Skip to main content

Full text of "Grammatica aramaica seu syriaca : philologice exposita juxta utrumque systema, orientale scilicet et occidentale ; collatis arabica, hebraica caeterisque linguis semiticis, atque praemissis copiosissimis prolegomenis de variis quaestionibis linguam syriacam respicientibus"

See other formats 


c. ■ ■ ^ 



\RAMAICA SEU SYRIACA 

gfr PI»L0LOGICB RXPOSITA JUXTA UTRUMQUE SYSTEMA, C _, 
O ORIERTALB SCILICET ET 0CCID3NTALE, 

COLtATlS ARABICA, DEBRAICA C.ETEIUSQIJE UNGUIS SEMITICIS. 

ATOUE PB.EVISS1S COPIOSISSIMI3 PROLEGOMENIS DE VARUS 

OL-.ESTIO.MBU3 LINGUAM STRIACAM RESNCIEXTIBUS 

QUAM AUCTOU 
ARCII1EPISC0PLS SYRLS DAMASII 

EX PRIMA SUA ED1TI0NE ARARICA, COU.ABORAXTE IS FARTE 
ARCniEPISCOPO SVBO ALErENSI 

LATIXAM FECIT, MAG.NOPERE LOCUPLETAVIT 

AC APPEXDICE DE PROSODIA SVRIACA ALIIT. 




MAUSILI 

TVPIS ERATIILM I'R.EDICATORUM 
M DCCC XCVI 



*^*N 



n 



■; 



DOCTISSIMO NECNON DESIDERATISSIMO 
DOMINO 

CLEMENTI JOSEPHO DAVID 

AP.CHIEPISCOPO SYRO DAMASIENSI 

E VIVIS ANNO M DCCC XC SUBLATO 

PRjESENS OPUS 

AB IPSO A PLURIBUS JAM ANNIS 

EX ARABICA IN LATINAM LINGUAM TRANSLATUM 

ET HACTENUS 

VARIAS OB CAUSAS 

TYPIS NON MANDATUM 

IN GRATITUDINIS AC VENERATIONIS 

TESTIMONIUM 

LIBENTER DEDICAMUS 




A 

v 

j j 
e< 

■I 

1c 
ti 
m 

Y\ 

hi 
ir 

1' 

P 

n 



.1. 

S( 
SI 

1" 
g 

tc 

CI 



MONITUM 



Hoc qualecumque opusculum a mc primo lingua 
Arabica compositum,Syriaca> amatoribus in Europa offcrrc 
vulcns latino malui scriberc ( quamquam banc linguam 
jam indc a triginta annis ccssauto omnino USU dediscore 
coeperim ), morem scilicet laudabUem sequens qui ante 
quinquaginta circiter anno.s in Europa vigebat ut lilri qui 
lectoribus omnium nationum destinati csscnt, lingua La- 
tina conscribcrcutur. Nemo enim uon vidct lmnc morem 
majorem offerre utilitatem quam visum hodicrnum doeto- 
rum Europae ut uuusquisque nativu lingua elucubrationcs 
suas quae ad scicntias referuntur , componat . C';eterum 
indulgentia me benigne habeaut, quaeso, studiosi Europaei 
qui mc legcre dignabuntur,quod librum multas novitatcs 
portantem, nobilissima.mihi tamen extranea, lingua I.ati- 
na inelcgantcr ct forte incorrecte scriptum , illustrissimo 
Orientalistarum ccetui offerre ausus sim. 

Cum autcm multi .sint aoni linguae Syriaeaa cetera- 
ramque linguarum Semiticarum qaibus sermo Latin us 
caret, cumquc linguam Latinani (incredibile dictu ct valde 
dolendnm! ) non uno hodio modo legant populi Europrei, 
Bed tot sint rationcs litteras Bomaaas pronunciandi quot 
sunt populi, imo tot fere sint systcmata sonos cxtranoos 
per elemeata Latina figurnndi quot sunt scriptores ( qui 
eeteroquin, cthoc ctiam inter populorum Europa'orum sin- 
gularitates reccnscndtim est, negligunt ut plurimum lee* 
toreni instmoredcratione logcndi systematic a seadoptati), 
cuinquc deniquc id quod littcratorum ac eruditorum duces 



sape ammo concoperunt, adhuc ad effectum nescierint 
pcrducere, ut scilicet uuicum systema instituatur univer- 
sale et defimtom ab omnibusque auctoribus qui scriptura 
Ronmna utuntur.observandum.quod omnessoni linguarum 
"Hindi per certas, expedites ac uniforms fig-uras < cxpri- 
mantur, mihi visum est necessarium declarare qua cm 
anoncm in hoc opere secutus sim in transcribers pe^ 
ht as La mas sonis Syriacis sou iu ~enere Semiticis, ut 
po «t lector cos recto pronunciarc, aut saltern tentare, 
aut ad nunnnum ab invicem approximative distiuguere 



Yatoi \%ca(unu 



Omm* vocalis qua eigne caret, semper brevis est si 

cam unatantum consonans sequitur, qucmadmodum a 

t • proferuntur ab Italis in chiamero.Si du» consonantes 

quuntur vocalem in eadem voce, ea pronuueiatur clauL 

utjffcruntur tres prima, males ab Italis inmercante^ 

* Hoc rignsa si-rnificat vocalem producendam esse- 
ex . gr .ucorc, pronuncia quasi aacoorc. 

A Pronuneiatur semper ut apud Italos ct Gallos 
E Item.Nunquam est muta ut apud Gallos 
3 invcrsum pronuneiatur inter e et i Uallorum fere 
"t Angh pronunciant e in carpet, former, estque semper 
Hausum.- Simile habctur cum duo . mute ut dicunt in 
eadem voce se invicem sequuntur, ex. gr. chevelure 

I Sonat ut apud Italos et Gallos.Nunquam est con- 
sonans msi in diphthongo. 

J Xunquani est vocalis sed semper consonans ut 
vnlcbitur infra. 

O Sonat ut apud Ifalos et Gallos. 

U Pronuneiatur ut apod Italos ct Gcrmanos.Nun- 



quam consonans est nisi in diphthongis ad et eu ut 
videbis infra . Nunquam sonatut U Gallicura . 

W Non est unquam vocalis scd semper consonans 
ut videbis infra. 

AU Sonat ut in aula Italorum, /iaus Germanorum. 
AI Sonat ut in bailo Italorum, kaiser Germanorum. 
EU Sonat ut in euro Italorum, Icule Germanorum . 

V«iot &Oll60uauhmu 

1 nota . Littera; , qua? hie non nomiuantur , sonant 
prorsus ut apud Italos , Gallos.etc. 

2 nota. Nulla littera mutat sonum aut silet prop- 
ter adjaccntcm littcram. Ig-itur ex. gr. agnus, atho, etjam 
naso leguntur ag-nus, at-ho, ct-jam, na-so. 

J_ = Spiritus tenuis respondens hamzx Arabum 
sonumque dans g-utturalem Icvissimum. 

-I « £ Arabum.Est fortissimag-utturalia proccdens 
ex eodem orgjao ex quo exit sonus Ziamzajdequa mox. 

C — => Arabicum, sonat semper ut /*. 

C = Sonat ut ch Anglicum in champ, ut c Itali- 
cum in cera. 

Kr * Ar " ' th Angl in ihatf DELTA Qnseorum. 

D " — jo Ar. Sonus proprius Arabibus . Est D u 
exaffffcmtum seu emphaticum . Lingua Kcltica videtur 
similhmum sonum habere, saltern in dialecto Hibcruica 
( Irlandica ). ' 

G = £ JSgyptioram. Sonat semper ut g durum in 

Mivi ' ' ' I > 

G" = £ gamma Gra:corum. Sonat ut r provinciale 
oallorum quod dicitur r grasseye* . 

G' - £ Syrian Italorum in giro, j Anglorum. 



H=3 , h Ang-lorum ct Gcnnanorum. 
H h = 7- Hie sonus ignotus est in Europa. Est h 
fortissimo a.spiratum. 

J = l£ consonans,?/ Angl. in yard, Gallorura in 
yacht, Germanotfim in ja, Ital. in jeri . 

K h = ^ Arabum, ch Germ. ex. gr. hochen, lachen, 
j ffispan . , cm Grasc, scd mag-is aspiratnm. 

Q. =s O' tlifficillima Europreis consonans guttu- 
ralis, sou potius palato-g-utturalis. 

$=i(j*, semper durum liabct sonum , nunnuam 
sonat ut z Gall, ctiamsi inter duas rocalcs veniat , ut 
rosa, leg-c rora. 

S h = (_/> sh Angl.,c/i Gall., sch Germ., see Ital. 
in scella. 

S" = fj* , sonus Europais incogmitus. Est S exag-- 
g-cratum, seu emphaticum. 

T 1 ' = w> . th Angl. in thich,Tinn:\ Gra;c.,c Hisp. 
in cera . 

T l ="k. est T cxag-geratum sou emphaticum. 
T hll = J», eonus Arabibus proprius . Est T 1 ' exag- 

geratum. 

W = J consonans, sonat ut w in walic Ang-1. , ut 
" in uopo Ital. 

Z =J , est semper dulec ut apud Gallos. 
Z 1 ' = sonat ut j Gallieum in jour, (jibier. 



c^F*=~tyMi^ 



■o^ 



PROLEGOMENA 

UK LINGU.K SVRIACR NOMINE , NATIRA, DOTIDUS , HI8TOBIA. 

DULECTIS. ALPIIABETIS, LITTICRATIRA, CUM CETERIS 

UNGUIS COMMERCIO, ALIISQUE. 



CAPUT I 

DE ElNliL\£.SYRIAC.E DEFINITIO.NE. 
NOMINE KT I'U.KSTAXTIA. 

Syriaca lingua dim crat vcrnacula antiquiasima? 
noMiasimm atque populosissim* geutis qua, amplam Asia. 
Occidentals partem iacolebat , Syriam , inquam, Meso- 
potamiam, Assyrian! atquc Babiloniam cum vastissimis 
fcmtimis rcgionibus; qui quidem amplissimua Asia, tractus 
fere omnia ab Hebron. Aram nuncupabatur, proptcroa 
quod ab Aram filio Scm ejusque progenia occupatus ac 
Cttltus fuent;»toquo Aram nomine in veteri Testamento 
quod bcbraice pnmo scriptum est,pi»fat83 regioncs fere 

S f 1 ™?* m Veteri Testamento vocatur (2) jipsioue 

AUgtaKn qnam m. 1eis rmionnl,,,, J 17, "'"'^ m,0 I» ai ™9 WflttUffl 

" l ^ttvorumaJ J „eri I , 2^ TT ig "" r prDprion " n "< c '"»' 



10 



PROLEGOMENA CAPUT I 



pr.-evaluisse ad hanc diem(l). Quod mcrum est assert um, 
vcritati d'issentaneum, turn quia nullo argumento probari 
potest, turn quia in contrarium liabemus quod varii po- 
puli qui adbuc lingua Syriaca, quamquam plus minus 
corrupta.communiter loquuntur, qui scilicet alii in re- 
gionibus Assyria atquo Curdistani, alii in media Meso- 
potamia, alii denique in Syria prope Damasium, ex an- 
tiquissimis Syris adhuc supersunt,isti,inquam,populi lin- 
g-uam qua utimtur quanquam variara.omnes Syviacam vo- 
cant.cum aliiquidem.scilicct iucol© Assyriaj.linguam suam 
A»aflD surap, suumque gentilem f*L4 suntja appcl* 
lent; alii , nempe Mesopotamii, suam linguam /Uiatt 
snrjat vocent^alii denique, videlicet Syriam incolentes, 
seloqui ^Qjnsurion dicant;neque earum gentium ulla 
aliud nomen cognoscit. Jam vero cui crcdi potest tan- 
tarn nationcm integram, in tain rcmotas regiones disper- 
aam.relieto sui generis suique sermonis genuino nomine, 
aliud illudque pcregrinum advcxisse,pra?sertim si ea natio 
talis essetqualcs sunt hodiegentes Syria dequibussermo 
est, parum aut nihilum cult©, rustic© ac agriculture de- 
dite, nullumquecommerciiim cum aliis populis babentes, 

(i) Qui hujusmodl oplnlonono ausUnuerunl sum docti in Europe qutsuidibi 
"obniciB vacant; quorum maximum ergnunolum est quod nusquan vocobulum 
Stfrtta votorl Testemento occurat, quasi vetua Testamentum nomina omnium 
papulorun. e gentium debere. conttawe. Noun, cjunlorum alque Tnrcarum nomi- 
'•-'. -v. Mr. , in s. Scrlplura desunl? fjuis indo conclude*! beo non.ina in proprila 
WnpUa nun wl8tere?Pf«HlIcti erudiU In eo ctiam arrant, quod dialect* Aramaics . 
»3 1 im lingua dlsllnguanl, qnaai Aramalca lingua sit genus el Syriaca species ii- 
;"" ! " :,l,ccl , ' ua " 1 m "' iw IWw* 4WHBlmur,h»cautoni Europeoram doetoram 
niauncUo nullo uililur fundamento, nam m In loxtu expofHum est, unaquawua 
■»* «fl> «|UMdlcU erodiU Aramaic** auncupant, seipsam Sfcram vocal. Imoai 
al qui* debet fieri ordo Inter hex duo nomiua. nomen Bynrum magi* geneeicura 
-•si: nan, omnwpopuU qui lingua Syriaca loquunlur, n Qnlbui Perai.lia usque ad 
Llbanujn, gyre, w vacant; nomeo aulem A ranuwrum, striate loquendo, dob con- 
venit Syria orientallbua, cum a non obAram deacenderiiii sod abAaWeJua 
Inure., vw. Ucu. 10,11 o| pt, ' 



DE L1NGU.E SYRIAC.€ NOMINE 



11 



linilto minus cam Gracis a se terra manque longe dis- 
sitis! Certain est igitur Graces, cum nationi Aramaica; 
nomen Syrorum dederunt, hoc nomen non suo marte ef- 
Huxisse,sed ab ore ipsorum Syrorum audivisse,habito cum 
iis frequentissimo vastissimoque commercio. Quandonam 
autcm nomen Syrorum ab Aramreis assumptum sit, qua 
ratione, ubi primo; cur hoc nomen nunquam in veteri 
Testamento memoratum inveniatur; utrum ex duobus 
nominibus vctustius sit, an Aramteum vel Syrum; cur 
in vernaculis dialectis Syrorum populorum ad hunc diem 
superstitum nullum existat vestigium nominis Amirnei; 
our etiam nominis Ar&msei nulla apud exteros scriptores 
.scilicet Griecos et Romanos, vel fere nulla inveniatur 
mentio, fatemur oranes istiusmodi qwestiones , conside- 
rato scientire actuali statu, iosolubiles omnino esse, quid- 
quid do illis aliqui in Kuropa eruditi tentaverint dicere. 



l)e nomine autcm Aramico quo Syri noscuntur, 
non est dubitandum illud genuinum. ac nationale esse. 
Non licet enim cogitarc istud nomen Syris ignotum t'uis- 
se ipsosque a Codicc sacro Hebraico illud didicisse. Nam 
etiamsi detur.quod tamen incertum est, interprctem Sy- 
rum V.Tcstamenti ideo Syris Syriacoque scrmoni nomen 
.Irani dedisse quod illud in textu Hebraico legerit, hoc 
(amen vcrum esse ncquit quoad Novum Tcstamentum ; 
intcrprcs enim Syrus librorum N. Testamenti, ubicumque 
vidit nomen Gfrasci scnsu ethnici scu non Judtei usur- 
patum, illud per voccm \J*£A nnin'iju id est Aramwui 
reddidit- ( Conf. Horn . 1 , 16 ; 10 , 12 ; 1 Cor. 1,22 et 24 ; 
Galat . 3 , 28 ) . Item in Luc. 4, 27 ; ubi textus Gwbcus 
voeat Naaman Syrwm (grrec. syro.s ) intcrprcs Syrus cum 
L^lj ( Aramnmm ) nuncupavit. Ex quo evidenter liquet 



12 



PBOLBGOMENA CAPUT I 



iiomcn Aramrei notissimum atque vulgare fuissc ipsis 
Syris, seposito vcteri Tcstamcnto ac Hcbraica lingua, 
ita ut antiqui Christiani illud ad denotandum homincm 
cthnicum scu non Hebramm constitucrint, ad imitationem 
Graecorum qui non Hebrseos per Grrccos designabant 
in Christiana Ecclcsia, vel potius Grasci Syros imitati 
sunt, quia primi Christian i Araimei crant. Etiam apud 
Hcbi'jpos Rabbinos nomcn Aramxi est synonymum 
non Judfei scu ethnici . Ncquc tlesunt hujus nominis 
.Irani vestigia in antiquis monumentis aliorum populo- 
runi prater Hcbraos. Hue enim referendum est nomcn 
Arimorum quod apud Homcrum(//. 11, 783)et Hcsiodum 
( Theog. 304 ) legitur . - ( Conf. Strab . Gcogr . 1. XI 
pag.473 et 1. XVI p. 464.) 

Cetcrum quanquam ccrtum est nomcn Syrorum 
non a Gracis inveutum esse, sed primitivum huic natio- 
ni ac genuinum esse ut vidimus, attamen inficiandum 
nou est nomcn Si/rhf Gnecas originis esse ut patct ex 
ejus grammatical! forma, ab ipsisquc Gratis ad Syros 
transiissc, qui ex illo tempore huic region i iu suis scrip- 
tis nomcn fju ^ dant. Notandum tamen est hoc Syrite 
nomcu nunquam ab Arabibus genuinis adhibitum fuis- 
sc etiam postquam banc rcgionem occupaverunt. Nequo 
mi rum est Syriam apud ipsos Syros nullum proprium 
nomcn habuissc ita ut nomenS'i/W'c a Gracis huic rcgio- 
ni imponi nccessc fuerit;nam ct Arabcs ipsi nullum pro- 
prium nomcn rcgionis quam incolunt unquam habucrunt, 
ita ut Greet debuerint ex Arabum nomine vocabulum 
Arabiee formare, quod nomcn a Syria assumptum est mo- 
do, ut ita dicam.stupido, cum dixcriut pure et simpliciter 
J^-jj , nulla habita rationc litters bin <|uam Gr.cci no- 
mini idco non apposuenint quia banc ;u*ticulat ioii'-m 



DE LINGL'.E SYIUAC.E PR^STANTI.V 



13 



noil liabent ncque earn cffcrrc possunt, quamquo Syri 
ignorare ncqucunt cum nomcn Arabum apud ipsos 
£»ji^ banc littcram luculentcr haljcat.Sicut igitur nomcn 
Arables a Greecisinvcctum nullum est argumentum nomcn 
Arabum Oracre esse originis, ita nonien Gnecum Syria} 
nullo modo probat nomcn Syrorum Gvvccai esse originis. 
Dcnique observandum est non cam tantum rcgionem 
quae a Gratis Syria dicta est , a Syriaca nationc inba- 
bitatam fuisse: baud minim est igitur rcgiones quasSyri 
incolebant, non imo nomine ab ipsia fuisse designatas. (1) 



Porro ba?c lingua Syriaca sou Aramaica una est ex 
illis Unguis quas tSemiticns eruditi nuncupant , utpote 

(tIDoctus Smith auctor lexici Syrinci et Latin! in oxplicamia voceArama)- 
us. nil jiosi el ylx'si antique ambo Si/rum signiflcasae, ci raven Idem esse voca- 
iniiiiiii: quod oni in Occidentales j»»i: pronunliabant, ill Chaldaeos xlabii vocassr. 
ijimni anicni Carisliaai facii sini. sese j^soo appellasse, ulpole qui morihus. 
cullu, ilds mutatis, otiam nomon antiquum abhorrebant; boc modo nomon llx'ii 
penttus abolitum esse, Bed culiu Saboeoapnd Barranensea perduraale, sose tuttiuc 
u»3j appellasse; undo hoc vocabulo alias ffarntnensis, Saoania, ffabatatua alius 
utboicus, paganus Bigaiflcatur. — 

Delude dial Renan ubl alL-«Deaiqus nomon Aram mutalumesl lemporibus 

• regum Seleucidarani In Orionte in nomon syikv .qua- vox nihil aliud est nisi 

■ abbrevlatlo vocis Assuria | Atftur aut At/curia juxia Qrscam pronuucialionem l 
restque generale nomsi quod apud Oraeoa eomprobendebal lotamAsJatn inie- 

• rlorom. ai veto uomen Aram non est peoliua nmisaum In Orlenle Bed adhmsil 

« Arama-is qui flirislmiain ivlinimiuni lion sunt uinph'xi.uti snnl N.il»:illi;ri el lialii- 

■ (antes urbis Harran, qnapropter voxAramaia evasitapnd eradltoa Unguis Sy- 

• riacai Bynonimum voclS Sabaoi vel elliuiei .» Kx hiscc concludilur quod univi-rsa 
gens Syriaca per orientem et occldentom ante Christum rosabattu a suis Annum 
mil Atauria proul vocatur semper In sacrh scripturls el quod nomcn Syria non 
1'iai nisi abbrovlalio Athurim Pacta per Qrajcosqul crebrl oranl in regionibus Ara- 
inaicisposl Hagnum Aloxandrum,mutato Tn InS ol> (acilltatlonem pronunciatio- 

uls.Ooinde quaodo Aramel Christianam amplexl tun) roliglonem, anliqun omen 

uegtexere adliibuemnlque uoraon Syrorum ul discrimer Inter seel olhnicosponc- 
retur. Non ergo d imer 8>jrl ad gontom Bed ad roligionom dosignandam el usque in 
iianc diem onliquorum Aramaoorum qui mine oxlanl nepolea in lth«r,AdorbeJanot 
monie Abdhi adhibent vocora j— iaa Syrifquam lingua eorum vulgar! dicunl 
m iatoimo nolo ttsicul A(nuraia)nonaddcnolandaDi gontom sedrellgtonem;o9t enim 
liaec - ox spud bob Idem ae &•*£ ChrislianuB.— i AdnotaHo reviforfe I 



14 



PHOLEGOMGNA CAPUT I 



quibus soboles Sem filii Noe utuntur(l) . Principales vcro 
lingiue Semiticoe sunt Arabica , Hebraica, Pboenicia , 
Aramaica, JEtbiopica(2), cum variis earuni dialectis.Sunt 
inter doctos qui ling-uam .Egyptiacam cum Unguis Semi- 
ticis adnumcrant.Proptcrea autcm Arabicam linguam ante 
c-eteras uominavimus quia ba;e lingua. fatentibus omnibus 
melioris nota3 criticis,est omnium linguarum Scmiticarum 
nobilissima quatcnus lingua locupletissima, cjusque co- 
•4-ni tio necessaria est omnibus qui perfectioribus ceterarum 
dialcctorum Scmiticarum , prsesertim Syriaca?, studiis 
vacare volunt. 

.Si ling-uam banc specialitcr cum Hebraica couferi- 
mus, videmus Syriacain linguam longc supcriorcm esse 
Hebraica; quamquam hfec multis abbinc seculis famam 
eelebritatis prffl ceteris Unguis Oricntalibus in Europa 
propter V. Tcstamcntum adepta .sit.Etcnim lingua Syriaca 
ita priseis temporibus diffusa ac apud plurimo.s populos 
Syria vieinos dominata est,ut varia? locutiones et forma- 
^•rammaticalcs ex lingua Syriaca in ipsam Hcbraicam 
transierint, teste votcri Tcstamento boc idiom ate cons- 
cripto , necuon ct in linguam Phoenician*, ut testantur 
ejus antiquissima! inscriptioncs. in Pcrsicam antiquani. 
Pehlevi dictam, aliasquc. 

Jamvero Syriaca lingua ijiubusdam pnedita est 
proprietatibus qua; cam a ceteris Scmiticis Unguis distin- 
guunt. Inter quas sequentia memorarc lubet : 

I. Quod nomina subslantiva nullum babent articuluin 
detenu inativum in lingua Syriaca. 

ill Do hujua iii'iioiniiiMiiiiiiis oxactllndino cpuBSllonora noluuius hlc Uingi!- 
ro, utpole qucB extra noelrai disquialllonifl spbmr&in siin est. 

i.'i .Kihinpi's in vi'ini Toslamenlo 1'u**Hb3 appolianlur, atque >d slirpta 
1 1 *:t 1 11 -in Chan iViiii'is Si'iii roferunlur; sed hoc Don tmpodil quomitnu bujm no- 
pull liiiL'iiiun nmiticoni appelleimu Bicul celeras ijtias eaumeravlmus. [dora dlca- 
lur do PUcenicfis. 



PR UNCUT.*? STBUOJC TRiESTANTIA 



15 



II. Quod lingua Syriaca pcculiarem habct particulam 
ad significandum regimen genitivi, videlicet pra?positio- 
nera de qure nomini prsefigitur. 

III. Quod mim pluralitatis in pronominibua (1) perso- 
nalibus in nun convertitur. 

IV. Quod dualis omnino a lingua Syriaca perditus est, 
nullo relicto vestigio prater duas aut tres voces. 

V. Quod vocales breves rcgulariter expunguntur. 

VI. Quod nomen singularo, item et plurale habens 
signum feminini, in a semper exeunt (2) nisi aliquid ill is 
adhaexeat. 

VII. Quod nun in quibusdam voeabulis primitivis in 
res'' mutatur. 

VIII. Quod Syriaca lingua quamdam habct verbalem 
formam qua? a ceteris Unguis Scmiticis perdita est, vide- 
licet formam safari ct s h afiel . 

IX. Quod nomina composita in lingua Syriaca abundant 
pra? ceteris Unguis Scmiticis. 

X. Denique quod vocabula usu conununiora solcnt mo- 
dificationem subire per litterarum vol vocalium elisionem. 
mutattonem, substitutionem, etc. 

Non est nostra opinio Aramaicam linguam omnium 
linguarum Scmiticarum esse pbilologice antiquissimam ut 
nonnulli asseruerunt. inultoquc minus earn omnes mun- 
di linguas antiquitatc supcrarc ut alii sine ullo fundamento 
aut rationc contcndcruiit.scd cum doctis viris critice insi- 
gnibus fatcmur inter omnes Scmiticas linguas Arabicam 
esse quae ad omnium liuguarum Scmiticarum matrem 



ill Subsiiiuiio nun prothfm in nomlnlbua non est propria lingua Syrians; 
d« m ciiini babel el lingua Arables nvaesl, ullU dicam, archetipuna omnluin 

liiiRiiarum Sunillicnrum. 

(1) Eliani nomen pltirnlc non exions in fate bnbeb.it antiqnilna Iliad a em- 
)'liiili-uiii tattle, ul l&a^ vHjlfUod el Uodie i-tinm in inullia noininibus exlal. 



16 



PROLEGOMENA CAPUT I 



magia acccdat vol si mavis qua? cas omncs antiquitate 
philologica supcret. Attamcn nullus est locus dubitandi 
quin lingua Syriaca sumraa antiquitate prsedita sit cujus 
initium assignari ncquit. (1) Ccrtc dolendum summopcrc 
est quod vicissitudines tomporum nullum nobis reliqucrint 
nationale documentum do vctustissimis Aramaeis qui cc- 
lebritatem attigerunt maximam , prsescrtim ia imperils 
Ihbylonis ct Ninives, de quibus historia antiqua testator 
ad quantum cultures , expolitionis ct potcntiae gradum 
pervenerint , quaequc omnium mundi civitatum sunt an- 
liquissima?. Attamcn, prater pnedicta histories monumenta, 
prrcstantius firmiusquc babemus testimonium de lingua; 
Aramaica; antiquitate ex: lapideis monumentia qua; in an* 
tiquis Ninives et Babyloni;e sitibus alibiquc indc a pr.u- 
toriti seculi initio detegi ccepcrunt, qurcquc scripta sunt 
antiquissimo Aramrcorum alpbabcto quod C unci forme 
appellator eo quod ejus elcmenta figuris cuneis similibns 
constcnt . Hujusmodi vcro inscriptionum Cbaldaicarum 
.scrmonem Aramaicum esse , omncs fere iuvestigatorcs 
statuunt,idque ratio ipsaperemptoric suadct,cum vernacu- 
la lingua illorum florentissimorum olim imperiorum 
Syriaca seu Aramaica semper fuerit ut versus finem ca- 
pitis secundi demonstravimus. Quidquid sit, Biblia sacra 
nobis solcmniter tcstantur maximam lingu;u Aramaics 
antiquitatem, cum refcrunt ( (Jen. XXXI. 47 ) Labanum, 

(i,i si ex latere gener&Uonis Ungues) Syrl&cam spccianuis, ou omnium lin- 
gnaram Setnillcarum aniiquissima est sine rontcstaiiono ut mox viiloblmus.Eteuim 
genua Syruni est genua Aram <i»i unica tanluni generailone a Sem dlstal.Hebraice 
vitiu'I Araiiim cetermque geotea Semlticm pluiibua goneralionlbuaab Ipso Sem < l i >- 
Inul. At si liiiiiiiiini Syrianim < juoai I primili viiin Scut lingtiiira Consider&OUHj fali-ii- 
iinni <st Ungna.ni Arabicam ea anliquiorem ess.' otpote quao multo magia quam sy- 
riaca primitive* lingua Sem (bnnaa locutionesque eonaervaverit, Ron eal lii** locua 
nigumenta majoria lingua Arableaa vetuatalia philological exponeroqua) anobia 
jam aatls expoaiiasuni in prolegomenta qua nostra.' granmalfca Araiiica?, arablco 
conacriplae, praemisimut, 



DE LINGU.-E SYRIACvE PR.ESTANT1A 



17 



quern sacer Codex exprcsse Aramzeum nunoupat vide- 
licet Syrum, quique Jacobi patriarchal avunculus erat , 
quum fcedus cum Jacobo pcpigit, scculo ante Christum 
XVIII" , Aramaice seu Syriacc locutum esse ac dixissc 
jLoyoyo* *^> cumulus tesUmonii (I) , qua; verba, in 
pra3(licto sacri Codicis loco litteraliter citata , primum 
lingua; Syriaca! quod ad nos pervenerit documentum cum 
plena ccrtitudine historica constituunt. Alia lingua Sy- 
riacffi plura documenta post fere millc centum quadra- 
ginta annos scripts, ad nos pcrvenere in iibris quos hac 
lingua versus sextum seculum ante Chr. scripsit Daniel 
propheta Hebrajus, qui hanc linguam Babylone didicerat 
ubi erat cum captivis quos ex Judasa Nabuchodonosor rex 
duxerat; hujus enim scriptoria prophetia magna ex parte 
syriace seu aramaice conscripta est. 

Lingua Syriaca seu potius stirps Syrorum ita com- 
municabilis est, ut ajunt, ut ab antiquis temporibus in 
longinquas rcgioncs cam diffusam videamus. llcfert his- 
toria colonias Syras in Grtecia, in Asia Minori, in Africa, 
in Indiis.in Turkistan aliisquc dissitis regionibus ab an- 
tiquis temporibus constitutas fuisse ; ideo monumcnta 
Syriaca in multis longinquis terris inventa sunt et quo- 
tidic inveniuntur. Inter eclcbriores colonias Syras memo- 
randa est colonia in /Egypto constituta ab antiquis tem- 
poribus ct qua; multa monumcnta reliquit in inscriptioni- 
bus lapidcis atque papyris cxaratis. 

Imo natio Syra ita semper in yEgypto praponderans 
fuit, ut post Cliristianismi introductionem , in Ecclesia 

(1) Hallucinuiiuir qui nssorunl hoc lam rcmoto tempore impossible esse ut 
UngUS Aramaici isliusmodi rormam jnm adipiscerelur. Nam sexccnli circiteran- 
nl jam pneteriorant ex quo lilii Noe in mundum uispersl eranl, Aramque a suis 
fnitribus se scparaverat.Sexcentl uutom anui sufflciuut ut lingua seu potius diuleo 
"is cfformpiur . 

3 






18 



PROLEGOMENA CAPUT I 



/Eg-yptiaca qua? Coptics dicitur, Syrorum vestigia passim 
occurrant, inter qme imprimis memorandum est celebre 
monasterium Scetcnso Sanctae Maria in quo pretiosissi- 
jua ©que ac antiquissima Syriacorum codicum manus- 
criptorum ingens copia, imo magnus thesaurus cui par in 
universe mundo non erat, a seculis rcconditus erat us- 
que ad prima nostri seculi lustra in quibus hie thesau- 
rus in Europam scientiarum etomnis generis culture aman- 
tissimam et fautricem advectus est. Imo Syriaca lingua 
et ritus Syriacus, ut fertur, nonnunquam in liturgia ce- 
clesiastica' apud Coptos adhibetur, quod Tyri nunquam 
fecerunt quoad /Egyptios, quamquam Alcxandrinus pa- 
triarchatus cui Ecclcsia ^Egyptiaca subjecta est, superior 
sit hierarchice patriarchatui Antiocheno Syrorum. Notum 
est ctiam Syros Oricntales littcraturam Syriacam ad lon- 
ginquas Asia; Centralis regionea advexissc et potissimum 
ad Indiarum plagam maritimam qua? dicitur Malabar, 
ubi ecclesiam populosissimam multis ccntcnis millium 
cunstantera indc a primis Ncstorianismi seculis fundavc- 
runt, qua? adhuc exstat at non amplius Ncstoriaua, sed 
partim ccclcsiaTltomame unita, partim scctce Jacobitarum 
Antiochenas addicla . 

Sufficit autcm Syriaca; genti gloria titulus quod 
ca ab Aramo descenderit qui est S h emi filii Xoc imrac- 
diatus filius, quodque ab ea vel saltern ab ejus terra ip. 
sum Hcbraicum genua origincm duxcrit; notum enim est 
Hebraicam gentem iu vcteris Testamenti historia celeber- 
rimain.ab Abraliamo patriarcha cmaiia.ssc.qui Abrahamus 
patria Syrus seu Arama?us erat. ( V.Gen.XI.31,etXII. ) 

Ita vero Aramaismi ratio populo Hcbreo vel ex an- 
tiquissimis temporibus adhresit, ut omnis homo Hebnuus 
potuerit cum veritate dicerc , teste sancta Scriptura, 



DE LJNGl'.K SYRI ACE PBjRSTAHTIA 



10 



( Deut. XXVI, 5): Pater mem erat Aramxus errans.intcn- 
rlens Jacobum Abrahami ncpotcm ex quo Hebrau nomen 
Israclitarum adepti sunt, quique totam fere vitam in 
Aram scu Syria cg-it. 

Item in libro Judit. V , G initio Hcbraea dicitur do 
stirpc ChaldiBorum esse, Chalda?i autcm ex Aram progc- 
nic craut vol saltern Aramseorum terras coluerunt . Sin 
autcm altius ascendimus, videmus Hnbcr ex quo Hcbrrei 
originem duxcrc, quatuor generationibus a Xoe distare, 
cum Aram Syrorum pater duabus tantum gencrationibus 
ab codem Noe distet. Sin autcm alterum generis Syri 
patrem considcramus nompo As»z"ur ex quo Syri Orien- 
tals descendenint qui spcciali nomine dicuntur Assyrii, 
Babylonii ct Chaldau , videmus et eum esse immediatum 
S"em filium ( Gen. X , 22 ) . Jure igitur meritoquc Syri, 
ex omnium Semitarum fanriliis quffi hodie noscuntur, 
gloriari possunt quod elcmentum Scmitieum omincntissi- 
mo gradu pros sc ferant. Loquimur dc ethnologia tantum, 
non de linguistica ut dicitur in scholis. 

Prater antiquitatcm atque in longinquas rcgio- 
ncs diffusioncm, aliis honoris ac prsestantite titulis excel- 
lit Syriaca lingua. Liceat qumdam attingere. 

I. Hac lingua pars Scripturre Baene a Deo inspirata est, 
etenim maxima pars Danielia prophetia, partes librorum 
Bsdrte atque Nchemiie nccnon aliaveteris Testamenti , 
lingua Syriaca ab origine exarata sunt; probabilius est 
quoqnc Matthmi evangelium aliosque Novi Testamenti 
libros cadem lingua primitus conscriptos esse. 

II. Prsterea Dominus Noster Jesus Christus , ejus 
boatissima mater Maria Virgo, atque ojusdem aancti A- 
postoli hac lingua locuti sunt cum notum sit Ilebra-os 
Chrieti tempore baud amplius Hebraico sermone patrum 



20 



PROLEGOMENA CAPUT I 



suorura propriousos esse sed Synaca lingua(l). Ipsi enini 
Hebrjeorum litterati qui Rabbini dicuntur, a tempore quo 
Judsi ex captivitate Babylonica rcversi sunt, eorum lin- 
guam vcruaculam Aranijeam seu Syriacam nuncupant, ct 
aliquando Assyriacam. Quodsi bsec lingua a Judseis illo 
tempore adbibita Hebraica dicitur in novo Testamento 
alibique, id factum est non quod ca reapse Hebraica cssct 
sed quia ca ab Hebrseis usitata erat , quemadmodum si 
quis liuguam Ai'abicam /Egyptiacam appellaret, non id 
faceret quod ca rcvera .Egyptiaca sit, sed quia ab iEgyp- 
tiis adhibetur. II ac igitur dialecto locuta est sanctissima 
Virgo, Jesus Cbristus cjusquc Apostoli, utpotc quae erat 
vcrnacula patriae ct nationis . Hanc linguam Judjei filii 
Israelis hide a seculo VI" ante Cbristum quo earn Baby- 
lone didicerunt, usque ad hunc diem m toto terrarum or- 
be in quo per myriades dispcrsi sunt, religioso cultu 
proscquuntur, caque suos liberos non sccus ac Hebraica 
lingua in scholis instruunt; imo Syriaca lingua Judsos 
usque ad sepulcrum, ut ita dicam, comitatur, mortuoruin 
cnim Jud.eorum cpitaphia fere semper Aramaicas locu- 
tiones ferunt . 

III. Tcrtia linguse Syriac* praerogativa est quod ca 
sit una ex paucissimis Unguis quae ab Ecclcsia Christi in 
honore tencntur propterca quod sint linguae rituales sou 
liturgicsa. Ktcnim Syriaca lingua ca fait qua Ecclcsia 
usa est primo in sacrificii divini liturgia cctcrisquc cul- 
tus ritibus antcquam (>r;eca lingua ad boc niodo cclcbri- 
ori adbibita fucrit; nam prima Ecclcsia quani Apostoli 
post Christi ascensum instituerunt, in civitato Hicroso- 
lynia fuit, quod cvidens est ct nullum patitur dubiuni. 
Jamvcro communis Ilicrosolyinfe lingua, eo tempore. 



H Villi- lnijus vi'rilnlis ilemonslralionem ad calcein prrcsenlis capiiuli. 



bli LINOi;.*: SYRIACJi PBJKTANriA 



21 



Syriaca erat ut diximus,quamquam paululum a nostra dif- 
fcrcns (1) . Kt usque ad hanc diem sermo Syriacus est 
lingua liturgica maxima partis Christianorum (Mentis. 
scilicet primo coram qui Chaldaei dicuntur suntque Nes- 
toriani sive origine sive facto ( videlicet sunt Catholici , 
Ncstoriani vcl Jacobitaj ) in Mesopotamia, in Babylouica 
qua hodie Irak fr dicitur, in Assyria, in Curdistan ct 
in Malabaria, Indica regionc;secundo eorum qui idiomate 
ccclesiastico Syri simpliciter nuncupantur, scilicet Jaco- 
bitarum vcl origine vol facto ( qui nempe sunt Catlio- 
lici vel Monophysitse in dictis provinciis, in Syria ct alibi); 
tcrtio coram qui Maronitarum nomine noscuntur, sunt- 
que in Syria ct prssertim in Phoenicia. 

IV. Quarta prsu-ogativa est quod Syriaca lingua est ca 
qua, cum Grsca et Latina Unguis ct post eas, sanctorum 
Patrum Doctorumque Ecclcsiae scripta composita sunt; ctc- 
nim omnes Ecclcsiaj Doctorcs, quocumquc tempore ct lo- 
co fucrint, nonnisi una liarum trium liiignarum libros 
ecclesiasticos seripscrc, scilicet Braca, Latina vcl .Syriaca. 
Non loquimur de libris mere liturgicis qui aliia ctiam 
Unguis conscripti sunt. 

V. Prsetcrca prastat lingua Syriaca eo quod cximia ac 
copiosissima opera in ca composita sunt do omni scicntia- 
rum ac littcrarum genere, qua litteratis et cruditis vins 
maxim© cordi sunt, prssertim ad historiam, thcologiam 
ac sacra Scripturae scicntiara pcrtincntia; Syrorum enim 
docti do omni littcrarum genere libros seripscrc, maxi- 
mcquc bencmcriti sunt quod vctera atque prctiosa Or«- 
rorum opera in Syriacum scrmoneni transtulcrint.quorum 
non minima pars in Casta originali pcrdita, in versionc 
Syriaca conscrvata est. Eo veto tempore quo Atabea 

[11 HOC rcrlissimis argument is in tint' hi'jus capital! prol.aiuri sumus. 






22 



PROI.EUOMKXA CAPUT I 



colendis scientiis imperii Abbasidarum initio incumbers 
volucrunt, Syri sumniopere cos adjnverunt, scripts Grse- 
coram ct Syrorum e Gneca ct Syriaca Unguis pro ill is 
transfercntcs, priinosque magistros sc illis prsabentes. 

llactenus detcmporibus quae ortum rcligionis Chris- 
tians sccuta sunt. Quod attinet autcni ad tempora quje 
Christianisnnnn praceaserunt, omnia historisa pcritus scit 
prima mundi imperia apud Syros constituta fuissc, scili- 
cet Ninivc et Bahylone, Syrosquc Orientalcs, prsescrtim 
ChaldffiOS id est Babylonenscs primo omnium populorum 
litteras ac liberales artcs coluissc, praesertim astronomiam 
el mathematicas, insigncm quoque artcm scribendi inve- 
nisse ut videbimas, ceterosque populos et praecipuc Gra- 
cos ab eis didieissc. 

His aliisquc dotibus pnedita est ac cxcellit Aramaica 
lingua. Propterea eminentea doctrina ct merito viri in Eurc- 
pa banc linguum magni faciunt et testimant , omniqne 
diligentia ct cupidine ejus monuments perquirunt, ingen- 
tcs expensas profundentes , caquc vebementi studio et ar- 
dore investigant nt ex lis prctiosas littcrarnm gemmas 
eruant. In quo negotio innumerabilia pcue scripta sunt 
volumina in omnibus fere Europffl Unguis, praisertim La- 
tina ( in qua dc littcratura Syriaca infinita, ut ita dicam, 
composita sunt opera ), Germ anica, Gallica ct Anglica. 
lino in omnibus tore Europae pnblicis gymnasiis Syriaca 
lingua post Grsecam ot Hebraicam doeetur. 

Antequam capitnlum hoc concludamus , opera pre- 
limn existimamus qu»3tionein de lingua Syriaca quae 
vernacula erat in Palsastina inde a sccnlo \'I ante Chris- 
tum fnsius tractarc . Igitur eminens Orientalists Ren an 
doctissimua vir scd novitalum amator. in Uisl.dcs Lang. 



DE MNGU.K SYRIAC.S riLESTAXTIA 



23 



Semit. (pag. 144 5 !fi edit.et sequentibiM)aegat iucapti- 
vitate Babylonica Judaos didicisso linguam Aramaieam, 
nogat ctiam aut saltern dubitat linguam Aramaieam Bi- 
blicam esse eamdem ac linguam Babylonicam.Scd facilli- 
me hie auctor orroris convincitur. Nam omisso argumento 
ex rei natura sumpto , et alio ex facto notissimo quod 
scilicet illico post pradictam captivitatem scriptorcs Judad 
Aramaicc scribere cn?perint( Daniel, Esdras, etc. ) , nullus 
unquam ante illam ; omisso ctiam tcstimonio doctorum 
Judsorum qui hoc idioma in scriptis adhibebant ct quorum 
plerique in Babylonia ipsa norucrunt; satis sit unum ar- 
gumentum producere desumptum ex similitudino et fcrc 
Tdentitate ( condonetur barbarum vocabulum ) dialecti 
Aramaics Biblica cum dialecto quK ccrte noscitur in Ba- 
bylonica regionc viguisse. H«c dialcctus est lingua sects 
femosissima dicta Mandaitarum , qua adhuc exstat in 
rogione Babvlonica.cujusque linguam Babvlonicam fuisse 
ipse Rcnan coucedit ( pag. 2o4 ct alibi) . Atqui mirum in 
modum cum hac Mandaica dialecto similitndinem prase- 
fort Chaldaismus, id est lingua Aramaica Biblica , contra 
cetcras dialectos Aramaicas ct prasertim illam classicam 
quam littcralcm nuncupare convenimus. Id autcm patet 
excollatione turn grammaticali.tum lexicograpbica. Quoad 
primum.id est similitudincm grammaticalem dialecti Man- 
daitica cum Chald.Bibl.vide Ndhlehe( Mandaische Grzm- 
malik ) ubi plures forms-, flcxiones, constructiones occur- 
ring communes cum Chaldaismo Biblico contra dialectum 
litteralcm. Unum punctum tantum excipiendum est, mu- 
latiojoil* pneformativi 3* pevs. aoristi vcrborum in nun, 
in quo solo puncto dialcctus Mandaitica.rcs miranda! cum 
Syr.litt.convcnit contra omncs cetcras dialectos Aramaicas. 
Liceat autein ex parte lexicologica nonnulla nominatim 



24 



PROLEGOMENA CAPUT I 



ex infinitis proferrc, ut magis pateat concordantia dialecti 
Chaldaicse Biblicse cum idioraate Mandaitarum . Consulc 
Norb&rg ( Lexidion Codicis Nasarxi ) , ex quo ingens 
formaretur elenchus vocum in quibus duae prtedictae dia- 
lecti convcniunt contra linguam vulgatam. Ex quibus ta- 
bclla sequens sufficit speciminis modo : 



I 



HAND. 


CIIAI.D. 


SYR.LITT. 




tiaii 


Maii 




Terra 


i*V*l 


AoV^ 1 


*** 


Propter 


l 






Semen 


k?a<\ 


* * 


&*$. 


Viri 


*k 


#& 


'**. 


Ala 


^M^A 






Gehenna 


idA 


&<\ 




Corpus 


*$**k 


*i*A 


M 


Cohors 


rf*A 


i>^\ 


*ft 


Thesaurus 


ixso? 


JfcSO? 


*w 


Mel 


2&9? 


;&o? 


J&3 


Latus 


*i> 


»*• 




Collegit 


x*» 


AL 




Rivulua 


ty&i 


*0*(S1 


y 


Superbivit 


^*o2 


IjLi 


t*?** 1 


Alius 


axaio 


ij»io 




Tradidit 


tfooM 


rf*«l» 


• 


Lux 


iA 


ZJuA 




Concubina 


jSO* 


,*3ax 


*i 


Nomen 



DE LINGPiE SYRIAC.E PR.ESTANTIA. 



25 



Fatemur non omnia vocabula secundse columnse hu- 
jus tabdlse in Bibliis inveniri, sed negari nequit caquss 
occasio non se obtulit scriptoribus sacris adhibere, ita 
pure Chaldaica esse ut occurente casu scriptorc3 pradic- 
ti non aliter adhibuissent. Nullum dubium igitur rationa- 
bile concipere licet quin Chaldaisraus Biblicus meram 
dialectum Babylonicam reprsescntet. Certe Judaorum po- 
pulus centum annis antequam ad captivitatem ductus 
fuerit, linguam Aramaicam ignorabat, teste sacro Codice 
( Vid. II Reg. XVIII, 26 ). Quidnam in illo parvo centum 
annorum intervallo evenit tarn magnum quod Judeeorum 
linguam vernaculam ex Hebraica in Aramaicam mutaverit 
ita ut cum Babylonidem proficiscereutur , illius civitatis 
linguam jam scirent ? 

Itaque inde a sexto ante Christum seculo populus 

llcbrseus non amplius linguam Hebraicam in usu com- 

muni adhibebatsed linguam Syriacam, qu« in monumcn- 

tis Judaorum illius setatis dicitur ^jggfo gt et ab ipsis 

doctis Judaeorum dicitur esse eadem ac Aramaica, quam- 

quam negari nequit doctos inter ilium populum linguam 

Hebraicam non omnino descruisse sed aliquan turn coluisse 

ut linguam mere litterariam. ( V. ipsum Renan libr. cit. 

pag. 150). Ita se res habebant magno seculo quo Christus 

appamit, atque inde certissimam solutionem accipit fa- 

mosa qusstio: Qua lingua loquebatur Jesus Christus, ejus 

mater atque apostoli ? Etenim eruditi viri noscunt banc 

linguam fuisse Aramaicam seu Syriacam , falsissimumque 

esse quod nonnulli recentiores,potius amore quam ratione 

ducti, contenderunt, nempc linguam Cbristi fuisse Grae- 

cam. Quo magis autem luec Veritas elucescat, liceat pra> 

cipua adduccrc argumenta quibus comprobatur linguam 

comnmncm ac vernaculam in Jerusalem ac tota Palrestina 



26 



PROLEGOMENA CAPUT I 



(exceptis novis civitatibus a Gratis vel Romania fundatis 
ut Casarea, Neapoli etc. ) non fuisse linguam Grsecam sed 
Aramaicam scu Syriacam. Etenim: 

1* - Omnes qui libros conscripserc in Palastina in ilia 
atate aramaicc scripscre, inter quos lubet nominare To- 
biam, Ecclesiasticum, Judith, Targumim ( i. e. plures ver- 
siones V. Testam. Chaldaic. ),maximam partem Talmudo- 
rum, etc. Paucissima ilia astate hebraicc scripta sunt; 
nemo Grace scripsit ; et ipse Josephus Flavins celeber se- 
culi P scriptor Judaus in historia . Bell . Jud. I testatur 
seprimo lingua Hebraorum i. e. Aramaica scripsisse suas 
historias ct postea illas grace convertisse ad usum exte- 
rorum. Nequc difficultatcm facit quod liber Sapientia 
et Machabaorum secundus grace conscripti sint origine 
ut omnes critici sentiunt ; nam probabile est bos libros 
Alexandria compositos fuisse, ubi certe lingua vernacula 
Graca erat. Mud de libro Machabaorum inde probabilius 
apparet, quod hie liber initio duas epistolas e Judaa in 
jEgyptum missas contineat, quodque auctor (11,24) teste- 
tur suurn opus esse compendium libri cujusdam Jasonis 
Cyrenaei, i. e. oriundi Cyrenes qua erat civitas jEg-ypto 
finitima. 

2°- Inter nomina propria Apostolorum aliorumque Ju- 
daorum hominum occurentia in N. Testamento non pote- 
rant non esse multa Hebraica propter rcligionis cultum ut 
Jesus, Joseph, Simeon, Malthreus, Said, Maria, Joannes, 
Hanna; at qua non sunt Hebraica, nonnisi Aramaica sunt, 
ut Thomas, Barnabas, Bartholomseus, Marlha, Salome, 
Barabbas, Caiphas, Sapphira ( }» . ^^ ), Silas (Jl4*»), 
Barsabba ( |aa J*a ), Barjona. Notum est autem, in om- 
ni populo homines generatim nuncupari nominibus ex 
vigenti apud se lingua sumptis. Graca nomina in N. T. 






DE LINGUA: SYRIACA! PR-ESTANTIA 



27 



occurentia hominum Palaestinse, pauca sunt, ut Philippus, 
Nicanor, Stephanus.Nicodemus, multo pauciora Latina,ut 
Marcus, Lucas ; forsitan hsec exotica nomina ex genuina 
lingua Hcbraorum a Grascis N. T. scriptoribus trauslata 
sunt Grscis litteris; cujus rei insigne haberaus exemplum 
a pud Joseplium Flavium nuper nominatum, qui in sua 
ipsius biographia n° 1 loquens de sua genealogia, vocat 
suum proavum voce Graeca Psellum, qui ccrte ex Hebra- 
ica stirpe erat, cujus proinde somen Aramaicum J^j^ii. 
esse debuit. Idem quoad Novum Testamentum dicendum 
est de Andrea, v. gr. , qui certe non erat Grsecus utpote 
fratcr Simeonis Petri . Idem dicatur de Paulo apostolo 
qui ccrtissime ex stirpe Judaica ct precise ex tribu Ben- 
jamin erat ut ipse testatur , ( Philip. Ill, 5), quique pri- 
ino nuncupabatur SaUl nomine Hebraico ; curn autem ad 
Christianismum conversus est, novum nomen illi datum 
est Damasci in qua ejus conversio locum habuit, quod 
nomen ccrtc Aramaicum esse origine debuit jjali vel 
potius U .\) ut tunc dicebatur, quod Latiue i.e. lingua 
Romanorum factum est Paulus utpote viri qui civitate 
Roniana gloriabatur. Aliud insigne exemplum habemus 
in apostoli Simeonis Barjonae nomine. Teste cnim Joanne 
I. 42, nomen Keph.v Syriacum huic apostolo a Cliristo ip- 
so impositum est; cum autcm baud credibile sit hoc no- 
men a Christo impositum ab apostolis ncglectum fuisse, 
neccssario dicere debemus hujus apostoli novum nomen 
semper Kophn fuisse , quod rovera ssepe occurrit in Novo 
Tcstamcnto, v. g. in I Cor: I, 12- III, 22- IX, 5 et XV, 5- 
(ialat. 1, 18- II, 9, 11 et 14. Ergo nomen Petros quod ali- 
is N. T. locis legitur, non est nisi Graeca versio nominis 
Kephcc, a Gracis scriptoribus seu translatoribus N. T. 
facta. Si enim Simeonis vulgare nomen esset Grsecum 



28 



PROLEGOMENA CAPUT I 



Petros, prorsus incredibile est Paulura grace scribentem 
hoc Grsecum nomcn abjeccisse pro eoque Syriacam vo- 
cem barbaram Kepha misisse, non est enim possibile Si- 
raeonera duobus novis nominibus notum fuisse. Ccrtissi- 
me ergo constat scriptorcs Grsecos solitos fuisse nomina 
propria exotica Graecis litteris exprimere. 

3. - Loca publica urbis Jerusalem tempore Cbristi no- 

9 t rr 

mina babebant Syriaca, ut Syloe j^l/A. ^ . . Gethsema.nl 
fkuM+^fletkesda)***** A^>; Gabbatha. |& ° i . 8 ^ , 
Golgotha )iA.o^L' sed omnium notissimum est no- 
men quod ipso Chrisio vivente a magnatibus Judseorum 
impositum fait ill i agro qui pecunia a Juda Iscariote res- 
tituta erat emptus, quod nomen est mere Aramaicum He- 
celdnma. (i>, Vk~ (Act. I, 19 ) . 

4. -Refertur in Actis(XXI,40)Paulum apostolum, cum 
coram principe a plcbc Jerusalemitana accusatus esset, 
■velletquc se ab ipsius calumniis justificare, illam licbrai- 
ce i. e. aramaicc, ut ex innumcris locis N. Test, manifes- 
tum est (v. gr. Joan. XIX, 13 et 17 ), allocutum esse, id- 
que magis accusatorum attentionem traxisse ( XXII, 2) ; 
imo tarn in fine cos excitasse ut contra ipsum irruerint 
( XXII, 22). Certe si Graeca fuissct lingua vcrnacula Hie- 
rosolymitarum, earn potiu.s adbibuisset Paulus ad se dc- 
fendum coram ipsisprsesertim cum ejus judex Gracus esset. 

."). - Notissimum est viris qui in litteratura Hebraorum 
versati sunt, in borum monumentis passim referri dialec- 
tum Aramaicam Hierosolymiw ilia state vernaculam, men- 
tionemque fieri punctorum in quibus ea a dialcctis cetcro- 
rum Palaestinse locorum ct nominatim GalilsBDB distingue- 
batur ( V. Duxtorf. Lexic. Chald. sub voce ^-A^J.Quod 
ab ipso Evang. confinnatur; ctenim refertur(Marc. XIV,70) 



DE HVtQUJE SYBlAC.fi PR.fiSTANTlA 



2$ 



Petrum apostolum tempore passionis Christi ut Galilseum 
ab adstantibus cognitum fuisse , idque ex ejus loquela 
(Matth.XXVI, 37). 

6.-Denique quod sigillura certitudinis firmissimum 
imponit, sunt ipsissima Christi verba qua in N. T. refc- 
runtur eo sono quo ab ejus sacro ore prolata sunt, quse- 
que sunt omnino Syriaca; nam cum Christus Simeoni 
apostolo noinen Petrse seu Petri dare voluit, Syriaca voce 

19>]E usus est > nou Hcbraica ^p>) ( Joan. 1 , 42 ); item duos 
fratres Zebedseos aramaice nuncupavit ■n^ > ft j ^*J-s (Marc. 
111,17 ); aramaice dixit pucllse quam c mortuis suscitavit: 
.via n j&Ai ( Marc. V, 41 ); aramaice ciamavitcum cru- 
cifixus erat: ^JU^a. )vA. ^ ^ ( Mattb.XXVII, 46). 
Et cum Petrus puellam inortuam Joppe suscitavit, ara- 

maice illi dixit : ,.vU.a )A.*Jx£ ( Act - 1X « 4 )• 

Est ig'itur certissimum linguam tempore Christi in 
Palsestina ct prascrtim Hierosolymae vigentem, fuisse Ara- 
maicam seu Syriacam quas vulgo dicitur Chaldaica. At- 
tamen infitiari non possumus linguam Grsecam ex illo 
tempore qua Alcxandri Magni successorcs iu Oricnte coe- 
perunt regnare , notam fuisse in Palsestina sicut in aliis 
(Mentis rcgionibus, ea scilicet ratione qua hodie lingua 
Turcica in omnibus fere Imperii Othomani urbibus nota 
est, erat quippe ea , i.e. lingua Gra»ca, vernacula multo- 
rum advenarum qui in Oricnte dispersi vivebant. Prop- 
ter hoc cum Pilatus titulnm crucis Christi scribere jussis- 
set , scriptus est hie titulus non solum Hcbraica lingua 
i. n. Aramaica quae erat vernacula regionis, ac Latinaqu-B 
erat lingua auctoritatis chilis, scd ctiam Graeca ut et ex- 
leri qui multi erant posscnt eum legere. Ipsi autem ori- 
ginarii incoloc nullum cum Graeca lingua relationem ha- 
bebant, vcl, si mavis, pauci cxtabant inter ipsos qui cam 



■ 



PROLEGOMENA CAPUT I 






30 

loquerentur sire propter commcrcium sive propter alias 
similes rationes.eo modo quo multi viri et muheres ho- 
diein Svria linguam unamvel alteram extrancam loquun- 
tur Imo tarn Judsi Palastin* extranei erant lingua 
Graecie ut prohibitum csset illis cam in scholis discere, 
saltern viris; fceminis autem id pcrmissum erat ut ornatus 
articulus.- V. Buxtorf « Lex. Chald. » sub voce V*- , ct 
Joseph. « Anliq. Jud. » XX. 11, 2. (1) 

Quid ? quod ipse eelebcrrimus Joseplius qui ex 
nobiliori stirpe Hierosolymitana oriundus erat, quiquc 
tot ac tautas rclationes cum magma sui tempons vim 
Grscis ac Latinis habuit , linguam Gracam quamquam 
duros labores ad earn addiscendam impendent, non bene 
loqucbatur, ut ipse dc se testator loc. cit. 

Ncque ullam difficultatcm facit singularissimum 
!C quc ac dolorosissimum factum, quod videlicet, exceptis 
paucissimis de quibus infra, omnia scripta qua ad nos 
pcrvencrunt ex documentis qua ex Palastina fimnitimisquc 
rcgionibus prodierunt indc a Christianismi initio usque 
ad VIII" seculum circum circiter , grace sunt exarata; 
nullum omnino documentum non Gracum ad Christia- 
ns pertinens ex ilia State et illo populo cognosci' 
mus , cum Evangilia, actus Apostolorum , ceteriquc libri 
N. Testament! , libri apocryphi , tot documenta ad initia 
Christianismi pertinentia ct ab Origcnc, Euscbio, aliisquc 
scriptoribus rclata, ipsius Jerusalem episcoporum, Cyrilli 
aliorumquc scripta , uno vcrbo omnia litteraria opera 
ad Palastinam pertinentia ex quo Christianismus in ca 

ID Quia lueelegradonon obitapeseei cam cauMmi RabWnw, Id est 

,loclorc» Ju.bnor.iin «|»l l.-jusmodl ptobfbiticfflwn fcomM, lingua* lauen Ara- 
meo-Hebraicun nb tpals cwatoiD, roptevtoae ami pottaa delurpaaw toi vocabnlla 
Greets, qua?, ad majorem wrpHudinera, ab ipsis valdo eonupU alplothnura, 

inlroducta suni? 



DE LINGUA SYRUC.E PBJB3TA.KT1A 



31 



ortus eel, omnia Graca sunt; nullum vestigium alius lin- 
gua in toto illo temporis intervallo datum est nobis vide- 
rc. Hac omnia, inquam,quamquam,proh dolor! verissima, 
quamquam ingentia, quamquam stupenda, ncqueunt ta- 
men infirmarc evidentiam quam tot luculcntissimis argu- 
mentis stabilivimus. Nempc ab codem tristissimo fato quod 
littcraturam Palastina Aramaicam ante Christianismum 
partialiter persecutum est, hac litteratura in Christianis- 
rao totaliter destructa est. Nam quemadmodum tot opera 
Chaldaica, Palsestinensi lingua apud Judaos extra Chris- 
tianismum conscripta, ex. gr. historia Tobia, Judith, Su- 
sanna, Machabaoruin, liber Ecclesiastici, Baruch, libri Jo- 
sephi Flavii et alia iunumera littcraria monumenta de- 
pcrdita sunt, ita monumenta ejusdem lingua ejusdomque 
regionis sub Christianismo potuere fere omnia deperdi. 
Unde factum est quod omnino ignoremus utrum Judsei 
Palsestinse sub Christianismo propriam littcraturam pa- 
triam Chaldaicam scilicet Aramaicam habuerint quemad- 
modum sub Mosaismo liabuerant; quonam genere scripture 
usi sint; quonam tempore omnino lingua Aramaica loqui 
cessaverint; quo sccul,o scriptura, Estrangclo simili, qua 
in aliquibus seculi undecimi codicibus cernitur, uti ccepe- 
rint. Omnia hac et alia similia, problemata sunt, qua 
nunquam solutioncm plenam nanciscentur. 

Monumenta autcm ad qua innuimus,quaque dixi- 
mua ex omnibus documentis Syro-Palastinensibus Chris- 
tianis sola superstita ad nos pervenisse, sunt paucissimi 
codices manuscripti qui nonnisi scculo proxime elapso 
incunte ex per tot sccula dcrclictis latebris detegi, crudi- 
torumque curiositatem attrahcre coeperunt. Quorum pra- 
cipuus est codex in Bibliotheca Vaticana conservatus, con- 
tinens evangeliarium lingua Syro-Palastinensi de qua 



32 



PROLEGOMENA CAPUT I 



agimus compositum juxta ritum Melchitarum annoque 
Chr. 1030 exaratus. Huic codici addenda varia folia incer- 
tse aetatis nostro seculo detecta, ex uno vel variis libris 
laceris disjuncta, quseque eadem lingua continent varia 
fragmenta ex praedicto cvangeliario, ex lectionario cete- 
ris Testamenti, aliisque rebus ad eumdera ritum Melclii- 
tarum pertinentibus. Omnia lisec alphabcto particulari 
Aramaico ab alpliabeto Strangelo, do quo infra, proveni- 
ente exarata sunt. Fragmenta omnia typis publicata sunt , 
latino interpretata ct doctis scholiis illustrata a cl. Land 
in IV" tomo Anecdotorum Syriacorum. 

Ex his Syro-Pala?stinensibus documentis disciuius: 

1-Dialcctum Syriacam quae Christi aetate in Palsestina 
vigebat, in ea pcrdurasse sub Christianismo per septem 
secula et amplius, libri cnim liturgici in bis voluminibus 
contenti non potuerunt componi ante seculum VHP; et 
aliunde nisi ea lingua vigcret, 111 i libri in ca scribi non 
potuisseut . 

2- Linguam de qua agimus, babuissc sub Cbristianis- 
mo aliqnam litteraturam, utique valde limitatam, quemad- 
modum babuerat anto Christianismum et qucmadraodum 
habuit extra Christianismum post ipsius ortum. 

3 - Palaestincnses , sive Mosaistas , sive Christianos , 
nullam partem habuisse communem cum Syris Mesopo- 
tamia cctcrarumque regionum in lingus Svriacae vicis- 
situdinibus. 

4- Unamquamquc communitatcm , Christianorum scili- 
cet et Mosaistarum in Palsstina , suam propriam in usu 
litterario linguae Syro-Palsestinensis viam secutam esse , 
ab altera indepcndentem;etenim,scriptura Christianorum, 
saltern seculis posterioribus, multum diversa erat a scrip- 
tura Mosaistarum. 



DE L1NGU.E SYRIA.CJ! Plt^.STANTU 



33 



5-Versionem Syriacam sacra; Scriptura? quam vocant 
)l_£__» S * Simplicem, non fuisse usitatam Christianis 
Paltestincnsibus , nam libri omncs liturgici <le quibus 
agimus continent aliam versioncm sacri Codicis de Grseco 
immediate factam, quamquam valentea critici judicant 
translatorem ante oculos habuisse pnedictam versioncm 
Simplicem. Neque putetur Pala>stinenses istos ob amorein 
Gneci ritus g. Scripturam Syriacam dictam Simplicem 
rcpudiasse; etenim Mclcliitse Syria? et Mesopotamia? luben- 
tcr hauc versionem in sua liturgia adbibebant ut omnes 
codices ad illam sectam pcrtinentes testantur. 

6 - Linguam Syriacam Palsestinenscm usu ecclesiarum 
Melcliitarum (piaster quos nulli vel valde pauci crant in 
in Paltestina Christiani ) viguisse in ilia rcgione etiam 
postquani base lingua ex usu vulgari ab Arabica cxtrusa 
crat; nam in dictis libris omnes rubrics lingua Arabica 
scriptre sunt. 

Ex bis omnibus luculentissime patct linguam Gra> 
cam non fuisse in Jerusalem aatate Cliristi vernaculam , 
ncquc prrcdominantcm, neque communom . Cliristi enim 
religio extra sphaeram Gracje sapientise constituta fuit ; 
initia quoque Ecclesia? nullatenus Graeca fucrunt ; nam 
ejus fuudator neque originc , neque patria, neque lingua 
Graecus fuit, nullus ex ejus religionis apostolis ac propa- 
gatoribus Graxus erat, neque primi borumproselytse Grse- 
ci fuere ( V. Act. II, 14 ct 41 ) . Imo non defuerc inter 
primes Cbristianos qui vcllcnt Grsecos a Christiana reli- 
gione excludere ( V. Act. XI, 2 ). Idco nihil Hellenismi 
eernitur in institutionc Christiana prout ea a Jesu ipso 
vel ab ejus apostolis prsedicata est; et si Joannes in suis 
seriptis inspiratis vocem Gra>cam Logos de Filio Dei ad- 
hibuit, id fuit non in Palsestina sed Ephcsi qure crat 

5 



34 



PROLEGOMENA CAPUT I 



urbs Grseca.Deniquc in Ecclesiffi Christiana idioma nul- 
lum Grsecum clenientum ingressuin est; ct si nonnulla, 
caque paueissima, nomenclature ecdesiasticaj vocabula 
Grsecam liabeut origincm, ut episcopus, ev&ngelium, sy- 
nodus , parrncia , chorepiscopns . chriama , eucharistia , 
ca valde posteriora sunt ortui Christianas religionis, atquc 
extra Palaestinam , ubi hsc religio nata est, inventa sunt. 
Quod attinet ad episcopos'qui inde ab initiis Ec- 
clesise sedos Hicrosolymitanam aliasquc in Palsestinaoc- 
cuparunt, non negamus multos corum Grsecos fuisse, sed 
id non probat totum populum Palsestincnsem Grsecc lo- 
cutum esse. Nam nonnulla?, csque paucae , urbes l-ecenter 
conditae ut Csesarea aliaeque, Grsecos utiquc habebant in- 
colas; sed de his non est nobis qusestio. Quoad Hieroso- 
lymam, qure principcm tenebat locum, narrat Eusebius 
Pampbilus lite. IV cap. 6 suae historic Ecclcsiasticae, epis- 
copos Jerusalem principio ex Hcbraico gen ere fuisse; sic- 
que quindecim cpiscopos Hcbra?os illam ecclesiam succes- 
sive gubernassc post Christum usque ad tempus Adriani 
imperatoris qui rcgnarc coepit anno 117; hunc autem im- 
peratorem omnes Hebraeos, ad qualemcumque religionem 
pcrtinerent, ex urbc Jerusalem expulisse propter seditio- 
nes a Judaeis cxcitatas,atque decrevissc ut nemo ox gene* 
re Hcbraico illam civitatcm ingrederetur, exindc cvenisse 
quod ilia civitas Graecos habitatorcs haberct, indeque Gf»- 
ci episcopi earn gubcrnarc oeeperint, quorum primus Mar- 
cus fuit. Haec Eusebius . In ceteris autem locis gens He- 
braica remansit.imo ill i additus est populus Hicrosolymi- 
tanus, ct tamen non dofucrc multi episcopi Gra;ci in 
Palrestina. Causam hnjus extranei facti ponero oportct in 
consuetudincm hodic in ccclcsiis Grascorum non catholi- 
corum totius Orientis Asiaiici et Africani dominantem, 



DE LINUU.fi SYRUC.K DIALUCTIS 



33 



ut scilicet ipsorum sedibus episcopalibus ct potissimum 
patriarchalibus Graci viri praeficiantur, quamquam Gras- 
ca lingua in nullo totius Oriental angulo amplius sit vcr- 
nacula indc a multis senilis. Pari fere modo frequens erat 
antiquitus ut in Syria Occidcntali ot in Palestina episcopi 
eligcrcntur vel ex Grreeis vel ex Graec»e linguae pcritis; id- 
que principle quidem quia qui grace erant eruditi, magis 
idonei astimabantur; postea autem facta Constantiuopoli 
metropoli imperii Orientalis, liujus civitatis imperatores 
et episcopi, in totum Orientem tyrannicam exercentcs aucto- 
ritatem ecclesiastical!), causa erant ut nonnisi ex Grieca 
gente episcopi in ecclesiis promovcrcntur. 

Atque Use sufficiant quae occasione quastiouis dc 



linfc 



jua qualocutus est J.Christus, dicenda nobis erant 



CAPUT II 



UK LINGU.K SVIUACK DIALECTI8 



Quod ceteris gentium omnium mundi Unguis solet 
cvenire, lingua Aramaica scu Syriaca non potuit bod 
sortiri; nempc htec lingua qua? primitus una et singula- 
rs omnino erat, progressu et vicissitudinc temporum cum 
0,1 per populos et regiones diffusa fuit, magnas etvarias 
mutatioucs pedctentim passa est, ita ut divers* indc dia- 
led! juxta locorum ct temporum divcrsitatem natse sint. 
llaruin dialcctorum Syriacarum alitB not* sunt, alia? ig- 
not» utpote quae pcricrunt. 

Ex dialcctis vcro Syriacis quae liodic notje sunt, alia) 
littcraturam aliquam habcnt.aliae nulla scripturacoluntur. 






m 



36 



PROLEGOMENA CAPUT II 






Prima omnium dialcctorum Syriacarum quae notse suntet 
litteraturam liabcnt, est Babylonica seu Ohaldaica; deinde 
rccentior Iraki seu Babylonia dialectus quae Mandaitarum 
dicitur ; post lingua litteralis hodie vigens ; deniquc 
dialectus Samaritana. Ex dialcctis non scriptis quae adhuc 
cxistunt , primam nominamus vulgare idioma regionum 
versus Orientcm niaxime sitarum, i.e. Assyria, Curdistani, 
Persidia Occidental is finitimarumquc terrarum ; deinde 
dialectum Mesopotamia* ; denique Syriasmum Syria. 

De istis singulis dialcctis hie per ordinem nobis 
tractandum est . (1) 

Babylonica seu Ohaldaica est omnium antiquissima, 
genuinumque ac originalcm typum sermonis Syriaci 
servat, cratque initio omnium fere populorum Aramaorum 
vernacula; Babylonicam cam appellamus quia nobis non 
innotuit nisi ex Babylonia civitate , celebcrrima et 
antiquissima mctropoli imperii Chaldaeorum seu Syrorum 
Orientalium . In hac dialecto liber Daniclis propketae 
aliaeque sacrae Scripturse partes inspiratae suntut diximus; 
cam, ut supra retulimus, Judaei in captivitato Babylonica 
didicerunt ct suam feccrunt inde a seculo VII" ante; 
Christum quo Nabucbodonosor Babylonia rex cos subegit. 
Base dialectus qua in antiqno Tcstamcnto simpliciter 
Arainsea dicitur , Judaorum litterati modo Syriacam , 
modo Aramaicam appellant, in novo autem Tcstamcnto 
Hcbraica vocatur utpote q\ise Hcbrais vernacula in illo 
tempore erat . Eruditi vero in Europa earn Cbaldaicam 
liuiH'upant , refei*endo cam ad Clmldaos id est Aramaeos 



(I) Omillimus SOCUndarhu i-l fno iynotns iliah-i-tos \ arias, <\u;t> llurli*-l>r<i-us 
in sab Knimuiuticis i-l llmAli akfUe Bar Ilalilnl in lilts lexicts nimnoruul QlpotO 
in suis ji'iniibus extelontra, quwjtM jiroprif loquendo non suni vera dialectl 
xed love* varletalea anlm qjuftdomquQ lingua-, senipe Syrincaj qwm diclmua 
Ulloralem. , 



UU LINSU.fi SfRIAC.fi D1ALECTIS 



37 



Oricntales impcriorum Babylon ici et Assyriaci . Eamdem 
dcnique dialectum Arabes Nabalxam (1) vocant . Hgec 
dialectus a lingua Syriaca hodie vulgata parum differt , 
imo ex parte ea corrcctior est ut videbimus . A tempore 
quo luec dialectus Hcbrais vernacula evasit, plurimi libri 
prater sacram Scripturam, luccm apud eos viderunt in 
liac dialecto, deformata tain en bic ill io Hebraismis exoti- 
eisque vocibus. Quorum librorura principals Targumim 
nuncupaatur, suntque libri qui continent vcrsiones a. Scrip- 
tural ex lingua Hebraica in hanc Hebrseorum Aramaicam 
dialectum factas . Targumim autem multiplicia sunt , 
cum unusquisque liber sacer unam vel plurcs versiones 
babcat. 

Propter lias Paraphrases Chaldaicas, Hebrseorum 
juvontus in scholia usque ad bunc diem non solum lin- 
gua Hebraica instituitur, sed etiam Ghaldaica. Nam bac 
Aramaica dialecto Judsei hodie utuntur non solum in in- 
terpretationc s. Script urae librorum, verum etiam in publi- 
co cultu religioso . Imo pro hoc cultu poesim in hoc ser- 
mone compositam non raro adhibent, cujus uuum speci- 
men, hymnum scilicet nietricam, ex quodam libro rituali 
Hicrosolynue non multis abhinc annis impresso, bic exhi- 
bore lubet, charactcribus liodicrnis.dictis Nestorianis, con- 
scriptum juxta orthograpbiain hodie in lingua litterali 
vigentem : 

(i)ScrlblnnU t Bine '> quia Sir exlgil vox Arnbira iaJ • 






,.-.—• 



3S 



PHOLKGOMENA CAPUT II 



Ex hac Aramaics dialccto ct ex Hebraica liugua 
Judxorutn doctoros qui Kabbini dicuntur.uovam effbrma- 
runt linguam sibi propriam qua Rabbinic* nomine dis- 
tinguitur; in caquc Judseorum doctorcs libros suos exam- 
runt, inter quos primum tenet locum liber famosissimus 
dictus Talmud, ct proptcrea bsc lingua Talmudica ctiam 
dicitur. 

Idco autcm Judicorum doctorcs sacra Biblia in lin- 
guam Clialdaicam convcrterunt inde a 1° Cbr. scculo ut 
diximus, quia populus Judaus hanc linguam jam vcrna- 
culam habebat pro Hebraica quam ampliua sine discipli- 
na non intclligebat. Liugua Chaldaica sic rcmansit vcrna- 
cula in Palsestina per multa secula etiam post adventura 
Christi, douce ca ab Arabica lingua cxpulsa sit circa sc- 
culum VIII m , ut supra fusius cxposuimus. 

Notatu dignum est Babylonensium liujus dialecti 
Syriacje do qua liucusquc , quseque prima monumenta 
Aramaica nobis exhibot, nulla monumcuta Aramseos ip- 
sos conservassc, camquc illis penitus ignotam esse; ejus 
scripts quae ad nos pervenerc, nullatenus apud Aramaeos 
scrvari,nequc eorum foetus esse, scd apud cxtrancos cou- 
scrvari ab cxtrancisque composite esse. 

lluju.s dialecti, qua?, ut vidimus, ab Arabibus Xa- 
batcea dicitur, ct ab Eurouseis Chaldaica, vestigia insignia 
reinanserunt in partibus Iraki, Oricntaleiu plagam ad 
meridiem respicicntibus, apud gentem origine Syriacam, 



DE LINGUjE SYRIACiB DIALECTIS 



30 



a ceteris tamen Syriaci generis gentibus turn rcligionc, 
turn moribus distinctam. Haec gens Sabxovum sou Man- 
da.ita.TUm nomine dignoscitur, estquc hoc tempore valde 
diminuta. Hujus populi dialectus in libris suae religionis 
tantum conservata est; in ceteris cnim lingua Arabica a 
scculis utuntur Mandaita. Usee Aramaica dialectus qua 
nonnisi corrupta dialectus linguae Babylonica dc qua su- 
])ra,babenda est, banc habet proprietatem, quod in ea lit- 
ters kin in alaf (1) convertitur, ut bodie mos est etiam 
Syrorum Assyria et Curdistani, ct quod h h el u pronuncia- 
tur ut he. Ratio autcm pronunciandi linguam Syriacam 
apud Mandaitas est ea qua? dicitur Orientalis, quamque 
mox cxplicabimus; attamen zqnfn finalis apud ipsos pro- 
nunciatur fere ut apud Occidentals, id est sapit aliquan- 

tulum soni . 

Hie anidmadvertendum est populos Aramaicos qui 
bodic linguam Syriacam adhibent sivc scriptura, sivc 
sermone, omnes Cbristianos esse, prater gentem banc 
Mandaitarum cujus rcligio nequc Christiana ncque lacta- 
tes est, ct duo oppida prope Malulam in territorio Damas- 
ci quorum incola Mahumctani sunt.ut deinecps erit scrmo. 
Loquimur tantum depopulis qui sunt dc genere Aramaico; 
nam Judaei qui sunt omncs Israelite seu genere Hebrsei 
utuntur ubique locorum lingua Aramaica in cultu reli- 
gioso tantum , ut dictum est; prsetei-ea in urbe Zachu in 
Mesopotamia prope Gcziram est magna Judsorum colonia 
enjus lingua vcrnacula est Syriaca vulgaris, ca quse in 
Assyria et Curdistano vigct. 

Nunc de dialecto sou lingua Syriaca quam nomine 

(ll In Inlo hoc opere noinina lillpranim Syriucnrum iuxta m-onuncia- 
lionnm Syrorum el quiilum Oriciilaliuin seriliimus, exccpla ;ii" til viuVbimus. 
Aluf aulom 9cril)imufi cum f non cum ph quia renpsfl Syri p lillonim lenein 
nl f I. milium uon ui pA Grinconim nuliis ionohini. prmumdnnt . 












40 



PROLEGOMENA CAPDT II 



lilterdis distinximus. Haec dialcctus ( quam hodierni Sy 
riologi in Europa Edessenam nuncupant.quamquara in 
Syriacis documentis nomine Edessense dignoscalur sccun- 
da hujus lingua dialcctus dc qua infra, non ipsa lingua, 
exceptis Palsstinensibus apud quos Edcsscna appellaba- 
tur ipsa lingua, teste codice M S. apud Land Anec. Syr. 
1. 1 pag. 90 ) haic dialcctus, inquam, est ca ad quam post 
tcmporum et locorum longas vicissitudines reducta est 
lingua Aramaica circa tcuipus apparitionis Christi. Lin- 
gua hac usi sunt primi Christiani, saltern in partibus 
Orientalibus et Septentrionalibus Syria , quia Cliristia- 
nismus propagatus est et claruit primo in regionibus in 
quibus lingua Syriaca vigebat. Hac lingua in ea forma 
quae hodie classica est, primi Clmstianorum libri scripti 
sunt, quorum principalis et primaevus est Biblia sacra, an- 
tiquum inquam ct novum Testamentum, quaa nequeunt 
esse scculi secundi primordiis postcriora. Item omnes li- 
bri Syriace conscripti qui in manibus Christianorum ab 
illo tempore exstiterunt et hodie existunt, banc dialectum 
fcrunt , utpotc qua inde ab exordio Christianismi jam 
firmitatem stabilitatemquc nacta erat, atquc ab illo tem- 
pore usque ad bunc diem nullam omnino mutatiouem 
snbiit. (1) Per multa autem sccula lingua Syriaca littera- 
lis in usu vulgari remausit in plcrisque regionibus in 
quibus vigebat , praescrtim in parvis civitatibus et in 
oppidis, etiam post Islamismi fundationcm ct lingua? 

(i)Dlram lure lingua sou polius dialcctus ipso illo Christi I» scculo litteralis 
ct clnssic.fi cou.lilioniMn nacla sir. an anlca, id cum ccrliliulinc dici ncquil, cum 
nullum documoiilum Chrisiinnismo anterins in manibus habonmus. fbinam aulom 
lime lingua orlum primo habuit, vol potius ubinam considorabalur ul purior el 
norim , id otinui cum ccrlitudino dici ncquil . Siml Inlet erudilos qui nulumanl 
banc linguam Edcssaj in Mesopotamia primo propriam fuissc , ct idoo cam Kdcssc- 
nani vocant, sed sine ullo fundamento corto. In mouuim-nlis quidum Syrorum 
Mtotmm nimcupatiu propria est dialecti Occidenlalis hujus lingua} nou ipsius 



DE LINGIM5 STRUCK DTA.LECTIS 



41 



ArabtCtt dominationem, eteaim ex scriptis Barhebrai, Ce- 
lebris grammatici Syri, liquet linguam Syriacam littera- 
lem ipsius tempore i.e. seculo XIII vcrnaculam fuisse ac 
vulgatam in Oriente. At post ea tempora, ignoratur quau- 
do coepit lingua Syriaca litteralis ab usu vulgari cessare 
seu potius in ore vulgi corrumpi, ita ut hodie nullus exis- 
tat omnino locus in. quo ea vernacula sit, ct sic lingua 
Syriaca litteralis mortua evaserit. Toto hoc temporis trac- 
tu, infiniti, ut ita dicain,libri sive ad litteras et scientias 
sivc ad religionem spectantes lucem inter Syros Chris- 
tianos viderunt, praesertim inter Nestorianos et Jacobitas; 
( nam ex Melcbitis nullum scriptum Syriacum prseter 
libros liturgicos ad nos pervenit, item ex Maronitis usque 
ad seculum XVII ). Hi libri exarati universim hac lin- 
gua Syriaca litterali de qua agimus, quae sola hodie in- 
tclligitur cum absolute dicitur lingua Syriaca aut Ara- 
maica. Attamen, ut innuimus, omnes libri qui hac lingua 
scripti reperiuntur, posteriores sunt fundationi Christia- 
nismi, omnesquc, paucissimis exceptis, in Christiamsmo 
compositi fuerunt. Etenim maxime dolcndum est quod 
gens Syriaca nihil, ne litteram quidem, conservaverit, quod 
ante Christum natum vel extra Christianismum scriptum 
*it, (1) quod infortunium, in tcternum dcplorandum, alas 

lingua*. Ncc credibile est Edcssani ubi proimncialio dicta Occiclcntalis vigebat 
(|iiam nullus ceteroruinpopulonim Aram.uorum est seculus, polulsso esse normam 
puriorls Syriasmi. Hie, ut manifestam est, non loquimur do scbolis, nam popull 
saltern antiqui non per scholns linguam \ernnculam addiscunl. Quod observnri 
meratur, est quod tril.us pnoribus post Christ, senilis non vidctur hire lingua 
tarn communis evasisse; olenlm in Syria Orientali ndluic sermo ad vetcrem dialec- 
tum nnbylonicam seu Chnlriaicam accedebat, ut patet ox inscriptionlbus lapideis 
l'almyr.'i' . 

(1) Nttllo modo pulaiidum est ante Cliristianismi ortum populos Syros , sivc 
In Occi.loule sive in Oriente. nullus linbuisse codices scriplos, cum ipsi fucrinl qui 
altos populM arleni seribenili docuerinl , qiiiquo longo anto alios populos scientiis 
so Itberalibui irtlbus illuslrali sint. Memoralur quidem in monumenlis Gnecorum 
St I.aiinorura quidaiu Horosus , ( iioinen incortai etymologies ), Babylonia; ortus 

6 



42 



PROLEGOMENA CAPUT II 



nationibus quibus natio Syriaca celcbritatc nihil ccdit , 
ut Judjeis, Gracis ac Latinis, baud cvcnit; unaqusequc 
enim ex bis nationibus plcraquc documcnta conservat 
qua; apud ipsam lucem viderunt multo plus quam mille 
annis ante Christianisrai ortum . Propter hunc veterum 
Syriacorum scriptorum intcritum , nihil possunt populi 
Syri cognoscere de suorum majorum Listeria, religione, 
imperiis, bellis, moribus, liberalibus artibus , littcratura, 
nisi rccurrendo ad raonumenta aliorum populorum, prre- 
sertim Judreorum et Gracorum; nisi enim haberemus 
seripta Jud:eorum et Graecorura, nihil omnino de rebus 
antiquorum Aramseorum sciremus usque ad seculum tcr- 
tium post Christum. (1) Attamen si majorum nostroruni 

scculo lertio ante Clirislmn qui hisloriam Clialdawum scripsil ; Bed hujus operia 
deperdili nonnisi crrantia , caque paucissima , fragmcnla apud auclorcs Gra;cos et 
Latinos rcmanseruni in lias linguas convcrsa . L'bi igilursunl clucubralioncs lilte- 
rari.-c, philosophic* , liislorinu , aslrouomicir. malhcmalicac majorum nostroruni 
qui Christianismum praeccsscrunl ? - Xonnulli, imoplurimi codices, sine ilnhi... 
ignc perierc, execssivo arilore pro rcligione primos Christianos impellenle ut vesti- 
gia cultus idolorum deslruerent quemadmodum feccreprimi Christian! Epliesi 
dc lihris supcrsliliosis ut refertur Act. XIX. 19. Ce-teri crasi sunt el denuo juxtu 
ehristianismum script! lucre, cujus modi codices palympmti ilicunlur. Gracci vcro 
et Lolini . quamquam enmdem rcligionem amplexi sunt , hand lanto lamen furore 
contra monumenla lemporis paganism! moti sunt , imo ipsorum monachi el cleriei 
per nssiduam iranscriptioncm ab interim servarunt preliosissimam paganismi lil- 
teraturam . Hanc causam nos assignamus disperdilioni librorum anli.piorum Sy- 
rorum; vicissiludincs enim polilicae quamquam ccrtc vchementissimac quibus 
populi Aramaei subjeccrunt, non poluere solao hujusmodi destructioncm ope- 
rari, cum Judaei qui longiorcs vchenienlioresquc concussioncs polilicas exper- 
ti sunt, item et Persae, altamen singuli, suorum majorum seripta monumenla 
usque ad hunc diem pcrfecla fere inlcgrltnlo conscrvanl. Sed quod maxime 
mirundum ac dolcndum in prislinis Syris Christianis, est corum agondi ralio 
cum monumenla ethnic* cxlerorum populorum in suam lingunm converlere ac 
conscrvare curnverint ( llomeri, ex. gr.. Aristolelis, aliorumqiie Graccorum aucto- 
rum olhniconim opera ), suorum autcm majorum no npicem quidem servare 
cogitaverint ! Quot arcana impenelral.il ia nobis pracbel humnni generis Materia I 
(i) Mirum sano est Syros omncs sivo Oricnlnles sive (iccidentnles ex 
quo Christianl facli sunt, ila palrum suorum oolites esse, ul in lota longissima 
seculorum serlo in qua omni scienliarum gencre litlerulura Syriaca lloruil nullus 
icriplor apud Syros apparucrit qui cogltaverit de liistoria conscrlbcnda aut 



DE LJXGL'.E SYRIACE DIALECT1S 



43 



qui Christianismi ortum pracesserunt, scripta perierunt 
ct nihil ex iis suporstes ad nos pervenit, habemus quod- 
dam consolationis argumentum in monumentis alius ge- 
neris, contra qua tempus nihil agcre potuit, in monumen- 
tis, inquam , lapideis ut ita dicam infinitis , qua? majores 
nostri alphabetis apud ipsos tunc usitatis insculpsere, in 
Syria, in Mesopotamia et in Chaldrea ( qua; dicitur ho- 
dic Irak), nominatim in civitate Palmyra Syria?, ubi mul- 
ta inillia inscriptionum, alphabetum sic dictum Palmy- 
rcnum ferentium , effossa sunt ct quotidie cffodiuntur. 
Item in Ninive prope Mossul ubi infinite inveniuntur 
inscriptioncs cuneiformes sic dictae, et alibi. Ha?c pretiosa 
monumenta per longa sccula sine consideratione imo 
quodam contemptu jacueruut, usque ad initium seculi 
proxime elapsi in quo Europrei ea laudabili ardore sum- 
misque laboribus et expensis exquirere, doctisque sins 
investigationibus subjicerc cceperunt ; atque inde vana 
documenta scientiis inservicntia, praesertim histonre et 
philologiffl felici successu eruerunt. 

Lingua Syriaca litteralis, ut revertamur ad mate- 
ricm quam intcrrupimus, duas habet hodic varictates, 
quarum altera Orientalis, altera Occidentalis dicitur; vul- 
glU tamen priorem Chaldaicam, alteram simplicitcr Sy- 
riacam appellat . Varictas Orientalis propria erat incola- 
rum regionum Syriacarum Oricntalium, qure versus Occi- 
dentcm per provinciam NisiMs limitabantur ; comprehen- 
debant autcm Assyriam, Babyloniam qure hodic dicitur 

mliom memoranda populorutr. Syrorum onliquorom quanta ivam oonnnlll ul 
Vaeprfl el Babylonenaw btatorica celabritate Inter primoa papula noscuniur. Non 
in. fecorunl Peraae ■•! Ipri Arabeaqui Ulamtomum amplexl sum ,wque Armani, 
nee vol ipsi Abyssini qui Chrislinui fadi sunl: lii i-nim omucs populi non solum 
luajoronj tnoram Hula omni dUigentla «-\ laaefarla colUgBre isMgerant, aed ul [Ilia 
mnjorem gtarl&m acqulrwenl , non contend verb gesiis. imiiuiriarias ae pnwt- 
taatleaa hlatorku escogttarunl ad mot majorea esaUa&dos . 



NtOLEGOMliX.Y CAPUT II 




44 

Irak, Aderbig'auam, Mcdiam ct partem Oricntalcm Meso- 
potamia?. Hsbc dialectus est lingua liturgica Nestoriano- 
rum ubicumque sint.ct Chaldseorum sic dictorum ( id est 
Ncstorianorum cum Ecclcsia Roman a unitorum ) , Syro- 
rumquc catliolicorum ac Jacobitarum qui sunt in regionc 
Indica Malabar dicta, quique origino omnes Nestoriani 
crant. Varietas Occidcntalis a parte Occidentali Mesopota- 
mia usque ad mare Mediterranean! vigebat; (1) estquc 
hodie lingua liturgica Syrorum sic simplicitcr dictorum 
(qui sunt originc Jacobitae), Jacobitarum ct Maronita- 
rum; vulgo quoquc crcditur cam fuisse linguam liturgi- 
cam Melchitarum . ( 2 ) 

Sciendum insuper quod Dialectus Occidcntalis vocatur 
ctiam Edessena ( jiL^o) ) rcferendo ad Edessam celc- 
brein civitatcm Mcsopotamiie, in qua purior bnsc dialectus 
vigebat; Oricntalis autcm dicitur Nisibena (Jt&AogO a 
Nisibi , altera Mesopotamia; urbe , qua; ecleberrimam 

(1) Hoc creditor communitcr, sod in parlibus orcidenlalibus Syria), ul vide- 
liinnis infra, syslema Oricntalium magis vigebat. 

(2) Mclchila; dicunlur Christian] in Syria qui Ecclcsiam Conslantinopnliln- 
nam lode a scculo V in ejus dogmale sccnli sunt, et hide a scculo VIII vol IX in 
rjus ritu. Hi Chrisliani linguam Syriacam in lilurpia ndliihebant usque ad lempora 
nobis viciniora. oisquo jam pridem liliri lilurgici Ecclosius Constaiilinopolitanic « 
(iracco in Syriacum sermonem translati sunt, quorum mulla exslanl hodie exem- 
plaria. Hos libros si oxaminamus, rem allontiono ilignam vidimus, nuinpo Melchi- 
laruni scripluram ( loquinmr do Uelcblttfl Syria; Ionium, nam Mclchila; Polioslin.e. 
propriam liabcbanl et scripluram el dialcclum ul cap. prrcced. vidimns versus 
tlncin ) , Melchilarum Syria scripluram . impium . in omnibus characlerihiis cssts 
.•alligrnphice Ncstorianorum scriptural simillininin. orlhographico aulein Melrhilas 
svsloina Meridentaliuin i.e. Jacobilarum sequi.l'robabilius eel i -' " l > ' r Melehilns lin- 

guo.ni Syriacam pronuncIssN ad Neatorianorani luster, viroaqnoqui libroa liturgi- 

i-.is iis in Syriacum seriuonem transtulorunl , fuisse ex Jacobitarum secta: in histn- 
riaenimnon lnemoralur in ncln Melcbilica anliipulus rlnruisao viros i la linguae 
Syriaeae et Graecae perilos \il bujusmodi Iranslntionem, lam elcgaiilcni. lam aceu- 
rn'lain, ul videnuis in libris ilc quibus lutiuiimir , aggredj peasant, Deolquo quoad 
loxliims. Scriplurae, (ligmim est observation!! ilium , saltern l'sullerii , maids ad 
lectionem Jacobitarum acceilerc. i|uaini|uam nudlae siul in BO lcclioncs quae Nes- 
lortanorum lextuni conlirmanl. 



DE LINGU.E SY1UAC.E DIALECTIS 



45 



liabcbat scholam Nestorianam in hac dialecto. (1) 

Discrimcn inter has linguae littcralis diakctos non 
est cssentiale, sed consistit tantum in nonnullarum littc- 
rarum et vocalium pronunciatione ac in orthograpbia. 
llujusmodi autcm variatio nou a quodam homine aut 
hominibus dedita opera invecta est, ut quidem ex vulgo 
autiunant, sed ca est effectus communis legis rcrum om- 
iiium humanarum, ut an scilicet secundum diversitatem 
locorum ac temporum varientur. Attamen ncgari ncquit 
Oricntalium dialcctum.nimirum illam qua; vulgo Cbal- 
daica dicitur, esse genuinam ac vcriorcm linguam Ara- 
niaicam, eamque alteri prastare ut loco suo ostendemus, 
atquc demonstrabimus BarhcbrjBum illustrem Jacobitarum 
doctorcm,vehcmcnter ballucinatum esse cum dialectum 
Oricntalium vilipendit ac sme gentis vcrnacula; Occiden- 
tal! postposuit. 

Ex quo plane intelligitur cos qui primo lingua; Sy- 
riacaj in Europte scholas introduxcrc, male egisse cum 
Occidental ium pronunciatioucm adoptarunt, ita ut ca us- 
que ad liaec tempora in scbolis Kuropa; et America sola 

,D Barhebraeua in quadani note ad opus tuum gratnmaHealfl cujus tflulua 

I^A^iO.rpnf/- r>. Mil.: UaWin j loiiucmlo ilo .lialc-rlis Syrian*, .licit ens Ires 

rate Oceideoiatem sen Edmetam, OriruiaU-m i.e. NitUmm at Pataatinenaem .- 
:„i „i ifeii ,i,. dlserimine later dialeclum PalaesUBanaeni «-t eeteraa duas. Ceto- 

rum n.-scimman nliquis miclurtixnnliiiuis scriploribiis «le hac dialeclo Pah-sliiicii- 
si i Darhebraao memorate loculua sit. si per l'alacsiinonsem dloJocWm intelllgcro 
voloii Harliobracus . ut protmLilissinium Ml . liiu-'iuim qOB KtlptaS est celcbur 

rodex a nobis jam memoratus .p.i hodle in blbUotbaoa Vallcani Bomae BXtat BOn- 
Uneaa .•vanffrliarii.ni ordiaatum juxla rilum Melcbltarum, qulqufl Afltiochiae Un- 
burn oxaratua Ml in uaam MelrbiUinim n.ino p. Ch. 1030, tunc dillic.illns SUJgil 

,1 uuju. eodteia dteleetua notoMUter dtObrl ab ordtaarfa lingua Syrlaoa qua 

Barhabraaua aetibahal quaaque fan eadeni .->i ac dialeetaa q«a Iwdte utenttir 
S\ ri oppidl Halnlaa de qoibua postea nil Bonoo. 

l.loo non InteUtgtraua quo Jure cam cum dlalocUa Oriental! el Occidental! Bar- 

liobraeua eontaterit, oumh loaedtateclJ non dlfforanl Inter aa nisi pronunclaUo- 

in> 111 .lixiimw; diaJectua automalcdlda PalaoaOneMto nullum dflfert grammaliee 
"i toxicologic^ a ceteris duabua. 



