqo', i^y hon/oli, pi. |*'V /''?-
râgè* ; , p^'^ kenhoucli.
— de navire, fi.\s> {ja/a'u, qela'a,
pi. pjlJ (jeluu , qoiilou' , qelou'a.
— Il a largué la Voile ,
3.Aii)l J,^ luill él-qelaa.
— 11 a mis à la Voile , vJl-w
s à fer.
— McISras-Iubientôl à la Voile?
^'-«.y L -~^lj^ O^ ! élite qa-
ryb-chy tessâfer?
11 a Voilé, J.*— satar.
Voisin, j\^ djàr, fém. s.lç^
Voisin ? /*V^^
,_9-^ kcyJJiàt
qaryb-koum ?
Voiture, <i-' \js.a'arâhah,fL^$
koudech , kidich.
Voix, <Ji^j^^ sout, saut, >o.
rennali , rennéJi, , r-^^ Jiach, liech
(en berb. ror-"!^ dêlhass),
— Voix pi.-rçante, ^ ■> C^"»-~^
sout nâtdh.
Vol (d'oiseau) ,j--i= /^-ijr.
— (larcin), i^j^ serq, sirq j
iiv~. siirqali , serqah , (j^ --^ /<?'^-
5f/55, i^^-r^) lessoussych.
V0L.\TILE (subsl.), j-^s téyr,
Uiyr, pi. ,ji? (roj. Oiseau).
Volcan, jU3! J-ç>w r//VW en-
««/•, ij':»^ hourkàn.
11 a Volé (avec des ailes), ,11»
iâr.
— (dérobé), ^^j^ saraq, sereq,
^ htss.
— 11 Volera ,^i=J ytlyr.
— Qui Vole un œuf Vole un
bœuf, tji] 'J^j*^l^*^^. {^X^.<^
VOL r)65 vov
âllazyysrfq fxiu/Jahysm/ Ln/aïufi. \ Ol.ui'TfKi'X :!' oj: ilÉBKi»CRE,
VoLEUK, ij))^ siirei/ , sàriif,
^jyj irrr(i<f , -a' ifss (en
t^rec Àr.arr.i), pi. tfj^ iessouss ,
/viissoiiss , ««'_^ ! r/sàis ; , '.fi-l
cheffàr, ç'^ys'- haràmy, 'ç\.à.^\js>^
fiardniyeh , Iiarâmyah (en berbère
^' -à. kliàyti, pi. .^ -^ kliouy-
yân), (l'oyez lini(,\M), FiLOL', koum , *Xi -^ ^;;<?Ai'-Aow/;/, *X&'wJ
Imi'udiquk).
Il a Vomr, f;ji^! éslefagh,
^a.-3 ttifeyii.
VoMlSSEMtM-, "^ ^'^J^;)', 7rj«
Voracité, «Jb /-<•/</.
Votre, •-V. koum, *\5 le-kuur
XlJ /yl-kuurn , *\c.'j:^i irrita'-
Larron).
— Lieu infesié <le Voleurs,
i-^cv^ mahisfiilt.
Voi.EtSU, — J Ussah, plur.
w -^ Ussât.
Volière, , r-i-» q"fes, qajas.
N'OLOKTE , :>\y moràrl, 8.>!j!
ùrihU'i , àJL» nieihyali, .'^JLi. I ^
ikhiyâr, ^^y^ gfmruti.
- Que ta Voiont-é soil faite!
wA-^-i-* ^j^ yekoun mecliyt ak !
— In \'oIontô de Dieu soit
faite! *iM U, U m« ch,\ Allah!
letâ'-kouni.
II a Voulu , .51, râd, :i\j\ àrâd,
'>^ chà , v^slL /<i/f/y , J.^ }wLI,.
— Il Voudra, Joy yrytl, 'jLj
w7/J, \-,^'^'. yoholtli.
— Dieu fait ce qu'il Acut ,
'A-". '-^ J*f: »^^' ^ll^fi yfaal ma
hà.
\ OUS , Jw) I êittoum , '.a1_> ' ,^«-
toumà , \j^\ éntoû (eu bcrboïc
^}^^ fy ouiiuu ) ) .
— (régime) , S koum.
— \ ous les avez battus, ♦*J1' y^:o
I ^ -^^
(liinilitou-houni.
NoLONTiins. V - L tayeh,
." ' — On ^ mis a battus, .^y^^
. C^ -5 c~ ( J^ a' lu riisi-y ou j i i ' '' ^
">"/-.>■("»• à ni. sur ma l.^le cl sur v w.^.- . L- i i
>olTE, J^il_5 (jiintiiraJi, i-^
nies yeux), J^ m^/<r//. „ ./ i 1i •, . < i /
-^ ^ fjolil)t:h , ifoulilieh , l^ kamrruli,
NoLU.ME (livre;, •-^^^■' mcdje- J^ krmrr (eu ^rer xt^yt^x).
L'd {Voyez Livre, Tome). Vori c.,jl^.-mukrmmrr, v_..\rv!
Volupté [f'oyez Pi.Aism, Dl- ûh<hl,.
■•'^')- I >oTAr,E, iyL. xofrdi, , srfnih^
VRA
.. su^ sufar, sefer, ^-^j rahtilf
J sr*,) îiiiJ}(il, A^v^ syâhcih.
'r
àferéh.
— Provision de Voyage , (. rr.^
a'uuyn {Voyez PROVISION).
— Bon Voyage! •^iSy-^) jS~^
sefer êmlârek !
II a Voyagé, ^■~' safar, ^'~-
sâfer.
Voyageur, -rV.-~' seyyùh, ^^^^
mossâfer.
566 VUL
N'kaisemblable , ^Ai qâfùl,
J^Axo ina'qou!^ ^j^t^^^s^ niofite-
mil y jS>\h dâliert
Vraisemblablement, J'-.^::^.-^
he-îJitimâl, iJs'JaJl Jjj a Va êd-
dâher,^ ^.^^■^!-\ Oitimâlànn.
Vraisemblance, Jl-,^;:^^! Ih-
iimàl, i.LiïJ Tiadiïrâtt , iiezzâràn.
Vrille, ioJ^ Lerryméh {Voyez
Tarière).
Il a Vu, , 9'-^ châf, ^'j nia.
Voyelle, iSjs^. harakah, pi. I Ji; nadder {Voyez \\dV*.^iiKMni).
— Vu que, ^ -'•.-»^ lie- sel cl),
\\ J^V li-âdjel ênii.
Vue (s. f. , sens), ^'j /-«j,^»^
^«r, lassar, ^_}j-^ ■ chuiif, ^Ji.'
nadr, nedr (en berbère ^^=1**^'
îssegguy).
— (projet), i-^ nyéh, ^^j^ mu-
râd.
— Dans mes Vues , ^^^j^ <;-
fy morâd-y.
>ULGAIRE, /»j**^ maamoum,
Oo\=^ harakâl.
Vrai , ^-i=- /'^'<7r7' \j)^ hoqq,
^■■s:'^ Sdh/iyh , ^'./o sàh {Voyez
Véritable).
— Honuiie Vrai, ^^jA^-c sa-
dyq {Voyez Véridique),
— Le Vrai {Voyez VÉRITÉ).
— Cela est Vrai, ^^^ i-\=s.
Iiadd }ia(](].
— 11 est Vrai que, ^1 ^H .
Li-'l-ltaqq ênn.
— Cette chose paraît Vraie,, ^^j,^' m a rouf.
— Le Vulgaire, /r'-^' y..-^
suyr ên-nàss (Voy. Le CoMMUN
Xt'J» des hommes).
Vulve, ^j^y kouss , ^jS koss,
pi. ^^1^1 àksâss, êksàss; tm.jSj\ ,?
\ foumm êl-ferdj , foumiii êl-ferg.
^/^^ çw) l.^js J aL — j Leyàn
ênn hadà ês-chy Jiaqq.
— Vrai principe , ^:
qâ'id sahyh.
sr^\: Le-'s-suh
VraI3ient, ^.^
hyh {Voyez En Vérité).
56?
W
W, celle leilre, que nous avons
empruntée à l'alphabet anglais,
est parfaitement rendue par le
ouaou ou iviuv (j) des Arabes ,
sixième Kliie de leur ancien al-
phabet, vingt-sixième de leur al-
p'habetniodernc,et vingt-septième
du moghrebin
C^onsonne devant une voyelle,
le n'iHv se prononce alors comuie
le ^A anglais dans H ushiu^luu,
JVilltams ; devant une consonne
au coniraire il devient lui-même
voyelle, et a le son de noire
ou , dans cou , f/out , loup ,
sous , etc.