46 



rilOLEGOMEXA OA.PUT II 



vigeat. Dcbebant cnim potius systema Oricntalium assu- 
mere. quod antiquius ac verius est, imo quod illi conscn- 
taueus sit usus multorum populorum Occidentalium ipso- 
vum , Syria nempc et adjacentium regionum ; etcnim 
incolarum montis Libani pronunciationem confonncm 
fuisse mori Orientalium, inter cetera ostendunt plurima 
Syriaca nomina propria quae usque ad hunc diem conser- 
vata sunt, ut Rcs''liina. Mairuba, Alma, Xuhra,Beefai- 
j;i, Jlesi'maija. S''allWa, etc. (1) 

Pariter Damasceni territorii incolas Syriacum scr- 
moncm more Orientalium pronunciare solitos fuisse, pro- 
bant nomina oppidorum adhuc superstitum, exemp. grat. 
ll;)s"aija, Daraija, Maarra, Deitlahja, fl%S»oaija. Item in 
Oppidis Damasco vicinis, cujus prsecipuum est Malula, in 
lingua Syriaca quae adbuc ibi viget ut vernacula ut vide- 
bimus, prouunciatio Orientalis praevalet. (2) Si in istis 
Occidentis regionibus lingua Syriaca solita fuisset pro- 
nunciari more Occidentalium, nomina a nobis nuper cita- 
ta pronunciarcntur : l!is'';iino, Mairubo, Olmo, Suhro, 
Becf&jo , nis''majo , .S"a/?t'o, Iiis"ajo , DorAjo , M6.TQ , 
Beitl&hjo , Ha&b&JQ . 



(I) SI quia olijicit dtcens : Quomodo banc nsserlio concordat cum facto no- 
lorla quod et sapor meawrolum est, scilicet quod Maronitae, qui sunt prmelpul el 
maxima pan incolarum roontta Libanl . i» eullu religiose Hnguam Syriaram mom 
Occidental! adhibenl ? ReBPonderaus hujus dlversltatla emnaa manlftalam esse. 
nempe Karonilas anlea quidem.eura scilicet lingua syriaca am vulgarl utebanlur, 
earn modo Ortentalium pronunctasse, pontea vera cum hac lingua mi cessassent, 
assampOs In cullu rellgloso tare omnibus llbris Uturgicta Jacobitarum, ab iis dldi- 
cissc lingunm Syriacara pronunciare more OceidentaJium In tactione non In toque- 
la. Non impi.ssii.il.' eaieUam Maronttasab anUqula temporlbus quibin lingua s>- 
riaca adhuc loquebanlur , more Orienialiuni loqul . at more Occidontallura legoro 

golltOS fuisse, BiCUl Uodloml Syria.' mcOWC alio DWdO liiiuuaiu Arul.i.'ani nroiiuu- 

ciani loquendo, alio logendo, Quod prebabiliua est. 

f2)Valda probablHoa ostMdcbJtaseUamnuiin tote Syria degebanb. vel 
eosquiinraonUbusoranl , ilrqjuum Syrtocam more Orientalium proforrc soiitw 
fuisse. ut vidimus supra. 



DE LIN-GILE STRIA.CAS DIALEOTIS 



47 



Unaquaque ex duabua nationibua Syriacis Oricn- 
tali nempe et Occidentali ardentcm curam impcndit in 
lingua Syriaca colenda, expolienda, perficienda, praser- 
tim inde a seculo IV post Christum. Plurimaeque pro hoc 
scholse erect* sunt, quarum celebriores duse erant, altera 
Edeasae qua mater seu metropolis Syrorum nuncupatur, 
altera Nisibi, quae amba urbes Mesopotamia sunt. Nam 
et hoc animadversionc dignum est litteraturam Syriacam 
nullibi tam floruisse primis Christi seculis, nee in Syria, 
nequein Assyria autin Babylonia, ut in Mesopotamia. 

Litteralis lingua Syriaca usus generalis olim 
fttit in maxima Orientis parte ut diximua supra. Ast ex 
quo Islamismus apparuit , paulatim sermo Syriacus ab 
ore populorum cedere incepit , ita ut longo abhinc 
tempore nulla inveniatur hodie ingens civitas rujus in- 
cola linguam Syriacam in communi scrmone adhibeant. 
Solis in oppidis ac parvis civitatibus conservata est Sy- 
viaca lingua usque ad hunc diem , at multum mutata 
et corrupta , sicut successio temporum faccrc solet in 
omnibus mundi Unguis. 

Hac qua diximus de dialecto Syriaca littcrali 

satis sunto. 

Quarta dialectus Syriaca, qua Samaritana dicitur, 
vernacula erat secta cujusdam ex populo Israel itico , 
Samarita dicta , qua urbcm nunc Nablus nuncupatam 
ejusque territoriuni in I'alastina incolit estque reliquia 
Samaritanorum veterum qui a Judais sub Jeroboamo 
rege scsc scpararunt. Cum enim S'^lmanasar Assyria rex 
qui Samaritanorum terras oppugnavit cosque captivos du- 
xit medio circiter seculo VIII ante Christumf 2 Reg.XVII), 
atquc ad eorum terras misit colonias Syriacas, ex Baby- 
lune aliisque civitatibus imperii Assyriaci collcctas, qua 






48 



PROLEGOMENA CAPUT II 



Mas terras habitarent ac eolcrent , hie novus populus 
linguam Syriacam quam sccum tulerat, conscrvavit, scd 
multis vocibus ac usibus Hcbraicis deformavit . ut nova 
indc brevi tempore orta sit Syriaca dialectus, cui placuit 
nomen lingua Samaritans dari . In banc linguam con- 
vcrterunt Samaritani Pentateucburn prseter quem nullum 
rccipiunt alium librum ex Bibliis Hcbraicis; alios quoquc 
babent codices lingua bac sua conscriptos ; corumquc 
alpliabetum quo scribunt , ex primitivo alpbabcto Ara- 
maico originali, ( vulgo dicitur Phcenicium ), derivatum 
est, ex quo cetera nota alpbabeta fluxcrunt. Samaritano- 
rum , de quibus sermo , qui olim ingentem nationem 
considerabilem formabant, valde diminutus est numerus 
hoc nostro tempore ; multisque abhinc annis, lingua Sa- 
maritana derelicta quam tamen in scholis addiscunt, Ara- 
bica utuntur loquela. Hujus extranese dialccti Syriacaj 
lex est ut omnes litterse gutturalcs, he, h h et, et am, ut 
hamza pronucicntur; item in ca, nomina plurium alpba- 
bcti litterarum corrupta sunt, dicitur enim: Bet, Gaman, 
je ( pro he ), ba ( pro mw ), it ( pro h''et h ), Vit, labad, 
in (pro kin) , s h an ( pro s''in ) , etc. In scriptura nihil 
habent Samaritani prseter litteras; nulla vocalium signa 
aut puncta cujuscumque generis scribunt. Lingua Syria- 
ca in bac dialecto omnino more Oricntalium pronunciatur. 
Vocum , quse a littcra quicscentc incipiunt, initio solent 
Samaritani vocalcm a addere pronunciando. 

Atque hae sunt linguae Syriacse dialccti quae scri- 
buntur. 

Dialectorum autem non scriptarum prima est lin- 
gua Assyriaca vulgaris quse vigct in Assyria, in monti- 
bus Oricntalibus Mesopotamiae, in Curdistano, in Persico 
regno, etc. Dialectus baec est, ut diximus supra, Syriasmus 



DK LINGUAE STWUL0JB DULECTIS 



49 



valdc corruptus inuumerisquc vocibua exoticis permixtus. 
Qui hoc idiomatc utuntur, ipsi se Syros( )^AB> pro Xt&Gto) 
vocant, nccnon suam linguam simplicitcv appellant' Syria- 
cam ( tt*io&)- Mirandum tamen est quod hos populos 
•rentes extrancaj cum quibus ii conversantur baud hoc no- 
mine vocent, imo nesciant cos Syriaci generis esse prater 
litteratos , sed eos quodam contemptu vocent fallah h os 
( i.e. ruricolas ) , corumque linguam fallahHcam ( rusti- 
eara ) , quasi suum genus ct origincm in aliorum popu- 
lorum oculis amiscrint . E contra ceteri populi qui, in 
Mesopotamia Occidentali ct in Syria, vulgari Syriaco 
idiornate utuntur ct de quibus mox erit sermo, noscuntur 
r-t vocantur Syri ab aliis populis, quamquam hi multo 
paudorea sint quam illi qui Assyriaca dialecto loquun- 
tur. Pronunciatio Syriaci sermonis in ilia Assyriaca dialec- 
to more Orientalium est. Dcfurmatur tamen radicaliter 
in ea nonnullarum littcrarum articulatio ; convertitur 
enim h h el h in h h c ct gift in hamzam; in nonnullis autcm 
locutionibua zquafa pronunciatur ut sicut.pronunciant 
Occidcntales . Subdividitur hrec dialcctus in duas praci- 
puas varietates, alteram Occidcntalcm qua? viget praci- 
puc in Assyria partibusque Orientalibus Mesopotamia?, 
alteram Orientalem quae vcrnacula est Christianorum 
Syrorum imperii Persici , i.e. provincial Urmia? nnitima- 
vumquc terrarum et montium. Prior harum duarum va- 
riotatum est minus corrupta quam altera . 

Secunda dialeetus Syriaca vulgaris non scripta , 
locum habet in montibus Mesopotamia? qui T'ur-Abdin 
dicuntur adjaccntibusque locis, quorum omnium incolte 
Christiani sunt Syri Jacobitrc. Horum quoque populorum 
Syriacus sermo corruptus est, sed multo minus quam dia- 
lcctus Assyriaca quam nuper descripsiinus. Pronunciatur 

7 



50 



PROLEGOMENA CAPUT II 



I 



tauten more Occidentalium hffic sola dialectus. 

Tertia denique dialectus Syriaca non scripta, crat 
quondam lingua communis totius Syria; ; hodic tamen 
ejus usu3 maxime limitatus est; viget tan turn apud exi- 
guum adco populum in territorii Damasceni tribus oppi- 
dis, quorum prsecipuum dicitur Malula. (1) Hie parvus 
populus Christianus est , at sequitur ritum Grrecorum id 
est Ecclesia? Constantinopolitana?, sou ad sectam Melchi- 
tarnm pertinet; sunt tamen inter eum multi Maliomedani 
qui eodem idiomate utuntur. Hujus dialecti pronunciatio 
media est inter Oricntalcm ct Occidentalem, at magis ad 
Orientalium modum appropinquat; zqnfnm enim in fine 
vocabuli semper ut A proferunt hi Syri, aliquando etiam 
in medio vocis; duplicant litteras ut Orientalcs, vocalem- 
que finalem clausam quam sequitur consonans sine pro- 
ductionc ut ceteri genuine Aramaji pronunciant.Nonnullas 
tamen litteras vitiant; qof enim ut /,• pronunciant, law 
durum ut Persicum £ , Gallicum Ich , Anglicum ch , 
Italicum c in cima ; s*pc b ut p proferunt . H»C tamen 
Malulana est omnium trium dialcctorum vulgarium 
minus corrupta, magisquc ad regulas pura linguae Sy- 
riaca; accedit, et ex hoc capitc majorem considerationcm 
merctur. I mo hie populus, quamquam tam minimus, sic 
spiritu Syriasmi, ut ita dicam, imbutus est, ut vocibus 
exoticis quas praicipuc ex Arabica lingua adoptat, Syria- 
cam formam semper det. Lexicologia tamen Syriaca in hae 
dialecto valde pauper est; ex Arabiea lingua suppletur. 

(1) Dc line dialocto Malul.-i! scripsit doclua orienlalista K . Duval , ct in 
Journal AslaUt/iie »• 3 an. I87H cdidil lircvcm arliculum , Mil mm desunl errorea 
varii proptoren quod auctor qui nunqtiuni liomiin'in Malulanuni in MM vila vidc- 
rnl, ad acribciiilum suum nrliculum nullum document" m prnj nianibus babcrul 
pricier manens duarum paginarum nolulas quas quidam doclus vlr tlallus per 
Malulam IranaloiU ex ore Incolarum fostinantcr c! inaccuralc collegoral, surpe male 
rcdi'gerat, qunsque non scmol typographia vul mala leclio corruporal . 



DE LINGU.E SYRIAC.E DIALBCTIS 



51 



Diximus supra tres extrcmas dialectos non esse 
scriptaa; attamen sciendum est primam earum nempe 
Assyriaeam nonnullis abhinc annis scribi coepisse, primo 
quidem in regno Persico ubi ante quinquaginta circiter 
annos in urbe Urmia Protestantes Americani typographiarn 
erexerunt, qua sacram Scripturam aliosquc libros cdide- 
runt ca hujus dialccti Assyffiacffl varietate quae est pro- 
pria regionis illius Persiau qua? Aderbig'an dicitur . In 
urbe autem Mossul ante triginta circiter annos Missio- 
narii catliolici ex Ordine S. Dominici imprimerc ceeperunt 
religiosoa libros lingua Assyriaca vulgari conscriptos scd 
ea varietate qua? est propria Assy rise. Quae duoe varietates 
dialects de qua agimus, non parum discrepant inter se . 
l.'traque tamen varictas iisdem characteribus impressa est, 
scilicet scripture sic dicta Nestoriana, cum utraquc vigeat 
apod populum qui est origine Nostorianus.. In dialectum 
a utein T'ur-Abdincnscm rccenter translate sunt a Protes- 
trnitibus nonnulbc s. Scripture partes . Utrique autem 
•lialccto, Assyriaca? inquam et T'ur-Abdincnsi, diligenti 
cura studuorant docti Europrci, librosque elementarcs 
•rrammaticos et lcxicographico.s ad lias duas dialectos 
addiacendas in linguis Kuropa-is composuerunt. In dialec- 
to autem Malubc necimus an aliquid scriptum sit, at 
credMe est earn aliquando scriptam fuissc,etenim codices 
quos cap. pneccd. descripsimus, contincntcs fragmenta 
Syriaca librorum liturgieorum ritua Mclchitarum, dialecto 
scripti sunt cui hoc Malula?. idioma simillimum est. 

At c\ eo tempore quo Usee dialcctus in hunc cxi- 
giiuin Malttlas tractum rclcgata est, aduioduni nidis eva- 
sit,ita at nemo cogitavcrit in ca aliquid seribcrt\pi-esertim 
ol paucttatem eorum qui ea utuntur et ob jurisdictio- 
iifin non Syriacam cui ccclcsiasticc subject! sunt; imo 



52 



PROLEGOMENA CAPUT II 



fama est quosdam ex iis quorum vox a gente ilia prc- 
tiosas has suorum majorum rcliquias conservare sata- 
gente auscultanda est, incassum conatos esse cam gen- 
tem inducerc ut sermoni Syriaco Arabicum substituerent. 
Ante paucos vero annos in istam plagam quidcm j uvea is 
solertissimus orientalista Gcrraanus , Mauritz nomine , 
se contulit , dialectumque Malulte discendi operam na- 
vavit , ac ejus elementarem gfammaticam germanice 
composuit. 

Nunc vero, ut summatim ea qua? hactenus de sep- 
tem linguae Syriaca; dialectis exposita sunt perstringamus 
dicimus: 1° Omncs hffl septem dialect! more Orientalium 
proferuntur, excepta dialecto T'ur-Abdin quse sola more 
Occidentalium pronunciatur , sicut dialectus littcralis 
Edessena.- 2° Ex his scptcm dialectis ca qua magis ad 
genuinum ac primitivum Aramaicum typum accedit, est 
dialectus Babylonica ( dicta Chaldaica ), dcin lingua lit- 
teralis, dein dialectus Malulae, dein Mandaitica, Samarita- 
na, T'ur-Abdinensis et tandem Assyriaca.— 3" Hag dialecti 
discrepant multum inter se, sed unaquseque ex eis cum 
altera aut pluribus concordat. Nam: o- Dialecti Babyloni- 
ca, Samaritana et Malulana inter se concordant in hoc 
quod littera praeformativa 3"' pcrsonae totius in aoristo 
sit in his dialectis jod h sicuti est in Unguis Arabica et 
Hebraica, cum in ceteris dialectis quse hoc tempus habent 
ca sit nun . 6-Insuper omncs dialecti prater littcralein , 
Assyriacam et T'ur-Abdinensem pluralem omnium nomi- 
uum taw fceminini carontium ibrmant per additioneni 
jod 1 ' duplicati in fine. c-Prsetcrca Mandaitica, Samaritana 
et Assyriaca pronunciantain ut li;tm:am . rf-Deinde As- 
syriaca cum T'ur-Abdinensi concordat in eo quod ambs 
tempus prsetcrituui et aoristum amiseruut. et pro his 



DE L1NGILE SYRIAC.B D1ALECTIS 



53 



participium ag-entis ct participium patientis adhibent. 
e-DialectUB Samaritana cum Mahilana concordat quod ha- 
1)cnt inter verba conjugationem inp*el{ Ja*l) quae non 
invenitur nisi in lingua Arabica et Hebraica. (1) 

Hsec quoad grammaticam . Quoad lexicographiam 
autem,dialecti Chaldaica, Mandaitica,Malulana et Sama- 
ritana mirum in modum inter se concordant, ita tamen ut 
Chaldaica.praescrtim prout est in Targumirn vetustioribus. 
dici possit omnium harum dialectorum archetypus. E con- 
tra vocabula in dialectis Assy rise et Mesopotamia magil 
ad Syriacam littcralcm accedunt. 

Hie gravissima qusestio sese offert discutienda: Qua 

causa foil tanta evidentissiraa similitudinis inter dia- 

lectnm Malulanam ct linguam Palastinenscm qua certis- 

sime Chaldaica est et ex Babylonia tarn dissita originem 

babuit, ut suo loco satius demonstravimii3?-Mihi uuica 

liujusqusestionis solutio est liar. Antiquitus purus et prae- 

cipuua Aramaismus reprascntabatur adialeetodictaChal- 

daica, qua idco in omnibus syriaee loqucntibus regioni- 

bus plus minus bene vigebat, exceptis forte partibus Occi- 

dontalibus Mesopotamia ct Orientalibus Syria in quibus 

tbrsitau idionia vulgare orat plus minus simile Syriasmo 

lingua hodic vulgata quam dicimus littoralem, qui pos- 

tca. i. e. circa tempUS fundationis Christianismi.commu- 

ttior c:t pradominans ignota causa cvascrit, ita ut Clial- 

■laismum ipsum ceterasque dialectos cessare fecerit in 

(1) Ex pneeedanUbua patel Bayne-Smifli, auelorem Thesauri Syriacl cujua 
MHUoadtaic atl lermbiunj una ducta e*t, vlrum celeroquln inaxinii morlti. IUuIh 
pfdno.quad In dlcttonarlo lingual Syria.- 1- classlca) Inaeruaril vocabula corrttplfa- 
slrouj tfnleea Urmia qua OBuataa dialeclorura Syrfacarutn vulgarium botlie vl- 
ecniium pftMima est, val sallem quod banc dialootum Bolainelegwilnegleclia 
rotorls, Asayrmca Occidental) , Turabdlneosi , Malulano , quo maxima illi onea- 
tunl. Deaidararam eliam quad charnclcros slransclas adopla«scl vir |>rH.'slautis<siinus 
ito J urobilins 



rr r 



r 



54 



PROLEGOMENA CAPUT II 



omuilms reg-ionibus, exceptis Babylonica ( ubi Mandaitica 
tnansit ) , Palaestiua ( ubi dialecti Judseorum ct Samari- 
lanorum ) et Syria Occidentali ( ubi Malulana). Hsec fu- 
sius exponentur in cap. VII. 

Quo autem clarius innotcscat turn concordantia turn 



DIAI.ECTUS ASSYIUACA 

9 , # , 

% 9 * i it 

~030 ♦ 2— *>o0l\ 



>-*& >_i£ ;aiij» 

• > ■ * , 

2ot_S2 a*>Zo • 2-*io 
20W0 2ooqi_J ^ 

2* — *6 * rfoos — t 

\ »• 
2>_-bo • 2-36**. ^ao 



LIBR1 GENESIS B^ 



SYUIACA LITTIi KALIS 

• • * 

n » 

Vcky 



V v 



o 

/oo»o J>o»a_J /o©vl 
if - ,/ 

if * \ I " ■* " 

.0 » 



DE LlN6t7.fi SYRIAC.E DIALECTIS 55 


discrepantia diversarum dialcctorum Syriacarura, hie inse- 


vimus specimina ex Gen. I 


et ex Deuter. V desurapta , 


quatuor dialcctis Syriacis c.xpressa , Assyriaca scilicet, 
Litterali, Samaritana et Clialdaica , in totidem columnis 


parallclis disposita. 




CAPUT PRIMUM 




DIALECTUS SAMARITANA 


DIALECTUS CHALDAICA 


' * wW $ t i i 


Xc\\x ofa ,2 pa ifisa*3a,tu3 


zk5;o v&Sj fyo ;i*a* fyi 


&3Z6 . ;&a£o £&cS 


• i-i-tu5b )-*>£ tsooi 




>— si wii ; -gy^o 


iiL_d *_liL ;_^**.o 


* '* / 


.LnoSo • J—nftnoAa 


;*Si 


*•&-» 


« / . - , 


Jfi& > \i XJSoi&Zzo 


Zc,_Si i_j»io ;_;£ 

' # Of t 




J$f — h o So»-j ;#_* 


cj-i Jo^o ;»o»a ;ooj 


2 * -6 • 3CT 5 




&V-J js— * ;©v— Si 


i5'cj =uJ> icn Si 


ota5Jo . ^s^ 2-Spf 


ofS *M° • **V^*? 


ttfe-J ^& j*— S'i 


;i'cn— a ^ — ^ ImJ^l 


"**Mo . J-Mm ^0 


•• •• '• \ ( . 

• 









m 



PROLEGOMENA C\PUT II 



DIALECTIC ASSYRIACA 

2ocro > V V>3 2oo<o 
•> .?—-• ^3g— * a— dg. 
;oj_* . 2oj— & a*>2° 

• 2*» fcoi^^aoa ;i»t3 3 

ack—i.6 * 2_**x^ 2 fc ;o 
ai32o • zis^taS Is* Jc#J 

2-Ja> r _»^o : 2LtaSS 



SVUIACA L1TTERAI.IS 

/ooio ).— -aioj Jooto 

... ? _ Mo«u )>— Sj 

|oov» . )©►— ^ t»/» 

* 

... U^uoi ^o %£* 

... ^19 Ol JOOIO 



DEUTEROXOMH 



DIALECTUS ASSYRIACA 

r It It 



SYRIACA LITTERALIS 



DE LINGUJi SYRIACjE DIALECTIS 



57 



DIALECTUS SAMARITANA 

«8» Jau*» .2_*5<x_», 5>__f} r 

- t'' ' 
n 6t>-* • &-H a_ib;o 

• « * / < 

9 $ I # / 

,« •- ' \ / 

i-*ib ^o ;UAtaS 



DIALECTUS CHALDAICA 

Zocn o i 2*io5' c^ 2oof o 

* ■ » u * 

*• i 

* \ • M ill) 



OMUlpi'lT QUINT1 \! 



DIALECTUS SAMARITANA 



DIALECTUS CHALDAICA 

8 



58 



PROLEGOMENA CAPUT It 



DIALECTUS ASSYRIACA 



SYRIACA L1TTERALIS 



* It It $ • • 

wdAalS i'o • N cc£ 

Zia~ fkifi>io 

• * * 






>r r * 

y , oy 

^^Cs\ |L>aaa A-J*o 

y , 
• t i" \ 



1)12 L1NGUJJ SYIMAC.U D1ALECT1S 



59 



DIALECTUS SAMAR1TANA 



DIALECTUS CHALDAICA 



w^oj; 2— S • JSuaai 

Cbop A30 A^.3 ttA 
*-A<h_Stt 2 *»0i33 

<• 11 • ■ •• 

on 1 • ii 



*4 r* *-•$**• 

^ i* . • 11 • 1 

*&» *■$ ' ^^ ^ 
fr—ASl 2-So • uJk'l 



• N*-^ 






yaoii 0>2 




to 2>2a oiato 


$ejj£; 2**> 




^oc^'i ;Li* 


%Ja Sx 




• ' 1 # 


• 




jL-Soia &6ai 


S.-..1S >_\iL ^01—22 
1 \ • , 


2joaj3 ,-^.i, ;op2o 


*x-f%&J±Cs w^-j*0 




jUjLib* »_lio 


&—*2_iLa5 1 \ S»o 


^ 


^iaoi wi-io 


23,^0 • «*UaA 

• 1' ' 




•• 1 « 



60 



PROLEGOMENA CAPUT II 






Diximus supra Chaldaicam dialectum inter omnes 
Syriacas dialectos nobis notas csso antiquiorem magisque 
quam dialectum dictam litteralem primitive lingua 
Aramaics viciuam . Age nunc ut aliqua ex argumentis 
quse hoc demonstrant producamus . Itaque primum ar- 
gumentura desumitur ex concordantia aliarum dialecto- 
rum Syriacarum cum hac in iis in quibus ea a lingua 
litterali differt. Id confirmatur alio facto quod scilicet in 
iis in quibus dialectus Chaldaica a Syriaca litterali dif- 
fert , cum Arabica minim in modum convenit quae , ut 
notum est peritis , est omnium linguarum Semiticarum 
nobilissima , antiquissima, elegantissima ac prototypo ex 
quo omnes scmitica linguae fluxere, viciuissima: cum hac 
concordat dialectus Chaldaica ubi differt a ceteris dialec- 
tis. (l)Etenim, ut id exemplis ostendamus:-l°a- In parte 
grammaticali qua dc prouiminibus agit , invenimus in 
utraque lingua pro pronomine personali suffixo 3 !C per- 
sons foem.littcram he motam per a ut lirois.% Wyl (pater 
ejus f.), cum hsec he in lingua Syr. litter, sit quiescens, 
utojoii) .6- Item pronomen personale 1"" pers.pl. suf- 
tixum est in utraque lingua na ut ka$» \^S ( scripsi- 
mus ) , cum hoc nun in Syr . lit . sit ctiam quiescens ut 
~ f~ . c - Pariter in utraque lingua pronomen demons- 
trativum exit in litteram h , ut ^* a £& ( iste ), cum in 
Syr . litt . hoc /; in pronomine demonstrative nunquam 
adhibcatur . d - Littera praeformativa totius 'A'' persons 
aoristi est littera jod h in illis, ut i o fl to gd« ( deglutit), 
cum ea sit nun in Syr . litt . ut <&\^J . c - Infinitus ex 
vcrborum conjngationibus quae alaf prafixum habont, ca- 
di Lingua Bebmica testimonium consolto omlulmus utpoio snspecium 

cum pulnri possit Judu-os liiiRiiam Clialdaicam qua soli mullis Bbftinc BfiCUltl 
uluntnr, ad uormani Hebraicm lingua 1 modifies w. 



DE LIKGUJ3 SYRIACiK D1ALECTIS 



61 



dem ratione in duabus Unguis formatur , addendo scilicet 
a long-urn ante ultimam litterara , ut J&l&X ( pro yLa&i 
et sic cetera ) 4\j>\( comprehensio ), JaoA'^xJ jfrjj tra- 

ditio ), ;&3&&x£ >W ( captivitas ), cum in Syr . litt . 
hoc nomcn addendo in initio mim et in fine W&W 
formetur. f- Particula h (£ 4) similitudinis qua in 
utraque lingua exstat, in Syr. litt. nonnisi cum ^ adhi- 
betur ut *** (sicwt).- 2° Chaldaica dialcctus plura vo- 
cabula habet idem significantia ac in lingua Arabica, 
ut verbum ^ao £- ( impedivit), b^a r* ( brevis fiat ) , 
aliaque, qus alio sensu in Syr. litt. exstant- 3°Plunma 
nomina et verba Semitica quae in lingua Arabica usitata 
sunt , in lingua Chaldaica sunt conservata , at Syriaca 
littcralis ea amisit ita ut nullum eorum in ipsa reman- 
serit vestigium; ex. gr. verba: 



Aft* 


fro* 


propter 




& 


primus 


&4 


M 


agnus 


v$4 


*j 


leo 




•VJl'J* 


sca.rs.bau8 


W&i 


JM 


liber 


*hH 


? 


rxterritus est 




\J*J 


i.iril 


tfS&x* 


oV*J 


crocus 


<e~ 


,£&• 


instruxit 


t£U&2 


& 


effudit 



62 



PROLEGOMENA CAPUT II 



***■ 


«& 


jjisctJia 


A* as 


&**• 


muftcu* 


>* 


«5JT 


retW&uii 


#& 


oUrf 


ala 


If 


utf 


vituperium 


^ 


> 


transiit 




J*- 


appelivit 


m 


>UJ 


aux ilium 


&k*H 


*"•*■.> 


Iremuit 


&** 


UM 


pcnsum /ana? 


mi 

t? 




sunuit 


*s<s 


d> 


dereliquit (1) 



Quo clariua hujus argument! vis apparcat , 
advertendmn est plura ex his vocabulis cadem rations 
exstare ct in dialecto Mandaitica imo ct in dialecto Sa- 
maritana. Verbum autem ^i,h videtur amissum esse ex 
his dialectis etiam , non enim iuvenitur hodic nisi in 
dialecto Malulie. 

Quartum argumentum est quod plurima nomina in 
dial. Chald. pronunciantur ut in lingua Arabica, sccus ac 
in Syr. litt . ; cxempla hie ponimus, admonentes plurima 



il! Cogiiarc non licet Judaea, per quorum librae (.-11111111) linguam Babylo- 

nir.iin COgnOBCimua, Imjus mod) VOOabula a lingua IMtraiea assunipsissu nlque in 
linguam Babyloiiicain lodUXiSM. Maxima enim part lioruin vocaliulorum quro 
altulimus, non cxManl in lingua BobttUca, Plurima cliam corum U) Uucrlpdonlbuj 

Syrians Pamlyrenii legunlur ul A-as el *»» . 






DB LINGU.E STRUCK DIALECTIS 



03 



ex hisexemplis eadem esse etiam in dialecto Nandaitica. 



ARAB. 









5>Uj 



CHALD. 



SYR. L1TT. 



t 



AiJ> 



wl 



**«* 


l»'»J 


Auris 


2&* 




Soror 


^32 




Vultus 


IC^bj^a 


ii4" 


Nuncium 


, S • M» 


• 


Tigris (fl.) 


Ziao* 




Tcmpus 


J*A> 


&•*.! 


Parvus 




i& 


Costa 




• 


Rana 


^sr? 




Dig-it us 


^?p 




Justus 


JaasS 


)i*<H» 


Genu 


z*S*V 




Catena 



lUu* 

Denique lingua Syr.litt. tcstatur Chaldaicam dialec- 

tum sese antiquiorcm esse per vocabula qua; ipsa con- 

tinct formam Chaldaicam habentia, nullatenus suis reg-u- 

p 9 b 9 

lis seu dementis conform ia , ex. gr. ^_»<» ct )»-•**©» 

{tunc), in quibus h*« et y*> in Syriac'a lingua litter, 
nullum sensum habent", at in Chald. significant hie et iste; 
idem dicendum de ^) , )lA») , ).^&-«1 1 ^A»? .faitisj. 
Atquc hsec satis sunt ad demonstrandum ling-uam Syria- 
cam Babyloniorum qurc a Judreis conservator, puriorem 



64 



PROLEGOMENA CAPUT II 






esse ac earn quam Syri Christian! litteralem vocant . Ex 
his taraen noli concluderc deesse omnino in lingua Svr. 
litt . puncta in quibus ipsa dialecto Chaldaica? praestct . 
ha?c tamen paucissima sunt. 

Restat ut aliquid dicamus de lingua qua script* 
sunt faniosa? ac innumerac inscriptiones antique quae du- 
centis abhinc circiter annis inveniri ccepere in Babylonia 
et Ninive cxaratas alphabeto quod dicitur vulgo cunei- 
formc . Igitur cum hse inscriptiones cognosci coeperint, 
eruditi Europaei illis attcntioncm prasstiterunt, magnoque 
conatu tentarunt eas lcgerc ac interpretari; et post longos 
ineffabilcsque labores non multis abhinc annis aliqui ex 
his investigatoribus proclamarunt se ex suis studiis ac 
investigationibus detexisse has innumeras inscriptiones 
non una esse cxaratas ling-ua, sed maximarn earum par- 
torn , qua3 prajsertim ex Ninive ac Babylonia extractaj 
sunt, esse lingua Semitica cxaratas quam Assyriacam 
nominarunt ; lias inscriptiones non uno codernque tem- 
pore esse factas,sed plurimis successivis temporibus usque 
ad tempora epochs Christiana?; scripturam cuneiformem 
tria habere alphabeta, quorum unum hieraticum id est 
sacrum , alteram archaicum , tcrtium recentius. Lingua 
autcm Semitica quam hi docti sibi suadent se ex illis 
inscriptionibus cruisse , et quam Assyriacam vocare sta- 
tuerunt.non est lingua Syriaca scu Aramaica nota , sed 
ab ca ct a ceteris linguis Semiticis magnopcre differt . 
Hipc est summa scntcntiarum quae hodie circa linguam 
inscriptionum cuneiformium Assy rise et Babylonian vigent 
apud istos paucos eruditos qui harum rerum studiis lau- 
dabilissimo proposito sese dederunt in Europa, quorum- 
quo principes inter Gallos sunt Oppert , Lcnormant , 
Menant , etc. 



i . 



DE LINGUAE SYRUCjG DIALECTIS 



60 









Nos autcm harum opinionum institute examine, 
sentimus eas nullo solido fundamento inniti , contendi- 
musque cum doctissimo orienlalista Renan quaestionem 
de interpretatione inscriptionum Chaldaicarum esse adhuc 
in sol u tarn. Asserimus ergo linguam quam pnedicti eruditi 
existimant se in inscriptionibus cuneiformibus invenisse et 
quam novo nomine Assyriacam vocant non posse esse lin- 
guam antique Babylonia; neque Assyria;, quia Assyriorum 
atque Babyloniorum qui vulgo nomine CLaldeeorum noti 
sunt, lingua Aramaica erat ; haec autem de qua agimus 
non est lingua Aramaica, sed est confusa atque insipida 
mixtura ex Unguis Hebraica, Syriaca, Arabica, ac aliis. 

Sed antequam ultra in hoc argumcnto procedamus, 
opera; pretium existimamus nonnulladc origine regnorum 
Assyriorum ac Babylonensium necnon de Chaldaus, an- 
tiquissimis Babylonia; Assyriseque dorainis ac habitato- 
ribus, disserere. Quoad primum, aliqui ex scriptoribus Eu- 
ropajis recentioribus ilia duo regna non a Semitis sed a 
Cus h itis id est a stirpe Cus h filii Cham fundata esse as- 
scruerunt . Sed contra banc asscrtionem babemus quod 
Ninive quidcm , Assyria; metropolis , clare refertur 
( Gen. X, 11 ) ab As h s h ur qui est filius Sem(Gen.X, 22) 
fundata esse. Quod autcm attinet ad Babylonem, dicitur 
quidem( Gen. X, 1 1 ) Nemrod filius Cus 1 ' in ca regnasse , 
sed ut vena tor i.e. ut victor ( ital. conquislatore ) non ut 
fundator . Kundatio cnim liujus celcberrimre urbis locum 
liabuit paulo post diluvii cessationctn ( Gen . XI, 2 ct 
seq . ) . Ccterum potcrat Nemrod Cushita ut venator 
popujos Babylonia; Scmitas subjugare quin indc inferre 
Hceat populos Babylonia; ipsos fuisse Cushitas.praesertim 
cum nullibi in historia sacra dicatur Nemrod civitatcs 
fundasse , sod tantum in eis rognasse ( Geu . X , 10 ) . 






66 



PROLEGOMENA. CAPUT II 



Tota autem historia posterior monstrat populos illos 
fuisse Semitas , ut mox videbimus . 

Quoad Chaldxos spcciatim, plures quaestiones sese 
offerunt . Cur Chalda;orum noracn apud Hebraeos habet 
littcram sin ( dicunt enim Casd 1 ' 1 ' pro Cald hh ) , cum 
apud Grrecos , Latinos , Syros , ipsos Kabbinos i.e. Ju- 
dajorum litteratos habet /amad h ? (1) Unde oriunda est 
heec gens ? Differtne stirpe a Babyloniis, Assyriis ceteris- 
que Aramais populis Orientalibns ? Cur hoc nomen apud 
omnes gentes (apud ipsos Aramaos) synonymum estetiam 
Astrologorum ? 

Diversa de his quaestionibus dicta sunt ab eruditis, 
cum nonnisi incerta de his rebus ut plurimum habeantur 
documenta. Liceat tamen nobis nonnulla summis labiis 
attingerc. Primo observamus nil certi de his antiquissimis 
populis nobis innotescere nisi ex sacris Bibliis Hebrseo- 
rum , cum omnia corum populorum propria documenta 
pericriut ; Grsecorum autem libri , quamquam maximam 
utilitatem afferant , non possunt omnes in testimonium 
tuto vocari. Ccterum pro antiquissimis temporibuscognos- 
cendis parum iuserviunt .scriptores Graci , cum anti- 
quissimus horum scriptorum,celcberrimu3 historiographus 
Herodotus , nonnisi ineunte seculo V° ante Christum 
vixerit . Unicus igitur fons ex quo possimus Certain ac 
tutam haurire notitiam de Chaldieis antiquis , est liber 
sacer Hebrjaorum . 

Jam vcro quod ad Chalda-orum originem et genus 
attinet , sciendum est hunc populum semper credilum 

(11 Nomoii Casdieorum cum 8 Videtur nolum Btqufl vul.unlum fuisse ipsis 
Chftldotifl; Haliliini enl«n qui lingua Chnldnicm nnliquip liu-redus I'vnscrunt Cliul- 
<|.n>< ut papuhim pui J->»3 cu'ii a siguincnnl, ut iwlrolojKiruin nulcni ccclum pur 
j.a.^4 iMim t. lie n In lib.-u Arabico Agricultura Ntbtlmorwn cUcto, cuju* lexUM 
origbtlUl Arainuicus ust, uomiuoulur lum Casdiol j ,'^j.J, luni Cliuldajij^jfc • 



DE LINGUAE SYRIAC/R DUI.ECT1S 



67 



esse Semiticum et euindem ac Babylonensem seu Assy- 
rium.Sed pnesentis seculi initiis inter cujusdam scholas 
doctos in Kuropa praevaluit opinio Chaldaeos fuisse po- 
pulum a Babylonensibus , Assyriis ccterisque populis 
Scmiticis Orientalibus divcrsum, cum non Semiticum 
fuisse scd Arium seu Indo europamm aut Scytliam , vel , 
ut alii malunt , Turanium seu Mongolicum , scilicet e 
stirpe Turcarum . Novissimus hujus opinionis fan tor vi- 
dctur esse famosissimns Oricntalista Renan . ( Via. Hist, 
des lang. Simit. pag. 62 ct seq. ). 

Sed , omnibus serio consideraiis, antiqua doctrina 
nobis sola videtur esse vera, nempe Chaldujos et Semiti- 
cum populum fuisse et cosdem ac Aramwos Orientales 
nempc Babylonenses et Assyrios . Etcnim , ut a primo 
incipiamus,observandum est Clialdajorum nomen ut populi 
regnantis in s. Bibliis primo occurrerc tempore Tarach 
patris Abraliami patriarcha?,centum quinquaginta circiter 
annis tantum post fundatam Babvlonem.( Vid.Gen.XI,28, 
ubi narratur Taraclmm hunc urbem natalem Ur Chal- 
da?orum reliquisse ut sc in Syrian) conferret ) . Observa 
hie Chaldieos fuisse non solum in Babylonica reyione , 
sed ct in Mesopotamia, nam h?ec urbs Ur in Mesopotamia 
erat. Jam vcro quod argumentum hie iuvenere scriptores 
novee sentential, quod Chaldtei non fucrint Scmitse ? Imo 
cum haec terra Chaldseorum patria Abraliami ej usque pa- 
rcntum esset qui certissimc Semitse erant , atque illo 
tempore aramaicc loquerentur ut testatur Scriptura , 
( Gen. XXXI, 47 ), probabilissimum est Semiticam Abra- 
liami linguam in ilia terra vernaculam fuisse. Adde quod 
si Uliald<ei non cssent Semits , corum quoque nomen 
non cssct Semiticum; atqui Casdaorum nomen Semiticum 
«*st , teste s. Scriptura ( Gen. XXII, '22 ) , ubi refertur 



^^ 







68 



PROLEGOMENA. CAPUT 11 



nepoti Abrahami hoc noinen impositum esse. Prima men- 
tio igitur norainis Chaldseorum in documentis historicis 
nullum suppeditat argumentum pro nova opinione quam 
oppugnamus . Post plura secula apparet denuo Chaldseo- 
runi noinen in Listeria Biblica seculo VHP ante Chris- 
tum, sed quomodo apparet ?Ut synonymum Babyloniorum, 
qui , fatentibus adversariis , Semite erant , imo quorum 
terra omnium Scmitarum scaturigo fuit et ideo Semitici 
generis prototypus. Infinita sunt Scripturse loca in quibus 
sic occurrit nomen Chaldseorum sensu Babylonensium . 
Vid. inter cetera 4 Reg. XXV, 4, 5, 10, 13, 24, 25, 26,collata 
cum v. 1, 11, 13, etc. Vide etiam Is. XLIII , 14 et 48, 
14 et 20, in quibus locis ii qui hie et alibi dicuntur 
Babyloiienses,appellantur Chaldai. Addc Jer. XXI, 4 et 9; 
XXII, 25; XXV, 12; Ezech. XXIII, 23, ubi expresse noini- 
nantur plures urbes Chaldaicse prater Babyloncm . Vide 
etiam Ez. I, 3 et XI, 21 ubi regio Babylonica terra Chal- 
dseorum vocatur. Nee dicatur Herodotum antiquissimum 
Grsecorum bistoriograpbum(VII,63)Chald3eos ab Assyriis 
distinxisse cum dixcrit illos inter hos vixisse . Nam si 
admittatur Herodotum per Chaldseos intellexissc Babylo- 
nenses, tunc verum est Chaldseos inter Assyrios vixisse, 
cum hi et illi, quamquam ejusdem originis, duos distiuc- 
tos populos formarent. Sin autem supponitur Herodotum 
Chaldseorum nomine famosissimum Astrologorum in 
babylonia ccetum, quod probabilissimum est, intellexissc, 
tunc nulla rcmanct difficultas. Secus quis sibi pcrsuadere 
potest Herodotum qui sec. V vixit antiquitatem melius 
cognovissc quam tot scriptorcs Hcbrsei, Isaias, Jercmias, 
Hezecias , auctorcs librorum Begum et alii , qui omnes 
vel vicini Chaldseis vel cum eis mixti et omnes contcm- 
poranei orant; quiquc cuncti Chaldseos exibent ut cundein 



I 






DE LINGU.E SYRUCiE DIALECTIS 



69 



populum ac Aramseos Orientalcs? Id autem 1am notissi- 
mura est apud ipsos Aramseos , ut quamquam eorura 
scriptorcs nomen (Jhaldceorum fore nonnisi pro Astrologis 
usurpent , tamcn non raro illud de Syris Orientalibus 
adhibeant . Satis sit Barhebrsei celeberrimi scriptoris Syri 
testimonium qui in sua parva grammatica raetrica de 
Syris Orientalibus loquens dicit J_L-J*-»o +Ji )<5k^>2. 
tliAa t*>»-0' ) ,i-> «mirabilcs Orientalcs ( Syri), filii 
antiquorum' Chaldfieorum.» Vid. etiam Barhebr. (Edit. 
Martin, torn. II,pag. 5, 1. 10 .) 

Profecto nescio an extet in tota veteri historia 
aliquod factum majoribus ac solidioribus arg-u mentis 
ful turn , an cvidcntioribus rationibus possit Veritas scse 
manifestare . Nam sane incredibile est quod Chaldpeorum 
immensus, florcntissimus ac potcntissimus populus, ut 
doctis notum est, e terra perierit quiu rcliquias in re- 
gionibus quas incolebat rcliquerit. Atqui in Babylonicte 
ro^rionis populatione hodicrna qua? est evidenter Semiti- 
ca, nullum elementum non Semiticum cernitur prater 
exig*uas colonias Persicas, Turcicas vel Indicas hie illic 
disseminatas , quae ab indigenis imo ab ipsismct ut ex- 
trancaj considerantur, quemadmodum in universis mundi 
partibus semper cxtranei inveniuntur cum indigenis, 
quasque si quis assererct ab antiquis Chaldaeis desccn- 
dere , is ut stultus ab omnibus baberetur . Dcnique ut 
possit prudenter suspicari Chaldaeorum fuisse genus non 
Semiticum , oportet ut habcatur saltern iinnin aliquod 
documentum in quo turn Chaldaei ( quatenus populus, 
"on quatenus Astrogolorum secta) turn Babylonenscs sen 
Assyrii seu Syri Orientalcs ut duo populi ab inviccm 
distincti nominentur. Jam vero adversarii nunquam po- 
imint hujusmodi documentum proferre, cum nos c con- 



70 



PROLEGOMENA CAPUT II 



tea innumera liabearnus documcnta genuina, autbcntica, 
contemporanea ct omni exceptione majora contrarium 
probantia . Vide supra . 

Dcuiquc tarn evidens est ac vationi consentancum 
Chaldseos fuisse populum Semiticum , ut ipse Renan , 
sui ipsius oblitus , aliis in locis sui libri fassus sit 
Cbaldseos non solum Semites fuisse , sed prsecise Ara- 
maos . Nam ( pag . 245 et 249 textu et note , ct 
pag. 230 ),admisit scientias ac omnigenam culturam qui- 
bua celeber in bistoria Nabatsorum populus illustratus 
est.tribuendas esse CbakUis eo quod Chaldai hoc nomi- 
ne etiam vocati sint (pag. 242 ct 243) . Jamvero Nabataos 
fuisse Semites ac precise Aramaeos , est doctrina claris- 
sima ipsius Renau quam ssepe rcpetit in suo opusculo 
Mttnoire sur iiige dc...V Agriculture Nabateenne (pag. 
243 et 247 ). Undo neccssario sequitur Chaldaos fuisse 
Aramsos ( pag . 243 lin . 3 ab imo , pag . 247 I. 6 ab 
into , 249 1. 7 , etc . ) . 

Falsissimum est igitur quod praedicti auctores 

mira disercpantia asscruut , Chaldaeos scilicet fuisse 

originc vcl Scytbas , vol Turcas , vel Curdos, vcl alium 

quemcumquc populum non Semiticum . Nam quod atti- 

nct speciatim ad Curdos ( dc ceteris enim sufficit cos 

nominasse ut ridicula absurditas appareat ) , sequcutia 

observare lubct.- I. In Aramaicis documcntis.ct ipsorum 

Rabbinorum qui in Babylonia littcras Cbaldaicas didice- 

runt scriptis , quae documcnta majorem mercntur fidom 

quam omnes doctorum rcccntioruni novitatem amantiiun 

conjecturse, alii sunt Chaldai U^Xa i alii Condi (+%faO-~ 

2. Deindc non negamus in Assyriaca regionc et in Cur- 

distan cxistcrc adbuc Curdos cum Semitis mixtos.sed ii ab 

omuibus considcrantur ut diversissimi a Chaldais necnon 



I 



DE LINGCjE SYBUOffl DIALECTIS 



71 



Persisaffines.In Babylonica autem regionc ubipotissimum 
regnabant olim Chaldsei rarissimi sunt Curdi . Profecto 
si quis in Oriente audcrct diccrc alicui bomini qui se 
crcderct descenderc ex antiquis Chaldseis: Tu es Curdus, 
risu ut non dicara contumclia susciperetur.- 3.Dcnique, 
quis bomo rerum naturam considerans sibi suadcrc potest 
Chaldseos , de quibus notum est ad quantum cultural 
intellcctualis et civilis gradum ascenderint, eundem esse 
populum ac Curdos qui, ut notissimum est, nullam un- 
quam littcraturam aut gradum vel minimum culturaa 
civilis habuerunt nee usque ad hunc diem babent? Igitur 
inutile est origincm Chaldsorum e longinquo petere cum 
positiva documenta testcntur eos aborigines in Chaldaja 
fuisse, qua certissimc, futentibus ipsis adversariis, Seini- 
tica erat et usque ad hunc diem Semitica est. 

Scd adversarii objiciunt quod nomina regum et ma- 
gnatum Assyria? non sunt Scmitica;ergo Chaldsei non erant 
Semite.— Hoc (non ncgamus) argument! speciem babet, 
estque unicus adversariorum prsetextus. Nihilominus res- 
pondents : Aliqua liorurn nominum , fatcntibus adversa- 
riis, sunt apertc Semitica; ergo eodem, imo majore jure 
concludimus Chaldseos qui lisec nomina fercbant Scmi- 
tas fuissc . Cetera nomina regum ct magnatum Chal- 
dsorum prout jacent , in omnibus mundi Unguis inex- 
plicabilia sunt; ergo aut diceudum cstcaorigine quidem 
Semitica fuissc , scd postea, ignota causa , corruptionem 
passa esse, ut ssepe cvenit; ctenim plura nomina Biblica 
ad Ucbrseos , Aramseos , Arabcs vel ad ceteras gentes 
Semiticas relata , inoxplicabilia sunt prout jacent ; aut 
(quod probabilius est), nomina ad Chaldseos pcrtincntia, 
quorum Semitica ctymologia non apparet , a Chald.eis 
( ut astrologis ) supcrstitionis ergo conficta esse ut 






"ifff 



- 






72 



PROLEGOMENA CAPUT II 



astrologica scu magica cognomenta, quod in hujus futilis- 
siinse artis cultoribus vulgatissimum est. 

Sed, inquit doctor Renan ( lib. cit. pag. 65 ), Chal- 
daei, teste Daniele 1,4 habebant linguam propriam, ergo 
non crant Semitse .- Respondeo : 1° Argumentatio non 
regit, ut evidens est; nam poterant Chaldsei lingnara pro- 
priam habere et simul Semitae esse .- 2* Chaldsei , teste 
Daniele II, 4, allocuti sunt regem aramaice, ergo Aramsei 
erant. Deinde si per Chaldaeorum linguam et litteraturam 
intelligitur astrologia et ccterae Chaldseorum ut astrolo- 
gortim scientiae occults , quod probabilissimum est, non 
sequitur Chaldaeos ut populum non fuisse Scmitas . De- 
nique etiam apud Komanos dicebatur Latinorum seu 
Latina littcratura instrui, hodie etiam in scholis Arabum 
dicitur Arabum litteratura institui, consequiturue Roma- 
nes non fuisse Latinos , aut Arabum scholas non esse 
Arabicas? Ipse Oppert celeber Assyriologus de quo supra, 
fatetur et sustinet nomina Clialdaica.de quibus sermo, 
non explicari nisi in lingua quam ipse in inscriptionibus 
cuneiform ibus se invenisse asserit, qusequc Semitica est, 
ut peritis notum est. 

Triumplialiter autem objicit Renan ( lib. cit. p. 69et 
seq.) : Quae referuntur in historia de magnis gestis Ba- 
bylonensium et Assyriorum , de corum militari ingenio 
et potcntia, atquc cultura in politica, scientiis , artibus , 
magnificorumquc inonumentoruin erectione, omnia hsec 
non possunt Seniitis quadrare , quia Semitae ad res glo- 
riosas molicndas incpti sunt ; ergo Chaldaji qui haec fe- 
cerc , non crant Semitae .- Sed nos retorqucntes argu- 
mentum respondemus : Hsec omnia gloriosa gesta opus 
sunt Chaldaeorum , ut testatur historia , qui ut supra 
deraonstravimus , Semite erant ; ergo falsissiraum ac 



DE LINGILE SYRIACE DIALECTIS 



73 



injuriosissimum est hujusmodi magnarum rcrum Semi- 
tas incapaces esse. Etiamsi vcrum esset Judaicam natio- 
ncni.ut Kenan contcndit,quam ipse super omnes Semiticas 
gentes extollit, hujusmodi incapacitatis argumenta exhi- 
buisse , consequitume omnes Semiticas nationes codem 
vitio laborare ? Nihilominus alibi ( p . 249 ) admittere 
roactus est Renan sui oblitus, Chaldtcorum scientias in 
liistoria tam celebres , Semiticas fuisse . 

His pralibatis , demonstrandum nunc nobis est 
asscrtum quod supra posuimus, nempc Assyriorum ac 
Babylonensium linguam Aramaicam fuisse contra Op- 
pert ceterosque Assyriologos qui contendunt banc lin- 
guam Semiticam quidem fuisse, scd non Aramaicam . Id 
autcm duoruin gcnerum argumentis demonstrabimus 
quorum alterum petitur ex lingua ab Assyriologis in- 
venta in se considerata , alterum ex consideratione popu- 
lorum quibus haec lingua tribuitur. 

Ut a primo incipiamus , obscrvamus ante omnia 
nomen ipsum ab hac schola excogitatum linguae Assyria- 
C8B esse omnino novum, nullibi eniui in monumeutis an- 
liquis memoratur lingua Assyriaca ut sib Aramaica sou 
Syriaea distincta, vel in ipsis Bibliis sacris quae tam fuse 
de Assyriis et Babyloniis loquuntur, neque in ceteris mo- 
numentis Jiuheorum,ut Talmudim quorum unum in ipsa 
Babylonia factum est . Undo licet concludere nunquam 
antiquitua extitisse hujusmodi linguam a ceteris Unguis 
liucusque notis distinctam . Dcindc cum ceteroe lingua 
antiquK omnes etiam qua? pericrunt vestigia plus minus 
copiosa reliquerint , credibile non est linguam de qua 
ngimus, si extitissct , ne verbum quidem unum in tota 
antiquitate reliquisse exceptis nominibus propriis quorum 
otymologia incerta est. Impossibile enim est tantos ac tam 

10 



"->* 



74 



PROLEGOMENA CAPUT II 



cclebres populos quales fuerunt Babylonii ac Assyrii , 
nullum sua? lingua? vestigium apud posteros vel apud 
vicinos populos rcliquisse. 

Altcrum argument! genus ad confutandam linguam 
Assyriacam Assyriologorum ex positiva historia desumi- 
tur, qua? certissime testatur linguam Assyriorum ac Ba- 
Ijyloniorum Aramaicam fuisse, eamdem scilicet quae vige- 
l>at olim in Syria ac Mesopotamia , utique cum aliquali 
varictate sicut omnibus mundi linguis varictas inest 
propter locorum diversitatem. 

Ut ab Assyriis incipiamus , facile demonstratur 
eorum linguam antiquitus Aramaicam fuisse. Nam -l°Ha- 
bemus insigne testimonium sacri Codicis in quo rcfertur 
II Reg. XVIII, 26, cum urbs Jerusalem obsidionc ab Assy- 
riorum excrcitibus cincta esset, Juda?orum duces ac sacer- 
dotes ab Assyriorum ducibus pctiisse ut lingua propria 
id est Assyriaca coram plebc Juda?a banc linguam non 
intelligentc , loquerentur . Jam vero hose lingua in sacro 
textu appcllatur Aramaica . Unde evidens est linguam 
Assyriorum seculo VIII ante Cbr. Aramaicam fuisse, quam 
ideo magnates Judseorum cognoscebant quia eadem erat ac 
lingua Syria ipsis vicina? . Effugium autem quo Assyrio- 
logorum princcps Oppcrt hujus argumenti tarn certi vim 
labefactarc conatur , dicendo eamdem petitioncm Juda i os 
potuisse Assyriis facero ctiamsi lingua Aramaica non 
Assyria? sed Syria? tantum vernacula esset, hoc effugium, 
inquam, nihil illi prodest . Etcnim credibile non est Ju- 
da?os sub terrore Assyriorum vcrsantes eorumque gratiam 
exquircntes, potuisse cos rogare ut lingua non sua ipsos 
alloqucrcntur. Interroga Hebra?os apud quos hi libri sacri 
compositi sunt, qui cos conservarunt quique quotidie eis 
utuntur indc a tempore quo compositi sunt, ct uno ore 



DE LINGU.E SYRIACE DIALECTIS 



75 



tibi respondent hie per linguam Aramaicara intelligi liu- 
n-uam Assy riorum.- 2° Notum est etiam scriptores vctercs, 
nrSBSertim Graces ct Romanos , a»pe linguam Syria; 
Assyriacam vocarc , tam notorium erat utriquc rcgioni 
imam eamdemque fuisse linguam. — '3° Luculcntissimuni 
(uioque testimonium habemus ex lingua Samaritanorum 
qui ex Babylonia cctcrisquc Assyriaci imperii locis ori- 
gincm ducunt, teste sacro Codice, II Reg. XVII, 24 quo- 
rumquc idioma est dialectus Aramaica . Evidcns autcm 
est quod si lingua Assyriorum divcrsa fuisset ab Ara- 
maica , Samaritanorum lingua non potuissct Aramaica 
esse.— 4° Deniquc maximum et irrefragabile argumentum 
nobis exibet factum utita dicam palpabile et alte loquens 
in millibus millium incolarum Assyria finitimarumque 
rugionuin vastarum, qui sunt reliquire vel potius descen- 
dentea antiquorum Assyriorum , quique usque ad hunc 
diem Aramaicam linguam in loquela adbibent quamquam 
cursu temporum valde corruptam ut omnibus mundi 
Unguis cveniro solet, suam banc linguam eodem nomine 
iV^,am Snril h appellantcs ac Syri Mesopotamia et Syria; 
suam . Quod autcm luec Aramaica dialectus hodie in 
Assyria vigens antiquissima sit neque ex Syria aut Me- 
sopotamia illuc postcrioribus temporibus venerit , ex eo 
"•crtissimum fit , quod nullam transmigrationem aut in- 
vasionem populorum ex Syria vcl Mesopotamia in Assy- 
Ham memorct historia. E contra bistoria rcfert cclcber- 
rimas invasiones Assyriorum diversis temporibus facta s 
in Mesuputamiam et Syriam . Historke igitur magis con- 
aentaneum est asserere Aramaicam linguam ex Assyria 
in Syriam transiissc. Adde quod tam divcrsa est dialectus 
Aramaica Assyria? a dialcctis Aramaicis Syria et Meso- 
potamiffi sicut supra exposuimus , ut impossibile sit 



76 



PROLEGOMENA CAPUT II 






Assyriacam dialcctum ex Syria vel Mesopotamia prove - 
nisse. Hasc satis de Assyria. 

Quod attinet ad Babyloniam , certum est etiam hu- 
jus vasta? regionis vernaculam ling'uam antiquitus Ai'a- 
maicam fuisse. Nam 1°- Hujuspopuli lingua same in sa- 
cra Scriptura Aramaica expresse vocatur,eodem scilicet no- 
mine quo Syria? Syriaca lingua appcllatur.Vid. inter cetera 
Dan. II, 4, ubi refertur magos et Chaldrcos Nabuchodono- 
sor Babylonis regem lingua Aramaica allocutos esse; ibi 
autem manifestum est banc linguam ipsam Syria? Ara- 
niaicam linguam fuisse : boc seculo VII labentc ante Cbr. 
evenit. 2°- Deinde reges Persa? qui Babyloniam postea oc- 
cuparunt, decrcta sua ut tcstantur sacra Biblia, ad subdi- 
tos Aramaica lingua promulgabant, corumque gubcrna- 
tores hac lingua ad ipsos scribebant ; vid.Ezr.IV,7 et seq. 
ubi refertur ad Artaxerxem Babylonia? regem ejus vica- 
rios in Samaria litteras Aramaica lingua scripsisse , ip- 
sumquc hac lingua respondissc : hoc medio seculo VI ante 
Chr. evenit. 3* - Insuper notissimum est in historia 
factum Judreorum qui ineunte seculo VI ante Chr . cum 
plus quam dimidium scculum in Babylonia sub captivita- 
te Nabuchodonosor regis transegisscnt, suaque propria 
lingua Hcbraica loqui cessassent, in patriam revcrsi sunt 
idiomatc IJabylonico utcntcs quod idioma est evidenter 
Aramaicum, ut alibi fuse cxposuimus, quo idiomate exin- 
de libri apud Judasos scribi coepere . 4"- Aliud insignc 
testimonium nobis pramet Mandaitarum ( qui sunt anti- 
quorum Babyloniorum descendentcs ) Semitica lingua, 
(|u;e, ut notum est pcritis, pure Aramaica est . Uxc suf- 
liciunt de Babylonia in specie. 

Generica autem argumenta plura ad confinnandam 
banc veritatein quoad Assyrios sirnul ac Babylonios 



DE LINGILE SYStkCM DIALECTIS 



77 



habemus. 1°- Not urn est linguam Persies gentis dictam 
Pehlevicam , vocabulis mere Aramaicis refertam esse. 
Unde autem Persae haec vocabula Aramaica antiquis 
temporibus desumere potuerunt ? Nonne ex vicinis Assy- 
riis et Babyloniis ? Ergo hi duo populi antiquis tempo- 
ribus Aramaicam adhibebant linguam. 2°- Inde a priori- 
bus Christianismi seculis iu quibus lingua Aramaica in 
Christianismo florere atquc documenta scripta posteris 
relinqucre ccepit, Assyriam ac Babyloniam videmus mag- 
nam in linguae Aramaicae litteratura florescente partem 
habere. Ergo illis seculis horum duorum populorum lin- 
lingua vemacula , Aramaica erat. 3°- Dcnique Assyriolo- 
gos nostras qui scilicet linguam proetensam Assyriacam 
inveuerunt , antiquissimisque Babyloniis atque Assyriis 
tribuunt , intcrrogamus : Quid factum est do vestra hac 
lingua ex quo cuneiformi charactere scribi cesssavit ! 
Xumquid illico sub terrain recondita est cum lapidibu.s 
quibus scribebatur ? Sccus enim, ratio ncquaquam potest 
admittcre tantje ac tarn Celebris nationis linguam tarn 
radicaliter periisse ut no vestigium, quidem rcliquerit ne- 
que in lingua quam Judaei captivi Babylonc didiccre, 
neque in Sainaritanorum idiomate qui ex Chaldaea ori- 
gincm habuerunt , neque in Mandaitarum a Babyloniis 
antiquis descendentium lingua, neque in idiomate vulga- 
ri quod nostra set ate in Assyria ac Babylonide vigct, 
neque in illarum regionum epigraphibus Semiticis scrip - 
tis alphabeto alio quam cuneiformi quae ad nos pcrvenc- 
nint, neque denique in monumentis veterum scriptorum 
Greecorum et Latinorum qui multa vocabula Aramaica 
"obis scriptis suis tran.smiserunt. Si in Assyria autiquis 
temporibus alia lingua quam Aramaica viguisset , ut 
contendunt Assyriorologi , dicant si possunt cur lingua 



78 



PROLEGOMENA CAPUT II 









Aramaica quae juxta ipsos cxtranea erat, cujusque popu- 
lus in Syria et Mesopotamia fere nullam celcbritatem 
liabuit, apud tot hominum myriadcs in Chaldaea conscr- 
vata est usque ad hunc diem , linguae autem nativae 
corn in Assyriacse, ne vestigium quidem illic remanscrit. 
4°- Tandem quis suaderc sibi potest in Babylonide vici- 
nisque regionibus in quibus genus Semiticum formatum 
est , atque ex quibus omnes gentes Semiticse cgressse 
.sunt, cujusque proiudc lingua j)rima est historicc omni- 
um dialectorum Semiticarum, viguisse vcl ab antiquissi- 
mifl temporibus i.e. a seculo XVIII ante Chr. paulo post 
Scm patris obitum , linguam Semiticam tarn deformem, 
tarn insipidam , tarn ridicukun ac deficicntcm qualem 
Assvriologi nostri nobis exliibcnt, omnibus litteris gut- 
turalibus carentem , excepto h h , quae tamen littcra est 
practise ea sola qua caret lingua vulgaris liodiernorum 
Assyriorum. tempore prastcrito in verbi conjugatione ex- 
pertem , mim pro Arabum nun tanwini habentem cum 
omnes Aramaei e contra suffixum mim Arabum ct He- 
braeorum in nun COllvertant , in qua ipsa nomina Assy- 
ria' (1) et B&bylonis (2) sunt male excog'itata, quae deni- 
quc pro a status emphatici quod omnes gentes Aramaeae 
in Assyria et Babylonide habent, u substituit? (3) 

Scd Assyriologorum princcps Oppert opponit 
l°-Quod nomina propria regum ct magnatum Assyria 
ct Habylonis prout ca exliibcnt Biblia ct alia doenmenta, 

iii Noraen Assyria In Assyria Ipsa est SoM A.*ur non Aasurut oxcogtta- 
ruol Assyrlologt. 

(i) Babylonia Qomon In Babylonia ipsa cslJI>aa Ihthcl tx.ii Rabiln Assyriu- 
logorum, qui baud oiivortorunl nomina propria in Aramaica lingua nunquam in 
statu ompliatlco pronunclarl. 

13] Lingua pclilovlca clarisaimu leslatur, Intorcatorn, nomina in lingua Assy* 
riorum ac Babyloniorom in slutu emphalicoiu « eiiisse nan In u Assyriologorup) 
Dostroram. 



DE LINGU.E SYRIACjE DIALECTIS 



79 



non sunt Aramaica, undo concludit hos pcpulos non fuis- 
se Aramaeos.- Respondents : Doctissimus Renan ejusque 
scliola contendunt haec nomina non esse Semitica; si ergo 
argumentatio doctoris Oppert valeret, Assyrii ct Babylo- 
nii non essent ne Semite quidem, et sic funditus corrnit 
tota moles linguae Assyriacse ab illo constructa. Scd vide 
quae supra pag. 11 diximus do his nominibus. 

Opponit Oppert 2°- Assyrios descendere ab Assur 
fratre Aram, non ab ipso Aram; unde concludit Assyrios 
non fuisse Aramaeos.- Rcspondemus : Cum Assur et Aram 
essent fratres , optime potuerunt camdem linguam habe- 
re, ita ut cum Hebraei Aramaeis viciniores essent, linguam 
descendentium Assur Aramaicam appellaverint . Ecce 
enim millia myriadum Syrorum qui hodie Assyriam et 
vastas regiones vicinas inhabitant, eodem nomine l. ^~ 
Surit h suam linguam vocant quo Syri Mesopotamia et 
SyiilB Aramaicam suam linguam appellant , ut supra 
diximus. Nonne Chaldaei, i.e. Babylonenscs, ex Ham fra- 
tre Scm descendere dicuntur ? Et tamen Oppertiani ipsi 
fatentur ipsos camdem adhibuisse linguam ac Assyrios 
qui ab Assur nepote descenderunt. Si ergo patrui et ne- 
potis posteri , fatentibus adversariis, camdem linguam 
habere potuerunt, a fortiori id poterant posteri duorum 
f rat rum. 

Conclusio : Cum ergo certissimum sit linguam As- 
syriorum et Babylonensium Aramaicam fuisse , cumquc 
lingua quam hodiemi Assyriologi , ex inseriptionibus 
cuneiformilms extrahentes, his populis tribuunt, non sit 
Aramaica, sed insipida mixtura ex Hcbraica , Arabica 
et Syriaca aliisquc Unguis , jure et merito concludimus 
problema de lectura inscriptionum cuneiform ium adhuc 
insolutum remancrc . Conentur igitur Assyriologi nova 






PROLEGOMENA CAPUT II 






80 

stadia in banc rem impendere, ut ex inscriptionibus As- 
syriae ct Babylonia cuneiform ibu.s extrabant linguam 
vernaculo sermoni harum rcgionum conformem, quemad- 
modum iEgyptiologi ex lingua Coptica quae est supers- 
tes iEgypti dialectus , inscriptionum hierogliphicaruni 

linguam scire potucrunt. 

Speciminis ergo hie duo fragmenta cxhibemus ex 
lingua nova Assyriologorum prout ea in lapidibus cunei- 
fbrmi alphabet© seriptia legunt, characters Syriaco hodie 
vigente expressa , ut facilius de hac cxtranea lingua 
rectum judicium formetur. 

I™ Fragxientum (1) 

SB 1 as 1 ^ ? * r= = * ' * "* -J 

& -™« ) *-jtJ >»o) nnoft — |JP ^9o-a> ooi*J> o) 

Il m FBAGMRNTUM (2) 



DIALRCTUS BABYLOXICA 

? >* ^3= * f ^ ? "^ 

• ^i^ea) • aN . -o ' •-<» 

^ SC SE ^ f $ y V 

oaJ ,.»*»ioa^> • a-ttJJP 

• tAo • ^--* • ^-A^ 

• ajj<— ft* • &-*^ * H»f'P 

• V=>o» • ft*) • ^> o) 

it) VId. Mcnam, Mtnuetde la tongue Assyricmicpng. 330. 
12) \id. Mcnant. JWanurttf« In tongue AssyWcm.c. pag. 29-2. Post bOO om- 
nia qu« hucu«que delmc nova llninia Aaayriaca dlsaeruirous, judiccl impartial.* 



DIALECTUS 8TRIACA 

. Jj^o* . ***** 



DE LINGUA SYRIAC.E DIALECTIS 81 


DIALECTUS DABYLONICA 

. * «£* * *\ 1 * =r»~ 

' xs..^ • )ooaL*j • anp) 

' >.\«] • QJ .Vl^ ' 00.31 


DIALECTUS SYRIACA 

. A*i . til Us, . i>i 
.' .• « 

. »jtfi . *&£ . j&3 

,' ' ' ' \ • 



-rT-is^&L&2rs->^ 



lector quid sil tlicendum tie liisloriisquas isli Assyriologi tcxucrunl sure flctie lin- 
triiio innixi ilc originihus Assyriorum ac Baliyloniorum , qua;qiic mono novitales 
aunt, vetertbns BCriptoribtu antiquisque inomimeniU gcnuinis Ignoto. Dicuni enim 
ante hislurica lempora qui bus Cfilebraa Assyrii nomen ncquisiverunl , regioncs As-, 
svrioriim et Baliyloniorum fuisseolim persecula occupalas a quadam nnlione ex- 
Irancaex cniloni originc descendente ac Turcarum genus, quns a partibus seplcm- 
Irionalihus versus Oricnlem vcrgeulibus in Cliakki-am irruerit ibique domiciliuni 
ligcrit. Huic genii, rui ejus invcnlores alii nonien Accarf seu Accadinrum, alii Su- 
mtr scu Sumerianortim dederc , non Scmitis tribuunt cullurain civilem, leges, 
religiouem, arles el ipsa in scribendi arlem ; nsscruntque ipsam esse scriptural 
runeiformis invenlriecm , quam Assyrii ac Babylonii ab ipsa didiceriul . Ilanc 
genlem deincops ab Assvriis ac Babylouiis stirpis Semiticjc supcrvenieulibus ita 
Miperatam esse ul earn i>:inlln(i in penilus deslruxerinl nihil ex ca relinquendo nisi 
ejus scripluram ac religiouem . Ilujusinodi commenla pr;edicli Assyriologi in 
Europe scholisdiviilgaruiil nullo fundamento innixi pnnler inscripiiones cnnoifoi- 
nies i|unruni inleiprelationem se invenisse proclamaiit . Al in ipsa Kuropa non 

defberaol docU viri qui hqjosmodi asserla Unpognavarinl .inter quoa pnscipuuoi 

ti'iiet locum ])raelnudalns Beiian, celeber orienlalisla, qui ridiculuiii milavil ooruin 
qui asserunl genus Mongolicum ( ex quo Tiueao originem lialiuern ) quod nonnisi 
dcstruclidiiibus ac, minis in mundo innoluil omnibus in seculis, dominalum oliin 
uu'sse in t'haldaea limlimisqur lerris: illud in civil! cullura ac liberalibus arlibus 
gentM Semilicas prnoeessisse; lias gomes all eoerudilas esse, etc . Nobis liceal lan- 
luin nol are, quod cum lingua Assyriaca quam isli Assyriologi se ex inscriplionibus 
''iiicilbrmibus eruisse practcudunt , nullo , ul copiose demonstravimus , solido 
iimiialur fundamcnlo ndmitliquo neipiaqutiiu possit.jure nc merilo do verilalc lin- 
guae Accadicac sou Siimeriaiiae quam ipsi auluniant in inscriplionibus cuneiformi- 
bus se invenisse, dubitnre iiuu earn recusnro possuinus el debomus sicul earn 
plarlquo Inter Europac eruditos rccusarunl, inter quos i. Halevy mculionciu peeu- 
'"irem merelur . 



II 



82 



PROLEGOMENA CAPUT 111 






CAPUT III 

DE SCRIPTURA APUD SYROS ET DE ALPHABETIS. 

Qui artem scribendi in mundo iuvenit , quam 
maximum generi humano attulit bcncficium , pro quo 
seternas mcrctur gratias . Attamen ignotum est nomen 
primi hominis qui hanc pretiosissimam artem invexit, 
ignotum et ejus tempus . At potest quadam certitudine 
sciri apud quam gcutem ars scribendi primo inducta sit, 
et quae gens earn ceteros populos docuerit. 

Sententia plurimorum eruditorum est quod scrip- 
tura invcnta sit apud gentem Semiticam qus Phoenicia 
dicitur,qusequccxtremas versus Occidentem mcridionalem 
Syrisa partes incolcbat. Causa ob quam haec nobilissima 
ars huic populo tributa fuerit, est quod Phoeniccs olim 
navigatione et coloniarum in rcmotis regionibus institu- 
tionc celebres, ut historia traditur, artem scribendi popu- 
los ad quos migrabant docuerint, maxime autem Grs?cos, 
omnis generis cultura ct scicntia ac libcralibus artibus 
celebcrrimos. Quod non est exiguus honoris titulus stir- 
pi Syriacae,cum Phoenicia sit parvum Syrise tcrritorium, 
cujus illustriores urbes erant Tyrus et Sidon . Phcenices 
autem Syriacum fuisse populum , testatur evangelium 
(Vid.Marc. VII, 26 ) ; et quidem eorum lingua aut mere 
Syriaca crat, aut Syriacse linguae simillima. (1) 

(I) Ilic sese olTerrcnl plures i)i; I'hujnicihus qiuestioncs i|iiiini!ii lumen discus- 
lionom nun esl locus in his prolcgomcnis ex professo nggredi . Niliiloininus non 

poaumxu ens omnino preelorire . igiiur absemadtun est Phrcnieum nomen non- 

nisl ill Graecorum el Romnnorum inonunienlis inveniri; illi quidem ipsum eirerunt 
per't'OI, hi autem per Pic . Pracler lios duos populos nullihi hoc nomen exstare 
COgnotCltor, nullum enlm ejus vestigium in velcri Teslamcnlo , nullum in lingua 
IIH.niica; Deque Juilnei, nequo Arahes illud ngnoscunl; Syri aulem Chrisliani illud 
a Graecis didiccrunt; el quoil nnimadversiono dignum csl, Josephus Flavins cele- 
burriinus Judaeormn hisloricus nunquara in suis historiis vocem Phtcniciac uul 



DE SCIUPTUIU APUD SYROS 



83 



Sed examine institute) , innotescit non Phcenices 
ipsos scripturam invenisse , quanquam earn Grsecos et 
Romanos aliosquc populos docucrint , sed hanc artem 
inventam primo fuisse apud aliquam gen torn celebrcm 
de Syrorum seu Aramseorum stirpe , quales erant Baby- 
lonii et Assyrii huncque populum illam ceteris populis 
oommunicasse, prsesertim Plicenicibus, quibus ideo veteres 
scripturse inventionem tribuerunt quia cam in Grseciam 
attulcrunt. Nullum cnim documentum historicum positi- 
vnm habemus quod tcstetur Phcenices ipsos banc artem 
invenisse; et ex omnibus scriptoribus antiquis qui scrip- 
turam Plicenicibus tribuerunt, nemo tcstari potuit cos 
ipsam invenisse . 

Quod autcm Phcenices a Babyloniis vel Assyriis scrip- 
turam didicerint , id fere ccrtis argumentis probari potest. 
Nam - 1° Quamquam Phcenices in historia celebrentur ut 
uavigationc, commercio ac aliquibus aliis artibus vcrsa- 
tissimi, tamen nihil aliud dc lis memoratur etprasertim 
quoad scientias . E contra apud Assyrios et Babylonios pri- 
ma surrcxerunt imperia et quidem gloriosissima ; historia 
quoquc testator cos fundamenta culture civilis et littcrarisp. 
ante ccteros omnes populos posuisse ; eorum potcntiam et 
iinperium per multa perdurassc secula et ad longinquas 
terras sc extendisse ; potcntcs populos , inter quos ip- 
iujrassc ; apud eos primum scientias 



rypt> 



lUtfjl 



I'lin'iiiciini adhiliuit qiinitiqwini gTIBCe i-l apud GtaftCOS scriliorol . Pliu-nicvs quidem 
qui dicuntor a Qraeela el Romania, habitabanl partom tome quae a Judaeia Cha- 
noan dicobotur; al non est cerium Phsnieea al Chananaeos eundem mtsae populum, 

I'"' srilur quo nomine Plicrnices suam geiilcin npiiollnrenl, et utruui de progenia 

'/ '.nil hi ralgo eradllni fnrrini, mi de tllrpe Arnnmicn . line almilatque quncatlo- 
; M Mint luiilio buoiubflflB , cum nullum doditncnluin scriplum do illo populo ad 

noa piTvi'iiorii, aniiipii vera soriploroi hojutmodi quaottionoa non altlgednl, denl- 
'|u« nulla guus quae al reliquiae Pbomlcum vol Chananaeoroin dlgnoacatur, 
Bupentea sit; inio eorum town somen u mullis soculis omnino cxlinelum sit. 



84 



PROLEGOMENA CAPUT III 



matlicmaticas, astronomicas aliasquc ingcuuas artcs cla- 
ruissc , aU8B certc sine scriptura cousistcrc nequeunt. 
Historic! enim antiquiorcs narrant , cum Alexander Ma- 
gnus Babyloucm expugnavit , reperta in ca fuisse docu- 
menta observationum astronomicarum ab illius civitatis 
doctis viris scriptis tradita viginti duobus seculis ante 
Christum id est a tempore Abraham! In illis vcro long-is 
seculis Phceniccs nulla claritatc noti fucre; sana ergo ra- 
tio nequit concedcre Babylonios a Phcenicibus scripturam 
didicissc -2° Id confirmatur vetcrum scriptorum testimo- 
niis . Nam Clemens Alcxandrinus qui II post Christum 
scculo floruit, « Sunt qui asserunt , inquit, Phceniccs ct 
Syros primos litteras invenisse. » ( Strom, lib. 1 ) ."Plinius 
autcm clarissimus philosophus cthnicus qui scculo I post 
Christum floruit, « Litteras, ait, semper arbitror Assyrias 
fuisse; sed alii apud /Egyptios a Mercuric, ut Cicllius, alii 
apod Syros repcrtas volunt. »( Nat. hist. lib. VI ). Inter 
antiquos historicos qui scriptures origincm Syria tribuc- 
runt, numcrandus est Diodorus Siculus qui scculo I ante 
Christum claruit. - 3" Aliud argumentum habemus vali- 
dissimum pro Syriaca script lira; origine , dosumptum ex 
forma nominum ipsarum litterarum alphabet! prout 
exstant apud GrSBCOS qui litteras a Syris didicernnt , tit 
supra dictum est; ha?c enim nomina formam mere Syria- 
cam habent, cum omnia in A status emphatici cxeant, 
ut mos est nominum in lingua Syriaca ; qiuc proprietas 
est sola hujus lingua. Gncci enim cum alphabetum effe- 
runt, dicuut: Alpha, Beta, Gamma, Delia, etc. Ex quo 
cvidentcr constat litterarum nomina origine Syriaca fuis- 
se . Equidcm Syri hodie haw nomina sine A fere ut 
Hebraoi pronunciant ; at nonne possibile est cos post lit- 
terarum inventionem nominumquc eanim formationem , 



II 



DE SCBIPTURA A PUD STBOS 



85 



coepissc haec nomina cum yrV'amma (de quo in gramma - 
tica n° 165 ct seq. ) cffcrrc, abscindendo scilicet litteram A 
flnalem ut solcnt etiam Syri faccrc ? Secus enim si Gne- 
ci a Phoenicians nomina littcrarum alphabeti ca forma 
qua Hebrau" liodie ea cfferunt , accepisscnt, dicendo scili- 
cet : Aleph , Beth , Gnmal , Dahith . etc. non intelligitur 
cur iis posfea A finale addidissent, ct quidem ca regula, 
qua in lingua Syriaca hujusmodi augmentum cmpliati- 
cum rcgitur , ut scilicet ultima vocalis elidatur. Etcnim 
si Graeci ipsiauctores fuissent augmeuti litteraj A finalis 
in nominibus littcrarum, non dixisseut: Alpha, Gamma, 
Delia, etc. ut Syriaca? lingua; rcgula requirit, sed: Alepha, 
Gamala, Delalha, etc. Id autem maximc clucct in kappa, 
quam litteram si Graici a Phoenicibus accepisscnt , cam 
pronunciassent caph ut liodie pronunciant Hcbrsei , cum 
augmento autem A dixisseut caphpha vcl si mavis cajihn. 
Atqui sunt Syri soli qui pronunciant enppa; ergo Graeci a 
Syria did ice re litteram cappa ct conscqucnter cctcras al- 
phabcti littcras. 

Attamcn non defucrunt inter Euro pa; doctos qui 
contenderiut lionorem inventionis scriptura? tribuomlum 
esse non Syria seu Phoenicibus , scd /Egyptiis qui ct 
ipsi olim scicntiis , artibus ac omnia generis cultura 
illustrati sunt . Novissimus , quantum sciam , qui banc 
opinionem sustinuerit , est notissimus inter orientalistas 
eruditiasimoa Joseph Halevy nations Gallus , qui tamen 
in opera cni titulus « Melanges d'dpigraphie el oVar- 
ch6ologi@ » postquam totis viribus probarc conatus est 
Phcenicea ab JSgyptiis scripturam didicisso , coactus est 
tandem fateri littcras qnae Phomices sou Syri ab 
Egytiis didicerint nounisi tredecim ease , nempe ahf , 
l>ot h , simcal", mim , res", I'el" , caf , nun, pe, law, uin, 






8G 



rROI.EGOMP.XA CAPUT 1TI 






he, s h in I ! At peracto examine, manifestum fit has ctiam 
litteras non esse origine ^Egyptiacas , quod sequentibus 
rationibus probatur- 1° Articulationes t'el 1 ' et uin in lin- 
gua .Egyptiaca non exstant , non poterant ergo JSgyptii 
earum litteras cniquain populo tradere .-2° Ratio ipsa 
suade.t quod si Semite ab .Egyptiis tredecim litteras 
didicissent, ceterasque alphabet! litteras ipsi invenissent, 
novas litteras ad calcem littcrarum yEgyptiacarum ap- 
pcndissent ; attamen nos eas videmus distributas inter 
has pseudo-.Egyptiacas litteras .- 3° In lingua JSgyptia- 
ca neeessario existcre debebant ali;e litters Semiticis 
similes prater tredecim de quibus agimus ; quia enim 
same meutis homo sibi snadere potest linguam .Egyptu-.- 
cam tredecim tantnm articulationibus constitissc I Atque 
sana ctiam ratio judicat improbabile esse quod Semite 
aliquas tantum acccpcrint ab .Egyptiis litteras ceteris 
relictis et postea novas pro his martc suo invenerint 
fignras . - 4° Hnjns opinionis anctorcs asscrunt nomina 
tredecim littcrarum dc quibus qusestio est , esse commu- 
nia JEgyptiis ac Scmitis. Jamvcro hoc admitti nequit , 
etcnim nemo omnino scit hodic qualia fuerint apud /Egyp- 
tios littcrarum nomina; scimus, e contra, CoptOS, qui sunt 
antiquorum .Egyptiorum desccndcntcs , cum Gracorum 
alphabetum et scripturain seculia postcrioribus assunip- 
serunt , baud nuva nomina littcris Graeis imposuissc, 
sed cum littcris Graca earum nomina adoptassc cum 
levissiraa rautatioue . Quomodo igitur scire possumus 
similitudinem quam adversarii contendunt? Profecto Syri, 
qU03 historia carta testatur multis populis, ct vel ipsis 
Graeis scribendi disciplinam prabuiase , nunquam cogi- 
tarunt facere id quod ASgyptii foccrunt , nempc Graco- 
rum alphabetum et scripturam adoptarc; ct nihilominua 



DE SCRIPTURA APUD STBOS 



87 



nostri novi doctores volunt .<Egyptios omnium populorum 
ia arte scribendi magistros fuisse ! ! - 5° Denique fatcmur 
post maturuin cxameu figurarum /Egyptiacarum littera- 
rum tredceim de quibus quasstio, nullam in iis nos vidis- 
sc similitudinein cum respondentibus figuris Semiticis; 
putamus autem omnem homincm a studio partium alic- 
num, idem judicium fcrro . 

Kemanet igitur generi Scmitico et praecise Ara- 
maico gloria inventionis seriptura; qua; in antiquo et novo 
mundo propagata est. 

Itaque omni fiducia et vcritate licet nobis affir- 
mare omnes populos artem scribendi a gen to Syra didi- 
cisse. Etenim notum est omnes populos Europa? Occiden- 
tals et Septemtrionalcs a celebcrrimis Romania scriptu- 
ram acccpisse , notum est etiam Komanos a Greeds 
litteras didicisse sou potius , nt videbimus , ab illis qui 
ipsas GrjEcis tradiderunt ; denique notum est etiam 
certitudine bistorica Gracum populum qui sapientia, 
scientiarum cultura ct virtutibus inter omnes antiques 
populos ad sum mum fastigium ascendit , a Syris artem 
scribendi accepissc; traditur cnim in antiquis Gnecorum 
fastis , circa annum 1590 ante Christum ad Grseciam 
emigrasso coloniam quamdam ex Phoenicia , qua; est 
extrema versus Occidcntem Syria? pars, prreeuntc quodam 
viro cui nomen Cadmus ( qine vox Semitica est signifi- 
catque principem sen priorem ) , artemquc scribendi il- 
iac induxisse, Grscosque ex illo tempore scribcre Syriacis 
litter's coepisse usque ad banc diem . 111ml quoquc 
summopere notandinn est Graces nomina littcrarum 
Syriaca usque ad banc diem religiose conservare , (1) 

ll) Uiiuui lanlimi aniinailvcrlcinUiin la nominihus Graccis HlU'i'iinim, ijuud 
»cllicoi in lis Ijitcru Jaw pro intccaft* assumpscri t q«s*a*aj, et vice vorsa. Dicilur 



88 



PROLEGOMENA CAPUT III 






ll 



illasque codem ordinc in alpbabeto dispositas reliquisso 
ac ex sunt in Semitico alphabcto . Imo Grseci, pt» om- 
nibus populia qui scripturam a Syria didicerunt, littcra- 
rum noinina niaximc formain Syriacam portantia babcnt, 
cum ut diximus, coriun magna pars in A status empba- 
tici exit , quse inter omncs linguas Semiticas proprietas 
est linguae Aramaic*, ut supra dictum est ; dicunt enim: 
Alpha, Dela, Gamma, Delia, etc. Latini autem nomina 
litterarum Syriaca amiserunt, illisque nova nomina quo- 
rum singula constant articulationc propria sequente vel 
pracedente vocali E substitucrunt . Ordinem tamen lit- 
terarum alphabcti Syriacum fideliter conservarunt Latini, 
imo, ut ita dicam , fidclius quam Grseci ipsi . (1) Ut ad 
Grsecoa redeamus , hi litterarum figuraa Aramaicas con- 
servarunt ea forma quam tempore quo cas didicerunt , 
habebant ; at postquam initio a dcxtra sinistrorsum per 
aunos scripserint Scmitarum more , lmnc modum dese- 
ruerunt, accceperunt a sinistra dextrorsum scribere usque 
ad banc diem ; saspc antiquis temporibus utroque modo 
scripserunt, scilicet lineam a dcxtra sinistrorsum, alteram 
a sinistra dextrorsum, et sicporro, aratoris modo. Latini 
etiam initio a doxtra sinistrorsum scripserunt. (*2) 

enim beta, delta, tela, feta, pro bet 1 *, daU k a, >><-«*'i, "«•'*••' • FaleinnrdilBeilefjaw 

Imjiu iiiulJitioiiis daiv ratioiiom cum lingua Uraeca sono I* nun careal. Ncc est 
erediblle primosSyroa non dlaUnxlsse annum ruccah* n sono qns*a*flj. 

(l)Miiumusl Arabcs , qui m.nnisi ri-ccnllssiinu scripturae arlom a Syria 

dldlearanl , tun ordinem lain oomlnn Uttamrani alphabet) panto post mutasse , 
quamquam Arabea origine et lingua linl Syrorum ftatres, el enni Syria Ipala mlxli 

si'iupcr vixi-rinl. 

(>) Miran.lum est , bodic nullum exlare popilum qui a sinislrn snipluram 
el lecturam inripial praulcr Syros.II^brncos BJ Arabea cum lis qui liorumpopulurum 
icriptura utuntur , Horn praetor Pehlevilaa qui mini vetorum Peraaruu reliquiae ; 
ciiain antlqui Peraae a dexlra Beripturam inciplebanl . Celerl popuii omnus qui in 
mundo sum, vol Ipsl qui ridenlur ab Aramaela acripturam dldioiaae ut Abyaalnl <-'t 
lncii, a sinistra icribnnt et legunt, oxcepto populo Slnenal et iis qui ejus acriplurem 
ttilhibunl, qui sursum duorsuiu scribuut et legunt, inoipieutcs a dextra. 



DB ALPHABETIS 



89 



Diximus Graicos a Phoenicibus accepisse scriptu- 
ram. Quoad Italos autem, et praesertim Roirtanos, a quibus 
cetera? nationes Europae culturam civilem et litterariam 
didicere , multo probabilius est eos non a Graecis scrip- 
turam accepisse , ut vulgo putatur , sed a Phoenicibus 
ipsis. Multa id suadent.- 1° enim plures alpliabeti Latini 
litterse diversam habent figuram a Gratis, ut garnallG), 
dala.t h (D) , wa,w (F) , pe (P) . Insuper ex characteribus 
Latinis sunt qui Syriacis similiores sunt quam Graeci, 
ut P et D .- 2° Nonnullae Syriacae littera3 quae ex alpha- 
beto Graecorum cecidere.in alphabeto Latino-rum remanent 
videlicet waw (F) et qof (Q.) et quidem propriis locis 
quos occupant in alpheto Semitico. Incredibile autem est 
Latinos a Graecis incompletum accepisse alphabetum ac 
postea illud complevisse inserendo in illud litteras defi- 
cientes ex Syriaco alphabeto sumptas eo ordine quo in 
hoc alphabeto exstant , nisi dicamus Grsecos integrum 
alphabetum , ut a Syris acceperant , Italis tradidisse et 
postea duas pradictas litteras ex illo expunxisse, quod 
tamen parum probabile est. 

Ex tota hac discussione evidenter colligitur falsos 
esse illos qui retulerunt Latinos imo et Grsscos habuisse 
initio sexdecim tantum litteras , quibus postea cetera; 
litterae addita; sint; etenim credibile non est GrEecos priu- 
cipio dcficientem numerum litterarum ex alphabeto Sy- 
riaco sumpsisse illudque postea ita complevisse ut novum 
hoc alphabetum omnino alphabeto Syriaco responderet 
in litterarum ordine, norainibus et figuris ut reapse res 
se habet in alphabeto Graeco. Idem dicatur de alphabeto 
Latino. 

Attamen hacc historia quadam veritate non caret. 
Verum enim est Greecos litteras nonnullaa alphabeto 



u 



PROLEGOMENA. CAPUT III 






90 

Phcenicum addidisse, ad ejus calcem eas relegando; sunt 
autem quatuor , nempe * , X, ¥, Q , qn» omnino in 
alphabeto Semitico dcsunt, sicut et in alphabeto Latino. 
Nam quamquam Semita? primam et secundam ex his 
litteris pronunciations habeant, nempe pe cum ruccafe'»a 
et eaf item cum ruccakH, attamen proprios cbaracteres 
pro iis non habent , sed adliibent characters pe et mf 
cum cus"s"aja. Graeci autem noluerunt Syros imitari in 
hoc ut unus character duplicem habeat pronunciationem, 
et recte quidem , nam ideo Syri cuique sex notarum 
litterarum duplicem sonum adscripserunt quia revera ea- 
dem est articulatio qua; modo sonum habet asperum, mo- 
do lenem, undo nulla erat ratio ut duplex figura itidem 
illi poneretur. Apud Gracos vero n et «J> millam depcnden- 
tiam inter se habent, item K et X; nisi in conjugation 
verborum. 

Per hanc quatuor litterarum additionem alphabc- 
tum Grascorum cvasit viginti quatuor characteribus 
constans , nempe viginti Aramaicis ( nam , ut diximus 
supra, duas ex alphabeto Aramaico expunxerant litteras ) 
et quatuor additis . Quod autem viginti duas litteras 
Graci a Syris acceperint , id probat , inter cetera, valor 
numericus litterarum qui idem est ac apud Syros, ita ut 
loco deficientium duarum litterarum duo signa numerica 
litteris Syriacis respondentibus simillima Graeci statue- 
rint. Deindc considerandum est octo litteras quas ajunt 
litteris Phcenicibus additas esse apud Grsecos, non in fine 
alphabeti locum habent, sed distributee repcriuntur inter 
ceteras litteras eodem prorsus ordine quo ea3 in alpha- 
beto Syriaco extant. Jamvero cuique evidentissimum est 
quod si ha3 litter© addititise essent, ese in fine alphabeti 
locum habercnt, ut sunt quatuor reapse alphabeto 



DB ALPHABETIS 



91 



Phcenicio additae de quibus supra . Denique inter litteras 
quas ajunt addititias esse, mumerantur H et 0( h h et h et 
t'et h Semitarum). Jamvero hae duae litterae eosdem locos 
in alphabeto Graeco occupant ac litterae Syriacse illis res- 
pondentes , earum noraina sunt eadem , denique carum 
fi<mrae magis quam ceterarum litterarum similes sunt 
characteribus h h et h et Vet' 1 alphabeti Syriaci. 

Cum autem alphabetum Graecum sit unum ex 
praeclaris monumentis quae antiquitas ad nos transmisit, 
propter historica documenta quae in eo includuntur , ct 
cum majores nostri quam maxime necessarium nexum 
induxerint inter linguam Graecam et nostram Syriacam 
introducendo in banc infinita , ut ita dicam , vocabula 
Graeca, linguamque Graecorum tanta consideratione habue- 
rint ut scholarum auditores eadem fere cura cam addis- 
cerent ac linguam Syriacam, propter bas causas aliasque 
alphabeti Graeci examen prosequi juvat , ejus litteras 
singillatim discutiendo . 

Prima dicitur A/p/ia;cumquehaeclittera in alphabeto 
Syriaco turn hamzam, turn vocalem A longam significet, 
Graeci illam pro hamza. noluerunt adsciscere, sed vocali A 
turn longfe turn brevi illam assignarunt. Hamza autem 
revera in lingua Graeca existit sicut et in omnibus Un- 
guis humanis ; (l)at Syri qui scripturam in mundum 
invcxerunt, earn ante omnes populos perceperunt illique 
proprium charactcrem posucre quod nullus alius populus 



(I) Tarn verum est sonum gullurnlem eflerri ante vocalem qua syllab.i incipil, 
ex. gr. in am, is, «, en, ut hie sonus uli'|iiaiulo in alinm consoiiuutem giilturiilcm 
imniuletur. Sic apud Ilebra-os liic sonus gulluralis convorlilur in /icin conjugationo 
x | rlii L»\ ol alibi . Sic aliqui populi in Italia bunc sonum convertunt in k ; dicuut 
coin linmo, /lit, Itttsa, pro nmo, it, uso. K contra ipsum he nliquando in liunc so- 
lium idesl in hnmzam convorlilur, quod est liodic commune Francis, Kalis ceteris- 
que nopulls slirpis Latlntc . 



92 



PROLEGOMENA. CAPUT III 









fecit; cum autem hie unus character significet etiam in 
alphabeto Syriaco vocalem A longam , Arabum litterati 
progressum fecere, nam proprium signum hamzse invene- 
re , quod , ut notura est , simile est minutae litters; ain ; 
recte enim viderunt earn esse veram consonantem ac unam 
ex litteris gutturalibus. At inter hamzam Arabic® linguae 
ceterarumque linguarum Semiticarum et hamzam alia- 
rum mundi linguarum hoc intercedit discrimen , quod 
hamza linguarum Semiticarum, praesertim Arabic®, po- 
test esse et mobilis et quiescens, in ceteris vero Unguis 
et peculiariter in Graeca et Latina , hamza non potest 
esse nisi mobilis in initio vocis aut syllabae quam vocalis 
pnecedit tantum , nunquam quiescens. Nescio an philologi 
Europasi hoc discrimen inter linguas Semiticas et suas 
perceperint scriptisque tradidcrint. 

Graecorum etiam litterati existentiam hamzae in sua 
lingua senserunt , et quidem in initio vocum tantum et 
signum illi statuere voluerunt ; at ad hoc noluerunt pri- 
mum alphabeti characterem adoptare ad instar Syrorum, 
sed novum signum illi invenerc , quod cxiguo waw 
Arabico simillimum est ; ad sinistram vocalis scribunt 
desuper, spiritumque tenuem vocant. 

Post Alpha habetur in alphabeto Graeco Beta, quod 
hodic Gneci molle efferunt ut V Latinum ; at eruditi 
cxistimant banc pronunciationcm sero apud Gr^cos intro- 
ductam esse , cj usque genuinum sonum esse durum ut 
be Arabicum . 

Tcrtia littera est Gamma pro Gamla Syriaco prop- 
ter euphoniam. Et ha?,c littera hodic a Gracis lenis pro- 
nunciatur ut £ Arabicum. Quod diximus de beta dicatur 
de Gam?)ia . Tandem hie quoque argumentum habemus 
quod alphabeti auctor Syrus erat non Hebrasus ; Hebra^i 



DE ALPHABETIS 



93 



enim dicunt Gimel non Gamal; Graeci autem didicerunt 
dicere Ga.rn.la. non Gimla . 

Deinde Delta, cujus sonus et ipse est hodie mollis. 
Vide beta. 

Quints alphabeti litterae nomen est E, cui postea 
additum est adjectivum psilon ( tenue ) ut distinguerent 
ab altero E longo cui nomen Eta. Haec littera quae apud 
Syros consonans est et gutturalis , apud Graecos vocali3 
evasit.eadem ratione qua alpha. Habent quidem Graeci et 
liunc sonum gutturalem id est H, sed in principio vocum 
tantum, nunquam in medio aut in fine. Latini in medio 
etiam ilium habent, at raro; nunquam tamen apud eos du- 
plicator, sicut nee apud Hebraeos. Latini quidem ad signi- 
ficandum liunc sonum.littera Syriaca h h et h utuntur; Graeci 
vero ncluere eum charactere denotare,sed eum significant 
per exiguum signum quod spiritum asperum vocant , 
quodque idem est ac signum spiritus tenuis sed inversum 
et eadem ratione scribitur . Probabile tamen est Grcecos 
huic litterae , de qua agimus , antiquitus dedisse nomen 
he cum spiritu aspero ut est apud Syros , et illud scrip- 
sisse X E ; postea autem sonum spiritus asperi cecidisse, 
vel potius mutatum fuisse in spiritum tenuem . 

Post he Syriacum antiquitus exstabat in alphabeto 
Graeco littera Waw,at hodie haec littera hie non invenitur 
sed ad calcem alphabeti post taw translata est vocaturque 
'y cum spiritu aspero, addito recentius adjectivo psilon 
(tenue). Et banc littcram , quae apud Semitas est modo 
consonans, modo signum vocalis , Graeci vocalem tautum 
reddiderunt . Plura autem probant WIAON esse origi- 
»e nostrum waw quod post tempus e suo loco translatum 
sit ad finem alphabeti.- 1° Ejus figura simillima est figu- 
re veteris (oato.-2° Ejus vera prouunciatio est u Gallicum, 



94 



PROLEGOMENA CAPDT III 



ut videbimus,quod maxime ad sonum waw vocalis- accedit, 
repraisentatque fere semper U linguarum Indo-europae- 
arum ac Semiticarum , nee non ipsius linguae Graecae, 
ex. gr . in AYTOS quod pronunciatur awtos non ajtos. 
-3' Denique in systemate numerico litterarum alphabeti, 
quod Grieci certe a Syris didicere quodque idem est ac 
systema Syrorum , Graici locum litterae teat* quae apud 
Syros numerum sex significat, non praterierunt , sed ad 
significandum numerum sex statuerunt signum , litterae 
waw recentioris simile, quod vocant epistemon FAY idest 
signum waw. Quod evidens est argumentum post htteram 
epsilon extitisse antiquitus in alphabeto Graco litteram 
quae dicebatur waw . 

Deinde venit littera, nostro zain respondens , quam 
vocant Zeta . In hoc nomine mutatio n in t inexplicabilis 
est. Notanda etiam est differentia soni inter zeta, Grracum 
et nostrum zain, Grascis enim haec littera duarum conso- 
nantium sonum habet, fere ut tz Italicum. 

Postea venit littera quam ipsi vocant Eta pro h h et h a; 
apud eos autem non est amplius consonans , sed vocalis 
E longa. Non est hie prajtercundum , quam difficilis sit 
gutturl non Semitico imo impossibilis recta pronuntiatio 
hujus litters gutturalis fortissimo , quam tamen in- 
fantes Scmitarum vix balbutire incipientes facillime et 
ante omnes ceteros sonos , exceptis labialibus , perfecte 
pronunciant . Idem dicendum de littera kin de qua mox. 
Ut ad litteram eta redeamus , Gra$ci antcquam spiritus 
aspcri signum statuissent , aspirationcm he per banc lit- 
teram eta significabant ut adhuc faciunt Latini , ut tes- 
tantur antiquissimce inscriptions . Postquam autem spiri- 
tum asperum ad significandam aspiratam consonantcm he 
invenerunt , litteram /i"ci" ex alphabeto nou cxpunxerunt, 



DE ALPHABETIS 



95 



sed illam vocalis E Ion gag signum fecerunt ut an tea 
diximus. Haec vocalis a recentioribus Graecis ut I effertur, 
sed plurima haberaus arguinenta qua? probant Graecos 
antiquos earn ut E pronunciasse , quod unanimiter docti 
affirmant. Id corroboratur testimonio Syrorum qui in 
vocabulis innumeris qua ex lingua Graeca in Syriacam 
transierunt , pronunciant eta ut E, dicentes exemp. grat. 
diat h eqe , sk h e*ma , non diatHqi , skHma. Nee difficulta- 
tatem facit quod Syri Occidentales eta pronunciant I, nam 
hoc solemne est Syris Occidentalibus ut E etiam Syria- 
cum convertant in J. 

Post eta venit in alphabeto Graeco T h eta pro t l et h a, 
quae mutatio in pronunciatione animadversionem meretur 
quamquam nullius momenti videatur esse ; Graeci enim 
loco durae litterae t* ( \^ ) dentalis Syrorum quam non 
liabent, substituerunt aspiratum sonum t h ( ) , cum e 
contra loco litterae Syriacae taio quae aspirata esse potest, 
simplex T collocarunt . Hanc singularem inversionem , 
Syri , ut ita dicam , correxerunt in vocibus Greeds quae 
in suam linguam introduxere; Greecum enim per taw 
reddiderunt , T autem Graecum per t l et h constanter ex- 
primunt. In alphabeto Latino littera t'et h deest cum hunc 
sonum non habeant Latini neque t h Grajcorum. 

Deinde Jota pro jod h a , quae semper vocalis est 
apud Graecos ; e contra apud Latinos est modo vocalis, 
modo consonans ut apud Syros. 

Postca Kappa cum a post K ut Syri antiqui pro- 
nunciare debebant, nam liodie Syri ( Occidentales ) dicunt 
hof cum zqafa quod crroneum est ; Hebron enim et ipsi 
pronunciant kaf seu kaph cum pt h ah h a ; deinde signifi- 
catio nomiuis id requirit, nomen enim desumptum est ex 
kaf (palma manus) quod in omnibus dialectis Semiticis 



96 



PROLEGOMENA CAPUT III 






effertur per pt h ah h a,m . 

Deinde Lambda ( littera 6 euphonise gratia inserta 
est ut linguae Grrecae indoles exigit ), My, Ny. In harum 
duarum litterarum nominibus tantum ultima consonans 
expuncta est ; forsan antiqui dicebant mim et nyn 
(pronuncia mm modo Gallico), vel potius mima etntina. 

Deinde venit littera cujus nomen est Csi . In ori- 
ginehaec littera erat Syriacum s h in , cujus sonum cum 
Grseci non habeant, ejus loco sonum duplicem c et s subs- 
tituerunt , noluere enim hanc litteram ex alphabeto 
cxpungere, sed retinuerunt et ad liunc locum retraxerunt 
qui locus est litterae Syriacae semcat h quam postposuerunt 
in locum litterae s h in . Hujusmodi permutatio equidcm 
cxtranea est. Explicari tamen potest dicendo quod anti- 
quissimi Syri semcat h pronunciabant ut s h et s h in ut s 
quemadmodum faciunt Arabes. Nam et Latini in alpha- 
beto loco s h in habent S. In alphabeto Latino nulla littera 
hie habetur. 

Post csi exstat in alphabeto Graeco litttera pro ain, 
quod apud Graecos.item apud Latinos, est semper vocalis. 
In summa omnes consonantes gutturales alphabeti Sy- 
riaci, id est alaf, he, h h et h et ain, vocales evaserunt apud 
Graecos . Caeterum notandum est nomen hujus litterae 
vicinius esse nomini Syriaco quam Hebraico, Syri enim 
dicunt c , cum Hebraei ( item et Arabes ) dicunt ain . 
Deinde Pi pro pe(l). 

(1) Hie lmbont Grtoci sonum P et in pcnultimo alphabeti loco habent F . 
Minim tamen est has duas littoras Gracas qmn hodio sonant ut P et F Latinorum 
et Syrorum vol in oro ipsorum Grascorum , antiquitus alios sonos habuisso, lestihus 
populis anliquis qui has littoras ah ore Griecorum audicbant . Et quod magls 
minim est, habemus unum populum tcstom pro una ct alterum pro altera . Nam 
Lalini quidom videlianl F Grjecorum diversum sonum habere ac F suum , 
idcoque signum proprium illi staluorunl . E contra Syri id fecoropro P. At nee 
Lalini vldcrunt diversitalom inter P suum et P Griecorum, nequo Syri inter F 



DB ALPHABETIS 



97 



Postea duse litterse alphabeti Syriaci cccidere ex 
alphabeto Graeco s s ade et qof . 

Qof quidem exstat adhuc in alphabeto Latino hoc 
loco. Apud Graecos autem vestigium hujus litterse mani- 
festum est in system ate nuraerico alphabeti, in quo hie 
exstat signum , litterse qof simile , valens XC , cuique 
nomen est cophe seu coppa(l). 

S*ade quoque non omnint) obliteratum est in al- 
phabeto Graeco, habent enim Graeci in systemate numerico 
extra alphabeti litteras signum cui nomen sampi.quodque 
•valet 900 . 

Ultima? veteris alphabeti Graeci litterac sunt rho , 
sigma, taw, quae omnes sine alaf finali nominantur. 

Rho quidem est pro res' 1 ut prouunciant Hebraei 
et Syri , quod significat caput . Attamen Hebraci caput 
pronunciant ros h , quamquam banc litteram res h pronun- 
cient;cx quo tuto colligere possumus auctorem alphabeti 
non fuisse Hebraeum qui huic litterse nomen dedissot ros h , 
sed Syrum. 

Sigma autem est pro simca expuncta taw finali 
nominis Syriaci ; attamen Hebraei pronunciant samek' 1 
sine taw , quod magis accedit ad nomen Grsecum , addito 
tamen alaf emphatico Syriaco . Jam vidimus hanc litte- 
ram in alphabeto Graeco hie locum s''i?i occupare.atque 
& h in illuc translatum esse . Imo Hcbrani h abent in hoc 

sinim ct P Gracoruni.Qiiomodo cxplicari polcsl liujusmodi singularilas?Sed quid- 
quid sil, tolerari noquit quod Duvul sa-pc cilalus in sua grammatica pag. 30 assent, 
liempe erudilos Hebrtcos n-lalo David regis idest seculo xi« ante Christum cogno- 
visse alphabelum Gracuiu.ejusquo ralionem in sua lilleralura habuisse Haul David 
ipse in duobiis psalmis alpliaboticis 26 el 3i post iinrm versuum a lilteris alphabeti 
Semitic! laotptenUoai addidcrit venram a PQneco Inclpiontamll Undo scivii niusirls 
WCtor P in »&4 Hebroico sonnrout /' Grtccum? Viditue quid simile apud litteratos 
Judieos qui do omnibus qua? suam linguam respiciunt scripserc ? 

(i) Semper iiomen Syriacum cum usperitalo ut regula Syriaco cxigit ct cum 

■'•fwnptattco. 

13 



98 



PROLEGOMENA CAPUT III 



loco litteram quae dupliccm sonum fert, scilicet s h in et 
sin, quorum hoc Arabico s h in respondet in vocibus com- 
munibus Unguis Semiticis,ut J* tJ M 1 J^iy^ ■ Quod non 
est ex mente avertendum . Probabile est hoc sin diversura 
a simcat habuisse sonum antiquissime . 

Denique littera Taw nomen Syriacum perfecte rcti- 
nuit, quamquam singularem habeat formam. 

Post taw exstat .T¥IAON, de quo supra. Huj us 
littera verum sonum vidimus esse u Gallicum , acceden- 
tem nempe ad sonum u Syriaci , quod probatur etiam 
testimonio linguje Syriacre qua? hanc litteram in vocabu- 
lis a Graca lingua sumptis semper pronunciat ut U . 

Antequam alphabetum Gracum dimittamus , duo 

observare liceat. 

1° Sex littera Syriacrc (^-a^»M^r>) quarum quae- 
que duplicem habet sonum idest qus h s h aja et ruccak h a , 
omnes in alphabetum Latinum cum sono qus h s h aja in- 
gresssc sunt. Graci autem hodie b , g , d cum ruccaW'a 
pronunciant, ct sic etiam pronunciabant ipso seculo "V' III 
post Christum ut ex monumentis Syrorum manifestum 
est . Sed probabile est hanc esse novitatem , Gracosque 
has omnes litteras cum qus u s h aja pronunciasse olim . 
Quod ex eo etiam confirraatur, quod si b, g, et d lencs 
idest aspiratie a Gracis pronunciarcntur , Latini in Gra- 
tis vocabulis has litteras scripsisscnt bh vel v , gh , dh , ut 
scripscrunt ph non F pro «I> , item th pro , rh pro 
P Graco , ch pro X . Mirandum est tamen quod Grrcci 
discrimen inter suum «I> et F Latinorum ignorarunt aut 
non considerarunt , ctenim eadem figura utramquc litte- 
ram scripsere; item dicatur de consonanti V Latina, quam 
modo per B.modo perY.modoper OY significarunt. Consi- 
dera diversitatem criterii philologici inter diversasnatioues. 



DE ALPHABETIS 



99 



2" Nomina litterarum alphabcti apud Graecos arg-u- 
mentum validissimum nobis praebcnt quod Syriae incolaj 
plus quam mille sexcentis annis ante Christum linguam 
Syriacam pronunciabant more Orientalium non Occiden- 
taliura, Graeci cnim acccpcrunt a Syria qui ad illos alpha- 
betic attulerunt : Alpha, beta, gamma, etc. per a, more 
Orientalium, non autem Alpho , beto , gamma , etc. ut 
effcrunt Occidentales . Item Graeci non dixere juto,cafo, 
ut diccrent hodic Occidentales , sed jota , cappa ad nor- 
mam Orientalium. 

Atque hfflc de alphabeto Syriaco quoad nationca 
Europaeas . Quod attinet ad populos Asiaticos , illi etiam 
sine dubio a Syris scripturam didicerunt. Etenim Hebrai 
quidem, litteras eodem ordine in alphabeto suo dispositas 
habent ac sunt in alphabeto Syrorum , idque vcl ipsa 
Davidis reg-is aetate id est seculo ante Christum XI , ut 
manifestum est ex ejus psalmis alphabeticis . Jam vero 
sine contestatione , alterutra gens debuit hunc ordinem 
alteri tradcre, scilicet aut Hcbrsei Syris aut Syri Hebrais. 
Atqui Hebracorum populus in migrationibus , captivitate 
aut civilibus perturbationibus plura secula eiig-it, nul- 
lumque cultur&s civilis aut litterarire splendorom praese- 
tulit usque ad tcmpus Davidis regis ; unde palam fit im- 
possible esse hunc populum crcdi auctorem ordinis litte- 
rarum alphabcti ; et si ordinem litterarum a Syris didi- 
cit , ergo et alphabetum ipsum idest artcm scribendi ; 
incrcdibile enim est Hcbraeos habuisse antea alphabetum 
a sc inventum et postea hujus litteras ad normam alpha- 
bcti Syriaci concinnasse . 

Notum etiam est et certum Persas antiquitus al- 
phabeto Syriaco scripsisse , ut historia testatur ; et 
usque ad hunc diem conservata sunt apud Persas non 



100 



PROLEGOMENA CAPUT III 



musulmanos duo alphabeta ex Syriaco desumpta, quorum 
alterum dicitur Zendicum , altcrum Pehlevicum . Prse- 
terea Armeni antequam efformatum ipsis fuerit seculo VI Q 
post Christum alphabetum quo nunc utuntur , Syriaco 
alphabeto scribebant , identidem Graeco . Arabcs denique 
a Syris scripturam didiccrunt, corum alphabetum adhi- 
bentes quo usque ad hunc diem utuntur , quamquam 
multam variationem temporum decursu subierit donee ad 
statum quo nunc invenitur reductum sit(l).Vide quomodo 
omnes populi antiqui celebriores nobilem scribendi artem 
a Syris didicerint. Nam et Indorum ct .Ethiopum alpha- 
beta plures insigncs eruditi statuunt ab alphabeto Syriaco 
desumpta esse . De alphabeto .Ethiopum nullum dubium 
esse potest , cum in eo litterarum figura fere easdem 
sint ac in alphabeto Himjaritico de quo supra, quodque 
certe ab alphabeto Aramaico desumptum est . Tantum- 
modo .Ethiopes nonnullam variationem litterarum figuris 
dederunt ad significandas earum motiones seu vocales . 
Non est dubium quin felicissimus homo qui figu- 
ras alphabet! invenit , earum etiam ordinem et nomina, 
quales hodie extant , statuerit . Quod attinet ad nomina, 
ca certe omnia , vel saltern maxima pars , etymologica 
sunt, desumpta ex nominibus rerum quas litterarum fi- 
gure roprfcscntant ; AW cnim tnurum significat utpote 
cujus figura tauri caput repraeacn tat (2); bet h significat 

(11 Mirandum C3t Gnncos quamquam longfl dissilos lum loco turn slirpo lum 
lingua a Syris a quibus alphabetum didiccrunt , horiim alpbaboti ordinem . iiguras 
atque nomina per tot secula.nimirum plus quam tria millia annorum.intacta prout 
crant die quo ca accopcrunt rctinulssc. Arabcs autcm qui forsitan non ante v- post 
Christum scculum artem scribendi a Syris accepcrunt lantas immulaliones in al- 
phabetum Syriacum quoad litterarum Uguras, ordinem ct nomina induxissc. 

|2iNomcn al/a signifienns taurum cxs!at in lingua Hcbraicacratquc cliam, 
ut crcditur , in Phoenicia ; necessario etiam in lingua Syriaca exstare debobat, sod 
postea pcrditum est. Cetorum, intcrpretalio nominis atfaper laurumnou est cerla, 
utcuim Hicronimua ct Eusebius gcriplores insigncs scculi iv et lingute Hcbraicie 



DE ALPHABETIS 



101 



domum ; ga.rn.al camelum ; etc. Uuo verbo , litterarum fig-u- 
rae in origine repraesentabant res quarum nomina illis data 
sunt. Ordo autem seu dispositio litterarum in alpbabeto 
argumentum est clarissimum ingenii ejus auctoris; non 
enim litteras disposuit juxta singularum organa quibus 
efferuntur ut res se habet in alpbabeto Sanscritico , sed 
eas distribuit ita ut possint cursim efferri sine difficulta- 
te, ( hanc considerationem et celeber Barhebrfeus fecit ) , 
ponens initio alaf quod ex gutture profertur , dein bet h 
quod ex labiis , gamal quod ex palato , dalat' 1 quod ex 
dentibus , et sic porro ; ita ut facile sit pueris litteras 
omnes una serie recensere , singula articulationum orga- 
na percurrcndo unum post aliud quin ullum corum de- 
fatigetur. Aliud etiam in alpbabeto observandum est , 
quod nempe ejus auctor ab alaf seu A incceperit alpba- 
bctura, quod fere commune est omnibus mundi alpba- 
bctis, quodcertc imitationis consilio tribuendum est, non 
enim crcdibile est incsse in A aiiquid quod illud omni- 
bus ceteris articulationibus anteponat. 

Jam omnibus notum est alphabeti Syriaci aucto- 
rem nullam de vocalibus curam habuisse ; etenim conso- 
nantibus tantum alphabetum composuit, et si, cum usitari 
caepit , nonnullffi consonantes vice vocalium adhibitse 
sunt , potest dici id praeter intentionem inventoris alpba- 
bcti factum esse. 

Cetera alp babeta omnia populorum non Semitarum 

coRniliono versnlissimi ,cum aliis interprctuli su.it hoc ..omen per doctrinam sen 
polius disciplinam quasi cssot ah ,q^ ( di.licil ) quod origino erat verbura 
ro-alaf uU'st adhuc hebraicc arabicc ut cl.aldaicc cl poslea apud Syros mutatum ost 
'" >AjU ' ,I(DC inler P r <"a'io multo prohabilior est; recta enim ratio judical auc- 
'orcm alphabeti voluisse alpliabelum inauguraronon per tauri aut alius bcllua? no- 
n>en , sod per verbum signiflcans disciplinam ut vcl ipso initio alphabeti loctorom 
•'"Iverteret ad disciplinam quae est alphabeti scopus. 






102 



PROLEGOMENA CAPUT III 



1L 



■ 



vel ea quae ab alphabcto Syriaco desumpta sunt , cum 
ipsis consonantibus figuratas habent etiam vocales. 
Diverso tamcn modo ; aliqua cnim alphabeta ipsas con- 
sonantium figuras tcmperant juxta vocalium quas illas 
coraitantur diversitatem : ita sunt alphabeta Abyssinica, 
Indica, cuneiforme et .Egyptiacuin . Hoc systcma valde 
incommodum est ; per illud cnim multiplicatur enormiter 
numerus figurarum alphabeti . Alia alphabeta singulis 

■ vocalibus figuras Separates in serie consonantium scri- 
bendas habent: sic res se habet in alphabetis Grreco et 

. Latino ut supra exposuimus, et ceteris qua3 ex illorum 
imitationc conflata sunt , ut Armenorum , Sclavorum , 
Coptorum , Russorum , etc. Hjcc mcthodus lectori commo- 
dissima est, sed scriptori non nihil molcsta. Alia denique 
alphabeta non habent figuras proprias nisi pro consonan- 
tibus, neglectis vocalibus , inter qua; principem tenet 
locum alnhabetum Syriacum ut videbimus fusius cap. V. 
Atque hacc de alphabetorum litteraria constructio- 
ne satis sunto. 

Utad scripturam redcamus quatcnus estars, ignotum 
est quales fuerint pnncise figunc singularum alphabeti 
litterarum prout ab inventore delineates sunt. Nonnulli 
inter nostri temporis doctos existimant primum alphabe- 
tum cuneiforme fuisse , scilicet figuras litterarum habeas 
ad instar inscriptionum qua; aliquibus abhinc annis a 
minis Ninivcs, Babylonia aliorumquc locorum cruuntur, 
hocque alphabctum cuneiforme progressu tcinporum tan- 
tas mutationcs subiisse ut inde natum sit alphabctum 
figuratum viginti duarum litterarum. Quidquid sit de 
hac scntentia , ccrtum est primum alphabctum Syriacum 
viginti duabus figuris constans diversitate temporum et 
locorumdiversaproduxisse alphabeta plus miuus archetypo 



DE ALPHABETIS 



103 



similia. Ex his diversis alphabetis, qu® hodie noscun- 
tur.antiquissimum est alphabetum quod dicitur Sama- 
ritanum, quo Judasi utebantur ante emigrationem in 
Babyloniam et quo usque ad hunc diem utuntur paucia- 
simi Samaritani scribendo turn linguam Hebraicam (nam 
habent Pentateuchum hac lingua conscriptum) turn suam 
Aramaicam dialcctum do qua in pneterito capite . Alia 
alphabeta minus antiqua videntur solum in inscriptioni- 
bus, inter qua) celeberrimum est Phoenicium, quod 
invisitur in inscriptionibus qua; a Phoenicia; minis aliis- 
que locis potissimum in Africa extrahnntur ; turn Palmy- 
renum, proprium inscriptionibus urbis Palmyra; celeber- 
rimSB in Syria oriental! ; deinde quod eruditi vocant 
Nabatseum , quod scilicet a gente quadam Syriaca Na- 
bat.-eorum nomine nota in inscriptionibus qua in Syria 
meridionali videntur adhibitum est ; ab hoc natum est 
alphabetum HHrnjariticum , proprium Arabibus stirpis 
IP'imjar, a quo (potius a strangelo) conflatum est alpha- 
betum vulgo dictum Cuficum, quod denique produxit 
alphabetum hodicrnum Arabicum quod dicitur NaskH 
jr*\ . Hibc omnia alphabeta et cetera qua descripturi 
sumus, sunt non solum sibi invicem valde similia, sod 
etiam alphabetis Grajco et Latino . Ex omnibus autem 
alphabetis Aramaicis quffl ad nos pervenerunt in libris 
tradita , est alphabetum Babylonicum usitatum sub 
Nabuchodonosor Babylonia; rege , quod Juda?i Babylone 
didicorunt ubi ca ptivi erant(l) , atque post reditum in 

(I) Kru.llii Europe qui cxistimanl so myslwimn ins.TiplinMum qua-, in rui- 
n s NInivea ci Babylonia report® sunt deteilsw , earumque lecluram imenisso , 
««ni eliqua ex liis inscriptionibus facia fuis.se bo Ipso tempore quo lufal In sap. 

"vitota Bobylonica erant , Ideal seculo VII exounle anlu Chr.'imoln ipso seculo V 
-"">no.lo hoc concordat cum faclo bistorico ol coriiuiuo quod scilkot Aaayrii et 

•'"y.oini alphabetum Aramalcum quod qoadralun: dicitur in litis sccuiis adbihe- 
W leaiibua Judadsqul boc alpbabclumsecum asportarunt in palriaro rcdountoset 






104 



PROLEGOMENA CAPDT III 



patriam seculo VI ante Chr . conservarunt, eoque usque 
ad hunc diem utuntur ; ab ipsis dicitur Assijrium , a 
Samaritanis Judaicum, ab eruditis Europaeis quadratum 
propter formam quasi quadratam ejus litterarum . Hu- 
jus alphabet! figurae sunt maxime similes litteris alpha- 
beti Graecorum quod, ut vidimus , origincm Syriacam 
liabet . Vides quomodo omnium scripture Araraaicae ge- 
nerum antiquissimum genus non ab ipsis Aramaeis ad- 
hibetur ncque eis notum est , sed genti extranet, nempe 
Judfeorum, qui hoc scripturae genus in magna venera- 
tione tencnt , ita ut quidquid eo scriptum sit , ut sacrum 
ab eis habeatur , ipsumque ejus alphabetum sacrum ap- 
pellent. Hoc alphabeto tantum scribunt Judfei codices suos 
sacros; ab eo derivarunt aliud scriptura; -genus quod 
dimidium appellant, quoque scribunt ncgotia profana. 
Haec omnia scripturre genera sou alphabeta litteras ha- 
bcnt ab invicem separatas , at quicdam litterae in inscrip- 
tionibus Palmyrenis et Nabateeis videntur conjunctiB , 
prjEscrtim in rccentioribus. 

Sed antiquissimum scripturre genus quod Syris 
hodic notum sit, est illud quod dicitur Slrangclum scu 
ut vulgo dicitur Estrangclum ) ? A 9 ^ i^*>) . <l uod sine 
dubio usitatum crat circa I m scculum Chr. Hoc alphabe- 
tum est primum Syriacum alphabetum stricto sensu ct, 
ut vulgo dicitur, formali acccptum .Ejus elementa sunt 
valde similia litteris alphabet! Babylonii dc quo supra; 
sed magis acccdit ad alphabetum ralmyrcnum , undo 



tcslibus etiam Mandaitis qui sunt rcliquiin Habyloniorum antiquorum ct do qiiil.us 
mox , ulpolc (|ui volustissimum ccrto Cliristinnismo muiloanlerius alphahetuni ad- 
liiticnl ? Si cruditi pruulicti vcruin scnscrunl, tunc dicendum quod Aramad Orien- 
tals duo liabcl.anl scribendi systomala . altcrnni vipinti duabus litteris constnng 
,.ro libris aliisquc usibus domesticis el civilibus . alterura cuueirorme pro inscrip- 
tionibus lapideis. 



DE ALPHABETIS 



105 



autumarunt nonnulli hsec duo alphabeta , Palmyrcnum 
nempe et Strangelum simul fuisse usitata, illud in ins- 
criptionibus lapideis , hoc in libris et similibus (1). Ins- 
criptioncs quidem Palmyrenae vetustissimae non praeces- 
serc l m seculum ante Ch.,recentis8ima ad seculum post 
Ch. Ill™ pertinent. Scripta autein strangelica. quam raa- 
xime vetusta quas ad nos pcrvcnerint, ad seculum V" post 
Ch. pertinent, quod quidem quamquam satis antiquum 
sit, imo omnium ceterarum linguarum scriptorum quae ad 
nos pervencrint cum certitudinc antiquissimum , atta- 
mcn non praebct nobi3 sufficiens argumentum ut cognos- 
camus qualis fuerit status alphabeti quo Syri scribebant 
scculo 1° post Ch. et deinccps. Nam probabile est quod 
Syri, saltern in Syria , alpbabctum quod dicitur Palmy- 
rcnum adhibebant ut in monumentis lapideis ita et in 
libris ceterisque rebus , quodque hoc alpbabctum pcde- 
tentim usu mutationcs subiit, ita ut tandem seculo V* 
post Ch. aut ctiam an tea desicrit in illam formam quae 
in manuscriptis illius scculi visitur, qusequc dicitur stran- 
gelica. Quod confirmatur ex eo quod in recentioribus ins- 
criptionibus Palmyrcnis tidentur nonnullac littcne formam 
prasefcrrc littcrarum alphabeti strangeli , item aliquae 
litterjn conjunct&e, deniquc littcra res" punctum habere 
desuper ut in illo alphabeto , manente tamen dalat' 1 sine 
puncto. Unde colligcrc licet quod si Palmyra remansissct 
in co statu quo crat primis Christi scculis usque ad V m 
seculum, ejus inscriptioncs probabiliter haberent formas 
fere per integrum cstrangelas. Nomcn autcm Strangelum 
scu Estrangeli inccrtum est quo tempore huic scripture 

(f) lime conjeclura conllrmatur ex co quod nullum monumenlum adliuc 
reperlum sit quod clurncieriuus strangolis inscriptum sil anlc Clir. vel primis sc- 
culis posteriorilms , prater paucos nummos Edcssa; cusos, qui seculo I I'hr. noil 
sud! antiquiores. 



106 



PROLEGOMENA CAPUT III 





generi datum sit; value probabile est illud evenisse apud 
Syros Occidentales seculo IX* aut X\ 

Diu igitur Syri Christiani alphabeto solummodo 
cstrangelo scripserunt , donee temporum progressu alia 
ab eo exorta shit alpbabeta. Eodcm enim modo quo alpha- 
bctum strang-clum a Babylonico per diuturnum usum 
conflatum fuit , sic e strangelo tandem natura est 
aliud alphabctum magis expeditum et minus intricatum, 
idest cursivum quodquc licet appcllavc alphabctum vul- 
garc ; etenim et Grtcci et Latini qui scripturam ab Ara- 
m;eisdidicerunt, singuli suum alphabctum cursivum circa 
Christianismi initia habuere; cursivum autem Syriacum 
non vidctur , saltern in manuscriptis qucu ad nos pervc- 
ncre , ante seculum VI m cxtitisse. 

At nato hoc vulgari alphabeto , Syri usum prioris 
idest estrangeli non deserucrunt , sed utrumquc adhibere 
coeperunt, atque post tempus alphabctum strangclum sa- 
cris codicibus consecrarunt , undo recte creditur nomeu 
Estrangelum origincm habuisse quasi esset J.*L Aja~ 
( scriptura evangelii ) ; nam admitti nequit opinio corum 
qui dicunt nomen slrungcli Gracum esse 2TP0ITTA0N 
( rolundum ), littcnc enim hujus alphabeti nequaquam 
rotunda* sunt. Non est tamen a vcritatc absimile nomen 
hoc originem habuisse a viro qui scriori tempore cura cge- 
rit ut hoc alphabctum fere oblitcratum rcdivivum cssct 
ct in usum publicum rcstitueretur. Quod non potuit evc- 
nirc nisi apud Syros Occidentales . Narrat enim Barhe- 
breeoa in suo chronico Syriaco Joanncm cpiscopum Cart- 
min , exeunte seculo X°, multum curasse ut scriptura 
cstrangclica qua; ante plus quam centum annos p6ricrat 
in usum rcdiret in Tur-Abdin propc Mardin ; et sic Em- 
inanuelcm illius episcopi nepotcm plus quam septua»inta 



DB ALPHABETS 



107 



codices hoc alphabeto exarasse, contincntcs sacram Scrip- 
turam aliosquc libros summa veneratione a Jacobitis 
habitos. Ab illo tempore cceperunt Jacobitse scriptura 
strangelica uti etiam in libris non sacris , praescrtim in 
libris liturgicis , prrecipue tamen in capitulorum titulis 
et similibus . Syri autem Oricntales pcrstiterunt in suo 
antiquo usu , ut scilicet non scriberent alpliabeto cstran- 
gelico nisi sacrae Scriptura) libros (1). 

Reducamus nunc sermoncm ad initia propag-atio- 
nis scripturae strang-elica) . Cum, ut diximus, Syri duo 
alphabeta haberent, alterum sacra) Scriptura) proprium, 
alterum commune, ex hujus alphabcti communis diutur- 
no ct frequentissimo usu nova nata sunt alphabeta cursi- 
va, numcro tria, quorum primum Nestorianis proprium 



(1) Krinlili qui liltcr.iliire Syriara- sludiisiu Kuropa operam nnvanl . opli- 
mc Invostigatioucs inslitucruul circa paheograpbicam Syroruin , ct fero semper 
oplimos fructus indc collcgcrunl. Ast non salis mirandiim quod reecnliores Inter eos 
asserucro , nempc Syros scriptores quondam solitos fuisse. pagtawm exarace desur- 
sum ilcorsuni , invcrsa charta. Hoc inlcr ecloros asscruit iiovisslme Francos vir , 
lilteralura Syriaca erudilus, nomine Rubens Duval in sua gramuiatira Syriaca, 
png. 2, At hoc asserlum gcnernliler siimplum non est exnetum . I.oca atilrm ex 
llarliebnei magna grammalica dicln )U«£Q • . a prcsbylero Mnrlin.cujus opinio- 
nem pnedictus Duval scculus osl.cilala ad lianc opinioncin fulcicndam, in quihus 
Uarhebrn-us pqsleriora vocal puncla qua- sub lilteris scribuntur , cl anteriora quro 
super illis, mlill probant. Nana Barhubneus agcbal in illislocis do (agendo non do 
scribendo ; legends autoin lilior lenoiur rectus , non inversus ut evidens est. Krgo 
incri'dibile est hunc anclorem locuturo fuisse do inverlenda cliarla cum scribitur. 
Deindo si Barliebneus hoc direndoconaidorarei rliarlam inversam , dixissci de.vda 
et siniatrn ut manifostiim est non ante et post. Insuper in multis sine grammatical 
locis cxprcssc Barhebneus nominal puncla superiora que desuper ct inferioraquai 
subtcr scribuntur , ex. gr. in edit. Martin pag. 2« lin. 5 ; pag. 215 lin. 1 et 4 ; png. 
."■« lin. 8 ;.pag. 2i8 passim. Ideo nulein posteriora dixit puncla qua- scribuntur sub 
litleris el antcriora quo desuper , quia considcrnvit oculum ler.toris cadcnlem sil- 
lier verbum scriplum el sic quod super illo est III anlerius ipioad oculuin el i|uoil 
sub illo 111 poslcrius. Auclores Jacobilie qui do hue re traclnrunt .inter qWM siilllcit 
nominarc Jacoliuni Kdessenum (sec. VII ) ot Jacobum Harlellenscn ( sc:c. XIII |, 
semper usurpant super el milter loqnendo do scriptura. His non obslantilius intltin- 
ri nun pOMUmua Maronilas in lMlmno liodio nliqunlies scrilicre Syriiicc invcrsa 
charta . quod forsilau est causa liujus asscrti a Maronilis Europa primo prokiti. 



j 



108 



PROLEGOMENA CAPUT HI 







est, vulgo autem hodie dicitur Chaldaicum , quod maxi- 
me ad alpbabetum strangelum accedit . Secundum ad 
Syros Occidentalcs pertiuet , idest Jacobitas ct Maronitas, 
quo oranes hodie scribuntur libri Syrorum Occidentalium, 
turn catholicorum turn Jacobitarum, et quod in hoc libro 
videndum est. Mud alphabetum prirao in typographias 
Europae introductum est , eoque solo omnes libri Syriaci 
imprcssi sunt in Europa usque ad initia hujus seculi , 
prater paucos libros liturgicos qui seculo proxime elap- 
so Romse impressi sunt charactcribus dictis Nestorianis 
pro catbolicis qui Nestorianisrno convcrtuntur. Male au- 
tem cgerunt qui alphabetum dictum Jacobiticum in ty- 
pographias Europa3 introduxere (1) , debebant enim al- 
phabetum strangelum adoptarc quod commune est omni- 
bus nationibusSyri generis quamquam ob temporis ,-erum- 
nas pauci sint hodie inter utramque sectam qui illud 
legant , et antiquitate maxima commendatur , potius 
quam hoc alphabetum uni sectac proprium et natu re- 
centius ; aut poterant ambo alphabeta simul adoptare , 
strangelum scilicet et vulgare priorum scculorum. At 
gaudcmus quod quinquaginta circiter abhinc annis coepe- 
rint oriental istac in Europa libros Syriacos imprimere 
charactcribus strangelis elegantissimis , quod bencficium 
dcbetur primo munificcntia; Anglorum. 

Tcrtium alphabetum cursivum quod e strangclo na- 
tum est, proprium est Christianorum Syria; qui Melchitoe 
dicuntur.quo scilicet Melchitrc suos libros liturgicos scri- 
bebaut antequam lingua) Syriacae usum in sua liturgia 



(1) Primus liber Syriarus qui in Kuropu typis edilti9 sil est Novum TVstn- 
nicnlun). Al bujus liliri , munillcuntia impcratoris Auslriic anno 1555 pro usu ncclo- 
j-'anim Syriacarum imprcssi , <|uaiii<|iiam textus rbaracU'ribus (jonuris dirli Jacobi- 
lici improssus sil attain™ liluli libroruin , capitum ut sccliouum, satis nitidis 
slrangvlis ehirafleribus cusi sum. 






DE ALPHABETIS 



109 



deseruerint et ill! linguam Arabicam substituerint. Hoc 
alphabetum valde accedit ad scripturaB genus prseterito- 
rum seculorum quod commune seu vulgare appellavimus; 
imo scripture quam Nestorianam diximus est similli- 
mum.Hasc quoad Melchitas Syria?. Melchitae autem Pa- 
lzestinae peculiare habebant alphabetum a strangelo certc 
derivatum, sed a ceteris valde diversum.Recole quag cap. 1 
de hac communitate diximus. Proprium est hujus alpha- 
beti Palfestinensis quod pi vocabulorum Grcecorum et pe 
duplicatum Syriacum inverso pe Syriaco scribantur, ut 

littera quoque h h et h valde accedit ad figuram alpbabeti 
Hebrseorum dicti quadrati . 

Quo vero tempore hsec tria aut quatuor alphabeta 
cursiva stabilitatem acccperint , id difficile est dictu ; 
certe non fuit unum tribus. Ex codicibus vero qui ad nos 
pervenerunt , manifestum est scripturam Occidentalem, 
quam Jacobiticam diximus , esse anteriorem ffitati Bar- 
hebraei idest seculo XIII" , nam exstant codices sec. XI' 
hischaracteribus scripti. Ncstorianorum autcm hodiernum 
alphabetum non videtur seculo XVII antcrius esse (1). 

(I) Ex antiquis , quic nil nos perveneru mauuscriptis dcducimus quod .Ves- 
toriani seu Chaldiici charactcres in usu crant ante seculum dccimum septimuni, 
ignolo inlcrvallo. Invcnimus cnim in ecclcsia S. fsoiafai , A/at<sifi , codicom qua- 
tuurcvangeliorum liisco charncicrilius cxnraium et quidcm ddigcntissime , anno 
1555 era vulgaris in comobio S. Michnflis nnodorum socii prope Mausiliuin iu 
parte uccidcnlali Tigris iluminis ; cliam codicem lilurgicum, qui vocatur lludra seu 
circulus co quod conlinet oMcium tolius anni pro rilu Chaldnico , iisdein eliam 
characleribus ponliligenlissimc cxaralum Amid* seu Diarbchir anno I"i88. Alios 
iusuper invcnimus Ma isilii duos codices iu a-do Palriarchali , quorum primus cs 
llarlicbrxi JFAhicon, Staragw in Adorbijan annolG04 a>rai Sclcucidarum qua? res- 
pomlel anno 1203 christiano diebus .V/arjabahha III Cntholici patriarchs' , Itnrho- 
brad coaivo. IIujus codicis cliaracleres sunt adamussim Ncstoriani , quibusdam 
Hcelvnriatiombus.at lilteraj DAL et RA scribuntur at in cliaracleribus occidontali- 
I'us. Alter codex contioet acta anachorctarum priscorum, auclore Pnlln<lis, incm- 
l>rauaccus anui 1100 Selcacidarum seu Cliristi anni 794 , qui licet prime- aiitiquior 




no 



PROLEGOMENA CAPUT III 




Melchitarum Syria? proprium , videtur XIII seculo stabi- 

litum esse. 

Ex alphabctis Aramaicis quae ad nos pervencrunt 
spccialcm meretur attcntionem alphabetum sectse non 
Christiana? nee Judaicae qua; dicitur Mandaitarum , vulgo 
Saba;orum, dc qua pnecedenti capite. Hi enim Syri libros 
suos nullo ex diversis alphabetis Aramaicis usque nun c 
descriptis exarant, sed proprium habent alphabetum, a 
primigeno Aramaico sine dubio ortum , quod videtur al- 
phabcto strangclo antiquius , imo verisimile est illud ab 
alphabeto Babylonio immediate derivatum, sicut et stran- 
gclicum ab eo fluxit; etenim in plurimis litteris haec duo 
alpbabeta idest mandaiticum et strangelicum sibi invi- 
cem similia sunt. At alphabeti Mandaitici littera? omnes 
colligantur litteris qua; pra;cedunt et qua; sequuntur ex- 
ceptis alaf, zain , jod h , et s h in qua; cum scquentibus 
non colligantur ; cetera; autem omnes cum sequentibus 
connectuntur, vol ipsum waw, dalatf 1 , he, s 8 ade , res h et 
taw qua; in omnibus alphabetis nostris scjuncta scribuntur 
a sequentibus litteris. Ex his conditionibus jure colligimus 
alphabetum Mandaitarum quoad originem nihil habere 
commune cum alphabeto strangelo ex quo omnia alpha- 
beta Syriaca Christianorum orta sunt, idest neutrum ex 
altero natum esse , alphabetumque Mandaiticum a Baby- 
lonico immediate fluxisse . Dcniquc animadvertendum 
est Mandaitas alitor ac ccteras Aramaicas gentes nomi- 
na litterarum efferrc ; dicunt enim a , ba , ga , da , etc. 
•usque ad fa. 

ncccdit (amen magta ad Clialdaicos churaeleres sud UUera HA medium quid tenet 
inter quadralum sou slrnngi-runi el occidenlalem ul auclor adhibuil acceutus per 
minima puncla pruut est apud Chaldn-os, (|iiaiii(|uani non semper ilia adlnbueril. 
Ex qiiiluis pronum est coucludero quod Nesloriani characleres jam inde a primis 
ccclosinj seculis in usum cxtileriut. Hie porro codex elapso anuo l«% in monies 
Nesloriauorum Tiarenriumdolalus fuit. -i.Adnutntio reoisoris). 



DE ALPIUBETIS 



111 



Hzec autera scripture Mandaiticae differentia a 
scriptura Christianorum est historiae studiosis maxirai mo- 
menti, inde enim necessario alterutrum fluit, scilicet aut 
eo tempore quo secta Mandaitica a ceteris Syris populis 
separata est alphabctum strangclum non fuissc adhuc 
formatum , nam si hoc alphabctum eo tempore extitissct, 
sine dubio illud quamquam cum aliqua variationo Man- 
daita; habuissent sicut cetcri populi generis Syri ; aut al- 
phabetum strangelum non fuissc usitatum in illis regio- 
nibus in quibus hffiC secta nata est, idest in parte meri- 
dionali Babylonicre , Syrosque illius regionis solitos fuisse 
alphabeto quod Maudaita 1 , conservarunt scribere.Hoc 
magis verisimile est , nam , inter cetera , a/a/" in alpha- 
beto Mandaitarum valde simile est alaf alphabeti Naba- 
t^orum , qui certe ex Babyloaica meridionali oriundi 
erant. Si Mandaitre sunt secta Gnostica , ut communis 
fert opinio et jure quidem merito , primo Christianismi 
seculo earn natam fuisse necesse est, ergo alphabetum 
Mandaiticum jam existebat 1° seculo in Babylonia meri- 
dionali. Manifestum enim est hnnc populum antequam 
rcligionem qua 1 - dicitur Sabaitica amplecteretur , non po- 
tuissc esse Christianummeque Juda3um,ncc multo magis 
Mahometanum ; ergo ex paganismo ad gnosticismum 
transiit qui primo Christi seculo apparuit ; nulli autem 
dubium est banc sectani apud se conservasse ct dialec- 
tum et scripturam qua; vulgata; erant primo Christi se- 
culo in ruribus Babylonia* meridionalis. 

Postquam ha3c omnia de alphabetis Aramaicis dis- ' 
seruimus,spontc seseoffert maximi momenti consideratio. 
Ex expositis enim manifestum est quantas mutatioucs ot 
transformationes vicissitudo temporum in scripturam 
;ipud populos Aramaicos effecerit : hoc autem factum 



112 



PROLBGOMBNA CAPUT III 



videtur nobis valde mirandum, habita ratione famosissi- 
mae indolis qua genus Semiticum praeditum esse vulgo 
creditur, quod scilicet tenacissimum sit suorum consuc- 
tudinum , morum et institutorum ; etenim , ut patentissi- 
mum exemplum afferamus , Arabica lingua post tarn 
longam seriem seculorum per quam pertransiit , est ho- 
die fere eadem qua? fuit origine. Et tamen quanta diver- 
sitas inter Arabicam scripturam hodiernam et illam qua 
initio islamismi utebantur Arabcs ! E contra videmus 
Europaeos populos, Graecos, verbi gratia, hodie scribcre 
fere eodem alphabeto quod illis Phcenices attulerunt ab- 
hinc plus quam triginta seculis, linguam autem habere 
magnopere mutatam. Idem fere casus est cum Latinis. 

Non placet hoc caput concludere quin de alphabe- 
to Arabum , multis de causis celeberrimi populi , paulu 1 
lum disseramus. Igitur est res historica plena ccrtitudi- 
ne cognita, alphabetum Arabicum ex Syriaco alphabeto 
ortum esse. -1° Id evidens est ex similitudine perspicua 
figurarum inter litteras alphabeti strangcli quod vulga- 
tum erat tempore quo Arabes scribcre cceperunt et litteras 
alphabeti Cufici ut vulgo dicitur.cx quo natum est ho- 
diernum alphabetum Arabicum. 2° Id confirmat ordo 
classicus littcrarum qui est idem ac apud Syros ; dicunt 
enim Arabcs \* ut, s<\ etc. eodem ordine ac Syri. 3" Lit- 
tcrarum fignrffi qua? separata 1 , a sequentibus scribuntur 
sunt e.T,dem in utroque alphabeto , scilicet alaf , dalat 1 ', 
waw , rain, res h ,exceptis he , s g ade et taw qua^ ab Ara- 
bibus colligatae hodie scribuntur cum sequentibus . 
4° Numerus figurarum est viginti duo apud Arabes 
quemadmodum apud Syros, quamquam littcrarum arti- 
culationes apud Arabcs sint plus quam viginti duae. 
Quando igitur Arabcs scribcre cceperunt, alphabetum 



DE ALPHABBTIS 



113 



strati gelum aut quod ab codem fonte derivatum est iVa- 
bataeum adhibueruntfcum vero constituerent populum 
independentem et nihil fere cum Syris habentem, hinc 
varias et succcssivas mutationes litterarum formae subi- 
erunt apud illos mode- diverso ab eo quod alpbabeto stran- 
gelo cvcnit.ita ut seculo VII post Christum quo isla- 
mismus apparuit, Arabes visi fuerint alpbabeto proprio 
quod vulgo hodie dicitur Cuficum, scribere. Hoc scripturae 
genus etiam diuturno usu mutari coepit donee ad alpha- 
betum hodie vulgatum quod dicitur Nask u i perveuerit; 
quod dolendum est, nam negari nequit scripturam Cufi- 
cam si ad genuinum statum rcstituatur, si punctis dia- 
criticis muniatur et nitide eleganterquc scribatur.essc 
multo magis concinnam , fonnosam , oculo gratam et lectu 
expeditam quam scriptura Nask h ica. Hree autem Cufici 
denominatio nonnisi postquam hsec scriptura abrogata 
fuit et antiquata,ipsi data est. Causa vero bujus deno- 
minationis est urbs Iraki Celebris, dicta Cufa,qiue olim 
erat scdes Khalifarum Arabum et in qua primo scripti 
sunt codices islamici ingenti nuinero.vel (quod proba- 
bilius est) in qua diutius Iutc scriptura usu viguit quam 
alibi. 

Quonam autem tempore c<ppcrint Arabes scribere, 
nequit cum certitudine dici (1). At innumcr.T, inscriptiones 

(I) Suiaina omnium qum in libris rcccnliorum Arabian liiidunlur (!<• usu 
nrlis scribondi npud corum mnjoros luce bs^: Himjuril.v qui splendidum Impcrium 
in Arabia; parlc meridional! qua; ilicilur ^c ftknun luteal* Chr. soculo rircum- 

clrciler hobuoruat, sum priml Arabum qui uii ictiptura ccBpednl paucia unfa Ma- 

liomedis orlura annis, cdocli a quodam viro Chaldipo , nomine Muv.immir ibni 

•• ' ~ *' 

MVmh ' j» o*. j'j' ■ i Pcrpcram suspicatus csl ducllssimu9 Rcnan in hoc noini- 

9 
no videri Syriacum ^}o , cum banc voccin Syri Oriciilalcs ex quibus ille lioino 

V«ll pronunciabuiil non j* mursed m&r). Ceteri Arabos a Ilimjarilis scripluram 

14 



114 



PROLEGOMENA. CAPUT III 



quae iii Hauran et partibus septentrionalibus Arabia; vi- 
suntur, quarura regionum omnium incolee Arabes erant, 
lingua et charactere Syriacis scriptre sunt, a 1° seculo 
Ch. ad V m , quod argumentum est Arabes sua monumenta 
non propria lingua solitos fuisse inscribere, sed Syriaca, 
eo modo quo populi Europaei seculis anteactis sua mo- 
numenta non suis vulgaribus linguis scribebant sed 
Latina.Nam nemo adbuc reperirc potuit documentum 
Arabica lingua scriptum islamismo anterius;vetustiusque 
documentum Arabicum quod ad nos pervencrit, Maho- 
metis obitui postcrius est et scripturam Cuficam fert. 

Hie liceat nobis admirari criterium et sagacitatcm 
quam Arabes ostenderunt cum scripturam a Syris mu- 
tuati sunt. Etenim cum Arabes vidisscnt linguam Syria- 
cam nonnisi viginti duas habere litteras, numerumque 
articulationum sua; linguae esse majorem, non excogi- 
tarunt pro litteris suae linguae propriis novas figuras ut 
aliqui populi septcntrionales fecerunt in Europa cum 
scribere cceperunt,neque pessimum systema uniendi duas 
aut amplius litteras ad significandam novam articula- 
tionem adoptarunt, ut fecerunt Latini cum B,X * et P 
Graecorum,et populi Europaei recentes qui duas et inter- 
dum tres alphabeti Latini congerunt litteras ad signifi- 
candum unum sonum sua; lingua; proprium ; et utinam 



didiccrunt. Scriplura Himjarilica appellabalur J*— musnad ;ab hac dcrivala est 
scriplura Aral.ica bodicrna quo 1 dlritur f jj» j;'a:m.Non omnia bet ab Arabibus 
Bcrlptoribus tradiln.saiun critica- consciitanca sunt. Nam Arabes lam soro scriptu- 
ram didiclsw Inoredibile est, cum eoran aipbabetum Mahomedli a>tate mutationes 

uli arebctypo Syriaco prrcscfcral talcs qua supponant plurium scculorum usum. 

belnde ImpoadbUe art alphabelan Cuficam a u''imjaritico tam diverso,quam<|uam 
i-andem origincm babucrit, dcsumplum esse , cum t contra lllud curslvo Syriaco 
jirujturjtorum scculorum siinillimum sit, 



DE ALPHABETIS 



115 



in hoc uniformes cssent; etenim (quod non satis miran- 
dum et dolendum ) Europsei qui in omnibus artibus ma- 
ximum perfectionis gradum attigerunt, ac in universis 
vitae socialis et domestics conditionibus vcnustati ct 
commoditati totis virions student, in hac arte scribcndi 
sine qua omnes artes et omnes vital conditioncs in ma- 
lum ruunt, videntur puerorum speciom praseferrc. Nam, 
ut quarumdam linguarum intricatissimam et sanis phi- 
lolog-iae regulis eonlrariam orthographiam omitlamus, 
ex.gr. Francicam et Anglican), unaquasque lingua sonoa 
quibus lingua Latin a caret aut creditur carerc, suo mo- 
do particulari exprimit; nostrum enim s h in , ex. gr. , 
Galli et Portogalli figurant per ch , Angli per sh , Ger- 
mani per sch, Itali per sc, Bohehii per s h , Poloni per 52, 
Hungari per s, alii per aliud ; et sic cetera? articulationes. 
Arabes igitur multo melius sccuti consilium hoc sys- 
tema qui magnam confusionem et incommoditatem in- 
gerit in Unguis Europaris, cum invicem collatis turn seor- 
sim sumptis, non adoptarunt , sed ingenium philologicum 
ostenderunt maximum quo nulliis antiquus populus eos 
fequavit; nam, etsi philological sciential ignari.imo nes- 
cientcs suam Syrorumque linguam esse origine unam, 
considerando sonum d h al Jft eodem organo cfferri ac 
(M Jb , satis habuerunt figuram dalat h ad significan- 
dum utrumque ; eadem ratione proccsserunt quoad 
h h e £ et k»e z , quoad L»" fc et if- i, , quoad g>'ain £ 
etain £, deniquc quoad l h e i et te a. Rectitudo autem 
hujus modi procedcndi manifesta est ex collatione lingua 
Arabics; cum Syriaca , ex qua dignoscitur unumquodque 
liarum litterarum par codem sono apud Syros cfferri ; 
cam igitur antiquis tcmporibus Syri codem sono duas 
1'tteras ederent, Arabes cadem figura eas novissimo tem- 
pore significarunt. Ex quo clucct summum ingcniura 












116 



PROLEGOMENA CAPCT III 



philologicum Arabici populi. Quod autem valde admi- 
randum est, cum valuerunt sonum d hh ad j> figura- 
re , non per am litteram per quam Syri hanc articula- 
tionem pronunciant , designarunt, sed per s s ade ^ qua 
Hebraei earn pronunciant , quia sonus d M 'ad magis ad 
fade accedit quam ad sonum am. Contrarium cgcrunt 
cum sono t hh e 1* , quern Hebraei convertunt in s 8 ade et 
Syri in t l e ; cum enim per litteram t'e figurarunt quia so- 
nus t hh e li magis accedit ad i l e 1* quam ad s s ade. 

Principle igitur unumquodque prsedictaram articu- 
lationum arabicarum par unam figuram habcbat.deinde, 
crescente usu, aliffl quoquc litterae eandem figuram sin- 
gula; habuere cum aliis , ut g { in £ et h h e f ; zain j et 
re , ; s"in j. et sin ^ ; qaf jCtfeJ; item figure nun 
, je $ ; be ^ et te ^ valde similes evaserunt in medio 
et'potiss'imum in initio ; et sic plurcs alphabeti cliaractc- 
res figurarunt singular plures sonos , ita ut litterre ser- 
monis° Arabici , qua sunt viginti octo, nonnisi quindecim 
habucrint cbaracteres , qua est vera enormitas, potius 
amanucnsibus tribucnda quam litteratis. Hoc in statu 
diu manserunt Arabcs, etiam postquam alpbabctum Cufi- 
cum in nashH mutatum est , sed postea nccessitatem 
distinguendi diversos unius charactcris sonos ab invicem 
scnscrunt ; ct tunc systcma punctationis idest distinguen- 
di sonos litterarum per puncta excogitarunt ; attamen 
etiam post hujus systematis inventionem multi scripti 
sunt codices sine punctis. Hodie vcro rarissime vcl fere 
nunquam aliquid scribitur sine punctis , excepta sub- 
scriptionc cpistolarum ct actuum civilium , quod tamen 
veri docti non approbant. 

Non in hoc tantum quod hactenus exposuimus 
ostendcrunt Arabcs suum ingenium pbilologicum , sed 
in omnibus littcraturai partibus. Ktenim simul ac pacis 



DE ALPHABBTIS 



117 



dulci fructu post tot expugnata rcgna et civitates frui 
coeperunt, ad sate lingua; littcraturam colendam , expo- 
liendam, perficiendam sese applicarunt cum mirabili 
ardore ac successu ; hujus nobilissimse linguae , neminem 
nisi ingenium suum sequentcs , grammaticam solidis 
rcgulis logicis ac philologicis fundarunt illique mirabilia 
atqucexquisitissima lcxica perfectissima methodo compo- 
suerunt, quin ab aliquo homine aut populo docerentur 
aut dirigercntur in toto hoc negotio : ct sic longc post 
se brevissimo tempore Syros reliqucrunt a quibus artem 
scribcndi didicerant. Hactcnus de scriptura apud Arabes. 

Reliquum est lit de genere scriptura; quod Gar- 
S h uni, non C&i'shuii ut post Maronitas ( quorum proprium 
est u. ^ Syriacum ut _V^ pronunciare ) vulgo scribitur 
aliqua dicamus. Scriptura igitur gars h unica in eo con- 
sists quod lingua Arabica litteris Syriacis scribatur. Hoc 
scriptura; genus iuvenerunt Syri post apparitionem et 
propagationem islamismi co scopo ut de rebus suis reli- 
giosis ct ccclcsiastici3 Mahomedanos Arabes celarent, 
nam fere semper in his rebus usi sunt hoc scriptune 
genere; id autem potuerunt quia Mahomcdanorum nemo 
unquam litteras Christianorum discere voluit ; et aliunde 
scriptura Arabica, quamquam originc Syriaca , tarn in 
illo tempore transformata erat ut illius cognitio noa 
sufficerct ad legendam scripturam Syriacam. Licet igitur 
aliquo modo diccre quod Syri per hoc scripture genua 
scripturam Arabicam rcstituerunt ad illam conditioncm 
in qua crat tempore quo Arabes scribcrc cceperunt. 

Usus scriptura) gars''unica3 omnibus sectis Chris- 
'ianis communis fuit , per alphabetum singulis proprium, 
exccptis Melchitis Syria; , quos non vidcmus gars h unice 
scripsissc libros suos ne quidem religiosos. Etenim Mel- 









118 



MOLEGOMENA CAPUT 111 



chitarum Syriae libri qui Syriace conscripti sunt.habent 
quidem rubricas semper sermonc Arabico scriptas at litte- 
ris Arabicis etiam; unde videntur clerici Melchiticse sectaB , 
inde ab islamismi initiis intelligentiam linguae Syriacs 
amisisse ut necesse fuerit rubricas praedictas lingua Ara" 
bica scribi ; excipimus taraen duos aut tres codices in 
quibus rubrics Arabicae exaratae sunt gars h unice. Apud 
ceteras autem sectas Christianas , scilicet apud Nestoria- 
nos, Jacobitaset Maronitas rubrics librorum ecclesiasti- 
corum semper Syriacae et litteris et lingua fuere usque 
ad hunc diem, exceptis rarissimis nulliusque momenti 
codicibus Jacobiticis vel Maroniticis , in quibus rubricae 

g-ars h unicae sunt. 

Cum autem Syri qui systema scriptura: gars h unicae 
excogitarunt considerassent plures esse in lingua Ara- 
bica sonos quibus lingua Syriaca caret, imitati sunt 
Arabum agendi rationem cum a Syris scriptura? artem 
didicerunt, id est singulos duos sonos eodem organo 
articulatos eadem littera Syriaca figurarunt , nempe 
Uet f h ilittera taw, (bet d''ilittera dalal'^s'^ct d hh ^ 
littera s*ade, f* !» et i hh ii littera t t et h ; hucusquc recte ; 
f reig h 9_ littera gamal , k d et h h £ littera haf , et hie 
male , debebantcnim (f ^per am et k h £ per h h et h figu- 
rare. Ad distinguendum autem unum sonum ab altero in 
his scquivocis litteris, eadem fere rationc processcre ac 
in distinguendo ruccah h a qus h s h aj , paucis mutatis; 
quod in sequcnti tabella videsis , ubi circcllus niger po- 
situs est pro puncto rubro Occidentalium . 



DB ALPHABETIS 



119 



LITTEILE GARS"UNIOE DUPLICIS SON! 



APUD ORIGNTALES 



4, 

J* 
A 



E 






APUD OCC1DENTALES 



^ = 






■ 



4, - 
i - 






E 

iS 

t 






120 



PROLEGOMENA CAPUT III 



• 



i 



Parvulum signura quod Orientalcs sub gamal scri- 
Lunt ad significandum ^, est ipsa littera Arabica £ minu- 
te scripta et truncata. Nota apud utrosque litteras ^ et 
\> sine puncto scribi (1). 

Syros Christianos imitati sunt in gars'uinica scrip- 
tura Indi Christiani qui Malabares dicuntur, quique 
religionem Christianam et linguara Syriacam a Syris 
Nestorianis didiccrunt ( 2) . Illi cnim suam linguam 
Indicam quae Malajalam dicitur, littcris Syriaeis scri- 

(1) Liccat panels describere codiccm Arabicum singularissimum in quoin 
Dumasci inciili quique postea in Kuropam asportatus 88t Hie codex primu aspcclu 
apparet s».irs ll unii-i: eharacteiibus Syriaeis Jacoliitieis scriplus ; altente tamon ilium 
perluslranti singularia innohncunt. Codes est niemliranaceiu, in fol. gr., oblongus. 
ConUnei oplsodlum ex liisioria Arabum anleislamiea. Kutllua est in line et epigra- 
plio caret. Duas species scripluno babel , ijuarum secunda, anterior tempore, JaCQ- 
btliea apparel, sod in mullis difTi-rt. Nam alaf, lie, t'ol 1 ', enf, laniadli , nun, nin, 
qof, taw. plus minus distent a formis liujus alphabeli. Articulaliones auteni qua in 
lingua Syriaca nun liabenl llguras proprias , ita cxprtsstc sunt: r _ u^l ■> 

an oxstat a'iud exemplum liujus scripturo Arabics. 

(2) Christiana roligfo in India non per Ztestorianoa Initium babuit aed , pri- 
mo quidem par Aposlolum Thonuun et exinde empit in diem per illas regionee 
rIToroscere, donee scculo decinio sexto in Nesloriauam lueresim delapsa est. Elenim 
Jegeuti acta S. Jonau auacliorolje Saudi Kugeuii socii , qui quarto seculo cmnobi- 
unisuum Anbari in liar qua Pberos el Sapor nominator constituit , apparol reli- 
gionem christianam Boddamplura ante Nestorlanlsmum secula fuisse in regloniboa 
falurensibus inter Araniaieas Orientals son Clialdaicas et Imlicas plagas sitis ac 
in ipsa Imlia . prolmnli'lialurque usque in Sinas, adto ut pnefalus S. Jonan CCD- 
iiobium quoddatn bene consUtulum nomini s. Thoma dleatum in India visUaverit 
(Cf.acla Sancl. et Mnrlyr.lotn. I editionis Uedjan pag. 105 ). Hm porro rcgiones 
jam hide a principle Christiana reUgionii lubjecia ernnt Bed] Patriarchal! Baby- 
lon.Misi stanti eo tempore in regia Persaruin urbo Salik et Ctealphon qua el Madain 
sou urbes vocabatur. Leglmus enim veridicis in bislmiis quod Joannes Persidis 
eplscopus, qui et Ipsa Catbollco Babylonenal . ut patel , subjectus erat, Nyeanum 
primum concilium adill ac professionem ttdei nomine Pertidla atque Indlaram oc- 
cleslm dedit. At enim poatquam in horesio Nealorlanam (aventibua Persia regibus, 
regie Arnmalca Orientalla sub BDomsecull quinti et deineepa cecldlssot.omnes 
qua ii'i subjeela eranl gentea In eandem borestm Iraxll ; turn demum Christiana 
rellgio propagntn est per Indian, ejusque confines magia quau priua, constilulffl- 
que sunt novie dimceses Nestoriaus in India Sinorumquo Imperlo. — ( Adnolatio 
rct'isoris ;. 



ii 



DE ALPHABETIS 



121 



bunt , additis quibusdam signis pro sonis Indicis quo8 
lingua Syriaca non habet. Malabares hoc scribendi genus 
g'arasuni appellant. 

Habcnt et Judsei in Oricnte hoc genus scribendi , 
scribunt enira res suas civiles ( non religiosas ) lingua 
Arabic a sed charactcre Hebraico. Sonos autcm Arabicos 
pro quibus lingua Syriaca figuras proprias non habet 
( item ct Hcbraica ) hoc modo figurant : punctum minus- 
culum ponunt super gamal , daMt 1 ', t'et h , s'ade, kaf, taw, 
ut significant sonos Arabicos r »i, J» , ^ j ^ , ^» , sub ga- 
mal autcm ut significct t (l).Nota in Hcbraica lingua 
souum ruccak' 1 nullo notari signo, qus h s' l aj autem per 
punctum minusculum intra littcram scriptum cxprimi , 
quod punctum est ctiam signum duplicationis. 

Si quis nunc qujerit: Ex omnibus Syriacis et ab 
eis dcrivatis alphabetis de quibus hactcnus, quale est 
elcgantius ac formosius? Respondemus : Barhcbraeus qui- 
dein in sua majore grammatica ( torn. 2, pag. 5, edit. 
Martin ) alphabctum sure scctffl quod diximus Jacobiti- 
cum, scriptural Orientalium idcst Nestorianiu antcposuit, 
cumqun sccutus est inter grauunaticos liuroprcos pres- 
byter Martin ct R. Duval. Cum autcm dc forms pulchri- 
tudine qua 1 , per visum pcrcipitur , divcrsi divcrsa judicent, 
ego ( si tamen licet meum exprimere judicium ) cxistimo 
primum alphabctum quoad gratiam ct speciem esse 
Strangelum, dcindc Grjpcum, Latinum,quadratum quod 
Ilcbraicum dicitur, Ncstorianum, Commune vctcrura, Ja- 
cobiticum, tandem cetera. 

Atquc hffiC satis sunto dc antiquissimo alpbabeto 
Syriaco originali deque ceteris qmu diversis temporibus 
et locis ab co dcrivata sunt. Juvat autcm ca una serie 



(I) Alicubi yiiiicf.cuin i»iiiictoinfcriorl,signillcal r Arobicum; siucpuueto^. 



122 



PROLEGOMENA CAPUT IV 



recenscre. Sunt igitur antiquum alphabetum Hebraeorum 
quod botlie Samaritanum dicitur, Pboenicium , Graecum, 
Latinum, Babylonicum bodie a Judseis usitatum, Naba- 
taeum , Mandaicum , Palmyrenuin, Strangclum , Commune 
Syrorum secnlorum praeteritorum, Ncstorianum , Jacobiti- 
cum, Melcbiticum , H h imjariticum, Cuficum, Nask h icum. 
Quae fortuito cnumcravimus, non considerata temporis 
ratione. His addenda alpbabeta dissitorum populorum ab 
alpbabeto Aramaico dcrivata, nimirum: Persicum , Indi- 
cum , Abyssiuicum. 



CAP. IV. 



DB SIGNIS NUMERAL1BUS 

Inter scriptural elemcnta reccnsenda sunt signa 
numcralia, dc quibus quoad .Syros liceat aliqua dicere. 

Omnes fere populi qui scripsere , signa numeralia 
propria babuerunt in scriptura. Syri quidem vel ab ipso 
initio videntur litteris alpbabeticis usi esse ad signifi- 
candos numcros, dc quo systcmate numerandi postea 
crit sermo in Grammaticcs libro primo do Nomine. 

Sed prefer litteras alpliabcti alia babita sunt ab 
antiquis temporibus numeros significandi systemata apud 
Syros, testibus inscriptionibus. Pboeniccs quidem suum 
babuerunt , Puni in Africa aliud , Hebnei non videntur 
printer litteras alpbabcticas alio systcmate usi esse. At- 
tamen boc ipsum systcma quod Gr.T.ci , a Pboenicibus 
cdocti , semper adbibuerc ct adbuc adbibent (nunquam 
Latini, quamquam et ipsi scripturam a Syris didicerint ) 
in inscriptionibus Syriacis non apparet. Palmyrcni enim, 



DE IXVENTIONE PUNCTOR r JM ET APICUM 



123 



lit cernitur in eorum inscriptionibus lapideis, aliud sys- 
tema numeros figurandi habebant. 

Ex hoc systeraate videtur ortum esse aliud syste- 
raa numeros figurandi , quod Syri in libris adhibcbant . 
Hoc alterum systema in antiquissirais codicibu's adhuc 
superstitibus cernitur, ubi adliibebatur ad annum scrip- 
tionis codicum, nuraeros quaternionum eorumdem, nu- 
merosque versuum sacrorum Bibliorum notandos, in quo 
extremo casu adhuc hoc systema adhibetur, prsesertim 
apud Nestorianos. 

Hfec sunt systcmata qua? noscuutur a Syris adhi- 
bita fuisse ad figurandos numeros. 

Systema Indicum notandi numeros quod ab Euro- 
paeis Arabicum dicitur, nunquam apud Syros adhibitum 
est, nisi recentissimo tempore et quidem in libris imprcs- 
sis tantum, modo notis Europreis , modo Arabicis. 






CAP. V. 



DE INVENTIONS PUNCTOltUM ET APICUM 
VOCALES ET ALIA. SIGN'IEICANTIUM 

Qui prim urn artem scribendi in mundum invcxit, 
nonnisi vig-inti duas figuras invenit respondentes viginti 
duabus lingua: Aramaicse consonantibus, nulla habita cu- 
ra vocalium. Sic consonantes tantum scriptores cxarabant 
sine punctis aut signis qum vocales ant alia significa- 
rent ; legentcs autcm suo marte vocales pronunciabant 
co ferme modo quo hodic in libris ordinariis faciunt 
Arabcs. Verumtamon non omnino vocalium signis care- 
bat scriptura ; nam indc ab initio alphabcti invcnti ali- 
quffl littera* adhibitie sunt ad aliquas vocales designandas, 



T*** 



124 



PROLEGOMENA CAPUT V 






quae littcrse trcs erant quae facillime in vocalcs conver- 
tuntur, ncmpe alaf , u-aw et jod h ; alaf quidem ad signi- 
ficandam vocalem A longam in fine vocis , WOW autcm 
vocalcm U, dcniquc jod' 1 vocalem I longam. At per hoc, 
quod equidem lecturam minus difficilem reddebat , dif- 
ficultas non evanescebat; namque omnes vocaies clause, 
A long-urn in medio vocis, diphthongi EI ct AU,consonantis 
duplicatio , omnia hrec sine ullo signo mancbant ; distinc- 
tio quoque inter niotain litteram ct quiesccntem , nee 
non inter littcras alaf , W8W ct jod 1 ' consonantcs ct eas 
vocaies aut diphthongos , omnino desiderabatur. Gracci 
quidem , ut alio loco innuimus , cum, Aramaicum alpha- 
betum a Phoeuicibus accipicntcs , illud vocalium signis 
propriis carcrc viderunt , sex hujus alphabcti littcras ad 
significandas vocalcs destinarunt , ncmpe alaf , he , jod' 1 , 
h''et h , ain et WftW. Latini quoque quid simile fecerunt. 
Mandaitae autcm pro omnibus vocal ibus cujuscumque 
speciei ipsas littcras infirmas ut ajunt, alaf , tcawctjod h 
adhibuerunt, scribebant enim , ex. gr. , XislJa et *,Aai;i*» 
pro Jabuo ct N^ftok • Quod autcm hoc systcma proprium 
fucrit Mandaitarum, ab hac sccta invectum incerto tem- 
pore , ct quod ignotum fuerit ceteris populis Scmitis et 
multo magis Aramreis , id omnia documenta tcstantur , 
libri Judicorum vetustissimi turn Hebraici turn Aramaici 
idest Chaldaici , inscriptiones omnis generis antiquns et 
rcccntcs , Palmyrcna; , Phoenicia? , Nabatanc , codices 
omncs omnium populorum Scmiticorum cujuscumque 
a'tatis. 

Igitur cctcri populi qui alphabctum Aramaicum 
assumpserc, excoptis dictis (inccis, Latinis ct Maiulaitis, 
sine signis vocalium omnes semper scribebant. Arabes ip.si 
nonnisi consonantcs a Syria acceperunt, at postca 1° sec. 



DB INVENTIONE PUNCTORUM ET APICUM 



125 



apparitionis et propagation is islamismi idest ineunte 
seculo VIII°,potissimum ad stabiliendam Corani.libri sa- 
cri Mahomedanorum .lccturam, signa notissiraa vocalium 
et quce ea sequuntur excogitarunt, qua? liucusquc in usu 
apud ipsos sunt sine ulla mutatione quamquam cha- 
racteres multum mutati sint. Item feccre et Hebra»i, etc- 
nim circa idem tempus idest ineunte seculo VIII" alpha- 
betum Babylonicum quo utuntur indc a tempore quo in 
captivitate Babylonica Grant , novis signis muitiplicibus 
et valdc intricatis auxerunt ad designandas vocalcs, du- 
plicationem , accentus et alia. His sig-nis fere omnibus 
utuntur etiam in scriptura linguae Chaldaica. Signa 
autem vocalia apud Hebrceos scribuntur omnia sub litte- 
ris, excepto signo quod significat quod desuper ponitur. 
Aramaei autem non secus ac ceteri populi Semitae 
multa sceula transegcrunt cum alpbabeto signis vocalium 
discriminis pluralis a singulari, ruccak k a qus n s h aj , 
ceterisque apicibus carente. Imo cum ab ipsa alphabeti 
institutione, littera dalat h et res h simillimam inter se 
figuram baberent atque,postea ita ad invicem accesserint 
ut discrimen inter eas omnino evanucrit, nonnisi circa 
II ra post Christ, scculum eas distinguerc ab invicem cogi- 
tarunt, et tunc mos evaluit ut res h punctum haberet 
desuper, dalat' 1 autem sine nota scriberetnr, ut videtur 
in inscriptionibus Palmyrcnis. Postca dalat'' etiam ba- 
buit suum punctum inferius , instituta est siame qua 
distinguitur jtluralc , he 3 pcrs. sing. fern, habuit etiam 
punctum superius , certc ante V" post Chr. seculum , 
cum Iutc omnia in manuscripts illius scculi cernantur. 
Ante illud tempus Syri curam habucrunt ut aliquo signo 
vera consonantium pronunciatio determinaretur, saltern 
approximative, ct tunc excogitarunt punctum grande quod 



126 



PROLBGOMRW CAPUT V 



pei* divcrsas positioucs qua; illi dantur in vocabulis , di- 
versas eorundcm lectiones indicaret (1). Hoc systems gran- 
dis puncti a Syris Occidentalibus usque ad hunc diem 
religiose conservatum est, eoque utuntur etiam cum punc- 
ta vocalia de quibus infra, litteris affigunt ; e contra Syri 
Orientales , qui antea et ipsi hoc punctum grande cxacte 
adbibebant , ex quo ante trecentos circiter annos minus- 
cula puncta constanter et neccssario adhibere cceperunt, 
raro puncto grand i utuntur. 

Quo vero tempore hoc punctum grande adhiberi 
cceperit et ubi,id omnino incertum estjunum certum est 
illud in inscriptionibus etiam postcriorum seculorum nun- 
quam viderijaliud etiam cerium est, hoc punctum seculo 
IV" debuissc vulgatum esse, nam S.Ephraim qui co se- 
culo floruit in suis Scriptural commentariis loquitur de 
quorundam verborum diversis lectionibus, id quod requi- 
rit usum alicujus signi quo una lectio ab altera distin- 
guatur; et hoc signum non potest esse nisi punctum 
grande de quo scrmo. Primus qui, quantum ad notitiam 
nostra in, pervenit, de hoc puncto ex professo scripscrit est 
Jacobus Edessenus seculi VII ccleber magister in secta 
Jacobitica, cujus taincn auctoritas grammatical etiam 
apud Ncstorianos magna est. 

At elapsis tcmporibus cresccntibusquc libris corum- 
que lectoribus . viderunt eruditi Syri hoc puncti grandis 
systcma non multum inservire, itaque cogitavcrunt mo- 
dum invenire quo unaquaiquc vocalis scriptura distin- 

(t) Hoc punctum grande, dleiimUi leoUonein voeabuH Indlcabot, non cooso* 

nanlium motioncs seu vocales. Nam nnlequain ininutorum ]iiinctoriun systcma, 
de quo infra, pxrogitntiim csscl.vocalium ne nomina i|uiileni liabclianl Syri.ctiam 
cum punctum grade ailhilicliant, teste Jacolm Kilcsscuo coleberrimo Syroruni Oc- 
cl(t«>nlaliuni litterato seculi VII qui cum ile hoc puncto gramli niulta scripsit, no 
MBMl <|uidem nominal j)t''a/i*am nut zqafam aut alius vocalis cuiuscunniuu 
uomoQ, 



DB 1NVBNT10NE PUNCTORDM ET APICUM 



127 



guerctur. Teste Barhebraeo in sua grandi Grammatice , 
Jacobus Edessenus de quo uupcr, primus fuit qui illud 
tentaverit excogitando nonnullos parvos apices qui in 
serie consonantium scriberentur ad indicandas vocales ; 
narrat enim citatus scriptor, Jacobum prredictum, cum 
quidcm prsesbyter Antiochenus nomine Paulus ab eo pc- 
tiisset ut regulam aliquam orthographicam illi traderet 
qua lector varias vocales dignoscere posset, tradidisse illi 
phrasem constantem vocabulis quae omnes vocales Syria- 
cas continebant, scriptas signis ab ipso Jacobo excogi- 
tatis. H{ec phrasis famosa evasit ex illo tempore , estquc 

^c) \-»oj*5o) *-*-»*2 Oa**.L3 (Tranquille vivas Edessa ma- 
ter nostra) ( 1 ) . Signa autem vocalium quibus banc 
pbrasim Jacobus munivit , videre licet in grammatica 
R. Duval pag. 15, et in tab. 2 Gram, semhe Barhebr. a 
Martin editte. Sed hoc Jacobi systema neglectum est ex 
quo natum est , nee unquam usu consecratum fuit , ne 
vivente quidem ipso Jacobo. 

At post breve tempus repcrta sunt apud Syros duo 
nova systemata ad figurandas vocales, quae divulgata 
sunt et propagata , et usque ad hunc diem usu vigent. 
Primum est systema minutorum punctorum , qutc modo 
supra littcram,modo infra, ad indicandas diversas voca- 
les lingua* Syriace affiguntur; hoc systema vulgatum 
est apud Syros Orientales , sed Occidentals etiam sa'pc 

(I) Vocales Syrinco: in systemate Jacobi Rdesseni oclo crant,(|iiibus (amen 
soptem lanlum sorlita> sunt novn signa in ejus cxcogilalu; oclovrc autem, i. c. zqafx 
inillum novum signum posuit Jaeobum, sod ipsam Ultima n/af Hguram pro tqn/n 
n-liquil; ex quo pnrperam deduxit R. Duval sqnfam oa irtate liabuissc apml Occi- 
deoUdea sonuma;nam si Edpssonus (quod probabilissimum est) nomen litlerm 
"liif pronanciabatob/.Ul Occiduntales hodie pronuncinnl .jure potcrat ejus tiguram 
I'ro signo :qafn- ponere qua.' est prima vocnlis nominis olaf. 



123 



PROLEGOMENA CAPUT T 



eo utuntur (1). Alteram systema est vocalium Grascarum 
nam Syri Occidentals intra sec VIII litteras Graeeas vo- 
cales scribere ccepere cum litteris Syriacis ad indieandas 
Syriacae linguae vocales. Vides ergo quomodo Aramaei 
exiguam partem muneris quo Graecos ante secula dona- 
veranl, tandem recuperarunt ;seu potius huniiliter men- 
dicarunt id quod ante secula generose munificaverant. 
Hse Graecae vocales quas Syri in suam scripturam intro- 
duxerunt, sunt : A, E, H ( pronunciant I ) , 0, OY , qua- 
rum quatuor prima? sunt littcrae Syriacae alaf , he, h' l et'', 
kin, quinta duabus constat litteris ain et icate. 

(I) Dignum est ohservalione , quod quiiiquc vocalium signa in hoc punclo- 
rum minulorum syslemate sunt cadein in A/asora, 111 dicunl, iciest systemale punc- 
torum Hebrccorum;nimiiuui:-l- Signum vocalis E claus;o quod Syri Ztanum Ii-ncni 
vocanl , Ilebrwi autcm s'ere quod.juc apml ulrosque duobus constat minuscuiis 
puuctis hori/oulalibus sub lilleram scriplis ul 3 ( be ) ; - > Signum vocalis I quod 
Syri /i*ras*a , Hebrad aulcm hMnq , vocanl constat uno puncto minusculo sub 
lilleram jod* appiclo ut >fS ( bi ) ; - 3« Signum vocalis L' , a Syria maqa, nb 
Hebruiis s*hwj dictum, cstque unum punclum sub litlera waw, ut 03 bit ) ; - 
4» Signum vocalis , a Syria rwab*a, ab Hcbrfcis b*olcm nuiicii]ialuin. quod 
constat uno punclo supra lilleram wiw posilo ul t» ( bo ) ;- > Dcuiquo signum 
vocalis K , long.c apml Syros qui earn vocanl cttma uns'ija , brevis aulcm apud 
Hebrawa qui Ulam dicunl »*«a ; conatai duobus punciis verUoaliboa sub littera 
uta < be .). Etec quinque vocaltnmaimttllado ngutwram apud duos populoi neaeto 
an nb erudilis nni marl versa sil ; ulcumquo res sil , negari ncquil cam allentioncin 
mereri. Hanc simililudinem impossibile est, scnlenlia men , forluilam fuissc; sed 
nllerulra ex duabus gcnlibus alteram praicederc dcbuil in harum vocalium usu. 
Qua? ruil?...Uebraisl.i' quidem referunl Ilehnros pededenlim signa vocalium cxco- 
gitassc, ideal noli omnia uno tempore ; undo jure colligimus: - !• Syros ab Helinola 
toe quinque vocalium signa didicissc non corum nomlna; nam si signa apud 
Ulrosque eadem sunl, noininn lameu dillerunl. Obilor eliain nolandum csl nouiina 
Hcbriiicn vocalium tie quibus agimus, incipere singula n vocali cujus unaqumquo 
est ngura,quod VtN Inudcm mcrelur. conl in ac nominn Syrlacn.- 2" Syslema 
llgurandi vocales per miniila punclu apud Syros anlerius esse syslemali vocalium 
GriBcarum. — At hie varia duhia cxsurgunl: Si Syri in ligurandis his vocalibus 
lie quibus scrmo csl, Hebra'os imilati sunt, cur eos non imilali sunl paritcr in 
ceteris vocalibus ligurandis ? Cur liguras laulum ah Ilchra.'is niloplnrunl, 11011 
itidein nomina. pra'siTtiin cum signum unlus ex ceteris vocabibus ideal pf*<t'i*a 
Idem habeat uonien in ulraque lingua ? Qua ralione c redi potest Syros Christiunos 
quibus Jiidioi ncerrimi ernnl inimici, voluisse hos imilnri? Kateumr lias dilllcuUatCS 
poudus habere ut curum solulloucm supieulioribus rcliuquiinus. 



DB INVENTIONE PUNCTORUM ET APICUM 



129 



Hoc systema vocalium Grrecarum nonnisi apud Sy- 
ros Occidentals in usu viguit, quia apud cos excogitatum 
fuit ; Orientales nunquam illud voluerunt adhibcre , quid- 
quid dicat presbyter Martin , ncque inter tot ac tot co- 
dices Nestorianos diversorum temporum et locorum qui 
existunt, possibile est unum apicem ex vocalibus Grscis 
reperire in ullo codicc. Jam Tides hoc systema pro fun- 
damento habere pronunciationem Syrorum Occidenta- 
lium; zqafa. enim exprimitur per non per A, h''vas s n 
per H non per I;deest rwa.h h a. 

Quamquam cum plena certitudine dici ncquit, quale 
horum duorum systematum vocalium anterius sit.tamen 
ut vidimus, multa suadent systema punctorum minuto- 
rum vetustius esse ; omnino ignotum est qui fuerint eo- 
rum inventores, aut quo loco inventio locum habuerit. 
Non defuit ex recentioribus Maronitis qui asseruit syste- 
ma Gnecarum vocalium invectum fuissc a quodam Theo- 
philo docto, qui origine Edessenus et professione Maro- 
nita vel potius Melchita ( nam Maronitan nunquam EdessfR 
fuerunt ) in civitate Bagdad seculo VIII apud khalifas 
Arabum celebritatem litterariam nactus est; at hoc asser- 
tum est merum commentum nulli innixum fundamento. 
Et aliunde incredibile est; nam si hoc verum cssct.ncmo 
melius quam Barhcbraus id cognovisset qui de hoc viro 
in suo chronico scripsit; atqui Barhebrrcus hoc do Theo- 
philo factum non retulit nequc in chronico, ncque in 
grammaticis neque alibi. 

Videtur autem Barhebivrus ipse ignorassc quis fuc- 
rit auctor systematis vocalium Gnrcarum, quia id non 
memorat in suis scriptis, pnpsertim in suis grammaticis 
<|uas multis historicis documentis linguam Syriacam rcs- 
picientibus , ornavit. Nobis , si licet sententiam nostram 

15 






" V- 



130 



PROLEGOMENA CAPUT V 



dicere.videntur monachi celeberrimi propter litteraturam 
Syriacam monasterii dicti Qarqafa quod in Tur-Abdin 
Jacobit* possidcbant.auctores fuisse systematis vocalium 
Grsecarum; quorum opus litterarium peritis notissimum 
est,liber inquam quo hi monachi difficilia aut anibigua 
loca Bibliorura aliorumque ecclesiasticorura librorum clas- 
sicorum recensucrunt bisque vocalibus Gratis determi- 
narunt (1). 

De vocalium igitur Gracarum systemate nullum 
dubium esse potest illud apud Jacobitas inventum esse. 
Sed dubium versatur circa originem systematis puncto- 
rum minutorum , ubi ortum suum habuerit, utrum apud 
Jacobitas an apud Nestorianos ( nam utraque secta hoc 
systema adhibct ) , nempe qui hoc systema excogitavit , 
utrum erat ex Syris Occidentalibus, an ex Orientalibus. 
Nobis videtur ex Syris Occidentalibus fuisse , propter se- 
quentcs rationes : Primo cum Orientales duplicationem 
litterarum habeant,qua Occidentalcs carent,hoc systema 
nullum habct duplicationis signum. Atqui Arabes qui 
banc duplicationem habent, signum ill i constituerunt ; 
item fecerunt ct Hebrai.Ergo qui hoc systema excogitavit, 
esse debebat de gente qua; litteras non duplicabat idest de 
Syris Occidentalibus. Et hoc primum thesis nostra funda- 
mentum. Dcindc qui primus hoc systemate usus est, debc- 
batin pronunciatione optime distingucre pt h ah h am a zqafa, 
qua; tam accurate hoc systemate orthographico distinctas 
sunt; id autem incredibile est in hominc scholac Orien- 
talis apud quam,multis abhinc seculis saltern, nullum est 
di.scrimen inter zqafam et p^'ahnam. Ergo aut qui hoc 

(I) Liltcrati hi , Qarqafenses dicli, pru'lor quinquc vocalium signa Gra-ca 
hodic vigentin, soxlum invcxerc signum y y (quod constat alpha ft ypsilo Gra'Cis) 
ad notandum diphlliongum att{SOd lioc signo nemo usus est pnnti'r prmdictos 1 1 1— 
tcratos , qui notntu digni sunt quod Ipsum hoc signum melhodo Gra'corum scriptum 
( i. c.u sinistra ud duxlram ) reliqueruut; tam seniles aliqui Syri eranl Griccis ! 



DE 1XVEST10XE PUXCTORUM ET APICUM 



131 



systema invenit, crat acutissiraus ac ingeniosissimus 
philologus ita ut discerneret intime inter duas vocales 
qua? scmo nihil inter se differebaat, quod incredibile est; 
aut dicendum hunc hominem ex schola Occidentali fuisse. 
Adde diversitatem nominum pt h ah h a3 et zqafae qua? ut evi- 
dens est, indicat diversitatem rerum. Inventor enim signo- 
rum vocalium consideravit quod qui dicit v. gr.&i, aperit 
(hoc significat pt"ah h a ) ; at qui dicit jal, suspendit (hoc 
significat zqafa ) ; aperire autera non est idem ac suspen- 
ded . Atque juxta hodiernum systema Orientalium eun- 
dem omnino sonum dat qui pronunciat p^'ab^'am ac qui 
pronunciat zqafara. Et e contra qui pronunciat zqafam 
more Occidentalium, reapse videtur suspendere vocem. 
Unde concludimus ex eo quod in hoc systemate discrimen 
extat inter rwah h am et 'maqam, quod hodie Occidentals 
non habent.ipsos has duas vocales non olim distinxisse,quod 
credibilissimum est et testimonio Jacobi Edesseni magis- 
tri Occidentalis scholre supra citati confirmatur, qui in 
systemate vocalium quod excogitavit, ut vidimus, distin- 
xit rwah n am a K maqa. Ceterum, unum ccrtissimum est, 
tempore praedicti Jacobi Edesseni idest initio seculi VIII 
neutrum systema vocalium excogitatum adhuc fuisse; in 
divcrsis enim hujus grammatici celeberrimi scriptis qui- 
bus totis viribus conatus est regulas ccrtas et pnecisas 
de orthographia ponere, nullum vestigium ne nomen qui- 
dem ipsum reperitur ullius vocalis sive unius sive alte- 
rius systematis. In sua autem grammatica (cujus nonni- 
si parva et paucissima fragmenta,in Britannico Museo 
conscrvata , ad nos pervenerunt, qua? in 3" volumine 
Catalogi Wrightiani hujus Musci omnia edita sunt) Ja- 
cobus Edessenus vocales omnes juxta systema a se exco- 
gitatum de quo supra , CQiistantcr significavit. 



132 



PROLEGOMENA CAPOT V 



Ex his omnibus qua; hucusque disscruimus, clare pa- 
tet, ante seculum VI 11" nullum populum Scmiticum ha- 
buisse in scriptura signa ad significandas vocales, idest 
neque Arabes, neque Hebraos, neque Syros. Hebrsei viden- 
tur fuisse primi , dein Syri , ultimi Arabes , qui banc 
litterariam inventionem tarn pretiosam aggressi sint, 
singuli pro sua lingua. At nequimus dicere utrum ex 
imitatione seu a?mulatione hoc opus aggressi sint, an 
unusquisque populus independenter ab alteris et inscienter 
de alteris systema suum excogitaverit. Omnia hsec igno- 
ramus. 

Postquam sic unusquisque horum trium populorum 
suum coepit habere systema vocalium , ccepit illud adhi- 
bere usque ad hunc diem. Sed obscrva diversam agendi 
rationem horum populorum. Etenim ex quo Arabes suum 
systema habucre, legem posuerc ut librum suum sacrum 
qui Coranus dicitur, non liceret omnino exarare sine his 
vocalibus ; similiter Hcbrrei nunquam scribunt sacrum 
Codicem idest libros veteris Testamcnti nisi figuris sure 
Masorai adamussim munitum. Syri autem Christiani nul- 
lam legem in hac re sibi imposuerunt , ne in suis libris 
sacris quidem cxarandis ; etenim inter omnes codices pra> 
teritorum scculorum, exaratos sive apud Jacobitas , sivc 
apud Ncstorianos sive apud alios , nullum fere codicem 
vidcmus signis vocalibus constantcr ct regulariter orna- 
tum sivc systcmatc punctorum minutorum , sive litterarum 
Gr.Tcarum. lgitur etiam post invcnta systcmata vocalium, 
scriptorcs Syri nonnisi raro ct ubi ambiguitas timebatur, 
inuniebant litteras vocalibus, Orientales quidem systc- 
matc punctorum minutorum tantum , Occidentals autem 
idest Jacobitai ct Maronitffi utroque systcmatc , sed potis- 
simum systcmatc Gra'carum litterarum. Melchitn>. autem 



DE INVENTIONS PUNCTORUM ET APICDM 



133 



neutrum systema vidcntur voluisso adoptare , etenim in 
omnibus codicibus hujus scctse quo3 examinare nobis da- 
tum est , neutrius vestigium videre potuimus. Attamen 
amanuenses hujus^secta) videntur voluisse quodammodo 
systema punctorum minutorum imitari , cum hie et illic 
ccrnimus in codicibus, rarissime tamen , duo puncta mi- 
nuta supra littcras vel infra qua; nullum sensum possunt 
babere. Non loquimur dc duplici puncto quod fere cons- 
tanter in hujus gentis codicibus sub littera taw rucca- 
W'ata conspicimus. 

Igitur , ut diximus , ct ipsi Jacobita? et Nestoriani 
raro signis vocalium utebantur scribendo. Attamen tribus 
abbinc circiter scculis cceperunt Nestoriani omnes suos 
libros rigoroso punctis vocalibus sine ulla exceptione no- 
tare. Occidentales morem suum non mutarunt , nempe 
nonnisi raro apices vocalium in suis scriptis ponunt alte- 
rutro systemate.Notandum tameu id est: Jacobita' suos lib- 
ros ex Grceco idiomate conversos amant potius vocalibus 
systcmatis Gra;carum litterarum notare , inter quos libros 
primum babet locum novum Testaraentum H''eracleense 
quod scilicet Thomas rD'eracleensis e Gra3C0 in Syriacum 
sermonem interpretatus est. 

Qua; hactcnus de vocalium figuris exposuimus , 
nonnisi Christianos Syros respiciunt. Nam Mandaitffi qui- 
dem, contenti viginti duabus litteris alphabeti , quarum 
tres nlaf waw et jod h (et non raro kin etiam) aelhibent 
pro vocalibus ut supra diximus, nunquam iis addereali- 
quid volucrunt. Samaritan! quoque nesciunt in scriptione 
aliud prajter alphabetum usque ad hunc diem. Judau 
denique pra'tor Targumim rarissime signa sua vocalium 
ponunt cum linguam Chaldaicam scribunt. 