^^'AI)Y-KH.\Z^AI)Jy (petite ri-
vière près d Algir) , i^-^Lî
ç^\jj^ Oiiùily-Khaznâdjy.
Waguin (Iribu de Berbères),
j^»~3'j -^ Beiiy-Ouà(j)n^ Beny-
(fuùguyn, p^'_5 ^^ji /îoulàd-fVa-
fyn, Aouliïd-(Juàguyn.
VN'AUAniTES (tribus de l'Ara-
bie), s-^-i_pl ^^'jS' A'rab él-Oua-
hal).
Wahran \o.. Oman),
Walii) (n. pr.) , jJj ()u(il)(i ,
J.JJI êl-Ou<ll)d.
Waset (nom de ville de la
Mésopotamie), h^u Ouâssell.
Watiiek (n. pr.), tjvl? Oiià-
theq, (iJ_j|Jl él-Ouâiscq.
Welilaii (ville (lAfriiiue),
JL)_5 Ouelyla. ■
Weragaii (Iribu d'Afrique),
A^S« Oueràgfiah.
— Matif de cette tribu , -i' ,.
oueràghy, oiiràgJiy.
Wlad-Ibiiaium (tribu de lîer
bcres) , ♦^J^-'! -^j* Aoulàd-ll>rà-
fiym , *^Uj1 çJj Beny-ILrâhyni.
Wlau-Si.sin (iribu de Ber-
bères), (.»~-~- ^-iy .luu/àd-Srs-
syn, ij^"^-' c^ Beny-Sessyii.
Wlao-Waguin {F. Waguin).
Wl.Èi) -Mandil ^^tribu de l'Al-
gérie), J-'-* ^Y. OuIêd-MtridiL
Wlid i^monlagne d'Afrique),
_\J. ..f} Bnt-Oulyd.
.V. /j. On «luTrliora par 01; ics mot»
qu'on ne trouvera pas au NV.
SMi
X
LalellreX n'exislepasdansl'al-
phabel «les arabes : ils pourraient
cependanl l'exprimer par la réu-
nion des lettres ^jS (ks) ou ,^J>
(Q.s), ^ (Ks) ou jos {QS); niais
dans lous les mois étrangers adop-
tés par eux , et da^ns lesquels se
trouve cette lettre., ils l'ont tou-
jours rendue par >«tXw (SK) , en
renversant l'ordre des articula-
tions; cxiMnples ; Ai-EXANnnE,
.JJwCl Iskander; ALEXANDRIE,
AJ.Jj^i Iskandéryéh; AleXaN-
DRETTE , «Wj! jJA— I Iskaiiderou -
naît , etc.
A notre tour nous avons rendu
par la lettre double X, les doux
lettres KS ou QS dans les mots que
nous avons empruntés aux Ara-
bes; exemple : j^^^^s^él-êqsyr,
dont nous avons fait élixir.
Xabea (port d'Esp.), ^'-^
Châfiyah.
XaC.\ Cvillc de Sicile), i^V
Xaras (montagnesd'Espagne ,
OU^^' él-Chàrûl.
Xarse (district en Espagne),
,^_aJLj\ él-CharJ.
Xativa (ville d'Espag.), iJsli.
Cfiàtttliah.
XAViEu(n.pr.), tJjl^ Châuuyr,
y}JL Cliunyr.
Xeduna (district en Espagne),
ijjjjj Chedounali.
Xeesa (v. d'Espagne), .>-^— a'j»
Qehah.
Xenil (rivière d'Espagne),
yj-sr-^ Cliendjel, J-^ Chenyl.
Xercès (n. pr.), ^'.— — j'-~>
Qessàrsiiss.
Xe^.EZ de los Caballcros (ville
d'Espagne) , i^^j^ Cherychah.
— de la Frontera (ville d'Es-
pagne) , ^j^.j^ Cherych.
XucAR (riv. d'Espagne^ , j^
Chouqar.
Xylo- Balsa iNiUM (arbre du
baume), /v-^V' '^f?^ chadjeiélcl-
/juisam, ^y-^^ ir^^ chagueret
êl- lialsân.
5G9
Y, ceHe lellre de l'alphabcl
bel français correspond pni falle-
nient au _)(i {^) i dixième leltrc
de l'ancien alphabet arabe, vingl-
hiiilicnic du moderne, el vingt-
iieuviL-me du mogbrebin.
Celle lellre arabe, comme la
lettre frmçaise, joue le rôle, tan-
tôt d'une voyelle, tantôt d'une
consonne, et a par conséquent
les den^ ()rononciali ns de noire
Y dans les mois physù/ue cl payen.
Je ferai ob^erve^ aussi que quel-
quefois à la fin d'an mol Icycl (^),
se prononce cy, ou même a ; dans
ce dernier cas , je l'ai toujours ex-
primé par à.
\ (adv. de lieu), '^ ficnc ,
fiurià, ^_L,^'Jj) licnàk, ^o'-l^i <?//-
unyuli, êhnciyéh, ^^~ H-lienn, JJ*
hciië , hond, l»J (suummâ , i>^ fy-
hi , y^ J)'-/iù.
— (à cela), \j^^ li-f 1(1(1(1, li-
hazà, àJ le-ho , l^ le-lu).
— Il Y a, li fy-hi, fy-h, Uj
tsoummâ, thounitnà.
— Y a-l-il P J- l^< tsoumrnâ-
cfiy? ^^ ^Jy-lii cliy? fy-]i chy?
— Il n'Y a pas , ^ '^ L« ma
Isoumnid cliy, fJL i.^ L> ma fy-hi
chy, Tn(i fy-h chy, (A^ -* ma fy-cli.
~ QuY a-l-il? ^,/ J.\ éch
koun ? i^ =>. wi.; ! êych hàguéh?
^
\\ êy-chy sâr?
— Y a-l-il une caravane qui Y
aille ?ij'--»i J' A-^U Ai? Jl iJ
fy lit cliy (jdj'chih màcliYdh îld ch-
nâyah ?
— Y a-t-il une ville près d'ici?
iJjAvo 'jjB ^!| i^' ,J ^ ^ fy-hi
(Il y (jinyliali îlii hoiià mcdynah (en
berbère v._.'f.£-' •.j:^-'-:^^ Jj ! iylâ
{emdyiit Itn/rch ? j
— Prends-Y garde! s^G'j 3j
Ijl^J rc(U hâl-ak li-h,„hi:
— ÎS envoie [)as ton cliicn à la
chasse dans uti pays où il n'Y a
pas de gibier, ^j -• oXJo 3^*7^^
Juk^o ^~3 ( r~ <^ ^'^ terscl kelb-
ak he-ard à'iaty Iryss fy-hd aéyd.
72
YAC
570
YOU
11 Y avait, ji^ A<î/i (masc.) ; | pr.), v/'V. Yàqouf, {Voyez Jk-
coB, Jacques).
Yafa {Foy. Jaffa).
Yambo (port d'Arabie) , *^.
Ytmhuu'.
. .K Yamou:* (pet. ville de Syrie") ,
h tente, c^ ^^ >^^. ^-^'^ l vi
6.^] kânett hent a'rabyehfy- 1-\ ^^ " _ , o • ^
' Yarmouk (rivière de byrie).
X kânél (fém.)
— Il Y avait un roi , j^^=>
.jJLXa kdn melik.
11 Y avait une fille arabe dans
kheyméh.
Y a-t-il quelque chose ?
J- J fy "--^o- ^ ^fy-^
rhy? i2wl^ J^ 4-5 fyh-chy hâ-
guéh ?
— 11 n'Y a rien , ^^ ^ ^
ma fy-hi chy, ^ ^ mâfy-ch,
ô Jto ^, J lam yekoun chy
fy-hî.
]S'Y a-t-il pas autre chose
que cela? lÀ» {j* J^^ ^ <^
ma fy-chy âkher minn hadâ F
Y a-t-il quelque nouvelle ?
w.£. Jo à-^fy-h chy khabar?
— N'Y a-t-il pas de nouvelles?
o^ 1.5^ q^ j^ ^ '"^ ^*'" ^^'y
kfiabonrât?
— Non, il n'Y en a pas,
- . --*■ à^ U bJ là , ma fy-hi
chy?
— 11 Y est, »^W js> houe
hâdder,
Yacoub, Yagoub, Yaqoïb (n.
v..t5^^, Hf» nahar Yarmouk.