134 



PROLEGOMENA CAPUT VI 



CAPUT VI 






DE VOCABCL1S BXOTICIS QU.E IN L1NGUAM SYBIACAM 

INTRODUCTA SUNT,ET DE VOC1BUS SYRIACIS QU.E 

AD ALIAS LINGUAS TRANS1BRUNT. 

Syriaca; stirpis populis cvenit quod omnibus natio- 
nibus accidere solet , nempe quod per diuturnam et fre- 
quentem cum aliis populis conversatiouem , horum mores 
et consuetudines mutuati sunt Syri sicut et suos mores 
et consuetudines illis communicarunt; inter qua; praeci- 
puum habet locum lingua. Etenim multa vocabula ex 
cxoticis linguis in Syriacum sermonem transierunt ab 
antiquis temporibus ; ita ut cum veritate possimus dicere, 
post linguam Pehlevicam qua; est una ex antiquis dia- 
lcctis Persicis, nullam aliam linguam ex antiquis tam 
cxoticis vocalibus refertam cognosci quam linguam Sy- 
riacam , quod non infitiamur habere specicm cujusdara 
dedecoris , quamvis lingua; a quibus Syriaca mendicavit, 
inter nobilissimas mundi linguas computentur. 

Igitur Syriaca lingua quamquam antiquissima 
sit et antiquitatc ornncs fere linguas superet ac ubertate 
et copia verborum omnes linguas Semiticas ( excepta 
Arabica ) aliasque vincat , inuumcra tamen vocabula ex 
aliis Unguis adscivit, inter quas primum tenent locum 
Persica et Gra;ca, qua; cum Semiticao non sint , maxime 
indole, natura et forma a lingua Syriaca distant, atque 
nimis manifestam discrepantiam ab ea praseferunt (1). 

(I) Similem discripanliam intolorabilom vldero est inter linguas Persicam, 
Turcieam, Ilinduslanam, Malairam. ex una parte et Araliicam ex altera; notum 
cnlm est liarum linguarum populoe, pr.eserlim Persns et Turcas , singulos suam 
linguam desumptis ab Arabic* illi maxime di:crepante inlinilis verbis farcisse ; 
niullo magi.s dulendum quod Persif ex quo isluniisniiim aniplexi aunt, sum nnliquo 
alphabet" rollcle, (Idem dienlur de Hindustanis), srripluroni Arabioam adoptnriml 



DE VOCIBUS EXOT1C1S 



135 



Notae sunt caussae ob quas vocabula ex lingua 
Persica ad Syriacam venerunt, nimirum duorum populo- 
rum vicinitas frequentissimaeque comraerciales aut poli- 
tico relationes. Praecipua autem Persica vocabula quae 
in linguam Syriacam intrarunt, sunt nomina gemmarum, 
plantarum , instrumentorum alia'rumque his similium re- 
rum quas primo apud Persas cognitac fuere. Cum vero in 
lingua Persica , ut uotum est peritis , divcrsae existant 
articulationes quibus Syriaca ceteraeque linguae semiticac 
carcnt, ut c (r.) idest ch Anglicum sou tch Gallicum et 
3 (J) idest; Gallicum in jeter , Syri, in vocabulis Persicis 
qua; mutuati sunt has litteras in alias similes suae lin- 
guae immutarunt. Accipe nunc praecipua vocabula Syriaca 
Persica; originis : jjo-Z color, \s>^i l^rva hasta , 
j.**.* versicolor, J^A^s idolum , \^w argentum, 

J 1 aV> . bubalus , J^. thesaurus , y^y^Z pr&feclus 

T* 9 « . ^^ 9 r , .9* p . r 

thesauri, f^j signum, j^, d&mon, J^,« muni/icen- 

9 = r ,. , J 9 « ' f 

/.ia , i f . *...« venatica prwda t j&J& oi crumena, y.^ 



qos ipsorum lingua! Indoli uullaleuus congruil, quamquam linguas Arabics quam 
maxime cotivenit. Imo sino metu asscrerc possumus inter omnes popiilorura scrip- 
turus bucusquc nulas, non oxstarc ulluin Ian propria' linguw quadranlom alquo 
convenicnlcm quantum scripturam Aral)icani, quidquid dicat doclissimus Rcnan 
in Hisl. dcs lang. St'miJ. Loquimur do orthographia.non do cnlligrnphia. Nam cum 
omnes, Europaj saltern , scriplurn! hodiernal rcforuialioiio orthographica indigent, 
quod cruditi confllcnlur ct dolent , Arabica scriptura uliquo calligraphic^ opus 
babel rcfornialionis , nullalenus vero orthographica! si secundum grammaticas re- 
gulas adamussim contlcialur. In qua enim Europu-a lingua scri()lura ita coiiformU 
est teetone ul statim ac iinis alphabotum ac cetera signa qua? illud comitantur di- 
dlcertt, possit quamcumquc scripturam sine ulla dilllcidtate lcgcre? Hec prctiosa 
ttt dos solius lingua? Arabiea! paucarumquc forte aliarum.ul Armeniacie , Rus- 
bUmmo . Hispanica-, etc. Ilujus postrem.v linguin idest llispanicin, cruditi viri lin- 
guam Latiuam deforinaruut ut suam rcformarcnt. I'tinam cos iniitali esscnl Kran- 
io-(ialli , quorum lingua quoad orlhographiam, est cumulus incolui-riMitiie , absur- 
ilitntis i-t ignorantia 1 . Satis ait notasso quam bic piqiulun qui ob suam imaginariam 
rcverentiam erga Latinaui linguam relinquil suam lam deformem orlbogrnphice, 
inclemenlcr cl iusipide sua pronunciation? linguam Lalinam vexel ac dcformei. 



'■»**-■ 



136 



PROLEGOMENA CAPUT IV 



.9 r 









; 



i 



venerium 

v 



circuivit, 1*4^ turma, | ^ A a clavis(l), J^j v 
[animalium), Ji^a^v. saccus sarcinse, JjL ^fc4 ** e * e7n " 
pfar, ^ .. />%f c» parasanga. 

Vocabula autem Graeca quae ad linguam Syriacam 
transierunt, sunt multo plura quam Persica,quod evenit 
propter diuturnum imperium turn politicum turn civile quo 
Gresci inde ab Alexandri Magni fetate,seculo scilicet ante 
Ch. IV" , Syriam aliasque populorum Syrorum regiones 
dominati sunt. Attamen quamquam elementa Graeca in 
Syrorum mores, consuetudines , litteraturam per ilia tem- 
pora intime penetraverint, nibilominus, quod vere notatu 
dignum est, nullum lingua Graeca vestigium reliquit in 
sermone vulgari populorum Syrorum , excepto uno aut 
duobus vocabulis qua: in dialecto Malulse adhuc super- 
sunt ut tlftiA**') fcclesia. Attamen lingua Gneca a doc- 
tis et magnatibus maximc celebrata fuit in Syria praj 
ceteris Syriaci generis populis , ita ut ab initio rcgni 
successorum Alexandri Magni usque ad initium seculi IV 
post Cbrist. paucissimi admodum inter Syros doctrina 
claruerint qui lingua Gra'ca non scripserint, aut saltern 
earn calluerint, quantum ad nos pcrvenit. lino innumerae 
inscriptiones quit', illis seculis in Palmyra, Haurano aliis- 
quo Syria* regionibus usque ad regni Persici limites , 
confdctffi sunt.quamquam maxima parte Syriacum scrmo- 
nem portent , tamen plurimae ct Gnecc et Syriace , aliaj 
Greece tantum sculptae sunt. 

Plurimae sunt causae qua: tarn miram lingua; Grae- 

cre apud Syros propagationem ct stabilitatem adjuve- 

runt,ctiain postquam dominatio politica Giwcorum jam 

_ . 

(ll IVrpcram nuluinarunt uonuulli Symicum U^Xift M flWBCO KLEI— 
imiipliim fsse . 






DE VOCABULIS EXOTICIS 



137 



cessaverat, nempe linguae Graecae harmoniosa fluiditas, 
miranda flexibilitas, copiosissima abundantia. Adde aliam 
insignera linguae Grjecae praerogativam , quod scilicet nul- 
lus sit in hac lingua sonus qui non habeat responden- 
tera in lingua Syriaca , exceptis nonnullis vocalibus. At- 
que quoad vccales bene se expedire sciverunt Syri.Etenim 
omnes vocales quas eundem vel fere eundem sonum da- 
re videbant , eadem figura expresserunt. Itaque A per 
pt h ah''am ( Occidentales ) aut zqa.fa.rn (Orientales ); I, EI 
et ( apud Occidentales ) H ut unam eandemque vocalem 
considerarunt ac per h h vas s am reddiderunt; Y , OY etOI 
per s 8 as s am; parvum et magnum Orientales per 
r\va.h h am , Occidentales per zqafam ; E et AI et ( apud 
Orientales ) H per zlamam; AY per pt h ah h am (Occiden- 
tales ) vel zqafam ( Orientales ) sequente wau> quiescente; 
EY per zlamam sequente waw quiescente. In hac agen- 
di ratione , indolera linguae Syriacae baud deseruerunt 
nee violarunt, quae nempe exigit ut vocalis brevis non 
cxistat. At non eadem ratione hie se gesserunt ac in 
vocibus mere Semiticis; in his enim quas a lingua Arabi- 
ca perfecte comparantur, Syri regulam expunctionis sibi 
imposuerunt, ut scilicet eliminent omnein vocalem bre- 
vem et quiescere faciant ejus litterara; in Graecis vero 
conservarunt quidem vocalem brevem , sed longam earn 
reddiderunt. Exemplo hoc melius intelligatur : in voce Sc- 
mitica Mlima quae secundam vocalem habct brevem ut 
Arabes ctiam pronunciant , Syri expungunt banc voca- 
lem et pronunciant bfilma. At in voce Graeca , v. gr. 
BAPBAPA, in qua secundum A est breve , Syri producunt 
banc vocalem ac pronunciant barbCira ; transgrcdiuntur 
nempe regulam lingua', Gnpca; ut sujp lingutc indolera in- 
tactam conservent. Eadem ratione pronunciant sunhodos 



138 



PROLEGOMENA CAPUT IT 



( l a syllaba clausa, 2* et 3* longae ) , logiqi ( l 1 et 2 a lon- 
gs), leksiqon (omncs longae), pro 2YN0A02 , LOriKH, 
3..EEIKON , in quibus singulis secunda vocalis est brevis. 
Inutile est advertere Syros nullam accentus Graeci ra- 
tionera habere , nee videtur aliquis inter eos de illo scrip- 
sisse , sed accentum in verbis Graecis juxta indolera 
suae lingure moderant. 

Quoad consonantes, e;e nullam praeseferuut diffi- 
cultatem. Notare tamen juvat nonnulla.Pro B, I\ A, Sy- 
ri ponunt respondentes litteras Syriacas idest bet' 1 , gamal, 
dalat' 1 et taw, cum ruccak h prolatas; pro K kof; pro X, 
kaf lene ( ruccnk' 1 ) nonnunquam kaf durum ( qus h s'\aj); 
pro II , pe durum sed cum puncto speciali ut indicarent 
illud non eundem omnino sonum habere ac pe durum 
Syrorum. Gamma autem ante aliud jamma.aut kappa, 
aut chi semper per nun redditur, quod confirmat pronun- 
ciationem reccntium Grascorum cul favet testimonium lin- 
guae Latinse contra eos qui contendunt banc litteram nul- 
lam pronunciationis rautationem subire ante pra'dictas lit- 
teras. Specialem etiam meretur mentionem littera GnecaP. 
Cum etenim Graci hanc litteram in initio vocis spiritu 
aspcro insigniunt, et quando duplex est, utroque spiritu, 
tenui et aspero,id Syri bene observarunt , idcoquc post 
res h litteram ho addebant , Jicentes, ex. gr. : J£#^\ 
PQMH, ^^ PHTQP , feo^Jd flAPPHSIA. Verum 
hoc he pronunciando et sanpe etiam scribendo negligitur. 
Dcniquc 8 per taw aspiratum (ruccak 1 ' ) ut diximus , T 
per t'et' 1 reddunt Syri. Has regulas adamussim observant 
Syri cum vocibus Gnncis, nunquam ab iis deviando. 

Hac ratione infinita, ut ita dicam, vocabula GrfflCB 
in linguam Syriacam introducta sunt, quorum plurima 
sunt nomina technica ut ajunt. alia ad res pro Syris 



DE V0CABUL1S EXOTICIS 



139 



novas pertinent. Verumtamen (quod singularissimum est) 
ita Syri in deliciis linguam Gnecam habuerunt , ut ab 
ea ipsas grammaticas particulas, conjunctiones, adverbia 
et similia mutuati sint, ut AE TAP, MHN, APA. lino 
ex vocibus Graecis ipsa verba formarunt Syri, ut ^ mjj 

KATHrOREIN, o^^mi orn&vii a K0SM02 (1). Uno 
verbo, vocabula Graeca multo plus abundant in Syriaca 
lingua quam in ipsa Latina lingua Graecse tam affini 
ac tam vicina. Denique nomina Syriaca Graecae originis 



modo formam originalem conservant, ut ^n^J?:* 

K '? n n = " f * irjoi 

YLH, 'jji (2) AHP. ..A .a u^ ' . ; modo formam Syria- 
cam accipiunt, dt ££*>) STOLE, |^ XQPA, t^j 

ASSAPION. 

Vocabula Graeca maxima abundant in ea linguae 
Syriaca3 dialecto quam litteralem nuncupavimus, et cu- 
jus grammaticam in hoc libro tradimus, eaque videntur, 
saltern maxima in parte , ad initia regni Seleucidarum 
qui Alexandro Magno in Syria finitimisque regionibus 
successerunt, ascendere. Ea enim copiosa quamquam cum 
quadam parcimonia videmus in versione Bibliorum 
Syriaca dicta Ps''itta quae nobis exhibet Testimonium de 
Syriacae linguae statu in P Chr. seculo. Item in cadem 
fere mensura plurima occurrunt vocabula Graeca ac 
idenditem Latina in inscriptionibus Palmyrenis quae.ut 
alibi diximus , a 1° ante Chr. seculo ad IV m extenduntur. 



(I) Nonnulll his aiidunt UBtf^O ( lamtavU ) quasi csscl a ]v A I .( )— . Scd 
perpcram, KALO- cnim el ejus derivala nunqunm laudis notloncm habucrosod 
pulchriludinis el omamenti tautum.E contra vox »rtl\ A nunquani ideam orna- 
monli aut pulchriludlnis habuit. 

(i) Secundum alnf acclptl pt''ali"am pro llama propter regulam quw in 
BrammaliOl 0. 118 expliralur. 






140 



PROLEGOMENA. CAPUT IV 



Horum tamen vocabuloruni exoticorum maxima pars 
sunt nomina officiorum publicorum. Item in dialecto 
Babylonica qua Targumim idest versiones N. Testamenti 
aliique libri apud Judaeos scripti sunt, summopere 
abundant vocabula Graeca. Hac autcm dialecto jam ut 
vernacula utebantur Judtei regnantibus Alexandri succes- 
soribus , atquc pro certo babemus vocabula Graeca in earn 
illis seculis intrasse independcntcr a lingua Syriaca 
incolarum Syriae, Mesopotamia}, etc. Sicut enim religione 
ab invicein separati erant.ita ct ceteris rebus publicis. 
Propterca in dialecto Aramaica Judaeorum nonnulla 
reperimus vocabula Graeca qua; in dialecto litterali non 

exstant, ut uJ.^ 2HMEI0N (1), ^Lj KYM02 ; et 
viceversa. Hujusmodi autcm vocabula in lingua Chaldai- 
ca quam Judaei loquebantur cum c captivitate reversi 
sunt idest scculo ante Cbr. VI esse non poterant, et 
revera libri Danielis et Ezras qui hac lingua scripti sunt, 
nullum Graecum vocabulum continent, quidquid conten- 
derint nonnulli in contrarium. 

Non desunt et in dialecto Mandaitarum vocabula 
Graeca, paucissima quidem at quae omnia cxistunt in 
dialecto litterali. Ex quo licet deducere argumentum 
quod haec Mandaitarum dialectus ante seculum I m Chr. 
in quo verba Graeca turmatim ut, ita dicam , linguam 
Syriacam inveniebantur pervasissc , jam formata et a 
ceteris dialectis Aramaicis separata erat. 

Vulgares dialccti nullum vestigium, ut supra in- 
nuimus , exhibent Gra>ci dementi. Nee mirum, cum 

ih (iwciiiiis in (lirtionarii) Hcbruico negnl banc vuci'in ("baldnicain Oni-mm 
originem habere proplereo qnod verbum Inl nii]<ii-jniii yefi> , nil , non potest essu a 

Gnaco — HMAINEIN in quo N non >•< radicate. Bed ctortartmum virain tagil 

Tehium V|f^ baud dlroclfl avorbo Gncco nssuuipluin esse soda ^i.» quod est 

Omeam 2HMEI0N. 



DE VOCABULIS EXOTICIS 



141 



oppidorum et montium incolae, ubi has dialecti vigebant, 
nullam aut fere nullam cum Graecis magnarum urbium 
habitatoribus consuetudinem habuerint; et aliunde verba 
Grseca quae in cultis dialectis recepta sunt, maxima in 
parte a litteratis originem habere debuerunt , quorum 
incepta a civitatum confinibus imo ab ipsis libris non 
solent egredi.Quae in Samaritana dialecto. quae certe in 
origine vulgaris erat, rarissima vocabula Graeca videntur, 
( si quidem ea revera Graeca sunt) sine duhio Samaritani, 
cum suam dialectum scribere coeperunt,a vicinis Judaeis 

Q 

ea discere debuerunt; ox quibus citare lubet solum . c^ .*% 
signum , nam quoad vocabulum t^o (sub) non est 
versimilc illud esse Graecum KATA ut opinatur Peter- 
mann. Quis cnim credere potest Samaritauos a Graecis 
acccpisse pai'ticulam grammaticalem cui babebant opti- 
mam respondentcm , relictis infinitis ceteris vocabulis 
ditissimac linguae Graecae ? Verbum autem jia a quo 
tiox* quod occurrit in Dan. Ill, 4, est certissime Aramai- 
cae originis, quamquam fortuito quamdam similitudinem 
habcat cum Gracco KHPYTTEIN , cum liujusmodi simi- 
litudo in aliis linguis ctiam cxistat ut Samscredamica , 
Persica, Gcrmanica, Anglica , Italica, ut bene advertit 
Gescnius in lexico Hebraico ; et ex alia parte radix aaa 
in omnibus Aramaicis dialectis exstat. 

Longissinium esset omnia vocabula Graeca in 
linguam Syriacam adscita cnumerarc ; satis sit recensere 
pnecipua qua; in diversis dialectis adoptata sunt, scili- 
cet litterali, Chaldaica et Mandaitica : Jfl&LfcJ (1) -TOLA , 

^o\TYn02,^iA^ TAEIS, ^o^a* nposariNO, 

itoaib KAIPOS , X&oJauto SHKQUA, &\a>l STYLH, 

(1) Iu Chaldaica et MuiiUtiHica tlialcclis scrihiiur '^\^"" m s'ade. 



142 



PROLEGOMENA CAPUT IV 









mutata I in n,)&& 1IEIS AI^^e^^rLQvvOKOMON, 
si/ AHR, jj\$£ MAPAFNA, i.'.Jft KAMIN02,jJUa£ 
KANAHLA ( vox Latina ) , ^c^J NOMOS , jfr^ai 
NAPKKSOS.^ii *AAArs, ^VoKENTPON.^ai 

n ANAOYPA,jioaJLa *IAOiiO*Ol' io^uJbSHMEION. 
Animadvertendum tamen est non omnia' haec nomina 
esse certe Graecss orignis; probabile enirn est nomina 
narcissus , caminus , columna , pandura , phalanx , 
css3 Syriacaa , vel saltern Persicse originis. 

Principio quidem vocabula Gneca quadam necessi- 
tate in linguam Syriacam ingressa sunt, quod demum 
equidem tolerabile erat. At postea crescentibus lingua 
Greece studiis quamquam Grsecorum dominium jam a 
seculis extinctum erat, ob incrementum ac extensionem 
litteraturiE Syriacae , coepit rectum criterium in litteris 
vitiari, et tunc nonnulli qui se ceteris eruditiores jacta- 
bant, elementa Graeca passim inter vocabula Syriaca 
inserebant non propter necessitatem sed ut linguam 
Syriacam sua mente ornarent , at revera ut earn defor- 
marent. Sed gratias Deo 0. M. quod borum sciolorum 
Humerus valde exiguus fuit , hicque detestabilis mos 
neque extensionem neque stabilitatem nactus cst.Nihilo- 
minus videmus lexicographos celebriores apud Syros, 
Bar-Ali et Bar-Bahlul Gratis vocibus sua lexica replc- 
visse ad eas interpretandas. 

Etiam Latina lingua tributum Syris pnestitit; ete- 
nim ex eo tempore quo Syria in provinciam Romanam, 
medio seculo 1° ante Chr. redacta est, multa vocabula 
Latina linguam Syriacam auxerunt. En pracipua : 
pftUfcd piscina , K \<&& palatium , J&.ixla candela, 
l$£a cella.fiio&iuacenturio, &6bjacarruca,)2&»a 



DK TOCABULIS BXOTICLS 



143 



flagellum, ,H'«ftV, &JB quxstionarius , tffa^Ljao4j*X spe- 
culator, faaoX uncia, H&ULUg seu .^;\ > tt 7 centenarius, 
JftOoL tabellarius , 2*L | denarius . 2$J6Al sudariuw, 
*xa\, talarium , %JaSfjB\ stabulum , ?ift*\N /<■.'/ ' n > 

H*3a\,i^ prsetorium. Ne pigeat notare Syros cum arrais 
Komanis subjecti essent , non omnia nomina Latina qu* 
militiam, imperium civile respiciunt, a lingua Latina 
assumpsisse, nam nomina militis Jiylft»\lt\ft*]j , WtiK- 
ttse Zj,^ j^i'S^ip; , cohortis tf^frlPJ , prxfecti provincial 
JjQttV of , legis JU&&OJ , senaforis jlLoAod , principis 
2*0332, provincial 2*3*5*001 , reipublicw X*\-?^0& tri" 
bunalis J^ojs , a Grfeca lingua assumpta sunt non a 
Latina, nimirum hrec nomina Grecca jam apud Syros 
vulgata crant indc a tempore regni Gra?ci Seleucidarum, 
cetera nomina Syriaca manserunt, " f .I^Viff imperator 
(rex), Uxac^t decrel urn, etc. Alia videntur vocabula 
(iraeca aut Latina in inscriptiouibus Syriacis Palmyra 
et in monumentis Rabbinorura qua? in lingua litterali 
bodiema ignota sunt, ut i-J-Sooa decurio , y Sf a 
BO Y LH, j&aaoua AHMO, etc. Denique in libris juris 
civilis Syriace conscriptis passim verba Latina occurrunt 
tcclinico sensu.ut sOJLS^l legalum , Sonata curator , 

23LftyfeUUjbj '■iii:uirip;i;ux. 

Atquc haic do mutuis qua; lingua Syriaca sumpsit 
a Grccca et Latina. Ab Hcbrccis autcm, quamquam ori- 
gine ct habitatione valdc proximia , nil assumpsit lingua 
Syriaca, execptis valdc paucis vocabulis Biblicis qute 
cum rcligionc Christiana apud omncs populos rccepta 
sunt, vjjpl Amen, cutA^oi Hallelujah, jMXoJLOsannai 



144 



PROLBGOMENA CAPUT IV 



; Deus , J6?Z Adonai ( Dominus ) , »i£i \ Omnipo- 
tens, tsoti? Sabaoth, $6>* Cherub, #*» Seraph , 
&f& (1) Pasc/ia. Ceterum Aramaica lingua ex quo ad 
Judseos transiit, Hebraicis vocabulis repleta est, utinnui- 
mus, tamen apud ipsos tantum. 

Arabica lingua quae recentibus temporibus dissitis- 
simas et maxime extraneas linguas locupletavit , nil 
lingua* Syriacae tam affini et tarn vicinse proestitit prater 
duo aut tria nomina ab historiographis usurpata, ut 

_ V a 

hi*3^ perturbatio civilis , )U*| ^ princeps Ara- 
bum, )'^)o s.j, visirus ; Barhebrreus quoque in operibus 
suis philosophicis adhibuit vocem Arabicam >e»o ad 
significandam facultatera aniraalem qua? vulgo instinctus 
dicitur. In multis etiam codicibus Syriacis occurrit vox 
Arabica &* exemplar sed male expressa , scribitur enim 
lL*J, cum analogia philologica exigat ut dicatur 
• i { et sic est in dialecto Chaldaico Rabbinorum, 

ex quo evidens est radicem ^mJ esse etiam Aramai- 
cam, non autcm Arabicam tantum, perditam tamen esse 
a Syr . litt . et conservatam in Chaldaismo . Barhebraeus 
adhibuit etiam in suis scriptis vocem Arabicam \w)txa 
is*** sextum. 

Hactenus de vocabulis cxoticis quae in linguam Sy- 
riacam recepta fuere. Age nunc de vocibus quas ha?c lin- 
gua aliis Unguis mutuurn dedit. Atque ut a nobilissima 
lingua Grfpca incipiamus , non pauca ex lingua Syria- 
ca Graeci nomina sumpserunt, quorum prrecipua sunt 



(I) Hel.raice est cum scmcalh non a'ide. In hoc igllur nomine ilcviiirunl 
Syrl a consuela diligcntia in flgurandis accurallssimc per lilleras Syriacas exoticls 
vocibus juxta cerlas el invariabiles normas. 



DE V0C1BU3 SYRIAC13 AD ALIAS L1NGUAS TKANSLATIS 145 



nomina re rum quae ex Syrorum regionibus aut finitimis 
ortum habuero , ut ALOHuaAjL' LIBANOS ifiUoaS , 
SffiPjlJjfc.BYSSOj j£oa,' XALIS i^a, MAPrAPIT 
JfiU^&Jb . ZIZAN ^^, , BPA0Y Z^oaua , NA<t>0A 
? ^Ai , NAPA ^aii , vAni-EIP ; \Av> , BHPYLL 
*J&& . YAKIN6 Z-asaa: , SANAAPAKA J^iilB , 
SMAPArA ^a\3^> ,'kaMHL J-ikio^, ELE* xiL^ , 
2H2AM;**0*,.0PYZ #©*, XITQN ^,2INAQN 
;tioijb , KANNA l±m , KANNAB JLalfci . YSSQDOS 
&,' , MAA0A ^p , MYPON rfaio , BALSAM ^ou»a 
POA jL.3 36 , XALBANH pal&aimm JKjwJalg , KYMIN 
$0*4, KYHPOS tfSaa - NITPON jfcg , KINNAM 
J aj ^a . SIKAMIN ;LJ>aiax , KLQBok ,7 >fA o . 
POM.I.AIA jL^topS . EI<I, °- %&* ■ KfFAAM jJkii , 
2KEP ;_£** . MNA ;u*> , MANNA X-iu* ■ KINYPA 

$ja , IIAPAAU- ;to*a5i • 

Sed maximam portioncm vocabulorum qua? lingua 
Syriaca extrancis Unguis distribuit, sortita est Arabica. 
HflBC Sjriaca vocabula in Arabicain linguam insita,prtc- 
cipue de rebus tlieologicis aut ccclesiasticis vcrsantur , 
cum Arabes Syrorum opera, sicut ceteras cultural chilis 
institutiones, ita ct rcligioncm Christianam acquisivcrint. 
Syriaca autem vocabula Arabes non a dialecto quam 
littcralem sou classicam nominamus mutuati sunt, sed 
a PaliP.stinensi qua; Ghaldaica dicitur.Deniquc obscrvan- 
dum est Arabes fere omnia vocabula Syriaca , ad analo- 
giam BU8B lingua: rcduxissc, undo videmus s''in mutatum 
in tin et viccversa ,litteram quicsccntem accipere vocalcm 
brovein, zqafam semper per A longum expressam, etc. 

16 



146 



PROLEGOMENA. CAPUT VI 



Accipe nunc principalia vocabula Arabics Syriacas origi- 
nis ordine alphabetico Arabum disposita (1) : JJ~>! jAaS^fl>2 
Latin, stabulum, iU»-\ JjoJUdX columna , >V-\ XZ+titJDX 
statera , ojJ ^*ip2 amen, \?\ Xsjt pater spiritualis , <J,\ 
&Op2 L. uncia, *>J jida* Gr. icon, ±>&\ l&<&3 rogatio 
publica, Ws ffco*& palatium, 1J; }■*■»*&& discipulus, 
^^r^ia*3^ vas urinse medico exhibendx, s^^ft^ifc (2) 
pomitentia religiosa , tf JjJO»$ meridies , sj,^ #o6J 
Lex Mosaica, c^lL ^fea\ colonia. captiva , £?/& 
Zfeoaai^ poiesfas diuina , ^ tfoj^ Gehenna , ^\-~ 
2£ox£ tabei-na, j*. X%X» ( in dialecto Chaldaica Rabbiuo- 
rum ) doctor Judseorum , #* &? judicium divinum , 
>o J&A denarium , j& 2&g castellum , >j *a3p> Gr. 
rona?«ion , jA. j &ip> celebratio , jjX* J&WD utcarius 
ecctesiasficus , &\** &30fc ojoria ( Deo tribuenda ) , >- 
?a&jb codex , ^- &Ax ylpostoiws , o^ i»*S*0* ]ja?-a- 
nymphus , ^U **£i diaconus , Uj* *V?V & J ( Lat. 
strata. ) via , ^U *$&£. oratio religiosa , *>«. i^o*^ 
zmpoalura, tf>Jao^ bea£i£udo(in formula congratu- 

(i) Pcrito liquet raulla ex nomiuibus Syriacis hie prolalis esse (|uidem origino 
(ira-ca out eliam Lnlina, scd hoc non impedit quoniitius ipsorum cognilionem e 
usum Arabes Syris debuerint , ct quidcra Syris Pataslineusibus non Syris Meso- 
potamia? aut Orioutis ut palel ex ipsorum nominum forma. 

(5) Verbum ais revcrsus est esl Serailicum , habens in originc .i. ; arable c 
Miimdicitur ^hebralccaulcm ax cum s''ii; juxta regulanT; sed cum agi ( ur do 
conversion ad Doum Arabes adliibeal formam Syriacam ^l; cum £h 



I)E VOCIBL'S SYRIACIS AD ALIAS LINGL'AS TRAN.3LATI3 147 



lationis ) j> fi&\ mons , ^> £*$* susceptor in bap - 
tismo , i\t X6ioS, baplisma . ^v ZQx*:>:>£i paradisus , 
jlj XJatso& Gr. pandocion , ^\ji iiao-a sacrificium 
-missse , cAv» 2*530*3 oblallo religiosa , u-^>> <Uft A p & a 
( chaldaice JfrJt^Titi ) charta , k-j JtLftJ^ ccsta. u-i i 
fe.th presbyter, j* Vi\roh ( chaldaice jS'^Ja ) Lai. 
castrum . t^ 2&-^*? Lai cef/a, pd booua persona in 
divinis, l\a jL $SO&M resurrectio mortuorum , j ;j O>6*a 
preedicator , ^iTlJoia sacerdos , ,jffti$Qm quaternio 
Ubri , £^&3o& ceila, i-i-OSocoO ( ita in Chaldaica 
dialccto , scd XtitX&A in Syriasmo hodierno ) , ijflMfa 
Gr. chora, <**#$ X£oo$X divinitas , JL u.5kio Dominu* 
( est titulus honoris ) , J» A'^oio sera, jjga jlaoaojab 
psalmus , ^JL jLtfa— a^ib regnum ( spirituale ) , L. 
W*f*j (1) portus , &j~\i X&6MX humanitas Christi , 
j>l. Jio^J eustos , ^;V. Jxofiu no/a , y^.\s Jfeo&J Gr. 
?iomo«s , ^1/ji iii^ifti lucerna , fc»\tf ^«*i f/uies mortui . 



(Ii Hse vox Ont'Cii csl LIMIIN. Kamcum Syri in suam lingunm rerc- 
perlQt, rornmm Syriacam i|>si dialcrunt dio-iiles tmrnii; Aralies atilura earn a Syria 
acciplando, dixflrunt principio (mina ; postM Imagined littaram I mm articuiam 
dixerunl nhnina ; ctsic c lilli-ris radicaliluis I cecidil. Mem BVOOll nomini Alcxan- 
Uriic, quod priOCfplo Arabos promuieialianl Alixc&ndarlja , nunc autuni alijecla ul 
oh capoBitameaunn dicunl Itetandarlja. Bodem modo Arabaa pro adamns dlxerunl 
almas , dcindc cunsidorniilcs a/ ul nrliculiim dixerunl max. Contrarium feconmt 
Buropeoi , Itali , Krunci et pra\serliin llispani nun noiniuibus Arabicis que adop- 
lavorunl ,cum enim M Nomina urliculo ul oruata acrcperial , liunc nrticulum ul 
parlora intogrnnlem rndicis considerarunt ila ul cum volunthn>c noininn determi- 
nate , artictilum sua- linguae Oil addanl. Hujiismodi noniiua inniiincra sunt in lin- 

gua llispanica, juval duo aut Iria cilnro: algvbn jU\ , it/coca Cd) , ulgarad.i, 





148 



PROLEGOMENA. CAPUT VI 









Horum nominum multa nonnisi Christianis nota sunt. 
Inutile est nomina pure Graeca recensere , ut Jjfl 

oA\joj evangelium, ux-\ fitoti/D-M episcopus , ctjk* 



•* 



metropolita, Ua~ 



•j~y 



Eucharis - 

Ua, , $jy. ^otiXD^Jioa* chorepiscopus. Nominibus mere 
Syriacis addc nomina mensium anni , ut o^Vs «^*a De- 
cember et Ja.nud.rlus , \*X Februarius, etc. ; item in- 
numera nomina herbarum et medicinarum. Denique ob- 
servandum est ubi Syriasmus classicus quern scilicet 
litteralem nuncupavimus , a dialecto Chaldaica differt in 
iis vocabulis quse e lingua Syriaca in Arabicam transie- 
runt, Arabicam cum Chaldaica concordare, non cum lit— 
terali.ad ejusque instar ea vocabula efferre, ob causam 
quam mox retulimus , ut <-■£ ecclesia , j* palatium , 
u-Uv* charta , p* gehanna , Uj$ icon , j^» diversorium , 
in quibus convenit dialcctus Chaldaica seu Palaestincnsis 
quae dicit X$xJ* cum jod\ Ja^Jb , Ja»^& » W>^' 

?*Olftti* , £o2oftiS , quemadmodum vidimus antea dialec- 
tum Chaldaicam convcnire cum Arabica lingua in voca- 
bulis aut formis grammaticis mere Semiticis in quibus 
dialectus litteralis ab Arabica differt, ut fao) .j tempus, 
Itjxjltjk iLL catena, cum in litterali dialecto dicatur 

%XSf et J$&OeX«Hoc cvidentcr indicat Arabcs verba Sy- 
riaca recepisse" non a Syris Mesopotamia? scd Syrise vel 
Palrestinse ipsis vicinarum cum adhuc lingua Syriaca 
in his rcgionibus vernacula crat (1). Unde factum est 

(I) Piilclierrima nc jucundisslma est proreclo nova sciontia pliilologica 
dicta llnguistica compnrata duminodo cum moderalione in M proccdalur ; scd ex 
quo ejus ponlillcos ipsa ubuli incipiunt , intolorabilis cvadil el croilitum snuin 
aniitlll. Inter hos ahusus censenda est cupido qua) cujusdam scliola; orienlalislu- 
rum auiraos hodio iuvasit novas quotidio doctrinas in mundum invcliendi. Quid 
•uim dlceudum do tallbua docloribus qui iu omnl pagina, ut ita dicam, lexici 



DE VOCIBUS SYRIACI8 AD ALIAS LINGUAS TBANSLATIS 149 



quod ex. gr. Arabes Ecclesix w^nomen non a )2»A quod 

est dialecti classics , sed a }A *3r\ quod est proprium 
dialecti Chaldaicae seu Palaestinensis acceperint ; item no- 
men Calami >' non a lingua litterali in qua hocnomen GraB- 

' 9 9 

cum non extat, sed a Paloestinensi idanVAn. Sed pro- 
babilius est Arabes hajc noraina non a Palaestinen- 
sibus accepisse, sed a Syris Syrias cum quibus multo 
frequentius erat Arabum commercium, et qui ut alibi 
diximus, simillimam habebant idiomati Paleestinensi 
Aramaico diaiectum Syriacam. 

Denique recolantur ea quae antea diximus de nume- 
rosissirais vocabulis quae ex lingua Syriaca in dialectos 
Pcrsicas ab antiquissimis temporibus transierunt , prae- 
sertim in Pehlevicam , qua3 multo plures Syriacas voces 
continet quam Syriaca Grajcas.nam in ea passim occur- 
runt vocabula Syriaca omnino non nccessaria , ut f rater, 
pater, filius, terra, etc. Videntur Persae vel ab antiquis 
temporibus coeco amore erga exteras linguas ardentes 
semper fuisse ; quod enim Persae Mahomedani hodierni 
cum Arabica lingua faciunt, sine mensura et limite ejus 
vocabula in suam linguam introducendo , idem faciebant 
veteres Persae Zoroastrici cum Syriaca. 

Quoad linguam Hebraicam jam diximus antea 
quantam lingua Syriaca in earn habuerit auctoritatem 



Arabici non vident nisi vocabula origino Syriaca aul quornodocuraquo exotica? 
Nam apud bos oriontalislas j^ (crmenium tJ r- vinum , 0^:J ^lica, £jl laoiifa , 
r« ijptfUtUi Cftfj miscricor8 , f\i. annulvs . 0$ ftcits , ^lipolatium, A»i 
cxinentum , cl mulla alia , non sunt pura Arabica noraina, sod ox Syris sumpla !! 
Vid. Claris, orioulalistani Rumanum Guidi , Dolla Bede priraitiva dc' Scmitl pas- 
sim , ui Osservazluui sullo Gullurall ; clc. Cum hujusraodi usscrla nullo areumen- 
10 fulclantur . millnm merenlur refill itiOIWIB. 



150 



PROLEGOMENA CANJT VII 



antiquis temporibus, ut vocabula Syriaca et puri Syrias- 
mi, ut dicunt, in scriptia auctorum Hebraorum optima; 
note , quales sunt scriptorcs Vctcris Testament! , non ra- 
re inveniantur. 



CAPUT VII 

COMPENDIARIX LINCKLB SYRIAC.E EJUSQUK 
I.ITTKRATUR.E IIISTORIA. 

Ex Us Q^Uffl pracedentibus capitibus disseruimus , 
edUigitOf linguam Syriacam seu Aramaicam multo ante 
.seculum XX'" ante Christum diffusam fuisse in tote 
Asia Occideutali , exceptis partibus meridionalibus versus 
Occidentem , videlicet Pala-stina ct Arabia. In Pakestina 
r,uoquc jaminde a seculo ante Cli. VHP linguam Syria- 
cam plantatam fuisse apud Samaria; populum cujus ma- 
xima pars c regionibus Oricntalibus idest ex Babylomca 
finitimisque terris jussu regum Assyria; illuc migraverat. 
Deniquc totam fere Palajstinam seculo VI lingua Syria- 
ca occupatam fuisse cum tota regio sub jugum Chaldav 
orum cecidit et ab eorum coloniis occupata fuit, Judu-i 
autem postquam in Babylonido dimidium seculum tran- 
segcrant sub captivitatc, denique jussu Cyri regis Baby- 
lonis banc captivitatem reliquerunt et in patriam rcversi 
sunt, loqucntcs linguam terra* captivitatis smffi (I)- 

Seculo igitur VI" ante Ch. in toto immenso terra- 
rum tractu qui hodic vastissimum imperium Otbomano- 
rum Asiaticum format, exceptis Asia Minori, Arme nia et 

(1) Hnuc vttriiaiem liisiork-am u quibusdtun raconUarlbui OrlenUuiffltt 

novitalum amaloribus iropugnatam aut eaUeii lu dubium rcvocalam , jam sails 
• npfrqiiP B»p. I 'Uirn»n«lravimn« 



Arabia , quique comprehendebat etiam partem terrarum 
quae dominio Persarum hodie subjectae sunt, in omnibus, 
iaquam , his vastissimis regionibus lingua Syriaca erat 
vernacula , at certe cum varietatibus seu variis dialectis, 
quarum pracipua , prsedominans et classica erat ilia 
quam Babylonicaj nomine insignimus quaeque Chaldaicae 
nomine cognoscitur, quippe quae apud Judaeos , apud 
incolas Babyloniae , Assyriae finitimarumque regionum 
habitatores et forsitan in tota Syria , saltern Occidental!, 
vigebat et exculta erat. Utrum autem inter varietates 
tunc existentes lingua; Syriaca esset una qua? similitu- 
diuem haberet cum dialecto quam Syriacam litteralem 
nppellant , id nescimus , sed non ridetur probabile , quia 
quasi certum nobis est dialectum banc ex dialecto Baby- 
lonica progressu temporis natam esse. Diversitatem autem 
dialectorum fere adamnssim sequebatnr diversitas alpha- 
beti seu scriptural ut capite III fuse expositum est. Usque 
ad illain iBtatem lingua Syriaca ab exotica mixtura pura 
remanserat, exceptis nonnullis vocabulis Persicis quae in 
partibus Orientalibus potissimum adbibebantur . Quod 
autem dialcctus quam Babylonicam dicimus , classica et 
lateralis illis temporibus fuerit , ex eo certum fit quod 
Judaeorum adolescentes hanc linguam quam postea in 
Judaeam attulerunt, scholis et quidem regalibus, et non 
ex ore vulgi didiccrint (vid. Dan. 1,4). Denique cum ilia 
a'tate Babylonia erat metropolis potentissimi et vastissimi 
imperii qui omnes populos Syriace loqucntes complectc- 
lmtur, necessarium erat ut ejus lingua omnibus populis 
sibi subjectis esset lex et norma. 

Ita plus minus se res habuere usque ad exitum 
seculilVantc Christ, in quo dominatio Graecorum.Alexan- 
dri Magni successorum , omnes fere populos Syros com- 



152 



PROLEGOMENA CAPUT VII 



plexa est, et cum populis lingua etiam ingcnti numero 
vocabulorum Gnccoruni pervasa est . 

Tandem lucescente magno seculo fundationis Chris- 
tianismi , qua?, et hoc etiam memorandum est, in regio- 
uibus populorum Syriaca lingua loquentium locum 
habuit , tune res nova magni mornenti quoad Syriacam 
litteraturam visa est, nempe linguam Babylonicam qua? 
pr&teritis seculis, ut nuper vidimus, pra?dominans erat et 
classica maximamque partem populorum Syrorum com- 
plectebatur.ex quasi improvisu de mundo evanescere et lo- 
cum cedcre dialecto hodic vulgatie qua? litteralis dicitur, 
seu quod accuratius est, in hanc novam dialectum ubi- 
cumque transformari, pra'tcr Babyloniam et Palaistinam 
et partem Syrian Occidentalcm , in quibus ilia antiqua 
dialectus fere semper eadem mansit. 

Hoc quidem alterum certissimum est primo ex eo 
quod omnes libri Aramaici illo et posterioribus seculis 
apud Judajos et in Palaestina conscripti, hanc linguam 
portant. Sccundo ex Aramaicis vocibus qua? in Novi 
Tcstamenti ( in quo narrantur gesta qua 1 , in Pahestina 
potissimum locum habuere ) tcxtu Grrcco occurrunt litte- 
ris Grrecis ; etenim has voces juxta dialectum pra'dictam 
leguntur , non juxta dialectum dictam littcralem , ut pa- 
tet ex sequcnti tabella in qua omnes voces Aramaica 1 . 
in N. Test. Gru'cis litteris occurrentes litteris Latinis et 
Syriacis cxpressai sunt, adjecta cuique voci ejus rcspon- 
dente in Syriasmo litterali utrisquc litteris ut supra. 

I-Matth. 27, 4G :«/•;//. rli , lima H*nbaqlfini » 
uJ^SfcPJc Z^oA uAj vAl (1). At juxta litt. « /•,'/, el, Imimu 



(I) Cum lingua Syria™ IHtaralis dod bobeatsigna ml vocoIm bravea i mti— 
e&ndu utpots qua oh bod habe&l . coacti ninni in liia vocfbua Chnldalcla 

Uaascrilmndis persigna voculium rlausaruin vacate! brevet 'link-rti CliaMaica: 
ten Daln'onica' (Ufcribm'. 



s*abaqtan » *i&&a* J&&& »&J ^? 4 

II - Marc. 15, 34: « Elohi , elohi, etc. » yoio— ij 
waioA; • At litt. « AlahyUlah, etc. » &£j £offy 

III - Marc. 5 , 41 : « Valit h a qumi » u^oota JfisAij,' 
At litt. « T'/ii h a gum » S^oftti i^i^.Similis est locus 
Act. 9,36 ubi « lWl» *&?&' At liu - * Ws> 

IV - Marc 7, 34 : « Effal h ah h » \J&% • At litt . 

« El''pal h h h » wfis^M* 

V - Act. 1 , 19 : « II''aqeldama » ^oa o±u • At litt. 

« W'qeldma » l£a \fcu • 

■ " • 

VI - I Cor. 16, 22: « M&r&n af*a » 2&J ^&o» At 

litt . « Maran ef'f'a » J& Jfto • 

VII - Marc. 14 , 36 ; Rom. 8, 15 ; Galat. 4 , 6 vox pa- 
ter est «A66a> %&, cum iu litt. dicitur « Ata » *4?' 

VIII - Marc. 3, 17: « Benaireg h cs h » feA$ £-f3 • 

At litt . « Bnair x cm » .a&i £A3 • 

Hi sunt notabiliores N. Testament! loci in quibus 
phrases aut voces Aramaic:rlitteris Graecis allegata' sunt, 
et qua-, omnes in textu originali juxta dialcctum Babvlo- 
nicam dictam Chaldaicam citato sunt, non juxta hodier- 
nam linfruam Syriacam. 

Est igitur ccrtum linguam Syriacam Chrisli ii'tatc 
eadein ratione sc habuissc in Palii-stina ac ea fucrat 
tempore quo Juda-i ex captivitate Babylonica reversi sunt. 
Non tamen sine aliqua varictatc. Nam in Galilffia dialec- 
tus erat aliquantuluin divcrsa a dialectu Judffiffl , teste 
N. Testamento. Vid. Matth. 36, 71 ct 73; Marc, 11. 70. Idem 



154 



PROLEGOMENA CAPUT VII 






testantur Rabbini in Talmudo. Imo Syriaca dialectus 
Galilaeaj ita corrupta crat ut littene gutturales omnes ut 
alaf pronunciarentur ad instar Mandaitarum Babylonia?, 
testibus Rabbinis pnrdictis. Ceterum hi Rabbini nonnisi 
eonvcntionis oausa dialcctum Assyria ct Babylonia? a 
dialecto Pakostinsc distinguunt, illam vocantes Aramaicara 
banc Syriacam.-Dc Mandaitis Babyl. jam satis supra. 

Nunc ad primum asscrtum veniamus idest prater 
Jud;eos ct Mandaitas (cum Syria) Occid. iucolis) linguam 
Syriacam excultam, classicam scu ut vulgo dicitur 
officialem seculo 1° Christi fuisse ubicumque etiam in 
Babylonia ecterisque Oricntalibus rcgionibus earn quam 
nomine litt. distinximus. Omnia documenta id probant. 
Sufticit prffi omnibus insigne testimonium versionis 
Syriacip. Bibliorum qua; Ps h itta dicitur qua; creditur non 
post finem seculi 1' aut saltern initiuni II' factani fuisse 
qujcquo lingua litterali pura ac simplici couscripta est. 
Profecto historia non memorat in qua regione ha;c 
cclebcrrima versio facta fuerit; sed a veritate non alieni 
erimus si cam in Mesopotamia factam fuisse dicimus(l). 
Et quod attinet ad Babyloniam ceterasque Orientales 
regiones,non est prsetereundum primos quos novimus 
Syriaca; lingua; de qua loquimur , sub Christianisnio 
scriptores, ex illis regionibus qua? ilia astate impcrio 
Persarum subjecta; crant ortos esse , nempe Maram 
Serapionis ( 1° sec. ), Tatianum Assyrium (11° sec. ), Mani 
ha>reticum famosum ( IIP sec. ),Simconem Barsabba*ae , 
Miletcin Susianum, Apbraatcm Persam( omnes initio 
sec. IV), etc. Aliud testimonium etiam habemu.s in 
dialecto ipsa Mandaitarum qua; sine dubio seculo P jam 



ill Hoc poronliqun varsio Qupei Mausili f.UossuuO, iu Mesopotamia, apud 
rclislo?os S. Dominici lypis Iradlla est. 



COMPBNDURU LINGUA SYRUC.fi 



155 



formata erat.quspque quamquam vulgaris videatur esse, 
atque fere purum Chaldaismum prascferat tamen in 
nonnullis grammaticis punctis dialeetum littcralem de 
qua aginius sequitur. 

Sed quando lmjusmodi Babylonicaj dialccti trans- 
formatio in earn quae littcralis dicitur, definitive facta 
est? Ubi increpit? Qua3 civitas ut puri hujus sermonis 
norma babcbatur ilia prima jetate? Ha-c omnia nobis 
omnino ignota sunt. Unum tantum scimus banc dialee- 
tum ab ilia state consideratam semper fuisse ut linguam 
classicam in toto Oriente excepta PalfiBStina ut diximus, 
eamque simpliciter Syriacam seu Aramaicam vocari 
ccepisse. Imo ad ipsos Judfcos causa qua? pnedictam 
transformationem in lingua Syriaca produxit, pedetentim 
pervenit; videmns cnim linguam Aramaicam qua Judre- 
orum libri a seculo 1° Cbristi et deinccps compositi sunt, 
quamquam in substantia sit ilia quam Chaldaicam dici- 
muB, color em tamen non levcm clialecti bujus litteralis 
praiseferrc. Targum Provcrbiorum, quod sec. Ill postChr. 
claboratum esse creditor, principalcm in bac re babet 
locum. Pcrpcram autcm nonnulli asserucrunt dialeetum 
littcralem de qua agimus , nonnisi apud Cbristianos olim 
usitatam fuissc ; Etbnici enim etiam hac lingua scribc- 
bant ; bac lingua USUS est T"abit ibn Qurra famosus 
paganus ex urbc Harran in conscribendis suis operibus 
qua Barhebwus refert sc legisse. Alii noscuntirr scrip- 
tores Syri pagani buic posteriores vel antcriorcs , quorum 
nomina vide apnd Assem.De Syria Mmophiaitta pag. 
204. Inter lihros Syriacos non Cbristianos dialecto nostra 
litterali seriptos memorandus est imprimis celeberrimus 
liber de Agricultural Nabatam, cujus auctor Qutami est 
incertc Ktatis (forsitau ante Christianismi apparitioncm), 



156 



PROLEGOMENA CAPUT VII 



cujusquc Syriacus tcxtus deperditus est, cujus tamen 
supervixit Arabica versio facta a Ibn Wah h s h iya Chaldaco 
anno 904 ffirffi Christ. ( Vid. Rcnan Hist, des Lang . Se- 
mit. pag. 244 ). Errarunt igitur qui autumarunt dialec- 
tum Svriacam dictam litteralem esse originc prototypum 
linguae Aramaics, eamque in Mesopotamia ortum habuis- 
se, atque inde per Christianismum in ceteras regiones 
propagatam fuisse. Denique insigne argumentum nobis 
exhibet ipsa lingua litteralis earn dialecto Chaldaica3 
posteriorem esse atque ex ipsa natam fuisse, hoc autem 
argumentum consistit in vocibus Syriacis compositis 
quarum ratio perdita est in lingua Syriaca litterali , 
cxtat tamen in Chald. , ut v. g. «? in tA*? etc. ; caf in 

Xia+l, kaof ; *£ in ^ **«» ; ^ in tyfrki *??? in 

tesa^ia ; etc. 

Hujua lingua? Syriacffi quaihodio Syria Christianis 
sola est litteralis, aggrcssi sumus regulas grammatica- 
les in hoc libro trade re, utpote qua? inde a 1° Chr. secu- 
lo eadem omnino mansit usque ad hunc diem sine ulla 
inutationc. 

Vicissitudincs an tern hujus lingua; ex quo classica 
evasit quamquam paueffi, baud prorsus nobis ignotaj sunt 
secus ac in prieccdentibus a'tatibus (1). 

Etenim etsi paucissima ex 1° II" ct III" Christi 
seculis monumenta Syriaca ad nos pcrvencrint, tamen 
seculum IV" apcrit nobis a-tatcm aurcam litteratur;c 
Syriacs; in ca enini ex divcrsis scholis Syriacis Mesopo- 
tamia ct rcgionum Oricntalium, potissimum Babylonica-. 
quarum celobriores crant Scleuciai qiuc locum tcnuit 

(I) Inlor oriciilalislas reccnliiirt's xuiniiwirinni liisluriam MttttttUNB Syriacm 
optlme iracluvil Ammcaiius A. L. Krolliiiigliam iu opusculo cui liiulum fecit 
. IIislori--al Bfeetcb of Syria.- litterntaro . 



destructaj Babylonis, Edessaj in Mesopotamia, dein Nisi- 
bi itidem in Mesopotamia, aliquando in utraque, ingens 
Humerus litteiatorum disciplinis sacris et profanis ms- 
tructi prodierunt. Harum acholarum celebritas fere ut fa- 
mosissimae quondam scholia Alexandria?, ad rcraotissi- 
raas regiones volavit, ita ut Roma ipsa quodammodo eis 
invideret (l).In his, inquam.aliisquc semper Mesopotamia', 
aut Assyria} vel Babylonicrc scbolis fovmabantur juvenes 
Syri, ex quibus postca cmicuerunt prgestantissimi doc- 
tissimique scriptores qui lingua? Syriacae culturam et 
cxpolitionem ad apicem pcrduxerc , ita quidem ut omnes 
qui post eos sequcntibus a?tatibus venere , eorum vestigia 
quidem sequi debucrint , sed admodum pauci fucrint qui 
eorum fastigium assequi potuerint. Horum celebriorcs 
sunt Bardesancs (Bardaisau), Aphraates Persa, Ej>hr®m 
Edesscnus ( ccleberrimus omnium scriptorum Syrorum 
omnium aetatum ), Balajus, Cyrillona, Maruthas Maifa- 
ractensis (2) , Isaac Antiocbenus , Narsetcs ( Narsai ) , 
Philoxenus Mabugensis , Rabulas Edessenus, Jacobus Sa- 
rugensis et alii.HiCC aurea ffitaa litteraturffl Syriaca) us- 
que ad VIII vel etiam ad IX seculum perduravit, et tunc 
sensim declinare coepit usque ad seculum XIII in quo 
prodiit vcrum portentum littcraturic Syriacai.Barhcbraus, 
inquam, vulgo Abulfarag 1 Mapbrianus Jacobita ,pcr quern 
sol litterarum Syriacarum jamdudum fere eclipsim pas- 
su3 totum suum splcndorem rcnascens cmisit et quo 
extiucto usque ad bunc diem miserandum in modum 

occidit . 

Nunc quid prscteritis seculis factum sit ad linguam 

(I) Vide Aascm. Do Syrls Nestorianls pag. 927. 

f>) IlluslriBslmua Assomanus in sua Bilil. Orient, pprperam ininc Marulliam 
Maifaraclcnsom qui orlluxloxus oral , cum allcro M.ir utha Tautens! qui monopl.y- 
sila cral , confudii, cum Inlet ulrumque gpauum iutcgri scculi luterccdnt. 



158 



PROLEGOMENA. CAl'L'T VII 






Syriacam expoliendam certisque regulis stabiliendam , 
breviter sermone perstringamus. - Profecto in ipsa sta- 
te aurca <lc qua supra , nescimus elucubrationes pbilolo- 
gicas editas fuisse apud Syros, ( quod non satis miran- 
dum ) videlicet libros grammaticos aut lexica; tirones 
in lingua; Syriaca) disciplinis orali traditione et assidua 
librorum classicorum tractationc instruebantur ut Roma; 
ct Athenis olim fiebat. Primus , quern bistoria rcfert opus 
grammaticum conscribere suscepisse apud Syros , est 
Josepbus Ahwazita cognomcnto IV'azzaja (&jui), qni 
prima seculi VI medietatc apud Syros Orientales sou 
potius apud Nestorianos, (nam inccrtum est in ilia rotate 
cxtitissc distinctionem littcrariam inter Nestorianos ct 
Jacobitas),claruit in scbola Edessena ubi magisterio 
perfunctus est. Post plus quam seculum integrum studiis 
pbilologicis lingua 1 Syriacae innotuit apud Jacobitas 
illustris Jacobus Edcssenus , idest episcopus Edessa; , cu- 
jus scripta omnigcnro doctrine et prmsertim qua*, ad lit- 
teraturam Syriacam spectant, sunt magni pretii,et per 
multa secula ut sola norma habita sunt ab utraque scbola, 
Orientalium scilicet et Occidentalium. Obiit anno 708. 
Plures post hos duos viros turn inter Orientales turn inter 
Occidcntales dc re grammatica tractanda operam nava- 
runt, et inter Orientales quidcm commemorandi sunt 
Is h o -Dnah sec. VIII, Ilunain mcdicus sec. IX, Elias V 
patriarcba dictus Tirliancnsis qui innotuit initio sec. XI, 
Elias Bar-S h ini episcopus Nisibenus sec. XI, David Bar 
Paulos cuius a-tas incerta est, Joannes Bar-Zubi sec. XIII 
qui quotquot ipsum prn-ccsserunt supcravit,quique do 
regulis grammatica: diffuse et distincte cgit, quum om- 
ncs tractatus grammatici ante ilium compositi nonnisi 
aliquas ct quidcm paucas quseatiouea complecterentur, 



Inter Occidentales vero celeberrimus fuit sec. XIII ine- 
UQte Jacobus Bart'ellensis notus sub nomine Severi, qui 
scripsit breves tractatatus de nonnullis quncstionibus qua; 

grammaticam spectant. 

Me autem qui omnes quotquot ante vol post ip- 
sum floruerunt, grammaticos Syros longe supcravit , est 
Gregorius Barhebraeus cognomento Abulfarag' celeberri- 
mus Mafrianus Jacobitarum, qui claruit scculo docimo 
tertio. Hie diversas elucubrationcs de rebus grammaticis 
scripsit, quarutn prtecipucC sunt : grammatica brevior 
rytbmica cui titulum fecit ) AA , vv% ( limen ) et altera 
fusior soluta oratione coraposita cui nomen dedit j Jjq, 
[splendores ); quae duze grammatical sunt praecipua 
auctoritatis documenta iu re grammaticali nostris tem- 
poribus, quippe in quibus nullam fere qmestionem gram- 
maticam spectantem auctor praeteriit , ct ex quibus 
perspicuum fit quam optime liuguam Syriacam calleret 
ac in ejus litteris vcrsatissimus esset. Barhebraeus tamen 
quamvis summam meretur laudem , censurandus merito 
est aliquali ratione co quod ( ut fere omnes qui cum 
prfficesserunt ) in exponendis grammatical praiceptis me- 
thodum logicam nou secutus sit neque semper attigcrit 
fundamentum pliilologicum cui ilia innituntur, et proin- 
de nesciverit principia gencralia rcgularum grammatica- 
rum deducerc ; praiterca quamvis doctrinoe copia incom- 
parabilis vere fuerit,non habebat tamen plenain cogui- 
tionem status primitivi linguae Syriaca; antequam ad 
formam quam ipse vidit.pervcnerit (1). 

(I| Mirum sanu est liciiiiucm ox grammaticis Syris geutililms grammatical!! 
Syriacam respexisscet do ipsa Iraclasso ea rationo quam liuguu». Syriacm indoles 
natura!i9 exposcil.utpoto qui feru in omnibus scculi sunt grammaticos lingiun Grir- 
coj cujus inlima constilulio longo distal a construe tlono linguus Syriaca!. Ideo nc- 
mincm vides ex grammaticis Syris qui doctrinam do radicihus nominum ct vcrho- 
rum bene slatucril , qui discrimeu iul;r verba simplicia ct aucta exacle tractavcrii, 



160 



l'KOLEGOMESA CAPUT VII 



i I 



, 



, 



Post Barhcbrjci ffitatem nulla elucubratio alicujus 
momeati de re graramatica apud Syros apparuit, donee 
tribus seculis quae nostrum praecessere, i. e. XVI, XVII 
et XVIII exorti siut inter Syros Occidentales Maronitas 
plurimi egregii auctores, Syriaci scrmonis peritissimi , 
qui elucubrationes varias de institutione lingiue Syriacir 
ediderunt, inter quos eminent Georgius Amira qui lati- 
ne suam notam grammaticam Syriacam publicavit, Isaac 
Sciadrcnsis, Jesus Aqurensis , Abraham Haqclanus seu 
Ecchelleusis aliique. Prjetermittimus opera quae Unguis 
Europaus divulgata sunt posterioribus temporibus in Eu- 
ropa de institutionibus liugua; Syriaca; (1). 

Quamvis post tot tarn que pnestantes viros ego veniam, 
visum tamen est mihi ex eorum locupletissimis thesauris 
qua;dam colligcre, et in gratiam huj us lingua; in Europa 
amantium pra3sens Compendium proferrc, quod fieri quan- 
tum potuit,ut esset absolutum conatus sum, ita ut 

OUl Bogus Svriaca* Grammatical.) per cuinpa-nlloncm cum lingua Arabica, ipsis 
nun lunula, llluslraverit, etc. In hoc Hebnci palmam lulcrunl. Eorum enun 
grammalici imlc al, Initio (circa secul.un IX post Christum ) regulas Brnmniattca 
Hebraic* super aant el oiacta pbiloioglffl prlnolpla qua, ah Arabibus dhhccrani 
I ,-i pro quibu* summum medium lmhcnt Arabes ulpolo qui nullo ducc pneeuntn 
Bimul ac sua, lingua regulas grammatioales conslilucre agsressi sunt , ad plenum 
perfeclionem earn perduxeruut ). Arabes, inquum, Hcbriri imilati . regulas gram- 
m:l i„-a. Hebraic..? super exnclas philologim leges fundaverunl. liarl.ebr.BUI QnM«0 
In suisgramn.aticis imitalus est grammalieos Arabes , scd in nliquibus syntaxCM 
rnpilulis inntum qua- minoris momenti sunt el quo- nulla indigent Arabum iniilii- 
latlono, neglectis torn Claris tarnque pwcisis partis materialis granimalices funun- 
„,.-iitis qua- gramraalici Arabes lam Midler porucrunt. Quod autem Syr. Chnslia- 
ni grammaticam Svriacam ad normam grammal.Or.TCorum Ibrmavcrint id non est 
argumc.ilum decisivum Syros anteriores et pnesertim sub llorentissimis imperils 
llal.ylouico el Assvriaco nullos habuissc tractalus grammalieos. Nam probab.lissi- 
nium est, ut supra vidimus, circa inilia Chrislianismi linguam Syriacam de qua 
ngimus, litleralem esse inceplssc, oral ergo quasi nova , et proindc nova indigebal 
iractnlioni-. 

(1) Qui VUll elenchum cognoscero omnium clnrubralionuin grammalica- 
liuni de lingua Syriaca in Europa edilarum usque ud auiium 1800, adeut ZiltkOf 
(DM Orient, lorn. II p»g- 430 cl scq , | 



SYRUCJB LITTEBATCRS HISTOBIA. 



161 



aliis non indigeant libris qui lingua Syriacffi regulas 
grammatical non mediocriter addiscere volunt. Erudito- 
ruin tantum Europa3orum qui hoc opua pertractare digna- 
buntur,indulgentiam praestolor, qui multas certe pro us 
novas res in eo videbunt, quae non sine utihtate erunt , 
praesertimad corrigcndos errores , ceteroquin excusabiles, 
hucusque in scholis Europsis cursum habentes. Deniquc 
non displicebit,spero,eruditisvirisnostri tampons, me- 
thodus quam mibi in toto fere opere imposui ,ut scilicet 
regulas grammatices certis ac generalibus principns , per 
quantum fieri potuit, fundarem, atque linguam Synacam 
litteralem dictam cum ceteris dialectis Syriacis, nee non 
cum cognatis linguis Semiticis , Hebraica inquam fit 
preesertim Arabica,constanter compararem. 



Scribebam Damasci mense Aprili 



Anno MDCCCLXXXVI. 




II 



GRAMMATICA ARAMAICA 



LIBER PRIMUS 



DE LECTIONE & SCRIPTURA 



CAPUT I 



DE ALPIIABETO SYRIACO 



ARTICULUS I 



DE GRAMMATICES DEFINITIONS , DE PART1BUS ORATIONIS 
ET DE ALPHABETI SCRIPTIONE 

|-Artem granimaticam Syri grammatici modo 
Graeco vocabulo ■ n -^W ^ ■ modo Syriaca expres- 
sionc )K<»*> J90I caatigalionem sermoni* vocant. Ser- 4 
monis vero partes, Griccorum more, octo Syri grammatici 
rcceusent, quas tamen cum celeberrimo grammatico Bar- 
hcbraeo (J-f al» »)< more Arabum ad tres tantummodo 
partes reduccre licet , quae sunt , nomen , verbum et 
particula, Singularum harum partium tractatibus in 
gcncro vol in specie, pramittenda nobis sunt quacdam 
de scriptioue et de modo legendi apud Syros. Itaque 



1(54 



OBA.MMA.TICA. ARAMAICA - CAPUT I 



• 









litterasalphabeticasSyrifloll k.e. signa xe\ Ima'&^n) 
h.e.elementa dicunt, quae quidem litterae alphaticse apud 
Syros numero sunt viginti duae , suntque notissimo apud 
Arabes ordinc sequcnti : ^ij % ^/U— , ob , ^* , j^ y ^ •> 
Figurarum autcm alphabeticarum seu characterum in 
usu vigentes apud Syros tres hodie noscuntur species , 
uti dictum est in Prolegomenis , scilicet: Alpbabetum 
Strangelum, alpbabetum Orientale proprium Nestorianis 
et vulgo dictum Chaldaicum, et alpbabetum Occidentale 
adhibitum a Jacobitis, a Maronitis atque a Syris catho- 
licis patriarcbatus Antiocbeni. Haec autem tria alpbabeta 
sibi invicem similia sunt,ut liquet ex sequenti tabella : 

TABELLA SCRIPTURE SYRIACE 



ALPHAB. 
STRANG . 



ALPHAB. 


ALPHAB. 


NOMINA (1) 


VALOR 


ORIENT. 


OCCIDENT. 


LITTBRARUM 




X 


/ 


^a^ Alaf 

• 


A 


a 


o 


I^jT Bet' 1 

• 


B,V 


\ 


^ 


\±.*^ Gamal 


G, G" 


a 

• 


• 


Ai/Dalat h (l) 


D,D« 


91 


Ol 


|«He 


H 


O 


o 


r 
o)o Waw 


U ; W 


9 


I 


r 
^1 Zain 


z 



ID Nomina hie scril.imus litleris Latinis ut ca efferunl Orientales , noraiua 
BUlciu litleris Syriacis scripta prouunciallonora Occidcntalium rcpricsentant. 

* Nonnulll ex Occidentalibua pronuncianl f^ ? * 



DB ALPHABETI SCR1PTI0NB 



165 



ALPHAB. 1 
STRANG. J 


ALPHAB. 
ORIENT. 


ALPHAB. 
OCCIDENT. 


NOMINA 
L1TTERARUM 


VALOR 


mI 


w 


W*» 


k^J, H h et h 

e 


H" 


\ 


\ 


4> 


A4 T'et" 


XT 


*> 


* 


t* 


*dl Jod h 

•• 


I, J 


r 


<P 


r° 


uaa Caf 

• 


C, K" 


A 


%. 


t yA. Iiinad 1 ' 

•0 


L 


y* 


* 


>» 


y>r!o Mim 


M 


t 


e 


^ 




N 


* 


JO 


j 


A»'<*m Semcal" 

i 


S 


\ 


&> 


* 


ifi 


< 


A 


4 


kd 


jiPe 


*.* 


1 


* 


j 


* 


s 3 


JS 


03 


sO 


jBojo Q6f 


Q 


• 

1 


i 


• 


, + ^ Res" 


U 




* 


Is 


olTaw 


T, T" 



Nota 1. En nomina litterarum alphabet! prout ea 
a Syris Occidentalibus pronunciantur: Olaf, Bet 1 ', Gdmal , 
D61at»', m , Waw , Zain , H h et h ; T'ct", Idd h , C6f,L6mad h , 



166 



GBAMMATICA ABAMAICA -CAPUT I 



Mim, Nun, Semcftl h , E, Fe, S s od<'e, Q6f, Ris h , S b in , 
Tftw. Advertc Syros Occidentales in monte Libano alibi- 
que , horum nominum quaB in consonantem exeunt, cum 
productione seu accentu extremas syllabas pronunciare, 
ut GSmSl, D61dd. L&mad , Semcat, etc. 

Nota 2. En nomina litterarura alphabeti characte- 
ribus Orientalibus scripta: 

.o£ 

2 - Sciendum est istas litteras alphabeticas omnes 
necti in scriptione cum antecedcntibus litteris ; omnes 
quoque necti cum sequentibus, exceptis litteris quaj in- 
fra, nempe: ), *, o»,o,» , . , j, I, quae cum sequentibus 
non colligantur. Litterarum autcm figurae quando cum 
antecedentibus vel sequentibus nectuntur , modificantur 
aliquantum, maxime in scripturis Oriental i scilicet Nes- 
toriana et Occidentali nempe Jacobitica , ut tibi exhi- 
bebunt dtlffi sequcntes tabellse , quarum altera exhibet 
litteram alaf () ) connexam cum singulis litteris quae 
sunt ligabiles cum sequentibus , altera exhibet litteram 
bel h ( o ) adnexam cum omnibus ct singulis litteris 
alphabeticis: 

1 



FIG. 


FIG. 


FIG. 


FIG. 


I FIG. 


FIG. 


OCCID . 


ORIENT. | 


OCCID. 


ORIENT. 


OCCID. 


ORIENT. 


u 


H 


u 


J» 


k 


a. 


b 


A, 


w 


A 


l* 


31 


u 


t* 


to 


U 


Ml 


« 


»» 


fc 


J* 


U- 


!M 


u 


i* 


u 


]» 







DE L1NGUJE SYR1AOE PRONUNCIATIONS! 



167 



II 



FIG. 
ORIENT. 



FIG. 
OCCID. 



FIG. 
ORIENT. 



FIG. 
OCCID. 



FIG. 
ORIENT. 



op 

OS 
•9 

v»9 










S 3 




J 4 * 
^ 


OKI 


•Pa 

J&3 




aa 


w*3 


*^ 





FIG. 
OCCID. 



4^> 



ARTICULUS II 
DE LINGUA SYRIAC.E PRONUNCIATIONS 



PR^MISSA 

3-Ut melius ca quae de litterarum Syriacarum 
pronunciationc dicturi sumus intelligantur, juvat non- 
nulla de vocalibus Syriacis breviter praemittere. 

Igitur omnis littera , i. c. consonans , ( et sic semper 
intelligendum quoticscumque littera simpliciter dicitur ) , 
in lingua Syriaca, sicut in ceteris Unguis Semiticis est 
aut mobilis, aut quiescens. Mobilis est littera ea quam 
juxta notiones grammaticales Europmorum vocalis sequi- 
tur in cadem syllaba , seu quae juxta notiones gramma- 
tices Scmitica3 aliqua vocali in pronunciationc movetur, 
orthographic© autera cui in scriptura aliquod signum vo- 
ealia apponitur. Vocales autem prrecipufe apud Syros 
Occidentals quinque sunt, A, E, I. 0, .U, quarum signa 
ex scnucntibus exemplis intelligcs. Igitur littera o, y> , 
?, J, u», mobiles sunt in his exemplis: o ba, lie Mf,%»| 
«, U'no.o^su. Syrorum autem Orientalium vocales 



168 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT I 






septem sunt , et ex sequentibus exemplis noscuntur : & ba 
cum duplicatione litterse sequenlis, a ba cum productione 
vocal is , a be cum duplicatione , uJ W cum productione , 

a fa cum productione, 63 &», OS 60. 

Littera autem quiescens est ea quam juxta notiones 
granimatices Europsese altera consonans sequitur aut qua: 
syllabam claudit, vel quae juxta notiones granimatices 

Semiticas nulla movetur vocali, ut in^-Q priq ubi lit— 

y 
terse pe et qof quiescentes sunt , j^eo sl l dr ubi semcal' 1 

r * 
et re's h quiescentes sunt , et 2*40.^) amsart ubi mim , 

res'' et taw quiescentes sunt. 

His prffimissis veuiamus nunc ad litterarum Syria- 
carum pronunciationem. 

Nota. In toto hoc capite, exempla Syriaca a nobis 
allata , litteris Romania expressa sunt juxta systema 
pronunciationis Syrorum Occidentalium , quia magis ex- 
peditum et notorium in Europa est. Omnes tamen regulae 
quas exponcmus , applicabiles etiam sunt systemati Orien- 
talium, servatis servandis, ut postea explicabimus , nisi 
cxpresse exceptioncm faciamus. 

PUNCTUM I 

DE PRONUNCIATIONE ET LECTURA LITTERARUM 
ALAF, WAW ET JOD n 

De vera ratione pronunciandi littcras alphabeti 
Syriaci acturi , eas in tria puncta dividemus , quorum pri- 
mum de litteris infirmis , secundum de litteris duplicis 
soni , tertium de ceteris litteris alphabeti. Quod autem 
maxime in hoc capite de litterarum Syriacarum pronun- 
ciationc advcrtendum est, doctrinam in co contentam 
comprehenderc omnes linguas Semiticas destinatamque 



DB LINGCJ3 SYRIACJ3 PRONUNCIATIONS 



169 



esse ad corrigendos multos pronunciationis errores vigen- 
tes hodie apud omnes fere Judaeos Europse qui per tarn 
diuturnam cum populis Europseis commixtionem genuinas 
multarum litterarum Hebraicarum articulationes amise- 
runt. Unde excusabiles babemus grammaticos Europaeos 
qui a solis Judseis Europse audientes sonos litterarum 
Semiticnrum.cum doctrina de barum pronunciatione tra- 
dere aggrediuntur, falsa veris miscent , inter quos doctus 
Fiscber Lexici Rabbin. Buxlorfii novissimus editor et 
commentator sub littera tain multa de alpbabeto Scmitico 
congessit a veritate aliena.-Igitur incipiamus a litteris 

infirmis: 

4-Apud Europaeos.vocales sincquibus consonantes 
efferri nequeunt , scribuutur eodem ordine ac consonantes, 
unde scriptione nullum est discrimeu inter vocales et 
consonantes. 

Verum Syri consonantes solas scribunt; cum autem 
vocales volunt indicare,quosdam apices aut puncta ipsis 
consonantibus signant. Attamen, in ipso alphabeto tres 
sunt figures quae vel a tempore inventionis alpbabcti 

pro vocalibus inscrvicrunt ; sunt autem ^C alaf gt rcaw 

et ** jod h , qutc ct vocantur lillcrw infirnue. 

Has tres litterae sunt modo vocales seu exactius 
adjutoria vocalium , modo sunt consonantes , et pro hac 
altera conditione potissimum inventor alphabeti vidctur 
eas posuisso. Age, de singulis loquamur. 

5 - Alaf consonans est littera gutturalis quam 
Arabum grammatici hamzani appellant, quaequc in om- 
nibus mundi Unguis exstat, saltern initio vocis aut syl- 
labic a vocali incipientis verbi, gr. ut in , aut , extra , 
quamquam soli Arabum et partim Grtecorum littcrati 
cam perceperint, eique signum adscripscrint, illi quidem 



170 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



notissimam figuram tain (1) parvte truncatae (c) hi autem 
notum spiritum tenuem. Apud Syros autem character 

t» est per so figura hujus litterae quae est vera conso- 
nans gutturalis; imo, quod vere mirum est, distinctionem 
quam Arabum grammatici ab ipso principio temporis 
quo linguam suam excolere coeperunt , inter hamzam et 
alaf vocalem perceperunt , Syrorum litterati nullo modo 
senserunt (2). 

5 n -Igitur quotiescumque alaf venit mobilis in ini- 
tio vocis aut post litteram mobileni in medio vocis , con- 
sonans est, nullumquc sonum vocalem habet, sed sonum 

refert vocalis qua movetur, ut }o) am, )o) em , ^o) om , 

y&3\ im , }ao) um. Cum autem alaf post quiescentem lit- 
teram in medio vocis movetur, eodem modo pronunciari 
debet , et sic Orientales revera pronunciant , ut ^).-a. 

s'"el , %.l*J nes'"al , <-*j| Pi , ll±i l'am>o , )l& pe , (I^> 

c'dfio, at hodiedum multi Occiden tales male in hoc casu 
voces pronunciant , cum eliminant spiritum tenuem et 
pronunciant s h e"l. nes h al, li , l l amo (3) , pc , cot h o , quasi 

k 9* m • 9 ' r « % f 

essent scripta V^o ^jU * ^-A ' i^ ' L-9 ' )^3 . 

6 -Alaf autem ut hamza cum quicscit, mutatur in 
lingua Syriaca , saltern hodie , in vocalem longam rcs- 
pondentem vocali qua movetur littcra praecedcns , idest 

(I) Qunmquam XVI'" littcra) alphaheti nomen apud Syros sit 16 JA. . taraen in 
toto hoc opcro maluimus illi nomen tain Hebraicum et Arabicum dare clarilalis 



J2j Ipsi p i,i| i gi Europooi recentiores qui tol processus in sludiia philolo- 
gicis fecorunt , ROD videntur ndhuc sensisse quod cum quis pronunclal v. g. ap , 
us, it, is anto a, «, i , verum sonum gutluralem emillit, el quod v.g.can-us diffort 
In pronunciatlone a canus; hoc autem discri men non est nisi quod in prlmo casu 
anlo II cmitlilur sonus gutturalis do quo agimus. 

(3) Etiam SyrI Orientales hodlo pronunciant t'amma quasi esset script. 

IfrObfc 8lnc alaf ' 



DE LINGCjE SYBIACJE PRONUNCIATIONS 



171 



.8 .9 



convertitur in matrein lectionis , ut PJLjL Mo (pro s h 6Ho) 
petens f. , |ls bdja ( pro bdja' ) consolalus est , ) Aas^o 
mek h ul:o ( pro m*<k»uUo ). Quod si post talem hamzam 
occurrit littera quiescens ; tunc vocalis longa litterse prac- 
cedentis cvadit clausa, ex. gr. )XslX> usus{mvkHo pro 
me'k h elo ). 

5."- E contra Alaf initiale vcnien3 post consouan- 
tem quiescentem alterius vocis , transfert in pronuncia- 
tione suam vocalem ad consonantem prsccedentem , ct tunc 
hoc alaf silet, ut ji',U» *J\ \fti est in terra , quod le- 
gitur: Enil' 1 bano, yro En* il h b'ano. Idem even it si alaf 
initio vocis subintelligitur, ut IjJT V? pro/ioiseere possi- 
den pro Vi-T ^ c l uod legendum : zelirdl" pro zelural h m 

^ - Atquc hffic de alaf consonanti. Waw autem ut 
consonans sonat ut en Angelorum in Watch , vel u Itali- 
cum in nopo , nnnquam ut v Europasorum , etsi Judsci 
qui in Europa degunt hanc.litteram corrumpunt earn 
pronunciando ut v, sicut raultas alias alphabeti Semitici 
litteras corrumpunt. Waw omncs vocalcs potest accipere , 
ut •; rear, fi IW, J «»i« ctc - De waw consonaati l ui - 

cscenti videbimus infra. 

Denique jod" ut consonans sonat ut y Angoloru m 
in yard, j Italorura in jcri, Francorum in youyada.yeux , 
payer ; (1) omncs pariter vocalcs accipit, utg* jad h , uao* 

[ti'klrom'sene wtgmmBnttaw Oalloapotl untamknwn quod .lie bus 

nosiris Kienlia pfatlohgiee diffundunt , adl.uc Ijjnoraro y in peux , payer ct simi- 
libus , ntque I n.ouillu in (titter , fille . ( salli-in secundum uoxissimam prom.ncia- 
lioiiem) deniquo ij per motallicsin In ugncaux esso omnia imam i-am.lomquo con- 
sonantem ot quidem veram consonantem respondentem TQ J»l ' SemillCO conso- 
nanti. At nonno sunt Galli qui contra sua lingua orthographicus rcgulas scriliunt 
".■/metric cum uno m , mnuler cum uno I , cnlhovsiasme cum ou . cortligionnuire 
■■"ti> uno r\ etc . "! 



172 



GIUMMAT1CA ABAMA1CA-CAPCT I 



jus, *J* joj, etc. De jod 1 ' consonanti quiescenti videbimus 
infra. 

8- Quod autem maxime observandum est, has tres 
litteras, i. e. alaf, waw et jod h saepe orthographice inter 
invicem permutari. Etenim : 

1-Alaf scribitur pro waw mobili ante aliud waw 

t r 
quiescens seu functionem vocalis gerens , ut ioj^d voca- 

4" ^ 

runl nos, uoUjl. exlraxerunl le,l. qrdwiin , s h lawdk h . 

2-Pariter alaf scribitur pro jod 1 ' cum illud sequi- 

tur aliud jod h , ut ^*)2 venitef., w»l.»)£of dirige f.me, 1. 
lojt!n,hdd6jiu,r\Qii to'en,hado'en. Quae regula absoluta 

est pro waw vol jod 1 ' mobili post alaf, ut ^ojjt. Saul, 

« 9 
*~.L° Cain , 1. s h jwu( et qojdn. 

3- Eadem ratione alaf pronunciatur ut jod h si prse- 

y 

cedit vocalis analoga TQ jod' 1 i. e.I.ut ))Ljoi jueundus, 

»«)..^m mulii ,1. hdnijo,sdgijin. Sed si waw post voca- 
lem analogam i.e. U venit, non scribitur alaf sed waw, 

ut JoaXio materia , 1. mluwo. 

4- Deniquc alaf ut jod h pronunciant Occidentales 
quotiescumquc mobilis est ante vocalem zqafam (0), ut 

J>9 f) .r"? 

i «*)' solemniter descendens. $)) acr, )oj..o snrgens , 1. 26- 

.994 

jdh h , Ajar , qu jcn. In voce autem )L*ao consolalio et si- 
milibus alaf sine jod 1 ' effertur bnj6'o , sunt tamen qui 
leg-unt biljojo. Quod si alaf mobile alia vocalis pracccdit 
praetor , tunc et ipsi Occidentales ut hamzam pronun- 

ciant, ut \)^, intcrrogavit , any) ) acra , 1. s h d'dl , d'i'rds. 
Denique Occidentales alaf in ))».£ cucurbita ut aiu effe- 
runt. 1. qaro. 



DE L1N0UJS SYBUCJ5 PRONUNCIATIONS ¥J9 

5-E contra proprium est Orientalium quod ii jod" 
mobile post litteram -mobilem In alaf pronunciatione con- 
verts, ut *L ( pro^) WW , ***? **"**• ' *£"* ' 
fine, ubi minusculum alaf super jod" scriptum observa ; 
lege igitur Wd'afi^aclOmcVat'-, lt h rd'al h . 

9 - Atque hsc satis de alaf, waw et jod" mobihbus. 
Nunc de his litteris quatenus quiescentes sunt.Itaque a- 
laf, waw et jod 1 ' quatenus quiescentes , orthographice et 
lectione eadem ratione se habent ac quatenus sunt signa 
seu adjutoria vocalium ut supra diximus , quamquam 
grammatice inter se diflerant. In vocibus enim ex. gr. 
)& tvdel , j£*» J fi9»r* * U% indicium , in quibus 
alaf(primum),waw et jod" sunt consonautes quiescen- 
tes , hse Utters eodem modo scribuntur et leguntur ac 
in vocibus U)^ f**" (- ■ M** Pr^ogenilus, e t 
tf ^jL innocent, in quibus alaf ( primum ) , waw et jod" 
sunt redundantia idest adjutoria vocalium. Sape enim 
Syri has tres litteras pro vocalibus seu cum vocalibus 
scribunt.ut videbimus suo loco.et tunc eas grammatici 
Europe! vocant mattes lectionis. Alaf enim scribitur cum 
vocali zqafa quam Orientales A , Occidentales pronun- 
ciant, ut t!U (mim) sen ft* (m&M) ras ; aut cum 
ft"ab"a idest A clause, ut jji$ (*■■•> ^* M * 5 aUt CUm 
zlama idest E ut f£ ft**; If^lJ aut hWa idest I 
et hoc apud Occidentales tantum , ut U>\m> («m) *r- 
gtntm.Ws* scribitur tantum et semper cum Orien- 
talium et U utrorumque.ut tf<& tf ( MHa) oraUo ad 
/tenia , jfoe (s h &ra) murus.Denique jod" prfecipue cum 
Iacribitur.uts^U* 9**) ditlinctus; vel cum E, ut 



174 



DE L1NGU-E SYRIACjE PR0NUNCIATI0NE 



^-Aoi [hdiin) isti. 

Undo haec regula generalis et absoluta fluit: Quo- 
tiescumque alaf aut waw aut jod h quiescens est post vo- 
calem illi analogara ut nunc exposuimus, tunc illud silet 
et nonnisi vocalis quae illud praecedit effertur. 

rUNCTUM II 

HE PRONUNCIATIONE CETERARUM LITTERARLM. 
EXCEPTIS A^TJ^^p 

I 0~*P Haec littera pronunciatur ut/t Anglicum in 
hat, vel h Germanicum in kaben. Eaestmera consonans 
sed quodam mode- naturam vocalis sentit in lingua Sy- 
riaca, cum in pronunciationc nonnunquam cadat ut dixi- 
mu3 supra de alaf, hoc autem potissimum cvenit in 

pronominibus personalibus agentis, uto©) um virus est, 



1. h h dja , pro h h aj-hu , nee non patientis scu accusative , 
ut i«o>&*V>*« j) amo ilium t \. erh h mito pro erh h miwhi , 

^o,o*_») manus ejus t 1. UtHvo. Item in vcrbo )oot ut vi- 
debitur suo loco. 

J Z. Cave no hanc littcram efferas ut duplicern 
ad instar Italorura aut Gennanorum, sed semper dulcem, 
ut ajunt, pronuncia eo souo quo Galli dicunt zele . 

**i H". Hunc sonum similem he fortissime aspirato 
nulla lingua non Semitica habet, adultique non Semiti- 
ci earn maxima difficultate efferunt, vel potius nunquam 
effcrre possunt. lino inter Syros ipsos Assyrii cam in X 
Graecum convertuut, Samaritani , Galilaei et Mandaitae ut 
he veLut hamzam pronunciabant . 

•A^ T T . Et hanc littcram quae est amplificatio seu 
cxaggeratio littcran T , nulla lingua Europooa habet. Me- 
lius est earn ab ore magUtri discere sicut ceteras litteras 



GRAMMATICS ABAMA1CA-CAPUT I 



175 



populis Semiticis proprias . 

A L. Hac littera est simplex L Europaeum. Cum 
autem organum humaaum duplex L emittere possit, al- 
terum Unite quod est ordinarium et in omnibus fere 
mundi Unguis cxstat, alteram exaggeration, quod in 
aliquibus Unguis nonnunquam invenitur, ex. gr. in voce 
Anglica alt , in Italico bolla , in Arabico &\ ( Dens ) , Syri 
hoc L exaggcratum nesciunt nisi Occjdentales tantum ct 
quidem in uno nomine , quod est [o^Deus, quod pro- 
nunciant Aloho cum exaggeratione seu amplification* 

littera L.Eodem modo derivata pronunciantur, ut lif*^ 

A-»jo& divinitus , non autem nomen pluralc (c£^ dit 
quod tenuiter pronunciatur. Syri Or. hanc exaggeratio- 
nem ignorantes, nonnisi pronunciationem tenuem habent. 
^ <. Judai Europa videntur veram articulationem 
hujus littera amisisse , cum in grammaticis Hebraicis 
in Europa cditis fere semper videamus hujus littera so- 
num figurari per gn quod infinite distat a vcritate. Nam 
verus hujus littera sonus est hamza fortissime aspirata. 
Earn prater linguas Semiticas nulla in mundo lingua 
habet.neque rccte pronuueiari potest nisi a Semitis,eo- 
dem modo ac A". Negari nequit organa puevorum non 
Scmitarum per educationcm ad has duas fortissimas lit- 
teras aspiratas facile disponi ut cxperientia docet ; sed 
mihi erit res semper miranda quod (ut in Prolcgomenis 
dixi ) infantes Semitarum facillimo ct ante omnes cetera* 
articulationes , execptis forte labialibus, pradictas duas 
litteras pronunciant, adulti autem ceterorum populorum 
tantam difficultatem et quamdam impossibilitatem rcpe- 
riant ad cas efferend as. (l)Hisnon obstantibus, inter populos 

11, Pers* , sallcin eorum Mm-* Curdl , qui ut uotum est , uon sum Scn.il* , 



17b' 



DE LINGUA SYBUC.E PRONUNCIATIONS 





ipsius generis Syri sunt qui litteram ain in hamzam con- 
vertunt , nempe Assyrii, Mandait.-B , Galilsei et Samari- 
tani. ( 2 ) Quod attinet ad linguam Syriaoam litteralem , 
Occidentals euphonife causa convertunt ain quiescens 
in hamzam habentem vocalem E quoties littera he 

sequitur , ut *ofc-l *iw-ii) ; pronunciant ergo >ehdd h , 

•• ««■ 

tH'"ehdd. 

M S s . Esse littera , una ex iis quas nulla lingua 
Europaja habet , est S araplificatum seu exaggeratum. 
Male hanc litteram aliqui Europaei per ts aut iz descri- 
bunt. Atque hie liceat nonnulla disserere de litteris seu 
articulationibus humanaj loquela; emphaticis seu exagge- 
ratis. Itaque notura est omnes articulationes quas huma- 
na organa efferre possunt, optime in quinque classes pos- 
se dividi, scilicet labiales, dentalcs , linguales , palatales 
et gutturales. Harum omnium classium articulationes 
possunt exaggetari exceptis palatalibus: g , g l (£), k, «7^)» 
ci ( ch Anglorum ) et gutturalibus : h , g\ k\ h h , et ain 
prater hamzam. Cetera? omnes exaggcrautur , scilicet 
linguales :l,j{y Angl.) , j ( Gallorum ) , n, r ; dentales : d, 
d h , l, l'\ s, s, » h » et labiales : b, v, re, f, p, m, et cum iis una 
gutturalis hamza.Haj viginti octo articulationes continent 
omnes sonos quos organa humana emittere possunt, 
quibusque si addantur exaggerationcs earum articulatio- 
num qua? cxaggcrari , idest cum emphasi pronunciari 

propter commixlionem cum Semilis.fucillime pronunciant litteram «ain,iruo vi- 
denlur in sua lingua cam habere. 

12) Ncscinius an inter populos qui Hcbraica vel Phoenicia lingua ohm lo- 
quebantur.existerel populua qui litteram he"t» vel 1 ain male pronunciaret. Quod 
scimus est quod inter tot millia myriadura qui hodie arabice loquuntur, quamvis 
sint mulli populi qui male elTerrunt «*, d* , d** , I'*, Q . nullus est populus qui non 
recto pronunciat fortissimas litleras gulluralos M et 'ain. Imo inter Arabes non 
desunl populi qui ipsam hauuam couvcrtunl in ain , ex.g.TaniiniiUe qui dicchanl 

& ?"> J- 



DE lingua syria.ce pronunciation 



177 



possunt, videlicet novemdecim aliae articulationes, et cum 
eis sonus nasalis finalis Francogallorum ut in don, nu- 
merus omnium articulationum humanarum 47 evadit(l). 
Nulla lingua humana noscitur has omnes articulationes 
continere , ne simplices solas quidem. Nescio an aliqua 
ex Unguis Europseis hodiernis habeat articulationes exag- 
geratas prater I de quo supra. Omnium mundi linguarum 
ditissima in numero articulationum vidctur esse Arabica. 
Habctenim 24 articulationes simplices, et 4 exaggerates 
primaries, nempe (' ( !• ) exaggerationem TOY I ', «* ^o") 
cxagger. TOT t;#* C J> ) exagger. TOY d" ( i) , et *"" 
(iOexagger. TOY i h (-),praeter secundarias exaggeratas 
\itj,l,r,m,n,f,w t b t quae per accidens nonnunquam 
cxaggcrantur (2). Lingua Hebraica et Syriaca viginti ha- 
bent articulationes simplices primarias , et duas exagge- 
ratas (' et s* , prseter sex alias simplices ( A£a»-«^ ) 
secundarias, quod reddit numcrum articulationum harum 
duarum linguarum 28. Omnium linguarum cultarum 
pauperrima in articulationibus videtur esse Grseca, habet 
enim 17 articulationes tantummodo, omnes simplices, 
excepta forsitan 4» qure mihi videtur fuisse exaggeratio 

(l)Scrmo est hic,ul patet, do Unguis polioribus atquo notioribus , nulla 
halrita ralionc articulalionum qnarumdam singularium ot loquclso humanm ferc 
cxlranearnm qua; apud nonnullos Indira el aliarum rcglonnm populos cxislunl. 
Cetera* novimus unum ex doclis Judrcis, R.Snadia qui hanc qua^lioncra do nu- 
mero articulationum humanarum alligii , quique lamou cas nonnlai 42 recensuit . 
ron.put.na cum illia fieplom voeales more Gr«ncorum.(V.Marlta Syncna Oriental!* 
etc., pag. Vlt.) Ncmpo Saadia consideravlt tantum llltorna quas ille vldlt cxslare in 
Unguis quas cognosccbal. Barhebrous etia.n in sua grornroatica 8 f em hie(pag. 
int. &1 U. ) hane qusaUonom do numero humanarum articulationum nltigit.scd 
quoad linguam Syriacam tantum easquo 3G esse dixit , cum 29 consonantibus sop. 
tera vocalcs rcccnscns. Sed quam infoliciterl 

(2 ) Id ovenit cum una ex his litteris occurrit mobllla post litteram cxagge- 

ratam,ut^U»M»to,« a L aWo. J^'at^mi, J.^^ ffoso , in quibus 
I, f, m et f, cum exnggerationc pronuncionlur quia post exaggeratas veniunt . 

18 



178 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



TOY f testibus Latinis , et excepta forsitan etiam n quam 
puto esse exag-gerationera TOT p testibus Syris; hse 
enim sunt omnes Grajese linguae articulationes: hamza 
seu spiritus tenuis, he seu spiritus asper, b,g,d,z,l l , 
M . »» i » i P t »' t * • ' . *. X f k h ). Advcrtendum est enim 
numerum articulationum alicujus lingua; non ex numero 
litterarum seu potius figurarum ejus alphabeti pendere. 
Denique jam percepit bcnignus lector ( quem enixe oro 
ut banc longam digressionem mihi ignoscat ) in tota bac 
discussione nullomodo vocalium baberi rationem , utpote 
quoe non sunt proprie articulationes sed media quibus 
articulationes organo bumano exprimuntur(l). 

«±3 Q. Hanc litteram Semitis propriam per 7 
Latinum figuramus non quia certi simus Romanos lit- 
teram q ut J3 Semiticum pronunciasse , imo id nobis 
parum credibile, quamquam negari ncquit hanc litteram 
Latinam alium debuisse habere sonum quam C ct K , ct 
nihilominus nescitur qutE sit hujusmodi diversitas, sed 
quia littcra? eumdcm locum occupat in alphabcto Latino 
eamdemque figuram babet ac littera ob in alpbabeto 
Syriaco , et quia sic fert hodiernus usus , (2) etsi hatini 

(1) Itaquo lingua Francogallica , cx.gr., habcl 01 arliculntiones : •.)*, V 
, b),'l( c,ch,k,q),*<d),^< f.ph),-^ [a),* (h), "j (j,CI i,J(lhJ 
< m),0(n),>-><phj(r>. Lr (8,<:.,l),^<U,^<v),J(:-s- x 1<*lV< i) - 
l I w. ou ), J- ( eh, ach), otn nasalc Gallia proprium.Anglica aulcm lingua babel 
?l nrticulaliones i >j) , v M . ^ I r - '•'• 1- ch »• * < ( " ' i < "' >' ^ ( "'» ' J ' *' ph '' 
— ^< )• r ( s, j ). * "' )• Si ( « ' n vi8ion >> i3 1 1 >• -/ I '" ) • 1 n ) , -^- ( P ) ■ J 

i r), a-l« 1 c,«l.-UI.^OlJ(:,«.*^ IV). J <«>"-* < 8h ' '• 8 »- 3 (c ''>' 
Nescio an pliilologi Krancogalli et Angll lioc i<lem obsorvaverint in suis respecti- 

"'JotoqOM do poliorc usu; nam In Eiiropn tot sunt fore sysleraota arllcu- 
lulionos Semilicas vol in gram peregriaai por litlcras Romanas liguraniii quot 
sunt Mriptorw. 