Yatagan {Voyez Sabre , Ci-
meterre).
Yemen, ^J■t>^^^ êl-Yemen.
— Natif de l'Yemen , ^^^je-
meny.
Yeux (plur.), ^jj^ ou'youn,
o'youn , eu'youn (en berb. ^jlJaJ
tsyttâoucnn, isyilâouinn), {Foyez
OElL).
— Les deux Yeux , ^^-t* « J-
nyn , ayneyn.
— Le noir dtîs Yeux, ^^ — ■
xa^)\ soud êl-ou'youn (en berbère
isJ f^l^\ âmemmouyn isyil).
YezYD (n. pr.) , ^^. Yezyd.
YouNES n. pr.), {Vuy. JoN\s).
— Kan-Younes (v. de Syrie) ,
^jj .»Ul Khân-Youness.
Yousef, Yousouf (n. propre) ,
{Voyez Joseph).
— Koufour Yousef (arr. de Sy-
rie) . ^^^j:. «5^ Kovfour-Youssef.
Z, cetii' lelire française a plu-
sieurs équivalens en arabe :
i" Elle est exactement repré-
sentée par le zd (j)t septième
lettre «le l'ancien alphabet arabe,
onzième du moderne et du mo-
ghrebin ;
2° La vingt-cinquième lettre de
l'ancien alphabet, neuvième du
moderne et du moghrebin , dzài
(i;, prend souvent la prononcia-
tion du cJ(j ), avec lequel le con-
fond l'écriture vulgaire;
3° Le ^5 , vingt-septième lettre
de l'ancien alphabet, dix-septième
du moderne et treizième du mo-
ghrebin, se prononce tantôt com-
me un Dfort, tanlùt comme un Z
égaloincnl articulé avec lorce et à
peu près conmie ZZ ;
4.° Enfin les Turks et les Per-
sans donnent aussi la prononcia-
tion d'un Z doublé au dùiJ (, is) ,
vingt sixième lettre de l'ancien
alphabet, quinzième du moderne
et dix-neuvième du moghrebin.
ZaGaIC, _^'»j romh , -^j^ d/e-
ryd {Voyez LaNCE , Javelqt).
Zamora (v. d'Espagne), ïj^ç—
Semourah,
Zanagas (irib.d'Afr.), Aa.l^Lvo
Sanliâdjah , Sanhâgah.
Zanguebar (pays d'Afrique),
JJI ^bij heldd êz-Zendj.
Zaha (v. d'Espagn.), [^aJI éz-
Zahrâ,
~— II. p.), tj^'j Zahrah, Zaharah.
Zarataw pet.v.d'Esp,),^lj*;—
Scrlân.
Zèbre, ^^^^ Jl jl-^sr*! êl-ho-
mùr él-ouaJiecli.
Zrïd , ZÉTDE(n. pr.) , ^\ Zryd.
Zèle -,j^ UnUter, hJiatr,J^\À.
k/iàlier, i^j^j nàrriouss , 8t^
gftayrali , ^-sfci roghliuh {Voy. AR-
DEUR, Eervelr, Courage).
— 11 n'a pas de Zèle , l*^ A-à l^
nui fy-fii g/iaynift.
— A ous n'avez pas de Zèle,
, -1^ j *>J 'wo rnà le- hou m nnmousa.
— Le Zèle Ta emporté ,
ï^-jUI AjJ^i dkfiadrt-ho êl-gliay~
ZES
57 a
ETC
rah, i^y) iJiJsà. khattafet- ho êr-
roglidah.
— 11 a eu du Zèle, ,U ghâr,
jJL}\ êng/idr.
— II aura du Zèle, j^.yg^'y's
1 \xi y ghâr.
ZÉLÉ , j]s^^ khâtter, J^^^^*^
mosta'adjel, ,«^ ghayour , \^—^
ghayyouar, ^K«t '^-' malirouq ,
ZtLICA (n, pr.), \.sr:rjZe/ykhâ.
Zemzem (puits sacré de la
Mckke), ^yj Zemzem, ^y\jz-]
Byr-Zemzem.
Zenetes (iribu d'Afriq.), iJ'.Jj
ZenêluJi.
ZÉNITH, vj>*-- semiU(jyo\i le
molfr.), jr'lr' '"— ^^r*" semitt êr-
rùss.
ZÉPHIR, ZéPHIRE (vcnl doux),
^.y^i nessym , a<s»»j nessimah , pi.
Cl-»'-*.^-' nessymâl ; (3^1^ l?* hauuâ
reip(] , ^ J.& ûV/a
Zermaroub {F. Mahboub).
ZÉr»o,^i-v5i?/r, 5//r, iJai) noqtah.
— Deux Zéros, (^:f-«^ noqtetyn.
Zeste d'orange, ^j^ -\^=^
e^WJ lârendj , gueld làreng , ij^
^ju qecherél nârendj.
— Entre le Ziste et le Zeste
{Voyei Indécis^
ZEYNAB(n.pr.f.), V^j Zeynab.
Zibeline , »*— sammour^ j^ -*"
Zizanie, ,.yjj zouàn, plur.
iv)-?0 -y""" / *"^ fetnéh {Voyez
Discorde, Discussion).
— Qui sème la Zizanie , f^r^-^
mofelten , ^^.^.3 fetny.
ZoBLYD (n pr.), CJwJj Zoheydah.
Zodiaque, ^j^-J) i3"^ wan-
/^y êl-horoudj , ~«;-Jl ^JlS-^ jelek
êl-horoudj y --y^l ijt;'^ ^"0'9
ês'chems, j^ ft_;;_^ manieqah ^
-*v^i , J j zunnâr ês-chems.
— TJn signe du Zodiaque , ^y
lourdjy V***^^ 7:^. ^'^"''^^J ês-semà.
Zoographie, Zoologie , ^^
.lovsar^l zikr êl-hayouân.
ZONE, *J.i'! â(]lym , ^f^^^ nà-
I " I
hyéh, ndhyah, (^-2=-* munletj
ZoROA.STliE (n. pr.),
Zerdâchi, <1^^\\ Zerducht.
ZUXAR (V. d"Esp.), ï^^I l>,f
Qaryat ês-sayrah.
Zy-L-HaGEII, ..^^iisJljJ boa
'l-djelâyb {F. DoU-L-HaGEH).
Zy-'l-Qadeh,^^-~^^ a^*J!<?/-
i'yd êl-kebyr {V. Dou-l-QaadÉH).
-'^
Etc. ,
ê'
lekh, âlkh.
FIN
Librairie Orienlale et Américaine de Maisonneuve Frères el Ch. Leclerc
ij, y LAI VOl.TAIllK, A 1' A IM S
EXTRAIT DU CATALOGUE
OUVRAGES POUR L'ÉTUDE DE LA LANGUE ARABE
'AUD-AR-IIAZZAQ. RisAlah ou Traite du décret el de iarrêt divins.
Texte arabe, piil>Iié pour la proniière fois par St. Glyard. Paris, 1879,
in-8, br., 28 pages, pnpier de Hollande. 3 fr.
— Traité de la prédestination et du libi'c arbitre. Traduction nouvelle par
St. Guyard, revue et corrigée. Paris, 1875, in-8, br. 2 fr.
AROULFl'^DA. Géograpliie, traduite de l'arabe pirMM. Rei.naud et Stanislas
GiVARu, et accompagnée de notes et declaircisseinonts. Paris, Jmp.
nalionale, 1848-83, 2 tomes en 3 vol. in-4, br., pi., 1001 pages. 50 fr.
— Géographie d'AbouIféda, traduite de l'arabe on franc lis et accompagnée
de notes par Stanislas Guyard, professeur au Collège de France. Tome II,
seconde partie, contenant la fin de la traduction du texte arabe et l'index
général. Paris, Imp. nat., 1883, in-4, br., de viu-3:i0 pages. 15 fr.
ABOL'L WALII) MKUWAN id\ DJANAH. (Voy. Ibn Djanali.)
AMRO'LKAIS. Le diwan d'Amrolkais précédi'- de la vie de ce poète par l'au-
teur du Kilab-cl-aijhaiii (texte arabe), accompagné d'une traduction et
de notes par Mac (jugkin de Slane. Paris, 1837, in-4, br., 180 pp.
(Publié à 20 fr.) 10 fr.
Amro'lkais, un des premiers poètes des .\rabcs, vécut vers le milieu du
vie siècle de l'ère vulgaire. Son poème fait partie de la collection des
Mo.iUaqat.
âVKRHOES. Il commento medio di Averkoe alla poelica di Aristotele, per
la prima voila publir^ato in nrabo e in ebraico c recato in italiano da
Falsto Lasimo. Pisa, 1872, in-4, br., vol. I cl IL 22 fr. 50
Cet ouvrage, tire à petit nombre, sera divisé en trois parties: la première
finrtie contient le texte arabe, les notes et appendices; la seconde partie ren-
erme la traduction Iii-brai.|ue de Tôdkùs 'Iùurôsi, enfin la troisième partie
contiendra la traduction italienne, les index et les notes.
BABELON (K.). Du commerce des Arabes dans le Nord de l'Europe avant
les croisades. Paris, 1882, in-8, br., 55 pages. 1 fr. 50
BEIDII.WVII. Commentarius in Coranum edidit indicibusque instruxit H.
0. Fleischer. Leipzig, 1848-78, 7 fascicules (y compris l'Index), in-4,
hr. 62 fr. 50
— 574 —
BERNARD (H.). Notice géographique et historique sur l'Egypte, 2e édition.
Paris, 1869, in-18, br., carte. 3 fr.
— Vocabulaire français-égyptien (arabe en caractères latins). Troisième
édition, augmentée d'un aperçu historique de la basse Egypte. Paris,
1877, in-18, br. 3 fr. 50
BERNARD (H.) et TISSOT (E.). Itinéraire pour l'Isthme de Suez et les
grandes villes d'Kgypte (suivi d"un Vocabulaire français-arabe en lettres
latines). Paris, 1869, in-18, toile, carte. 3 fr. 50
('e livre est particulièrement destiné aux voyageurs qui désirent visiter la
vallée du Nil. C'est dire qu'ils y trouveront, outre les notions liistoriques et
descriptives de nature à les intéresser, toutes les indications projjres à faci-
liter leur déplacement à travers le pays, leur installation, leur séjour dans
les villes et leurs relations avec les habitants.
Pour donner à ce travail son véritable caractère, pour en faire un guide
fidèle et sur, une sorte de manuel que l'on puisse à toute heure consulter
utilement, nous nous sommes adressés à deux hommes spéciaux , habitant
rÉgypte de longue date et la connaissant à fond. L'un, ingénieur, attaché
aux travaux de risthnie d'abord, et ensuite au service du gouvernement
égyptien, possédait mieux que personne les renseignements techniques et
précis qui nous étaient nécessaires; l'autre, le littérateur, déjà connu par
plusieurs ouvrages sur l'Egypte et par un Vocabulaire français-arabe, que
nous reproduisons ici, nous offrait une coopération non moins précieuse pour
la mise en œuvre des autres matériaux.
Leurs patientes et fructueuses recherches sur les divers sujets traités dans
cet ouvrage, en font un recueil enti_èrement neuf également indispensable aux
voyageurs désireux de connaître l'Egypte, et à ceux qui auraient seulement
en vue la tournée du canal de Suez.
BISTANY. Mollit ul Mohit. L'Océan de l'Océan, dictionnaire arabe expliqué
en arabe. Beyrouth, 1870. 2 vol. grand in-S, de 2,318 pages à 2 colonnes,
reliés. 200 fr.
BOUCHER (E.). Deux poètes anlé-islamiques. Notice sur Orwa ben el-\Vard
et sur Zou"l-Asba-el-Adouani. Paris, 1867, in-8, br., 50 pp. 2 fr. 50
BRESNIER (L. J.). Anthologie arabe élémentaire, choix de maximes et de
textes variés, la plupart inédits; accompagnée d'un vocabulaire arabe-fran-
çais. Alger, 1853, in-i8, br. 6 fr.
CALLIGARIS. Histoire de l'empereur Napoléon !«', en arabe. Paris, 1856,
gr. in-8, br., 478 pp. 10 fr.
— Le Compagnon de tous, ou Dictionnaire polyglotte. Onze langues :
français, latin, italien, espagnol, portugais, allemand, anglais, grec mo-
derne, arabe écrit, arabe parlé en caractères européens, turc avec la pro-
nonciation. Turin et Paris, 1864-70, 2 vol. in-4, br. (90 fr.) 45 fr.
CASPARI (C. P.). Grammaire arabe, traduite de la quatrième édition alle-
mande et en partie remaniée par E. Uricoeghka. Paris, 1881, un beau
vol. gr. in 8, de xu et 532 pages, cartonné. 15 fr.
La meilleure grammaire pratique de l'arabe littéral qui existe maintenant
en français.
CATALOGUE des Mss. orientaux de la Bibliothèque Nationale. Toj/ie //.Manus-
crits syriaques et sabéens [Manda'ites] (par Zotenbkrg). Paris, 1874, in-4,
donnant la description de 238 manuscrits syriaques et 19 sabéens. Pour
l'impression dos titri'S de cos dorniiTs ou :\ fondu un type spécial, vin (il
248 p;igos. 15 fr.
— GATAI. <)(irK des Mss. orientaux de la Hihliolliî'que Nationale. Tauic IV.
Manuscrits arabes (rédigé par M. de Sl.^ne). Paris, 1S83, in-4, br., l-"" fas-
cicule de 330 pages. 15 fr.
CAUSSI.N DK PKHCKVAI, (A. P.). r.ranunaire arabe vulgaire pour les dia-
lectes d'Orient et de Harbarie. (cinquième édition. Paris, ISSU, in-8, cart.
toile, 177 pages. 5 fr.
« Faciliter aux voyageurs, aux négoniants, aux divers fonctionnaires de
notre gouvernement, en Levant et eu Barl)arie, les moyens de communiquer
vertialement ou par écrit avec les Arabes; aliréger, autant «[u'uii livre peut
le faire, le long apprentissage (jue l'étranger transporté dans ces contrées est
obligé de subir lors même qu'il s'est livré en Europe à l'élude de la langue
savante, tel a été le but que je me suis proposé. » Préface.
CERTKUX (A.) et CARNOY (H.l. L'Algérie traditionnelle. Légendes, contes,
chansons, musique, mœurs, coutumes, croyances, superstitions, etc., des
Arabes. Tome L Paris, 1884, in-8, br., 290 pages. 5 fr.
t]HUKSTOM.\THIE arabe ou recueil de morceaux choisis des anciens au-
teurs arabes, texte accentué. Publiée par les Pères Jésuites. Beyrouth,
1879-1881, 4 part, en 2 vol. in-8, br. 20 fr.
CLI-MK.NT-MULLKT J. .1.). Le livre de l'agriculture dlBN-Ai, Awam {Kitub-
al-Fclaliah), traduit de l'arabe, i^aî'is, 1804-67, 3 vol. in-8, br., 1434 pp.,
pi. 22 fr.
Ouvrage important couronné par la Société d'Agriculture de Paris.
CORAN. Le Coran. Texte arabe de Fll'gel revu et pul)lié par Redsi.ob.
Nouvelle édition Paris, 1880, in-8, br., 535 pp. 20 fr.
Très belle édition correcte et d'une exécution typographique qui ne laisse
rien à désirer. Chaque page est entourée d'un lilet rouge, et tous les chapitres
de cliatiue sourate sont imprimés en couleur avec ornements orientaux.
— Le même. Paris, 1880, in-8, demi-maroquin, tr. dor. 24 fr.
— Le Coran. Texte arabe Ed. Fli;gel. Leipzig, 1858, in-4, cart., 331 pa-
ges. 20 fr. 75
Texte avec enfailremonts en rouge. Dans cette édition les versets sont in-
diqués en chilTres et non par un j)oiiit comme dans la précédente.
— Concordantiœ Corani arabica*. Kd. G. Fli(;ki,. Leipzig, 1842, in-4, cart.,
219 pp. 20 fr.
— Le Koran analysé d'après la traduction de M. Ka/iniirski et les observa-
tions de plusieurs savants orientalistes, par J. La Bkalme. Paris, 1876,
un vol. gr. in-8, br., de xxiii et 800 pages. 20 fr.
Le Koran an.ihjsv, tel qu'il est édité, avec dos tables et des index, doit
être le vado mocum de tout employé administratif de notre colonie algérienne,
en mc'me temps qu'il sera d'un grand secours dans les décisions à rendre par
les tribunaux mixtes.
Forme le Tome IV' de la nibliotliàqur oricnlalr.