DE LINQUiE STRUCK PRONUNCIATIONS 



179 



nunquam sine u scripserint litteram q nee ( pace gram- 
maticorum Gallorum ) sine eo illam pronunciaverint ut 
evidens est. Haec articulatio Semitis propria ( attamen 
Curdorum, qui non sunt Semitae, multi populi qui cum 
Semitis mixti vivunt hanc articulationem durissimam 
habere videntur) habet sonum diversum a C, a A 7 ' et 
ceteris articulationibus ; est media inter palatalem et 
gutturalem. Mirum est quod hsec articulatio in omnibus 
populosis civitatibus Syriee et ^Egypti ex lingua Arabica 
vulgari reperiatur diebus nostris suppressa , illique arti- 
culatio hamzae substituta, quod stepe loquelam redditnon 



solum aequivocam scd etiam difficiliorem , ex. gr. in vo- 
cibus vulgaribus 'j'j,"^, 'jll quamquam articulatio 



bamzre quae ut alibi observavimus, in omnibus mundi 
linguis exstat.multo facilior quam articulatio 7 videa- 
tur esse. In aliquibus locis Mesopotamiss septemtrionalis 
ubi sermo Arabicus vernaculus est, solas mulieres litte- 
ram 7 pronunciant ut bamzam. Denique Syri Orientales 
banc litteram 7 quiescentem ut k pronunciant si earn una 
ex tribus his littcris qus h s h ajatis sequitur, i.e. iS , a et 
•S , ut Z»2UbO^ prwceplum, Q&BS adhcrsil f., ioadl sc- 

peliam ,\. pneddna, necpal h , ecbor. 

A S 11 . Hanc sibilantem ct gratam litteram quam 
Grteci ct Latini ignorabant, ( ncc Hispani hodierni ba- 
bent ) in omnibus fcrc Europse linguis bodie exstat , vel 
ipsis Unguis a Latina dcrivatis, sed mirum est quanta 
varictate ea per scripturam cxprimatur. Itali cnim earn 
per sni cxprimunt, Galli ct Portogalli per ch , Angli per 
sli , German i per j»c/»,Bohemi per a' 1 , etc. 

Quro hucusquc cxpressc non nominavimus , alpha- 
Mi littcraj prater matrcs lectionis de quibus in Pancto 



180 



GRAMMATICA ABAMAICA -CAPUT I 



prasced. et litteras duplicis soni de quibus mox , nullam 
difficultatem pariunt. 

PUNCTUM III 

HE LITTERIS DUPLICIS SONI &A3»^3NECNON 

RECAPITULATIONE ARTICULAT10NUM 

LINGU/E SYRIACE 

| | - In lingua Sy riaca , sicut in Hebraica , sex 
cxstant litters quarum suraraa hoc vocabulo A-aa*^^ 
continetur, quarumque unaqutequc duplicem habet so- 
lium, alterum durum seu asperum Syriace J-^o-o qus '- 
x'Uij dictum ; alterum tenuem seu lenem seu ut dicunt 
grammatici Europaii, aspiratum, syriace \£k£0) rtteeUr, 
Harum litterarum nomina ab ipsis litteris qus h s'aj inci- 
piunt, Bet 1 ', Gamal, Dalat 1 ', Cdf,Pe,Taw. Utriusque soni 
signum est punctum, nigrum, minutum et a littcra sepa- 
ratum apud Orientalcs; rubrum, grande et littera? adhe- 
rens apud Occidentales. In hoc libro ubi verba systematc 
Occidentalium scripta sunt, pro puncto rubro circillum 
nigrum adhibuimus ob difficultatem impressionis. Qus' 1 - 
s h aj i. e. sonus durus habet punctum supra litteram, ruc- 
cak 1 ' sub litteram. De singulis his litteris nonnulla. 

J3 B. Hujus litteram sonus durus est b simplex lin- 

gufp Latinae ut *£ , 1. ban; sonus lenis est v Latinus, ut 
i»^»3 cvar. At hodic turn Orientalcs, turn Occidentales 
in pronuueiatione hujus littcra; errant, Orientalcs quidem 
quia banc litteram lenem non ut V scd ut w pronunciant, 
ut lyso JajL q»od pronunciant dwa loawra; Occidentales 
autem 'qui'a'unum sonum b dant huic littcra?, turn leni 
turn durae (1) . 

H) Eliam ludcel in Mcsopolam. el uliis Orientis regionibus non pronunciant 



DE LINGUjE SYBIACiE PRONUNCIATIONS 



181 



j 2 _ \ G . Hujus litterae sonus durus est g Eu- 
ropium in gallina , lenis est ut Y Gracorum reccntiorum 
seu ut f Arabum. Exemplum prirai sit J^o ( produxil, 
1. ugiir; exemplum secundi )i*^J merces t \- ag h ro. Sonus 
durus hujus litterae qui erat linguis Semiticis communis 
in lingua Arabica mutatus est, extra JSgyptum, in so- 
num dulciorem , eum scilicet quern habet g { Italorum in 
giro ^ gesso. Primitivus autem ac genuinus hujus litterae 
sonus apud Arabes antiquos est sonus g quern habent 
Syri et Hebraei. Id demon stratur: - 1° Ex co quod in lin- 
gua Arabica nulla vox habet inter litteras radicales 

hoilio hanc lillcram nisi b, quamquam in scribendis libris distinguant sonum du- 
rum a leni. Judaji autein in Syria ( forsilan quia sunt originarii Ilispaniic) pronun- 
cianl waw qnando nsl consou. ul « Lalin. quod minim est. Syri autein Occident, 
quamquam liodio ubique pronuncianl banc lilteram semper duram, allamen anli- 
quilus certissimo dislinguobant lenem a dura ipso scculo XIII ut patel ox BCripUfl 
O. Barhebraji cl Sovcri Jacobi Bartollensis qui paucis annis ante cum docessit. 
lino codices Occidentalium eliam seculi proxime elapsi lianc dislinctionem C0U8- 
tantcr porlant. Quod autcra Syri Occidentals bet 1 ' lene ut v pronunciavcrlnt olim 
non ut w, id probatur :- !• Ex co quod qnidam grammatieus Orientalis schokc 
David bar Paulos nomine, tcslalur Nisibcnos i.e. Oricnlalcssuo lemporo pronun- 
ciassc bet 1 ' leno ut waw , ex quo jure coucludiraus Occidentals non pronunciasso 
lici' 1 lene ut waw.- 2-Ex eo quod Baihobrani ci anto cum CareafoiisM , doctorea 
Occidentales seculi VIIIMestanlur liela Gra^corum habere sonum bat" lenis Syro- 
runi. Atr|uo Graci pronuncianl suum beta ut o non ut w, quod certissimum est 
ilc Grajcis saltern recentium soculorum. Ergo Syri Occident, hodierni noa sonum 
W per bet'. 1 leno rcddideruul, scd sonum v. Niliilomintis mirum sano est Barhcbrro- 
um no vorbuin quidem in suis grammalicis dixissc quod osteudatcum improbassc 
Orientalium pronunciationcm quoad bet 1 ' leno. Eslno possibilo Orientates hanc 
\iliosain pronunciationcm post adatem Barhebnci tonuissc ? Non auscrim id 
alllrmare. Celorum minimc dubilo quin enulili orientalistie jam antea vidcrint 
conrusionem in quam hie tanlus vir in sua grandi gramniatica ( pag. 212 edit. Mar- 
tin ) et in parva (pag. 81 ejusd. cd. 1 lapsus est cum coinparalionum insliluit inter 
lilloras Syriacas A_^D*m^-S so" 1 nspcri et rcspoudontcs litteras alpbabeli 
lir.i-cl.Quisenim Barhebrico concedet II Gnccum in vocabulis a Syrisct Arabilms 
dcsiimplis exprcssum esse per hot 1 ', aul A PW |1, ' lM - nul V per 'I" 1 "' Nisi dicamus 
li.nli.-l.r.iuin voluisse diccro H Oro-cum sonarc ut bet ' Syriacum asperum, X 
ul dalat" asperum, K ut gamal nspcrum. quod non minus inaccurate est diclura. 



182 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 







simul g ( r ) et q ( j ), quod non explicatur nisi admitta- 
tur quod sonus r accedcbat ad sonum J idest pronuncia- 
batur ut g non ut #'.-2° Grammatici Arabes ab initio sta- 
tuerunt litteram J ( la™ ) articuli 'J\ non debere assimi- 
lari cum ^sicut non assimilatur cum j , cum tamen ea 
assimilatur cum littera j- cui accedit sonus g { ; undc 
diciturv.gr. ^, quemadmodum dicitur IA\, quamquam 
dicitur a-^\ cum assimilationc , quod argumentum est 
litterae r genuinum sonum accedere ad sonum j , i. c. 
esse debere g , non ad sonum j- cui accedit sonus g x . 

?t D. Sonus darns hujus litterae est d Latinorum , 
♦ 
ut v. gr. V?> judica , 1. dan , lenis ut A Grascorum recen- 

tiorum,*/tAnglorumin(/m/, ^ Arabum, ut ^ c»?n,l.ca</". 
j 3 _ <0 K seu C. Hujus littera sonus durus est 

iS Arabum, K Europseorum , ut ^D omnia, 1. em, lenis 

est X Graecorum, ch Germanorum , j Hispanorum , 

r Arabum, ut \ k "\ vobis,l. Germanorum more Ichun. 

& P. Hose littera dura sonat ut p Europaeum , ut 



5>. * 



|^o3' os (ori$),l. pumo ; lenis ut f Europaeum ,o Ara- 

9 1 

bum , ut J-l^. tincerut tl. s h afjo. Hodie tamen ct Orien- 
tales et Occidentalcs errant in hujus litters pronuncia- 
tionc; etenim illi quidem semper pronunciant p durum, 
exceptis paucissimis verbis in quibus pronunciant w non 
/\in quibusquc pro puncto minusculo solito scribunt sub 
pe circellum litterre adhaercntcm , ut )£&'l anima, J£&jL^ y 
lcnlicul(v t ].naw$ h a, lHawh h e , quod magis vitiosum quam 
quod diximus de iis quoad litteram bet 1 ' lenis. E contra 
Occidentalcs hodie nuuquam banc litteram duram 



DE LINGILE SYRIACjE PRONUNCIATIONS 



183 



pronunciant, sed semper ut /\at codices antiqui acBar- 
heoraeus ipse eos condenmant (1). 



* 



T. Denique hujus litter* sonus durua est t Eu- 
ropasum,^ Arabum , lenis est a Amfenm.C* Anglorum 
in //tic*, 2 Hispanorum. Priuium ut ^&.) adduxit, 1. 
oja", altcr um ut »oilf stupe fecit , 1. flgfafr (2). 

,1) Gramraatici anliqui et codices teslantur extilissc apud Syr, turn Orteni. 

turn Occident, allerum pe ilurum dictum pc Grncum, et sic Uuo pe dura erant apud 
Stow, altcrum Grascum quod Orientates duobus punctis nigris supra hlleram 
Bcriptia Occidcutalcs autom uno puuelo rubro superiore dcsignabanl, alterum pe 
Syriacum quod apud Orientales nullo punclo distinguitur, apud Occidentulos vero 
'uiium punclum iulerius habot. Apud Melchitas Palsestina? distinguobalur per 19 
Syriacum inversum sic fi. ut in Prolcgorocnis dictum est. Sed has distinctions 

dbsolevere. . . j, 

(I) Nullum dubium quin Syri anliqul dislinxerint in pronunc.ationc bet 
el pe dura n lonibus; sic enim ros so babet in lingua Hcbraica, sic in Aramaicu 
antique dicta Chaldaica; Barhebrmus autcm Claris verbis dicit nullum discrimon 
B8M inter po et celeras litleras 4^**^3 quoad dislincttonem rucca/<A a qw*- 
8*4/. Denique oroncs codices anliqu'i et rocontiores utriusque sectaj, potissimum 
BUtem Occident, habent lias duas litleras cum punctis neccak* ctr/us a».lj. Quod 
oltiaet ad dialecto* vulgares, caj omnes habent univcrsos sonos gus*«*aj el rue 
COM exceplis bcll> et pe. Bel' 1 trodden est durum in dialecto Matlulm ipso sjepe . 
cum 'aspcrum esse debet, prouuncialur all ilia gente ut p; in duabus autom dialcclis 
Assyria et T'ur-Abdin durum sonum luibet initio vocum.in ceteris scepius lenem 
tubs! sonum, tta tamen ut prcmunctotur w non o. Po autom la Matiuia et Tur-Ab- 
diu csl semper leno. in Assyria vero in genero babel sonum durum exceplis paueis 
vocabulisinquibussonatutwndinslar linguio liltcralis Orlentallum. In dialecto 
S.mmrilanorum omnes sex liuero cum e.ueM«j proCcruniur, oxceptis bel ' et 
,„. qua utmmquo snnnm habent sed non juxln rcgulas lingum lllteralis qiuc alib. 
expUcabunlur. Syri Hat lube law durum fere semper ut eh Anglorum et Ilispn- 
uorum pronunciant, sumo d durum ut t Lotinum elTerunt. Ilcbrai autcm, in Ira- 
k...|iii.k.m bel' 1 semper durum pronunciant, in Syria vero dalal" el taw nunquani 
pronuncl&nl cum raeedM. Ex bis el ex lis qua in leilu dicimus, liquet Syros per 
sex litleras duodceim habutsso articulnlioncs.quamm novom In lingua Arabica 
extant, nempe b, »*. * 4*. «. '<*• f> '• **•*>" in ,uu * lingua <>osunl.oct Pi unam 
denique hudio noniiM in /Egyplo habent Arabes.quto est g. Syros hodie non babc- 
re articulalioncm g l Arabum Syria) oliarumquo parlium; altamon ox openbua 
Barbobral CoUlgllur Syros Occidentulos in paucisalmis no-minibus Grnwis pro- 

nunriasso 3 ut£ Arabum Syria; exquibus notandum nomenj^ nf»«A^JOJ 
quod usque ad bunc diem Jacoblta> pronunciant 6wangi£list o . 



184 



GRAMMAT1CA ABAMA1CA - CAPUT I 



| 4 - Non est pratereundum in lingua Arabica 
tres ex his sex litteris pronunciari semper duras , £1^ V 

<0 ; unam semper lenem , Ja ; duas denique modo du- 

f V < 

ras , modo lenes , M , n\. Attamen Arabes non habent 
systema qus^^aj et ruccak 1 ' , ita ut unaquajquc ex his 
sex litteris nunquam mutet sonum unum primitivum illi 
proprium. Hoc systema videtur origine Aramaicum fuissc, 
et postea ad linguam Hebraicam transiisse . 

Ex omnibus qua3 hucusque de litteris alphabet! 
Syriaci disserta sunt, colligitur linguam Syriacam omnes 
linguae Arabics articulationes contincrc sivc primario 
sive secundario exceptis duobus sonis qui nonnisi in liu- 
gua Arabica exstant , videlicet J> d' 1 " et k <' ,; ';imo Syria- 
cam linguam duas habere articulationes quibus lingua 
Arabica caret, nempe v et p. Omnes igitur lingute Syria- 
esc articulationes sunt viginti octo , quarum sex guttura- 
les , hamza , h , g'\ h h , k h , « ; quatuor palatalcs , g , j, c , q ; 
duas linguales. l%r\ duas nasalcs, m,n; quatuor sibi- 
lantes , z , a, s s , s h ; quinque dcntales , d , d h , l l , I , l h ; quin- 
que denique labiales , b, v » to , f$ p. (1) 



(I) Tot esse- dobcrent soni in lingua Syriaca; sed hodio dclicienlcs sunl luin 
apud Orientalos lum apud Occidenlales . Eleniru illi /'non habenl , hip ignorant ' 
utrlque vero carcnt sono v. Numcrus ergo omnium arliculalionum lingua.' Syriaca; 
ad 26 rcducilur. Similiter et ulphabetum Arabicum quod vidimus 28 articulationes 
eontinero dollciens hodio est; nam in Mesopotamia, in Irako el apud Arabes deserli 
ubi omnium oplimc lingua Arabica pronunciatur, ftdhuc alpliabelum deliciens est 
proplerca quod lo eodemsono pronuncielur ac ^oquod BStaU ipsius Hariri anterius 
est. Imo in Syria cl /Egypto alpliabelum Arabicum in ore vulgi quinque nrticula- 

lionibus dollciens est, qum sunl j,^,^*) ( quod codcra sono ac ^J> pronun- 

ciant ) et tf cujus vero sono qui est soiius j cioggerali alium sonum subslituc- 
runt qui est $ exacgerntum. 



DE VOCALIBUS UT SONIS IN GENERE 



185 



CAPUT II 

DE VOCALIBUS UT SONIS IN GENERE 

| 5 1 - Anteriuam dc vocalibus quatcnus sunt fi- 
gure scripts tractate aggrcdiamur, opera pretium esse 
cxistimamus de iis quatcnus sunt soni brcviter et suc- 

cinte agere. 

Igitor primo dc numero vocalium Synacarum, 
deinde de earum specie. Quoad primum , quinque sunt 
vocales apud Syros, nee plus ncc minus , A, E, I, 0, U, 
qua eadem rationc a Syria Orientalibus ac ab Occiden- 
talibus considcrantur, excepta qua diversam habet 
rationem ut videbimus infra. Itaque U Gallicum ( U 
Gcrmanicum) non habent Syri , nee unquam habuerunt, 
quidquid conjecturaverit doctus R. Duval in sua gram- 
matica. Nee habent Syri alterum sonum Gallis proprium, 

EU,ut in aeul . 

Jam notum est Syros et ceteros Semitas distingue- 
re vocales a consonantibus non solum grammatice , sed 
ctiam orthograpliice , cum nullas babeant figuras voca- 
libus proprias quemadmodum sunt consonantibus. 

| 5" -Vocales quinque SyriaciE prtedictse , esse 
possunt vol longte, vel clause, nunquam breves ut mox 
videbimus. Pronunciantur autcvn prorsus eadem ratione 
ac Itali pronunciant respondentes vocales, excepta E qu;r. 
cum clausa est, i.e. cum earn scquitur consonans in ea- 
dem syllaba, pronunciatur inter E et I , hoc est fere ut 
Angli pronunciant vocalem finalis syllabi, ex. gr. m 
Itobert, asked, personnel ut (iermani pronunciant e in 
•1"7cf ,seu quemadmodum Armeni pronunciant suum jel- 



186 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPC'T II 







I 



Itaque has voces , ex. gr. , ^oava , *&sS , tftfJOX , Syri 
pronunciant bcsma {l) i ri ! s h jdna i estarrad' 1 . Errat qui effort 
bcsma , res h jdna, etc. cum e pleno. Quando autem vocalis 
E longa est vel est in fino vocis, tunc pronunciatur om- 
nino ut E Italicum in evo, vela, movdV, poter. 

3 -time do numero vocalium. Quoad speciem, 
apud Syros vocales esse possunt vel clause, vel longa?. 
Nullam brevem habent vocalem Syri , neque in penulthna 
syllaba neque in ceteris vocabuli syllabis ; nam omnes 
vocales quae ex analogia ceterarum linguarum Semiti- 
carum et prcesertim Arabics; qua? in hoc puncto i. c. in 
vocalium dispositione sicut in ceteris fere omnibus gram- 
maticespunctis,est absolutum archetypum lingua} Sy- 
riacaj, breves esse debercnt, eas generali et absoluta re- 
gula eliminant Syri. Paucissimis in casibus in quibus 
vocalis brcvis non expungitur, ea ut longa hodie pronun- 
ciatur . Igitur Syri nunquam habent, ex . gr. , vocem 
sdrucciola ut Itali dicuut, seu ut Graci ajunt daclylum; 
nam voci qua? hanc formam habere debcret, datur a Sy- 
ris forma trockwi more Gallorum, qui dicunt, cx.gr. 
pcrdrc, homne ( hommc) , femne (femme ), regie, pro per- 
dcrc, hominc, fauna, rc</ula. Solum in fine vocis, vo- 
calis quam non sequitur consonans, perdit tonum et 
pronunciatur sine acceutu more Latinorum et Arabum, nt 
2&*, JaiCa, ocfu^ , 1. sNtoa , calbe t t t ajbu . 

I J ,v - Vocalis autem clausa (regula est generalis 



II) Hunc vocalis K claiis.-o solium per g iuversum signifienmus in lolo Tore 
I.".- opcre. Vocalis longa per hoc signum <*» .lislinguilur. Qua- nullum signum ha- 
bflt, semper clausa est. cliamsl accenlum bated . oxcopU ullimu vocis n „m ul hrc- 
vis cn-onur. Accculus Ionics allicii semper pemUUmam syllal.am, nisi vocalis 
Jouga cam soqualur , time cnim accenlum luce ullima vocalis accipil. Has regulas 
•liligenlcranlo oculos habere oporlet in legondis per lolum hoe opus vocibus Svria- 
cis per Jillcras Lalinas Iranscripli.-. 



DB VOCALIBUS UT SONIS IN GENERE 



187 



quae nullara patitur cxceptionern ) est ea quam sequitur 
littera quiescens aut geminata ut dicunt grammatici 
Semitae; seu, ut aiunt grammatici Europsci, qua: format 
syllabam consonanti tcrminatam (1), ut an, sub 9 rom,ner , 
in, qua; sine productionc pronunciari debent co modo 
quo Itali pronunciant andarc, sublime, rompicollo, nervo- 
so, mtcrno. Nam lingua ltalica alia;quc Europacc lingua; 
habent vocales clausas ut babent Syri ct Arabcs , scilicet 
in syllabis qua3 consonanti clauduntur acccntumque non 
babent, ut por in port a re , sen in sentire, pes in pestifero; 
quae tamen si accontum accipiunt, apertse pronuncian- 
tur in lingua Italica ut porta, senla , pcsle. Excipe a 
pivedicta regula Syriaca finalcm syllabam et vocem rao- 
nosyllabam qua? una consonanti clauduntur, ese enim 

semper cum productionc seu apertaj efFeruntur, ut A, 

fan , ^o men , v %) of, i^> bar, qua3 omnes sunt voces mo- 
nosyllable Syriacsc, qufnque pronunciantur fere laan , 
meen,oof ,/;«««»•; similiterquc pronunciarentur si finales 
cssent in vocibus polysyllabis. Quod si duabus consonan- 
tibus clauditur vocabulum, tunc vocalis prrecedens pro- 
nnnciatur clausa, etiamsi vox sit monosyllaba, ut &£&£ 

pras''t , ^&$A klMvajb , ts£ lajt , Jua calbajn , ^*\A 

pofj'>r,^^fl rcf/a/jr, in quibus omnibus acccntus afficit 
ultimam vocalem. 

| 5 v - Vocalis longa est ca quam, ut ajunt Semi- 
te, littera mota sequitur non geminata, sou, ut dicunt 
Kuropan,pcr quam clauditur syllaba (1). Si itaque in una 
v oco dure aut plurcs sunt syllable qua; vocali clauduntur, 
omnes cum productionc pronunciantur, etiamsi tonum 

(I) Syllaba? divide hie suppouunlur juxla systcmn Lalinum sen raoreni 
"riorum ct Gallorum, non Anglorura. 



188 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 



non habcant. Bonum est autcin advertere banc rem, 
scilicet quod plures vocalea ut longse ( apertae ) in una 
voce efferantur, non posse inveniri in bodiernis linguis 
Europieis, saltern Romania, in quibus una vox non po- 
test habere nisi unam vocalera longain ( apertam ) , cum 
e contra in Syriaca, Arabica aliisque linguis (in ipsis 
Gncca et Latina antiquis, non ut hodie pronunciantur), 
das, tres et plures possunt in eadem voce esse vocales lon- 
gae ( aperta;). Exempla Syr.juxta pronunciationem Occi- 

dentalinm 1 A<* J£+* h h dkun , Ji h o, l*_j*^ * h id h un6je , 
) A.^j \2 l , L t luii6jJl''o t \. haakiimool h o 1 s h ud h oonooie , I'ccloo- 
noojoot h o ; Orientales autem legunt l&ftJSXi hakkimdl h a, 
X&*Xx. s''cd''dndje ) %$£j}Qm l'elldndjdl h a . Finalis tamen 
syllaba quae vocal i clauditur, tonum amittit ut supra di- 
ximus , non cessat tamen ut louga considerari ut in lin- 
gua Arab. Itaque cx.gr. syllaba oil quae in jtjfeaJkSp mal- 
ctW'a longa est cum acccntu, si syllaba l''a cadit, pronun- 
ciatur in QftJJtt malcn sine tono qui transit ad mal. 
Paritcr syllaba ne in ps bone (cedipcal) pronunciatur 
utbrevis.at accedentc in fine aliquo augmento, cum 
productionc effertur, ut p) J.io tsdifico,!. bum: no . Simi- 
liter productio finalis syllabaj longa'. apparet cum alia 

vox earn sequitur qua', littera mobili incipit, ut 

9*99 = y 
jAl )j.v» ^n~ h''dwi-m6ru -l l 6vu. Adverte m hujus 

m y 9 s 
phrascos duabus prioribus vocibus.i. e.u&** et JiJo ac- 

centuin nianere in prima syllaba quamquam sccunda pro- 

ducitur. Quodsi scqucus vox a quiescent] incipit, tunc vo- 

t ' J r 

calis ilia longa cvadit clausa. ut *o&o )&** 1. h h awo- 

k h t h 6vuk h . 



DE Y0CALIBU3 UT SONIS IN GENERE 



189 



| 5 vi_ Uno verbo, omnis syllaba Syriaca quae con- 
sonant! clauditur, clausa est excepta finali et monosyl- 
laba, quae semper longae sunt nisi duabus terminentur 
consonantibus;et omnis syllaba qua; vocali terminatur, 
longa est excepta finali quae propter pracedentis syllabae 
tonum pronunciatur ut brevis. Discrimen autem inter 
vocalem clausam et longam jam satis patet ex dictis. 

| 5 vn -Nunc de diphthongis. Veras diphthongs 
non babent Syri, sed cum jod 1 ' et waw apud eos sint ve- 
rse consonantes, lingua Syriaca syllabas habet quarum 
consonans finalis est jod 1 ' vel waw, ut au,eu, iu,oii, uu, 
aj,ej, ih oj, ttj, in quibus omnibus syllabis secunda littera 
non est vocalis sed consonans, vocalesque eadem ferme 
ratione efferuntur ac Itali efFerunt vocales in ab, eb,ib, al, 
el, Ut etc . idest clausa; in medio vocis, longie in fine ( 15. 
4 ), hoc est aw t ew, no, o»o, uw, cy, oy, uy, etc. ut fert ho- 
dierna Anglorum aliorumque populorum orthograpbia. 
Habet lingua Syriaca et aliud syllabarum genus , speciem 
diphthongorum ferens, syllabas nempe quarum prima 
littera est waw aut jod' 1 consonans, ut wa , we, etc. ja, 
>,etc. ( 1. secundum novam orthographiam ya, ye, etc.). 
Hujnsmodi syllabas non possunt diphthongi vocari nisi 
ab hominibus superficialibus qui intimam grammatices 
naturam non percipiunt, quorumque caterva in Europa 
est innumera vel his nostris temporibus post tot progres- 
sus scientiarum pbilologicarum(l).Nam harum syllabarum 

II) Nun sails iiilror.quaiiiquain Oricnlnlis homo, quod gramnmlid Call., 
willcm elementorum aucloro*, non vidont in littera « nisi vocalem etiam in ya,yc. 
Mf, 8te. Si hi grammaticam Gcrmanicam didieorunl, nonuo viderunl in syllabis ja, 
je.aj, clc. qua- in hac lingua pronuncinnlur codem souo ac sua [/», ye. aij. cic.lit- 
laram j considerari ut cunsonantcm? El quls tolerare polesl eumdem sonum esse 
in una lingua consonantcm, in altera vocalem? Sed mea admiratio cadit cum video 
inslgnes philologos, irao linguistas ct orientalislas inter Italos et Gallos considerar.-. 
foriisslmas Somillcas gulluralcs 7ie, h*«t*, ata ut vocales et scribere ex.gr. hhhah- 
'lima, dAi?lr,lj.r, etc, quasi lwe dUO voces a vocali inciperent. 



190 



GRAMMATICA ABAMAICA - CAPUT II 



■ 



natura est prorsus eadem ac syllabarum, ex. gr. , ma, ve t 
la,ne, ab, il, etc.(l) 

| 5 VIII -Deiiique nonnulla de accentu apud Syros. 
Acccntus non potest esse in lingua Syriaca nisi in ultima 
vel in penultima syllaba. Accentus est in ultima syllaba 
quando luce per unam consouantem vel duas clauditur, 
ut kiiol iiinrei' 1 , >*koi£ pdr6s h in , <Lj330JD qurbtindk h , 

•sp$J} allun, ^Jtaoa^ proqdjn , & »&§ dalvi &t » ^-5S j 

appdjk. Adverte tribus in extremis exemplis accentum 
esse super vocali clausa. Est accentus in penultima quan- 
do ultima syllaba vocali clauditur, ut ))XSnna,Qh&B mdru, 
2axo*,h''iy>dva, Ifsxtiti (iad(lis h ta,l&o4t&*± h h ajll h a- 

ntW'a , uftjfr sdkki. Jam vides vocalem quae accentum ac- 
cipit, posse esse vel longam vel clausam (2). 

(1) Inficiari lamcn non possumus aliquod discrimcn inter j et W consonanles 
ac ceteras alpliabcti humani consonanles existerc, quod scilicet lias dme consonan- 
les in omnibus mundi linguis tam lenes ac debiles sunt ut facile in vocnles conver- 
tanlur. Id palel potissimum in diphthongis ai et an qua; passim resolvunlur in «.- 
et d ac sic j et w in iis consonanles esse cossant. 

(!) Non mirum est Syros philologos nomen acccnlui non imposuissc ncque 
ilium cognovisse, sed mirandum sajic quod Arabcs grammatiri tam cetcroquin 
accurati ac ingoniosi in rebus phllologicis banc grammatices partem neglexcrinl 
et, ut videtur. omnino ignoraverinl, ita ut lingua Arabica nomen accentus non ba- 
beal.Gra>ci in boc acutiores sese oslenderunt, (|uorum lingua cetcroquin est inter 
omnc3 mundi linguas singularissima quoad accentum. N'iliiluminus accentus in oro 
Gnecorum bodiernorum suam rationem amisit.eum ipsi propter accentum quanti- 
tatem vocalitun confuderint; nam oinnis vocalis etiamsi brevis qiue accentum ba- 
bel, pronunciatur ab eis ut longa.ct omnes vocalcs qua! accentum prrcccdunl vel 
■sequunlur, etiamsi longissiinu:, proleruntur ut breves. Idem fere fecerunt Itali quo- 
ail ling. Lalinam, quamquani in lingua Lai accentus regula sit simplicissima cum 
in ea nccenium non potest sequi vocalis longa pra-ler ultimam. Eliam /Egyp. quoad 
linguam Arab, in idiomale vulgari perverlunl vocal, quantilalem prooler acccn- 

lum, modo producendo vocalem brcvem qua? accentum babot, ex. gr. in*' ^iquod- 
pronunciant Mraca pro Mraca, ut faciunl eliam Europa'i Arabice in Oricnte lo- 
quonles.cl prajsertim Itali; modo corripiendovocales longas qua- accentum praicc- 

dunt, ex.gr. in — ijl-quod pronuncianlsamaw.1t pro samivi.U (ct hoc eliam viti 
Uin Europ. arab.loqucutiuin J.Sa-pc eliam /Egyp. Iraiisferuut accent, ub anle penal- 



DE V0CAL1BDS UT SONIS IN OENERR 



191 



I 5 IX -Nonuunquam vocalis noa scripta effertur 
inter duas consonantes , idque locum habet sive in medio 
vocis sive in fine. Quoad primum casum.is explicabitur 
infei-ius quando sermo erit de mbagjana (V. N°. 46). 
In fine vocis duabus consonantibus terminatae licet eu- 
pbonia: causa nonnunquam c clausum seu obtusum inter 
duas consonantes pronunciare , et tunc vocalis pr.Tcedens 
evadit brevis et tamen conservat tonum , at «^^Si po(/ h er, 
<xi&tsX '"''p* >''■*'' , v;>\*w malec, (pronuucia eadem vi ac 
Angli dicunt, ex. gr. brother) . 

I5 X — Haec omnia qufe Lucusque de lingua? Sy- 
riacje vocalibus, diphthongis,accentu disseruimus, utros- 
que Syros spectant , i. e. turn Oricntalcs, turn Occidenta- 
ls. Levissimas execptioncs quoad ultimam vocis sylla- 
bam videbis infra . 

Ex his etiam manifestum fit quid sit judicandum 
dc iis qua? R. Duval cctcroquin eruditissimus et optima; 

timamsyll. ail pcnullimam brevem, ox.gr. in^Vi, Sag ^ qua pronunciant qalbtna, 
I'iijiecum, pro qfttMna , bdjUcum. E contra incolai Syria? accontum qui in pcnulli- 
ina esse debet ( in vocibus compositis) nil anteponullimam transrerunl, cxemp.gr. 

jiT , rfj.\ , iui. , quie iu Syria pronunciantur calbali, is*!a/iar , janbaa*i , pro 
calbltli, is*ta/iar, janbaghi. Damnsci tamen incola; nou semper id faciunt. Leges 
aceentus Arabici nccuratissime tn Mesopotamia et 'Iraq observautur, pessimo iu 
/Kgyplo; medium tenet locum Syria. In Syria Occidentali ct praserlim Damasci, 
ubl vocalis brevis sa'pe supprimitur, ct cum difficult.™ pronuncialionis inde oritur. 
a penulttma littcra ad pnecedenlcm transfertur, remanet Ii.tc cum nccenlu quam- 

quam penullimaovadat quiescens, at j-&tj6MUm pro jthtibu; quod est contra- 
rian Datura lingr.arum .Semilicarum, in quibus accenlum non potest soqui vocalis 
loilga neqnc clausa, sod o contra exstat in lingua Ilalica, v. g. in vocibus Olranto, 
mandoria, povtanlo, nc in Grreca passim; allamcn Gneci bodicrni accentu vocalis 
brevta nbulunlur , cum ejus vocalcm brevem pronunciationo producant ,v.gr. in 
-IN AONA . quod cum pronunciari debcrel sindona, ipsi pronunciant sindOna. 
■'Her linguas in quibus accenlus stquilur singulurissimas regulas princcps est lin- 
gua Turcica. Has observutioues de acceutu uon iuutiles esse existimovimus, cum 
?a« a iiullo auctore vidimus relalns. 



w* 



t 








GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



192 

^ scriptor pag. 43 ct seq. sua. grammatics tarn profu- 
se, tam identidem confuse concessit de Synaca, lingua 
vocalibus (1) . 

CAPUT III 

DE VOCALIBUS APUD SYROS ORIENTALES 

j 5xi_ Syrorum grammatici vocalcs lingua* Sy- 

rfac* vocant \L& , )i« aut |i^S • De 

vocalium (potius figurarum vocalium ) **W«» 
non dc carum nominibus non omnino unammes fuerunt 
grammatici antiqui ; aliqui enim eas octo, aln septem 
alii sex, alii dcnique quinque numerarun, Dt— 
potissimum cmergit ex nota divcrs.tate inter Orient ct 
Occid. de qua satis in prolegomenis.Quidquid s lt de an- 

rcmur DM Orientals si de Unguis Europe* scribcremus. 

n Roccnliorcs Orient*** In Europa cum cvolven.es Syror. grammar 
^.ibrosvideruntnonomncseadem rationo recensere lingua- Syriae. voca es 
lmn ,H,o e.s.imarunt UBgU^ Syriacan non habere certas ac pr*cisas voca - 
sicut babel Arabica et ecler* iinguo, Diversilas enim non circa sonos vcrsalur qui 
in lin aquaquc scbola to! sunt, siabi.es « cerii, sed circa Oguras earundem voca 
Hmn vol origincm grammatical ve. ra.ioncm cxtrinsecan, Sic nonnulll , inter 
,,, 109 David Bar Pauios , sex recensuerunt voca.ea ulpote qui h»r«-.m et <maqam 
pro una vocali considerarunt quia amba^no punchier .ipposUo flguran.ur. 
Jacobu. Edosscnus et cum eo Barhebncu. in libro )^>j nuamquam schoho 



DE VOCALIBUS APUD STROS ORIEXTALES 



193 



systems punctorum minutorum de quo in Prolegomenis, 
apud ipsos exprimuntur. Scquens tabella cxliibet voca- 
lium Syriacarum figuras, nomiua ct va lores juxta morcm 
Syrorum Oriental ium : 



figura 



NOMEX 



VALOR 



1 

* 


&fi& - ptWa (1) 


a clausum 


'j_ 


X&af - zqftfe 


a longum 


If 


JtouxJl Zx&i -zlama lenis sen longa 


e clausum 


1 


Jikta X*&9 - zlaina dura seu brevis 


e longum 


Ui 


jlw.au* - h h v4s 8 a 


i longum 


* 

O 


jlibS - r\vuh"a 


o clausum 





2taxx^ - ^nutqa 


u longum 



I5 xn -Kx tabella prrcposita vide? singulas voca- 
lcs juxta hoc systema constare uno vel duobus punctis 
notatia determinato quodam modo. Pttalfa (■-) enim 
constat duobus punctis quorum unum super litteram 
ponitur, alterum subter. H«c porro vocalis cum omnibus 
litteris accommodari potest, ex. gr. w_ib quisnam? gt_Sk 
quando, excepts littera waw qua; nunquam patitur 
pf'al^'am ante se,sed illam mutat in zqafam (1) uti 
dicemus postea. Effcrtur vero pt h ah h a Syrorum uti a clau- 
sum i. c. sicut fath h a Arabum, ex.gr. wi!a>Z ( amrah ) 

"ic'iilciii.ilis s«>i| ii:k-<>s , oclo \'ocnli!9 iitmicrnrunt, DOB quod in dialerlo Orridcll - 

loli plusquam quinqm* voealea exstenl , Bed quia Irea hartuo quinque vocalium rin- 
Rulm respondent duabus rocallbna dialed! Oriental!*, quam sic nolentea nonnam 

1,1 malnm lin.u'ciii- Syriiicn- esse fussisunt lii acholic Occidental!) nntcsignani. 

ill Oliscnaii ! dignum Ml denominatlonem Indus vocalis qua) signilical 

''"'"'"""''ii (il.\3) DOB solum Arnmtrns Ium Orientates turn Occidenlales, scd el 

Ucbrsoa ot Arabea n radiee h*» A-d aMumpiisae . cpiamvia Inter so quoad reil« 
'I'liiruin vocalium deuominatioiios hi popull mullum discropenl. 

19 



194 



GRAMMATICA ARAMAIC A. - CAPDT III 



I 



ausus est , *&lu£s (tah'<nantan)misericordia nostra. At- 
tamen , pt h ah h a effcrtur uti a productura quasi esset zqa- 
fa in vocibus monosyllabis , ex. gr. JO ( baz) prwdalus est, 

A (Idn) nobis. 

| 6 - Ha;c qua? diximus de modo pronunciaudi 
pt h ah h am vera sunt quando post p^'al^'am immediate 
venit littera quiescens; quando vero occurrit littera mobi- 
lis , tunc ptf'abJ'a geminat illam litteram mobilem et eo- 
dem sono pronunciatur ac si littera quiescens earn scque- 
retur, ex.gr. AiL (t'allan) ros nostrum, &ii% (abbar.) 
scalvrirc fecit, wa* (s h abbah h ) laudavit . 

| 7 - Kxcipiuntur quaulam vocabula in quibus 
Syri Orientales non geminant litteram qua) sequitur ptf'a- 
h h am ; quorum prrccipua sunt (1) : £?2 paler, fc&% Deus, 
ZaJ&ib angel us, po^X Edom,l$py» gaudium; item non 
geminant litteram res' 1 qua; post pt h ali h am occurrit, prop- 
ter difficultatem pronunciandi res' 1 duplicis, siquidem cum 
litteris gutturalibus quae apud Hebrseos nunquam gemi- 
nantur, ista littera res 1 ' coraputatur. Vocabula in quibus 
res' 1 non geminatur, sunt scqucntia cum eorum flexioni- 
bus;64a bencdixit,1suza proximuit,aila ohlulU,%**ita 

>/u i III • • 

fgidus, ;&&& amarus, JaUa* wrw, Sax confirmavil* 



(I) Ratio autctn propter quam in htsco exemplis in quibus alaf babel pi B- 
b h 8ffl non gcminalnr Utters quiB pl h ah"am sequitur est, quod alar in origino babe- 
Imt vocnlom bravcm , quns proinde supprimi dobebat jnxlu leges infira toadeodas ; 
seel quia alaf initialo noquil quicscero, liinc necesse Tuit at huic litters rcsta-ct vo- 
oalifl brcvis.et proplerea geminalio non babel locum, et c.nsequenler dobcronl lime 
wempla enerri cum a brcvi, scilicet aca,aM/ia etc.; altamen hodie vulgus producit 
net proninicianl .lea. attha. etc... Nomen nutem Ja&» est pro Jal>» cum pi 'a- 
l.l'a brcvi ad alaf, qua) vocalis supprimi dehuissel , Bed propter dilllcultalem pro- 
nunciutionis In hoc casu, trunslala lull pl^al^'a ad pra-cedens lamad"; item dicen- 
dum de iko^L quod in origiue oral lfSO,^. cum waw quicsccnto ad typum Iftsia*. 



DB VOCALIBUS APUD SYROS OR1ENTALES 



195 



u>a* C*pit, &£} extulit. Item non geminatur littera ain 
post p^'ah^am in verbis sequentibus eorumque derivatis: 
ujbS reconciliavil , w,k^x2 narravil. In quibus omnibus 
exemplis, p^'al^'a pronunciatur uti zqafa sine gemina- 
tioue sequcntis littera; , ct proiudc pronunciantur prjedic- 
ta exempla uva, alt'tha etc. 

| 8 - Excipiuutur quoque voces in quibus pt h ah h a 
afficit peuultimam litteram, sequente littera quiesccnte; 
in his enim , quando littera fiualis mobilis fit propter 
suffixum aut alius fiualis increinenti, tunc fiualis littera 
qua; sic movetur, non geminatur per pt b ah 1> am qua; 
pnecedit, sed ilia pt h ali h a pronuueiari deberet brevis ut 
fath^a Arabum. Exempla: aa quando, X* units , wax 

A m i Ml i • . 

laudavit. Si finalibus harum vocum suffigitur quoddam 
incrementum quod finales litteras mobiles reddit, tunc 
dici deberet ol2k (cad' 1 it J (1) su flic it, oa* (h h udu) unus 
M'i r»™;*HJr ( s''abbah h cn ) laiidaritnt fern. Attamen hodie 
in hisce et similibus cxemplis vocalis a producitur quasi 
esset zqafa. 

| 9 — Zqafa ('»_) designatur per duo puncta si- 
nistrorsum inclinata, superposita littera; , et potest affigi 
omnibus omnino litteris. Pronunciatur autem veluti pt''a- 
l^'a longa i. e. tanquam fath''a Arabum longa in voce 
JiU (hie): exempla Xl&o (mdna) quid? , ,2ici (' liana ) hie, 

l»i» (mdrja) dominus. Nihilominus Syri Orientales rc- 
ccntiorcs zqafam ante litteram quicscentem pronunciant 
sine productione, sed prorsus ut pt h ah h am clausam, quo 



quidem zqafa cum pt b ah h a confunditur. Sic v. g. Ijjpc 



(Ii Vulgus hiscu temporlblU ]ironimciul oa- , ofa cum fir-miualioiiciliiliit 
''l cum nspcrilale : c<uM«, Mo.W?<. 



196 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



excmpla jUiio dominus, ZioAs consenticns f. , ,2ag\i> 
inundus pronunciant erronec marja, s h alma,:alma , pro 
mdrja , s''dlma t uilma. Merito Barhcbraeus in utraquc 
grammatica ampliori ct brcviori Syros Orientales prop- 
ter hoc improbavit acriterque reprehendit. Sed et ipsi 
Occidentals male in hoc casu pronunciant ut videbimus. 
20- Animadvcrte Syros Orientales nunquam 
ante litteram waw apponere motionem p^'al^'an^sed quo- 
ticscumque reg-ula cxig-it ante waw motionem p^'ah^am, 
illi substituunt zqafam; ex. gr. X*ol con/ilcrc, <£ciL (1) 

crimen Ilium, pro }*oX et <po£». Proindc nunquam repe- 
ritur waw geminatum post motionem pt h ah ! 'am quamvis 
geminationcm rcguia cxigerct, quia p^'al^'a tunc inuta- 
tur ut diximus in zqafam , et consequcnter geminatio 

quoquc tollitur : ex. gr. u.Od per dura lit, fcoi, scclcsliis, 
juxta regulam legenda essent qawwi ct axmodla , sed ho- 
dierni Orientales ea pronunciant sine gemiuatione qdwi 
ct awala (2). Excipiuntur tamen nonnulla vocabula qua; 
cum motione pt^ah h a ante waw habent alium sensum 
ac cum zqafa: ex.gr. X±ox digna participium fcemininuni 
a masculino }o*. ct JloJt equal is , adjectivum fcemini- 
mum a Xox, item Jioi' incbrialur & ct £qS cbria. E con- 
tra Occidcutalcs intcrdum mutant zqafam quum rcguia 

v 

exigit ante waw in p^'al^'am, ex. gr. oo\ P*Q Oo» W*j ct 

o'^o pro <V° rocaritni . 

ill imiiicriio iiuniinlli pniinniniiri Buropni exislimarunl lianc njafam qtue 
locum t'l' l "li' l ii , ti'iicl,ili\crsa ruliouc prunnndari; prommi-ialur i-iiiiii oniuiun ul in 
ceteris locis; proinde mulatto con esl grammalicalls, sed mere orlbograpbica. Hon 
iibs re erit ciinin obstirvussi.- in dialertu Babylonlca Ul eel npud ElODKBOt bnju.snio- 
ill inulalionriii DOO exislerc. 

C'l Ila-c Syrornm Orii-nlaliuin noviias esl, denim ul diximus in pnccedCQli 

DOta iu dialcclu Uabyloiiica dicilur »o-» , }So> /i*awui.;iwwa/a. 



DE VOCALIBUS APUD SYROS OR1ENTALES 



197 



2 | - Zlama (quam nonnulli graramatici Orien- 
tales vocant etiam vUkfcX aut Xg3Z more Occidentalium) 
duplex est, siquidcm fortis sen dura et lenis , utrius- 
quc aiitcm figura sunt duo puncta qua; littera; subpo- 
nuntur sed liorizontaliter ad indicandam zlamam (~) 
fortem , et verticaliter cum quadam inclinatione (~7 ; ), 
pro leni ; nonnulli zlamam fortem vocant brevem, et le- 
nem longam. Prima zlama h. e. fortis cffertur tanquam 
casta Arabum clausa, videlicet sine productione syllaba; 
vide qua; diximus de hac vocali n° 15. 5; et insuper haec 
/.lama ad instar pt b ah b ffl geminat littcram sequentcm si 
mobilis sit, ex. gr. }t&& (mjW'a) rerbum, /uiXl* (og h - 
la) vitulus, ±xao (monnuk h ) a le, JjitL (ollAla) alius, 
cum geminatione nun et lamad 1 ' in duobus ultimi.s 
cxcmplis. 

22 - Incipitur ab ista regula zlama qua; inscri- 
l>itur penultima; littera; vocabuli cui pronomen aut incre- 
incntum quodcumque suffixum sit exigens ut ultima vo- 
cis littera moveatur; tunc cnim, ut dictum est de p^'al^'a, 
/.lama ilia brevis evadit, et ideo littera qua; tunc zlamam 
scquitur Hon ingeminatur, ex. gr. £& bencdic , quod 

verbum assumendo suffixum prima' persona; fit u*».5&ii 
benndiv mc,\.b:i.rck l >ain t mmbdn!k h ain.Mcm *.'ct+5iol cxalla 
cum, m>a's^3 benodieite f., ^OJdftjE sitae fcccrnnl. Attamen 
Syri Orientales hauc zlamam brevem cum productione 
bodic pronunciant ut diximus de p^'al^'a, quasi esset zla- 
ma aspcra do qua infra, et dicuut S h attdqin t bdrck h cii. Ex- 
'•i])e particulam *SQ c * qua; cum suffixis subit geminatio- 
Qem in nun quando est mobile, ex. gr. menndk' 1 <Lj£p « te- 
la - Excipc quoquc vocabula qua; euphonia; causa 









198 



GRAMMATICS ABAMA1CA - CAPUT III 



I 



l| 



I 



in initialibus infirmis.quae regulariter deberent quiesce- 
re, motionem zlamam assumunt, ex . gt . fax venit, $&% 
manducavil, A.*»l cognovit , pro AX.: inhisce exemplis 
abjicienda3 essent ab alaf et jod" vocales breves juxta re- 
gulam (v. n°. 103 ) quemadmodum abjicitur vocalisbre- 
vis a ceterorum verborum initialibus, v.g. &fkX et > \^ B' 
sed quoniam alaf et jod 1 ' nequeunt pronunciari sine mo- 
tione, restituendie sunt ipsis motiones primitive breves 
quin tanien geminetur littera mobilis quae immediate 
sequitur. Syri tamen Orientales hisce temporibus univer- 
sira solent in prafatis exemplis similibusque geminare 
litteram quaB sequitur alaf, dicentes v. g\ ek h k h al , el h l h a , 
et producere jod h prremisso sono hamzae, dicendo id h a x ; 
quod omuino erroneum est , luce exempla enim pronun- 
cianda essent : ek h al , jed h a< . 

24 - Zlama lenis in ultima syllaba vocis pronun- 
ciatur ut E Latinorum , ex. gr. Joofi erit , jSit tranquil- 
I its. Orientales reccntiores zlamam lenem afflcientem 
penultimam litteram vocis veluti fortem h. e. uti E Ion- 
gum Latinorum erronce pronunciant, dicentes JO— \ i 
( s h allein ) pcrfecil , A-nO ( qabbcl ) acccpit, pro s h allem 

ct qabbet. 

25 - Zlama fortis sequivalct E longo Latinorum , 
ct non occurrit nisi in quibusdam notis casibus, de qui- 
bus infra agemus (464. 2 ). Porro notandum est gram- 
maticos Orientales cum nomina longa; et brevis zlamis 
dedcrc non intendisse valorem utriusquc zlama; per banc 
denominationem designare, cum zlama dicta longa sit 
reapse brevior altera nuncupata brcvi,scd ligurani tan- 
tum orthographicam considerasse . 

26 - H h vas s ;e figura est uuuin puuetum quod 



DE VOCALIBUS APUD SYROS ORIENTALES 



199 



nonnisi sub littera jod h inscribitur (y) , et pronunciatur 
ut I longum Latinorum, cx.gr. A*jJb ( qallil ) celer , 
JEt*j»J (nsin) ponimus. Regulariter post h h vas s am littera 
mobilis debet venire; quod si littera quiescens venit.ea 
sine dubio deberet esse mobilis ; attamen h h vas s a tunc 
effcrtur quasi clausa, ex.gr. Xl<£u.i& separata, X^d^to 

thesaurus , quae efferri deberent prix h ela , simela , sed hodie 
pronunciatur : ft is h la, simta. Denique h I, vas s a nunquam 
geminat litteram sequentem sicut nunquam zqafa ge- 
minat. 

27-Rwah l 'a et tm&qa exprimuntur per unum 
punctum cum waw, pro rwah h a quidem supra (o), pro 

<mitqa autem subter (o). Rwah h a» autem (quae etiam JUOtoX 

dicitur), pronunciatur ut Latinorum , ex. gr. *«cfr a> § 

serially XJnocfitS abyssus, \ft jft Y accipe. tMaqa ( dicta 

quoquc apud Orientales iiiS ), effertur tamquam d 1,h am- 

ma Arabum, seu U Latinorum, clausa quidom ante litte- 
ram quiescentem, longa autem auto litteram mobilem, 
cx - gr. JtSUao&i (s h uqra ) iniquitas ,&oJkt ('ida) infant, 
v cuA-Si na^lun ) iugrcdiunlur , 2_* sq /q ( q\\dds h u ) 
doxologia . 

Nunquam r\vah h a vol <m.1qa sine waw scribitur, 
execptis ii.3 (c6l) omnis et ^*\,*tT (mot'l'Jlj propter cum 
derivatis . 

28-Rwali h a et tmaqa qua^ origine unam eam- 
demque vocalem reprcesentant, discrimen tamen inter se 
idem prn?seferunt quod est inter pt ,l ah l, am et zqafam ac 
'»ter zlamam lencm et h u wAs s am , videlicet rwah h a for- 
mat vocalem clausam et geminantem, tmfiqa autem 



200 



GRAMMATICA ARAMAICA- CAPUT III 



ti 













; r 



vocalem longam. In praxi tamen hodierna in multis vo- 
cabulis rwah h a clausa et gjminans convertitur ia t ma- 
qam et tunc cessat gcminatio, quod potissimum apparet 
in nominibus abstracts derivatis a forma verbi \^ at 
23303 composilio, jlA)&« ablatio i ,2jOGe acccptalio 1. 

riu/dva , h h alula, (jtlbdla , pro roccdva , holltila , qobbdla. 
Alia quoque noraina id patiuntur quanquam sine gcmi- 
nationc, ut }Lo,>x) medulla, jfco\ catrrva, 1. muW'a, gu- 
da, pro moh h k''a, godda . Sunt tamen nomina in quibus 
geminatio conscrvatur etsi rwah h a mutctur in tmaqam ; 

hffic sunt notiora : iSOu amor, toftfe firtiu > £so\ patcus, 

, * ' ' ' 

iiolal spongia, A?5^ malum auranlium; 1. W'tibba, 
ubba , gubba t aspugga, l*rugga . Deniquc , in nomine 
•Xa omnfj cum per suffixum aut aliud movetur Bmacl' 1 , 
conscrvatur et rwah h a ct gcminatio, ut 0X3 /o/hs, JUiL'3 
vel £»03 lolalilas, 1. colle'li t nolla. 

29 -Ex omnibus qiuc hactcnus cxposuimus de- 
ducere licet tres ex septcm vocalibus Syrorum Orienta- 
lium necessario debare post se litteram infirmam redun- 
dantem analogam scriptam habere, scilicet jod 1 ' scribi 
debcre post h^was-'am, ct waw post 'maqam et r\vah ,1 am; 
ccteras autcm vocalcs modo solas scribi , modo scquente 
littera infirma redundantc , idest aut alaf quod cum 
omnibus his quattuor vocalibus potest cvenire, aut jod 1 ' 
quod proprium est zlamffl fortis tantum. Divcrsa autem 
est redundatiouis ratio cum primis tribus vocalibus ac 
est cum alteris, ctcnim jod 1 ' et waw quidem ; qua? cum 
li h was 8 a, tmaqa ct r\vah h a redundant, ipsis puncta vo- 
calia inscribuntur , ex. gr. dc*3 , Saa , •. o? I cctcrarum 
autcm motionutn unaqiueque quando littera infirma 



DE V0CAL1BUS APUD SYROS ORIENTALS 



201 



post ipsam redundat,non huic litterae inscribitur.scd litt. 
quae ea movetur , idest quae litteram infirmam prajcedit, 

29 - Ex his tria inferuntur.- l m Quod signa vo- 
calium Syriacarum litteris inscribuntur aut sola aut cum 
una ex litteris infirmis, quee matres lectionis dicuntur, 
redundante , secundum analogiam quae inter vocalem ct 
litteram infirmam intercedit ; nam alaf analogum est 
pt b ah h 83, zqafae et duabus zlamis ; jod 1 ' analogum est 
/lama; durae et k h was s ae , denique waw analogum est 
'maqae et rwah h ae. At quomodocumque scribatur vocalis, 
i. e. sive sola sive cum littera infirma, eodem modo legi- 
tur, ita ut littera infirma quae cum vocali scribitur, 
nihil addat illi roboris in pronunciatione ; nam, v. g. 
)%a , XS}h et J&b eodem prorsus modo leguntur ; et sic 
m-*Zm ct mXm Sola autem potest esse vocalis ubique 

pricterquam in fine vocis, tunc cnim necessario debet 
habere matrem lectionis, iderit alaf scribi debet cum 
zqafa, zlama ct pt^al^'a; jod 1 ' cum h h was s a; ct waw cum 
cum maqa et rwabJ'a. Haec autem mator lectionis non 
eomputatur cum litteris qua? vocabulum formant,nisi 
sit radicalis.-2 m Quod cum mater lectionis vocalem comi- 
tatur, littera qua; movetur non est h&BO mater lectionis 
ut insipide nonnulli grammatici, superficiem respicientcs, 
autumarunt, sed littera qua? matrem lectionis praeccdit, 
ox - gf r - Z&OJa+>io ubi res 1 ', qof ot taw sunt mobiles, non 
vcro jod' 1 , waw et alaf quae redundant.-3 ,n Quod tres lit- 
tOMB infirma; possuiit in vocabulis babcri aut veluti 
matres lectionis ut hactcnus vidimus, aut veluti littera 
radicates , ex. gr. in jbLa , ;£ai», OiLsteo . in quorum 
prima jod' 1 , in secunda waw, iu tertia alaf radicalia sunt. 

20 




Ill 









202 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT IV 



Quando autem extra finem vocum vocales sola?, 
quando cum matre lectionis scribi debeant, et quali , id 
rcgula generali statui nequit, sed oportet id observatione 
discere. 



CAPUT IV 

I)E VOCALIBUS APUD SYROS OCCIDEXTALF.S 

3 - Barbebneus , celeberrimus sectae Jacobitic.T 
doctor, in sua g-rammatica cui titulus ) L«i i k j b. e. ra- 
dii tot vocales scu motioncs recenset quot Syr. Orient, 
imo eas octo esse tradit, addita scptem motionibus vi- 
gentibus apud Oricntales altera hVas'a quam brevem 
nuncupat, distinctam a b h was s a longa . Verumtamen in 
altera sua grammatica metrica, cui titulus }$ ,\ V.ft 
( inlrod actio ) quinque tan turn esse vocales aut motioncs 
docet. Et talis est reapse numerus numcrus vocalium seu 
motionum apud Occidentales inde a tempore Qarqafen- 
sium doctorum de quibus in Prolegomcnis (1). Quoad 



(I) Sevcrus cognomenlo Jacobus Bnrlcllonsis Jacobilicae sector qui lloruil 
sec. XIII in sua granimalica Svriaca cui lilulus *y,^ ft ! \ y »?, liis quinque vo- 

% 9 ' 9 
calibus scu motionibus scxtam addidit quam nuncupavil ^ ft Y>\ qu.Tquc rcapsc 

9 9 

eadcm est BC tmaqaOrientalinm, et ibidem pt n ab M nm dcnominal |^?et.9 b. e. 

•• ^^ 
frmtUOlt quasi frond litleram cui ligitur. Ex bujusmodi aulem diver.sitate m com- 

putnmlis vocabulis Syriacis noli inferre indc scqui Occidental Syros diverse 

vocales Syriacas pronunciassc anliquilus ac lemporibus noslris. Htoc cnim ortbo- 

gnipbica diversilas ox co originem Iiubel quod qui plus quam quinque vocales 

numerarunl, non considerarunl vocalium pronunciationem , nequo earum llguras, 

sed quarumdam earum originem. Nempe considtrarunl vocalem b H wasSam apud 

Occidentales respondere modo l^'was^n Oricntalium , modo coram zlamir forti ; 

Llem<s s as s nm duabns Orienlnlium voenubus respondere ,' maqie el rwnb"jp ; 



D13 VOCALIBUS APUD SYROS OCCIDENTALES 



203 



signa quibus vocales notantur apud Occidentals , scien- 
dum est Syros Occidentales duobus systematibus uti in 
designandis vocalibus, videlicet vel systemate Graeco h.e. 
signis mutuatis a Graeco alpha beto, vel systemate Syria- 
co i. e. punctis minutis de quibus supra , qua?.que in usu 
sunt apud Orientales. Verumtamen, Occidentales cum 
vocalis signuni uuico puncto constat, i.e. cum h h wds s a , 
unaqa et nvali h a, punctum ingens notant, utmox dicturi 
sumus, ceteras vocales minutis punctis figurant more 
Orientalium (1). 

In denomiuandis vocalibus, Syri Occidentales cum 
Orieutalibus conveniunt quoad sequentes tantum : i. e. 
pt b ah h am , zqafam et h'^vas^m , quoad duas reliquas ve- 
ro ab invicem differunt. Sequens tabella exhibet vocalium 
figuras in usu apud Occidentales juxta utrumque syste- 
ma , nccnon earum nomina et valores : 



PIG. 

GR.EC. 


I-'IC. 
SYR. 


-NOMEN 


VALOR 


P 


t 


9 ' 

U+&3 pt ll oh ll o 


a clausa vel longa 


9 


•j_ 


9 9 
J.&JOI zqdfb 





* 


M 


1 9 

La*. h b vfato 

3 


i longa 


7> 


it 


)j^i rv6s 8 o 


e clausa vel longa 


»> 


et 

# 


£j*> * & * 6s *° 


u 



■deoque unamqaamque baron daaran vocalium Occidenttiis sehole doetoraa 

uupliedm pularunt. Allanicn duplicitas rwas s ro in ipsa rei nalura vel apuil ipsos 
OocIdentalM, i. c. in ipsa proiiuncialione, ralioucm hubct. Nam quaimpiuiu unniii 
untom liguram rwiis s as habeant Occidentales, in proinmciulionc lamcn rvvus s u 
'''ansa quam scilicet serpiilnr liltora ijuiesccns , alicpianluluni differ! n rvva s a longB 
•piain scilicet sctpiilur litleru muliilis. Merito Igllur iluas ziamas posueruni Svr: 

Orientates, 

II) Harhebraus in sua grammalica dicta J — *** • sculiro vidctur hoc sys- 
'''"ta exiguorum punctorum esse Orieutalibus proprium. sed res uou ita sc liabel ; 



rw 









204 



GIUMMATICA ARAMAICA -CAPUT IV 



Animadvertendum est Syros Occidentales recentio- 
rcs constantcr solcre vocalcm h h was s am per magnum 
punctum littera jod 1 ' subjectum notarc, sic («) ; vocalem 
vero h h was s am quoties respondet traaqfe Orientalium per 
magnum punctum sub littera wow collocatum , sic (O) ; 
quando autem corumdem Orientalium rwah''a3 respondet, 
per magnum punctum super litteram waw positum , sic 
(O), semper designare ; quin imo nunquam hffic magna 
puncta h h was s ,T, rwAh b 88 et ' maqaj omittunt , sed fere 
semper ea signis a Graecorum alphabeto mutuatis jun- 
guut ; pro ceteris autem vocalibus alterutrum systema 
vel Graicorum signorum scilicet, vel minutorum puncto- 
rum adhibent. Denique vocales Grasca? vel supra vel 
infra littcras scribuntur , liberumque est tribus T , ^et ^ 
qualemcumque directionem dare. Quod si post litteram 
venit mater lcctionis , figuram Grascam non mater lec- 
tionis ( ut sajpc evenit in systcmatc punctorum minuto- 

9 = r 

rum) accipit, sed littera ipsa, v.gr. po,^Qa.o,vi J,jyQ, 
in quibus mim recipit zqafam , qof ts s as R am, nun h h \va- 
s s am , bet' 1 rwiis'am (1). 

nnm Jacobus nnrlcllonsis vulgo Tagrilensis qui ante Barhehncum (loruil apud 
Jacobitas , diserlo tcstatur hoc systema ab Occidentalibus ctiam usilari. Deniquo 
codices Jacohitarum mullis scculis Harhebneo anteriores hoc syslcma porlanl . 

(1) Nemo non ridel syslcma Occiiicnlaliuni nolandi vocales per lillcras 
(ir.ecas pr.Tslanlius esse quam syslcma punctortim minutorum ad facilius legen- 
ilum; clenim in hoc ultimo syslemalc oculus non uno iclu pcrcipil littcras ct voca- 
les, cum lire valde cxigme sint relate ad littcras. Deinde hoc sysloma sa'peimpedit 
quominus ruccak' 1 a qus''s aj distingiialur; nam littera quro pl ll ah' l a Dolarl 
debet idest puncto inleriori et supcriori, non potest habere punclum ruccak' 1 
Deque qiis n s''aj ; littera ruccak "nlu sub qua zlama nolalur, non polesl poncto 
ruccak 1 ' designari ; lillera qus'^'ajata quffl zqalam babel, non poles! signo uiis 1 '- 
s n nj uotari. Item cum jnd' 1 pl^ab^ain habere debet uut zlamam post U"W«8*«n, 
siguuni b n WB» fl ffl non potest acciiiern oil punctum pt M ah n ;e aut zinnia*, lla-c el 
st miliu syslcma (jriecaruin vocalium pnel'erenduin reddunl syslemali ])unctorum 
minutorum. Allnmen vocalium OnKarum systema suo incommodo non caret, nam 
ob iiicongrueulium qua; inter singulus nlphabcti Occidcutalis idesl Jacobitici ex 



DE VOCA.LIBUS APUD STROS OCCIDENTALES 



205 



31 - P^'ah^'am ante litteram quiescentem , pro- 
uunciatur tamquam fath h a clausa Arabum ( - ) : ex. gr. 

<* v 9 9 

A\V%\. ( imnl t ) defaligal us es yioon havvnuk 1 ' ( inlellcc- 
lus tuus. ) . Ptah h a vero ante litteram mobilcm pronun- 

ciatur tamquam fathiia Arabum, longa scilicet ut A pro- 

rr . k y 

ductum ex . gr . u*«ju ( surdlr ) corrupit , \^(* ( qdl'cl ) 

occidit. Pt&\i h & sola scribi deberet, i. e . sine matrclectionis , 

scd nonuunquam alaf rccipit ut infra videbitnr. 

32-Zqafa pronunciatur ab Occidentalibus uti 

Latinorum , clausum ante litteram quiescentem, et 

long um ante litteram mobilem , uti superius de p^'al^'a 

diximus , ex. gr. ]_ *■■-* (b6js h o) miser ppfO (cdhno) sa- 

rcrilos |j5 Cduro) gencr alio *» Afi (cl h 6vdn) liber noster. 
Zqafa semper accipit alaf ut matrem lectionis in fine 
vocis, ceterum vel sola scribitur, vel cum alaf. Aliquando 
waw ut matrem lectionis accipit, idque in vocabulis 
Grace® originis tan turn et ad imitationcm hujus linguae 

9 * r n f 

ut o) vocal', .**a\a a Paulas, \ja&.&x>OL±,o) Olympus , 

9 4 9 y * J* 9 t 

VjoJo myrron, pro )) ,iaAo£ , iax&*a\) ,(,'o2d . Syri 

autem Orientales in similibus verbis scribunt nvuh h ani 
pro zqafa. 

33 - H h vas s aapud Occidentals camdem pronun- 
ciationem liabet ac apud Orientales . Regularitcr autem 



semper sibi unitain liabet litteram jod'' , attamen cum 
Occidcntales soleant zlainam forte m Orientalium , pra> 
Berfcim quam littera alaf scquitur in h h vas a am convertcrc, 
nine factum est ut apud cos occurrat frequenter h l 'vas s a 

"»•'> parte ct Intel ipsas lilleras cl Bgnraa QnBOM ex altera oxislit. nun rare evc- 
1,1 "i qui legit Denial que littene singula habere debeant voealei, pncsertini in 

"'"'is impressis. 






206 



GRAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT IV 



• 









o * 9 = 

ante alaf ex . gr . Ul* J u$tus • 61* P M '"" , (i^^ 5 ™ - 
Imo aliquoties Occidentales solent mutare zlamam lenem 
ct fortem quam non sequitur littera alaf neque jod h in 
l^'vas^m , quo fit ut occurrat apud ipsos k h vas s a sine 
matre lection is alaf vel iod 1 ', quod nunquam apud Orien- 

tales cvenit , ex. gr. )-Ai nox , U** vivimus , JJ<*^ Ce- 
henna, )X » J cymbalum t %*J>l mundus, in quibus sa- 
ne cunctis exemplis h b vas 8 ® respondet apud Oricntales 
zlama tenuis ubi sequitur littera quiescens, et zlama fortis 
ubi mobilis sequitur . Observa vocalem h h vas s am Occideu- 
talium quas sine matre lectionis vel cum alaf scribitur, 
non posse notari nisi signo grasco ^ , nam signum puncti 
minuti non potest scribi nisi cum jod' 1 . Occidentales 
rccentiores in adductis exemplis aliisque similibus post 
h u vas*am alaf otiosum erronce addunt , scribentes , v. g. 
LL)j , VZaQ ,vel jod' 1 redundans, ut JJoM-^ pro 

1 r '? J' = 9 . r = 

\><*^ , ct )A\n-».o pro )4AiU5. 

3 4 - Rvds s a ante litteram quiescentem prouun- 
ciatur ut zlama Oricntalium, videlicet ut littera E clausa, 
ex. gr. t-a--" (h h dm)o) serpens, t— -^^ (molh h o) sal ; 
ante litteram vcro mobilem aut alaf aut jod 1 ' quiescentia 
pronunciatur tamquam zlama fortis Orientalium, ex. gr. 

jj£(uhluno) tempus, ).a^ (Ubo) fama Aaaf (ek h ul) 

• c fi 9 r r 9 

cdam , ^Acx ( holen ) isti , IjJU^ ( 9&0 ) telum,^.* 

Cqdrin) voeant. 

35 -< S s as 8 a complectitur dnpliccm vocalem Oricn- 
talium i.e. r\vrih ll am ct Mnauani, ct semper cum waw 
concomitantc scribitur , execptis tantum duabus vocibus 

? * IT 

supra memoratis, ^s omnis %£.* propter. Pronunciatur 



DE VOCALIHUS APUD STROS OCCIDENTALES 



207 



autem tamquam U Latinorum , clausum quidem ante 
quiescentem, ut )f V»dV (mmro) habilalio, longum vero 

, 9 * 

ante htteram mobilem, ut ) ft*^ (s h uqo) forum. 

00 — Ex tota hac perquisitione facile collides sin- 
gula* vocales ab Occidentalibus ante litteras quiescentes 
clausas pronunciari, ante mobiles autem longas; insuper 
trcs esse apud Occidentals vocales quarum unaquieqne 
respondet duabus vocalibus Orientalium.et banc adamus- 
Bim ob causam Barhebrasus in sua grammatica cui titu- 

lus ) m V> ^ recenset duplicem rvas s am , duplicem h h vfi- 

s 8 am et duplicem ts 5 as s am, quarum omnium alteram 

longam , alteram brevem nuncupat. Juxta ipsum igitur , 

rvas s a longa Occidentalium respondet zlamaj leni Orien- 

talium , rvas s a vero brevis respondet zlamse forti ; item 

h h v3s s a longa Occidentalium respondet h h vds 8 8e Orienta- 

lium , h h vas s a autem brevis illorum respondet horum 

zlama? forti quai habct litteram jod 1 ' concomitantcm ; 

tandem ts s as 8 a longa Occidentalium respondet tmaqaR 

seu rvas s ae Orientalium , brevis autem respondet eorum- 

dem rwah h a?. 

Denique quaclibet vocalis quffi afficit penultimam 

litteram vocis cujus littera finalis quiescens est, pronun- 

r 9 
ciatur longa seu producta. Ex. g. V.i^) ( viordn ) domi- 

.. K 9 

nii.i nosier,^.) ( til ) ito • \M ( qrun ) vocavil noa , 

Va-Soijf rahbiin ) arrha&2yoK*"{( ps n laudil )promisisli. 
Hie autem usus producendi ultimam vocabuli syllabam 
•Uia: consonant! terminatur, novitas est recentiorum Occi- 
dentalium quoad syllabas quarum vocales clausae sunt. 
J >am hrcc productio universalis ultima 1 , syllaba? non habet 
vestigium in ulla ex tribus dialectis vulgaribus Syriacis 






208 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT V 



quse usque in hodiernam diem conservatae sunt , nimirum 
Assyriaca , Tur'abdinensi et Mat lulana ; in quibus pro- 
fecto omnibus ultimse syllable vocum non solent at plu- 
rimum produci. 

Omnia qua3 n. 29 et seq. de vocalibus Syr. Orient, 
disseruimus, ad adamussim vocalibus Syrorum Occiden- 
talium quadrant, unde baud opus est ea repetere. 



CAPUT V 

DP. IIS IN QUIBUS OCCIDENTALES CUM ORIF-NTALIBUS 
CONVENIUNT IN PRONUNCIATIONS YOCALIUM 

37 - Si prrecedens cap. cum penultimo conferas, 
manifestum tibi erit Occidentales modo cum Orientalibus 
in pronunciatione vocalium convenire , modo ab iis dis- 
cordare. Igitur, ut ea in quibus conveniunt recapitule- 
mus : - 1° Eodem modo pronunciant pt h ab h am et zlamam 
longam quas non sequatur geminatio , zlamam brevem 
et <«s s as s am, nam cumdem sonum ab ore unius hominis 
ex altcrutra gcnte audis . - 11° Strictura seu clausura et 
productio vocalium est cadem, excepta strictura gemina- 
tionis quam Occidentales in productionem semper cou- 
vertunt. - III" Conveniunt in co quod quaecumquc voca- 
lis quam littera quiescens (non mater lcctionis) sequatur, 
clausa pronuncietur, Rive in cadem voce sive in duabus 
vocibus conjunctis, ctiamsi ea longa esse deberet , nun- 
quam enim apud Syros recentiores dari potest vocalis 
longa quam quiescens sequatur, seu , ut dicunt Gram- 
matici Europrei, nunquam dari potest syllaba longa qu.T. 
in consonantcm exeat, nisi in fine vocis. Igitur pt h ah h a 



DE PRONUNCIATIONS VOCALICM 



209 



in )X4.a. , zqafa in JLmJo , <maqa in (j.^Oj > rvas 5 a et 
rwah h a in )A-**av^A-2 » h h vas*a in i <VAA*J , pt'alr'a in 

4 r 9 * r V ' , , 

Voo»A^> , rvas s a in V,ooM-*> , li h vas s a apud Occidentalcs 
in h*£)|i> , zlama brevis apud Orientales in ^ocjlSm^XO. 
hffi omnes vocales claus.T, proaunciantur eadem rationc 
ab utraque gente, quamquam perperam quoad vocales 
qujc longse natura sunt. E contra omnis vocalis quam 
littera niobilis sequatur, semper ut longa hodie pronun- 
ciatur , ctiamsi brevis aut clausa esse ipsa deberet ; igi- 

t 9 9 4 9 y 

tur zqafa in )iuy , ts s as s a in jja..*. , p^'al^'a in )i^o apud 
Orientales , zqafa in t^evB apud Orientales , pt^al^'a et 

o . * 9 r r . A * 4 • 4 * K 

zqafa in V&^j.?*^ , rvas s a in ^aj et in w»o*^A-=i-o , 
rvas s a in ^00 "S^ apud Occidentalcs, omnes hce voca- 
les ab utraque gente longs effcruntur , quamquam per- 
peram quoad vocales quae natura breves aut clausfc sunt. 
Denique sciendum est in lingua Syriaca , nisi in mono- 
syllabis , nullam voccm cxistere cujus extrema syllaba 
vocali terminata cum productionc pronuncietur, seu, ut 
grammatici Arabes dicunt , productionc productions 
effcratur, seu, ut grammatici Itali dicunt, accentum 



liabcat ut vocibus Italicis belta , andro , vol Gallicis 
bontc, format vel Arabicis *\«y, njp, Jt>', ultima cnim 
syllaba apud Syros , vocali terminata , semper retrahit 
accentum ad praccdcntcra syllabam (1). - IV° Denique 
I'onveniunt Orientales cum Occidentalibus in co quod in— 
lactam relinquunt cxtremam vocabuli vocalem si cam 

(I) Judasi In dinleclo Syriacu ilbaldnira quam ipsl eonscrvnnt, A (Innle 
' ''"1»t cum accenln eflcrunt , diccnlcs ■ v. g. ia±±, J?ol ealM . aiuiA. Inccrluin 
Ml tamen utrum vclcres Babylonii lln prommciavrrint. forte nulla dialertus Sy- 
riac*, < t vivoniil)i|Q in!i>m om'iilum liabpt . 

31 



210 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT VI 






sequitur vox a littera quiescenti incipiens , five longa 

* 9 # » 

sit ea extrema vocalis sivc clausa f ex. gr. Jjof alio; 
.99*9 rr .. .«r r . . . 

poj fi^-> i <*^ ^\v% v» « in quo cxcmplo utrique u in 
4 y 

ai^> cum productions efferunt , item secundam pt b ali h am 

9 9 * 9 

in Po ct Jla.=>: hi enim dicuni : Mannn-ltdnd-dammallel- 
dmman-b jdlii-rJma ; i 11 i an tern : Mdnn-hjnu d h ainmiili ; l~ 
dindn-b/jlij' r'nm. Cave ne hie confundas accentum cum 

■productione vocalis. At si sccunda vox a littera quiescentc 

incipit , cessat product io, ex. gr. \JL** .yj^a -*o_d ; lege 
qdivi-vruh''qo . 



CAPUT VI 

DK MVERSITATE PROMNCIATI0NIS INTER ORIENT.ET OCCIDENTAL. 

ET DE GENflNA ET PRIMITIVA PEONUNCIATIONE 

I.INGr.E SYRIAC.E. 

38 - Ex iis qua? prsRcedentibus capitibus disse- 
ruimus , colligitur Occidentals ab Orientalibus quoad 
pronunoiationem in sequcntibus discreparc : - 1° Quod 
Occidentalcs nunquam litteras geminant. - II Quod zqa- 
fam ab Orientalibus Ut A prolatam , ipsi pronunciant ut 
O. - III" Quod r\vah h ara a tmaqa non distinguunt, sed 
utramque confundentes ut U pronunciant. - IV Quod 
in plurimis, imo fere omnibus vocibus et in multis formis 
grammaticalibus convertunt zlamam E in hHatfam I, c*\ 

\j)^)usUi9,)j)c>\w<irgentiim, ^*^2 orkis terror wm% tJ&JLl 

died, pro tfja, XxltD , A*Si&, SkibX>. Quibus omnibus 
adde: V Quod Occidentals in aliquibus locis vel voci- 
bus vocalem mutant in aliam , ut zlama pro p^'al^'a in 



DB GENUINA. PRONUNCI\TIONE LINGUA BtUkOM 211 



9 r y \ 

|jo»2 prodigium , pt h ah h am pro zlaraa in h*au pactum ; 
de quo fusius ad calcem partis grammatical materialis 
agetur. Hujusmodi vocalium diversitas inter Occidenta- 
ls et Oricntalcs solemnis est in vocabulis Greecae origi- 
nin, in qnibus tamen errant Orient, rectum habent Occid. 
excrap. gr. Va-A^Jo) cvnngclium, Ja'ajiaaQ) cpiscopus 
Va—jkli.9 prn-iorium, qua; nomina Orientales "aliquan- 
tulum deformant dicentcs .^A^oJv&OtUB&t **Sck^£$» 

39 - Tandem : VI Orientales discrepant ab 

Occidentalibus in orthographia vocalium vocabulorum 
cxoticorum , praesertim Graecorum in quibus coeteroquin 
Orientales cum Occidentalibus quoad pronunciationem 
conveniunt : sic v. g. vocalis A Graecorum exprimitur ab 
Orientalibus per zqafam, ab Occidentalibus vcro per pt h a- 

h''am , ex.gr. ify (\\ APA, Jb&a uja*All AIA0HKN. 
Vocalis Graecorum ab Orientalibus exprimitur per 
rwaa h am, ab Occidentalibus autcm per zqafam, ex. gr. 

»o\jx> ^ <*\\,v> ATAT.T.OV cum dnobtts lamad h , «A0JO2^ 

9 9 

u»o.jo",2 BPONOS. Imo Occid. ssepe mutant Graec. in U, 
idest r\vab h am Orient.in tmaqam,ut faciuntin vocibus Syr. 

ut \o')Q.x> pro v oaoio MYRON. Solent quoque Oc- 
cidentals in vocibus Grrccis in Syriacum sermonem 
adscitis cum vocali matrem lectionis rcdundantem i 11 1 
analogam scribcrc, scilicet alaf cum pt :, ah h a, waw cum 
zqafa , et Bffipe he cum rvas s a. Exindc saepe fit ut voca- 
l»ula exotica plerumquc diverse repcriantur scripta apud 
Orientales ac apud Occideutalcs . 

40 - Modo prsctcrmissa diversitate vocalium quiB 
t'xtat inter Orientales ac Occidentalca quoad uonuullas 




212 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT VI 



i 



voces, agendum nobis est in genere de intrinseco valo- 
re pronunciationis vocalium in quibus Occidentales ab 
Orientalibus differunt, necnon inquirendum est quodnam 
systems ex duobus sit rcctius vctustiusque , prasertim 
quoad valorem vocalis zqafa: et quoad geminationem 
litterarum. Primo igitur praunittimus BarbebiMmm turn 
in sua fusion grammatica composita soluta oratione . 
turn in breviori metrica quoad utramque positam quaes- 
tionem, systema Occidentalium i. c. suffl sector pra>tulis- 
se alteri Oriental ium , nullo tamen prolato lustorico nut 
plrilologico argumcnto. Attamen ( citra defectus quosdam 
quos Orientales in pronuuciatione committunt, de quibus 
cgimus supra) systema Orientalium omnino verum et 
genuinum est. Plura argumenta ad id probandum pres- 
to sunt, quorum pra3cipua commcmoramus: 

P Vcteres scriptores Giwci et Latini cum citantdicti- 
ones Syr. figuratas suis alpbabeticis cliaracteribus, illas 
dictiones proferunt juxta systema pronunciationis Oriental, 
minime vero juxta systema Occidental. Talcs sunt locu- 
tiones Syriaca?, adbibitac et exprcssa? littcris Gratis iu 
N. Tcstamento: sic I Corinth . XVI , 22 MAPANA6A (1) , 

Maran allm X&l *ikio minime vero Moran atho ; item 
.* v 

Mattli. XXVII, 40 Eloi eloi lama subaclliani uepj ucP/2 
yJ^UsgUt ZioA minime vero Eloi Eloi lamo sabacllwni ; 
similiter quoque Marc. V, 41 Ta/iihacumi u&OB i^A\ 
minime autem Talillio cumi. 

ill Vox Its) halicl j)i' , ;ili' l iim nil primum alaf. quia .«ic fcn>l>at dialcc.lu.-* 
Clialrlaica quip in Palaislina lunr vignbat.quod coteroquin verins est quam pionun- 
cialio lioilierna illius alar rum llama. Halicl Syriaca lingua lilloralis (apud Orion- 
talcs ) rl hodic vcsligium liujus pronunciationis cum alaf in verbis J3J , ji>J, 
*b'i , J#i, jSJ'Jpnnilin- n 87B 



DE GENL'IXA. PRONUNCIATION li LINGUA SYRI AC .12 213 



41 - 11° Syri Clialdaei h. c. Babylonenses tempore 
Itanielis videlicet plusquam 600 annis ante Christum 
liuguam Aramaicara ipsis vcrnaculam uti hodierni Syri 
Orientales quoad valorem zqafffl ct geminationem litte- 
rarum pronunciabant. Testis est prophetia ipsius Danielis 
scripta lingua Aramaica, circa quam nullum dubium 
moveri potest quoad pronunciationem cum scripta sit 
characteribus et vocalibus usu vigentibus apud Hebraeos 
<le quorum pronunciations nullum profecto ortum est vel 
oriri potest dubium . Claritatis causa juvat hie prot'erre 
fragmentum depromptum ex Cap. Ill, 1 Danielis expres- 
sum hodiernis Syrorum Occidcntalium characteribus et 
instructum vocalibus Graeis, affixo iusuper signo Arabi- 
eo duplications litterarum, adamussim prouti hie locus 

Danielis legitur ab Hebrreis : ^.a^. La~\*> ^i fr 3ciaj 

k - ill **!* I «'•: r ' C 

. ..N*oJ.o Ai. ***■=» )>o> A.V.a=L^ ovio-o) Sic Da- 

•o i ° 

niel. cap. 1,4: »•**&/ ^oaA v ^,.*.*«a )j).o )jo)*ao 

)._*iA_Ao jLtt&OOJO ).«aqMllk . Kx quibus vides sane 
lode ab ilia a'tate veterum illorum Oricntalium Aramajo- 
riini pronunciationem fuisse c.imdem ac hodiernorum 
Orientalium. 

42 - ID Notum compertumquc est cruditis Sy- 
"laeani . Arabicam et Hcbraicam linguas emanate ex 
"no eodemque stipite. Atqui Syrorum zqafw ct gemina- 
iiuni respondet fath ,, a ct geminatio Arabics, ct Syrorum 
geminationi respondet geminatio Hcbraica . Sufficiat 
Pomparationem inter Arabicam et Syriacain liuguam 
"|>titucrc, ct primo quoad zqafam. Ex. gr. t jaii j\- 



214 



GRAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT VI 









(cms); >$£$ (int'ula); <3«S-A Jlf (codex); j\L Jfo, 
(vincensJtSaSk fA- (pax), -fro ft (surrexit); ^ oU 
(lingua) ;Ua o\ ( wdi/icans ) ; aliaque infinite cxcmpla 
turn inter singulas voces turn in formis nominum et 
verborum grammaticis , in quibus omnibus zqafae res- 
pondct fatb h a Arabum sequente alaf, minime vero d hh am- 
ma. Exempla quoad geminationem : %X± *A~ (acelum); 
Xxx%~ (dens); ^ao*» U* (dilcclio); |ioi " f c ( pal runs), • 
??V»P » o£~ (culler); £o\'-J*r (cislcrna); }Q L-\ (cor) . 
Similia exempla exbibent formrc nominum verborumque 
qua; in Arabica lingua geminationem babent. Tales sunt 
in verbis forma A«J , et conjugatio verbi geminati regu- 
lariter , ex. gr. }g&m r \- (inslrnxit) ; AJ^GI Ji (occidit); 
a-X-3 ^._i (cxplicavit) ; w-JoJUS J/J (pnvdali sunl me) ; 
item quoad nomina regulariter formae Jv»i et A : .» ex . gr. 
HaiJ^W (1) (9'9as); jfcgcAj* (judex); tfai o'» ( ara ~ 
trumj; t**\tr\ a .li (san°tus); JtfcU&i j,".x-» (Justus). 

43 - IV Idem dare probatur ex canone qui de- 

tcrminat sonum asperum J . ^ <*a et lencm J-^-^oi • ki- 
quidem quotiescumquc littera geminatur apud Orientales, 
ilia littera (si una sit ex litteris k&Zf^p , qua; dupli- 
ccm sonum babent, videlicet asperum et lencm ) ilia, in- 
quam , littera sonum asperum babct ctiam apud Occid. 
ea prot'ecto do causa , quod, quum sit geminata, a;quiva- 
ieatquc duabus litteris quarum prima est quiescens , 
ilia littera geminata debet proindc legi aspcra quatcnus 

ill Nomrn »i^A, Tat in origins sine uun :iA . scd puslea ut distingue- 
;elur a mff\ '. vir J, ci addiluui fuit uuu 



DE GENUINE PfiOXUSCUTIOXE LISGU.fi SYRIAC.E 215 



est littcra quiescens veniens post vocalem v. g. A A 9| 
( jusiificari ) , ^&2> ( apcruii ) : in supposition* autcm 
quod geniiuatio non esset admittenda, uti contenduiu 
Occidentals , in p'raefotis exemplis littcra,' «> ct ^ (cues , 
minirae \cro aspenv legenda? csscnt, ut in J,* j (riiwen*) 

9 

et -»- A..9 (aperiens \ Vide infra canoncs de sono leni ct 
aspero. 

V° - Idem patet ex vocibus Syriacis quas Arabes 
mutuati sunt,quas scilicet Arabes post propagatiouem 
Christianisrai in Orientem ex Syriaca in suam propriam 
linguam introduxerunt , qua; quidera voces pra;cipue ad 
religionem spectant. Jam vero ista voeabula , eo mod® 
quo ab Arabibus adhibentur , apcrte tesiantur pro ge- 
nuinitatc Orientalis pronunciationis ct improbant Occi- 
dcntalimn pronunciationem. Sic Arabes fonuarunt v. g. 
^. ; _» ex lx»xa ( pmsbyicr ) , ^..u ex Xxxxx (ttiusonm ) , 
,*L ex ii'oik* (risHator), _,\ 1 ex }u5A*> (Mafrlanus), 
cvu« ex ti'xxxi'iQ (Bapfis'a), M» ex l^ieX (baptism*), 
u.Cj ex Jjeioa (w'.'ua.'.Et alia plurima exemp. in quibus 
quidem omnibus voeabulis rctenta fuit gem in at io ubi 
cxistit in Syriaco, ct zrjafa Syriaca traducta fuit per 
fat/i''ain lonyam t prorsus juxta pronunciationcm Oricn- 
talcni. Ex his argutnentis aliisque deducitur evidenter 
systema Oricntalium non modo non esse rcprchcndcndum 
oeqne condemnandum aed omnino uti pristinum ctexac- 
tuni systema habendum esse; etc con verso Occidcntalium 
systema tanquam corruptioucm judicandum esse, vol 
proviaciaiismum rccenter inductum unique famiUoe ex 
familiia Syriaca- nationis proprium non vero toti gonti 



216 



GRAMNATICA ARAMAICA - CAPUT VI 



I 



fuisse dicendum (1). Ex ultimo exposito argumento dedu- 
cere licet incolas Syria! et PaltEstinje in priscis illis 



(1) Veritas nos compellil ut foleamur pronunciationem zqafe Occidenla- 
lium habere vestigium in anliquilate. Etenim Syri hodierni Curdistani ct Assyria) 
pronuucianl in sua lingua Syriaca vulgari zqafam qua? pracedit sufflxum secuudai 
persona? singularis juxta Occidentales. non juxla Orientates, ita v.g. dicunt aau> 
(idjnohh)oculustuue, yi*p(m 9 nnokk)a te, minime vero*ainofc* el nunnofc*.Iino 
zqafc Syrorum fere semper respondet in Hebraica lingua (qua? est gormana soror 
Syriaca | r\va h a, sic v. g. Hcbrroi dicunt: cj&Jf eUh ) (idjSj) Deus; & lo (#1 
non; ^oxS las*6n ( ^ ) li„g„ !i; \±b q ,\\ ( ^ j vox . ^ s&6q ^ j cru>; . 
s 8 6n ( vi ) armentum. Item penes Hcbraos in forma parlicipii aclivi respondet 
(gate Syrorum nval.l'a, v.g. ^oe qOt/el (Ai^a) Occident; ^AipOqadi (paj) 
jubens: MJa sl'Oiicq (.a-x) oblumlens. Pralerca lerminalio plur.fem. apud Heb- 
ra»os hnbei vaw non alaf ante law, sic v. g. dicunt ^oia ( &1=>) fllia , sia^ 

\ ■A-l^ / '"»"''• Ex quibus omnibus concludimus A longum in Unguis Serailicis 
a prislina ajlalo pronuueiatum fuisse ab aliqnil)us populis veluli 0. Ita sane vulgus 
In aliquibus locis Syria? Occidciilalis arabico loquens sa?pc A longum ut effort • 
sic Syri Hatlals in terrilorio Damasci quamvis Oriental . more lilteras gomineiit 
nee non zqafam in lino vocum uli A pronunciont , nihiloniinus zqafam mediam 
veluti efferuut. Soli Syri qui degunl in monlibus Turabdin lilteras non geminant, 
et zqafam semper more Occidenlalium uli pronunciant. Quoad discrimen aulem 
inlcrcedons inter Oricnlales ct Occidentales circa ziamam durara Orienlalium 
quam Occidentales pleruraque in h»vas s am immutanl. ju.licandum esl pro usu 
Orienlalium i - I« Quia Hebraica lingua in hoc cum Orienlalium pronuncialione 
convenit, sic ^ (liaa) jutlua; -sia (jaia) dolor; ij 3 (is'js) puteuat &afc (^*3.s) 
orfcis tcrrarwn. - If. Idem palet ex voeabulis Syriacis Grmca? originis in quibu s 
littera E aut B reperilur, v.g. w*XH-A»* tfodtus), quod nomen prouuncian- 

dum est reapsc M>A^ J uti pronuucianl Oriental.-.*. - I Jl- Anliquissima dialec- 
tic Aramaica qua Clmldaica dicitur, testis esl pro causa Syrorum Orionluliuiu. 
-IV* Omnes populi qui hodio lingua Syriaca vulgari ulunliir. pionuncianl ut Syri 
Orientales , in Assyria, in Tur Abilin . in Ma* lula Celerisque locis. dicunl cnim 
\3l3petn. hoUo argentwn, ^d)} hiput; Quilua esl populiu hodic Syriaca 



DE GBN0INA PHONUNCIATIONE LINGLVE SYRIACA ^17 

seculis non pronunciasse linguam Syriacam juxta 8VS- 
tema Occidentalium seu Edessenorum , sed potius juxta 
systema Orientalium seu Nisibenorum et nonnisi poste- 
riori aetate systema illud Occidentale in Syriam finitimas- 
rjuc regiones ex Mesopotamia; oris per Jacobitismum (1) 
pervenissc , et in usu incolaruui Syria; praevaluisse , 
ijuando jam in illis regionibus Syriaca lingua litteralis 
vcmacula esse cessaverat. Ratio est quia Christiana Ee- 
clesia in Syria; regionibus origines suas babuit , atque 
exinde non vero ex regionibus Syrorum Orientalibus Ara- 
bes mutuati sunt vocabula Syriaca qua? in suam linguam 
introduxerunt . 



A- 



liOgna loqucna qui in lmjusniodi vocibus li"vassani proferat pro llama. - V" Deni- 
que hanc zlamnm ipsi Occidentnles per alafSCribanl eliumsi ex ted™ - ilcrivatu sil 

ex . «r . Kiojj dicemus , J))± fcslum , +\}.l gencrabit , <Lij)j hieres erit ; 



oa «. S 



'luorum duo exlremn verba ah *A* at 2i-» veniunt. Jamvero si lmjusmodi voca- 
bnla nnliquilus pronnncinln csscut cum h''vas 8 a, ca scripla essent non cum alaf 
--cdcumjod h quod nccessarinm relalionom habet cum h'>vas s a, prasserlim oaia 
quibus alaf est pro jotl' 1 . 

Deniquc quod aliincl ad suppressioucm geniinationis .fatemur cam non 
oimiino nhesso ox dialoclis vornaculis. Ktcnim iu Tur Abdin gominatio lore omiii- 
'i" inaudila est ul mox diximua. In dialeeto Assyria! non raro supprimitur gamina- 
ii« initio vocis.dicilur enim, v. g. lad-b' hiujinumts , \?+isL antiqitu*, I. ran *>■„,.-. 
t-ifiqa sine gcminalioncct sine produclione eliam.Observandum est tameii gemina- 
Uoiioni haruni similiumquc voc.al)ulorum quam Syriaca lingua liltoralis habot, non 
1 '--•' tegitlmam, ( v. n.107, i; ) unde hoc cxcmpluni parumprobat contra legem ge- 
"'iualionis. 

(I) Umle conllrmalur coiijecluro quapi alibi cxpressimuj, nempe Melcln'tiis 
• yriic joi|ue ac PaltBStina linguam Syriacam pronunciasse more Orientalium. Ma- 
'■•mitosquo u Jacobilis didicisso pronunciationcm Occidentalium. 