CL'CHE (le P.). Dictionnaire arabe-français, contenant toules les racines
usitées de h langue arabe, leurs dérivés tant dans lidionic vulgaire qui'
dans l'idiome littéral ainsi que le dialecte de Syrie. Nouvelle édition.
Beyrouth et Paris, 1883, in-12, denii-niar., 1012 pages. 15 fr.
— 576 —
DERENBOLIRG (Harlwig). Kitab Sîboûya. Traité, de grammaire arabe de
SiBAWAiHi. Pultlié d'aprè's les mss. du Caire, de l'Escurial,. d'Oxford, de
Paris, de Sainl-Pctersbourg et de Vienne. Tome I. Paris, Imp. natio-
nale, 1881, in-8, br., xliv et 400 pages. 15 fr.
Le tome II, contenant la fin du texte, les index et rintroduction, est en
cours d'impression.
DERENBOURG (Joseph), mem'nre de l'Institut et D?]RENBOURG (H.), prof-
il l'École des langues orientales. 0|)uscules et traités d'Abou'l-Walid
Merwan ibn Djanah de Cordoue. Texte arabe publié avec une traduction
française. Paris, Imp. nationale, 1880, in-8, br., cxxiv-400 pages, fac-
similé. 15 fr.
DEVIC (Marcel). Les pluriels brisés en arabe. Paris, 1882, in-8, br., 24
pages. 2 fr.
— Les villes de la France méridionale au moyen âge, d'après les géographes
arabes. Montpellier, 1882, in-8, br. 1 fr.
— Coup d'oeil sur la littérature géographique arabe au moyen âge. Paris,
1882, in-8, br., 39 pages. 2 fr. 50
DOZY (R. P. A.). Histoire des Musulmans d'Espagne, jusqu'.*! la conquête
de l'Andalousie par les Alnioravides (711-11 10). Leyde, 1801-62 (avec
additions et corrections imprimées en 1873), 4 vol. pet. in-8, br. 12 fr. 50
— Recherches sur l'Iiistoire et la lilléralure de l'Espagne pendant le moyen
âge. Deuxième édition. Leyde, 1860, 2 vol. in-8, br. 10 fr.
— Recherches sur l'histoire et la littérature de l'Espagne pendant le moyen
âge. Troisième édition revue et augmentée. Paris, 1881, 2 volumes petit
in-8, br. 20 fr.
— The History of tlic Almohades, precedcd by a sketch of tlie History of
Spain, from the times of the Conquest, till the reign of Yusof ibn Téshufin,
and of the Ilislory of the Ahnoravides, by Abd'ol Wahid al Marrékoshi.
Arabie text edited from a mss. by R. Dozv. Second édition revised and
corrected. Leyden, 1881, in-8, br., xxi et 290 pages. 10 fr.
— Essai sur l'Histoire de l'islamisme, traduit du hollandais, par "V. Chau-
TiN, professeur à l'universilé de Liège. Leyde et Paris, 1879, in-8, br.,
VII et 326 pages. 7 fr. 50
Publication importante d'un des plus célèbres arabisants de notre époque.
Elle comprend quatorze chapitres divisés ainsi : I. La religion primitive de
l'Arabie. — II. Mahomet avant la fmte. — III. Mahomet après la fuite. —
IV. Le Koran, la tradition et les légendes. — V. La Doctrine et le Culte. —
VI. L'Apostasie; la défaite des vrais croyants et la conversion des peuples
conquis. — VII. Les premières sectes. — VlII. L'islamisme sous les premiers
Abbassides. — IX. Les Ismaéliens. — X. Le Soufisme. — XI. L'Islam dans
l'Occident. — XII. Les Turcs, les Mongols, l'Inde et la Chine. — XIII. Les
Wahhàbites. — XIV. Etat actuel de l'islamisme.
— Le Calendrier de Cordoue de l'année 961. Texte arabe et ancienne tra-
duction latine. Leyde. 1874, in-8, br. 6 fr.
— Supplément aux Dictionnaires arabes. Leyde et Paris, 1877-81, 2 tomes
en 8 livraisons in-4, br. 145 fr.
Publication des plus importantes pour l'histoire de la lexicographie arabe
DttZV cl l^NGliLMANN (\\. H.l. (lloss'iirc dos mois espagnols et porliigais
dérivés do l'arabo. Douxii^'nio ôdilion roviiool ronsidérablomcnt aupriionléo.
Leijde. 18lU), in-8, hr., 427 pagos. 12 fr. 25
Savant inivruijc qui a obtenu h- prix <li- linjinistif|ne forulé j)ar Voliicy.
DL'(ÎAT {G.\ Histoiro dos Pliilosoplios cl dos Tlionlogions imisiilmans (do
G32 à 1258 do J.-('.i. Soôiios do la vio roligioiiso on Oiionl. /'ar/.s, 1878.
in-8, br.. vmii ol :>;5 pagos. 7 fr. 5(i
Ce volume couiprrnd : I. Histoire di's luttes entre les (Toles théologicpies et
les écoles philoso|iliiiiU('s, depuis la mort de Mahomet (632 de J -C.) jusqu'à
la chute du khaliCat d'Orient diir.S de J.-C). — II. Méthodes dont se
servaient les deux écoles. — III. lurtuoiu-o du soufisme sv.r ces luttes. — IV.
Causes de la ruine de la philosophie sous le khalifat d'Orient. — V. Notice
sur les principaux philosophes et théolojriens musulmans.
• Lorsqu'en l'année a:2!t de .T.-C, .lustinien lit fermer les chaires de philo-
sopliie il Athènes, alors mourut la philosojihie néoj)latonii]ue. et avec elle
l'ancienne philoso])hie. Il semldait que la nuit allait s'étendre sur le monde
et ([ue les reclicrches du llhre examen étaient dé-sormais interdites aux intel-
HjLîcnces.
Mais l'étude de la ]>hil<)Siq)hie se transporta en Orient: Bagdad remplaça
Athènes, du viii^ au xii"^ siècle. C'est dans cette époque qu'il Vaut chercher
la naissance de la philosophie moderne.
C'est cette lacune dans l'histoire de la philosojdiie que M. Cr. Dugat a
tenté de combler.
DUGAT ol F.VRÉS r.cn-C.inniAC. (iraniinairo fiançaiso à l'iisago dos Arabes
de lAlgôrio, do Tunis, du Maroc, de l'Kgyplo ol do Syrie. Paris, Imp.
nat.y 1854, in-8, br.. 12.") pp. 5 fr.
Cette f^rammaire, imprimi'c avec hcaucoup de soin ;i l'hiiprimerie nationale,
est le meilleur guide que [tuissent prenilre les .Vrahes îles contrées barba-
resques et ceux de l'Asie occidentale pour étudier la langue française, dont
les principaux éh'uients n'ont été exposés nulle part ailleurs dans une forme
aussi prorire il leur en faciliter l'acquisition. I>an> les diaUif^ues, on a intrudutt
au bas de chaque page un essai de transcription et de prononciation des mots
de notre langue en caractères neskky.
KDUI.SI. Doscriplion de IWfriqiie ol do l'Ksiiagne. Toxlo. arabo public pour
la preinicre fois d'apr<''s les niss. do Paris ol d'Oxford, avec une traduc-
tion, dos notes ol \in glossaire, |)ir 15. Do/v ot M. J. or. (îokjk. Loi/dc,
1860. tin beau vol. gr. in-8, br., iy.)3 pp. 18 fr. 75
Kl. nKKIU. Dictionnaire g.'Ograpliicpio. !o\lo arabe, publié d'après l«s ma-
nuscrits de Loyde, Cambridge, Londres ot Milan, par V. \Vi srK\KKi,n.
Gnettinijen et Puris, 1870-77, 4 vol. in-8, br. !('» fr.
FARIS Kl. CHIDIAC. La vio «•! les avonlures do Kariar, relation de ses
voyages avec ses observalious oriliquos sur les Arabe.s et siu' les autres
peuples (en arabo). /'nci.v. 1855, un beau vid. gr. in-8, br., de 7.38 pp. 25 fr.
— A praclical Cramniar of tlie Arabie I.anguago, wilh interlineal roadiiig
Lessons, Dialogues and Vocabulary. f.ondnn, iHC)C)/n\-i2, br., 102 pp. 4 fr.
FHEYTAG. Selecla ex bistoria Halebi. Paris. IslO, in-8, br.. 174 pp. 7 fr. .'»('
GAHCIN DK T.\SSY. Mémoires sur les noms propres et los litres musul-
mans. Douxiome édition, suivie d'une notice sur les vi^temenls avec ins-
— 578 —
criblions arabes, persanes el hindousiatiies. Paris, 1878, in-8, ])r., 1-^8
pages, papier de Hollande, ligures. » 5 fr.