I 



218 



GRAMMATICA AltAMAICA- CAPUT VII 



CAPUT VII 



DE SIGNIS DIACRITICIS 



44- Grammatici Syri orthographica sig-na, pra- 
ter littcras alphabeti et vocalium figuras , lSb&0& , seu 
notas distinctivas nuncupant. Hie autem sermo est de 
pobMmis orthographic^ sou grammaticis ; nam prater 
has exstant alia ctiam pul^'ama dicta rhetoric®, qua, 
cum levi diversitate inter Orientates et Occidentals , 
numcrosissima sunt: nonnnlli eas ad quadra g-inta et 
amplius recensuerunt. Latino dicercntur . Ucent in <, nam 
simillima sunt acccntibus rhctoricis Hebraorum. Hi Sy- 
rorum accentus consistunt Drones uno vel ad summum 
tribus punctia maguis non quadratis ut sunt cetera 
puncta orthographica. sed rotundis , diverse- mo-do nota- 
tis ad fincm divcrsorum scrmonis membrorum ut diri- 
gant lectoris vocem juxta divcrsitatcm sensus. Hi atven- 
tus pertinent tantum ad Biblia sacra V. et X. Testament!, 
in quorum textu his acccntibus recensendo per membra 
vel ut ita dicam per verba, arduos ac summos exantlarunt 
laborcs doctorcs Syrorum turn Oricntalium turn Occiden- 
taliuni. Ideo omnia fere Bibliorum exemplaria a tempo- 
re quo lioc acccntuum systema invectum est usque ad 
proximo clapsum scculum cxarata.his accentibus insi- 
gnita sunt. Attamen cum lii accentus seu puhMma 
rhetorical bis temporibus obsolctffi sint eorumque exacta 
doctrina pcrdita sit , malumus ooruni minutam explica- 
tioncm omittcrc ue lectorum mentcs inutilitcr turbentur(l). 

Hi Uc liis acccntibus docle scriusit Duval in sua gratnmulicn fj>]>\m ciluta 



DE SIGS1S D1ACR1TICIS 



218 



45 - Ig-itur ut ad puh !l umas ortliographicas res- 
tringamus sermoncm, prfficipuum ex his puh h amis seu 
signis diacriticis emiuet lincoia paulisper inclinata qu:e 
litters superimponitur vel infraponitur ; lineolam autcm 
Syri grammatici ).lo^m vocant. Llujusmodi porro liuc- 
ohe trcs numerantur species, quarum una dicitur 
}i>.-^ flf^a mhagjina (i. e. movens scu litteram mobilem 
cfficiens) , altera >lio»^> marhHm ( i. e. accclerans ) , 
tertia tandem nuncupatur |lA^frto mvalHdaa ( I. e. 
supprimens seu occultans). 

46 - Lineola mkagj.ina infra scribitur litterse 
quiescenti quam sequitur immediate altera littcra qui- 
csceus, seu aliis verbis infra notatur media inter duas 
litter, quiescentcs successive concurrentcs, ad imlicandum 
primam ex duabus concurrcntibus litteris quiescentibus 
legendam esse, causa facilitandic pronunciationis , cum 
rvas s a clausa ; ct Occidcntalcs quidem solent univcrsali 
rcgula primam ex duabus successive quiescentibus dum- 
inodo con currant in una cademque voce, mobilem cum 
rvas'a uti dictum est, pronunciarc. Excmpla )A^.^*i (li- 

K 99 * 

mar ) , Vo&a.) (port at us fuii) , U?iA*> (orcidenialis) , 
Vak=»mr (.mturabuntur) ,.in quibus pronunciandis adji- 
ciunt rvas'am clausam prlmn ex duabus litteris quics- 

ccntibus, legentes: ){&*•}' f fc*o£*<9) (-$*£*» V.*^4M' 

1. d<h h ?U h o , I'^'jiqvl , nuhurrujo , ncsotn an . Porro hffiC 
rras'a addita pronunciatur quidem scd non notatur, imo 
ipsam lineolam mhwjjiina pcrraro vel fere nunquam or- 
thographice aotant Occidcntalcs. 

«l aule cum presbyicr Martin inopusculojpeciali . 



220 



GR.VMMA.TlCA AUAMAICA - CAPUT VII 









47 - Quod si sccunda ex duabus litteris quies- 

centibus sit jod' 1 , tunc mhagjdna efftcit ut prima quicsccus 

iegatur mobilis non cum rvas s a , sed cum h h va& s a ct qui- 

dem scribcndo ctiam ; sin autem secunda quiesccns sit 

waw, tunc prima quiesccns tit mobilis cum <s s as s a scri- 

9 ™ r 4 4 « 

benda. Excmpla. 1" <&>>.» &^> (cognntcilnr) , 2" Vo'os-i 

¥ '" " 4 tt 

(gaudo.nl) t pro ^^jo ct V '^*-' Itcm si sccunda lit- 

tera quiescens sit alaf, tunc rvassa efferenda prims 
quiescenti adjicitur turn in pronunciationc turn in scriptu- 
ra , quia necessario efferri debet ante alaf sicut ct ante 
jod 1 ', non ad libitum ut cum aliis litteris, sic v.g. legitur c* 
scribitur ^o)/V^> pro ^io) A^o {dicilnr) . 

48 - Hajc dicta sunt de usu mhagjansc apud Occi- 
dcntales. Orient, autem non solent adliibcre mhag-janam 
nirfi in casu quo sccunda ex duabus quicsccntibus con" 
currcntibus sit una ex scquentibus litteris quae formant 
istam dictionem Hc\L ySoittf . Ex.gr. ^SofUp ( Ulu- 
miminl j,w£3M ( coireclus fait ), ~<\b-i < nascitur ), 
2ii±to (habitanitlnm) , Joa*** (fotor), \afcl (mandu* 
catut fail), <NsA*j flradili), ^Oflioaa (vinca coram). 
Cum pndictis litteris numerant quoque littcram b h et h 
in voce 1$*%* (sucrijidum), qua? quidem littera h'-ct' 1 
effidt littcram bet 1 ' pra-eedentem in hac tantum voce ex 
quie8cente mobilem cum zlama, undo leg-ant JftUa? 
1. dmwehWa (1). Prsterea excipiunt a rogula prscedenti 
scquentcs voces: J&^of&p (accctcrans) , tfgftO&B (top- 
tisia), «oeiao^. (coltum eorum), ^ooiaofij ( taaras a- 



? r 



Ocetdenlalu pronunclanl |Aa*.^1 d#Mh*i*o. 



DE BONIS DIACRITICIS 



221 



mm), ,,6c^303 (qtUMtum eorum): in quibus vocibus 
quamvis secunda quiescens sit una ex litteris comprc- 
hensis in dictionc Z*x\i. Ji&,o,s , de qua supra , tamcn 
prima quiescens remanet quiescens. 

49 - Contrarium mhagj&QSB est marL'dnn , qu;r, 
est lineola supcrna quai imponitur apud Oriontales pri- 
me ex. duabus litteris successivis quiescentibus ad indi- 
candum illam litteram leg-eudam esse quiescentem , i.e. 
non raovendam per mhagjanam, idquo locum liabct quo- 
ties secunda quiescens sit alia quam una ex novcm illis 
comprebensis in lZaSSvJi&QS ■ Exempla: AjQ^Sti ( porta - 
nis fail ), ^C&BAf (salurabunliir), w^-Sty (gaudei); 
in quibus cxemplis aliisque similibus prima quiescens 
effertur uti est i.e. quiescens, 1. ptNqH t ngsbWn, nei''p- 
s"ah". 

50 - Mral'/ana (supprimens) est lineola superna 
qua 1 imponitur litter© ad indicandum illam litteram sup- 
primendam seu occultandam esse in pronunciatione. V.g. 

coj&jf ( lu cs ) 1. ei>) §1*1 per supprcssionem ntm et /«•. 

Sunt quidam qui lineolam mvat'lana sub litteram collo- 

cant. quod in more est plcrorumque Occidcntalium . 

5 I - Superius diximus Occidcntales solere pri- 

mam ex duabus litteris quiescentibus concurrcntibus in 

una eademquc voce mobilem cum rvas s a offer re ; modo 

insuper addimus cosdem ex duabus litteris quiescentibus 

post inviccin occurrentibus in duabus vocibus , illam 

primam h.c. ultimam prioris vocis mobilem item cum 

i r 
rvassa legem, quin scribant tamen rvas R am, v.g. (U*+a 

(cum viderU) t JtSu\*6lSt) (tu rocasli), ^i<u*.a.^J )a\x\ 

( in iiieriium laiitfabuni ic ) . prouunciant veluti si essent 



222 



GUAMMATICA ARAMAICA - CAPUT VII 



tjraji , htildm, ns ,l abh h CuvJk u . 

52 - Orientalcs vcro grammatici ultimam vocis 
praecedcntis quiescentem quam sequitur quiescens in al- 
tera voce non solent mobilem legere, sed potius pro- 
ducunt motioncm proecedentem , quod indicant appositsl 
ultima illi litter® pracedentis vocis lineola ei parallel* , 
quam lineolam %*<&£ h. c. prolrahenlem vocant. Ex. gr. 

~±$±S &&acA ( ad pcrpringendam unimam meant), 
^?a&9 jg&x (absolulus est ope etc. ), 1. lm 9 lHarlna(s h 
(legiint vf» f ), sHimhMhr&a. E converso quando 
prima vox desinit in litteram quidem quiescentem , sed 
altera vox immediate sequens incipit cum littcra mobili> 
tunc Orientales solent penultim® litter® mobitt prima? 
vocis subscriber lineolam parallelam quam 3*^ \,V> (h.e. 
co/mec«N»«?m)nuncupantcx.gr. u**> tg* (erubuit dc me). 

53 - Cceterum omnia ista signa orthograpliica 
non sunt rigide observanda, sed omnino libera sunt, 
excepta mvat'lana quam Orient, fere nunquam negliguut. 

54 - Inter signa qua; dicuntur puh h dma , recen- 
Bcntur magna puncta quadrata quae subjiciuntur vel super- 
imponuntur littcris,ut divcrsi vocum distinguantur sensus 
grammatical . Punctum autcm dicitur |jlo&J . ltaque 
(ut ca singillatim explicemus) iinum punctum superpo- 
nitur pronomini demonstrativo 6cn iUi % ital. qucllo , et 
supponitur pronomini pcrsonali pen ipsi, ital. egli; su- 
pcrponitur o, suffixo sing. 3 pcrs. fcm. nominum sivc 
singularium.sivc pluralium, v.g. ofAAl (anima ejus Ij 



DE SIGN'IS D1ACRITIC1S 



223 



ir 



4Ufl^ d V (parrntcs ejusf. j.ltem magnum punctum appo- 
nitur pronomini \J\ desuper cum ejus alaf pronunciatur, 
ut L»io1 jj) (tgo dixi) ; ct subter cum alaf non pronun- 
ciatur, ut \.x) ^k* (sndco). Sappomtur quoque pneteri- 
to tvilitero simplici 3* persona?, v. g. y&ot ( re vers us 
est ) , et prretcrito 2; c persona singularis sive masculine 
sivc fcemin. cujusvis forma? verborum, ex. gr. ts^.^K^ 
(lantlaliis fuisti). In his casibus in quibus Occidentals 
umira punctum magnum notabant , Orientales duplex 
punctum apponcbant. Apponitur unum punctum prrete- 

rito prima?, persona? singularis, ex. gr. ^S^-i ( dcscen- 

di ) , £s.*i*» ( ridi ). 3 am autem personam fo?mininam 
singularem in praterito quidam notant duobus magnis 
punctis, uno quidcm litters I subjecto , altero post eam- 
dera litteram , c\. gr. i^'>-i. ( fufil f. ) ; Syri tamen 
Occidentals bodierni prmdictam personam uno tantum 

5 IT 

magno puncto post 2 collocate- notant, sic A.ii.na.) f «• 
pit f. ) ; Syri vero Orientales hodie banc personam duo- 
bus minimis punctis sub I positis notant , sic AJaJBLJ p 
( reliqttit f. ) . 

HffiC sunt puncta qua? ordinarie ponuntur perso- 
nis pra?teriti , qua?que in praxi omnino adbibenda sunt. 
55 - Aoristns vcro nullum punctum diacriticum 
stride cxigit: attamen Occidcntalcs aoristo formffi/tiLd] 
solent supcrnum unum punctum inscribcrc inter litteram 
pra? format i vain aoristi ct primam radicalem , ex. gr. 

)q.aj ((lignum offlcimus ) ex forma ^ia.) , eodem modo 
notant participium activum et passivum ejusdem forma?, 






224 



GRAMMATICA AUAMAICA - CAPUT VII 



1! 






ex. gr. ^ &AJP ( obviam occurrens), aoristo autcm atquc 
utrique participio forma; ^A3 punctum supcrnum impo- 
nunt inter primam et sccundam radicalera , v. g. JoaJ 

( exd'quamus ) ex forma ua^. , ^^rtSo ( acccplus ). 

56 - Participium activum forma; simplicis in 
ntraqnc schola Orientali ct Occidentali notatur uno raa- 

gno puncto super primam radicalem, v. g. ^£-° (occidens), 

)^.*+ ( vivens ) , . ,V> .r»> C ponentes ) , quod omnino 
observandum est. Participium passivum sing. masc. verbi 
simplicis defectivi in lamad' 1 Occidentals solent notare 
duobus majoribus punctis rotundis ( nam in ceteris , ut 
diximus , punctum magnum est quadratum ) , uno superno 
dextrorsum posito , altero infra sinistrorsum subjccto, ex. 

gr.Jjja ( crealus ) , \±& ( acquisitus ) , J].^ ( dulcis ). 

57 - Alia prffiter hoa casus vocabula punctum 
supcrnum vol infernum nulla certa regula adsciscunt ad 
discernendas ab inviccm diversas significationes quas 
vocabula iisdem littcris scripta habere possunt, ex. gr. 

\\*m ( novii ), ){»-» ( nova ), l)al ( ncquiiia ) , JJd^. 

( iniquus ) ,)lai. {infant), p>j ( judicium J,JLL*-, ( judex ) t 

).a(i ( patris ) , t^(? ( lupus ). Hoc systema tamen 
magni puncti ex quo usus punctorum sou signorum vo- 
calium gcneralis cvasit , parum usitatur. At si scriptor 
signa vocalium negligit.necassario puncti magni systema 
obscrvare debet. 

58 - Inter puncta censetur geminum punctum , 
supcrnum borizontaliter scriptum ad indicandum nurac- 
rum pluralcm, quod geminum punctum dicitur a Syria 

Oriental ibufl V^c siamc. Nota tamen nalM coalcsccre 



DE BONIS DIACRITICIS 



225 



cum puncto diacritico litterge res" ut (ilsoj ( ogni ) , non 

58 - Porro omnia nomina substantiva pluralia 
sive mascuiina sive fceminina suscipiunt siame. Exempla 
jja^ ( infantes ) , JLjU (mulicres ) , (Jh&& f filiie ) t (Vo-Jk- 
( »i(p»i(i ). Verba autem et adjcctiva pluralia suscipiunt 
siame si sint generis foeminini , minimc si masculini. 

Exempla J±)) ( iverunl f J t *»${( ventoue* f. ) , ^a^j 

( rcmanelis f. ) , 2ojHtoL f admirabiles f. ; . Adjectivum 
plurale masculinum suscipit siame tantummodo quando 

locum substantivi tenet, ut in A^») >~« A— 3) |» flfluS t 

**" x . 

j/^i. r^s-s c rfecejn /tfftfl SUfU in nrbe ) * non vcro si sen. 

sum adjectivi habet.ut in ioJ) >-*A*£l *-^o» f '•*'' sunt 
juiti ). Nomini collective carenti plurali etiam si habeat 
formam numeri singularis inscribitur quoque siame ex.g. 

*..9 * T 

lxL( grex ), l*-s>)( cqui) ; infigitur quoque siame noini- 
nibus quibus duplex esse potest sensus, videlicet singu- 
laris vol pluralis , quotics significant numcrum pluralem 

9 9 9 „ v 

v-g. |«kj( ( homines )' \ i3dA< ( emit ), secus quando 

numerum singularem significant. Nomina pluralia in t_« 
quo ut adverbia adbibontur . sine siame scribuntur , ut 

^<*AsV in (rinrnuniy t »*>;,* /A antiquitus, ^^a.oa^.9 

7 * * "»• . H. . 

'WytuXOfta*! WMftMf • Attamen .-.-i} ««A " J seenla 
V " * . • •• 

seoul or um scribitur cum siame. 

59 - Nomina numeralia adsciscunt sibi siame 
quoties habent sibi adnexum suffixum, v. g. \oot~. *'j2 

famfto ips i) \jk&J&kl (tot tres); secus vero si suffixis 

22 



■ : 



226 



GRAMMATICA ABAMAICA - CAPUT V1T 



carcant , ut ^*\l duo-, ^ia*- quinque, ^*Lsj) quadra- 

ginla. Attamen numcralia feminina accipient siame, **2<j2 

r r * « ** x 

d««-, ^3j| qualtuor f . , )».flft\ a 2 novendecim . Vcrum 

orientales fere id improbant. 

SO — Sunt et inter particulas quaedam quae as- 
sumunt siame quando scilicet sibi adnexum habent no- 

minum pluralium suffixum, et bac sunt: *!Ar> (prater), 

* -* * » "-or* 

iy++ ( circa ) , ..-\V {coram) , ex. g. ^c>)0».\\~> ( prar- 
•• \ *• 

/<?r i/)Xfl/n ), £■*'*** (circa le ), . .l.SX ( I ) ( coram 
nobis ) . Juvat tandem notare pronomina plnralia perso- 
nalia seque ac demonstrativa non assumere siame etiamsi 

sint generis foeminini, v. g. ^J©f ( i'/jst > , ^.^j) fwtji 

Ji« fut, ^ofAo cunclcv, ^&+.) (fl«»J -(2) 

60 - Inter signa quae scriptor observarc debet, 
est exiguus character, Uttcrae Q Grsscae simillimus, et 
forsitan ex eo derivatus, qui tantum super waw particu- 
lar o) o vocal, apponitur a scriptoribus Occidentalibus ad 

r 
cam distinguendam ab altera particula o) avl cui appo- 
nitur unum punctum magnum. 

6 I - Solent praterea Oriental, duo magna punc- 
ta subjicere sequentibus vocibus, C9l(is), v»ci ( ca ) , 
%oft (cral), et in cceteris personis praeteriti hujus ver- 

bi , si quidem littera oi exprimitur in pronuntiatione in 
omnibus pramotatis vocibus ; quando autem occultatur 






(ll Occidcntalcs scribunt ^'*>^ sine jod . 

(2)Cndiccs Syriaci qui pertinent ad Syr. Melchltas Syria) pranseferunl siame 
nffixum omnibus ct singulis vocibus indicantihus numcrum pluralcm sive sint 
ppiicris masculini , sivc fecrainini irao ipsis pronorainibus personalibus et dc- 
piootlrativis , 



DB ORTHOGRAPHIA. ET DE LITTER1S SILENTIBUS 



227 



littera cl tunc iis vocibus subjicitur unumtautum punc- 
tum ; ex. g. %cp\ <&JaX ( audiebat ), Oof \tnj (lerribilis 
est J, uel jLtau«£ ( longinqua est). 



*og^Oc< 



CAPUT. VIII. 



DE ORTHOGRAPHIA ET DE MTTERIS SILENTIBUS 



62 - Orthographia seu ars disponendi scripttira 
litteras ccteraque scripturae signa juxta statutas leges , 
multiplices apud Syros passa est variationes, per diversa 
tcmpora divcrsosque locos. Imo si linguae Syriacas litte- 
ralisorthographiamhodiema die vigentem cum ceterarum 
dialcctorura , Babylonensis inquam biblicae , Chaldaicae 
Rabbinorum , Palmyrenac inscriptionum , Samaritana? , 
Mandaiticaj, etc. orthographiis conferamus, magnas pcr- 
cipicmus diserepantias. Et quod raajus est, ipsius dialccti 
litteralis hodierna orthographia non est sibi constans, nee 
una fuit praeteritis temporibus. Quae omnia satis clarc 
demonstrant priscis temporibus, cum nulla habercntur 
signa ad vocales significandas ceterasquc scripture con- 
ditiones indicandas praeter 22 litteras alphabeti, unusquis- 
quc populus et fere dixerim unusquisque scriptor sensu 
suo abundabat. Ut hujus diversitatis orthographies; inter 
dialectum Babylonensem targumicam et litteralem hodicr- 
nam intercedentis, aliquam notionem habeat lector, spe- 
cimen hie ponimus ex cap. 2Gcneseos targum. Onkelos; 






228 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT VIII 



■I 
1 ■ 



Vers. 2 



>i 






i. 



2<A* - 



<*«» * o 



litt. ).\.-»a, )-too-o )o)A >o\^o 



Ch. Tar-. Otjioifc £»0*3 

Syr. 

Ch. Targ. \xio wlo • SO& u.? e**&2USXkX 

Syr. 

Ch. Targ. sc& «? 01&3U3&. 

Syr. 



■^o ct2; » ->\. 



litt. , -aj o2».^S 



Vers 8 



Ch. 
Syr. 

Ch. 
Syr, 



Ch. 

Syr. 

Ch. 
Syr 

Ch. 
Svr 



Tarj 
litt. 

Tars-. 



^U^lo ^>9&n^ <-*> V^> YA-^^ -=>,/- JO 



litt. J^>? >»,t ^-^>2 

Vers. 10 

Targ. oildiA *aiio ja*3»l coo- 23000 
litt. (ua^ViV V»-^ ^> -^-^ )°°) )ioM° 

Targ. eflaS^ coo*o Ai^^io J»^^oo 26a*\ &* 
litt. JlajJJ )oo»o -A.i_9^a> ^okioo )AJU^ A.- 

Tar-. A.hV) ool .^x*3 X» So* •m3o0 ***** 
litt. vAnto ocx \oj^^9 **• >a. -^'iou uA*9 



Vers. 16 



Ch. Targ. 
Svr. litt. 



^$J*> ^u) <\a ^o i*»|jk& >?) ^1 »4u90 



DE ORTHOGRAPHIA ET DE L1TTERIS SILENTIBL'S 



229 



S3 - Regulas orthographic hodie vigentis sive 
apud Orientales, sive apud Occiden tales, in liujus operis 
decursu ordinatim disces, unde inutile est hie eas expo- 
nere. Attamen speciale studium meretur caput litterarum 
qua? otiantur sen occultantur sen silent", scilicet qua? 
scribuntur at non leguntur. Igitur do his litteris speciatim. 

64-Crebrae suut in Syriaca lingua littcras qua? 
otiantur secus ac in ceteris Unguis antiquis (1). Eae sunt 
alaf, he, dated 1 ', waw, jod h , lamad* , mini, nun, et res 1 ', 



M) Inter linguas recentiores Gallicaet Anglica maximo iu hac re similes 
sunt Syriocae, nam ncquc Graca , nequo Latina , ncquc Hebraico . neque Arabieu 
lilleras oliosas habent Item in dialedo Babylonica qualenus exslal apud Hcbrieo?. 
nou liabeiilur liltcr.e oliosa? prater matres lectiouis alaf. waw cl jod"; ubi nutcm 
litlera pronunciation^ ruderc debet, ea non SCrihitUT. Aliquauilo in men litlera olio- 
sa scribitur . scd tune etiam ram pronunc-iant lectores Hebroi, jure an iramerito. 
nescimus. In inscripliouibus Palmyrenis idem obscrvatur. iilest littera; otiosa? pas- 
sim scriptura cspunguulur. Bed nou raro scribuntur, an ut lcgcrcnlur an nou. id 
non constat. 

Causa autcm cur hujusmodi liltera oliosnj iu lingua Syriaca inreniantur. 
repetenria est ex eo quod cum lapsu lemporis aliquio litlcruj e pronunciationo 
ceciderint, amanuenses noluerunt lias lilleras omillerc, sod continuerunt eas scri- 
bore ul anlea. pueri autem a magistrisinstrucbanlur ul legendo hujusmodi litteras 
pnclerirent; omnes enim omnino lilterae scribenda; et non legend* quas iu hoc 
capita relaturi sumus , legobantur antiquis tcrnporibus. Ex quo inferendum est quam 
aniiqua sit apud Syros ars scriltcndi, scilicet eos cenpisse scriberc anlequam lillene 
dequibus agimus e pronunciatione ceciderint. llcbnci autem el ipsi raultas habent 
lilleras quus o pronuueiationo cecidero.sod eas non scribunl , quod argumentuin 
est cos post illud tempus scriberc crepissc . 

Docti in Europa in duas partes divisi sunl circa banc quaislionem Ue orlho- 
graphta , Uttum ea deboat etymologiam sequi an loquelte eonformis esse . Galli qui 
pro prima sententia sunt , quorumque Academia cfllcaciter restitit validissimis cona- 
'ibusquibus nounulli doctoresorthographium roformare eamque ad normam loque- 
Un reducera divcrsU tcrnporibus tcnlarunt.iu tribus peccant, 1° quod non sibi Ipelfl 
CODstanteSj nuilta in RUB lingua! orthographiam viliosa admisorint, rcctis rcgulis 
elymologiaj ac philologiu* contraria : 2- quod hac rationc populos cxlraucos qui lin- 
guain Gallicam addiscere volunt, quoruinquo summa hodio est fere dimidinm 
generis huinaui culti . cogant magnum tempus insumerc in sola legend! inslilulio- 
Dcs > quod denique scopuni line tgendl rollone pleue non allingant, nam lingua 
Qtllloa lain lougo deviavila verilato liugiuo Lniiii.r a qua delluit , ul iuUnita sini 
voeabula iu quorum orlhograpliia impossible est genuinam elymologiam conser- 
varc . 



230 



GRAMNATICA ARAMAICA - CAPUT Vlll 






9 9 4 



A. alaf quidem in sequentibus vocibus otiatur: )L*.j) 

C homines ), jl , ..) ( cognatus ), ) 4 ~) ( alius), )Li*—) 

9 * 
(ultimus), )ij)(l) (myslerium). 

"r. 9 * 

B. Otiatur littera 6e in Jj^o|(2) ( fructus), apud 
solos Occidentales. 

6 5 - C Otiatur littera /ie in Jjd6o»? f /?o?»a J , 

l~990U f Judieus ), J_^»oj^2> ( jiducia J, in verbo v 30 ^, 

•• o 

( dedil), in casibus infra memorandis, in suffixo perso- 
nali sing-ulari habenti ante se vaw cum \s s asa et post se 
jod, ex. g. v*o)OS| (pater ejus ), _o»o.\^..o (occidental 
cum). Praetereasi antewaw quae praecepit praedictum suf- 
fixum o»occurrat ptf'aha tunc una cum suffixo o» otiatur et 
jod 1 ', v^ofO^) (mantis pt. ejus ). Otiatur littera ©j etiam 

* 9 

in verbo substantivo )oo» per totum praeteritum , et in 
pronominibus oot (ipse), et **ef (ipsa), quoties prae- 
dictum verbum substantivum est et ista duo pronomina 
conncctuntur cum praecedentibus in pronunciatione. 

D. Otiatur littera dalat 11 (j) in )fc»Jfc. (ccclesia), 
unde Orientales istam vocem lcgunt i^i. et Occidentales 

)£l , nee nou otiatur dalat 11 in voce )L*** ( novus J, apud 
Occidentales. 

66- E. Otiatur littera waw in tertia persona 
plurali praoteriti et in secunda persona plurali imperativi, 



! 



I Anliqui apud Occidentales scribebaul )))) vol j) ) ; codices rcccutiorcs 
9*' 
Occidenlalium fere oinnes babeiil J ) j) . In Clialdaismo antiquo esl Ib'i . 

(2) Orienlales dicunt $p\ cum pi"ah''a . Chaldui anliijui sciibebaut vol uno 
vol dnplici bell' . sed semper cum zlama, 



DE OBTH0GRA.PIIIA ET DE L1TTER1S S1LENTIBUS 



531 



si tamen non praecedat littera infirma, v. g. a^oai (accc- 
peruni ), a^.1 (ite) t eto contra legitur waw in o't.x> pro 

* ■ r >. 

o)i-i> (appcllarunl j, o~.*-a. ( mcwperunl ). 

67 - F- Otiatur littera jod^ in toto pronominc 
personali singulari fceminino turn separato turn suffixo, 

v. g. ^*j) ( '« f- .)* \*9&*& ( domus liia f. J , u»4A.|f 
(histi f. J. Insuper otiatur jod h pronominis suffixi primae 
persona? singularis ut in ^^ f /T/tiM mem ) . Prseterea 

otiatur jod 1 ' in sequentibus vocibus : ^£sx>) ( quando ) 

r r* 
quee in engine erat M A^| (1) respondens voci J- Ara- 

bum, in J±^. |^o (ex templo), iA^o£) (heri) % J^otS-im 

(nxdius tcriius) , ^^A-j^) ( clapso anno), Apud solos 
Orien talcs otiatur etiara jod" in ^doo,', (Roma), -aa^) 
C Antiocltia ), uudc lcgunt ;&O013 ild'Hi ct * Q - L |J 
anliok h . 

68 -G. Otiatur lamad" in (L^icL^o (2) (urmo), 
8-*** ( M»rf'P J, tf A.3 (tponstn ) , It Wv f »nj«/or J , 
U- \^ ,. < o f tabcrnaculnm ) (3), | A W\. f fniclus agri ) , 
}A, ^\\ <" ca»sfp J , nee non in verbo ^.l) locis infra 
explicandis . 

(1) Jacobus Edesscnus prascribil voces wt\Jo2) , >« Vv> A-I30 , M 

-*»--OA-^) sine jod 1 ' scribondas esse, rcctc quidem quoad *_£>^..j^,J in quo 
nulla est ratio lillcra jod' 1 ; iinmcrilo aulcm quoad >.» \ 1C k ) Ot «j^i©AJ-iO in 
quibus antiqnitus pronunciabatur jod' 1 , tcslc Clialdaica linpua. 

(2) Hoc nonicn pronunciandun csscl miimtilu, scd cuphoniiv causa cadit 

lainad' 1 priinum cum sua vocali. . . 

(3) Dlcatur dc lice nomine quod diximus de . pLa JflflO 










232 



GEAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT VIII 



69 -H. Otiatur litteramim redundans in ),ViV>» 
( maria), l^ial(,7e/i<«),(l)UJa.Jftu» (medic amenta). 

70 - I. Otiatur littera nun in (&1**,* ( urbs ) , 

1&u€tt(nai'i«j,(2))&Lau&fe (^ewa), (1) }/te»f ( decs), 
l^l^sj C<?hi/j/o ; (2), (IJSj) (mulicr ),&1\( lit ), etc., 
\\J*±$3 (gig**)* )UV> (manna), )&1a* (annus), (you^ 
(thesauri custos), v-^-I^ (latus) , et apud solos Oricn- 
tales nun vocis 2^icoA (Mitt). 

7 I - K. Tandem otiatur res 1 ' in 4i-» (/#**) f l»o- 

. -'it 

tics occurnt in statu constructo, miniine tamen in ^t»»a 

* r 
(/ilia mea), neque in )l'*~=> 

Porro litters qua* otiantur in vocibus omnibus 

hactcnus ennumeratis, otiantur quoquc in carum deriva- 

tis, nisi ca suis locis cxceperimus(2^ 



( 1 ) Kliam Judasi in dialecto Habylonensi Syriaca et Mandailu: base duo 

itomiaa dapllci mia Mfibont, quod Brgumeatum est ratbognphiam Ungaa Syriaca) 

liilcialis esse aiili<|uissiiuani. 

(2) Apud Oricutnles non otialur nun in hac voce, sod legilur. 

(II) Ex tohl hat discussione do pronunciationo hlterarum niotioiiuinquo 
Syriacarum liquet onuses omnino Syros reccssisse lapsu lemporis ot niultiplici sub 
aspoctu a vcritalo priscas linguen Syriaca:. Undo conclude™ licol Syros nostra; u;la- 
lis vet proximo 1 praeedcnlis non posso esse congruos testes do genuina pronuneia- 
ilono lingua! Syriann. Kxinde linculenlum argumenluni erui potest contra futilem 
anertfonem eorum qui contendunl v. g. Iiodicmam pronunciationoin G rosea: lin- 
sjunj qualilor ca oxstat apud Grajcam nationem BBSS genuinam istius lingua- pro- 
Tiunrialionem , ex eo quod sit pronunciatio vigens apud Gnecuin populuni . Falsis- 
.-iimini est bujusmoiii arguiiienlun) quod eiiiui progressu sa-eulorum Syris accidil 
nt quarundem suns lingua: litteraruin consonantiuin Bt vocaliuni veram protiuncia- 
tionom pordiderinl, idem Grose, acciderepotuit quoad moiluin proniiiiciandi aliquas 
consonantes ct vocalcs, quoad vocaliuni quantilateui el quoad lonuni. Quod dixiinus 
dc lingua Grasca, dici potest dc lingua Latino uti liodiu iu usu est apud Romano*, 



DE 



VOCIBUS QU.E SCRIPTURA CONJUNGONTUR 233 



CAPUT IX 



DE VOCIBUS QUE SCRIPTURA CONJUNGUSTUR 



7 | H - Amanuenses Syri araant pra; ceteris voces 
cum invicem scriptura copulare ita ut duce aut plures ut 
una considerentur. Haec copulatio est modo necessaria , 
modo libera. Quae necessario copulari debent haec sunt:- 
1° Pronomiua personalia casuum obliquorumomniafc.Eee/m.s 



.siquidem quamvis hi minus vitiose quara rcliquaj Europ.c genlcs hanc lincuam 
nronuncianl, atlamen et ipsi non nihil dcfecerc a rcctiludine. ex. gr. quanti'aiem 
vocalium conluudentes in medio vocis unde evenit ut mensura versuum swpisso 
rorrumpalur. Quiu imo nunquid. ad prislinam cognosccndam pronunciationem 
Arabtws lingua?, provocari licet ad usuni vigentem apud gentes Syria; ot .Egypii. 
qua- ubique in eivitalibus lilterara J voluti hamzam elTerunl nee non corripiunl 
fare onines vocalcs longos tonum non habentes ( ut faciunt Itali cum lingua Laliua*. 
dilutes v. g. ±* pro Ctji . oj- \ !»'« i&-J% , ^^U- pro U,VW . <* u * |>ro 
\* : U« ? Deni([ue ammo bic scse offert adinirandn proprielas lingua Arabieaj $>ra> 
omnibus unlversi mundl ling.,quod scilicet caper iapsum magis quam quatluor 
mille aunorum usque ad hunc diem tarn cxaclo ac perfecle inalterabilis remansil in 
pronunciation!.' suarum consouaulium alque vocalium ( exccplo discrimine inter 
J> et \> eliam in loqucla vnlgari. Fatcndum est tamen hanc admirabilem memo- 
rabilissiraamque Arab. ling, dotcmnon in omnibus locis ubi ho>c ling, vernacula 
est. manirestari, sod pracipue in parlibus Mesopotamiic . Iraki, rnontanisquc locis 
meridionalibus et oceidentalibus Syrim. Cctcrum ubicumquc islamismus colitur. 
Arabica liugua cxacte legitur in Corani rccitationc, quantum organa loqueLu popu- 
iorum non Somilicorum acconimodari |iossunl dinicilllmis sonis lingua) Arabics : 
•liro Arnbica' , non Scruitica? , quia et illud observutione dignura ost , Arabcs pro 

o'leris populis Semilicis difllcilos sonos habere iu sua lingua , uenpe J> et » , qui 
in reliquis Unguis Semilicis non invcniuulur. 



234 



GRAMMATICA AARMAICA - CAPUT IX 






Vojj ct ^jj) ) » ca enim copulari debent cum voce pra- 
cedenti : - II ParticuljB unica littera constantes, nempe 
o, J , o, ^, qua copulari debent cum voce sequenti . 
Hac omnino necessaria. Libera autem multa sunt, atquc 
difficile est ea adamussim rccensere. Ut nonnulla attin- 
gamus, inter ea qua cum pracedenti voce copulari de- 
bent, recensenda sunt pronomiua vicem verbi esse gereu- 

tia, qua scilicet cum participio activo vel passivo conjun- 

r « * 4 T , j. 

gruntur, ut. .j^f t\ vocamus, (\a>»*> benediclus est, pro 

r- , * 9 " 

. « ~ ^»Jj> et oo» >*.*»-» . Inter ea autem qua cum sequen- 
ti voce copulantur, nota ^.a omnis , cum nominibus fre" 
quentioribus et potissimum in locutionibus adverbialibus, 

4' 4 T . 4 9.4 

ut Voo_A:> quotidic, ^)Aio semper, ^aAo omm hora, 

9 ' 4 * jr • t ■ " . 4 

■ iblAa omiiiJ /iQHi'j , »U»a eifi i/r/ if/.sr/He,}oJ^a^a guorf" 

c«»»9Me.Item»Jotfx in similibns locutionibus, ut ■~*J)yUx> 
denuo; \± s»/>ra, ut J.iia>^ CMf* ^Jo propter , ut 
)j ^V a <* propicrca. Multa etiam vocabula e quibus no- 
miua composita formantur, copulari amaut scriptura 

cum sequenti voce ck quibus J^s /iliits, ^la /mk« \y._i^> 

9 9 y 99 " r . ?.•? f 

dominns, ut J^u;>_=> pro LaJ) ^ /tomo, J.aJ_*J-d AOffti- 

ties, l-t. fV-v nd-ersarius. Sequentia copulata frequenter 
ccrnuntur in libris Svrorum , prasertim liturgicis : 
w»ilio*»"« miserere mei , L*lia**« amator hominmn i.e. 
philanthropy* , ■ ,%A V <A ^ ''» §«CM&I seculontm, 
( . f. fy\.t ( calumniator , ( jr, \\ -^ anlayomsla. Deniquc 
sciendum est, in liberie melius esse separarc verba quam 
copularc . 



ItECAPITALATIO DE ARTE L1BROS EXARANDI 



235 



CAPUT X 

RECAPITLLATIO DE ARTE L1DROS EXARANDI APUD 
SYROS ORIENTALES ET SYROS OCCIDENTALES 



72 - Ex praecedentibus manifestum est liugurc 
Svriacac ortbographicam varias progressu temporis subi- 
isse mutatioaes donee ad praeseutem statum pervenerit. 
Hie autem juvat recapitulare ea qua? liactenus de arte 
scribendi apud Syros exposuimus eaque complcniento 

coronare. 

Igitur Orientales alpbabeto tantum quod dicitur 
Nestorianum , suos libros hodie scribunt , et inde a tre- 
centis aunis circiter in eorum libris omncs litterae sunt 
punctis vocalibus adaraussim insignitae, quai nunquam 
omittunt nisi rarissime. Punctum ruccak' 1 ct qus'^'aj 
semper ponunt, nisi signum vocalis litterae id impe- 
diat excepto caf finali quod sine puncto ruccak u vel qus 1 '- 
8 h aj relinquunt. Cum autem pe ex numero & ^ 9 >-^ a 
apud ipsos ceciderit, banc litteram semper sine ullo sig- 
no scribunt, nisi in paucissimis vocabulis in quibus pro- 
nunciant pe ut waw. Puncto quidem magno notant 
pronomina et verba , sed s&spc illud negligunt. Signum 
otiositatis semper apponunt, excepta ultima littcra vocis 
et be pronominis. Nunquam vel fere signum mhagjana 
omitttunt. 

73 - Occidentalcs vero inde a sexecntis annis 
circum circiter alpbabeto quod dicitur Jacobitico utun- 
tur, titulos autem capitum sajpe alpbabeto straugelo 
scribunt. Raro suos libros signis vocalium notant, uempc 



236 



GRAMMATICA ARAMAlCA - CAPUT X 






systemate litterarum Graecarum, rarius pt h ah h am , zqa- 
fam et rvas s am minutis punctis notant. Punctum ruc- 
cak 1 ' et qus^s'laj saepe apud ipsos in manuscriptis ctiam 
recentissirais ccrnitur notatum omnibus litter. M^m^ 
sine ulla exceptione. Magis quam Orientales curam ha- 
bent puncti magni. Signum otiositatis raro ponunt, atque 
nihagjanam nunquam scribunt nisi in imperativo verbo- 
rum auctorum. 

74- Utraque schola puncto magno distinguit litt. 
dalat 1 ' infcriori , et res 1 ' superiori, item he 3 pers. sing. f. 
superiori. Utraque nunquam omittit siame, membra ora- 
tionis secernit per punctum magnum simplex , duplex 
aut quadruplex. Apud utramqne verba ab invicem supa- 
rantur exiguo intcrvallo ; utraque in .scribeudis codicibus 
cum atramento nigro rubrum, raro alius coloris atramen- 
tum adhibet. Utraque omnia iutcgrc scribunt, nunquam 
abbreviatione utuntur nisi rarissime (1). Signum autem 
abbreviationis est lineola recta liorizontalis admodum 
longa, qu.-e supra ultimas vocis litteras scribitur, qiue- 
que apud Orientales parvo apice transversa est. Praecipmu 

voces qua? abbrcvianturhue sunt: J**^*.^ gloria. Lo ^*.o 

apud Occ, ox apud Orient., 



ei cetera » ex. gr. 

i^k-o apud Occ. , SxO apud Orient. Etiam nomina qua,' 
suffixum pluralis habent u>o»o, et ea qua? exeunt in 

)lo , aut cum suffixo ylo, otlo etc. abbrcviantur scd ob 
neccssitatcm tantum, ex. gr. CA»Vp pro X&&2X*Xpgralia , 

17) Erudili in Eurupa sine dubio ob.-.crvarunt amanuenses apud populos 
Semlticoe mnxime sobrios esse tn abnrevlaUonlbus , aecua nc apud Latinos et 
prcsertin) apud Grecos, propter quod Somite laudimdi sum. Id genera Kuropa-i 

ipsi vulde miuoruin diflicullalein paliuntur ad legendos codices antiques Syrorum 
ot aralmm. quam Gnecorum et Latiiiorum. Into Into dici posset , quo mugis codi- 
ces Syriaci velusti suut , eo magis faciles sunt leclu. 



RECAPITULATIO DE ARTE LTBROS EXABAKDI 



237 



Vocem quam non continet lineae extermitas integram , 
non dividunt Syri ut faciunt Europsei : solum si vox 
duabus constat partibus scriptura separatis, tunc partem 
posteriorem cui linea non sufficit , extra lineam scribunt 
relicto parvo spatio, aut supra alteram partem , ex. gr. 

/ 99 r B 

11 « i> ■ ^t , vel aJ_ia_»o» . Non est apud Syros nsus 

primam periodi vocem aut litteram aut nomiiium pro- 
priorum primam litteram majusculis figuris scribere, ut 
faciunt Europaei. 

Utraquo schola notat singulorum quaternionum lib* 
ri primam et ultimam pagiuam numero ordinis ab imo 
in medio characteribus strangelis. Singuli autem quater- 
niones decern foliis seu viginti paginis constant apud Oc- 
cidcntales, octo foliis seu 16 paginis apud Orientales. 
Occidentale9 non ante ducentos annos creperunt folia 
(non paginas) numero ordinis notare characteribus cur- 
sivis recto in imo paginal sinistrorsum; Orientales vero 
nunquam folia numeris notant. Item Melchita 1 , nunquam 
folia numeris notabant . sed quaternioncs tantum . 




LIBER II 



DE VOCABULORUM FORMATIONE 



c/7TK£^> 



CAPUT 1. 



DE PHILOLOGICA HISTORIA LITTKRARUM SYRIACARUM 






75 - Jam vidimus in Prolcgomenis linguam Sy- 
riacam eamdem habere originem ac Arabicam, has dua s 
liuguas initio unam fuisse linguam qua; erat vcrnacula 
Semi filii Noe; post autem harum duarum gentium sepa- 
rationcm , unamquamque carum ita pristinam illam lin- 
guam modificassc ut inde dure orta3 sint distinct® lingua?, 
altera qua? nomine Syriaca? seu Aramaica? dignoscitur , 
altera dicta Arabica qua? elcmenta ct formas grammati- 
cal priscas mirum in modum conservaverit usque ad 
hunc diem, opera?, pretium igitur existimamus, quo melius 
intima lingua? Syriaca? natura cognoscatur , compara- 
tioncm hie summatim instituerc inter Syriaca? et Arabica? 
liuguarum elementa lexica turn quoad consouantes, turn 
quoad vocalcs. In hoc capite agemus de consonantibus , 
in sequent! de vocalibus. 



DE PHILOLOGICA HISTORTA LITTERARUM SYR1ACARCM 



239 



76 -Consonantes igitur dividuntur in infirmas et 
sanas. Infirmas sunt tres: alf, waw et jod h ; sed apud 
Hcbraeos he etiam inter consonantes infirmas computatur, 
et in ipsa lingua Syriaca hsec littera habet quasdam lit— 
terarum infirmarum proprietates. Cetera; littera? alpha- 
beti sunt consonantes sanas . 

77 - Ut ab infirmis incipiamus, quas diximus 
esse alaf, waw et jod h , jam saepe notavimus has esse 
etiam in scriptura maires lectionis quod in prresentiarum 
nos non occupat,cum in hoc statu hae littera; non sunt 
consonantes sed signa vocalium. Quatenus autem hae lit- 
tera sunt consonantes, ideo dicuntur infirmas quia cum 
in structionem vocabulorum sive ut radicales sive ut 
formative ingrediuntur, multas subeunt variationes, 
quarum praecipua; sunt ut inter se permutentur, ut eli- 
dantur, ut earum motiones aut motio litterae qua; eas 
prascedit, sive cadant sive in alias mutentur. Porro in- 
firmitas harum trium litterarum qua; habet locum pro 
lingua Syriaca seorsum sumpta, habet locum etiam in 
hac lingua cum ceteris liuguis Semiticis collata, pra> 
sertim Arabica ; qua; omnia in liujus operis cursu pro 
singulis casibus ita clara erunt , ut nos ab cxemplis hue 
efferendis dispensatos censeamus . 



Nunc dc prrecipuis consonantibus sanis. 

78 ~t» Incipimus ab alaf. , quia hacc littera 
f |uando non est mater lectionis nee una ex litt. infirmis 
dc quibus hactenus], est vera consonans gutturalis , qua; 
ab Arabibus dicitur hamza. Porro hamza non habet pro - 
prium nomen apud Syros.sed uno nomine alaf compre- 
hendunt Syri omnes hujus littera; species , nequc corum 
grammatici hamzam a matrc lectionis aut a littera in- 
finna grammaticaliter distinguunt , propterea hamza nou 





















1 

I 



240 



GRAMMAT1CA ARAMA1CA - CAPUT I 



habet apud Syros signum distinctum ut apud Arabes. Ob 
hanc causam hamza non expriraitur scriptura nisi per 
figuram alaf , et pnesertim initio vocis. Attamen nonnun- 
quam alaf ipsum hamzam valens non scribitur initio 
vocis, cum scilicet alaf mobile est per h h vas g am qua; lo- 
cum tenet jod h moti vocali brevi , tunc enim hj'vas s a 
lcgitur cum alaf subintellecto , ex. gT. &S* hare* fuit » 
2&»x. scientia , pro tS**% et 2&£*2 qufe sunt pro fco* i 
X£\i* cum jod 1 ' moto brevi vocali quae nullum habet 
signum in lingua Syriaca ; et hoc regulare est in verbis 
defectivis pe-jod u . Verum alia hujusmodi vocabula cum 
alaf scribuntur, suntque multo plura, ut X&tiuX honor , 
iioicuJ dies, Xo+X wtanus . Orientales scribunt J U Utf 
etiam sine alaf. Solent quoque Oricntales parvum alaf 
scribere supra jod 1 ' littcram quai cum hamza legitur,ut 
Jfi&aJ , sed hoc non ut nccessarium cxigunt, Veteres 
a utem videntur soliti fuisse expungere omne alaf initia- 
le habcns h h vas s am,in inscriptionibus enim Palmyra vi- 
dcmus semper ex.gr. &buS - ;boaa*S pro | &% | J » 
^0^0*23 • Extra hos casus, alaf semper scribitur, ex- 
ceptia casibus in quibn? pro alaf waw aut jod h scribi- 
tur y n°. 8. ). 

18 -Hamza Syriaca ita gracilis est ut quotics 
in medio vocis quiescens esse debet, convcrtatur in mat- 
rcm lectionis seu sileat ( n\ 6 ) ; si vero quiescens esse 
debet po3t litteram quiescentem , tunc datur illi vocalis 
( ut plurimum pt h ah h a ) qua; tamen transit ad litteram 
pn€cedentem;>x.gr ).=)1*» angelus quod esse debet 
cum lamad h et hamza quiescentibus ad instar U-2+.* 



DB PH1L0LOG1CA HISTORIA LITTERARUM SYRIACARUM 241 



at hamza augetur pt h ah h a quo facilius pronunciari pos- 

sitquse transferturadlamad h , et sic fit \^)hol. muldk h o(\) . 

Aliquoties hamza pro pt h aa h a donatur zlama, ut litis) 

odium )l\lmi Jtjl^ pro \l]L2i llfljo moleslans f. pro 

HJ.So.Vide qucB diximus dc mhag'mna n. 46. Initio au- 
tcm vocis hamza quae quiescens osse debet , movetur 
item per pt^al^am, sa}pius per zlamam v. n. 103. Ob 
banc hamzfB gracilitatem quando initio vocis, seu loco 
pc radicalis venit mobilis post litteram quiescentem, dat 

suam vocalem litters; precedent! et silet. v. g. ]_**») 'o 
sanat pro j_ooJ^O' l^i^> in palrc pro I- )L=>- )— jo)J 

9 f" 9 V r * f r 

ad nam pro JL^'^ojJi M-a|A^> manducalur pro (tsf&fi , 
Jip angnstiabil pro A,)j . Idem fit quando hamza 
initio vocis subintclligitur sed non scribitur, utlAiw* 
scienter pro ) Ai^Ji • 2k*o ^ /tares /Vic Jim e.<* pro £**]<>. 
Idem non fit in medio et fine vocis , quamquam aliqui 
illud per errorem faciant (v. n. 5). 

79 11 - Hamza in Syriaca lingua sicut in Arabi- 
ca, est aut, formativa idest extranea , aut radicalis. Ham- 
za radicalis potest esse sive prima, sivc secunda, give 
tertia. Quando hamza est tertia radicalis in Arabica 
lingua , fere semper convertitur a Syria in litteram 

9 9 

mnrmam, ut [J^o vocavit, )*_s creavil. Aliquando ham- 

za Syriaca est pro <ain Arabico, ut ))'^a fy» cucurbila, 

'j/^l (J 1 * 16 nuces gallcv. Ilaraza initialis uoiiuunquam 
in waw convertitur , raro in jod' 1 , quod suis locis videbis . 



(I) Hacc pt"ah')a addititia brevis esso deberel , sed hodie proauDCiatur 
'■>nga turn nb Occidentalibus turn ob Orientalibus. 

23 



242 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 







80 - Pro he feminini nominis Arabum et Heb- 
raeorum quod in statu constructo convertitur int, po- 
nunt Syri alaf, et tunc littcra praecedens movetur per 

9 r 9 m 

zqafam pro pt h ah h a, ex. gr. Jli, causa, U-*^° urbs * 
9 1? K * t m r 9" r 

Laija -j lomisericors f. pro fl f-^'^»-t v% 'l »& —iJo (!) 
I - Alaf autem infirmum est semper quiescens 
post zqafam , rvas s am et h h vas s am apud Occidentales , 
ct post zqafam et zlamam utramque apud Orientales . 
Denique Syri soliti sunt alaf infirmum quod est signum 
productions in medio vocis supprimere , contenti zqafa 
quod illud prascedit, etiamsi alaf sit radicale, ex. gr. 

9 * 5 9 4 9 A 9 

}oo surrexit , Jjls dcpmdatur f. pro )op< ('J- 3 - 

82 - *il Bet 1 ' Syriaco nonnisi b arabicum res- 
pondet,(quod etiam dictum sit dc omnibus litteris quas 
speciali modo non sumus commemoraturi , nempe ipsis 
litterae analogic in Arabica lingua respondent ). Quando- 
que tamen bet 1 ' Syriacum reperitur mim apud Arabcs , 

▼*ff*|ifJ »J (2)(tempus). 

83 - \Gamal Syrorum nonnisi gim Arabicum 

rcspondet. Aliquoties tamen ei rcspondet littera ^ ex.gr. 

>^*^^ <£& ( risil ) et in Hebraico sermone *&*g vel 
vji^.m per conversioncm d ,lh in £* aut fcfla , ex quo con- 
cludes istud verbum fuisse in origine cum d hh , quod , 
propter difficultatem quam Hebron et Syri in illius pro- 
nunciatione expcrti sunt , transiit apud Hebneos in tao 



(1) Arabcs rcconliores in lingua vulgar! idem faciunt , dicunt cnim , ox. gr. 

Wj, Uli, \:$, p ro V#», «\i, 4&JT . 

(2) Hoc nomcn aniiquilus loco bet' 1 habcbal mim , cum apud Hcbra>og 
qnoqiir i>l vetwrw SyrOB Unhyloncnse" rum mim Pil«lnl . 



DE PHILOLOGICA H1ST0R1A LITTERARCM 3YRIACARUM 243 



aut* , apud Syros vero in 

84 - ^ Dalat 11 Syrorum respondet modo dal(j) 

modo d h al <i) ; quotics autcm ei respondet in Arabica 
lingua d h , semper in Hebraica ei respondet zain. Ex. : 
*«*.* lt^ ( caleavit J; 1+1) >k ( maims ); )*»o»* ***•■> 

( aurum) ; Isfi ^3 ( lupus ) ; |^c oJ* ( hae ) ; J-3? 

'is ** . , . 

J>3 ( rccordatus est )\ i*± j^ ( adjuvit ); quae ultima 

cxempla inde a ).ao»* habent in Hebraica lingua loco 
dalat h Syrorum et d h al ( J ) Arabum , litteram zain , ex 
quo concludendtvm est hrec similiaquc in pristina lingua 
habuisse litteram ^ uti nunc habent in Arabico sermone, 
sed deinde Aramaeos quidem litteram d h in d, Hebr&os 
autem in i mutasse. Analoga conclusio ex dicendis in- 
fra de litteris ^,-k, ^ deducenda est. (1) 

(I) Hanc veritalem tam evidenlcm tamque planam nonnulli reccnlloros orienta- 
)isl» in Germania, fortissimi in ling. Hebraica. fortes in Sytiaca', debilissiini in 
Arnlnca.non potuerunt aut noluerunt videre. At quid potest esse certius quam 
quod typus hujusmodl vocum in quibus unum ideraque elcmontum alium habet 
in lingua Hebraica 6onum alium in Syriaca. alium in Arabica, qua>rcndus est in hac 
ultima lingua ? Elenim , ut limilemus discusslonem nd litteram j de qua agimus » 
evidens est primam radicalem, ex. gr. vocabuli jfi n 1 "" n P u 'l Hebrir-os est z, 
apud Syros est d. et apud Arabes g 1 ', non potuisse origine esse z, ncquc d . nam 
si missel z , cam Arabos ot Syri etiam sic babuisscut sir lit bnbent aliud z ut in 
*»iO f ex. gr.; sin autem fuissct d, cam Ilcbrsci rt Arabes liabuissent ctlam d slcut 

bubent aliud d ut, ex. gr. in >-A-01 ; ergo erat origine d" ( V ) , quod Arabes con- 
sorvnrunl; Hcbra'i autem in z.ot Syri in d convcrtcrunt. Sed Hommcl (apud Guidl 
/-a Sede primit. de Semiti pag. 22 ) dubitat an Arabes pronunciavcrint d" eodem 
sono ac liodio, concedens tamen ilium fuissc nee d Syror. uec z Hob . seu medium 
Miter bos duos souos. Sed quis sonus, quaiso, potest esse mciiius inter d cl z nisi 
d" ? Deinde Arab, fnmosissimi sunt bac pracrogativa quod suam ling, per lot longa 
sec.lmmutabilcm conscrvaverint usque ad banc diem. Insupcr ut quis dubitctdc 
voritate facli quod sonsibus percipil, aliquod fundamentumseu ralioncra babcredc- 
bet.Jam vero quo fundamento aut rationc nobis dubitaro licet an Arab, antiqultus iis- 
dem «od(9 ac hodle pronunciavcrint a.h.or.d.h. et omncs ceteros alphabet! litterif? 



244 



URAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 







I 



8 J - *J3 Hrec littera tarn debilis est apud Syros 
ut sa?pe elidatur , ut supra vidimus. 

00 - CI Waw est aliquando in Syriaca lingua 

pro bet 1 ' illi affini ut ) ^ m a cervical pro 5jV«,. 

•0 

J Perraro zain occurrit loco ^ Arabici, ex. gr. 

9 =r - « 

^o-Ol ti: J *» ( Justus ) , jjoio j^ ( parvus ) , qua* exem- 
pla aliaque hujusmodi ctiara apud Hebiveos et Ohaldacos 
Babylonia} habent s s ade ut in Arabica lingua , non zain. 

87 - IT'et 1 ' Syriacum respondet modo h h e r 

■* y •> . p y •> ** 

Arabum ut in )\^ J>>- ( funis), J^l^ J*- ( dulcis ) , 

9 9 ^ ' > 

YtJ£u+ Jr C asi'uMs ;,(^a^ !»»• (' dileclio ;;modo litte- 

* 9 9 y • * 

r.-c k h ( £ ), v. g. |^=l^ JU- f corrnptio ) , |V - Jp- 
(acclum j, JJ^aa. Oi* (calidus ) , (f k— ./?■ ( mum), 

9 l, 
^a.** ^^ f delusus est ). 



Nam si licet tie una lit. sine ratione dubitarc. id liccbit ctiam dc omnibus lit. alpha- 
bcti. Quod liactenus disscruimus de d", adamussim quadrat ctiam ceteris litleris 
Arabicis anas Hebrmi et 5-yri divcrso modo mutarunt ; Ideal littera l'> wi quae apud 
]Icbrnx>9 facta est s'^A. , et npud Syros est I $; littera d llh ^ qum ab llebrais 

pronunciatur ut ^ s s , et a Syris ut Ok.* ain; littera t u Ji quam Ilebraji convcr- 
tcrunt in ^j* sSquoquc.cl Syri in ^ t"ct''. Celerum quod videtur hujusmodi 
orientalistas Europii-os in crrorem induxisse circa verum sonum litterarum Arab. 
■ i ' 1 — J !(jPictc. est quod ii vidcrint has lillcras diverse ab Arabibus civilatum 
Syria- n,/Kgypli pronnnciari, cum littera j , ex.gr. in vocibns lingua? vulgaris ge- 
nuinis pronuncietur ab iis ut d Latinum, in novis vocibus per Tnrcas vel per li- 
Itros in linguam vulgarem assumptis et item in legendo earn pronuncienl ut i. Oalli- 
cum. Sed latuit istos doclos vcram pronnuciationem lingua; Arabica; non a vnlgo 
Syria; et -Cgypli repetendam esse qui inter mulla loquelte sum villa pronunciant 
^3 ut hanizam irridentque eos qui banc litteram recto pronunciant, sed ab inflni- 
lis millibus myriadum Arabum descrll et Arabia*, incolarumque Antillbani , 
Mesopotamia?, 'Iraqi , etc. necnon a Mnsulmanls tolius mundi cum Coranum 
legunt; qui infinili populi oinnes, lillcrus de quibus quajstio est, mira Concordia, 
sine ulla variatlone sicut explicavimus pronunciant. 



DE PH1L0L0G1CA HISTORU L1TTERARUM SYRIACARUM 245 

_ «j™ T'et h Syriacum respondet duabus Ara- 
bicis litteris \» et k>. En exempla quaj habent \» ■ \£~=> 
J-aj C cessavit) , &>A*** »-^ ai * (rapuil); exempla habentia 

p y s 9 9 " •' 

lb : jla^ ^U ( oryx ) , )^o kji ( aufa.5 ; , )jo^^ 
( meridies ) , frA^ ^ f oppressil ) . Quoties autem t'et' 1 
Syriacum pro ■!» Arabico cxstat,tunc in Hebraico sajpius 
est s s ade ; aliquando est t'et 11 . Quandoque ta < o ) Ara- 

y 

bicum transit apud Syros et Hebraeos in t'et 11 , v. g.^.$».o 
J"-* ( occidil ) t quod tamen admodum rarum est. E con- 
tra littera \» Arabica fit intcrdum. apud Syros 2 > cx.gr. 

(&A,a..o Aa«J (1) ( justilia ) , in quo cxemplo antiqua 
•lialcctus Cbaldaica convenit cum Arabica. Xonnunquani 
1' Syriacum est pro t 1 ' (£>) Arabico , ut jUAAJP ( c«CH" 

* • ^ 

ncrarium ) pro Mi* Scd hoc forte est unicum exemplum. 
Deniquc ^ Syriacum nonnunquam est pro Arabico (j*» 
ut ^o»ju<»3 ( currere j»ubi nota ctiam mutationem lit- 

teru; il in o>. 

89 - OlA Caf Syriacum soli caf Arabico res- 
pondet. Porro Icniias (j^aoj) et aapcrilas [ )Laa0 ) 
liaud cognosmntur in lingua Arabica quoad istam litte- 
i-uii, sicut ncque quoad reliquas litteras quffl duplicem 
pronunciationem lcncm ct aspcram habent. 

(1) Prohabilissimum est Arnbes hoc nomouo lingua Syriaca mutuatos C3so 
*icui innumcra alia propter frcquontissiamm comracrciurn quod olim inter duos 
°Pulos vjcebat propterque culturam omnis veneris qua Syriaca natio Dorebat. 




m 



liBAMMATICA ABAMAICA - CAPUT 1 



3 



90 - A Lamad h aliquando est loco nun ( j) 

6 y '- 
Arabici , v. g. JJoX. **<« (simulacrum). 

90" - fc-1 Nun Syriacum saepe est pro mini (^) 
Arabum iu pronominibus personalibus vel quasi prono- 
minibus v. g. \a&i) ia ( vos ), \o!s^s fj» (legislts) . 
Hsec littera proprietatem habet in lingua Syriaca Arabi- 
ca) lingua? fere ignotam, quae est quod ea saepe cxpun- 
gatur in lectione ct saepe in scriptione etiam. Hoc evenit 
modo regulariter , modo sine regula. Semper tamen nun 
debet esse quiescens ut expungi possit. Regulariter eli- 
minatur nun in conjugatione verbi trilitteri a littera 

K 

nun incipientis, ut suo loco videbitur, ex.gr. A & A l 
et -A.O.J3 pro <^ASkU ct l4.aa) a *■ *» . Multa sunt iu 
nuibus sine regula nun cxpungitur turn lectione turn 

9 t 9 k *'.'* 

scriptura ut J^^ ( lalus ;, )H (caper), )3) ( fades ) , 

i r J 9 * 9 k 

lA*+ ( palatum) , l&a,^ ( vitis ) , |£^^ ( caseum ), 
)SJS ( later ) , )l)2 ( ftcus ) > )A^> ( ffiimentum ) , 

9 L 9 * » * * ) 9 " 

JU)U. (tutj, Yij^ (pollex), pro ).&b^, {fj\t 

^).u* > |V« l — His adde £i| f /u j, et derivata cctc- 

raque quae alibi recensuimus , quae nun scriptura con- 
servant. 

9 I - 3* ^ dll i cath rcspondct saepe littcrae s''in 
Arabum , ct c convcrso s h in Syriacum est sin Arabicum 
quod sane admirationcm ingerit. Porro lingua Hcbraica 
in hoc puncto convenit cum Syriaca , prasterquam quod 
somcat' 1 Hcbraicum quod respondet s h in Arabico scribitur 



DU PHILOL0OICA HISTOR1A L1TIBRABUM SYRIACARUM 247 



per s l 'in non per semcat h , quod indicat semcat h quod rcs- 
pondet litteroe s h in Arabics habuisse olim sonum quem- 
dam diversum a sono sin Arabum aut eumdcm fuisse ac 
sonum s h iu , nam difficile concipitur s accedens ad s h 
quod sonum alium ac sonum s h babeat. Exempla semcat" 

Syriaci respondents litterae s"in Arabicae : jo^eo «Aj£ 

( leslatus est) , Ua jij ( caro ) , u»*i-3 J>j> ( cxlcndit)* 

iLli^ (capitli ;,|jJa£./^ ( decern ). Exempla sMn 

Syriaci respondentia TQ sin Arabico, taA- J^ (habiia- 

.9 4 r x . / y *-. 

vil)j (jaA. jy (murus), V^a„ **> (audivil), ^m^ j~ 9 

(inlcrprelalusest), )Jb+m ltJ" (mulus). Dcnique ra- 

rissime ^> est pro ^ , ut )tm.. o^ ( »iMW»»enlu»i;. 
92 - A Littera tain Syriaca respondet bis tri- 

bus litteris Arabicis : £1 £, ct ,> (1). Nam quoties 
Arabicum ^ existat in Syr. et Hcb. Unguis, Syri quidem 
illud convertunt in tain, Heb. autem in s s ade; quia lit. ,J> 
Bonus initio stirpi Semiticae proprius , ab Hebraeis et Sy- 
ris progressu teraporis perditus est ob difficultatem ilium 
recto edendi , et sic remansit hie sonus apud solos Ara- 
bicos quibus proprius cvasit. Exempla in quibus tain 
Syriacum respondet TQ tain Arabico: |M^ W- (hora), 

M*&t>&» (oculus), %fckJjP (operants est), \XyJ-j 
( pavit ) . Exempl a in quibus tain Syriacum respondet 

(1) Nonnulli iuter Europir pliilologos esistimarunt Hobrtcos ot Syros duo 
ain habuisso, altcrum sonum {• Arabic! babons , nllorum sonum £_.Sed,ut vidi- 
mus do li' 1 , hoc osl ini'ium nsacrlum nullo innixum fundamenlo. Addc quod si 
Bebnel duo'uhi h;ibuisscu! , Syri iria *aiu habere dcbuisscnl , cl quis homo (HUB 
""•nils hoc ndmillil? 



248 



GRAMMAT1CA ABAMAICA - CAPUT I 



I 



9 r • 



7 r • ■" 

litterae £ Arabicae : )C*.\. Jb ( nubes ) , '-^\\ sifc 

.9 V 

(vicit), p^»t>} (cupivil), ^\X t+jp ( occcidit [sol] ;, 

9 4 * * y 

J-ajai. ^J- (corvus), )L'*ito s)*» (caverna ) . Exempla 

in quibus »ain Syriacum respondet litteraj yj> Arabicae: 

9„9 , * \ t ' t + * 

t&Cy"* [pec us), )IjA, h*> (a>mula sponsa) , ^'^.^-j-a 
. 9 r * 9 m 9 9* 

Cmiscud), jAj) uh y (terra) , )M-^ *^t (ovum),lx+±i 

ulrb (bcneplacitum); in his ultimis exemplis omnibus 

aliisque similibus loco J> cxtat in Hebraica lingua lit— 

tora s s ade. Igitur omne ,jo Arabicum , pcrpaucis locis ex- 
ceptis, convcrtitur a Syria in tain. Quod si jam ilia vox 
inter litteras quibus constat, babeat litteram ^,tunc 

xj» convertitur a Syria non in tain scd in hamzam , 
leviorem litteram gutturalem , euphonise causa, ex. gr. 
J.2&J .-i*^ (duplum), JiA ^U (costa) t tk.3) £^ ( hic- 

»*<« , M>»90? £**«• ('«"a; , pro primitivis jjttli lill» 
).^ai, jA.jjol; quibus respondent in Hebraica lingua 
(excepto primo cxemplo, quod non exstat in bac lingua) 
sequentia nomina, qua; loco tain Syriaci habent s s ade , 
scilicet : *!,., *^, ^ ? ^ y . Nonnunquam Syri quan- 
do tain est pro <ain Arabico in voce qua) babet aliud 
tain pro J> Arabico , illud non istud convcrtunt in bam- 
zam, nt^'J J occur rit) pro *^ g*>(l), Una cademquc 



(I)Atlamcnni.iiqui Syri hanc conversioncm non fucicbant, dicebanl cnim 
1AAA , jXai, lAi joA , ^.JA , qiicmadmodum habct dialcctus Chaldaica 
a Judffiis conservai.,. Interim vido quam mirifico connrmalur doclrina nostra do 
archclypo Synasrai el Hebraismi qutemndoin lingua Arabica. 



DB rillLOLOOICA HISTOBIA L1TTERABUM SYRIACARUM 249 



radix Syriaca potest habere omnes has tres species tain, 

id est quse sunt pro Arabia's £, ^, at u* •> ut L^JA, v3 ft 

t v 

( Arabs ) , o»yl *»^ {occulit sol) et o»»i >*J>£ (miscuit); 

item Jjk. y J-j ( paw* ) * l^> c£j ( spumam emisti ) ex quo 

(M.oj pro (2aij C"«/)uma;,et JAj <^t> (consensil). 

«3 - Pe est semper pro ^J Arabico. Raro mutatur 

arabice in s-» » ut ufta ^ curvavit. Lat judex; Groc. 

paj/tfa; Germ. /Vo/i; Hebr. ^caXD^ Syr. )Jl2ja.3. 

9 3 - tf S'ade aliquando est pro littera ^ Ara- 
bum in radice jam habente aliud «ain in quod Syri 
solent convertere \j> Arabicum, ex.gr. *£o& u*^ (clausit 

oculos) , »JA t/v ft f occirfit J , ^i (jit ( momordit). Haeo 
mutatio TOY i>» in ^ habct locum etiam cum alia gut- 
turalis prseter *ain occurrit in cadcm radice , ut h h , ex. 
ff 1 * t u tr u**" (acescuil). Dicitur tamen ct <&J&a* juxta 
rcgulam. Nonnunquam i> convertitur in . quin alia 
gutturalis in radice exstet, ex. gr. ^9J ^o (excussit). 
Dcniquc raro . Syriacum est pro zain Arabico, utJ^S »** 
^J** ( fif/Umm ) . 

94 - ^iRcs 11 est quandoque pro nun Arabico, ut 

p . « . 

i-3 O:' ( filius ) , a^<j2 i>J»' (duo.) 

95 •-*- S h in Syriacum raro est pro s ll in Arabico, 

v « gr. )^yi^, v~r (sol ) i sed fere semper est pro yj> 
"t supra dixircus ad litteram semcat 1 '. 



250 



GRAUMAIICA AIUMA1CA - CAPUT I 



Qg _ m Taw est modo pro ^ ex. gr. y,ri? i>j.'j 

( draco ), (jojj jy ( fornax ) , >A~~ j* {decidit) , modo 

pro w* , et in hoc casu Hebraica lingua kabet s'in pro 

d* , ex. gr. AiL* •&& ( ires ) , [»£ iS* ( i<6«r J , }jo£ j.y 

( tonriM ;, Vo2 J 5 ( pependil ) , Lj^~ ^ivfa ran* ;, quae 
vocabula hebraice sunt : *a^.a. , {*-*. , jojl. » Vaa. , 

vA>,«« • 

97 - Hec sunt prajcipuae conditiones quas litters 
Arabics subeunt in lingua Syriaca. His adde in genere 
quod aliquando verba quorum prima radicalis est nun , 

amittunt banc littcram,ct bine fiunt concava,v. g. sua 
pro u&flttJ ( ol fecit ) , vol mutant nun in hamzam , v. g. 
%) J>* f descendit J;c contra aliquando verba quorum 
prima radicalis est waw, mutant w«W in nun, v. g-*-3.nJ 
wi»jf atf/ursif J.Rarissime littcra radicalis infirma sedem 
in radice mutat , aut in aliam mutatur ut +%) pro *\>. 
( perii t ), ^J^ pro o&j f 6o»»« facfiM «* )■> ^i M^) 
pro Us f supemalavit .), (2V-9 pro J^ f omen J. Prater 
has aliasquc rarissimas ac fere nullas execptiones, radi- 
ces Arabicae quae etiam in lingua Syriaca exstant tarn 
firmac , stabiles atque inconcussa; in utraque lingua sunt, 
ut tot tantorumque seculorum decursus nihil potuerit in 
ipsas efficerc mutationis sivc quoad litterarum radica- 
lium numerum , sivc quoad carum dispositionem , sivc 
quoad earum qualitatem. Quantum discrimen inter lin- 
guas Semiticas ct linguas Indo-europaeas ! 

Levissimte sunt ac millius momenti exceptioncs . 



DE PHILOLOGICA HISTOBIA L1TTBBA BUM SYB1ACABUM 251 

Juvat ea paucis attingere. Notanda radicalium transpo- 
sition mutatio littera in affinem cjusdem organi au t 
vicinioris. En potiora excmpla: t=^o {\)Ai(^nunciaril), 
)<Iv£ J*» ( pcdiculus J, (i»jo) £^ (rana), ^uo 
dL.*(ten uU) % UU^ (foramen), y^ 3j* (ussit), 
jAa, ^- (tacttii), l\iJS gjt (cucurbita), »^o»j J*j 

(cucurrit), ji^A* ( 2 ) *& (f*»«0. Notanda est denique 
non rara transitio a sensu particulari ad universaliorem , 
vcl e converso, vel ab uno seusu ad alium affinem, vel 
ctiam oppositum. Exempla : oA* ^j ( exsiliil ) sedit ; 
A,©> 21V* f JMrift J ambulavit; ^)J J>* f descendit ) 
abiit; tjofua /f 4 («M*«0 luna (3); ^^* gj« (an»ia- 
les) mensis; ji^A At© fa* J coxa; jjjo^a ^X fwa?- 
nus ovium venter) venter ; JU^> C> (venter) couccptic; 
2*a **tj (obs(upuil) erubuit; jrlo ->■*» f'lWlii; procubuit 
scu genibus provolutus est; ^J J*» ( observavit ) cus- 

todivit; !i-r>1 |^ (acus) pluma; ,J O* fpvfvUJ zelotes 

5, ' v r x ic-r * 

fuit ;)^a -W fcame/M*) pecus; (£) pro ).ai) ^1 f»«- 

*it.sj fades; w*» jy (hila rus fmt) ausus est; u^. 

Cr" fWJMftJ passus est; jo, \$^j (»Ufm expulit) ine- 

K w ■ 

briatua »°*;. ~<» - vj-?" (hcroicc egit) paticns fuit scu 

tl) Sed transpositio litlerarum in liac radice rccens est ct non exslat nisi in 
Syriasmo diclo littcruli ; non item in diolectis Clialdaica, Saraaritana, Mandai- 
tica et Matlulana , in quibus omnibus belli est anlc semcal" ul in Arabica. 

(.') Ktiam in hac radice transpositio propria est Syriasmi lateralis. 

(3) Etlara in Unguis Iudu-Europa;is luijusmodl transitio cxslai : ut nolutn 

mi peritit. 



252 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 



sustinuit ; ^»o J» (diwinutus est) levis fuit; » °> ^- ,^- 
(claruil) placuit; )_fA— j!U" (creaiio) fatura ; ^1^ o^* 
(emigravit ) portavit , tulit ; \\ J vU» (aberrant) oblitus 
est; u^kA< p* (exenrticavit ) spoliavit; **>) y\ (jutsit) 
dixit; ^J> Jy (diclio) vox; «-ai *t-s» f*ii«t$a*J bo- 
uum ; ^ o o^ (rah! ) malum ; \1^ !&- (solatus est) 
quievit; )L£jJ ^\(famina) mulicr; |^m g (pcregri- 
na/i'oj solemnitas ; jLttjA. Jb*> f//t roa m* J lectus; j^-^l 
^— I (anus) ima pars seu fundus; (*£&.** ±~?- ( invidia ) 

ignominia; jl^v Jw» (transiit) defecit; ^n_3 £y» (absol- 

" « . ? 

wl rem) solvit debitum ; ^.9o) <J,j\ (solvit dcbilum) ini- 

plcvit. 

CAPUT II 

DE IIIST0RIAPHIL0L0G1CA YOCALIUM SYRIACARUM 

98 - tit adicquata vocalium Syriacarum haberi 
possit notio , comparatio cum lingua Arabica omnino 
instituenda est. Jam vcro liujus lingua; peritis notum 
est cam tres habere tantum vocales , A , I , U ; singulas- 

quc esse posse vcl longas , ut sunt tres syllable in tijj]) ? 
nempc J) , et j) , et J ; vol clausas , qucmadmodum sunt 
tres syllabic in fj^]t videlicet £^, et./ » et f\ vel deni- 

que breves ut in CJ-S> , cujus tres syllabso evidentes sunt. 

99 - His pra-missis , vocales in lingua Syriaca 
omnes eamdem originc babebant conditioncin, atque ad 
hoc Arabicura systema rcducuntur , quod scqucutibus ex- 
plicaturi sumus. 



DE HISTORIA PHILOLOG1CA VOCAL1UM SYRIACARUM 253 

Ante omnia juvat animadvertere nos totum hoc per 
capitulum ob oculos habere pronunciationem Orientalium, 
non Occidentalium, et considerarc voces Arabicas finali 

vocali brevi privatas ( quod dicitur esse in statu v-**j ) , 
uti reapse sunt origine. His suppositis , diciraus : 

100 -A. Fath h a long-a (a) Arabum exprimitur 
per zqafam apud Syros regula universali , qua; complec- 
titur nomina et verba quoad corum formationem , deriva- 
tionem et flexionem, quod dicendum est fere eodem inodo 
de iis qua; infra dc cceteris vocalibus tradituri sumus. 

Ex.gr. $£ JW ( avunculus ) , Ho* jL ( cms ) , Ja£a 

.-AiT ( liber ) , 2&olm Jf ( asinns ),&£&>.( pernoc- 

tavit ) ,£>4o *i3& (scribens ) , &3&a *>t&(&ribeni fa?m. ), 

Jaafri jAa ( testis ) , 4$f <S»l>b ( domus pi. ) , &JB& 

r^+ ( slat ut urn ). 

B. Casra longa Arabica exprimitur per h"vas s am , 

cx.gr. M^vi Oi*- (piiignh) ,&*tu *& ($tattiimtis)>)B+hbo 
A* ( statuens ) , lOKA ^-? ( saccus ) , M.aai.JS 0<*^ 

( facis foem. ), wiBUfl 0$* ( stantcs ). 

Anomalia qua; videtur huic regulro in aliquibus 
nominibus quorum radix est concava (n. 337 ), attribu- 
enda est, procul dubio, rccentibus temporibus, (I) ex. gr. 

'ii use diventiu orfginsn babel potnu 5 iioc feclo geacnH , quod scilicet 

v-icabulo quamqunm camilcm linbcant l'ormani in diversis Unguis Semitic!* di- 
vetsai lamcn nonnunquam habent vocales. F.lcuim cum Arabcs dicunt *-*" 

[corpus] cumi, A (mater) cum u ,\jAj( caput) cum a, Syri dicunipa^a,^ 
CUn u , ) V> ( cum i, >bc3 ( pro Z^c2d cum zlama lnni sequcntc hamza ) cum i. 

I'a quoque cum Arabcs dicunt ^: & » £j cum i longo, Syri dixero *§Pfh 
**•*? cum zlama leni in utroquc vocabulo et cum Iiaraza ia illo . jod in hoc; 



254 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 















in Jajfc A* (ft**m)*$&4 £> (*"*ut). Alia exceptio 
habet locum in fine vocum ; ibi enim 1 longum fit zlama 
dura , ut Upl veniet , Jafifa WfH , pro ofcji et -S$» 
quemadmodum est in dialecto Babylonensi apud Heb- 

raeos. 

C. Dcniquc U longum Arabicum per <.niaqam ex- 

primitur ex. gr. jioS gu (spirilus), l£qb#m (mums), 
«»od \yj (surgite) &*-** ^ (mortar), ^0*-»-^fS 
£p**u (faciclis), $*9f*> Oy?*> (jejunabiiii). 

| I - Vocalcs clause rff-ffftfea exprimuntur in 
Syriaca lingua per vocales item clausas, li.c. fatb a 
exprimitur (regula generali quae non patitur exceptionem 
nisi raro) per pt h ah h arn, casra per zlamam lencm, d h,, am- 
ma per r\vah h am. Hujusmodi excmpla suppeditant formae 
nominum et vcrborum quae in utraquc lingua habent 
vocales clausas, nullo intercedente discrimine inter utram- 
que linguam nisi raro. Tales sunt, ex.gr. formae nomi- 
num >i, JU», J^i, j£», J>*, >}, JW» J*£ 
i}»>> et JJUS ; talia quoquc pronomina personalia ^<h 
;;\, >, y ct T; tales tandem forms verborum, et co- 
rumdem conj ugationes, ^>k * J*«; > J^. ■> J*' * J* ' J* 41 " ' 
->«> M i ' in quibus omnibus formis litterae clausae rcquc 
habentur in Arabica ac in Syriaca lingua , juxta mc- 
tbodum quam exposuimus. Tantummodo si vocalem clau- 
sam scquitur jod h aut alaf (haraza) quicscentia, tunc in 
quibusdara casibus convertitur vocalis in zlamam duram, 

ut ^*?$ ^ ( duo J , ^J* &-* { oc h1hs )*^°& $ 

delndeeupbOOta causa MQVflrterunl zlamnm lenem in zlnmam durom. 



DE H1ST0RIA. PHILOLOGICA VOCALIUM SYB1ACARUU 255 



(viand ucabo). Item si fath ! 'am Arabicum sequitur waw 
quiescens , i. e. si diphthongus extat , tunc fath h a in 

aliquibus casibus fit rwah n a , ut \&*& oj^- ( contabes- 
cvnt ), Unde vides quod diphthongus Arabica ai non- 
nunquam a Syris redditur per zlainam duram , ac diph- 
thongus an redditur interdum per rwah h am. 

|fl|- Ex discrimine autem quod explicavimus in- 
tertmaqam etrwah h ampotes deducere tibi regulam ccrtam 
ad discernendas has duas vocales ab altcrutra in systemate 
Orientalium. En regulam: Si dignoscere vis de «s s as s a 
Occidentalium in pronominibus ac verbis, utrum sit ma- 
qa an rwah h a, respicc vocem Arabicam respondentem : 
si in hac vides u longum , vocalis debet esse in voce 
Syriaca *maqa; sin autem vide3 u clausum , in Syriaca 
voce debet esse rwdh h a. Prioris exempla sunto : kOSof&lS 

^.Afi} (lestamitii), ^aie-i 0r ^ (putaiUj , P&3 J f y\ 

(s it r gam ) 9 0>io Ob \y£ (surgiie). Postcrioris exempla: 

&6aA/t */j*\ (accedo)^ >0»J $ (pnedor), 9tH j: (prv- 

darejt \°*P*P fc* ( ex ei *>, +$&l f** (vot) (1). Praj- 
terca notandum est vocales clausas b. e. a , i et u , sffipe 
inter se in Syriaca lingua commu tari , maximc vcro i ct 

II) Kaleri debemus banc regiiliim nun esse ulisulutam ct decrctoriam nisi in 
lino vocum, ut in exempli* allulis. In iuilio autem et medio vocnm nnaqurequo vo- 
calis u Arablca sivo longa.sive clausa .redditur m.vlo per , raaqara , modo per 

rwah h ani. Excroplum u clausi per t maqam rcdditi:A96& (Uub&a } ***& (ainua), 
M L j all O^*- ( auflftwilM ). Excmplum u longi,pcr rwah am redditl: 

&o\a zj\> fhcUuo), jJaSoO jyji ( arrhato Mgltnr rcgula qua) 
>» tcxtu, dob valet nisi pro ultimis syllabls pronorainum et vcrborum. Mirum est 
banc rcgulnm a dialeclo Chalilaica ceicroquin cxaclioro nmlssnm esse ; in hoc 
onirn rwaMa pro tmaqn ot vice versa promiscue lit turn waw affiguntur ; nisi 
dtoamua banc conTusioncm nmanuenslum Indiorum, qui banc dlalectum soli usi- 
iirnnt . incurin: v«| ignorantia: tribuendaro MM, 



256 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 



u, uti in ipsa lingua Arabica etiam inter se commutantur. 

I 02 — Restat nobis dicendum de vocalibus bre- 

vibus. Statuiraus igitur sequentes canones : I - Qufelibet 

vocalis brevis quam sequitur vocalis clausa vel longa 

supprimenda est in Syriaca lingua : ex. gr. (1) &4ttjl 

*- ( audi rit ) , 2ab \f. (crcavil ) , j&JtUD p* (erigens) , 

JfttfaBD fVu ( slat ut us ) , Ziix £?** ( ens pis ) , Xyp Ji}» 

( oecisus ) , *(&!&& Ctf*^ ( salurabimini ) , fraqVt} 

«li~\ (tradidit ipsa JWbj ' ^ W '^ fmc/«dawi (0,01^30* 

4J3j\ ( hceredem cum conslituit ) , H&3 C*® (denegans f), 

^laJMO kC-« ( habitaculum ), &301OAO V*^ f donum ). 
Porro' h«TC abjectio vocalis brevis ante aliam vocalem 
clausam vel longara frequens est in lingua Syriaca , 
prrescrtim in particulis quae vocibus copulantur in ortbo- 
grapbia ct lectione , uti particulae o , ^ , J , o , y , 2 ©f 
. , quae omncs quiescunt quando post se habent litte- 

ram mobilem modo indicate , si v. g. dicitur: isotW ^«j 

ftfietj , iaoto jjj-j (W /bntro ; , Aofttt J^ fm fbwj , 

^&? J*-** <f -^ r? 1 "' ingreditur ) , £?&* 4»t f**»*< 
dictus ), etc. Quod si vocalis brevis afficit littcram gemi- 
natam quam sequitur littera mobilis , rejicitur ab ilia 
littera una cum vocali brcvi geminatio, v. g. IVr^fo 

Oyr* (laitdatis) , ejfcuJ: *«£• (opprcssit cum) % quae sunt 

pro ^fe&fc owa^t' (1) 

(1) Litleroo , in his exoraplis, quie vocalus brevos amiscrunt , lunula supra- 
scripla riistinctBs Bunt. 

(2) HM omnia quoad linguam Syriacam lilleralcm quails so liabet o no- 



DE HISTORIA PHILOLOOICA VOCAL1UM SYBIACABUM 257 



I 03 - II - Quod si littera habens in origine vo- 
calem brevem est una ex litteris infirmis , scilicet o vel 
m vel J , tunc ob difficultatem pronunciandi has littera3 
in statu quiescentise, hae litterae instruendae sunt necessario 
vocali , h. e. zlama leni si littera infirma sit alaf v. g. 
j&% (manducavil), X$>X (venil); aliquando tamen acci- 

pit zlamam duram , ut pcJa J pfi (surgam) ; vel pt h aft b am 
ut Se&j (manduca); et h h vas s amsi littera sit jod h , v. g. 
a^* ( genuit ) t %$>■** (cognilio) , pro aA*. et 2\il» cum 
jod h in utroque quiescent!, et tmaqa si sit waw.v. g. 
♦. OjOaJ (gaudml) pro ojo*i cum waw quiescenti post 
res' 1 quiescens. 

104 -III- Cum duse vocales breves in eadem 
voce sine medio concurrunt , tunc una tantum eliditur , 
i. e. secunda, prima autem plerumque per pt h ah h am ex- 
primitur. Hujusmodi autem concursus duarum vocalium 
brevium potissimum oritur ex nominum et verborum 
flexionibus et particularum suffixione seu affixione, ex. gr. 

Ja&S %: ( grando ) , *£*? g* ji ( qui audit ) , &*$ 
^Vu.j (in cuspidc), ji^&p j-^j (<!* od 0flfm«fflj, Ojia* 



novem deeim scculis, verissimo ac cerlissima sunt. Quoad antlqulora vero tempora, 
non idem potest dlcl eadem cerlitudine ; nam In dialectis Samaritana , Ma*lulana, 
Assyriaca.Tur-Abdinonsi, passim audiuntur vocales breves, qua? tamen, fatemur 
hoc, sunt natura longso ut plurimum. In dialoclo autem Chaldalca quam conservant 

JudasI , vocalls brovls qua! flguralur per signum Hebralcum quod dlcllur J'7* » 
Pronunciatur liodio ut vocalls e ( raro ut a ) longa ; dlcunt enim Ilebrail logendo 

linguam Chaldalcara.er.gr. X>S ( creavit ) b6ra , «j**^ a ( scriptua ) k€l h lv , 
quod manlfostus est error. Certo supprosslo vocalls brevis quam habet lingua Sy- 
rlaca litleralls hodloma cul dialoctl Syrlaca) vulgares nee non In multls llngu* 
Artblca vulgaris odsllpulantur , magia leglUma est quam ejus productio. 

24 






258 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 






(inclndil enm). Nonuunquam prima vocalis per 

zlamam lenem movetur, ut fry ft fl (porlavi) , ^xaxi 
(accepit). 

105 - IV* - Quando ultima littera vocis cujus 
ultima vocalis est clausa , moveri debet ob suffixum aut 
incremcntum quodcumquc extraneum quod illi litterse 
adhaeret , tunc ilia vocalis clausa brevis evadit , et ple- 
rumque eliditur juxta regulam , ex. gr. &iJb (proslra- 

vil): *1$LJb (prostrarileum); &&£ (post): £">$& (post 
te). Quod si alia brevis (subinlellccta) inveniatur ante 
vocalem illam clausam , tunc haec brevis per pt h ah h am, 
ut supra, plerumque movetur , ex. gr. ufcLax (reliquit): 

Ms ai (reliquit nos). Excipe ab hac regula litteram fi- 
nalem verbi geminati , cujus ultima vocalis clausa non 
fit brevis per suffixum , sed remanet et duplicat litteram 

sequentem, ut jfii ( deprtcdalus MO.*wJtj£l ( dcprwdalus 

est me ). 

I 6 - V- Non raro tamen vocalis ultima quae 
per suffixum ex clausa fit brevis, non eliditur, et cum fur- 
tive pronunciari deberet juxta regulam , ca cum pro- 
ductionc hodie pronunciatur, quod prescipue locum habet 
in imperativo verborum et in praeterito 3 pers. pi. masc. 

cui suffigitur plconasmus io et fem.cui suffigitur^*, nee 
non in nominibus qure unara radicalem babent clisam , 

ex. gr. y»^o, (da): uflMp| (da cum); x>.b.Aj3 (occidc): 

•* 4 y y r v t 

oj^A^kO (occide cam); ^$o) (ccrliora): -J.S^o) 

(ceriiora me), in quibus omnibus ultima vocalis clausa 

qute per suffixum evadit brevis , pronunciatur hodie lon- 

ga turn ab Occideutalibus, turn ab Orientalibns, et in 

nominibus pronunciatur clausa ab Orientalibns cum ge» 



DE HlSTOBlA PHILOLOGICA. VOCALIUM SYRIACAKUM 259 



minatione sequentis litterae. 

I 07 - VI- Praeter hsc loca regularia in quibus 
vocalis brevis non suppriraitur, sunt multa vocabula qu© 
extra regulam vocalem brevem initialem retinent , ita 
tamen ut beec cum productione ab Occidentalibus et cum 
sequentis litterae duplicatione ab Orientalibus proferatur , 
ut Xi& (lingua), suia (proximw) , a>&i, ( ddecius), 

pro lix\ ls h dna , auxo qriv , SUSU h h viv. 
• • iii 

108 - VII — Ex tota bac discussione colliges 

litteras quiescentes esse duplicis speciei, aliae enim sunt 

natura sua quiescentes, aliae per accidens ut dicitur, i.e. 

per elisionem vocalis brevis. Ad banc alteram speciem 

dignoscendam , si ad analogiam linguas Arabicae noiis 

recurrere , en tibi regulas : Littera quiescens est pro mo- 

bili in sequentibus casibus. I - Si est in initio vocis, 

nam linguee Semiticae non ferunt ut vox per consonan- 

... w p =— 

tem natura quiescentem incipiat, ut (Aj^a (creaturaj, 

>Qan_J (surgei) , jjjjo (fcl). II - Si post vocalem longam 

venit, i. e. zqafam,b h va9 s am aut. onaqam , ut |4-V* (do- 

minus J , . ,Vi i n ( surgenles J , )A-.*.a.l3 (congregatio ) , 

(&Vi i\<^ ( valeludinc fruens f. ). Ill - Si in flexione 
vocis in qua exstat littera quiescens , ea duplicatur , ut 

^Ann» (conscnlienlcs) a A"U3V>, Xtb^(horius) tfSS^ 

^&\±( causa tua ) ilki, &g&io ( salvator ) % *&io , 

• m ' ? 

*$eiX*(corum passiojfc , XZAg( passer) i&g, Jft&eJB 

(hydria) ^AJS. IV - Si illam alia littera quiescens in 
eadem voce prsccedit , linguae enim Semiticse rcnuunt 
duas quiescentes immediate sese invicem sequi in eadem 



260 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 



i 



voce , ut )&!»*? (melius) , JLajjJ (lepus) , Va\£^ f°c- 

cident) , J-=iAto (Occident ). Ex quo intelligis quoties 
duae quiescentes sine medio in eadem voce concurrunt, 
primam earum esse semper natura quiescentem , alteram 
per accidens. Haec sunt loca in quibus littera quiescens 
est pro mobili. 

i I 09 - Ex omnibus quae hoc capite de vocalibus 

Syriacis disseruimus , colligere facile est Syriacam lin- 
guam tres primarias vocalium species habere quemad- 
modum eas habet et Hebraica et Arabica ; Syrorum ta- 
men doctores cum venerint ad statuenda signa vocalium , 
secus egisse ac Hebraeos atque Arabes; cum enim Arabes 
eadem signa statuerint omnibus tribus vocalium speciebus 
scilicet longis , clausis ac brevibus ; Hebraei autem sin- 
gulis his speciebus singulam vocalium seriem posuerint ; 
Syri mediam secuti viam solis longis ac clausis vocalibus 
singula signa invenerunt , neglectis brevibus. Etenim: A 
longo zqafam , A clauso pt h ah h am ; I longo h h vas 8 am , I 
clauso zlamam lenem ; U longo <maqam , U clauso seu 
rwahi'am , posuerunt. 

I I - Scd Syri habcnt septimam vocalem, zla- 
mam duram. Quid dicendum do hac vocali?Ha3C vocalis, 
si bene consideres, uon est nisi una ex prsedictis vocalibus 
cui aliqua modificatio supervenerit. Etenim htec vocalis 
locum habet: I - Cum alaf vocali brevi debet moveri , ut 
jBOfed surgam. II-Cum diphthongus ex alaf vel jod h for- 
manda est , scilicet cum post zlamam lenem occurrit alaf 
aut jodii quiesccntia , ut iii ( caput ) pro £k25 , 2&3 
(putcum) pro Ji'jta , ^6aU (cdel J pro S^U , ftftJ 
( lucres erit ) pro £>iUi . Ill - In fine vocis zlama dura 



DH HISTORIA PHILOLOS1CA VOCAL1UM SYRIACARUM 



261 



est pro b"vasa , ut JafyB&]t»ar«y.-« , jA3i (flemus) , pro 
w,?otf» , uAA> (quod extat in dialecto Cbaldaica) . IV- Saepe 
zlama dura eat pro dipbthongo ai , ut ^^f<fat ceittfj_, 
.,Arfr (tranquilla cris), A*~ f m'*;, pro ^*&& , {•H*^ ' 
\*^. Extra hos casus non invenitur zlama dura nisi in 

exoticis verbis , ut J^j (Elias), £±i% (haias). Ratio 
autem cur littera quae preeccdit pronomen suffixum 2 ffi 
pers. fern. sing, ut u*A *&* t. et 3f, pers. masc. sing, ut 

cjb in Mo , nee non et in ceteris locis ut videbimus suo 
loco, v. n. 465, 3, 5,6, non est nisi doctorum arbitrium 
Svrorum Orientalium recentiorum. 

j | | - Nunc pauca de dipgthongis , et potissi- 
mum dc AU et AI. Lingua Syriaca litteralis valde firmiter 
diphtbongos tenet; e contra multi populi fere semper 
dipbtbongos solvunt ut Galli in Europa, Arabes Mausuli 
et Daraasci in Oricnte, etc. Inter dialectus Aramaicas, 
Cbaldaica a diphtbongis abborrens, ssepissime mutat 
pt h ab h am diphtbongi AU in rwah h am , et dipbthongi AI 
in zlamam duram, ex. gr. jiioo* (dies), JLaoJ (confite- 
mur) t &a>al!s&X (auelus est),)S*» (via) , J±J% (Mi), 
2&£ (domus), JEx*} (qualis i.) , pro | U4» .», 2— i*Ji 
&ftO&£}, jX**», ^J, J*y» , Aj>»j • Sic ctiam in dia- 
lecto Syriaca vulgari Assyriae et Curdistani. 

| | 2 - In idiomate vero litterali dipbtbongus in 
nominibus quidem non solvitur nisi per gd h amam de 
qua suo loco (165 et scq.); in verbis autem, in quibusdam 
flexionibus conjugationum defectivarum (346 ctseq.). In 
bis loc is tantum ubi so lvitur dipbtbongus, ut (1), E. 

(1) Observa igitur rwah h am Orieutalium esse vol pro U clauso sou brovl 
Arabic© llDguro, vel pro dipbthoogo AU soluta. 






262 



GBAMMATICA ABAMAICA - CAPUT II 



In ceteris locis in quibus non solvitur diphthongus , nee 
habet rationem verae diphthongi , A effertur plenum non 
secus ac in ceteris syllabis , quamquam Orientales scri- 
bant zqafam pro pt h ah b a ante waw. 