GARCL\ DE TASSV. Rhétorique et Prosodie des langues de l'Orient mu-
sulman. Seconde édilioa, levue, corrigée et augmentée. Paris, 1873,
in-8, br., de vm et 439 pages. 10 fr.
— Sniencc des Religions. L'Islamisme, d'après le Coran, l'enseignement
doctrinal et la pratique. F'aris, 1874, in-8, br. 7 fr. 50
GOGUYER (A.). Choix splendide de préceptes choisis dans la loi. Petit ma-
nuel de droit immobilier suivant les deux rites musulmans orthodoxes de
la régence de Tunis, traduit sur le ttxie arabe publié à Tunis en 1301.
Paris, 1885, in-! 2, br., 108 pages. 2 fr. 50
GRANGKRET DE LAGRANGE. Anthologie arabe, ou Choix de poésies
arabes inédites, traduites pour la première fois en français et accompagnées
d'observations critiques el littéraires. Paris, 1828, in-8, br., de 262 el
lfi2 pp. 15 fr.
Excellent ouvrage pouvant remplacer avantageusement celui de M. S. de
Sacy, d'un prix beaucoup plus élevé.
« I^es poésies arabes que contient ce volume, jusqu'à présent inédites, sont
extraites de divers mss. de la Bibliothèque du roi. Aux morceaux complets
d'ABou'TTHAYYB-ALMOTÉNABBY et d'Oi\iAR-BEN-FAREDH que je publie, j"ai
cru convenable de joindre un choix de gloses et de commentaires tirés des
meilleurs interprètes de ces deux poètes. » Préface.
GUYARD (Stanislas), professeur au Collège de France. Fragments relatifs à
la doctrine des Ismaélis. Texte arabe publié pour la première fois avec
une traduction complète et des notes. Paris, 1874, in-4, br. 7 fr. 50
— Traité de la prédestination et du libre-arbitre par Ab-dar-Razzaq. Tra-
duction nouvelle, revue et corrigée. Paris, 1875, in-8, broché. 2 fr.
— RIsâhih ou Traité du décret et de l'arrêt divins ; texte arabe d'ABO-AR-
Razzaq publié pour la première fois. Paris, 1875, in-8, br. 3 fr.
— Un grand maître des Assassins an temps de Saladin. Paris, 1877, in-8,
br., 168 pp., avec texte arabe. , 5 fr.
Cet opuscule renferme de curieux renseignements sur la secte Ismaélienne.
C'est une excellente contribution à l'histoire des sectes musulmanes.
— Le Divan de Deha ed-din Zoheir. variantes au texte arabe. Paris, 1883,
pet. in-8, br., 48 pp. • 2 fr. 50
Com])lément de l'édition de ce poète publiée en 1877 par le professeur
Palnier.
HALEVY (J.j. Études sabéennes. Examen critique et philologique des ins-
criptions sabéennes connues jusqu'à ce jour. Paris, 1875, in-8, br., 240
pp. 15 tr.
Tiré à 50 exemplaires seulement. Très important mémo're.
HALÉVY (J.). Essai sur les inscriptions du Safa (ouvrage couronné par
rinslitut). Paris, 1882, in-8, br., 341 pp., 5 planches. 15 fr.
Extrait du Journal asiatique et tiré à part à 30 exemplaires seulement.
— r)7'.» —
HAM)JKIiI (lo prince A.). Diotiomiairc français, arabe, ixTsaii et turc,
onrioiii d'exemples en langue turque avec des varianles, el de beaucoup
de mots darls el de seiencos. Moscou, 1840-41, 3 vol. iM-4, l)r.,24r)7 pp.
^ 2 col. 100 fr.
Dictionnaire estimé, pulilié à ;iOO IV.
IIKI.oT (H. el L.). Diclionnaire de pociie français-arid)e el arabe-lVançais à
l'usage des voyageurs, des mililaires cl des négocianis en Afrique. Ahjer,
in-18, oarl.. 531 pp. 5 fr.
HEL'IîY (le P.). Vocabulaire français-arabe. De\ixième rdilion, revue cl cor-
ligi'-o, donnant la traduction de plus de ::.'0,000 mots français. Beyrouth,
1881, in-12, demi-rel., 708 pages. 10 fr.
iBN DJ.WAH {Abou'l-Walid-Merwan , de Cordoue). Opuscules et traités
grammaticaux. Texte arabe publié avec une traduction francai.se par
j. el H. Dkrkmîourg. Paris. Imp. nalionalo. 1880, gr. iu-8, br., cxxiv-
400 pages et fac-sinidé. 15 fr.
iB.\ KHALDOUN. Prolégomènes bistoriqiies, texte arabe, jmlilié d'après
les mss. de la Bibliolli. nal., par 'Qlatrkmkrk. Pnris, 1858, 3 vol. in-4,
br. 35 fr.
IBN KIIALI.IKA.N. Biographical Dictionary. Iranslaled from tlie Arabie by
Mac (JLCki.N DK Slane. Paris, 1842-71, 4 vol. ia-4, broebés. 150 fr.
Le premier ouvrajce de ce genre et le pins important pour l'histoire litté-
raire (les Aratie?. Ces biopfrajjhie^ sont arrangées par ordre alpliabétioue des
auteurs et oomprennent tons les écrivains de fliacniie des sectes de 1 Islaiu,
jusqu'au xiiie siècle, épo(]ue il laipielle vivait Uni Khalikan.
n!.\ MrSKKWKlii. ].,• tableau de Scbès traduit eu arabe el publi-' par
Slavi elendi. Pans, 1873, in-8, br. 1 f'"-
KAZI.MIU.SKI <A. de Hiberstein). Dictionnaire arabe-français, contenant
loules les racines, Imus dérivés dans les idiomes \ulgaires et littéral, dia-
lectes d'Alger et de .Maroc, /'.i/'is-. 186^. 2 vol. gr. in-8, br., 3,030 pp. 'i
2 col. 105 fr.
— I.e même. Paris, 18G0, 2 \ol. gr. in-8. demi-maroquin, coins, dorés en
tèie et non rognés. 120 fr.
KITAH-AL-FIIIHIST mil AnuK-rkungen brsgg. von (',. Vny.c.r.i.. I Daivl. i)en
Texte entlialtend v. Dr. H(*-.I)u;kr. // liaml. Die Annierkimgen und Indices
(Mitliall; nd \. An.. Mlm-kr. Lei}i:ig, 1871-72, 2 vol. in-4, br. 80 fr.
LA BEAIMK (J. Le Korm analysé d'après la traduction do M. Kazimirski
et les observations de plusieurs savants orientalistes. Paris, IblG, 1 vol.
gr. in-8, br., xxin el 800 pages. -.0 fr.
l'orme le tome IV de la BiblioDvqur orirulatf.
LANDBERG .Carlo). Proverlx-s «-l dirions du penpl<- iriln-. Malénaux pour
— 580 —
servir à la connaissance des dialectes vulgaires recueillis, traduits et
annotés. Leyde et Paris, 1883, in-8, br., lii et 464 pp. 15 fr.
Vol. I. Province de Syrie, section de Saydâ; contient 200 proverbes, im-
primes en caractères arabes, transcrits en lettres latines, traduits, annotés et
. complètes par des histoires ou des légendes.
« L'auteur se consacre dejiuis bientôt dix ans à l'étude des dialectes arabes.
Avec une ténacité et un dévouement rares, il s'est donné pour tâche de re-
cueillir la langue parlée des différents pays arabes. Si nous ne savions
combien les recherches que poursuit ce savant sont importantes, nous aurions
peut-être hésité à entrejjrendre une publication qui sera de longue haleine
et qui est conçue sur un plan très vaste. Notre désir est d'être utile
à la science, autant qu'il nous est possible, et c'est avec plaisir que nous
annonçons aujourd'hui le premier volume de 51. Landberg. L'idée qui préside
à cet ouvrage est des plus originales : les proverbes coui-ants ont été choisis
pour former le lil autour duquel sont groupées d'autres matières ayant trait
à la langue, à la vie, à la civilisation, à la religion et au caractère des
Arabes. Chaque proverbe est accompagné de l'explication d'un indigène, qui
appartient, non pas à la classe instruite qui connaît plus ou moins la langue
savante, mais à celle des paysans ou à des hommes qui n'ont pas fait d'é-
tudes et qui parlent une langue naturelle, vivante et sans influence littéraire.