I I 3 - Denique non est praetereundum : I - Ex 
duabus speciebus vocalium quas solas habet Syriaca 
lingua, videlicet clausarum et longarum inter quas 
computandffi sunt diphthongi, illas, scilicet clausas tam 
flexibiles ac inconstantes esse ut quacumque flexione 
in vocabulo superveniente , eae ssepe aut cadant, aut in- 
ter se permutentur, aut denique sedem mutent; has au- 
tern idest longas in omnibus flexionibus nullam subirc 
modificationem , sive sint in initio , sive in medio , sive 
in fine vocis. II - Lector jam observaverit tres vocales 
longas, i.e. zqafam , h h va s sam et ts s as s am non tolerare 
post se regulariter litteram quiescentem , e contra lit- 
teras clausas, i. e. pt h ah''am , zlamam et rwah'-am 
necessario habere debere litteram quiescentem vel gemi- 
natam, nisi sint loco vocalis brevis. 

I I 4- Hactenus de pracipuis principiis quas deter- 
minant statum quicscentiac et mobilitatis litterarum Syr. 
quibus sane rite ob oculos habitis facillimum erit tiro- 
nibus regulas flexionis nomiuum et vcrborum recte per- 
cipere et retinerc. Jam vero ex dictis liquido coustat du- 
re et dixerim ingratc sonare linguam Syriacam propter 
frequentem quiescentiam litterarum, inopiamque voca- 
lium , quae quidem qualitatcs longe absunt a fluido gra- 
toquc sono vocum linguae Arabicae, in qua nunquam 
habetur concursus duarum quiesccntium, neque ulla vox 
incipit a littera quiescenti. Solent nihilominus Syri mi- 
nuerc quodammodo pradictam aspcritatem in pronun- 
ciationc per adjectioucm vocalis littene finali vocia 



DE LEGIBUS VOCALIUM LINGUA STBIAC.E 



263 



quiescenti si sequens vox incipiat a quiescenti , et ali- 
quando per insertionem vocalis in primam ex duabus 
quiescentibus concurrentibus in eadem voce, ut antea 
explicavimus. Hinc fit ut sic diminuta asperitate sonorum 
in dictionibus Syriacis, non remaneat soni durities nisi 
propter concursum duarum quiescentium in fine vocum, 
qui tamen casus evenit quoque in Arabica lingua . Res- 
tat tamen solus sonus iugratus proveniens ex eo quod 
voces Syriacse incipiunt frequenter a litteris quiescenti- 
bus, quod cquidem procul dubio sonum durum saepissime 
efficit, praesertira si initialis quiescens et littera sequens 

ambse pertinent ad unum org-anum , v. g\ l^o-a^ ( in 

ore),\+*oi\ (spirilui), A. Viv> (moriiferi 

tern dans), yo)L (m judicas). 



"us , seu mor- 



CAPUT III 



DE LEGIBUS VOCALIUM LINGUA SYRIAC.E, DE LITTERIS 
GUTTURAL1BUS ET DE GEMINATIONE LITTERARUM 

| | 5 - Linguarum Semiticarum , ex quibus una 
est Syriaca, proprietas est: I" - Quod ear, non tolerant ut 
vocabulum a littera quiescenti incipiat idest duabus con- 
sonantibus ut dicunt grammatici Europrci. Attamen Sy- 
ri , cum brevem vocalem soleant expungcrc , ob hoc saepo 
babent vocabula a quiescenti incipicntia, sed per acci- 
dena ut dicitur , et ipsa haec littera quae vocali brcvi 
privatur , adbuc considcratur ut mobilis (1). II - Propter 

(li Inter vocabula Graca Tito in lingnam Syrincam introducla stiut , mill la 
nrle a quiescenti imo a duabus quicscontibus incipiunt. Huic incommodo occur- 
WlU Syri lilleram alaf vocali E moUm Initio vocalmli afflgondo , ex. gr. ) ) - ^ . /Y )( 
•Iota, | /<> . /f. A jpj straliota '. RiifM )■ Rare suul uoiuiua qtUD cum initio 



264 



OBAMMATICA ABAMA1CA - CAPUT III 



hanc rationem non possunt occurrere duaj quiescentes 
consecutivae in medio vocabuli, i.e. secundum gramma- 
ticos Europaios , non potest syllaba etiam in medio vocis 
a duabus consonantibus incipere. Huic etiam secundaj 
regulse apparenter videntur Syri derogare cum occur- 
rente littera vocali brevi mota post quiescentem , suppri- 
munt vocalem brevem, et sic duaj consonantes quiescen- 
tes sine medio consecutivae per accidens enascuntur. Primi 
exempla : fcoik pax , S^jb occidis , &£& exlensus, 
in quibus s h in , qof et pe a quibus incipiunt , per acci- 
dens quiescentia facta sunt. Eorum enim vera forma hjec 
est : V-^Ll, ^^J-ij* . Exempla secundi: jla&ib Occident, 
tf\*Q* tS audietis , ^Ou»DJj le aroo, in quibus res h ,mira 
et h h et h quiescentia facta sunt post quiescentem quia 
vocalcs breves habent , nap plene ita pronunciari debe- 
rent : Vj*» , o**c^ » >^rj\- 

MB - Ceterum in lingua Syriaca nusquam da- 
tur vox aut syllaba tribus consonantibus seu.utdicunt 
grammatici Semitici, duabus quiescentibus incipicns 
quod non infrequens est in lingua Graeca nee non in 
Latina , imo quod frequentissimum est in Germanica. 

I 1 6 - In fine syllabfe aut vocis raro duas 
quiescentes invenies , quod tamen fere semper ex 
suppressione (de qua supra) brevis vocalis ab ultima con- 

sonanti oritur, ex. gr. AiaJjuj noiasli, < +s£j& rex mens, 

r * ■ r 
pro isJxu*-'), ua'\V> ; nunquam tres consonantes. 

= .r " ~~ 

quiescent! mancnt, ex. gr. an^floj^ao stasis (scditio) quod lamcn sapius di- 

cltur vAI^OO^A)). Fntondum lamcn est Syroj hanc odjectionem lltlerro alaf 
non agerc nisi cum rocabulls qua? incipiunt a £. 



DE LITTERIS GCTTURA.LIBUS 



265 



117 - la flectendis nominibus , verbis et parti- 
alis nonmilla mutatio vocalibus supervenit, idque sive 
per suppressionem , sive per transpositionem sive deni- 
que per mutationem. Id autem non attingit nisi vocales 
clausas et etiam vocales breves quae inde nascuntur. Vo- 
cales enim longge nunquam in flexione ullam modiflca- 
tionem subeunt, exceptis vocalibus longis iu quibua 
mater lectionis est littera infirma radicalis, hujusmodi 
enim vocales clausis eequivalent. 

I I 8 - Deinde sciendum est motionem rvas s am, 
li.e. zlamam, non compati apud Syros cum littera gut- 
turali in [ine vocis, proinde quotiescumque regula exigit 
rvas'am ante litteram gutturalem in fine vocis, ilia 
rvas s a mutari debet in pt n ah h am. Litterae autem guttu- 
rales sunt: alaf ( quando aequivalct barazce (1) Arabum, 
non vero quando est littera infirma) , be , h h et h et *ain 
( ) , o» , mm) ^ ) , et cum eis computatur quoque lit- 
tera res h ( j ) , forsitan quia ista littera olirn modo quo 
hodie apud urbis Mossul incolas pronunciabatur , scilicet 
ab imo gutture. Accipe exempla: J»a) (moderalus esl), 

(1) Grammalici Syri non compularunt alaf in numero littorarum gutturalium, 
quamquam ipsa lingua Syriaca id ipsis snadoro debcbat ; ace rairura, cum ii nun- 
i|uam sclvcrunt distinguero alaf consonans a vocali. Quod autem lingua Syriaca 
vcraru hamzaro gulturalcm habeat.mulla toslantur, 01 quibus exomplum unum 

aul allerum cslo i *^iSt (ptHit), i ftftyw (faiqmrua). Quod autem alaf idost hamza 
Syriaca mulct ruas s arn prmcedentom in pt^ah 'am, certura est ci verbis hamza 

Iprminalis , ut Jf? (comolatus est) , ? ft flf ( impurum reddidit ; ; qum nisi r«- 
evilam litlcrarum gulturalium scquerenlur , pronunciari deborent k **T>'*' n, V 1 

sicut dlcitur WM,W©*» . Id cliam maniftslura est ex oo quod partlclpium activura 
in hujusmodi verbis camdnra vocalem habet ac participium passivura , dlcitur enim 

pro utroquo , ox. gr. JJa_A-io quod non habot locum nisi quando ultima radicalis 
Ml Uttera gutturalis. 



266 



GEAMMAT1CA ABAMAICA - CAPUT III 



*.».9 (relribuens), w^I&a.) (missus est) , J^o fso/a- 
fuj mi)i pjtiaAJ (nuncupat) quae juxta regulam debuis- 
sent esse : k£y «*3> uA/Ia,)< fto, sJoaI Excipe 
tamen vocem ^j^ f^/iu* me us J in qua retinetur rvds s a 
ante res h quia res h non est in fine vocis, cumjod u con- 
sideretur ut virtualiter pronunciata. Hsec regula valet 
etiam cum nomen incrementum taw fern, in fine accipit 
ut^A.^^9 r*n*; v -)£Mr»f (victima), )Ai.j«xA- fdtffe* 
fumj. Attamen Orientales cum mhagjana pronunciant 
duo extrema nomina, non cum pt h ah''a. Nota tamen 
litteram caflenem quae pronunciatur uti f Arabum.et 
litteram gamal lenem quae effertur ut fArabum, quam- 
vis in Arabica lingua inter gutturales numerentnr et 
reapse tales sint, tamen apud Syros non habere illam 
proprietatem quam diximus ceteras litteras origine gut- 
turales habere, idque quia per accidens gutturaliter 
pronunciantur quando sunt lcnes. 

Alia litterarum gutturalium proprietas est quod 

C83 geminari non tolerant, de qua proprietatc infra (1) . 

II 9 - Litterarum gemiiiatio extat in linguae 

Syriacaj omnibus dialectis , scilicet Chaldaica, Samarita- 

na, vulgaribus Assyriae ct Matlulae et litterali Orienta- 



(I) Apud Hebrasos cacdcm littcra- ac apud Syros, sunl gutturales, proprieta- 
tesque quas lia>. liltenc in lingua Syriaca possidcut, unbent et in Hebraica.irao 
majorl cum constantia. Res debebal esse eadom in dialecto Syriaca Iiabylonica scu 
Chaldaica; scd libri hujus dialecli quas nonnlsi Hcbrai possident , sunt tarn ortho 
grapbice vitiosi ut ex lis regula? constantcs et corlaj de vocalibus baud orui fncilo 
possint. Cum ha regular quibus litleraj gutturales roguntur.procedaiit omnos ex 
difflcultatc quam organum liuma-ium scnlil in eis effcrendis , bine minim est quam 
durum et robustura guttur natura dedoril Arabibus qui omniuo ignorant has rogulas 
quas litteras gutturales a ceteris littoris dislinguunl , basque lillcras oadom rationo 
tractant ac ceteras litteras, nisi quod cae in One vocabuli in quibusdam casibus 
pt'W'ara ct apud Arabee aranul. 



DE GBM1NATI0NE L1TTEBA.RLM 



267 



Hum; sola lingua litteralis Occidentalis qua scilicet 
utnntur Jacobitae et Maronitse et vulgaris dialectus T'ur- 
r \bdin gemiuationem recusant.Loci autem grammaticales 
in quibus geminatio habere locum debet , sunt fere iidem 
ac in lingua Arabica (1). Porro mirum est Syrorum litte- 
ratos cum tot ac tarn diversa orthographica signa ad 
recte scribendum et legendum invenerint , ad geminatio - 
nem litterarum significandam nullum apicem posuisse. 
In hoc Arabes et Hebraei magis solertes sese exhibuerunt; 
negari etiam nequit Arabum signum aptius et commo- 
dius esse quam Hebiseorum ; utinam in scriptura Syria* 
ca adoptaretur! 

| 20 - Geminatio litters non potest habere lo- 
cum nisi earn littera mobilis praecedat. Motio autem haec 
litterac praecedentis potest esse pt h ah h a,vel zlama lenis, 
rarissirae 'maqa. Ceteros motiones seu vocale3 non pos- 
sunt regulariter habere sequentem litteram gcminatam. 

| 2 I - Porro omnes litterae Syriacae geminari 

(1) Hie discrcius lector observct quantum discri men in bac rointcrccdit inter 
pontes Semitas et populos Europasos. Etenim apud Somitas , Arabes potissimum ( 
inula est auris sensibilitas ut ex sola^unius Utlerm geminationo vocabula divcrsta- 

simum aequirant sensum.cx. gr.W sublimis faclus est.lfi- gloriatus Mtjf - 

nomm dedit;^^" cxlvcmitas,^'-^ fabcr ferrarius, ^columbx, fU»- bal- 
neum. Quod in Unguis Europajorum non solum non cxtat, sod ctiara nonnulll corum 
fan semper lexicon manlbus habere tencntur cum scribunt ut sciant duploxno 
Utters an unica sit in tall out tali vocabulo ; sic Hall ot Galli ; alii ut Hispani , ita 
inutiluiu imo incommodara viderunt rem oxislentiam litterarum geminatarum in 
lingua, ut oas omnes roccutius simpliccs reddidorint, except* R.ctsic sua lin- 
gua novam orlhograpliiaj formam dodcrinl.Erudili apud Gallos, nomine Port-Royal 
eelebrsB, idem scculo XVII tentarunl , scd iacassum. Arabum mirabilis sousibili- 

tns magis olucet in quanlilalc vocaliura , ex. gr. Qji banc ( genua fle.xit ) , ■%»•! 
bine (bcnedixil) ; ti*' Mali (avunculus meus),i}^ k*alli ( tectum mcum), Jr" 
fc'aJi (uochimI, ti*" Ji*4ll (ad amnculum pcrlinens) etc. 



268 



GBAMMAT1CA ARAMAICA - CAPDT 17 






1 



possunt , vel ipsa alaf, he et h h et h , quas litterae guttu- 
rales sunt et in lingua Hebraica geminari nequeunt. 
Apud Syros tres tantummodo litterss nonnunquam ge- 
minari renuunt, waw, <ain et res h . Waw quidem gemi- 
nari recusat post pt h ah h am ; ubicumque enim littera waw 
occurrit post pt h ah h am quae juxta regulam exigit ut lit- 
tera sequens duplicetur, illud waw non geminatur, et 
pro pt^ah b a litterss praecedentis scribitur zqafa , ad 
significandum quod cessante geminatione quae sonum 
praecedentis vocalis reddit clausum, ilia vocalis pronun- 
tiari debet cum productione, ex. gr. w a£ monslravit , 

X*6i, iniquus, 1. h h dwi » <dted/a, pro w>o* , po&. Post zla- 

mam autem lenem geminatur waw, ut Joo* albus, 1. 
hdwxoara . tAin autem et res h non semper renuunt gemi- 
nationem,sed in aliquibus vocabulis, quorum prascipua 
jam a nobis allata sunt n. 17. (1) Notandum est dumtaxat, 
pt h ah h am quae prascedit litteram quae geminationem con- 
tra regulam recusat , non converti quidem in zqafam in 
pronunciatione ut natura rei requirit sod orthographice 
manere p^'al^'am. 

CAPUT IV 

DE SYLLABIS ET DE LITTERIS RADICALIBUS 

I 22 - Vocabula in Syriaca lingua constant nu- 
mero plus minus grandi litterarum seu articulationum 
sonantium , sive mobilium sive quicscentium , idest syl- 
labas formantium. Syllaba autem est omnis littera mota 
scquente altera quiescente vel non. Undo omnes syllable 

(1) In dlalccto Clialdaica quam Judrci conservuiit , exceptio TOT waw 
Ignola est ;litter«D autem gutlurales omncset semper go mi aalioncm recusant. 



DE SYLLABIS ET DE L1TTBRIS BADICALIBUS 



269 



in duas species dividuntur, alije enim in vocalem exeunt, 

.9 4 

qua vocalis semper est longa (n. 15. 4), ut po •, oof i 

_. -> ■> ^o ; alias consonanti una vel duabus terminantur, 

v * ' 

kabentque vocalem semper clausam , ut ^a, V.&3* >\i 

WxsJOa ^■\^T-- fl s\H> Omnis autem sjllaba in lingua 
Syriaca a consonanti incipere debet (1). 

I 2 3 - Numerus syllabarum variat ab una ad 
quinque: rarissime invenies in lingua Syriaca vocem 
sex syllabas habentem . 

Voces monosyllabae individuas saspe independenter 
ab aliis pronunciantur; saepius tamen pronomina et par- 
ticulas grammaticales monosyllabic aliis connectuntur 
sive in fine et tunc dicuntur suffixa , sive in initio ct 
tunc sunt praefixa, ita ut ex monosyllaba et alia cui 
connectitur una vox indivisibilis formetur turn pronun- 
ciatione turn orthograpbia. 

|24- Vocabulorum igitur elementa sunt litterse 
sive mobiles sive quiescentes. Litter© autem quibus 
vocabula formantur sunt aut radicales aut formative, 
ltadicales suut eas qua3 radicem constituunt, qua3 est 
quacdam littcrarum combinatio ad sensum detcrminatum 
reddendum efficta. In verbis et norainibus numerus ra- 
dicum est ordinarie trinus , scd in verbis potest esse , at 
rarissime, quaternus ; in nominibus datur aliquoties ra- 
dix quinquc litteris constan3. 

I 25 - Hujusmodi combinationcs quibus radices 
formantur , ita factae sunt ut esc sine difficultatc efferri 
posaint ; i. e. litterae ad formandum vocabulum e diversis 
organia huraanae vocis sunt selects , quorum praecipua 



(1) Vidimus ( n. 5 ) hoc non esse proprium solius lingua) Syriacas, sed om- 
"iura mundl lingu»rum. 






270 



GRAMMATICA AEAMAICA - CAPUT V 



sunt labia , dentes , lingua, palatum et guttur. Nulla om- 
nino radix tres litteras ejusdem organi potest habere ; 
imo etiam duje litteras ejusdem organi in eadem radice 
ferri nequeunt, nisi ab alia diversi organi separata; sint, 
ut ^oio i^I^a,, quod taraen rarum est. Rarissime autem 
inveniuntur in eadem radice duae gutturales non sepa- 
rata?, ut jofA, item duse linguales, ut )J^. Gratiores ra- 
dices sunt eae quarum singula? litterae diverso organo effe- 
runtur,quseque fere totam lcxicologias Syriacaj seu potius 
Semitic® molem formant, ut *.J^ j- A r a , a at , \J[. 



i 



CAPUT V 

DE LITTERIS FORMATIVIS SEU SERVILIBUS 

| 26 — Praiter radicales saspe una aut amplius 
litter® extranea? ad formanda vocabula adhibentur, quae- 
que formativaj seu serviles dicuntur. Litter® formativae 
vel radiccm praecedunt , et tunc dicuntur prseformativas , 

ut oA-3) ( descripsit ) ,^oj^j» ( feslinarit ) , j^o^^io 
(promillens) , in quorum verborum primo alaf, in secundo 
89mcat h , in tertio mim , s h in et taw sunt prreformativae ; 

vel sequuntur, et tunc dicuntur afformativas , ut J.io",a_0 
(ablatio) ubi nun est afformativa ; vel denique inter lit- 
teras radicales inseruntur , quod rarum est, ut wjpi£ J 
(dignatus est ) ubi t h et l formativum est pro taw. 

I 27-Littera3 serviles sunt fere eaedem in omnibus 
Unguis Semiticis , casque ita sagaciter selectae sunt ut 
possint cum omnibus alphabeti litteris quibuscum copu- 
landa? sunt, concordare, i. c. sine difficultate simul pro- 

nunciari. Sunt autem in lingua Syriaca: f» ( bamza et 



DB ONOMATOPffiA 



271 



**t mntatiir nliniintipa in * i^j 



littera infirma 



mutatur aliquoties in 



aut 



quarum postrema 1. c 

•*;**," et ** scrvilcs sunt turn ut matrcs lcctionis , 

turn ut litterae infirma?. His omnibus addere juvat parti- 
culas grammaticales qua; vocabulis connectuntur eodem 

tat3 M Ct o Q)3k A 



modo ac litters serviles , 



quarumque plurimae jam inter serviles etiam numerantur, 
I 28 - Alia existit apud Syros ratio augendi nu- 
merum litterarum radicis , quse est ut littera radicalis 
moveatur longa vocali , quod rythmice idem valet ac 
littera consonans, ut A^B (occidens), Ju^b for c/st/s J. 
Apud Syros Orientales exstat quoque alia ratio augendi 
numcrum litterarum radicalium, estquc duplicatio seu 
geminatio litterse radicalis, ut \,ajn cum geminatione 

bet 1 . 1 (aceepil) , X*ty cum geminatione gamal ( faber 
Ugnarius ). 



CAPUT VI 

DE ONOMATOPOEA 

I 29 -Ratio formandi vocabula in lingua humana 
non est naturalis , sed conventional, secu3 una universo 
mundo liaberctur lingua. Ad formanda tamen verba homi- 
nes saipc sensu naturali moventur; ex iis inquam qua3 in 
nature pcrcipiunt, impclluntur ad sonos illi similes eden- 
dos , quae naturae imitatio in vocabulis efformandis dicitur 
onomatopoca , quae consistit in hoc quod verba imitentur 
res naturales quae per ilia significantur. Princeps in hac. 



272 



GBA.MMATICA ARAMAICA - CAPUT VI 






praerogativa inter omnes mundi linguas est Arabica. 
Sed et cetera Semiticae , inter quas est Syriaca , superant 
fere ceteras mundi linguas in numero vocabulorum 
quae per onomatopceam formata sunt. Juvat hie hujus 
gratiosi feti naturae generalia capita referre, speciminis 
gratia. 

I - Nomen uniuscuj usque organi vocis humanae 
litteram habet ipso organo cujus est nomen efferendam. 
Haec regula omnibus Unguis Semiticis communis est.imo 
prjecipuis etiam Unguis lndoeuropaeis ut ajunt necnon aliis 
Ex. gr. nomen oris semper habet litteram labialem: Syr. 

}aa.-9 , Arab, f , Hebraice >^S , Latin. o$ ( vor ) , bucca , 
German, mund, Graec. ( sto ) mat, Angl. mouth, 
Sanskr. mufc h a. Labii nomen habet litteram labialem , 

p, f, b, ex. gr. Syr. (jloo.Hebr. |L&Bf», Arabice *i^i 
Lat. labr.; Germ, lippe ; Pers. lip . Angl. lip; Mirum quod 
in Graeco leich nulla habeatur articulatio labialis ; forsitan 
leich erat origine leif seu Iciph. Dentis nomen habet lit- 
teram dentalem s , z, d , t, ut Syr. et Hebr. ^Aj, Arab. Cr I 
Lat. dent,; Graec. odont; Germ, zahn ; Sansk. dan ; Persice 
dendan ; Anglice teeth. Nomen Lingua habet litteram lin- 

gualem 1, vel r: Syr. et Hebr. **^>>>' Arab, o^-i ; Lat. Wfl- 
gua ; Sanscr. lola ; GrEec. glotla. Nomen Nasi litteram n 
nasalem habet , Syr. [ft— Hi ; Hebr. uu) ; Arab. sJi\ , J& ; 
Lat. nas us ; Graec. rin; Germ, nos ; Angl. nose; Sanscr. 
ndsd ; Lithuan . nosis. Denique Gulluris nomen habet 
semper articulationem gutturalem , Syr. (2»m^«^i Hebr. 

io'k^, Arab. J^> , pm> , Ijjf < Lat. guttur, gula ; Gr33C 

laryng ; Germ, kehl , gurgel ; Gall, gorge , gosier ; Sanscr. 
gula. 



DE ONOMA.T0PCE*. 



273 



2° Altcrum onomatopceae memorandum principium 
iu lingua Syriaca cetcrisque Semiticis Unguis, nee non 
in potioribus linguis Indo Europseis elucet in actionibus 
liumanis qua; per peculiaria membra exercentur; horum 
cnim actionum verba semper habent articulationem ana- 
logam membro quo actio a singulis verbis expressa 
exercetur. Sic ex. gr. verbum Loqui habet litteram / lin- 
gualem quia lingua est prrecipuum loquendi organum : 

Syr. ^lio ; Hebr. .^i, jAi ; Arab. JT, U ; Gra»c. lalein; 

Lat. loqui ; Itatice parlare; Germ, lobe; Sanscr. lap. Ver- 
bum Glulirc habet semper / cum aliqua gutturali : Syr. 
Hebr. et Arab. « *A~- (1) ; Graec. lichn ; Lat. glut.; Germ. 
sckluck; Sanscr. gal; Ital. inghioll; Angl. swallow. Verbum 
l.lngere habet semper / articulationem lingua? qua bmc 
actio exercetur : Syr. <*\ , . .» A, > y—\ / Hebr.y*Ji,; 

Arab. £& , ^ , "J> , dsA , J^; Graec. Icich. ; Lat. ling. ; 
Sanscr. lih; Germ, leek; Angl. licks Ital. leccare ; Gall. 
lecher ; Hispan. lam. ; Russicc liz ; Turcice jalam; Pers. 
lisidan. Verbum Spuendi habet semper p»f t vol b quae 
proferuntur labiis ex quibus sonus et materia sputi ex- 
eunt : Arab. j£ , &*\ ; CJrffiC. ply.; Lat. spu.; Germ, spei.; 
Ital. sput. ; Hisp. escup. ; Pers. taf. Verbum Rhonehandi 
habet r et gutturalem : Syr. ct Hebr. «_mJ; Arab.^^,^ 6 ; 
('rase, rheng.; Lat. rhonch.; Germ, schnarch.; Angl. snore; 
Gall, ronfl.; Hisp. rone. ; Turc. J/»-. Verbum Spirare ha- 
bet dentalem et labialem : Syr. Hebr. et Arab. rv.<YJ ; 

(1) Nota hie miram dispositionom qua Somilm.la vorbo glutiendi *&.\ Ti' 

cs Pfimunt successione naturali tria organa per qua) transit res quze glulltur; Ht- 
'•'fa culm >S labialis denotat labia per qua? ingredilur primo res glutienda.;^ 

'jngualis linguam quas deindo illaro suscipil ; deniquo ^ gutturalis gutlur ubl 

UJilUit 



2$ 



274 



GRA.MMA.TICA ARAMAICA - CAPUT VI 



GrsBC. spair.; Lat. spir.; Sanscr. sprh; Pers. puf; Ital. soff. ; 
Gall, soufl. Verbum Clamare habet palatalem sequente 

linguali : Syr. Hebr. )^> ; Arab. \ji» , {y*> ; Lat. clam. ; 

Grsec. craz.; Sanscr. cur; Germ, schrei.; Ital. grid.; Angl. 
cry. Verbum Ululare habet I repetitum aut cum r: Syr. 

^L) ; Hebr. VL.01 ; Arab. J^j ; Sansc. hulul. ; Lat. 
ulul.; Graec. olol.; Germ. fav/.; Ital. urlare ; Franc. Hur- 
ler. Verbum Currere habet radicem fere semper diversam 
etiam in Unguis ejusdem familiae , at semper habet lit- 

teram R: Arab. <J*j; Hebr. .0}; Syr. ^o>j/ Grasc. ircch , 

drom.; Germ. ren. ; Sanscr. rank; Lat. curr.; Angl. 

run (1). 

Atque haec speciminis ergo sufficiunt , ut aliqua 

notio habeatur de hoc naturali fonte , in Unguis Semi- 

ticis fcecundissimo , ex quo vocabula prima? necessitatis 

in nobilioribus mundi idiomatibus emanant. 



(1) Practer has simililudinis species iulcrlinguas Scmilicascl Indoeuropieas 
(jua; ox onomatopeca oriunlur , est alia qua; admirationcm ingcrit. Mull;c cnim sun, 
resnalurales et Dolioncs graramalicalcs qiia> iisdom vocibus cxprimuntur apud 
populos Somiticos et gentcs Indocuropa;as. Liccnt hie nonnulla producer*) : 

- I Lat. Cornu, Gr. Ker, Hebr. Syr. ct Arab. N a» , Gcrra. ct Angl. Horn, - II Lat- 

Taurtu, Gr. Tatiros, Arab, jy, Syr. )\ol , Ilobr. )OAj , Slier. - III Lat. Ju- 
gum. Gr. Zeugoa, Arab. Syr. et Hebr, *»*^0| , Germ. Joch, Sansc. Juga- 

- IV Lat. Cribr. Arab. &jk , Syr. 0»A. , ^ ^JA , Hebr. j^ D . - V Lat. 

Saccus. Gr. Saccos, Syr. ct Hebr\AI» . - VI Lat. viisc, Gr. misj. , Arab, ct 

Syr. S^JUD , Hebr. yjAZO , U^|LJO , Sansc. micr, Pers. amih*t., Ger. 

miac/t. , Polon. mis*., Celt. mesk. - VII Lat. lura {inusitalurapro porta, undo 
ob/urare), Gr. thyra, Germ, thiir, Angl. door, Sansc. dvar, Pers. dar . Russ. 

dwer, Arab. \/& , Hebr. »^4i , Syr. ^j4 per melalhcsin. Quibus addc praici- 

puorum animalium nomina: - 1 Lat. cams, Gr. hyn, Germ, htind, (pro ctmd), Angl. 

hound, Arab. Syr. otllebr. > "> j^ ( cum / pro n), Sansc. cucura, Turc. copac. 

- II Lat. corvtu, Gr. cora*. Sansc. enraua, Arab. <*»b* , Syr. JLdj&i , Hebr. 
OjoV Germ. fcabe. Angl. crow, Pers. enrgia. -Ill Lat. et Gr. scorpiii*, Arab. 

Syr. ot Ilobr. Oj*Ol , - IV Lat. calu», Germ, hade, Arab. U , Syr. J^A 



DE VOCABULORUM SYBIACORUM TYPIS 



275 



CAPUT VIE 

DE VOCABULORUM SYRIACORUM TYPIS EORUMO.UE 
FLEXIONIBUS , ET DE DERIVATIONE 

130 — Quamquam Syriaca lingua communem 
babeat cum omnibus mundi Unguis banc proprietatem , 
quod vocabula certo et determinate syllabarum et litte- 
rarum radicalium dcbeant constare numero, quern praete- 
rire nequeant , tamen Syriaca lingua simul ac ceterae 
linguae Semiticae, banc alteram babent memorabilem , 
prse omnibus mundi Unguis, proprietatem, quod in ipsis 
omnia vocabula, i. e. turn nomina, turn praesertim verba, 
juxta certos ac determinates typos formari debeant. Typus 
autcm constat ex quadam constanti dispositione litterarum 
turn radicalium turn addititiarum , earumque vocalium. 
Uuusquisque igitur typus babet suum proprium numerum 
litterarum radicalium , suum numerum litterarum forma- 
tivarum , proprium situm quiescentium, proprium situm 
motarum,dcterminatam spcciem vocalium, i. e. longarum 
vel clausarum. Id cxemplis clarum fit. Verbum vaj^ 
babet typum constantem tribus litteris radicalibus tantum, 
cujus prima quiescens est quiescentia accidentali ( i. e. 

Purs, (jarbc, Angl. cat, Hal. gatlo, Gall. chat. - V Lat. lupus. Gra)C. lycos (cum c 
pro p ), Arab. Hcbr. el Syr. ^-»? ( cum <l h pro 1 ), Germ, ct Angl. wolf. -VI Lat. 
*"')>., Gr. a topee, Arab. *-4« , Syr. ]\\l , Hebr. ^Aa. , Germ, fuchs ( conf. 
vilf lupus ). Partlcula ncgandi constat ariiculaliono liquida n, vel m vel J; nam 
Gr. »ic, ne, Lat. non. ne. Germ nicht, nein, Sansc. et Pors. n», Arab, la, ma, Hebr. 

01 Syr. la, Turc. ma. Interjec'.io: Gr. ua, uai, Lat. uah, uai, Arab, 'if j, Syr. «*• , 

Sansc. uafa, Germ, ve/i, Ital.ouai, Gall, otiai. Deniquo adjcclivum rolatlonls seu 
''I'nominatlvum Ibrmalur per suflixum i ( Hebr. Pers. et Angl. ), vol y ( Arab. ), 
v »l (c | Lai. ol Gr.|, vel isc/i ( Germ. ) vol aj (Syr. ), vel li (Turc). Nee pralerire 
'"bet mirasfiuasdamsimilitiulinesqujD cornuntur inlor linguam Syrlacam et La- 
'inara pras Grajca ; ox. gr. )jO curlia, (Pors. cutah, Curd. curta ), U-s^-J l2 , 
pailui, |f>i 4 S> (Semit. radix) amams, )&ifti ( Arab. ) amita, o) (Somit. ) au( 
^^iSomit.) attus, )!** (Arab.) dutc. (coll.Grec. yiyc). 



276 



GRAMMATICA ARAHAICA - CAPUT VII 






■ 



mota in origine vocali brevi ) , secunda habet vocalem 

.9 9 r 
clausam , tertia quiescens est. Nomen (^-^ habet typum 

litteria radicalibus tantum constantem, cujus prima habet 
pt h ah h am, secunda geminata est et movetur per zqafam, 

tertia habet zqafam status emphatici. Verbi )&i,A~*») 
typus incipit per alaf prseformativum habens rvas s am , 
deinde prima radicalis , locum taw formativi tenens eu- 
phoniae causa, turn taw e suo loco hue amotum et vocali 
pt h ah h a hujus loci ornatum, turn secunda radicalis ge- 
minata et pt h ah h am hahens , turn tertia radicalis 
quiescens. 

131 - Typi verborum ac nominum sunt fere 
iidem in Syriaca ac in Arabica lingua , praeter vocales 
breves quas Syri elidunt. Alterae duae species vocalium , 
i. e. longarum et clausarum inter se non commutantur , 
sed in eadem specie una vocalis unius linguae in non- 
nullis casibus stat pro altera alterius ; in aliis casibus et 
species vocalis et qualitas vocalis in utraque lingua fixa 

est. Ex. gr. nomen )$*» habet in utraque lingua cun- 
dem typum litteris radicalibus tantum constantem, cujus 
prima radicalis et secunda possunt in Arabica lingua 
ambae mobiles esse vocalibus brevibus, vel prima mobi- 
lis vocalis clausa et secunda quiescens, in Syr. autcm 
lingua non potest prima esse nisi mobilis vocali clausa et 
secunda nonnisi quiescens quicscentia naturali vol acci- 
dentali ; hjec autem clausa vocalis potest esse in utraque 

i» 9 f 
lingua vel A , vel I, vel U. At nomen Jl^r>, ex. gr. , in 

utraque lingua lingua habet eundem typum quod litte- 

rarum ac vocalium dispositionem atque harum vocalium 

speciem et qualitatem. 

| 32 - In flcclendis vocabulis prajsertim nomini- 



DE DERIVATIONS 



277 



bus et verbis , quod est praecipuus grammatices scopus , 
typus non inutat formam, i. e. ordo quiescentiae et 
mobilitatis perseverat , atque vocales longae nullam 
subeunt mutationem ; tandummodo vocales clausae prop- 
ter finalis litterse novam motionem possunt sive situm 
mutare , sive elidi , sive aliam mutationem subire juxta 
regulas suo loco expositas. 

133 - Alterum grammatices objectum est Deri- 
ratio , quae est novorum typorum sive nominum , sive 
verborum formatio ex noto typo. Omnis derivations fons 
in Semiticis Unguis est verbum et quidem praBteritum. 
Sed et non raro e nominibus , potissimum concretis, 
verba nova derivantur. 

HcBC omnia in sequentibus libris plene patebunt 

ac clarescent. 



MONITUM 
In posterum adbibebimus alphabetum JQccidcnta- 
lium eorumquo systema , pro utraque dialecto, nempe 
Svriaca Occidcntali atque Orientali quoties ab invicem 
non discrepant : in casu discrepantiae in textu sequemur 
usum Occidentalium , et in notis referemus morem 
Orientalium. 







LIBER III 

DE NOMINE 



^s - ^ 



I 



CAPUT I 

DE FORMIS NOMINIS I.N GENERE ET IN SPECIE 

I 3 4 - Nomen Syriace )Ja.uk. dicitur. Ante omnia 
sciendum nomina apud Syros non declinari pro casibus, 
i. e. non assumere in fine diversas tcrminationes pro 
diversis casibus quos possunt habere in constructionc, 
secus ac res se habet in Unguis Graeca, Latina , Arabi- 
ca (1) aliisque. 

134 - At, quod linguae Syriacse proprium est, 
omnia nomina in hac lingua, assumunt in fine litteram 
alaf przccedente zqafa, quod dicitur silaf status emphalici. 
Hoc alaf respondct tannine Arabum cum fatbJ'a, quam- 
quam illud significct saepius detcrminationem , hoc in- 
determinationem. Etenim quemadmodum tannin Arabum, 
ita et hoc alaf Syriacum abjicitur cum sua vocali a 
nomine quando construitur cum alio nomine per regimen 

(1) Ridlculos admodum ac dixorim slultos so exhibent nliqui inter Kuro- 
pjoos Oricntalislas , nomen philologorura non merenles , qui asscrunt nominum 
declinationora in lingua Arabics esso puram ficlionom rcccntiorum poelarum , 
quia non oxstat in Unguis Hcbraica ct Aramaiea. Ergo codoin juro potest dicl 
decliuationem nomluura in lingua Latina esse Actionem quia non exstat in Unguis 
RomamslQul sciontias super faclorum ovidcullorum ucgationos aul dubilationos 
fundare »uli, eat tandem fundilus dostruit. 



DE FORMIS NOMINIS IN GBNERE ET IN SPECIE 



279 



vel quando flectitur. Unde vides cuacta nomina Syriaca 
sive masculina sive fcemimna turn singularis , turn plu- 
ralis nominis , excepto ut plurimum plurali terminatio- 
nis masculina (1), asdumere hoc alaf, scilicet habere 
ultimam syllabam exeuntem in A juxta modum pronun- 
ciandi Orientalium , vel in juxta rationem efferendi 
Occidentalium, ut )(aL servus , )&£&&> regina , 
f-\£ Domini. Unde vides etiam omnes species nominum 
quaj apud Arabes suscipiunt tanuin, accipere apud Syr. 
hoc alaf cmphaticum. Cum autem tanuin apud Arabes 
triplex sit, i. e. vel cum U vel cum A, vel cum I, Syri 
ex his tribus unum adoptarunt quod habet A , i.e. casus 
obliqui quemadmodum ex duobus terminationibus quas 
nomen dualis numeri et nomen pluralis sani habent in 
lingua Arabica , retinuerunt Syri terminationem casus 
obliqui qufe respondet tanuino A. 

l35- Nominum o mnium . antequam alaf em - 
phaticum assumant, typi in lingua Arabica puri repe- 
riuntur , sive ea taw feminini careant, sive illud habeant. 
Si hsBc nomina cum illis typis Arabicis conferas, ea repe- 
ries, ratione assumpti alaf emphatici , aliquam modifica- 
tioncm subire , i. e. abjicere ultimam nominis vocalem 
si est brevis (conf. n. 106. 5 ), et tunc ssepe locum ha- 
bent mutationes de quibus egimus lib. II, cap. 2. 

135" - Exstant tamen in Syriaca lingua di- 
versa nomina quae alaf cmphaticum non assumunt. En 
pracipua. -I Inter nomina appellativa seu communia 
omnia nomina feminina quae in jod' 1 exeunt praecedente 

(1) Bt hoc i-tlain plural* hnbebat antiqultus alaf cmphaticum , dlcebatur 
onim.cx.gr. £$&,, i*4i, £j&i P™)*?^- J*}» *,>**• Uw» « li » m hodic : 
U. inSyriasmo quidicilur lilteralis, saopouomon tiabens pluralis mascullul torrni 
nationom claudltur per alaf cmphaticum, ut 1»»» J*r« 






280 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



y y y 4 y 9 

pt n ah n a,ex. gr. w*oj2 {I) pactum, ^i&j error, ^.^a^ 

(2) aranea. -II Alia paucissima nomina absque ratione 
apparenti, ex. gr. Vo^d craticula , j^a'Xo (3) /ocj/sta 
a/6a | uwj. ■ m stamen , ».2k.o can parts, quae omnia fe- 

minina sunt; quibus adde Jkfl et A .TjV q aliquis et 
aliqua ( non nominati). - III Nonnulla nomina quae ab 
origine ut adverbia posita sunt, v. g. , \iLl nudu* 
^^o ^rads , ^.^k s.'af.w , . rru. VA r/x, etc. - IV Plu- 
rima nomina communia exotica, ut ^».a2 (4) orbis 
tcrrcp, ^a^ fnferum, Kfil^o\ (5) organttm, J& J$Jm 
(6) testament urn.- Y Omnia nomina litterarum alpliabeti(7), 
ex. gr. ^a!^> A-^=>' (o», AaU&w, etc. - VI Fere omnia 
nomina propria locorum , montium, fluminum, urbium , 

• i 4 * 

oppidorum, mensium, stellarum , etc. ex.gr. o;m> 

9 f 

Cardu ( mons quo stetit area Noacbi ), L*.& Euphrates, 

AXo? 7tyrw, VA ^BiUa Babylonia, foUl #<- 

. * >"' V * - 

mw , ifiajn^o')) Damascus , jot) Assyria , %ooi^Judma 

^-&A^ jfeoa* ( patria Nahum prophetre ), hJjL*^ Ocfo- 



(1) Orienlales -01N cum zlnma leni. 

(2) Hujusmodi nomina respondent in arab. ling, nominibus foniininis quos in 

*jf+*» wJi cxcunl , ut \Sjt*,iSs i;qum cum lanuinum accipero non possint, 
proptcrea et Syriaca qua; illls simiiia sunt alaf cmpiiaticuin rcspuuut. 

(3) Dalai 1 " habol pt"ah»am apud Oricntalcs. 

(4) Taw habct zlamamduram. 

(5) Orient, ^oiilioj. 

|fl) Orient. WSjJ?. 
^(7) nase nominayinliquilP" habebanl ; ataf omplmticum, dieebatur onira 

^' ) A-^> vcl I A-^ » U-io^ , l$L i , etc. Ut tcstalur lingua Graca 
quo luce nomina a Syrisaccepit. Curaulem Syrl postca line nomina porgd>'amam 
que est ipsis familiaris, mulilaverinl, tuque sic mulila i. c. alaf empbalico caron- 
tla, Hebrew tradiderunt, id nemo diccro potest. 



DE FOBMIS NOMXNIS IN GENBRB BT IN SPECIE 



281 



ber vel November , ^m.*i Aprllis, \o\.s Saturnus, etc. 

-VII Plurima nomina propria hominum (1) , ex. gr. 

^ * i* 9 9 ? 9 

^ .-. fie/, ^U A'aflJMnn, ^o llad h ad h , a^j Mieu , 

l*J^> iVori, la*3** IJ h abibus . Sunt tamen multa cum 
alaf emphatico nomina propria Syriacse originis virorum 
et mulierum , cx.gr. Jli^> Baal, ()Aao) Aslarlc, ^a, 

I 36 - Si omnia et singula Syriaca nomina rito 
perpendas, videbis ea, uti nomiua Arabica , sequi quas- 
dam determinatas formas, seu typos , a quibus minime 
recedunt. Primo nobis agendum est de numcro littera- 
rura quibus nomina componi possunt , et postca dicemus 
de eorundem formis. 

I 37 - Nomina quoad numerum littcrarum qui- 
bus constant , dividuntur in b'ditlcra post clisionem, Iri- 
litlcra, quadriitlicra ct qxivi'U'Ulera . Singularum liarum 
classium nomina possunt esse vol talia simpliciter seu 
nuda i. e. quae littcris mere radicalibus constant , vel 
aiicla i. e. quce habent prretcr radicales alias iis supcr- 
additas. Numerus littcrarum radicalium nominis apud 
Syros , uti apud Arabcs , imo apud omnes gentes , non 
potest esse major quinque. Manifestum porro debet esse 
nos per totum bunc tractatum inter littcras quJB compo- 
nunt quodvis nomen , non computare alaf empbaticum 
ex eo quod illud sit vclut expeditio ultima? radicalis. 
Advortcndum autem nos hie agentes de formis seu 

(I) Nomina propria Syrorum virornm ct muliorum post Cbristianlsml or- 
lum, panca sunt Syriacro originis; omnia rotcr.i aut llobrair.a, aul Graica, antoliara 
IVrsiea. In ollinicismo nomina Syrorum nobis nota sunt polissiinum ex inscrip- 
UOQlbw lapidcis Palmyra- , Ilauraui aliorunnpie locorum , ex quibns habemuSjOX. 



gr. 







232 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



typis nominum , Orientalium pronunciandi systema nou 

Occidentalium considerare , quia Mud aptius est ad de- 

terrainandas dcclarandasquc formas nominum (Cf. 40). 

I 38~ Nomina bi'it'era Syriaca sunt fere eadem ac 

qua3 apud Arabes, scilicet: Jla) (paler), h& (fdius), 

i 9 \ i 9 9 ? 

1++) ffralerj, J^o? (sanguis), )y>^, (nomcn), \j) (mo- 
dus), l)£ (uber), tiu- (socer), [^J (manus), \ik>(\) 

" ' 9 4***'* 

(centum), J£a, (2J (sex), )joa_9 (os), {&+J (fundus). 
Qua? quidem nomina in hoc a ceteris differunt quod 
duabus tantum radicalibus constent , quorum posterior 
tantum habct motionem. Siquidem motiones quse affi- 
ciunt initialia nomiuum sequcntium : J.a)i|^*t> et 
It*) adscititice sunt, et euplioniac causa apposit.T, , ex eo 
quod impossibli sit alaf et jod h initialia in statu quies- 
centiffi efferri : proinde pt h ah h a quam habct littcra alaf in 
vocibus J.^| et \^+) , est sujfurata , minime vero plena 

9 = 9 

( n. 103 ). Item nomen {++) crat in origine (^ iucipicns 

• O J> .0 

a jod h quicscente prorsus ad typum \'^=i , sed euphonic 

9 K 

causa , jod 1 ' assumpsit zlamam , undo factum est |^» et 
dcinccps zlama in h h vas 9 am que homogcnea est litters 

o Ox 

jod h , mutata fuit, undo tandem (^Jf. Item |_voo.3 est pro 

i ^ o 

(l| Secundum alaf nominis jJLiO non est alar slalus croplialici ul est in 
I*) et \jCAu 



9 

.- 

IK 



, sed est signum fomiiiini pro II Arabico el et Ilcbraico ul in 



(causa). 



.*9 



(5) jA-A^ esl prn ) A-A- cum duplicationo law , liocque csl pro ) a. 

.9 
ul res se habct cliam in Arabico sermone. Duplicalio aulem law in (^A> 

ex hoc apparel quod taw dure pronuncialur; sccus euim lonilcr pronunciarelurjuxla 
regulam. 



DE FORMIS NOMINIS IN GENERE ET IN SPECIE 



283 



Uftj cum l3 moto vocali brevi U seu <s 8 as s a, quae a 
recentioribus pronunciatur longa (59.5) ut faciunt cum 
Utj,)-^) • Noracn autem \&+.f consideratur ut sine 
alaf siculi est Arabicum *J , quod probatur ex compo- 
sito IkjxAbl* (fandamentumj quod est sine alaf. Inter 
nomina bilittera recensendum est g~ (unus) et ^ 5 2 

(duo). , . , 

Adverte , nomina quae constant duabus dumtaxat 

litteris , quarum tamen vel prior habeat motionem ple- 
num , vel posterior sit geminata , non esse bilittera , ut 

l*| (senium) , U><lL (1) (forum), lL<, (2) (caput), 

i y 

jl^ (acetum). 

I 39 -Inter nomina bilittera plura sunt quae 
habent in fine adjectam literara taw qua*, est signum 
feminini, eaque per hoc non ccssant esse bilittera, ex. 

gr. t&» (W*> ^ , SOfor ' 't^ fi ' l ' S ' ^h S l 9 ' lHm ' 

III vel till pulmo, ftli mmw *?««««» l\U ^ 

|l|* Mftfuna, (A to) «»««!« . [*i** «»««*« )A%« 

?a«ii«i,ti/«wn^, lf» parte »IU *w <F ib » 3 
adde nomina abstracta dcrivata a verbis pc-jod" vigenti- 

bus aut mortuis ut !*3*. ran, ifjS WWWhMi IfU- 
5>m>u^,^to_L i7«, B ^J-> »Ao seu»A*, y±+\ )***■*' 

quorum trfa ultima inusitala sunt. HlBO omnia nomina 
feminina unam radicalcm litteram perdiderunt. SpenV 
lem attcntionem merentur duo nomina feminina [&m 
propggo e t ?&£ dolus , quorum unumquodquc unam 

II) Hie vnv 881 signum moltonls | 4 1, non vcro C3l lillera. 
(2) Apml Oriculalcs cum zlnmn ilura Jxi 



284 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



tantum radicalem litteram conservat, quorumque ety- 
mologia incerta est. 

140 - Nomina trililtera nuda , h. e. qu* mere 
tribus radicalibus constant , tres dumtaxat habent formas 
( forma apud Syros I&sjd) (1) schema dicitur vel \L*' 
mensura. ) Ha3 tres formas in hoc inter se conveniunt 
quod mediam quiescentem habeant , et discrepant quoad 
primarn radicalem, quae in prima forma habet pt h ah''am, 
ex.gr. li*a.A (sepulerum); in sccunda forma habet 
zlamam lenem , ex. gr. UA jo (sal); in tertia habet 

.9 4 

<s s as s am, ex. gr. J^5<u>(2) (sanctum). Totidcm formas 
nomina trilittera nuda geminala t i. e, quae constant dua- 
bus litteris , quarum tamen sccunda geminatur ( apud 
Orientales ). Excraplum 1® forma) cum pt h ah h a ad pri- 
marn radicalem UlI (palruus) ; exemplum 2® form© 
cum zlama ad primam Jx*, (dans); exemplum 3 ffl for- 

9 4 

ma3 enm is'Aa'a ).£a^ (dileclio). Item dicendum de 
trilitteris nudis concavis , quce scilicet constant duabus 
litteris consonantibus, quarum prior tamen habeat 
motionem productam quam sequitur mater lectionis 
vel expressa vel subintellecta , qua? quidem motio pro- 
ducta ad primam consonantem vel est zqafa cum qua 
mater lectionis latet plerumquc subintellecta, ut }l£ (cor, 
animus); vel h h vas 8 a cum qua copulatur aut jod h , ut 
)L} (judicium), aut alaf, ut Lg (festum), &ut mater 
lectionis latet subintellecta, ut )La-7 (caput) ; vel motio 
producta cst<s s As s a conjuncta constanter cum waw, ex.gr. 



(I) Apud Oricnlnk-s cum zlamn dura. 

(-.') Non compulalur waw quia est signum raollouis (4). 



DE F0RMI9 N0MIN1S IN GBNEBB ET IN SPECIE 285 



U*c$ (spirilus). Eadem Irilitlera nuda concava possunt 
habere pro media radicali waw vel jod d praecedente 
pt h ah h a, i. e. diphthongus ut dicunt Europaei, ex.gr. 

9 T * 

l^o . (jejunium), )Lo (mensura). Tres quoque formas 
habent nomina trilitlera nuda dcfectiva seu imperfecta 
lamad h quae scilicet pro tertia radicali aut waw , ut 

9 9 9 r 

(oa* . (serenum), (ol~ (adspeetusj, aut jod h habent, 

r * • * • 9 * 

ut U&l (dorcasJtXJ^, (captiviias), U)&^ (cam- 

lus). Huic classi trilitterorum subjungi possunt trilittera 
nuda hamzata, ut IjiuOfcucKrMaJ, ))jcA (plerilanium), 

ty^aj» (multitude), 

| 4 1 -Trilittera nuda Syriacaob causas quas prae- 
ccdenter exposuimus ( n. 102 et 104), nequeunt alias 
prater has tres habere forraas , nimirum , ex eo quod 
Syri supprimere soleant vocales breves , fit ut apud ip- 
sos non habeant locum forma? trilitterorum Arabic© quas 
utramque radicalem, h. e. primam et sccundam mobilem 
praeseferant , nempe formsc sequentes j*>, j»»» J»»? J*^ 
,i^i ji^i et Jg3 ; sed tres prrEdictae forma; Syriacae con- 
plectuntur cuncfas decern formas Arabicas. Porro notan- 
dum est non decsse in Syriaca lingua indicium quod vir- 
tualiter, ut ajunt, existant in ca form 86 trilittera^ haben- 
tes duas primas radicales mobiles , nempe cum tertia ra- 
(Hcalis est una ex littcris A»a3»u*^s , tuuc onim , si for- 
ma nominis Arabici respondentis , hujusmodi nomini 
Syriaco habeat sccundam radicalem mobilem , tertia ilia 

» : * 

radicalis nominis Syriaci fit lents per J^-aoj ex. gr. 

) ? v 9 r 

\)\a (grando), teoj (aurum) , quod argumentum 

evidens est litteram quae prreccdit illam tcrtiam fuisse 



'! 



28G 



GIUMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT 1 






t 



mobilem , secus enim tertia ilia radicalis debuisset esse 

9 9 4 

dura per jUA^fl , quod proprium est litterae mobili 
post quiescentem. 

I 42 - Easdcm tres format Syriacre nominum tri- 
litterorum nudorum comprehendunt etiam nomina trilit- 
tera inula aitcla a fine cum littera taw formativa foemi- 
mini. Exempla format habentis pt^al^'am ad primam 

radicalem , ex nominibus sanis l&ai.^ (ltasla); ex ge- 

»"* y . \* * * 

minalis (AJ.^ (horlus); ex concavis (J^Oa^^ (delictum) 

7 ' 9 i U * 

(JS.^.m (vchda), (A-i-») (cerva); ex imperfecta in la 

mad' 1 llc^^ (gaudium). Exempla forma? habentis zla 

mam ad primam, ex sanis (^5o.^** (sapicnlia); ex gc 

9 r o o y na 

minaiis \i^ (1) (euwut); ex concavis I&U4B (cmtus ) 
ex imperfeclis in lamad' 1 1&J&S& (pro originali (luttf 

cum jodf quiesccnti ) (latus) , (la^ . (pro original 

^io.s , ) (ivgolium , res). Exemplum tertire forma? ha- 

bentis 's 5 a3 s am ad primam. ex sanis ut (Axx-j^oJ fo«- 

culum); ex gcminalis \j&,t£ (amphora); ex concavis 

(MO. (imago). Idem tcneto dc uominibus trilittcris harn- 

zatis (.A\JLaj (inlcrrogatio). 

1 43 - Sciendum est in nominibus trilittcris 
nudis assumentibus littcram taw scrvilcm , sajpenu- 
mero elidi unam ex radicalibus ut supra ( n. 139 ) vidi- 
mus. Intcrdum bujusmodi nomina derivata a radicibus 
diversis, nempc gcminala, concava et elisa posse vidcri 




(1) Hie gemlnalio tollilur , no producal vocalem brovcm , quara non fert 
luglua Syrlaca(u. 102) . 



DE FORMIS NOM1NIS IN GENERE ET IN SPECIE 



287 



unius cjusdemquc speciei , cum tamen res non tta se 
habeat. Sic v. g. \ t& S» (sponsa) ortum est a ).\A*> et 

proinde est geminatum; t-^-? (capul) est concavum; |2.i-s 
( fllia) in quo elisa fuit una ex radicalibus. Ad dignos- 
ccndam radicem plurimum juvat Ljec nomina cum typis 
Arabicis respondentibus conferre. 

| 44 - Prtcterea nomina trilittera nuda in assu- 
mendo taw feminini, subeunt quandoque modification em 
quamdam , inde acquirunt novas formas praeter tres 
supi'a expositas: scilicet vel transfertur motio a prima 

radicali ad secundam v. g. (l*.^* (socia), 'A^.J3 (la- 
tus), vel retiuetur motio ad primam radicalcm, sed 
adiicitur etiam secundce, euphonize causa, aliqua motio, 

v. g. )A~9? (1) (sacrificium), )Ai>? (1) (lacrima) 
vel scrvatur motio ad primam , sed insuper tertioc radi- 
cali , quando nempe. est littera infirma , additur motio 

ipsi affinis, v. g. (£o^» (gandium). 

I 4S _ Hactenus do principalioribus formis Irilit- 
tororum nudorum. Trilittera auteni aucta sunt ea quaj 
radicalibus liabent unam vel plures litteras additas. 
Qua) additio tribus modis fit, nimirum vel per duplica- 
tionem unius ex radicalibus, vel per productionem mo- 
tionis unius carum , vol dcniquo per additionem unius 
vel plurium litterarum cxtcrarum ad radicales nominis. 

| 46 - Augetur ergo nomen per productionem 
motionis unius ex radicalibus, nempe unam ex vocalibus 
longis b. e. vel zqafam , vel h h vas s am, vel ts s as s am ; 
augetur vero per duplicationem radicalis nempe gemi- 
nando unam ex radicalibus post vocales p^'al^'am , 



(I) Orlenlales lamon movent secundam radicalcm per mhigjanaru. 



288 



GRAMMAT1CA ABAMAICA - CAPUT I 









rvas'am vel rwah h am : inde oriuntur forms nominum 
auctorum qua; differunt a formia nudorum , quorum prae- 
cipuas qua; scilicet per productionem vocalis vel per ge- 
minationem formantur sunt sequentes : 

1- J*» Addito in fine alaf emphatico , tollitur 

geminatio una cum pt h ah h a secuudae radicalis (v. n. 102), 

t 9 • y 9 • t 

v. g. )'^sioo (clipcus), )i-*L$ (talenlum), qua; in origino 

erant j- *m»> et j^^ ; adde (iJo) agnus, (jo » collum , 
qua; similiter habent mediam litteram virtualiter gemi- 
natam. Hnjusmodi forma assumendo taw feminini rca- 
quirit pristinam geminationem socundae cum pt''ah h a ei 

adnexa, v. g. (ti.^| (cpislola), \.b\±^, (1) (catena). 

II - J*» Cum geminatione lamad 1 ' post ptah h am 
vel zlamam ad <ain, suppressa tamen notione primas ra- 
dicalis juxta dicta (n. 102), ex. gr. K A ft (tympanum), 
J-^i_9 (milium), Xsf^ (idolorum fanum), LJ}l(trU 

pos), )$*_9 (bacca). 

In hujus forma; nominibus habentibus in fine law 

fceminini , tollitur geminatio ( n. 102), ex. gr. f2i***.m 

( plalca ) cujus originale est (2i-A*-oo. 

Ill- J*v In qua quicscit secunda radicalis , quando 

.9 9 

nomen assumit alaf emphaticum. Ex. gr. poA** (an- 

.9 9 .9 9 

nulus) i ).Jof.D (saccrdys) , ) <*\v (mundus) . Attamcn 
euphoniai causa rcapparet motto secunda; radicalis in no- 



minibus hujus forma; cum assumunt taw feminini, ex. 
gr. ( A^ - (monumenium), )ls.o\~£ (os dorsi), 

(l)Occidcntalos cflerunt s'Hii cum h^vas'a, 



DB FORMS KOM1NIS IN GBNERE ET IN SPECIE 289 



1 r 

IV - Ju» Cujus prima semper apud Syros quies- 



J) 



9 9 



cit. Exenipla: Jj±a- (cuspis haslcp),\JaSjkj (pax)* jU A j 

fmoflffc radix), )y*± (nsus, mos ); nisi prima radicalis 
sit alaf vel jod b , tunc assumit motionem (Conf. n. 104), 

9 9k 99. 

ut ?fja) (cervical) , ) v> <<•>. ) (dies). Interdum alaf ini- 

tiale otiatur in pronunciatione tantum, ex. gr. J^j) (ho- 
mines ) . Exempla hujus formae cum taw fceminini : 
(£ |Afl 0» m P ar * w O » (>Kai»-a (supellectile domus ), 

9 9 

)J$S'i> (men-sura). 

V - J**» In qua abjicitur vocal is prims radicalis, 

(n. 102 ), ex. gr. U--£-0 (occisus) , t*-»t^ (cxosus); in 
nominibus tamen quse babent pro prima radicali alar vel 

jod 1 ' , vocalis primse apparet, ex. gr. Ji-s) (trislis) , 

| , A* CfW(«#>. Conf. n. 104. Exemplum ejusdem formse 

cum taw fceminini : (,£nru»»9 (patina). 

VI - J^*i In qua eliditur vocalis prims radicalis 
(n. 102). Ex. gr. )*,oil (parvus), jjaal ( frumenlum) . 
Exemplum cum taw fceminini: f £>aiift~ (granum per- 
foratum). . _ 

fli* 9 9" . 5 f * 

VII - JW» Exempla pp ffrwnnU . J^A*> 

JJf ' J> 9 r • 9 9* 

(nauta) t j^ia cithara), H&UM flWtffwOi ^iJ^ [P*f- 

9 9 •# 

•/"wiMo^f JLai^ojj (fmWi)* 

VIII - J*V» Exempla JLuiao (cutter j , U"** 

' l, p 4Y I * P 

IX - J o Exempla fo^*i** (pullus) , ))<>%*+ 
(malum). ° 

26 









290 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 






s? < 



99 9 



X - J^*» Exempla li&£i (apis). 

XI - jUi Exempla Jjl£j» (salanas) , jls* (fila- 
menta palmce. 

XII- J^py Exempla yn^v> (profluvium), yjoVt a. 
(oholm). 

" 9 9 9 := 

XIII - Jfl» Exempla j-M.^ja» (eunuchus), |iu» a 
(jugum textoris). 

9 9"* .9 p a, 

XIV- JW* Exempla fti»| (denarius), (jA^o 
(cithara). 

XV - jjo Exempla j^a^-^ (Aim .) . 

XVI - J«*y Exempla Jx*Jo-=> ('cmcutoi'*;. 

Singulis istis formis respondent totidem formse 
fasmiuinse desinentes in taw. 

1 47- Alio modo augentur nomina trilittera nuda 
nempe addendo radicalibua unam vel plures ex litteris 
servilibus , quae sunt : ? jCM o,^,)»,^J,ur>,^,2. 
Aliquando coincidunt in uno nomine auclo ambo modi 
explicati incremcnti , v. g. )JoA^k> (tcmpeslas maris) 
in quo mim additum fuit juxta istum secundum modum, 
et waw juxta primum. Fit incrementum quoque per 

repetitionem unius ex radicalibus , v. g. )Loi.i.3 (buccel- 
la j, (i^ jo»I (radius). Mediantibus igitur istis litteris 
incrementi quarum una vel plures radicalibus superad- 
duntur , ortum ducunt novro forma, quse constant litte- 
ris quarum numerus variat a quinque usque ad decern , 
partim radicalibus partim superadditis. 

| 48- Nomina autem quadrilittera, vel quinilittera 
plcraque ad formas trilitterorum auciorum reducuntur, 
quin imo pleraque quadrilittera nuda a trilitteris nudia 



DB PORMIS N0M1NI8 IN GBXBRK «T IN CTBC1B 



291 



deducta sunt, addita una littera servili sine certa lege 
ad sensum qucmdam particularem exprimendum. Super- 
vacaneum esset hie plenius de hisce agere , aut singulas 
formas adducere quadrilitterorum , ac quinilitterorum 
sive nudorum sive auctorum f vol trilitterorum auciorum 
sive per alterutrum modum incrementi sive per utrum- 

que simul . Barhebrseus in sua grammatica dicta ) -" jp « 
recenset omnium nominum Syriacorum diversas formas, 
incipiens a nominibus bilitteris et finem faciens ad nomi- 
na quae constant undecim litteris , et a monosyllabis ad 
nomina quinque syllabas habentia , nullam distinctionem 
faciens inter radicales et additas litteras, imo reputans 
inter nominis litteras alaf, waw et jod 1 ', quae reapse non 
inserviunt nisi ad vocalem producendam , et promiscue 
inter radicales computans taw feminini nee non alaf em- 
phaticum (1), quo numerus variarum formarum nominum 
attingit centum et duas formas ab invicem distinctas 
quoad numerum syllabarum et litterarum earumdemque 

ordinem, quarum brevior est jjtoj (sanguis), longior 

"* 4 9 P s 

vero est ?laL*)ou-. A*> (tpparitio). 



(1) Facile paid Barhebraeum hoc modo violasse prlacipia grammatical 
ling. Semit. et cum els Syr. communia : nemo enlm ex omnibus qui naturam lin- 
guarum Semit. omnlno non ignorant, non videt claro, v. g. )A** non esse 
«"ju8dc:ii forma) ac ptt , nee ( A^i ac ).»&*> , ikt. f. ft HXiCt ■ a l AjLflt I 

9 r 9° 9 V o 9 t r • 



292 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 









CAPUT II 
DE GENERE NOMINIS 

| 49 - Nomen apud Syros est vel masculinum 
vel femininum. Feminini signum est littera servilis noinini 
suffixa seu adherens in fine ; sive taw, ex. gr. Ijk^a 
pagus , \lo\ . oralio ( ad Deum), (AA^ puella; sive jod n 
quiescens post pt h ah u am , respondens TQ alaf Arabum 
ut in tS^ZiiSJ^ »**! *d tamen non habet locum in 
Syriaca lingua nisi in paucissimis nominibus, quorum 

r ^ * y 9 

haec sunt praecipua: u**\ai error, '^a+^aranea, 

y * r'r °r! * 

w**-*»aj occulium , ^aj2 (1) pactum, l*A1 (2) aJoe. 

Littera haec servilis taw vel jod h qua? femininum signifi- 

cat, debet esse non radicalis , nam radicalis non efficit 

,9 t -f. r 

nomen femininum, ex.gr. (,&*o damns , Jio . echo, 

{/Hd . ornatiw, )A-»^i (3) tremor, (&S09 sudor, 

, 9 ° 4 « ? * k . f * ' . 

(ZU.OAJ rubigo, (/$***& fovea, item Ara^ abjectus , 
qu3B omnia masculina sunt. Aliquando in Syriaca lingua 
nomen masculinum assumit taw in fine non ut signum 
foeminini sed ad emphasin seu vebementiam significan- 

9 V y . 9 4, T 

dam, ut )AA£aio fam iliari. s, ( Ajfta 1 — ^nngnnttis hares. 
Multa tamen 'nomina nullum signum habentia feminina 
sunt. Hujusmodi sunt- I Omnia nomina litterarum al- 
phabet , ut J& alfa A- f -> oe/' 1 , etc. - II Omnia nomina 

(I) Oriontalos -oaN cum zlaraa. 

(2| Orientalcs "c^i cum zlama. 

(3) Apud Oriontalos zlama forlis pro h' l vas s a ; minus reclc , nam in dialce- 
to Chaldaica dicilur l*»»ki cum i i aliundo non apparot ratio probabilis zlainee for- 
tis in nomine hujusmodi forms. 



DE OENEKE NOMINIS 



293 



urbium et regionum , ut \+ofio) Edessa , VA*°> > Sion , 

jo2| Assyria, \aa Babylonia, Ufa* Syria. — III Quse- 
dam nomina commuQia , quae hie ordine alphabetico 
digesta exhibemus , quibus addimus nomina quae in 
jod h de quo supra, terminantur , ad memoriae adju- 
mentum. 



71 



M-^J lagena , hydria 

9 K 
)j$) auris 

,9" 4 

Jjijio) rana 

9 -.< 
U*)o) via 

i*T( manus 

(L) olla 

P^j vipera 

9 ,0t ° e r 
(j^aio) porticus 

•a 

jAJsS costa 

9 K 
t<i!^ navis 

o 

)ko) tapetum 

(jaajli) oblatio 

9 y 
JA.3) hyaena 



y 

)1^od( pallium 

t^aaaoij (1) spongia 

l^.^q)) (2) cohors 

I^&jm) stater 
,9 r 

($Zva{(3) indigestio stomachi 

9 r 

J^Ji) lepus 

» ? 1 
JLljj terra 

^^,| testicuius 

9 IT 

(&a-)(4) profunditas 
JjJ,") asiua 
ij)L^ (5) puteus 

)ojo^ genu 

9 ■ 
(j^a quadrupes 



(1) Cum garaal geminala. 

(?) Cum .- .1111.1 'I.' i-.i adpo. 

(3) Nonnulli Occidcnlnlium movent taw per zqafara quod correctius videlur, 
nam nomcu est Grtecum <I>0OPA quod habol post ; ct cum fcomluinura 
sit , ideo Syrlacum est oliom fteniiuinura. 

(4\ Taw hie est littera radicalis. 

|j) Cum zlama forli cl siue alaf. 



294 



GRAMMATICA ABAMAICA - CAPUT II 



! 









)_a^ culex 


)](o velum 


I 9 r o 

(" t <\ jthniim grex 


p>) uter 




9 y 
(jof^o (1) Gehenna 


J" 

P^\,->^ nomen plants 


v- ^ k a ^ aranea 


1 • * 

JLaj&a* ciconia 

a F 


($a^ chorus 


J..3L** mandibula 

o 

A K 


J^ja.,t angulus 


I 9 • • 

( j »•* digitus minimus 


p')d^» conceptaculum 


lia~ ager 


» ^ 
^^a^o saccus 


uAo^ error 


U^-^ carrus 

9° y* 


uma^I occultatio 


U^^ auster 


■•<* -j* pretium 


Ijoi* (2) apis 

• 


If > / volatilia 


)..£•«> ursa , musca 

• 


9 K 

t»%j unguis 


9 4 

J-=Jo£ cauda 


9 r 
J.ja,* columba 


.9 r ., 
j A* y milvus 


P-'a- dextera 


.9 r 

lift 4 la tu s 

" w 


. 9 *9 

)§&• hylax 


* 4 

|]oot substantia 


J))oD area 


)Ja»e* elementum 


t%U lapis 


.^o, abyssus 


)tai jecur 



(1) Cam zlaraa fortl ad Gamal. 

(2) Cum rwah''a. 



DB GBNEEE N0MIN1S 



295 



y 4 
h*a2o3 nycticorax 



fi l R 



).Av> sal 

|Lt»tou9 tunica V^° Qummus 

' "™ t ' = 

f v^*E pleiades stellffi p ? S^) fons, scaturigo aqua* 

* * • K 

(f\rt talentum rum 

jAo ala m* ^w 

JSli struthio ca- V^ anima 
melorum genus 



). &»> manus 
) fli^^Q charta 
J-ooi-o venter 
tsAi humerus 
Jjo^^L (1) legio 
J.** e&, tabula 
U<A. lagena 
U^o falx 
|loai> onus 
) .. *. 410 vacca 



)L..A) OV1S 

)|^o mensura 

K as 

■ rrfi - OB stamen 

o m r 

Jjuajb cultrum 
)i£xo clypeus 
^oAjm coturnix 
]T<*w» sinistra 
)^xna^ (2) gladiua 
( f a/w (3) epistola 

jLo^l crinis tortus 

t' * 

('-oi. atomus 



occurrtt. 



(1) Cum rwah b a et zlaroa fortl ad lecundum semcat . 

(2) Cum l3 lent. 

# r 

(3) Frequenter ) fcAtt incodicibus Syrorum Orienlalium generis mage. 



296 



GRAMMATICS ARAMAICA - CAPUT II 









* v 



M-A oculus , fons aquarum JjiJuJLo pharetra 
pa^Afemoris superior ex- l ^\e\ pediculus 



tremitas 
Mv i i . ventus vehemens 
^aXi (1) aloes 

Joi. pecus 

i " 

pj\ nubes 

jLaii juba equi 

J_oJA germen 

\gpASk calx pedis 

}jao\S solium 

- * Y 

Uai^ nebula 

jLl+Sft aratrum 

/ r 
JL^A& tympanum 

}.m2> sors 

|o*£ idolorum fanum 

KoA& cpistola 

(f-3 » passer 

{ j^ olla ferrea 

| f 5,iu) herinaceus 



• f it' 

;»JftYD locusta alba alis 

destituta 

J-^..aix> urceus 

J-a^> capparis 

.0 v 

Jj i-O cornu , tuba 
(*o£i*0 navis parva 
%mOi n harpago 
tL 5 pes 

•• : 

JL*jj£ioj hasta 

o 4 

pAoi malva 
)&ic> (2) spuma 
)_•*.*• mola 

. r /. 

J.a-.d> equorum multitudo 

* * r 
^joj grex , armentum 

j^M.&^< rubigo 

' 4 

\fajvki sudarium 
ff — ■»■■ grex suum 
^a-.A- infcrum 



(I) Orienlalcs -.<&£ cum zlamn. (?) Tnw conslderalur ut radlcale. 



DE OENERE NOMINIS 



297 



J" 7 



?j^^ cadaver 
J.i-4^ dens 

f K 

)i*aj umbilicus 



vermis 



.' r 

\llo+L aiistcr 

' ?• 

^aJJL pactum 
Hk**a4 mundus, orbisterrse _. 

I 5 - Insuper feminina sunt omnia nomina origi- 
nis Grjecae, quae habent terminationem in alaf prreceden- 
te pt h ah h a , vel alaf aut jod h prjecedente hvas 3 a ( h. e. 

zlama dura apud Syros Orientales), ex. gr. }jfijb (1) 

(pulpilum) , £jno) (1) (essentia) , wJL»iu? (2) (fad us), 

J(3) (necessilas); item nomina quae terminantur in 

ex. gr. um^aoJLso.^) (senlentia), ^onajuU> (basis) . 

Nonnunquam nun est pro semcat' 1 , ntJ+^m (Syren). 

Notandum nomen Ij^Sa** (ira) femininum esse quamvis 
videatur ipsius taw radicale esse , cum rcapse originem 
habeat a ^a**o vol ^^ inusitato ( quod tamen exstat 
in^dialecto Babylonica dicta Chaldaica), quemadmodum 
If&j est a *■$</*• Taw ig"itur in ?A<* M est signura 
feniinini. Deinceps Syri considerarunt taw in JAu .1 
Ut radicale , ct inde formarunt verbum Aia*^ et cetera 
devivata. Item in nomine i£>x> (arcus) , taw est sig- 
nura feminini quanquam videatur esse radicale. Est enim 
pro )&*.&£, cujus diplitliongus soluta est in rw&bJ'am' 

... s 4 

ct inde nomen evasit )Aa.o£ cujus rwah h a postea muta- 



(I) Mim liabcl ztjafara. 

l.'ila.vJs. 

P) Qof habel zlamam ilurara , 



27 



298 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 



ta est in zlamam lcnem vel forsitan principio in zlamam 
duram et deinceps in zlamam lenem . 

I 5 1 — Exstant nomina communia scilicet quae 
possunt vel ut masculina, vel ut feminina adhiberi ; quo- 



rum haec sunt prEecipua : 
gj aer 


J.Ja.1 piscis 

i 


)i*j cervus 


> y 

( jo^no luna 


/ T9 

p*3) palatium 


jLooao tinea 


li-&+J syngrapha 


( 5 iA onager 

•o 


* y 
Uift^ camelus 


tisAa phalanx | 


\ts\o) sudor 

o _ • 


(IpJ(l) digitus 


(t—.y (1) monasterium 


)_**.**» exemplar 


\Xjk~) (2) don urn 


IL^lo lucerna 

* 


J> 4 

(t- <* m asinus 

4 


J.»*oj spmtus 


).a|. *« (1) laucea , bellum 


frL*Oj firmamentum (cogli) 


fJUAOll tomus , epistola 

4 k* 


(A^tj tremor 


J' 

Vpjw* agmcn , turba 


tL^A- scmita 

o 


(A* (1) essentia 


\.**+.. caelum 


J^.aViV lampas 


t r. 
J-A-^-A- SOl 


)')+& lutum 

• 


1 ** 

(^o^a. ossum mortm 

• 9 m 


y 
\++\ ^io (1) Oriens 


I'kIoII palpebra 


* y 

^a^Lto(l) Occidcns 


P as 

\a\ vagina 



0) Hoc nornca rcguralllor est fcraiuinum. (2) Oriontalcs plhah'tam pro zqafa. 



DE DUA.LI ET PLURALI 



299 



Notandum vocabulum )AXio ( verbum ) si dicatur 
de 2* persona Sanctissimse Trinitatis esse masculinum , 
secus femininum esse. Item vocabulum ^'n^ cum ter- 
minatione in jod h prsemissa b h vas s a esse fern. sing. , cum 
terminatione vero in alaf previa zlama et praefixo signo 
siame, esse mascul. plural. Porro in usu pravalet quoad 
omnia hsec ambigua nomina genus masculinum femiuino, 
h. e. regulariter et generaliter adhibentur tanquam 
masculina , raro autem et per exceptionein usurpantur 
uti feminina. 



CAPUT III 

DE DUALI ET PLURALI 

| 52 - Dualis qui in primitiva lingua Semitica (1) 
certe existebat, quemque Arabes scrvarunt, a Syrorum lin- 
gua excidit(2), si excipias perpauca nomina quce vere dua- 
lia sunt ct babent desinentiam dualis nasbaii Arabum , 
b c. dcsinunt in iod h et nun priecedente zlama dura (^), 
quaeque aunt bsec : uil (duo), ^>£)t (dm), ^l\Jo 
(ducen(i) , m|^9 (MffUptut). Prseter baec nomina , 
dualis ordinaric per pluralcm prsemisso numerali ^-^)l 
(duo) masculino generi , ct^fti! (dux) foeminino % ex- 

primitur , ex. gr. t~|la!^ v# ( d uo viri )> \** *_*Z 

(1) Mirura est, novos pliilologos quorum maximum programma est omnia 
vclusla nogare vel saltern do lis dubitaro , nogaro linguam Somilicam arcuclypum 
habotae dualom. cum lamcn do Unguis Indo-Kuropajis id doncgaro non audeant 
quamquam in paucis Unguis illius familia) cxislat dualis. 

(2) Dualis in nulla dialccto Araniaicn rcgulnris oxistil nisi in Chaldaismo, 
ut dicitur, biblico; ejusquo forma est ut lerminctur uomen Utlcra nun praccdonto 
xlama dura. 



300 



GRAMMATICS ABAMAICA - CAPUT III 









' 



(duos mulieres). Hebraei autem dualem in nominibus 
non vero in verbis retinuerunt , etsi raro extra casum 
exprimendi membra animalis gemella eum adbibeant. 
Videtur nihilominus duali3 in usu extitisse apud Syros 
tempore quo elaborata fuit versio S. Scripturse Syriaca 

dicta simplex jfAjJ^St). Testis est locus IV Reg. ca- 
put VII. v. 1, ubi sermo est de uno modio, deinde de 
duobus modiis per haec verba: }.<Anaa **'*±a* ^.-ILooo 

cet duo modii hordei statereuno»; sed videtur amanuen- 

r y 
ses lapsu temporis pro y+\\m cum zlama perperamle- 

gisse **LUn cum li h vas s a, uti habetur hodie. 

| 5 3 - Pluralis designator ortbograpbice per duo 
puncta qua) a Syris siame (j£lfl») dicuntur , de quo 
supra. Formatur autem nomen pluralc a singulari ad 
alterutrum typum pluralis ; quorum prior est propria 
masculini generis et habet tcrminationem in alaf prsece- 
dente zlama, ex. gr.' JJm (caput), plur. \+J$ (capita). 
Posterior cstproprius generis feminini, et desinit in taw, 
quam prseccdit A longum qua) quidem forma rcspondot 
forma) Arabiccc plur. feminiui dicti sani ut in <£*\p , bac 
tamen differentia quod Syri loco alaf Arabici substituaut 
zqafam , quam quidem Hebrffii et Syri Occidentals vc- 

luti efferunt dicendo v. g. >&!=> fltlim) bmt h % n° n 
bnat h . 

I 54 1 - Igitur a nominibus desinentibus in alaf 
non prsecedente littera taw feminini, sive sint masculiua, 
sivc feminina, formatur pluralis regulariter per conver- 
sionem zqafao qua) pra)ccdit alaf, in rvas s am. Ex. gr. 

l^Aa (liber)> V 1 M>AP (HOri); U^focw*«*J>pl-'.)j^ 



DE DUA.LI ET PLUIULI 



301 



(oculi) (1). A nominibus vero femininis desinentibus in 
taw quam sequitur alaf, formatur pluralis regulariter 
movcndo tantum litleram quaa pracedit taw per zqafam, 

ceteris intactis relictis, ex. gr. jAaao (vetula), )kzjn 
(velulic). 

154 - Sunt tamen nomina qua? in lingua Sy- 
riaca non formant nuruerum pluralem , suntque: - P Om- 
nia nomina propria masculina et feminina. - II Omnia 
nomina qua? alaf empliaticum non possunt habere , ut 

^*^s2 orbis lerr(v, %.q.*.+^ infer um , wj.-A.ai absconditum. 
Escipe G rosea, de quibus postea, et nonnulla litterarum 
alpliabeticarum nomina qua) juxta regulam per zlamam 



(1) Ila 'formatur pluralis nominum law feminlnl carenlium in tlialectis ks- 
syriso elTur-Abdin. In dialeclis outem Choldaica, Mandaitica, Malulana ct Sama- 
ritana, haec nomina pluralia Dunt affigendo nomini singulari jod" duplicatom, 
molum for zqafam prasccdenlc ptl'alil'a, ox. gr. )■ fcftAOj ) * 1 »V Allamcn in 

o 

dialccto Chaldaica , non raro koriun nominum pluralis formalur ut in lingua lllto- 



rali , scd pro alaf scribitur jod 



I 

MaUula aulcm duplicate omitlitur , et pi 'uu"a convertilur in zqafam .pronunciant 
y p ■ v a v p d -v 

enim ci rjr ).i*'^3 1 * *1 -^ aut per truncationcm JLdAd, \&d!k cum 

productiono duplici qua) arabico dicilur J.l\ A« , quod idom est ac acccnlus Italo- 

rum , ex. gr. in bonla , andd. 

Hue rofcrcudum nomcii Matlulanum h>>uppo spina non spina, ipod 

Syrlologus R. Duval in Journal Asiatiquc ( an. 1879, n. 3) pulavll nomen slngularo 

esse et indo perpcram concludit nomina in ilia dialeclo in singulari cxire vol in a 

r 9 4 r ... 

Vol la o. Nomen /(Atwpovcl h^xippoja f.j.^5Q_2> est purura Syriacum J.-2>6~D 

inquo^caf pronunciatur cum ruccak ,l ct.6ulp juxta raorcm illius gentis (v. <\utc 
dlzlmni do liac dialccto in Prolegomonis cap. II ). 



302 



GBAUMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



pluralem formant, ut )ol » )$o* .- Ill Nomina abstracta 

•o P tc 

quae rationem pluralis non possunt habere, ex. gr. JU>A^« 

Kittniium. ^fr^.A.jt rfrttt, (talAoo^ pauper/as.- IV Alia 

nomina appellativa mascuiina vel feminina , de quibus 
postea. 

1 5 5 - Nomina autem Syriaca in formatione 
pluralis saepe aliquam mutationem patiuntur , et primo 
quidem nomina taw feminini non habentia. Quapropter 
hie pro pluralis numeri formatione a nominibus taw fern, 
carentibus, sequentes praecipuos canones tradimus: 

1° - Quodvis nomen non habens taw feminini ( et 
sic in reliquis sequentibus canonibus ) trilitterum nudum 
terminatum in jod h ante alaf emphaticum et habens ad 
primam" radicalem vocalem pt b ali h am, et secundam 
quiescentem, fit plurale per solam transpositionem pt h a- 

h h ae a prima ad mediam litteram, ex. gr. )^ ^^(hevdus) , 

pi. pt^J U=ui^(electus) y pi. l-»^; J^s? (purus), 

C° 9 % ~9f " 

pl. J-OJ ; J-4-9 (vennstus), pi. J-4-9 cum pt h ah h a ad 
alaf, et sicM^L/ (august us), pl. U^- Excipiuntur 

— ■ ^* < o y 9.S! .9/ 

tamen sequentia nomina :\\+o) (concurs ), pl. J-»o); \+y] 
(leo), pl. |l<£f); &SfrwrJ,pl.)C&J; tiJ*/!***? 

, t 9„9 . 9 r * 9 .. 'i- r 

meMum),?!. L» ^d; L^m f»Mj us J, pl. p^*** et Jto***; 

jj ^ V * 9 ? «* *«™ 

L.U fffijwj, pl. |Lj&; )^LO fca>maj pl. J.-XO et 



)1.<Ua; UAto (acus grottior), pl. U-Aoo; (^~j (™°- 

/.* r 9 \ 

la), pl. (La-**)- Nomen ]^^a quando accipitur tanquam 

substantivum significans area format pluralem (1.0*1.0 ; 
quando vero accipitur ut adjectivum significans brevis 

format pluralem J-ils. 



DE DUALI ET PLUBALI 



303 



II - Quando nomen trilitterum desinens in \+ , ha- 
bet ad litteram initialem zqafam et secundam quiescen- 
tem, in plurali haec secunda quiescens adsciscit pt h ah h am 

et aliquando finale jod h insuper mutatur in \\.o. Ex. gr. 

U*>1 (m&sw), pi. )L<ue) ; jLjf (rivulus), pi. |*%$; 

J-A^ ferroiw;, pi. (^ ; jj^, (?«%«**), pi. fciL ; 

i ■* *" - y ^ ■" 9V 9 9 s 

Uii* (dominus), pi. \J£* et (loJJo ; JLA« fpfls/or;, 

pi. ^ij et (loiLJ ; |.,nii (pincema) , pi. (£<loaj. 

Ill" - Quodvis nomen trilitterum desinens in jod h 
et habens ad primam litteram is. s as s am et litteram me- 
diam quiescentem, assumit in plur. pt h ab h am ad litte- 
ram mediam quiescentem , et desinentize in jod h subs- 

• . if 9 4 

tituitur terminatio in \lo. Ex. gv. JL^o) cum rwah h a 

(slabulum), pi. jl^j^j (i) ; ^tooM (equus), pi. ILaLojo 

(1); Wjoa farus.;, pi. (Uijoa (1); )-^ao fcanato;, 

pi. UVa&a (1) ; quibus adde quadralitterum \^\<xk 

(sedcs), pi. floaoiaa (1). Excipe )-Jd^. (angulus), 

Z.o-»Ja^t (1) (pro ang-ulo oculi: secus pluralis est 
rpr 4^ .9 4 

JtoJo^ , semper cum rwah h a ) ; }-*>a^ (catulus), pi. 

X+h^ J JL*A(Ua (icnebra alra'J, pi. ^. ^a" ,. ; j^jn^ 

(genus slorcw), pi. Jjiojaa (1) et (A*jai> ; jL^jato fme>i- 

sura (juwdam aridorum), pi. £»*fe et (JLo^ (1). 

IV - Quodvis participium activum quadriliterum 
ortum ex verbis impcrfcctis in iamad' 1 , h. e. quodvis 
adjectivum habens initio prceformativam litteram )o et 
tcrminatum in jod h fit plurale per simplicem adjectionem 






(1) Ante waw Orientals zqafam efferunt. 



304 



GRAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT III 



pt h ah h se ad litteram quce prsecedit jod u finale. Ex. gr. 

j y p v " y 9 y 

\ Sm iC (abjecius) , pi. ) AmV> ; | Asv» (elevatus) , pi. 

9 V .. y t v . t y ,> y 

) A^sft ; jUX iftAJP (pcrfcctus), pi. ) ,\Wa.v% (1). Excipe 

^. a t\ v> pro originali J.^Z\ii^> , Arab. sUi* (locus cucu- 

ii ' •' y y i f y 

meres profcrens ), pi. (j.a.^> ftjo; U;^° ( venlilabrum ) 

(ia^'-jyio : nihilominus heec duo vocabula quas exceptio- 
nem patiuntur non possunt dici propria anomala , quia 
non sunt adjectiva sed mere substautiva. 

I 56 - V° - Plura nomina taw fern. non habentia 
rcccdunt a traditis canonibus in formatione plurali3 , 



quorum potiora sunt sequentia : 



r~"Z 



).S& mille \&X et J^£& 
|L2of mater IL0&) 



j))aer a»>|) 

J3) fructua jli) (2) 

pa) pater naturalis (fl*«at (^^) ancilla (loi^) 

)^a) pater major sou avus ^A^jcubitum |jto) 

(to^) V°-**^a>) stadium (Lo^Ajtt) 

J^joJ via (A~?o( ).j^) alius |jiL^) 

(^j manus (**) et jLm*J J^a terra I Alt) 



(lj Vidimus supra in dialccto MaUuloQ ct aliis omnia nomina masculina hanc 
formam in plurali habuissc. Hanc aulcm formam pluralora in (ola Syria olim 
usurpalam fuisso in lingua Syrlaca liquido patet vel ex tot nominibus propriis 
scrvnu's usque- ad noslram diem in ilia regiono prascrtim in monte Libano , ex. gr. 

lWs*ajja J---A.5 ( W» vcl W# P^ tfjt I ^cfAjja ( jJ^Jals*£ pro ISlaO-a ) ot 

Ilassbnya UAsbAjja *Ji)^». pro iA'^f,DAn,jja jJ.j>'}> pro flf$. 

(2) Orionlales legunllSsJ cumpt ll ah ll aad alaf, Occidentals aulem scribunt 

.*••■? oj 
oliam in plur. duo bct n sic JJ.^O| . 



DE DUALI ET PLURALI 



305 



I'jl) locus (Loiil) h&ti macula alba in oculo 

aroma )<*«^-> et -^ I f. pretium \ ja+j m. 
y v»a - dies |.x-a* ct (ifiOOO^ 
}<*>> marc JLiaio* (Occident. 



, * t * .. ? 

(^o domus (Ao 



& 






(iuij filius J^_Li> 
MUi-o homo LHaIS 



r* B 



unumtantum )o efferunt.) 

.-, a •* i *. * i « r * ./' 
>.a^ ala |J.a^o ct JA^o 1^0^* olus Jjoji*.* 

?. 9 ' >:. ' t! • • >io" • 

(t^9 monasterium (t^j et (*a-3 J ccur (^♦^ D 

*,:..? v *>'?. * 'if 9 "•• *• 

(LjUj JJ.*Lo.a tunica (A-^i*Z.aa 



t*.)0 columba silvestris ).SUi ala J.fU3 ct (Asili 

«* * »« • * >? ? . .V- r « 

JLa»<»o ct J^-i° (A^> socius Jiaia 

p) species JL*1) La^n venter \ A.oo»-3 

j_La_*» serpens (Ida.** J.2>Ao humerus )A4A^ 

l<H^ visio Li<H-~ ct (<n.** J.^. cor J.-a\ ct Jlfta^. 

' r ■ ■ f ' ~« * 

)J^^. virtus ct cxercitus t_li. nox )'-ftV"S 

' j> „t *„j» - j < 1' ". ' 

(|q\ . >. ct U-»_~ JIlJo duminus |Lok^> 



.* y 



') V V 



J.io** soccr (cfia^a (jofj flumen )lo'^eiA 

(t.i&A» vinum pi--^** JjaJ ig'uis ('.o'.ai 

j." ? , ,'", J «■ , '..5 f 

(^ asinua (J^ia^* cum LA.aj anima | Cs.a.Q.1 

zlama (\, jg ». cum zq^ra po.^) medicamen |HJaiftja 

Ra M agcr Pn^* ct (A.\rt ^ }> f \. uculus , fons aquarum 

28 



',.-- v 



I 

it' 









306 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT III 



Jill oculi ; )Aul fontesf ZU* arcus (lZUi> 






y 

, magnus J.950'1 et J.,3) 



A) 

J.. 



aquarum 
lA^l femur jiJft^A Uj magister [l^} 

\*a\ populus paJaS J-~?5 spmtus (A— 99 



* - 



.J #» * 



laAlcalxLaJol et |^i J^*oi ventus J.** 05 
)l«^ lectus (A«»i ***** (1) odor M-~?> 

U^J digitus )io^ I^'i J liA nomen 1<*Joa- et 
qx> membrum Poa et )Lo*.iaA» 

{t. 9 » 4 1 ** " v 1 

IUlo-0 (>t uber V*)/L 

* 9 T v •* 9 \° it** r 

JJJuD cornu LlilA et )AJjLo )^£L tripos ]%*%*• 

I 57 - Hactcnus do formatione plural is nomiuum 
carentium littera taw foeminiui. Nomina autem qua) taw 
feminini habcnt , Sunt pluralia per solam adjectionem 
zqafaj littera) quae immediate pnecedit taw t/ ut supra 

diximus, ex.gr. (i«o» (dissidium) |L*ef ; jtiwio ((el) 
* ' * \ ° ' * »° * 

t(p»; I!")©,/ (imago) )L>o^ I )A^f~ l*ap'mttto) 

{AJaA~; ?*<» A.. *««« lA ^A .. ; (LV-» (ant) 

(LL-a ; (A**-© (voeatin) )A»k© ; (iXM» f" //;rt FV«**»» 
* ^ / j . * » f »"** 

!A^J.-a. (qumlio) JAi^A. ; )l)l3 ( parabola) )LU^; 

i!!. *-- (gaud'utm (toil— ! (A»i»*.oi (spirilualis i.) 

( A-^l**<>'» cum nun et jod 1 ' motis per zqafam. Porro lit- 
tera qua 1 , oiiabalitr in singular] , pronunciatur in plurali, 

v. g. jAi-rio fttr6»; ?Ai*po ; (L°»A (eceleiia) 11^ J 



(1) Cum zlamu forli. 



DE DUALI ET PLURALI 



307 



I ft£atap (1) (egena ) ) Aii.jaa*>. 

| 5 8 — Praetcr lianc rcgulam gencralem plurima 
nomina habentia taw femini peculiares sequuntur regu- 
las in formatione pluralis ; quae singillatim exponendae 
sunt: 

I- Nomina quas ante taw habent immediate waw 
prascedente ts s as s a, vel jod 1 ' prjecedente h h vas s a, post 
aliam vocalcra , in formatione pluralis abjiciunt illam 

<-s s as s am vel h h vas s am, ex.gr. )E.a\&6> ( ignorant ia) 

° * s " ' * . "y 

(miscricoral. ) )A-*X*a**i^o: ) LoA^to frtynum; (loAiio; 

(la-flOaiaJ ( (egitimitas ) ) UUAMJbJ . 

II- Quodlibet adjectivum trilitterum foam, quod in 
sua derivationc a masculino subiit modificationes quas- 
dam quoad vocalcs , quando fit plurale restituendum e st 
ad primitivam formam masculinam , v. < r )A-A^ (puel- 

= ■ ■ * f 

/a;, j&A« (dnlchU \A+te(creata), ll^A^(slerUis) t 

\l*jz^+ ( socia ), fiunt plur. |^AL [AA^, jA**- 3 ' 
r* ** ** r 

lliloA- (Lil^* i quia earum singularia masculina sunt: 

I A-£ ){LSm ! U»-=" !*A^i !•>=— ' 

III - Quodvis substantivum trilitterum habens zla- 
mam ad primam vel secundam , ct tertiam quiescen- 
tcm . in plur. ad primam radicalem adsciscit zla mam , 

secunda manente omnino in quiesccntia, ex. gr. j&X*..** 

»"•' f 

( ornament inn confection ex aura vel argenlo) (A!iA^*; 
(4&^9 (siagiwm ) fA^^j J (A^Jo (medium) jAl^Jo; 






(I) Jam alibi monuimus Orieulalcs pronunciaro litleram nun in hac voce. 



/ 



308 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 






( suspirium) [Au**: similiter lA^l-9 Plains), 
)&+L£ (crealura ),fiunt in plur. (&±L& et J.A..»;i=> quia 
corum singularia sunt pro ) A-»19 et 1 A»k-=> . 

IV - Quodvis trilitterum defectivum in 3 a radicali 
ct ad secundam littcram habens zqafam , in plur. hsec 
secunda radicalis adsciscit pt h ah b am, et insuper taw 

fcmin. transit in \Lo : V. g". tAltt (pnrsj[L*Uo \ Ji&i 

(vkiima) J LalS. Excipc llu* (ad sped us) LLi++ ; (ASa 

1> t". , * $ " o 

(vociferatio) l&±o; llj* (mvesligatio) IL^ J MM*f 

("tnquisilio vel (lisp nt alio )aIs; HVa (inerepalin ) (L)^; 
(A,SU (ab)cclioj {AAl; )ASs^» fsoccraj L£ia** ; |M^ 
(Indus j )A\a- • 

V - Quodlibct nomcn habens secundam littcram 
raobilera, et littcram initialem jod 1 ' quae, euphonise cau- 
sa , adscivcrit vocalcm , in plur. rejicit banc vocalem 

adscitam , ct scquitur canoncm II, v. g\ J AJo.^* (Y' - a- 
tria) (A^.a* ; |A P u (res data mulw) ]Aa^. 