Cette explication est transcrite en lettres latines selon le système presque
généralement adopté afin de faire connaître la prononciation. Elle est toujours
suivie d'une traduction aussi littérale que possible. Après cela viennent les
commentaires de l'auteur. Ils sont souvent fort étendus.
« La grammaire du dialecte syrien y est traitée, quelquefois, dans les
moindres détails; des habitudes y sont décrites; des appréciations y sont
données. Afin de procéder méthodiquement et de donner à chaque dialecte
la place qui lui revient. Fauteur a divisé tout l'Orient arabe en provinces
philologiques; ces provinces sont, à leur tour, subdivisées en sections philo-
logiques. Chacune de ces sections formera l'objet d'un volume. La Syrie, à
elle seule , en comprendra cinq, ^'u les riches matériaux que l'auteur a
ramassés et coordonnés, nous sommes à même d'activer cette publication d'une
façon tout exceptionnelle. Nous comptons sur la bienveillance des savants et
de tous ceux qui s'occupent de l'Crient arabe, afin que nous puissions mener
à bonne fin une œuvre de cette valeur. Il est bien rare qu'on soit en état de
se dévouer corps et âme à une chose, et nous devons, qu'on nous permette de
le dire, saisir cette occasion de conquérir à la science une langue qui. maigri-
([u'elle soit parlée par des millions d'hommes depuis bien des siècles, est
cependant restée lettre close pour les savants" européens, dédaignée par les
Arabes eux-mêmes. Pour apporter à son œuvre toute l'exactitude voulue,
l'auteur continue à vivre en Orient.
« Cette publication n'est pas uniquement intéressante pour les philologues
de profession ; elle l'est aussi pour quiconque veut apprendre à connaître les
Arabes, nous dirons presque par eux-mêmes. Les explications des proverbes
proviennent du peuple; c'est lui qui parle, qui expose ses idées, souvent d'une
façon si ingénue, si simple et pourtant si vive et concise, que la lecture en
est à elle seule plus instructive que bien des volumes publiés par les vo\'a-
geurs. On est étonné de voir cette richesse, cette variation de sujets que
l'auteur a su réunir. On fait, en lisant son livre, un voyage plein d'incidents ;
on voit se dérouler des tableaux de la vie orientale qui sont quelquefois du
plus haut .comique : tantôt c'est un paysan qui raconte et explique un proverbe
dans son langage d'une originalité hors ligne, tantôt c'est un habitant de la
ville qui expose sa manière d'envisager les choses.
«Le Glossaire, fort de plus de cent pages, qui se trouve à la fin du livre,
n'en est pas la partie la moins importante. ()n y trouve enregistrée la plus
grande partie des mots et des locutions qui figurent dans le texte. L'arabe
n'y est pas transcrit. La lexicographie arabe a reçu par là de nouveaux ma-
tériaux d'autant plus précieux qu'ils viennent directement de la bouche de
personnes qui sont tout à fait dépourvues de la science des livres.
— .-.SI —
«Nous espérons que ce jircniier volume de M. Carlo Laurlhcrg trouvera
auj.rès du monde savant et au()rès de tous ceux qui s'intéressent à l'Orient
arabe l'accueil bienveillant qui l'encouragera ù poursuivre son œuvre. »
LKNORMANT (François). Lollros .issyriolnpiqiios. Tome II : Lcllrc qua-
tiii'-mo il M. llalévy, sur rinscriptioii (li'dicaioiro liiinyarilique du temple
du dieu Vat'à à Abiân, près Aden: — Lettre cinquième Ji M. de Longpé-
ricr, sur le culte païen de la Kàabali avant Mahomet. Paris, 1872. in-4,
br. 20 U:
LETELLIER (V.). Vocabulaire oriental : français, italien, arabe, turc et
grec pour la seule prononciation. Paris, 18:38, in-8 oblong, br., 236
pp. 5 fr.
MAKHIZI. Hiïtoire dos Sultans Manilouks de l'ÉgypIe, écrite en aral)e par
Taki-Kddin Ahmf.t .Makrizi ; traduite en français, et accompagnée de notes
philologiques, historiques, géographiques, par Et. Qlatremkre. Paris,
1845, 2 vol in-4, cart., 602 pages. ~)0 fr.
MALI. OUF (N.). Guide de la conversation en trois langues : français, an-
glais, arabe (dialecte d'Kgypte et de Syrie), l'arabe avec la prononciation
ligurée. 2" édition. Paris, 1880, in-18, toile, 208 pp. U 4 colonnes 4 fr.
Ce fTuide est appelé à rendre de grands services aux voyageurs et aux com-
merçants qui visitent la Syrie et l'10gy])te.
— Moukhatibati Malloufiyè. Allocutions mallouricnnes en turc et en arabe.
Constantinople, 1839, in-8, ])r. 4 fr. 50
Cet ouvrage, que l'aiiteur par allusion à son nom a intitulé ^îoitUhatibali
Malloufiyè, est un traité divisé en treize chapitres, une conclusion et un ap-
pendice nécessaire de quelques pièces, le ti>ut il l'usage des musulmans et
autres qui veulent apprendre le turc et l'arabe, et désirent se mettre en état
de parler et d'écrire promptenient ces deux langues.
MARCEL (J.J.). Dictionnaire français-arabe dos dialectes vulgaires d'Algérie,
de Tunisie, du Maroc et d'Egypte avec la prononciation figurée en lettres
latines. Cinquième édition revue et corrigée. Parjs, l8S."i, un l)eau vol.
in-8, de \n-5Sl pages à 2 col., cart. toile. 7 fr.
MAHRK 'A.). Extrait du Kilàh al utobâreh {Traita de milhi^matiqucs)
d'Aiiu'i. Wafa au Djol'ein, transcrit d'après le mss. 1012 du Supplément
arabe de U Uibliothèquc Nationale et Iradiiil pour la première fois en
français. Rome, 1874, in-4, br. 1 fr. 50
MARTIN (A.). Dialogues arabes-français (dialecte algérien) avec la pro-
nonciation figurée. Paris, 1847, in-8, br., 203 pp. 6 fr.
NABIGA DIloRV AM. Le Diwàn, lexle arabe, publié pour la première fois,
suivi d uni' traduction française, et précédé dune inlniduclion Iiisiorique,
par 11. Dehe.nbourg. Paris, Imp. uat., 186'J, uu beau vol. in-8, br., de
272 pp. 'J fr-
NKUiMlAL (r,.\ Vocabulaire fran^ais-ar abc. /;.'vroi(//t, ISol, iii-S. br.,
284 pp. 10 fr.
OMAR I15N EL FAREDH. Le Diwan. accompagné du commentaire du cheikh
— 582 —
Hassan al Bouriny pour le sens lilléral, et de celui du cheikh Abd ei,-
Ghany en-Naboulsy pour le sens mystique, texte arabe édité par Rochaid
Dahdah. Marseille, 1855, gr. in-8, cart., 612 pp. (50 fr.) 30 fr.
PHARAON et BERTRAND. Vocabulaire français-arabe à l'usage des mé-
decins, vétérinaires, sages-femmes, pharmaciens, herboristes, etc. Paris,
1860, in-12, br., 204 pp. 5 fr.
QUERRY (A.). Droit Musulman. Recueil de lois concernant les musulmans
schytes. Paris, Imp. nat., 1871-72, 2 vol. gr. in-8, br. 30 fr.
REINAUD. Monuments arabes, persans et turcs du cabinet du duc de Bla-
cas et d'autres cabinets ; considérés et décrits d'après leurs rapports avec
les croyances, les mœurs et l'histoire des nations musulmanes. Paris,
1828, 2 vol. in-8, br., 888 pp. et 10 pi. 15 fr.
Savant ouvrage, le seul dans son genre, formant un traité complet d'épi-
graphie orientale.
— Notice sur les dictionnaires géographiques des Arabes et sur le sys-
tème primitif de la numération chez les peuples de la race berbère. Paris,
1861, in-8, br., 54 pp. 3 fr.
— Notice sur la gazette arabe de Beyrouth, Paris, 1858, in-8, br. 1 fr. 50
— De l'état de la littérature chez les populations chrétiennes arabes de la
Syrie. Paris, 1856, in-8, br. 2 fr.
SACY (Sylvestre de). Mémoires sur les antiquités de la Perse et sur l'his-
toire des Arabes avant Mahomet. Paris, in-4, br., pi. 5 fr.
Ce volume est une fort bonne introduction à l'ouvrage de M. Caussin de
Perce val.
SAUTAYRA et CHERBONNEAU. Droit musulman : Du statut personnel
et des successions. Paris, 1873-74, 2 vol. in-8, br. 16 fr.
SAUTAYRA (E.), président de la Cour d'Alger. Législation de l'Algérie.
Lois, Ordonnances, Décrets et Arrêtés par ordre alphabétique (jusqu'au
30 juin 1878), avec notices et tables. Deuxième édition. Paris, 1883, gr.
in-8, br., à 2 colonnes de v-667 pages. 15 fr.
SAUTAYRA, HUGUES et LAPRA. Législation de l'Algérie. Tome II.
Lois, Ordonnances, Décrets et Arrêtés depuis le l^'' juillet 1878 au le^ oc-
tobre 1883, par ordre alphabétique, avec notices et deux tables (analytique
et chr:.nologique). Paris, 1884, grand in-8, à deux colonnes, de 412 pages,
broché. 10 fr.
SÉDILLOT (L. A.). Histoire générale des Arabes, leur empire, leur civi-
lisation, leurs écoles philosophiques, scientifiques et littéraires. Paris,
1877, 2 beaux vol. in-8, br., de près de 1,000 pages. 15 fr,
SIBOUYA DIT SIBAWAIHL Kitab Siboûya. Traité de grammaire arabe.
Texte arabe publié d'après les mss. du Caire, de l'Escurial, dOxford, de
— :.s ; —
Paris, (le Saiut-I'r'lersljourf; el de Vicmic i)ar II. Dkrknboihg. Tome I.
Paris, linp. nationjl(\ 1881, gr. in-S, lu.. \i,iv ol -IGO pagfs. 15 fr.
hv tonu' 11 r-tpiitenant lu lin «lu tcvti', l'iiuk-x cl l'iiilroilurtioii, t-st <;ii cours
il'iiiijiressioii.
SIOUFFI (.N.). Éludes sur la relij;ion dos Soubbas ou Sabéens ; leurs
dogmes, leurs mœurs. Paris, 187'J, in-8, brociié. 7 fr.
SOMMAN AL-HAUAIUI. Traité de imHéorologie, pliysique el galvanoplas-
tie, rédigé en arabe. Paris, 18G2, in-8, br., 2Ô'J pp. 8 fr.
— Les douze séances du cbeïkii Ahmku hï.s ai.-.Moaodukm ;t<'xte arabe).
Paris, in-8, br.. 55 pp. 4 fr.
S!MTT.\-BKY (Guillaume). Contes arabes modernes, recueillis el traduits
(texte arabe en caractères latins, traduction française, notes el glossaire).
Paris, 1883, in-8, br., xi et -^20 pages. 7 fr. 50
L'auteur a passé plusieurs années en Egypte, dont il connaît à fond le
dialecte, et l'on sait nue c'est lui qui a mis en ordre les riches trésors de la
bibliothèque khédiviale du Caire. Il a suivi, pour ces contes arabes, la même
méthode que pour sa Grammaire : recueillir les textes sous la dictée du
peuple. Il dit lui-nièuie dans sa préface: n J'ai transcrit directement le texte
arabe d'après les paroles des gens du peuple. Jamais je ne me suis permis
d'y rien retoucher. » Aussi ces Contes sont-ils marqués au coin de la plus
haute originalité et intéressent vivement même ceux qui sont étrangers aux
études orientales. Le texte arabe, transcrit en lettres latines selon le système
scientitii|ue adopté i)ar la p]u|)art des savants, est accompagné de la traduc-
tion française en regard. Le lecteur peut dune d'un coup d'œil comparer
texte et traduction, ce fjui facilite singulièrement l'emploi du livre. L'auteur
a bien prouvé par sa Grammaire qu'il est un arabisant de premier ordre, et
nous n'avons pas besoin, ce nous semble, de faire ressortir l'importance d'une
publication de M. Spitta-Bey. L'étudiant trouvera dans ces Contes un moyen,
nous dirons le seul qui soit parfaitement sur, d'apjirofondir la langue de
l'Egypte telle qu'elle est véritablement parlée, et non pas telle qu'elle figure
dans quelques soi-disant grammaires et guides de conversation. C'est là la
langue vivante, pleine de sève et de mouvement, d'une société qui n'a pas
sensiblement changé ii travers des siècles. Le savant de jirofession v riuisera
des renseignements que la langue des livres n'est jias a même de lui lournir.
Mais le livre de M. !SpittaH<^y n'est pas seulement impiutunt au point «le vue
philologique, il doit être hautement apprécié aussi de reux (jui s'occujtent de
l'histoire de la culture des peuples, de leuri légende», de leur foi. Ils rencon-
treront dans ces Contes, sous des dehors étrang-'s et fantastiques, l'écho de
mainte croyance religieuse; ils y déhrou lieront plus d'une idée vieille comme
le monde. Le pays des Mille et une Nuits est le |>.ivs des ('onte» par excel-
lence, et il faut savoir gré ii M. Spitta-Bey de s être donné la peine rîe lei
recueillir. On trouve plaisir à promener son attention à travers cotte série
d'impossibilités, toutes possildes pour l'imagination si riche, si déchaînée
d'un .\ralie. On passe île féerie en féerie, dans des châteaux de imagos et sur
drs prairii's couvertes de (leurs d'or; on vnji défiler des jirincos qui a|>prennent
des uiétiers, des ]>auvres pêcheurs qui deviennent do puissants wéslrs. Tout
ceci est extravagant, c'est insensé, mais c'est amusant et plein de vie cl
d'insouciante gaieté.
Pour que le livre fût aussi utile pour la lexicographie, un ami de raiitcur,
M. Carlo Landberg, a bien voulu y Joinilre iinfilossairc, où l'on trouvera
enregistrés les locutions et les mots les plus important». L'arabe n'y et pa»
transcrit.
— 584 —
Nous osons espérer que cette nouvelle publication de JI. Spitta-Bey trouvera
■ un accès auprès de tous ceux qui, de loin ou de près, s'occupent de l'Orient.
Elle sera particulièrement la bienvenue pour ceux qui, par leurs fonctions ou
leurs intérêts en général, habitent ou visitent la vallée du Nil.
SUAVI EFENDI. Le tableau de Sehès ou l'image de la vie humaine, traduit
en arabe par Ibn Muskéweih. Edité et accompagné de notes. Paris, 1873,
in-8, br. 1 fr.
TARARl (Abu Djafar Mohammed ibn Djarir). Annales quos ediderunt J.
Barth, Th. Noldeke, P. de Jong, E. Prym, H. Thorbecke, S. Frœnkel,
J. Guidi, D. H. Millier, H. Houtsma, S. Guyard, V. Rosen et M. J. de
Gœje. Lugd. Balavorum, 1879-85, chaque partie in-8, br. 10 t'r.
Sont publiés: T. I, parties 1, 2, 3, 4, 5 ; T. II, parties 1,2, 3; T. III, parties
1, 2, 3, 4, 0. Première édition de ce texte important.
TABARI (Abu Djafar Mohammed ibn Djarir). Clu'onique, traduite sur la
version persane de Abou Ali Mohamed Belami, d'après les mss., par
H. ZoTENBERG. Paris, 1867-74, 4 vol. in-8, br. 40 fr.
Cet ouvrage, célèbre en Orient, comprend l'histoire du monde depuis sa
création jusqu'à Tan 302 de l'hégire. — C'est une chronique très importante
surtout pour l'histoire de la conquête de la Perse par les Arabes.
VAN DER LITH. Livre des merveilles de l'Inde. Texte arabe publié d'après
le mss. de M. Schefer, avec traduction française par Marcel Devig.
Leyde, 1883, in-4, br., 192 pages encadrées d'un filet rouge, quatre fac-
similés de miniatures tirées d'un mss. de Hariri. 25 fr.
VIVIEN DE SAINT-MARTIN. Un chapitre de géographie orientale au
moyen âge (du vn« au xv» siècle). (Sur les voyageurs et géograplies
arabes). Paris, 1867, in-8, br. 2 fr.
liais. — .upi.aURS.iz j^^arulm -lot, auc ulkue,
T REMOVE
bM THIS POCKET
ROKJO LIBRARY
PJ Marcel, Jean Joseph
66^.5 Dictionnaire f rai ; . -
F6K3 arabe des dialects variirês
1885 d'Algérie
._.' - v z^^' '-./j^.^