VI - Omne nomcn quod ante taw habet littcram 
quicscentempost<s s as s ani,in formations pluralis assumit 

plerumquc jod'' ante taw , ex. gr. i2ja£.*» (simplex) 

, t ' * V .' * * ■)' " "T T , 

(jujqjui. ; )A\a-o,^) (prwscpe) (A^a.o^i> . lta 
rcg-ularitcr uomina feminina diminutiva terminata in 
scmcat' 1 , formantsua pluralia, v. g\ 'Aaaoi^o) (ovicnla) 
rfrifftfyif' lta ctiam adjectiva quaj habent typum 
•«jfr\J possunt formate sua" pluralia, v. g. )L-,arA 
f transient t ) jA^aaV, jZusoils (fugi(ica) |Aj)i^' 



DB DUALI ET PLURALI 



309 



VII - Quodvis nomen habens ante taw fem. voca- 
lem claiisam , origine brevem , prsecedente una vel plu- 
ribus vocalibus, rcjicit in plurali iilam vocalem clausarn , 
quia in plurali ea redit brevis, quae proinde elidi debet 
juxta naturam linguae Syriacae ( Conf. n. 104 ) ex. gr. 

9 p r , i> P .. k . " P* < "99 

' o O * n • o a 

)l$L*(kolocauslum) )L^.; ||&&to (lupins) )&SUo; 

' " 4 $ " f ' ) 9 9 i '" v 

)tfa**t (placenta ) )IV— *;) J&=l**( accept a) )J^aio; 
(A=>La* (afflicla) (jjtaj^jo (cum mbagjana apud 

< I K P 

Orientales, et cum rvas s a apud Occidentales), (Zs.a_A.o2 (1) 

*9»r.*** .9 d .. r 

(deprecalio) )|k$4kj)4; JAaofOio frfn»iiwi; (^aojftio ; 

)U^) (epislola) Ut^) i (AAa^JjJ (galltna) 
)i\^j{l ; [j&A4|ja (manduealio) lb\ilx>; l$4J& 
Cannulas) (AoU ; t£«&ttft.| (miracnlinn) )UL_o)2* 
Excipe adjectiva quae liabent formas «**•! vel «^*> vel 
<iW aut WjlW, baec enim retinent in plurali vocalem 
quae taw praccedit: ex.gr. (£..... *_o (sancia) (A-jl_.^d; 
(AVa^ (criminosa) (Ai.a_.; [A\«^,ft (oeeidem foemj 

|A^a£.x>: )£jo0fL__> (splendida) jljoo^s. Ratio autem 
evidens est, quod scilicet bffi vocales longaesunt, pro- 
iudeque in flcxione nullani subcunt mutationem. 

Dcnique nota diligcnter discrimen inter adjectivum 
femininum habens ante taw nun servile motura per 
b h vas 8 am et illud cujus nun servile habet zqafam 






ill Orienlnles movent s h in per pt n ah am. 



310 



GRAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT III 



sequente jod h ; priraum enira ut )A>»^o*» ( a JJ^Oj ) in 

» 

plurali fit |A-*L-.o!t cum nun quicscenti. Alterum ut 
i* 9 y p . J9 9 *4 * ■ * i 4 

[JSk^l ~-°) ( a J^l**oj ) cujus pluralis est (Zs^i-^o^ cum 

nun mobili per zqafam. Eodem modo ) A^Lao_£ in plur. 

fit jA^l^a.^ cum tribus zqafis; at ) A.*loa£ fit (A^l:a&£ 
cum quatuor zqafis (V. n. 157) . 

I 09 - Plura nomina taw feminini habentia plu- 
ralem formant contra regulas liactcnus expositas. Quorum 
praecipua hie ordine alpliabetico digesta exhibemus : 

jAtoo) natio (.l&tef UVaA-) ag-er )'•!&+*) 

lAVOiaJpanniparticulaqua It!**.) (1) fundus ?Aa-| ot 

vestis reparatnr |JLpo) (L&^.| 

)Lj^J alia (Ajfc*»J lU| febris (U&*J 






p.. 



LAi) odium (£0) 
(L&>) mulier ).aJ 
(£a_*..a>) sanatio )Io.j3o) 

ctjlo-** ) 

t r. K"K 

lA*»[ murus \m>) 

l n T .." 

llS^A*) icsticnlus jLn.A-1 



-*: 9 



\l) signum lloL) 

11%=* prfflda )L>!a 

I A&Ad terebinthus arbor 

1 i - ■ * — 

(Ai^> (2) ovum p--=> 
(M-*a galea (AS-^ 



II) Taw est radicale el uou siginun fcminini. 

(2) Hoc nomen est Araliicum *-i.J , ciijus ^o Syri convcrlcmnt in ' aln 
Bt Bebnel In s«ado , singuli juxta morem suum. Est igilur radix concava; undepa- 
tel crraro Syros Orienlales cum hoc nomcu scriuunt Usia sine jocl h ,quod lamcu 
uou uuicum csl excmpluui curuui crroris. 



DE DUALI ET PLURALI 



311 



s *• 



jii-.oai> fructus vitis tain- J-laiD? similitudu fl.aa>$ 

r *- T T * 

jA^toj lacryma J.li? 



diu acerbus (Jl 



».flir> 



lAS^clitella-iL^oi U>j atrium )h ct )U ? 

jlVafilia )iu£ Hoo» abyssus )o'o» et )L 

<f * ' "P R , | K " r } f ^• J ' == 

)4«-»JL^ majestas (Lo^ (i.:V-Jo»jucunditas (2.oJLjof 



p.. p 



9 \ r 



9 J" 



?Aa^ caseus JlLso^ )&^»» vices jj^t ot jAi^J 
) Aao^? fistula la&^ )£$ftM parva )A*$aii 
(IjL^vellus (jk^ l^sl capillus )&) 

1 ■ , 4 * .. 4 T ? * | T "* 

(i&a^ cucullus P*^ (&01 (1) stimulus )&o» 

9 4 , 9 *.. ^ * 9 9 4 

)4&o.;^vindemia (Aio^ |A$«41 strig-ilis )£.„^a.a! 
jLjai^ prima )k*co^ ll'f) spitliama )li) 
(Al^ bonus U^ ^%" illoleum J 1 ^* 

9 r „4 9 9 . " 9 

J/SoaX^furtum ).£la^ )A^* aculcus J.^. 
)&a^ vitis Jia'a^ (Cg** »ova |Um» 

J^A^tactua )Aa^ 1A^*~ circulus |A^iu 

tl'jaao) apis (A^jdS? l&&*~ tlieca tt** 
lAlai cista fructuum |l^> )Uoio** gemma (^fi^ 

Q ■» 

?Ai?| locus (A-So? l$4~" frumemum )^.~ 

(AaJo* cauda (A-iJa* (toU- coxa Uo»*« 



jAloj (1) sudor )Aio) JA^* soror (to*. J 



i|] Taw csl radicalo cl non signum fomlnini, 



312 



GRAMMAT1CA ABAMAICA - CAPUT III 



?£**> m opus l^«^ M ?lj^> centuria Jlot*> 

{ Aaa^ gutla ^aoj ^^° volumen )il^So 

f A* essentia 1&+ (Z&^sofalxmessoriaJl^SD 

floi fenestra fai fUjio tributum IHJo 

(A-ii sponsa U_ii et iAS»$aio (2) familiaris 

{&\3 operimentum )J\i (A boa — io juramentum 

f AJaii tarsus (A^Joli (Aioa^o 

(^Mai calccus Uanai {[j^cicinnus (ijjo 

r " t / * A 

{Ami pabulum \m3 (5io^o cribrum |)^ 

j '_p p -* ^ * * .. r 

il^i (1) pollex lio^li llai^> plaga (La—Jo 

t y 

{Ai frumentum silvestre (Asooa*-Jo (3) conuatushav 

res (AiooA—io 
(A\^.to tentorium 1&^° 
( L'^o^^io thesaurus 



...* 



T 1" 



T ^ 



(lUai later ).i'a^ 

f A^. patina j.^. 

?Ljl1 molcstia (L& 

ll!iu»)^liganien iA*M»l* (tojA^io virtus (L9A** 

(D At ( li-3 non idem siguificnl nc ( ]Jt*S Hi noiiiiulli auluraarunl , sed 

signilical riridi/alcm. 

(2) Taw non est liic slgnuin feniiuii-.l, sed voliemcnlltc ill in Arabica lingua 

iil'd,. »\S v. g. in kyj, 

(3) Hoc nomen masculiuum est quamvis habeat law, in oo cnim taw est 
giguum veheineulia? . 



DB DU1LI ET PLUBALI 



313 



(£*>«; fjStt instnimont.mil (A-3a_m 

o o « ° 

involvendi (A^ao^ai Ism^ equa l&L^u* 
I £\v> verbum )ho 



?W * 

et (iaaocmo 



(Alio capillus Jjub 
(IjLd&to statera il f^s* 
iJb±caio cophinus ).Loajo 

it*. 






Qo no 



scopa fi 



» - 9 



\\:+L£ platea ffc 



cavern a (^iito 



( A^^3 vomer JJto» 

( l«JLa» gran um hordei l'i±po 



(A^^iomens:ra J^aSofAi^^ uav i g } T |.q^ et 

et fA^Aio {aLILjo 

■, o . r • -r i " f ) ■* .. r 

(AAAjoacus grossior )!*»» ( -<N^°o labium (taajoo 

!A-Ao — oA~to statera ?&oo vftfal {£» 

(A-A.ai>Aio ( A aNS proventus agri 

(Al^so colum j)^o 1&X& 

It * . i *** n"' > ii I * • • v 
( Aio patna (Ato ct (tAto (AoAlsanguisugaJ q\V 

(l&I^l prophctia iloJaJ lis.^ causa )Aaaa 

(Lfl spurcitia (1^1 {jJ&a uva )jaia» 

( AiaJU spiraculum (AiaA.J (Aa*A. corrigia )-0»ii 

(L\m modius (iji (Aldcceptio )Al 

flji gena tSi 

(£}*£& fungus fA»ia^j£ 



(Ai^_49 cyperus )J^_jm 
lt(u» nidor (Loio 



( Adoda ramus LsAJB et (Ajh3 sons faaib 






I 



» 



314 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT III 



t.. 



IJboA palma manusjAxaafA*!* cortex \ki& 

)\JL sors |^a )§++* P 8 ^ 3 Ufa* 

tilfe bacca \ki )1U frigus \lfcD 

* 7 + f >»* * ,» ' {* J* 

{ toils tlironus f l<ui£ ( i) j pulmo ) lol^ 

(Att*& ungula bisulca )Aaj magna (A^iOj 
)^4 etjAi^ )^J cupido tfky^l 

( A^oa- spica |JaA. 

o 

• - r .." 

|^A, pal mo s )^aox 



( Li*3 furfures )£& 
)L&i mica (A3 



tlaa . negotium jloi,} (A^a- bebdomas, sabbati 



* * 



\l'<±\> oratio llft^^/ 

\hfaj cura t^v/ 



dies ).=»•*- 



r 1 ., * 



)!4^a- amygdalum ama- 
rum U^^. 

• •« * ■* TV . 

( A1a-«^- lumbncus ventris 

quo colligitur aqua [JUaaIh lilium \±aj. 

)klskfi )|^*» s aQ g uis concretus 
(A^ois hydria P'iii ^^*- ct $*" 

jAtofl-O statura ^o-O et (A**** axilla Jio~A- 

)|iii |JK_d — 1 .-£— a. ampulla 

,j> * » ?„ 4 . ■» * .. " ' 

( A-Ocu> bydria | A- rt<VA «y l *%ty* > ' 

jli^o nodus )i^jO )Al*» annus ^Jla. 



r, dens caninus 

l**v ct *4**v 

)Zs.»=i-o receptaculum in 



DE DUALI ET PLURALI 



315 



iJfSkL hora ifiL )/6)l° ficus >j)t et (Ai)l' 

(Aaau pinnula nana J.a^ ( Ai^2 ultio ( Ax=2 

o o o o o 



.? y 



tA^A, lapsus )AS^, 
(AjaojA^ fun dam out urn 

jljol" vacca \LioL 



?A ^ <|? phylacterium 

(Aia£ et Dal 

o o m 

(2LAo— «s-ij2 gallina 
I fJU^pl et ||i^?J 



Haec sunt praecipua nomina fceminina quae non se- 
quuntur certain legem in suis pluralibns. Reliquorum 
anomalorum nominum fcemininorum pluralia formantur 
vel ad normam praecedentium , vel eorumdem pluralia 
petenda sunt ex lexicis. 

I 60 - Ex dictis liquet plurima nomina masculina 
habere in suis pluralibus formam foemininam . Hinc ad 
dignoscendum genus nominis inspiciendum est nomen 
prouti jacet in singulari, non ut est in plurali. Sicv.g. 
)Atoa_»i (LoioMi )lo'iiio sunt masculina quia talia sunt 
eorumdem singularia , non autem sunt foeminina. Et 
e contra (^), JLL»i.' J-oo)' sunt foeminina quia talia sunt 
eorum singularia. Praeterea supra observare potuisti no- 
mina habentia duplicem sensum, et duplicem formam 
pluralem pro diversitate sensus habere. Hujusmodi est 

nomen L*--» quod significat vel caput corporis animalis 
cttunc fit in plur. j^a,* vel significat caput sou superior 



.R P 



4 

socielatis . et fit in plur. J.ljm • 

I 6 I - Quaedam nomina non fiunt pluralia , hu- 

jusmodi sunt (A*^** (peccatum), (.£ A .<us (rcctitudo), 



316 



GRAMMATICS ARAMAICA - CAPUT III 



(jiut. (1) (verilas), pi — (miseralio), (£a^$ (atramen- 
tarium), [Lcl^jl, (effigies), |A/> .. (dulccdo), )>&<!», 

,e P ' J* 4 

(lardum), (IoIa- (2)(ccra), (*,aal (frumenlum). Item 
omnia nomina quae non desinunt in alaf , v. g. \L-=>1 

(orbs), i^ol2 (3) (pactum). 

E contra exstant quaedam nomina in numero 
plurali quas non habent singularem numerum , hujusmodi 
sunt praecipue ) * '- (vila)> £& (aqua), jjo^j (mise- 
ricordia), )li^ (undie, (luclus), U*» far«fc«U« M>| 
(facies), l^Law 0'»t»<wroj, tlo^k^ (magnalia) , 
jlo^V 9 (plait*), Y— ^l (lentes). Hujusmodi - est 
nomen (jf*^ (4) (/iter,) compositum ex i*a et (5^ 
in numero plurali , ^ quidem fit plurale , (ft** vero 
prouti hicjacetnon habet singularem numerum. 

I 62 - Dantur nomina quorum pluralia a singu- 
laribus non differunt nisi signo pluralis dicto siame. 
Ejusmodi sunt v.g. jjk* (calum et Cttli) , Mki) (5) 
C/iomo et homines). Qurcdam nomina collectiva quae 
significant multitudincm usurpantur promiscuc pro 
singulari ct plurali. Ex. gr. )».»Vi (quadrupcdes), J~a.~ j' 
(rcplilia), jj\ (grex), ]^.si (agmen equorum), Ykici 

t r 

f Bintf itte»^ 7Jfr*j (avet), 

(1) Nomcn ( tfdfcy occurrit plurale J <)KAj In operibus S. Kphreml. 

(2) Cum rwah"a. 

(3) Taw habet zlamam lonom. 

('•) Cum duna forli. i 9 t* 

(5) Occidenlales nolant nomen jJk.1 ) signo siamo qunndo signillcat plura- 
ls m 1. e. homines, minium laraon Orienlalcs. 



DE DUALI ET PLURAL1 



317 



163- Vidimus plura nomiDa habere duo vel 
amplius pluralia, quapropter sciendum est Syros gram- 
maticos solere unum ex duobus pluralibus unius ejus- 
demque singularis usurpare pro plurali dicto muttorum$ 
alterum pro plurali dicto pauciorum , qui quidem plura- 
lis pauciorum complectitur numeruru inter 2 et 10, ille 
autem multitorum comprehendit a 10 usque ad indefini- 
turn. Ita ex. gr. dicitur; ^o&« Ja.=>J) (qualuor dies), 
(ASOte i '^^ y) (quadraginla dies): item pluralis (gja m 
(asini) adhibetur pro paucioribus, et ); V> m pro multis; 

(y*) ('ma/JusJ pro paucioribus, J-!**) pro multis. 

154- Hactenus de pluralibus nominum origine 
Syriacorutn. Nomina vero exotica derivata a Grneca lin- 
gua vel Persica , si habent terminationem nominum 
Syriacorum fiunt pluralia tamquam nomina Syriaca v. g. 

LaM (jaculum) jijlj, UAao) (pallium) UAj») > 
JL^O-Ooxa( (1) (Episcopus) \.^cuioaSi) , (.K-^aol, (7flrt- 
e^flj ^ A^-ia^ • Si vero formam pristinam Groecam vel 
Persicam habent , tunc : 

I - Si nomcn habot terminationem in H Graecorum 
i. e. si habct ad ultimam syllabam h h vas s am apud Occi- 
dentals et zlamam apud Orientales, tunc in plurali 

assumit loco H terminationem uo) v. g. v^o^&o (2) 
(lest amentum) u»Lo_.iu5, ^aiJ) (3)f/' m 'ss<7as.) u»JLa.li)' 
Usus praevaluit scribendi o»o loco *j») v. g. ^cluj.)- 






(1) Apud Orionlalcs &ituai\. 

(2) Apud Orion lales la-V-?. 

(3) Apud Oricnlalcs IBjiJ. 



318 



GRAMMATICS ARAMAICA - CAPUT III 



(Athenoe). Similiter formautur pluralia nominum foemi- 
nini generis quae terminantur apud Graecos in alpha et 
apud Syros in ) v. g. U-ooo) (essentia) a»V»£Oo)' 

II- Si nomen terminctur in u»o convertitur hoc 

a $ 9 * 4 t 4 

utto in o, v. g. v*i?oM*.» (1) (synodus) o ? qMo»' 
ueollj! (arianus) 4U)t» u»4*«fo^ ml (Milorittnu*) 
all^a^jjaJ : attamcn Orientales pro hac <s s as s a habent 
rwah b am , scribunt enim v. g. o?0MMD , quod quidem 
erroneum est, cum pluralia praefatorum nominum Grae- 
ca desinant in Graeco in OY , minime vero in 0. 

Ill -Nomina terminata iu V6» nunt P luralia 
substituendo termination! Vo litteram alaf prascedente 

pt h ah h a, v. g. VaA^)o( (2) ( Evungelium) J^A^JoC 
Orientales vero pro pt h ahi>a ante alaf ponunt zqafam. 

IV - Plura nomina masculina origine Graeca ter- 

. y 
rainata in alaf, assumunt in plur. terminationem ^ 

adjectam singulari, v. g. jia.^o> (dogma) JJpa^pj (3). 

V - Nomina terminata in sing, in an.* , non diffe- 
runt in suis pluralibus a singularibus nisi signo pHiralis 
dicto name, v.g. &+£ty&a (protasis) un.~tt)46«L9- 

VI - Denique ipsis nominibus Syriacae seu potius 
Semiticae originis non raro more Graeco pluralem forinam 
dant Syri, ex.gr. (joi^L (gchenna) mopc*^ i (iW-0 
(pagus), v^^*)(U)' quod sane mirum est. 



(1) Apud Orientales Jo6}opaB>. 

(2) Orlen laics liiibenl N oAXio:. 

(3) Orientales scribuut jS^el^o?. 



DE GD H AMA. SEU CONTRACTIONS NOMINUM 



319 



CAPUT IV 

DE GD'AMA SEU CONTRACTIONE NOMINUM 

I 6 5 - Plerumque aut fere semper ut vidimus , 
nomina Syriaca clauduntur alaf emphatico ; hoc tamen 
alaf non remanet constanter, sed aliquando eliditur, 
unde nomen redit ad priniiti7um statum in quo erat 
priusquam assumeret illud alaf cmphaticum. Ista elisio 

9 9 

alaf dicitur a Syris Gd h ama po^^ n - e - apocope seu 
contractio. Porro causa propter quam apocopatur seu 
contrahitur nomen duplex est, altera ut indicetur status 
indeterminatianis, altera ad designandum statum cons- 
tructum. Quoad primum, notandum est Syros carere arti- 
culo determinante seu demonstrante personam vel rem 
individuam seu definitam quam significat nomen, qualis 
est articulus J* Arabum ; quapropter quando volunt sig- 
nificare personam vel rem indefinitam seu indetermina- 

tarn, solent nomen contrahere.Ex.gr. (J>-=».^ (vur) est 
est nomen uti ajunt in statu emphatico, quod quamvis 
careat articulo per se tamen cum sit in forma emphati- 
ca, seu non contractum, significat virum individuum de- 
terrninatum, vel g-enus virorum vel essentiam viri ; si 
vcro vis indeterminationis sensum exprimere dices i-a^^ 
cura contractione. Unde vidos, nomen cum alaf emphati- 
cum habet , posse esse ct doterminatum et indctermina- 
tum ; contractum autcm non posse esse nisi indetermi- 
natuin. Hie autem animadvertendum est contractionem 
nominum esse anteriorem non contractioni turn tempore 
turn re , at propter usum fere constantem nominum cum 
alaf emphatico ( quod philologi Europasi considerant ut 
signum determinationis seu ut articulum ) grammaticos 



320 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



Syros considerasse nominum contractionem ut statum 
secundarium et habitum alaf emphatici ut primarium, et 
proinde pontine regulas ad dcrivanda nomina contracta 
ex non contractis cum res deberet esse sensu contrario 
i. e. nomen cum alaf deberet e nomine hac littera caren- 
te derivari. 

| B6 - Causa autem secunda i. e. status constru- 
cts exigit contractionem quia alaf status emphatici 
respondet tanuino Arabum ut diximus ; ergo sicut tanui- 
num Arabum in statu constructo eliditur , ita nomina 
Syriaca in hoc statu debent contrahi. 

Distincte (1) ergo de utraque contractione agendum 
est et primo sermo sit: 

I- DE CONTRAHENDI NOMINIBUS CARENTIBUS 
TAW FOEMININI 

1 67 - Nomen singularis numeri contrahitur 
indcicrminaiinnis causa per abjectionem suae ultimo 
vocalis seu motionis , unde fit ut nomen desinat in con- 
sonantem quinscentem, v. g. |*|S(2) (Justus) &t \J^> 

ui^ (M">-) ufcMi u** ( mare) > u ' W r«*p«o 

T^ / * • i * m m |> * i 

^J,,l\a.l(mons) jflJ,J^*a (mains) UUfitpiaU 

(tabor) ~Aoi, \&*&J (***»*) f-*J »• &?*4 

(salvator ) ^oi-9, ti*£-^ (thalamus) v&4^oi]Lia^* 

(doctor) t aiio, (U^» (muftlMj ">^» pro ^.^»' 

(1) Mirum est quod hnctenus Syri grammatici non excepto Barhebrajo 
cgcrinl de conlractionc nominum confuse, nulla distiiictlono facia inter contractio- 
nem indcterminationis sou absolutam et contractionem conslructiouis, li» enim 
duaa contracliones non subjiciunluroisdemrcgulis. 

(2) Cumzlama fortiadprlmam radicalcm. *■ ? 

(3) Per exceptlonem dicltur quoque ^*.o » '. 



DE (JD'AMA. SBU CONTRACTIONS NOMINTJM 



321 



jLfljo* (jucundus) wJo» pro )_Ilo). Plurimatamen nomina 
recedunt ab ista regula generali in contraction e , ct 
subeunt modificationes. 

Videlicet : 

A- Quodvis nomen trilitterum nudum habens 
primam mobilem per pt h ah b am vel zlamam, et secundam 
quiescentem, rejicit in contractione motionem prims 
radicalis , et assumit zlamam ad secundam , v. g. 

fejfal (rex) }&!6, J^flJ (anima) ^ai , H^V (P es ) 

* * y ft'* 1 ". 

Ifc^i t&S fcont's; cSBal > p»»3 (venter) u»»LA , 

JL^S (dimidium) u^-3 , tLgei ftMmtolJ ^d> 
jiiu^ Co*.) oa« >=iU^ )«M Comnitt7n; j&tf. Item 
)^L (latus) ^-«^ cum littera nun quse oftdtar seu 
non legitur, pro i£i^ a |^J^ originali. Exceptions 

mox videbis. 

B - Quod si prafata nomina babeant loco ultimae 
radicalis litteram gutturalem , vel litteram j , tunc pro 
zlama secunda radicalis accipit pt h ab h am ( v.n.118). Ex.gr. 

p if ' M w » 

U^i (1) (flot) >..ft*>, (^9 (corpus) ^jS, UaI 

p • 

fjcafurtyoj *aJ. Per modum cxceptionis sequentia no- 
mina contracta" habent pt h ah h am pro zlama , quantumvis 
eorum tertia Tadicalis non sit gutturalis neque *,, et 

sunt : \jJs (lempus) ^) , UolI> (vinea) Jofci i #**+ 

(ager) VL~*tf«? (barba) ^>? , Ham (slullus) ^AA>> 

U&L (villi) W< 4*/? (gradus) ^i ? . Nomen 

(1) Cum zlama ad pe penes Orientalos. 



322 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT IT 



)L§>\ (passer) contrahitur in ji^ per conservationem 
zlamse ad primam ut sic distinguatur a (t*a^ (mane) 
cujus contractum est j*3^ juxta regulam , vel potius 
quia revera illius secunda radicalis est in origine gemi- 
nata cum ejus typus sit J*»,)i_9>^ cum P e geminato 
et habente pt ll ah h am brevem. Ab hac regula excipien- 
da sunt etiam nomina in quibus una ex radicalibus elisa 
fuit , de quibus postea agemus. Ex anomalis est ). A\ . 

J> r f 

(nox) pro )X.\) quod in contractione absoluta fit)LA. 
Perperam nonnulli hoc nomen contractum pro plurali 

habuerunt nominis )_ AV 

C - Quodvis nomen trilitterum nudum cujus pri- 
ma radicalis est alaf vel jod h mota per pt h ah h am vel 
zlamam et secunda est quiescens , in contractione sube- 
unda, praeter vocalem quam assumit secunda radicalis, 
tunc alaf et jod h exposcunt, euphonise causa, vocalem, 
alaf quidem zlamam , jod h auten h h vas s am ( Conf. n. 103) 

ex. gr. Jjjf (area) $, {jJo) (agnus) iUoj (1), U^] 
(mceror) ^aj (1), cum pt h ah h a ad bet' 1 per exceptionem; 
item Ja^ (navis) ^a^ (1) , 1&+ (infans) ^u (2) , 
J^.^ (mensis)^* {2), {^(chorda) *,A- (2). Anoma- 



> » 



la sunt: La^ (mille) ^%%. , ^j (terra) %$ , ( Conf. 

* f V 

n. 118); hi) (locus) U)(n. 118). Nomina habentia 

£*o (rosa) , )^o 
(conventus). 

(1) Cum zlama dura ad alaf. Ccterum priora duo exerapla conlracta habent 
alaf motum non euphonise causa, sed quia alaf est natura raotum vocall gemlnante. 

(2) Orlcnlale* lnscribunt alaf mlnusculum super jod n . 



DE GD H AMA. SED COKTRACTIONE NOMINUM 



323 



D- Quodvis nomen trilitt. concavum.babens nem- 
pe medium jod h vel waw, si habeat primam radicalem 
mobilem per pt h ab n am , transit hac pt h ah h a ante jod h 
quidem in h h vas s am apud Occidentales et in zlamam du- 
rara apud Orientales ; ante waw vero transit pt h ah h a in 
ts s as s am apud Occidentales 1 , et in rwah h am apud Orien- 
tales. Ex. gr. JLa (virtus J %J1* i^ ; )» -\ (oculus) 

t-A ^J- ; LSojo (finis) ^9<u» &o&> ; jia* (diet) )oa. 
yao+ . Excipe (&*=i (domus) »^» . Quaedam tamen , ea- 
que plurima', nomina qute habent jod h 7el waw pro me- 

dia non solent contrahi ex. gr. LL^o (wslas), IL1 fcer- 

* t * r J v 

vits) , \&o . (convcnius) , )Laoj (tumullus) , )l&*o 

(mors)) etc. Duo nomina qua? sequuntur, Jjo©> (in* 

'* r 
tellectus), et JJa^ (color) contrahuntur apud Orien- 
tales in ,«of et ^ai^ uti ;B(U , apud Occidentales vero 
in \pot et V«-»^ • Nomen ( jo . (collum) deberet in 
contractione esse 56** ut ^i** cum geminatione ; sed re- 
cens poeta Orientalis dixit 56*** 

E - Trilittera nuda quorum prima est mobilis per 
zqafam, et secunda quiescens , contrabuntur assumendo 

m* J T -f 

zlamam ad sccundam, v. g\ {^oux> (martyr) ^a^ja, 

=> ' .. . i+ » t *' * * '"> * 

l~.'*}o (1) (dominus) (jjc, ).Vi .., (amicus) >a*.'v f^oM^ 

(vigil) " ? o^ (n. 118), )^of (miser) (o*. Excipe ) <o\^ 



* e 



<■* 9 



(1) v :;■'■:<.). »» V > non dicilur nisi do Deo. Nomen autem ('*.}£) dicltur de 

Dcoot il<- ceteris dominis. Item contraclum (*_SO dicitur dc Deo et do aliis. JfrJO 
aulem non contrahltur. 




QRAMMA.T1CA. ARAMAICA - CAPUT IV 



y\\ cum pt h ab h a ad lamad h loco zlamae, et ratio 
est quia in origine lamad^ hujus nominis habebat pt h a- 
h h am , ut cvidens est ex voce respondent in Arabica lin- 
gua nempe JU . Ex quo obiter observa regulas Syriaca* 
linguae non posse rite determinari sine instituta collatio- 
ne cum lingua Arabica ct sine ejusdem linguae admini- 
cle 

F - Quodlibet nomen trilitterum deficiens in tertia 

radicali , cuj usque prima est mobilis secunda autem 
quiescens, plerumque non contrabitur si sit substantivum, 
v. g. UW (pnesepe) , |*f4^ (catulus) , £a^ (ser- 
pens) , £{\ (ho), )ow (visio) : anomala sunt (JA.) 
(complanctus) quod contrahitur in .Aj> \l \ +, (quics) 
in llA- ; in utraque jod u non legitur. Si vero nomen sit 
ndjectivum, contrabitur rejiciendo vocalem suae prims 
et assumendo zlamam ad secundam , ct proinde tertia 
radicalis quae est jod h fit alaf , v. g. )Uf\ (puru$)^ %a^ 
£**' (sanclus) \m~, \Li^(brevis) )U,M-3 ( de ' 
cens) \i&,$i (defessus) 1$ 

G - Quodvis nomen trilitterum cuj us prima babeat 
<.s s as 8 am et secunda quiescat , contrabitur trabendo vo- 
calem prims ad secundam ita tamen ut <s 8 as 9 a tunc fiat 
rwab"aapud Orientals, v.g. (Joaa^ (corpus) )oa^ 

■» 4 > f 

;ne&i' V*i** (9snu) >oiu» £6*a> l+>,)*Ji(sanclum) 

*^ 9 4° * .' I J * 

^.o^ ocdwa (*,o.oJ (lumen) ,'oofJ aoafJ' U^oa- 

* 4 I 9 f Ki 

(gloria) utttA wMtt- Excipe U+)0) (via) ^*>o), 
•lIjo) ( occurs us ; Vjo), ^ijo) (longiludo) ^\o)' 



DE GD H AMA. SBU CONTRACTIONS KOMINUM 325 



H - Quodlibet nomen cujus litterae sunt plus quam 
tres et penultima quiescens est , adsciscit ad penultimam 
pf'ah^am in contraction , v. g. UA-ot (lemplum) ^-a*on 
\-^n\aa (sedes) ^aojoa,)^!^^ (allare) ^-0£*>' 
\L£jJ\ (pallium) \^ao),Uio(^4Coppressio) •^ooS^' 
Item agendum cum nominibus online quadrilitteris in 
quibus abjecta fuit una ex litteris radicalibus , v. g. 

jl^o (falx) ^4j°' &** ( accep,io ) ^**' £.♦* 
(intellect us )*.&,]!.&*> (exilus) aiaio : quia sunt 

pro ^^AL*, Attl^ *4*J»*ASafe. Notandum JlNfrto 

(aermo,) et |i^A> (tabernaculum) contrahi ab Occiden- 
tals in %JfaA et ^i^Jo et ab Orientalibus in 

&*& et £^*>> 

J - Nomina bilittera quorum prima quiescit as- 
sumunt in contractionc zlamam ad primam , v. g. Jja^ 
(nomen) Sol , jLto? (sanguis) >>? , |J^ fy»ftr»J ^ 
(Conf. n. 118). Ita |^.( contrabitur in ^ vol g«] quia 
in originc erat 1+* cum jod h quiescenti , bine in con- 
tractionc jod h assumere debuisset zlamam , sed euphoniae 

causa zlama mutatur in h h vas s am. Nota quod \=£ (pa- 
ler) et )»*.) ((rater) non contrahuntur (1). 

K - Ex dictis bactenus liquet non contrabi nisi 
nomina mere Syriaca , vel exotica sed babentia formam 
nominum Syriacorum. Hinc nomina quai desinunt in 






111 Oriantales tamen habont juxta repilam flf et i»|. 



i .: 



326 



GRAMMATICA ARAMAICA. - CAPUT IV 



( apud Occidentales ut J^xdo) (essentia) non contrabun- 

tur: excipe JL*») a (tribunal) quod contrabitur in y>. t ->* 
L - Nomina pluralia qua) desinunt in zlamam 
contrahuntur substituendo ^» prsscedente h n vas s a loco) 
qua? est forma originalis plural, in Arabica lingua e. g. 

\&!o (regcs) ^Jl\x> ^ I^JJ f »*«»'".) JJJ^I ' (<**^ 

(nomina) uS^Jkt (1). Excipe )l A ^ (pueri) ^A^-Item 
contraliuntursubstantiva pluralia trilittera, quae desinunt 

» . * = .»•.'' . . ••= 

in L» , scilicet mutando j^ in ^ v. g. J_»i3 f/w»tj »-«±s> 

P.. p " = 9.. J = .. 

JL*J1 (modi) ^j| , )_J^, (anni) uU. . Eodem modo 
contrabuntur nomina pluralia quae retinent in plurali 

zqafam desincntins numeri singularis , v. g. J^j( (homi- 

nesj feMfcl) i |UKWf (IffRMNfMlj ^».a*i>JL*Jo (aqua) ^lo. 

M - Adjectiva pluralia terminata in U contrabun- 

s # I P.. 

tur assumendo terminationem in ^ loco ^ , v. g. J_»ma 

foeetf/tfk*Ma) l-*^^ fP ttfi J t^^- Et tUDC ab J iciunt 

buiusmodi adicctiva sic contracta siffnum numeri plu- 



bujusmodi adjectiva sic contracta 
ralis i. c. siamc (1). 



(1) Nemo ox Syris Grammaticis ob oculos habuit tanquam nos post gram- 

malicos Europaeos quod pluralo desinons i:iu, sil pluralc nominum conlraclo- 

* m * 

rum, minima vcro nominum empliaticorura, sic v. g. ^iln^ cstplur. quidom 

singularis apocopati r 1 a """ vcro singularis (i>a^ ■ Hac autcm probatur 

— I. Ex co quod qucmadmodum in singular! indolcrminalo dicilur v. g. » *^ <S^ 

*f It 

k%U non vero %-»?*» 



sic in duall itom iudclerminalo dicilur 



r*- 1 ^ *** 



r>' 



DE GD H AMA. SEU CONTRACTIONS NOMINUM 



327 



Agamus modo de contractione indcterminationis 
nominum quae habcnt terminationem femininam. 

DE CONTRACTIONE NOMINUM QU.fi DESINUNT 
IN TAW FEMININI. 

I 6 8~ Nomina quae desinunt in taw feminini ab- 
jiciunt in contractione indetcrminationis lianc termina- 
tionem una cum vocali ei adnexa , et si nomen sit subs- 
tantivum et abjecta tcrminationc feminina modo dicto 
desinat in t* vel o quiescentia, tunc nulla alia mutatio 



faciendaest, v. g. (Laa^ (gratia) a&4l«lf«&&dB 
(salietas) a\^xo (1) , {^jo2 (gratiarum actio) ^joj, 

« « * 

»* r 



Quoties adjectivum occurrit in phrasi tamquam attribulum, lo- 



lies Jn slngulari adhibenda forma apocopata, et in plurali forma pluralls masculinf 

desinens in |_» vel forma pluralls feminini terminala in ^ ; sic v. g. (oO^ 

y " I » 

L f , n i*OfO)PMD ( marlyres ejus sancti 

T 

( istee 






38 in i^. 
■ ^ »^-Q (Deus est sanclus), 

sunU> u*o>).At»f> ^Q >»„V) ( Maria sanclaest), 
sanclse sunt ) . Ergo pluralii maaculinus in ►» et fominlnua in \ rcvera eihl- 
bont formam apocopalam, ex eo quod respondent singularibusapocopatls, Nonde- 
fuere Inlor grammaticos Syros Teleres qui banc vorilatera perccperint , inter quos 
recensendus est Elias patriarcba Nestorianorum nuncupatus TirlianenBis, qui in 
sua brevi grammatlca disarto docet nomen plurale habens in fine rvas*am apoco- 
pari converlendo rvaaSam In h n was 9 ara et nun, nomenque plur. fem. habens ik 
iu fine apocopari mutando hanc syllabam in nun quioscens. 



rt> 



(1) Nonnulli eiclplunt (taoj (magnitudo), quasi ejus contractio esset 

A^'j (quod ipal male pronunclant A^ J ) , sed perperam ; nam contractio 

v L4A« In statu quldem abaoluto est GO J quod fere est lnusitatum;ln statu au- 

f 49 *? \ \X 

temconstrucioest: V !&£>. Nomen autem adverbialo -WJ j non est a 1 1*6-9 y 



(TRAUMATICA ABAMAiCA - CAPUT IV 



&8 

)lo*!=A (servilus) o^al i f|uJa (falw* » pa«J «^- 
Si nomen post rejectionem terminationis femininae modo 
indicato non desinat in 6 vel ^ quiescentia, vel si o et u 
non sint quiescentia originaliter sed tantummodo per 
accidens, vel si nomen non sit substantivum sed adjec- 
tivum, tunc zqafa quse erat ad taw terminationis 
femininss retrahenda est ad litteram praecedentem , et 
praeterea tunc nomen contrahendum subit alias modifica- 
tionis infra explicandas. Porro litterae o vel w» quiescere 
per accidens censentur quando nomen est ad normam 
typi qui non habet ts s as 8 'am rieque h h vas 8 am , ex gr. 

\ 4 7 Z * S 4 a \ « 

)lo ¥ ^ (gaudium) , (A^o^ (convicium) , )La-*~* 
(animal), lifcAj (puella): primum cnim exemplum 

flb^L est in origine ^2o«Lm ad typum |iSA^*> sine 

«s*as s a ; secundum (^uL^Oy est in origine cum littefa 

* y 
^ quiescent! ; tertium \li*~ est itt origin* pariter 

cum jod h ' quiescenti ; q.uartum tandem )A .S^ est in 

origine ) A-^l cum ^ similiter quiescenti. 

169 - Omnia nomina feminina cum taw, quse 
ante hoc taw non habent matrem lectionis joh h vel waw, 
subeunt contractionem indcterminationis hac generali 
regula : Sume plurale nominis quod vis contrahere , et 
si in taw feminini desinit , abscinde hoc taw , et quod 
inde resultat est nomen contraetum quod desideras ; si 
desinit plurale in zlamam, muta hanc zlamam in 

~9 r r 9 t 9„ ' y . * * \ 

sed a !&£} (magna), sicut &-*X>*f> est a ) £-,*>»-£ et A^.~J . 

taULf 



329 



t>E GD n AMA SEU CONTRACTION!? NOMINUM 



zqafam, et habebis contractum quod quaeris. En prioris 



exempla : l£\o&=> (virgo)^X. (iSXoAs, contr.JJoAs; 

lb\s (sponsa), (Ails, Ho; l&L (causa), IJ^SL, 

U^.; |A^j (cupido), )A^5 (siippositum),)^,. En au- 

tern alterius exempla: (Ai^, (hora), lA.^, L^^ )Avo 
(verbumj, Ifco, Jbo* 

Hujusmodi autem alaf nominum femininae termi- 
nationis est pro littera b , cum qua clauduntur nomina 
feminina in lingua Arabica in u-*»_j seu pausaut in <t*-, 
'<&>- , \\j»\ , item in Hebraica ; et proinde vides ex. gr. 

)ia et VoAo fuisse in origiue o».ad et c+\o&=> uti sunt 

in Hebraica et Arabica linguis, unde Syri mutarunt 
litteram he in alaf propter causam indicatam (Conf. n. 10) 
quia scilicet Syri amant occultare litteram lie in pronun- 

ciatione. Inde patet quoque nomina contracta oa^ 

(gratia) ct \*)ol (confassio) pneseferre normam typo- 

rum Arabicorum »j»y ot <ej«i , qui reperiuntur quoque 
apud Ilcbraeos. Ex quibus omnibus pro corto confirmatur 
quod supra diximus, nimirum alaf cmphaticum apud 
Syros rcsponderc Arabura tanuino , quia apud Arabcs 
quoque quando lanuin supprimitur a nominibus desinen- 
tibus in o foeminini, apparct littera lie, ex. gr. suppres- 

so tanuino in <-> habetur *•«> • 

| 7 - Juxta regulam prsccedentem sic contrabes 
scqucnlia exempla: (JW*.£ (avis) (A-^»-°> , J-»**.3; 

31 



330 



G1UMMA.TICA. ARAMAICA. - CAPUT IV 



'ft^* (vigilia) )il^Jo,)t^Jt>; l£~ek+>l (lauda- 

9 9" T t * . A. 9 t t tft Z 

tio) )A~£a-2 , JL-2LA-2 ; (£lioi| (vidua) (Alio;) , 
U*j); )£<^2 Orccafioj )Aa^2, la**2; l*±*l 



1 s 



(ullio) I'j&al, |ir»2 ; )i.~a^> (mcnsura) )A~-A-a*, 



J*^*So, jL'iaM fmiittmaj jA—joi) , fatly, |A-~?? 
rpMJ-aj iila? , |i.A? ; {£*Jiol (admiranda) fl<*llo2, 
{©M*2 ; t(a~^ (percussio) [2a*Jto, fa~-Jo ; |2egM 

C^owrfium; )2o»l^, (o^; (2*-*— (animal) JZ<u— , 

« r »! : ■» * . ,• x ?» ' " * \* J . 

1^ f m ; (A-^aaO . (contumeua) (A»*-»*o^, I+j+Oj , 

\L=*m* rMAfofiMi; !&*•, J-^; faJL-t (««*j )$*J»*4i 






(caleslis) ll&lL*, f . V . fa A, (!)• Excipc )Aio? 
ffotftwj contract. )-30? et ^oj ; i^-ift fW*J ft" ; 
t^^-L f*0f»J (il ct *-i ; iJuL. f«*W»j pi. M*», 
jIa, cum suppression jod». Notandum porro non dces- 
se nomina in taw fcminini desincntia quae contractionem 



(I) Consulto oxerapla Imjus regulas mulliplicavlmus quia non sat.s mlra- 
mur cam tarn facilem, tam cvidcnlom ac lam cerlam n nuilo adhue gramma tico 
non dlcara Orlentalium sod no Europasorum quldcra , memoratam aut cogn»aro 
ftilsse.Imo nolatu dlgnum est viam contraction!* nominum femininorum tam lg 
tam fulsso clarlssimis Hoffman et Duval ut no per verbum quldem allquom 
regulam aislgnaro tontavcrlut in suls grommaticls. 



DE GD H AMA SEU CONTRACTIONS NOMINUM 



331 



indeterminationis seu status absoluti non patiuntur , 

A r i ' r ,» » 

ex. gr. )L'+s (filia)t (AIaj (somnus), (A^ (soror), 

It v \ 
K V+~. (finis), etc. 

170 - Denique sciendum bone est nomina 

contracta si7e masculina sive feminina rarissime usur- 

pari, proindeque in nominum contractorum usu praxi tibi 

consulendum est. 

| / I - Nomina pluralia sive masculina sivc fce- 

p 

minina babentia terminationem in (£ subeunt contrac- 

o 

tionem indeterminationis substituendo simpliciter litteram 
nun quiescentem terminationi )£. Ex. )A\oAo (virgi- 

/" < 9 P., x | M 9 l .. 7 

nes) tXoAa, )Al«»V> (urbes) ^1**30, I&0O* (fftesj 
^, Jiaijf (paslores) \a±.y 

III-DE CONTRACTIONE NOMINUM TAW FEM. CARENTIUM 
IN STATU CONSTRUCTO 

1 7 2 - Status constructus apud Syros fit per 
adnexionem unius nominis alteri , quae quidem adnexio 
importat quamdam mutationcm in primo duorum nomi- 
num, quod dicitur regimen; banc mutationem vocant Syri 

. 9 } 
grammatici J^^v (apocopen) ex co quod plcrumque haec 

mutatio consistat in demenda terminatione nominis. Cau- 
sa itaque hujus alterius modi apocopes seu contractions 
cat regimen quod regit vel nomeu substantivum , v. g. 

(o^\ i^ (filius Dei), )U-lo AiA. (hora mortis), vel 
regit aliquidquod supplet locum nominis, v. gr. s^*j£fl 

t' 

Vo (sanctus in omnibus) i.e. sanct'tssimus. Hose apoco- 
pes frequenter adbibetur in adverbiis , ubi nullum regi- 



men apparet. Ex. : A^otU) (gratis) a ) Aooiaio (do- 



332 



GBAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT IV 



y p 



t v 



num), AUto+O (prima) a. j^UiD^* 

o To ,0 

I 73 - Hisce prajmissis dicimus nomen singulare 
carens taw fceminini quando subit contractionem regiminis 
eodem prorsus modo contrahi ac nomen quod subit con- 

r T 

tractioncm indelcrminationis. Ex.gr. (.a^JO (rex) %^o, 

).L^.(oculus)^S. Unde v. g. licec duo nomina contracta 

y\v> et ■ t N inserviunt indicandae turn indctermiuationis 
turn regiminis contraction^ 

174- Excipiuntur quoque pauca nomina, quo- 
rum potiora suntj^i^o (dominusJ, (&*o (domus) y quae 
per contractionem indetermiuationis fiunt (oo et ^s, 
per contractionem vero regiminis fiunt |^io et A^.=>' 
Nota nomen J~*'k.1o cum rcgimine nominis nunquam 

■f v y .o « 

usurpari ; unde non dicitur j^jftA*; |U»Jto (Dominus 

.9 v v .J> e H * i 

cccli), scd |UiaA>< (i^to. Deniquc nomen (JL^ftjao (mul- 
tiltido) non hahet contractionem indetcrminationis , et 

in statu constructo dicitur 2)^*40 per exceptionem. 

Prffiterea nomen I A\. (nox) cum contrahitur in statu 

constructo , dicitur . t X A quod non adhibetur nisi in 

y r p 

adverbio ^oin*f A A (noclu cl diu). 

175- Dantur quaedam nomina quae non usur- 
pantur nisi contracta in statu regiminis , suntque nomi- 

na loci vel temporis formae '\.\3io . En notiora ; )\**\> 
n*.v " r " * y 

\X*± (quantum visus protcndilnr) , Jla) U^o (fiducia), 

*i t * ' * + * 

jLzAa Uiaio (fniilio dcsidcraii), {jl^JiAJo fj«W*t» 



DE OD H AMA SED CONTRACTIONS NOMIKUM 



333 



9 P K f 



sagittai), ).aj£ ly+to (wins lapidis) , UoU (; 
(7*ora 911a canil gallus), )jo<u. {JjJb (Her unius diet) , 



V K 



awn> Quibus adde ji^i. +*4* (oculorum fascinator). 
I/O - Nomina autem pluralia quae littera taw 
fem. carent , contrahuntur per mutationem ) finalis in 
litteram ^ prasmissa motione pt h ali"a : quod si istud no- 
men plurale, post rejectionem illius alaffinalis.de- 
sinat in jod h , contraliitur per simplicem suppressionem 
motionis jod h . Exempla flL"? (capita) JLj, Jill (ocu- 
11) **!*.%, (&=> fdomus) u».&£, J^Lj (mulieres) ■* * 
UZio (donxini) ^^vo f ),.t,^, fan/ii; Lla. , )"•'-* C/SW»J 
-±s, UJ) (homines) JajJ , )J&(at[w)^. Excipiun- 
tur adjectiva derivata ex radice imperfecta in lamad h , 
qusB in contractione adsciscunt duplex iod' 1 : ex « ' 
>. \Vi A^ ( per f ecu) y. ..\V>a* etc. Item Ha> O" - 



f p 



contrahitur in ^-*-.*>* videlicet restituendo nomeu ad for- 



mam primitivain sing-ularis ; item |^o^ (cvqualcs) in 



. » p.. 



<-?*&▲,, m4Ha* (sancti) in u^-au*' 



IV - DE CONTRACTIONE NOMINUM TAW FEMININI UABENTIUX 
IN STATU CONSTRUCTO 

I 77 - Reg-ula pro contractione status constructi 
nominis sing-ularis desinentis in litteram taw feminini , 
est ut assumatur nomen coutractum indeterrainationis 
ct addatur ei in fine littera taw lenis quiescens ; et si 
in alaf desinit supprimatur hoc alaf et mutetur insuper 
aqafa quae illud praecedit in pt h ah h am . Quod si in aliam 









334 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT IV 



4 

vocalem desinit , conservanda est. Ex. gr. JJo As (virgo) 
J&oAa, fb (ip&nto) Ala,U*9) (vidua) Al*>|, 
t/.m- (*ancioj JuStS* , (o«— (gaudium) lo*** , 
^&U (»»"'" Mm >) Mm. )ium (animal) fr fti »>, M »» ^ 

(tfffoj ijjD.ia^ (0*8*) |«i*J» •**• (**" 

num.) Laiii , u$dl (confessjo) A*$©2, U*» (annus) 

Ala-, l£i. f*«*) aLL, )^ ,i fmetfi«»U ^V*; 
ex absolutis : [iCi.o^o, |&io, M&to»Ji (A-*m—, 

llotl, tiat, )&*♦*> IUI4' U^iio, )4U*o2, 

° ° # 5 *" 

lAiA-! JAiA. i (&*. »^- Anomala sunt sequentia no- 

mina: lAXo (PW*) M»*mU*m fttfWj A***i 
)L»^ C/M"U tta cum reticentia littera 5, (AJft* flflctttj 

I 7 3 - Nomina veto sive masculina ^sive femini- 
na habentia formam pluralem cum servili I L contrahun- 

tur in statu regimiuis simpliciter per suppressioncm zqa- 

* 9 " y f * » 

fte litterse taw. Ex. gr. jloii* (rrgnaj loaiio, {AVft 

(terra) A&,)JbL&* (pwa) A-i? , lk*<i> (dies) 



V* 



■ p t 



A*aI,jU*> (pasiores) laiV 

I78 H - Non desunt nomina ferainina quae in 

statu constructo quidem contrahuntur, non autcra in sta- 
tu absoluto ; eorum contractio forraatur a^contractis fic- 
titiis status absoluti nota regula , ut )li*~ ( finis jt 

iljLLi {ll+*h £*■** • Pcr exceptionem dicitur i)^» ct 



DE GD n AMA SEU CONTRACTIONS NOMINUM 



335 



I)..9i a IL\jdo (mcnsara) et {LjL9 (genaj. Hujusmodi 
nomina contracta , in locutionibus adverbialibus potissi- 

mum adhibentur , ex. gr. AL_a»;_3 (principle) , A**, 

(durante vita), A^^^d (primo), A^^J (postremo) , 

L&L.JI (denuo). 

Sunt etiam nomina masculina quae cum contrac- 

tione adverbialiter tantum adhibentur quin habeant sta- 

tum emphaticum , i. e. quin in alaf exeant , ex. gr. 

%t$L(mte)> ^^a (ciloj, loi (Jejune), ,m t /^\, 
(vix). 

Denique nomina feminina ( £*.**) (alia), I AmJmm 
i'/)(?cca*uM) et alia, nullam contractionem patiuntur. 

I / 9 - Sequente in pagiua exhibemus in tabula 
exempla nominum turn generis masculini , turn feminini 
desinentis in taw in statu emphatico, in statu absoluto 
et in statu constructo , turn in singulari turn in plurali. 






336 GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT TV 




TABELLA 




STATUS EMPHATIC. 


PLUR . 


NOM. CONTRACT. 


SING. 


EMPIIAT . 


INDETERMIN. CAUSA 


■ o « 


r 

T fl 


0&3 




}■ ■ Art ■« 


1 >4BU< 


1 






bli 


13 




t 




* ^ ..y 





U^io 


T .. „ 


;£* 


£1 


M 


-i 







lit 


iiii 


i|u2 




titio^s 


\h£.oi=> 




f&4- 


if' y 


p r 




iiiiii 


aA^*> 


ifi« 








if&jfi 














i:j* 


<> 




& 






^ 



DE GD H AMA SEU CONTRACTIONS NOM1NUM 



337 





NOMINUM 




PL. CONTR. INDET. 
CAUSA 


NOM. CONTR. dT" 
STATU REGIM. 


PL. CONTR. IN- 
ST. REG. 


ri^* 


<*^Ai 






• 




T 
t. 1 flftlM 




J" .. r 




7* 


A^A' 
•>5 


99' 


■ it » 
OP 


uAJJ 

Aiii 






AioAo 

e 


A\.oA~> 
4ft-a*» 


Voi^*> 


p 


loHto 


HttM 

• * 

V to 

*.. r 


r y 



A*;oi! 

• 7 

1 

«• r 

■ 

l * r 

• 


A-*na«» 



9" ?o 

A.$aL 

AW 

1 p.. ^ 
La-*** 


mutt 

MB 


Alto 

r 





32 



338 



GRAMMAT1CA ABAMAICA - CAPUT V 



CAPUT V 
DE APH.ERESI NOMI.NIS VOCATIVI 

180 - Aphaeresis nominis vocativi similitudi- 

nem quamdam liabet cum gd h ama , de quo hactenus. Ea 

autem est truncatio partis extremae vocabuli ad indi- 

candum loquentis animi motum. 

Homines communiter solent aphaeresin amare in 

nomine vocativo ; Arabes quidem id faciunt expungendo 

V - \ "V - 

nun tanuini , ut J»-j W (o homo) ex J»-j , aut ultimam 

nominis litteram , ut^f'Wl, iWtt, ex^U- et vi»jW. 
In Graeca autem lingua ( item in Latina ) aphaeresis vo- 
cativi in nominibus quaa in s exeunt , fit per suppressio- 
nem hujus * et conversionem praecedentls o aut u in e, ut 
notum est. Nonnunquam syllabani integram finalem trun- 
cant Graeci. 

In Syriaca autem lingua vocativi aphaeresis non 
exstat nisi in nominibus Graecis aut Latinis quae Syri 
usurparunt. Ha3C autem aphaeresis codem modo ac in 
linguis Graeca et Latina fit ; id est : Si nomen exit in 

os , in vocativo ponitur e pro os , ut )L»&o)l (Thcophile) 

ex ax>a.\^olLi )^\.^ (Philippe) ex ^ *™ & A . ft ; e t 

sic )Jaa , JlA-J-jo.^, ex auAiLd et la>ouA^J^<u>. 

Verumtamen Syri Orientales pro e pronumciaut a , quod 
non satis mirandum , at , quod magis mirandum hoc a 
per ptl^'ahham non per zqafam exprimunt contra morem 

suum ; dicunt igitur et schbunt $*3o2<N, ,2i}.A*Sj, $o^, 

Ufa*. 



»E FORMATIONE ADJECTIVORUM FCEMININORUM 389 



I 8 I - Nomen autem desinens in as , in vocativo 

V V v 4* 

perdit * tantum , ut jLdf C^nea) P<u>) (Aquila) in 

vocatione *oa\Iih u»J]<u>{: in quo Orientales cum Oc- 
cidentalibus concordant . 

I 82 - Ex his aliisque quae antea vidimus colli- 
git linguae Greecaj peritus Syros non assumpsisse nomina 
Grjeca nisi in casu nominativo et vocativo , neglectis 
ceteris casibus , i.e. genitive- , dativo et accusative ; no- 
mina tantum feminina pluralia in casu accusativo eos 
accepisse . 



CAPUT VI 



DE FORMATIONE ADJECTIVORUM FCEMININORUM 



183- Nomen vel est substantivum (i,H£te4UJto) 
... , * > 4 

vel adjectivum ( (oUooaO . Itaque adjectivura apud Sy- 
ros ut apud Arabes cum substantivo turn quoad genus turn 
quoad numerum coucordare debet. Cum autem capitibus 
praecedentibus regulas pro formatione pluralium in gene- 
re turn substantivorum turn adjectivorum tradiderimus , 
rcstant nobis explicandae leges pro formatione foemini- 
uorum adjectivorum. 

I 84 - Quodlibet adjectivum masculiuum habens 
alaf emphaticum fit fcemininum intercalando litteram 

4 P J" f 

iaw ante ultimam zqafam , v. g. \ \ .&*. (pulchcr) 
l H« ft to (t*Ut*)% \&j (magntu) l&3$ (magna), fjoii 



340 



ORAMMAT1CA ARA.MAICA - CAPUT VI 



4 

( parvus) (ijal) ( parva ). Quae quidem regula applica- 
tur etiam substantivis quae similia sunt adjectivis in eo 

y 9 

quod sexum exprimunt , v. g. po A^ ( adolescens vir ) , 

) A^L-Ai. (puella). Quod si adjectivum habeat pro tertia 
radicali (nempe pro littera quae antecedit alaf emphati- 

cum ) hamzam , haec hamza conservator in formatione 

» y ■" - * * 3-v 

fceminini v. g. ?|^^ro (mulius) )£)L*^Lbi ljL*Jc» (/«- 

cundus ) ijJUToi )} Oflfl ( odibilis ) (1) «7nn. 

I 85 — Nihilominus plura adjectiva praeter istam 
regulam generalem formant sua foeminina , quorum 
principaliora ad quasdam classes reducimus: 

(1) Quodlibet adjectivum trilitter. praeter adjectiva 

defectiva in lamad' 1 habens primam radicalem mobilem 

per pt h ah h am , et sccundam quiescentcm, fit foemininum 

vel per transpositionem pt h ah h ae a prima ad secundam 

t r \ * ) 9 r 

radicalem , v. g. |^a, ( P^r ) ) fet^-*. ( puella ) , (►.a** 

(socius) )li-=>-~ (socio j » U»^» ( novus ) \L+++ fnova) 
pro)LL^* 7 )Lami ( di flic Ms ) (Mml; vel per con- 

scrvationem pt h ah h ae ad primam radicalem , v. g. \&Xl 

' r * r , f m * | t * 

(impurus ) (Aai^, I^AJ (pudicus ) (A*2LaJ, J^~ 

^ ' -0 v" j> r J> p 

fwulMSJ IAa-U* , l^U (elhnicus) )Aau*^ )..»^ 
C dejec/u.s J ( A^~- , U\/ ( sordidus ) )A^/i J^V 



DB FOBMATIONB ADJECTIVORUM FCEMININOSUM 



341 



(impurus) \L)Jcl£ cum mim quiescenti , vel mobili cum 

pt h ah h a , Orientalea autem ponunt notam mhagjana ad 

a y * y 

mim (n. 46). Item a JLtoA*. (orphanus) jlAttA* vel 

9 r m 
)AioA* (n. 103). Istam quoque regulam sequuntur 

substantiva qua? significant sexum , v. g. |Lj&a (canis) 

)Aala,|i^o (rex) (AilL. 

(2) Quodvis adjectivum trilitterum dcfectivum in 
tertia radicali habens primam radicalem motam per 
pt ,, ab h am et secundam quiescentom , in feminine- quies- 
centem habet primam radicalem et secundam motam per 

h"vas s am, v. g. jLm.*. (sanclus) )A^m_»», JL^ (crca- 

tus) )JjJka, |*»£ Clevis) \jLl3,ll±l(pucr) )jL\£, 

1*1.3 (splendid us) (A^).3- 

(3) Quodlibet adjectivum trilitterum cujus pri- 
ma radicalis mota est per zqafam , et cujus secunda 
est quiescens , habet in secunda radicali zlamam 

.' \ 

in feminini formatione , v. g. J._Jo.„**} (amicus ) 

« ■* ^ t A° a Jtj> o g 

]AioA* 9, l&i-s (salvalor) )A-c»^-9 : attamen v. g. ]\i^ 

, n v 9 9 9 ,f r 9 

(rciribuens) fit in rem. JAi^, )i.ai (transient) (jLt*a*, 

cum pt h an b a loco zlamze, juxta dicta n. 118. 

(4) Quodlibet adject, trilitt. cujus prima movetur 
per zqafam, et secunda quiescit, si sit defectivum in 
laraad 1 ', scilicet si habeat jod" loco tcrtite radicalis, tunc 
in faem. pro zlama secunda radicalis assumit b h vas s am , 

v. g. )Jsj (pastor) )A-Iv Co) (infelix) |^Lo?» lL») 

(medicus) )A-^»). Excipitur jifia (dominus) cujus 



342 



GRAMMATICS ARAMAICA - CAPUT VI 



) 9 



m 9 y 

foem. est {£'*& (domina), coeteroquin )-+i^o non est 
adjectivura sed substantivum. 

(5) Quodvis adjectivum cuj us forma primitiva res- 

\* '/ { ** 

pondet typis Arabicis J*«-», vel J»»» (hujus mim apud 

Syros habet pt h ah u am , illius est quiescens ) adsciscit 
in fern. pt h ah h am ad secundara. Exempla prions typi 

y v * y y . * t 

j^-^ ASft (glorio&us) (ju«AAio, |^3».aSp ( bencdiclus ) 

9 99 s y * *r 

[jSLa^aJO) ) As.vi (exallalus) )JL&lto. Exempla poste- 
rioris : f y* ' r » v» (analhematizalus) (ft ^4 —io i f ft— r to 

(semotu$)l&A y+io 

(6) Quodvis adjectivum desinens in nun servile 
assumit in fern. li h vas s am ad nun ante taw feminini , v. g\ 

)Lia\^> (magisler) ?A«t^\v> , tlia**<i ( mistricors ) 
>° ^c r <>> ' t ° , J «* p * f » <r 

' =' ***** ^ • -• ** 

(intelligent) \Jl^jASo^,lXSo^\l(inlerprt's) )A-±to^i2, 
jLLiAuiw (cmleslis) )Lui^. Hie nota diligenter dis- 
crimen ex. gr. inter (ft.ii Jftj^ cum zqafa ad nun quod 
est fern. JuJuiftAi . ct ) A-t j>Ai cum h h vas s a quod est a 
Jl *V>*. ; item j^lrsa^ a JL^iaa^ , et ) A*lS6i a 

(7) Excipiuntur tamen tj^.**) (1) (alius) {!*_«*) 
pro )AJi_**| fa/i&J , et apud solos Occidentales UaaxJo (1) 
(cgcnits) {jRAzmto (1), LUAl (empius) (&L.J*). Item 



(I) Cum zinnia dura. 



DE FORMATIONS ADJECT1VORUM FCEMININORUM 343 



plurima substantia sexum sig-nificantia, v. g\ ?lal^ 
(vir) llSi) (mulier),}.*) (pater) \A) (mater) t |J3 

' J "* "* B « 

(socer)Jteu* (socera), (;=£ (servns) )M>) (ancilla), 

l 9 9 St°" « 9 4 

(JJa~ fawnm; MM (asina), l^axun (equus) [£m 



* f 



<XO0 



r«7«*A l^J**a (mulvt) )Au&a (mula). 

loo - Observand um tandem adjectivum fcemi- 
ninum apocopatum per gd h amam indeierminaiionis con- 
fundi cum adjectivo masculino desinenti in alaf cmpha- 

ticum , uti facile liquet ex cap. IV, v. g. JJLdj (purus) 
est adject, masc. desinens in alaf emphaticum" et in con- 

9 9 

tractione fit \*%\ et simul jL. a > est adjectiv. fcem. con- 
tractum ad sig-nificandam indeterminationem ab adject. 

primitivo foem. )/Lo> (pura). Item \jlA\ (Justus) 
si consideretur uti adject, primitivum masculinum habet 

suum contractum uu$l, et si habeatur veluti femini- 

num, est adject, fcem. contractum a &&*%); item |. ^wi 
(benediclus) tamquam adjectiv. masc.'contrahitur °in 

%*^° » et ta raquam fcemininum est adjectiv. contract. 

fcem. a J&DiaJo. etc. etc. Scd alaf in jlLd* v. g. femi- 
nino, est pro he ut alibi explicavimus. 

/ 



344 



GRAMMATICA AIUMAICA — CAPUT VII 



CAPUT VII 



DE NOMINIBUS COMPOSITIS 



187 — ScmitictG gentea nomina composita ex 
duabus vel pluribus vocibus in genere non multum amant. 
Apud Syroa tamen, propter eorum cum Peraia et Grsecis 
commixtioncm, plura rcperiuntur nomiua composita. 

| 8 8 — Habent Syri plura vocabula quae in com- 
ponendia nominibus frequentissime occurrunt , primam- 
quc eorum partem formant, quorum hffic aunt pracipua: 

^1» (dominus) , J^s (filius), A*a (domus J, v-aj (ma- 
gnus). Porro nomen compoaitum ut unum vocabulum 
proaunciatur ; scribitur quoque sajpisaime orthographice 

ut unum. En notiora nomina compoaita : j^a AAto (ho- 
monymus), (V,)J*>( (nanus) (ex )Ato( ct (tj|), J.aA.a^^ 
(dies SoRt},fJkJiJb >m-!o (pwna), pa- A5 uda-9 (res- 
ponsum), ).^a»\s-i (1) (inimicus), U»6»-=> aia^ 

(apologia), ^a.j)^=> (compoaitum ex ^ filius et |^j( 

« ' 9 9 • '«!«.* 

homo) vel JLa-J^s (homo), y.t.^.\S-> ( adversarius ) , 

V. • 



(j ^xv-* (inimicus in hello), )<j|.»*;_a (2) (liber), L'^ 



JLO (roar, vocabulum), { ,p.o.\^l (aec usalor),)Lt.Sdoi>.s*t 

T t J 

(I) Composltum ex m-\Q ct J.S.£» J , qua) sccundn vox ex lingua Syriaca 
litterali cxlra hoc romposilum pordita est , reraansil lamon in dialecto Babylonica 
qua) dicitur Chaldaica ct in idiomalc Mandailaruni. Unde vides dialcclum islam 
litlcralom non scni])er csso oplimam. 

(?) Apud Oricolalos cum zlama dura. 



DE NOMINIBUS COMPOSITIS 



345 



(ebur)t [Aao)&Av (I) (fundamenlum), Ji.jai (hirco-ccr- 

. f * V * T * 

vus), \&&&% u ^ (gossypium)-, |i*.«mm (color cwru- 

' ' l v I 4 " p .. 

Jews;, JLasLt^Aa&A (gratiarum actio), ( t -<*-** fe/M. 

• ' \ ■* , ■* * r 

rotonia) , |>S^\f>A, (labor) , (A.->a» (asconomus). 

Non raro unura ex elemeutis nomiuis coaipositi exoticum 

est Grsecum ex. gr. l+Jfll+A (chirographum). Haec 
nominaitaquequamvis composita sint ex duobus nomini- 
bus considerantur tamen tamquam nomina simplicia, pro- 
indeque fiunt pluralia per flexionem secundae vocis juxta 

regulas traditas, v. g.: jL^pLia, |.^i^ i lL-.a*i^, 

M^Aaa., J.a-^3 )afliM. At 1/+& ^a) , (tLa* ^=> et 
\±-l'*.=> primam partem tantum flectunt in plurali , dici- 



= "y 



tur enim ( y*a ^Ai), (jU* **lz>, JLlilla; item in fem. 



dicitur I 1* A^) , \&Z !•-=» ' l+4li* . plur. A^Ji) 
(_,*-£>, etc. Cetera utramqne partem fere semper flectunt, 

Derivatio autem in nominibus compositis eadem 
ratione habet locum ac in nominibus simplicibus , ut 

)loJ&£), !{aJ(P^i llfta^Ss^. 

Compositio sfepe habet locum in nominibus pro- 

priis oppidorum et urbium, quae per vocem t*}^ (do- 

* t. ' 

mut), a^a (pagits), vel »J& (collis) formantur; ex.gr. 

J^Jja $^ noraen oppidi in Libano , £cp fis*5 pro 

• 'V' ' '' '*'"'• X 

&OPJ X*S nomen oppidi in Antilibano, lia.** aflk» 

(1) Apud Oriontalcs cum pl'W'a ad s h in. 



346 



GBAMMATICA ABAMAICA - CAPUT VIII 



nomen oppidi in Libano , dacua aAa oppidum in Antili- 
bana»J^£a$ oppidum in Assyria, JE*«itf oppidum 
in Damascena ditione. 



~-^2-*^fcC5i^s_j- 



CAPUT VIII 



DE ADJECTIVO POSSESSIVO SEU RELATIONIS 



189 — Nomen possessivum , cujus appellatio a- 
i 4 a v 
pud Syros est )2a*4Ua,formatur pari modo a Syria ac ab 

Arabibus, nempe per adjectionem litterae jod 1 ' (l») ulti- 

mae litters nominis, etiamsi sit taw feminini abjecto 

prius alaf cmphatico : in hoc tamen differunt Syri ab 

Arabibus , quod Syri ante jod 1 ' apponunt zqafam , cum 

Arabes nee non Hebraei habent vocalem i (1) v. g. ex 

t -I* ' * -v m 4 

)pjJ^ (Dew) dices }-*o*A (divinus), ex Jfam (paler 

si 4 
Syrorum) formatur nomen patronymicum j.^cux> (Sy- 
ria), ex >1aJjo) (2) ( llierosolyma ) \l4\+yo) t (Ilk- 

t m j> 

rosolymilanus) , ex )^*a^ (Christus) ^..-.T^ 

(Clirislianus). Pro nominibus habentibus taw feminini 
saepe derivatur adjectivum ab corum apocopatis , ut 

J-»aai femininus, ).,«u»te eivilii ex ^ai et JLill^topro 

(AaAJ femina et )&u^£ civitas. 



(1) Convoniunl cum Arabibus et Mebranis in hoc fore omnos genUs Indo- 
Europajas. 

(?) Cum twohK ad alaf cl jlaroa loni ad res 1 '. 



DE ADJECTIVO POSSESSIVO SED RELVTIONIS 



347 



190 - Quaedam tamen gentilia subeunt modifi- 
cationes prater terrainationem in jod h quam assumunt , 

v. g. ^f^(Mffyptm) Wis* (4mfo*)* ^Joooj) (1) 

(Roma) J_».^joo) ) (Romanus), y. ^ /■» t (Israel) J_-Vf w - 

* 4 f> 4 

(fsraelita), ^ot'yo) (2) (Edessa) Uojjo) (EdessenusJ, 
^^s (Babylonia) L+aao (Babylonensis). [aX*J (Nini- 

o 

ves) pt.6XjJ(NinivUa),\&&&Li£>)$ (Damascus) J - */mav»jj 

(Damascenus), »a A<«a (Amalee ) ) - a\v%v (Amalecila), 

vJ>o r a.£> (Cappadocia) )_. A ^<\4 rt (Cappadox), . »a* . | 

(Wisibis) jL*la*^J (Nisibenus) , ^",om 4^-o (Mcsopola- 

mia) J~.',<5M 4—^ (Mesopolamenus). 

| 9 I - Pro formatione adjectivorum dcnominati- 
voriim sou possessivorum ex noraiuibus communibua 
tantum , babent Syri aliam terminationem qua; consistit 
in suffigcnda littera nun, codera modo acjod 1 ', v. g. 

i > 4 » * r ■» y 

JLU*oj (spiritual is), \j±i) (lerreslris), JJj*^A (corporeus), 

.* 9 4 . it v «'* !■ 

U^^o^ (carnalis), J.i^_ia^ (caslcstis), pL+i. (eecle- 
siasiicus), ex substantivis /Mf*)ifV)),(t- ft -; fa A A ^a" 

I 92 — Habent Syri ct aliam methodum ad ex- 
primendam relationem de qua agimus ; quae est per vo- 

cem Axs» ( ex * et A^a) copulatam nomini cujus de- 
sidcratur exprimi relatio , semper autem sensum pluralem 



(1) ZjpoofS. 

(2) Apud Oriontalcs cum rwoh''a. 



348 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT VIII 



0- r 

fert; ex. gr. \a.^2>) A^.^ Platonici seu sequaces Pla- 

t07iis , J3x+^o"ioi A*.3j Ilerodiani , V°i°*) ^N*"^2 ^ ffns 
Carom's. 

| 93- Imo solent Syri aliquando post praedictum 
nun litteram jod h relationis adjicere , maxime quando 
volunt cxprimere relativum relativi, sic v. g. dicunt 



t e t 



* . »* » K «■" 9 * z* J ** »•»** 



)^i**oj ' Uli.*j) , (-Jf.^.3 , exiL+o} i Mi' 5 | * )j |.^9 etc. 
l^jla&fe f' flrf «0»w» pwine*s)$ jUl£&AJ CfemirU- 

ttusj , ex (to^iofr^'ntwij et )AaTU Cfemina). Videtur 
discrimen ex. gr. inter \±**Oj ct J_*X~oi in noc reponen- 

9 s * 

dum, quod fjLmOj indicet adjectivum quod dicit relatio- 

* i * 

nem ad spiritum, et J^U*oj exprimat adjectivum quod di- 
cit relationem ad spiritualem : et sic de ceteris exemplis. 
194- Solent Syri quoad nomina exotica, eo- 
rumdem adjectiva relativa exotica plerumque adhibere ; 
proindeque pro istis nulla regula fixa assignari potest. 

mm > ' "< 9 , ."- V 

Ex.gr. ^A^ft^ (1) (logica) t4BAA^& vol JL^a^aA 
^ ,* , ° »r m -T ■ 

(logicus) , ud^&^jO&J (Neslorius) , aBaL',Q^mi 
(Ncstorianus)t y nS» (Jacob) JL»£aAl* vol ^...-sn r>V. 

(2) (Jacobita), ana*",) (/inns) iJMJUfl C-4n'anMsJ, 

* * "i • - " * J" 

u^dAi»( (3) (Schola) \t\ »^m\^nM (Sckolasltcus) , 



(1) jai^cS. 



(2) Oft US ■ oslnomcn Hebraicum , scd ejus Ucnominalivuraest ex lin- 

o 

gua Graocndesumptum !! 

(3) £o±a>2. 



DE ADJECTIVO POSSESSITO SEU RELATION1S 



349 



<Ol-J^Jo( (1) (Evangelium) l£mS^Lo{ (Evangelisla), 

bb"* . ' t.t * . § • r. 

<jao*&$ ( f/ceresis ) JLfiL^ot (2) (llcerclicus), M*^l ( 3 ) 

(agon) JAm+ii^l (ccrlator). 

Attamen nomina propria locorum vel' personarum 
Grfeca , quae desinunt in <^)o formant patronymica et 
gentilitia plerumque per substitutionem litterae jod h loco 

ob6, ex. gr. v^ooiJo^ai) (Corinthus) LAu^aa fCo- 

ritithius) , ^a xx ^Q) (Ephesus) \*m&\ (Ephesinw) 

\4O0\&B (Paullus)j^\a£ (Paullidnus). 

I 95 - Nihilominus existunt apud Syros quaedam 
nomina possessiva vere Syriaca vel adhibita ab ipais uti 
Syriaca, quae formantur praeter regulas hactenus tra- 

ditas, quorum potiora sunt: (k..aju^ (4) vel (jojL*^ 

vel JjojJ^ (h)(custos gaza) a 0^ (gaza), (Uo-^o) 

J> * \ »•* * f ?' p «v 

vel J^te^m) (slylila) ab J.iey^a>) (cnlumna}, (L£l& 

t' a %> * m * . - = * 

(nauta) ab Lffcjl fxmif^i fcAaM^tofiftWMMMjaufl «wn Vv 



? <* 



» ^ 



(musica), l^o\ IS^o (eitharista) a )jA^o (clthara)* 

.9(49° t 4 v 

j t ftu^ . rt (lhalami cuslos) a pi ^ i O (thalamus), 
J.iaoa,.*$*3 (hortulanus) a JLai«£»_9 (horlus), J.-*^>'i) 

(1) • s o*^ol. 

(2) jcu\Sor. 
(31 jidlj. 

(4) Cum zlama fortl ad gamal. 

(5) Apud Maudeos jiaiA^, 



350 



GBAMMATICA ARA.MA.ICA- CAPUT VIII 



9t 



(4 zqafae) (Syr us) vel \+&\) ( 1 pt h ah»>a et 2 zqafae ) 
(elhnicus) utrumque'ab ^o*j) (Aram), J-^jo-o (ruslicusj a 
(A~»-0 (pagus), U.ofJe) (malernus) ab Jjs) , Mpo a. 

(nominalis) a ) Soa,, U<*o) (paler mis) ab Jjs) , JLmxU* 

)? * ' ? » * •--*«• 

(caupo) a l[«'u (caupona), |j.Slqo (naula) a)&L*£kiB 

(navis ) , ).jAm.*j (aromatic us ) a ) .. . j (1) ( odor,aroma), 

\ l^f—to (belluinus) a [|M&a (bellua), \LoS.^ (redu- 

cens in captivilatem) a (lo\^ (caplivilas), )^,o| 

(angularis) a (A*o| (angulus)- 



e « 



9* 



Nota etiamL*jL*J (ultimus), U-Lam) (peregrinus), 
J-Aio^-O (primus), U&*+1 (inferior), l+oi^, (prcecox), 
a (2»i-** (7misJ,)LUfifc3) (peregrination \to+o(antiquus), 
A*-*-2 (infra), )L»i&A. (principium); ct multa adjectiva 
simplicia formam adjectivi relativi habentia, ut |^»^ 
(alienigena) , } *,-,}-** (litigiosus) , }_*al\ (religiosus) , 

9 5 T J » F 

JL.A »-to (medius), omnia cum jod' 1 ; ct ut Jd^o*.— (iwwna- 

■' A ■ * 9 " T r 

nuj, J-iA-A (effeclus, causalus), )'*A^ (polentalus), 



omnia cum nun. 



(i) Cum zlama dura. 



DE NOMINE DIMINUT1VO 



351 



CAPUT IX 



DE NOMINE DIMINUTIVO 

196-Nomen diminutivum formatur addendo 
terminationem (1) |& yel (1) (^ in fine nominis , dem- 
ptolitteraalafemphatico. Exempla nominum diminuti^ 
vorum cum termination |Jo: ex \U (filius) fat* 
(fUiolus), C) (fraler) JJ^M^io (liber) jfe*^ 
et ita dices jioU^ ex ,/^ (vir)% jj^ ( ^ 

9 P ° 

lm) a (ioA, (puer); item JLioiljLa (homuncio) a 
UiU (h»m«), jb'«&(£ rf^«/a; a U*l£ r „ »> 
Porro nun (^j) hujus terminations diminutive assumit 
hWam in nominibus femininis ante terminationem 
ll, ex. gr. (aJ ? 1^j) fmi^ercute; {A^o^i (/KtoteJI, 
(A-iaa!^ (navicula) ik+Tol^A,. 

I 9/ - Exempla diminutivorum cum terminatio- 

, t * S 4 ' 4 4 

no in )j»o : ex >joJ (>sc« s ; jLnoaJoj (pisciculus) item 
kio^of (agnellus), \Ja^^( minimus nr), J^dli^ 
(infanlulus) , jLaoai\.3 (catellus). 

I 98 - Quandoque unum idemquc nomen adscis- 

cit utramque terminationem diminutivi , vel repetitur nun , 

K '.4 4 r * < ?? 

v - S- ♦ MaaooK-x^ (valdu minimus vir), jLlajooa**? 

(I) Cum rwah h a. 



352 



GRAMMATICA A.RAMAICA - CAPUT X 



» <r j. 



(minimus fralerculus) , fjafiadA^ ( parvus in famulus), 

/ = ^ ♦ ,,. »i" £ .?• * 

(A*JoAJol&) fmi'niiw muliercula), (A*loAioLi*a 

(filiola minima) , jA-Jol-Aio (-minimus fnnliculus). 

| 99 - Anomala sunt sequentia : |^a\ f" c <0 
)2* ft <A • ).^i (tinlinnabuhim) ^ojl^I » J-^* < &flf " 
6tt*; fit |C«i^- 



CAPUT X 



DE NOMINIBUS NUMERALIBUS 



^ > 



200- Numerale (quod diciturSyriaceJ^OJo)incipit 
a «-*! until pro masc, et (•*• una pro tern., et conjungitur 

7r r '° y J y ' 

substantivo sive sequens, ut mm ^Aj ( puer unus), )+**. 

(iulj (puella una) , sive prsecedens , ut (^a^ *** 

£lMtlf sir j [l4U)l«* (unamulier). Sequitur ^54 

(duo) pro masculino, et hjftj (<*«<«; P r0 feminino; post 
venit substantivum in nuraero pi. post cum terminatio- 

ne nun ( ^1 ) v. g. ^Joo.* fc**| (duo dies ), V&~) ^W* 
ff/ftre sorores ). 

20 I - CiBtera nomina nuraeralia usque ad decern 
inclusive sunt in Syriaca lingua uti in Arabica pro 
nominibus masculinis cum alaf quod_est pro he Arabico, 



DE NOMlNlBUi NUMEBAL1BUS 



353 



et pro femininis sine alaf (1). Sunt autem sequentia : 

Masc. Few. 

.»r y 

1A=»a, ^ septem 

U±bl )Lol! octo 

J "5 y 

l^^-l ^^l novem 

IMai tJ&k decern 



Masc. 

J * 



A J 



Fhm. 

Ai.2 tres 
<Vaj) quatuor 






fiU. 



A*- 



quinque 
sex 



202 - Hasc immediate sequuntur numeralia 
composita uti in arabica lingua usque ad 19: sunt au- 
tem : (2) 

Masc. Fem. 

n t ~ 



• 

y t 

•uniA\2 






ii 

12 
13 



(l)IIiBc distlnclio iu nominibus nuraoralibus inter mascnlinum ct femini- 
num viget usquo ad hunc diom In dialoelo Ma t luu» pro ceteris dialeclis vulgari- 
busSyriacis, imo Arabes ipsi lingua vulgar! bane dlstinctioncm ubiquo perdiderc. 
Habent Matlulani Syri et aliara prasstanliam super Arabos hodiernos, quod scili- 
cet in verbis distingim.it pluralism foraininuma plurali masculino , sicut exigit re- 
gula universalis linguarum Somilicarum. 



. r r « 

Vox +~aajL\yZ composita est t_* )2 ct 



ex f-*)l 
propter comDOSitioncm quas similis est regimlni rolalionis , qucmadmodum ot in 

lingua Arabica elidllur. Eadem rallono cetera nominacomposita sunt ox Li>\2, 

Awl^j), A A. V > .., ^A_a., elc.otox 

»impllclafaA.2 , j^j) , \+S 
"omen habens taw fecminini iu statu construclo , id an lorn propter composilionem 
'lino simillima est statui construclo ; deinde liicc nomina aliquam mulalionom su- 
bterum eupbonias gratia qucmadmodum evenil in lingua vulgarl Arabica. Simill 

T * 

rflftS est pro (f PaJk' 

33 



; elisum est nun 



; scilicet nomina numeralia 
, etc. acceporunt ibrmam quara accipi 1 



354 



GRA.MMA.TICA. ARAMAICA - CAPUT X 



Masc. 

y y +v ? v v 

MiU£?) vel Uxio^l (1) 



f. y r v 

r r P 

Kea\l/Sj^ vel jgOaXft^ 



r v 



FcEtf. 



fcmi£',f (2) 



14 



15 



B *• 



y r 



? Jloai. Aa^ vel XiaoS H^a. 



vel (^m^l^*- 


16 


* +9 


17 


); f rttMV)2 


18 


fcmS^.L 


19 



*.ai^Aa.Aj vcl Laa^aA, 

* a o 

r *.■*,. r *' ., 

*.ai\£l}oL vcl ;m\i^1. 

*£&1A^2 vcl ;<y»Sa I 

Animadvcrtere debes : 

A - Numcralia composita quse propria sunt subs- 
tantivis foemininis assumcre siame , non ita vcro quae 
sunt masculinis . 

B - Primam partem singulorum compositorum , 
cxceptis primo et sccundo , esse cum taw pro masculinis , 
ct sine taw pro foemininis . 

C - Et e contra secundam partem destitutam esse 
alaf finali pro masculinis , et terminatam iu alaf quod 
est pro he pro foemininis , omnia uti iu Arabica lin- 
gua. 

203 — Decades autcm sunt invariabiles uti apud 
Arabes communes scilicet masculinis ct foemininis , 
suntquc : 

(1) Orlcntalcs dicunl icxiioii pi''nb"R brovi nd bet' 1 . 
(?) Pl l, ah ,l aquara hnlicl bet' 1 non ficiuiuolscqncDtem *•!&(*) npud Ori- 
cnlales. 



DB NOMINIBUS NUMERALIBUS 



355 



= 1» 

* 9 


20 


^fiUi 60 




30 


^■>Wa, 70 




40 


^4lto2cum alaf post nun 80 




50 


+J1+.L 90 



Numeralia vero decaduin conipositarum , qua con- 
juncta dicuutur , ex eo quod prima pars cum secunda per 
conjunctionem o (el) colligatur , habent primam quae est 
una ex decadibus invariabilem , et secundain variabilem 
modo quo dixitnus n. 201 de numeralibus cardinalibus 
a 3 usque ad 9. Adverte numerale majus semper prae- 
poni minori , uti clare videbis in subjecto hie scheinate . 

Mascul. 



y = t 

* J»l * - s 



. P r = * 

4 ■* ' |* - H 

.» : - R 



.'« J* 



FfflMIK. 

?' " -. * 
I^aaO i Mi ftlS 

Alio 



r 
r 












21 
22 
23 
24 
25 
26 
27 
28 
29 



** 



204— Reliqua. i.e. centum )|lto , et »w7/<? u&Sv 

■ " 

coramunia sunt nominibus masculinis et fcemininis: ))L^ 

quidem fbeminlnum est et nomina unitatis more fcerai- 



^r 



356 



GRAMMAT1CA ARAMAIGA - CAPUT X 



ninorum ei copulantur ; v^lf autem masculinum est , 
ideoque,nomina numeralia quse ei copulantur , mascu- 

lina esse debent ; pro ^a^ quod est commune , ut dixi- 

f * 
mus , dicitur quoque j.a& cum nominibus masculinis 

tantum; ex.gr. wg^j j^S vel ^a^ ui 001 (da 

mihi mille denarios) , ^-ta^ u&& «A A^| (habeo 
m'dle passcres). In additione centenorum et millenorum, 
)|^o quidem remanet in singular!, ^a& autem dicitur 

in plurali ^ai$S quemadmodum res est in Arabica lin- 



gua. 






LB *• 


100 


uaSv vel ta^ iooo 


v g o 


200 


^aA y+>i 2000 


a ^ 


300 


^kL (All° 3000 




400 


^ai£ ji^j) 4000 




500 


^aA |Uj>a< 5000 


1 a**^. 

ii 


600 


^.a^ IJUi 6000 




700 


^a& |LiaX 7000 


800 


^.a^ JJuol 8000 


! I 11^:2 


900 


^^a& >L*j 9000 


1 205 ~ 

adhiberi notes 


■ Quando res 

t volnti nlnvi 


numerata non cxprimitur , 

f \ "» 

lip \\ Kn : 1> ,' 11 / 11 ill : /[*»♦.». nt 



^ r 



» ... r* v 

jLa^s fatflfj )LaSv. %ria« cxprimitur Syriacc per 



DE N0MIN1BUS NUMERALIBUS 



357 



(toaj quod contrahitur in ooj ct in plurali fit )io3j » 
Vo-aj. Dicitur ^a^uSt^ (millc millium) , et a-a", 
V&s'i (myrias myriad um). 

205 — N'umeralia distributiva exprimuntur a Sy- 
ria per replicationeiu numeralis cardinalis : v. gr. +.«* 

to 
y . .' ) * * * 

*** [PP)i !**• (♦■-* (singu'K ), M W w/,2 fftftiJi 

r L°if2 r L'if2 fttwo , )fL£ (&12 ftow;, Al2 Ai'a 

(terntej, etc. 

207 - Numeralia unitatum assumunt suffixa 
pronominalia ad indicandam lotalitatem numeri de- 
terminati personarum aut rorum , id autem fit per 
suffixionem nominum pluralium de qua postea 
( n. 326 seq. ). Ad significandam quidem dualitatem , 

adbibetur ^*i2 masculinis , et ^+Lil femiuinis. 2&2 
autom et cetera commuuia sunt masculinis et femininis ; 
eaque omnia , praetor A\2 , assumunt in fine taw femi- 
niui durum i. c. cum qus h s h aj , praccedcnte zqafa ; sunt 
autem sequontia : &\,l, i&aiJ ( » A*^.**, L°ivA- 
AlaAj , LiL&aX tan turn. Exempla : ^Jjl (nos duo) , 
Voo>— .j2 (umbo) , «i«Xft (vos ambw) , ^i*AV£?( 

(ipsic qualuor) » V4&X(Mh f«W* W* ) , MfiLa& f»o* 
. 4 I* S 

acccm) , Voo^A^,2;'>s' fw#«J Observa ea omnia habere 



Biame, 



208 — A numeralibus cardinalibus dcrivantur 
uunicralia ordiualia scu adjectiva : sic v. gr. dicitur : 



358 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT X 



.* «= 



JJ-tov^ (primus), f-L»j2 (secundus),)^A^l (lertius), 

.■'9 = .■* ' = »' J| m 

I A . ->f (quarlus) , |Ua ■ to *. (quintus) , V* A-*A-a- fsea;- 

i 5 ' =■= * ^ =i° *" f "i* 

fcwj , |Ul»aAi (septimus) , | . 1.V>L (oclavus) , JA.aZ. 

fno»i«), )^L*aii (decimus) , ^» >Aii,»^ (undecimus) , 

)*fL-m^)E- (duodccimus) , J.*iw-.£oAA\J (decimus tcrtius) 



Sfi 



s? 



etc. usque ad JL-J^^ai (vigcsimus) , JLll.»A\.2 ( trigesi- 
mus) , ]_ t ±^^{(quadragesimus ) , )U tAA»< (nonagesi- 
mus). Quaj quidcm adjectiva fiunt feminina regulaliter , 

nempe (^Uto^-o (prima), )A*£o2 f«©f*»daj > (ZuA^i.2 

/ ' - 

(tenia), l&A^j (quarto) etc. 

2 9 - Nihilominus Syri loco horum numcralium 
adjectivorum sa?pius usurpant ipsa numeralia cardinalia 
cum dalat' 1 , quod est signum regiminis ipsis pracfixa ; 

Line solent dicere v. g. (*^»$ (AIa- pro (A iio > » | A-L*^ 

(annus primus), »-o£? J^ooaaa fsec/io secunda , 

«<-'*?>* , ■•-/.'* 

1^-rt\ t ^i )ft^^ f/Wffl vndecima) , . - v »j)* poo** 

("rffca quadragesima) , etc. 

2 I - Ex aliquibus nominibus numeralibus for- 
mantur nomina abstracta ad significandam quantitatcm 
prajscindendo a re numerate , naturamquc nominum 
collcctivorum habentia. Ita autcm fit addendo alaf status 
emphatici nominibus numeralibus cardinalibus. Nomina 
quidcm unitatis ante alaf rccipiunt taw feminini , sunt- 

que scqucutia : ( Aiaj( , (&*£&«« ? f Ai-_s_^ • (Ma-2j 



DE NOMINIBUS NUMERALIBUS 



359 



ll'KJ&±,quateriiitas t quinilas , etc. Ex ceteris, hujusmodi 
noraina abstracta non formantur. Nomina autem compo- 
sita ex masculinis assumuntur adjecto alaf ut supra ; 

* TV 9 rc r . I t »' 9 * r* v 3 *r f 

fO ° 

l" v 1' »* *" ? J r " * - 9 * v 

(»uflftX&Au> l^-fliA^^, (jLaaVuoJ' j^flo.^. a-2 • Primum 

et secundum dicuntur quoquc (lV^i^ v ** . ?£jLjaX$l* 

•o 

Haec nomina usurpantur potissimum in adscribcndis nu- 
meris dierum mensium in libris aut actibus publicis. 

21 I - Deuique ad significandas fractiones, ut 
vulgo dicitur unitatis , usurpantur nomina a numeralibus 
cardinalibus derivata eadem ratione ac in Arabica lingua; 

post f^XS (dlmidium) enim dicitur }Aio2 (lerlia pars), 

f-^aoj (quarto, pars), \.±.!o^ (quinta pars). Cetera 
non noscuntur. Attamen Barhebraeus in suo Nomocanone 

f 9 

dicto J^?oo> adhibuit pro (scxlo) Arabicam vocem 

I^DJoao, forsitan per distractionem; cum anaJog-ia Sy- 
riaca cxigat ut dicerct )-A.2a-A. vol jLfetoA,, 

2 12 - Syri ad figurandos numcros, notas rcs- 
pondcntes nuraeris qui vulg-o dicuntur Arabici non ha- 
bent, sed pro iis utuntur ipsis litteris alphabeticis , pro- 
indeque hie ponimus valorem numeralem singularum 



litterarum : 

I-ITTER/E 
alphabetic.*: 



VALOR LITTERS VALOR 

NUMERICUS ALPIIABETIC/E NUMERICUS 

1 « 4 



2 
3 



? 

©J 

o 



5 





360 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT X 



LITTERS 


VALOR 


LITTERS 


VALOR 


ALPHABETIC^ 


NUMERICUS 


ALPHABETIC^ 


NUMERICUS 


1 


7 


UX> 


60 


t«* 


8 


*. 


70 


^ 


9 


^3 


80 


l* 


10 * 


J 


90 


y 


20 


«jD 


100 


%. 


30 


> 


200 


>> 


40 


Ufc 


300 


e 


50 


2 


400 etc. 



o& = 35 , u^a» = 69, )jlo = 151 , ^a- = 303, majo- 
re numcro semper praBcedente. Ad significanda autem 
centena ultra 400, copulantur duae litterfe centenorum, 
ut ^>2 = 500, <0^2 = 756. Adkibebatur quoque signum 
-~ ad significanduni 500. 

2 I 3 - Saapius tamen , cum numerus constat mil- 
libus, centcnis, decadibus ct unitatibus, designantur 
millia quidem per litteras unitatum, ccntcna autem 
per litteras decadum , dummodo majora prascedant mi- 
nora , ex. gr. ft^ia) = 1866 , *iomr> = 2641 , <*LA^ = 
3155. Aliquando tamen solent litteras decadum puncto 
superiori notare ad designauda centena, litterasque uni- 
tatum lineola vcrticula iaferiori quidem pro millibus, 
liucola autem horizoutali ad significandas myriades, ex. 
gr. u»= 600, s-OJ= 552, *Af| a 1785, ■■«, A<^ > = 

23318. 

214- Nostra retatc coeptum est apud Syros 
usurpari systcma Indicarum notarum nuraeralium quod 
ab Europjeis dicitur Arabicum id vero in libris impressis 
potissimum , modo figuris Europieis , modo Arabicis. 



LIBER IV 



DE PRONOMINIBUS 



CAPUT I 



E PRONOMINE PERSONALI IN GENERE 



2 1 5 — Syri grammatici ad instar Grscorum 
pronomen JLiaA. ia\— dicunt, at Barhebraeus pronomen 

personale post Arabes L^sjui** illud nancupavit. 

2 I - Pronomen autem personale duplex est 
apud Syros vel separatum vel suffixum. Separatum qui- 
dem est uti sequitur : 

Sing. Plur. 



h) 


Ego 


9 




Tu 


K*£i 


4 


Tu foem. 
Ipse 


4* 

VoJo, 


<-*o» 


Ipsa 


r r 



(I) Grammatlci Syri recentioras cnumerant 6o> inter pronominaperiona- 
4 

liiut oo»,s«d porpcram. Nam i I Huic Tocl reapondat Arabic* jjfo , Italic* 

34 



362 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 






2 1 7 - Vocalis hamzae initialis pronominis Jjj 
origine brevis est , et talis est quoque in dialecto Cbal- 
daica ,et proinde nisi obstaret difficultas pronunciationis , 
ista vocalis rejici debuisset (n. 102). Sed hodie errant 
turn Orientales turn Occidentales qui non amplius hanc 
vocalem ut brevem pronunciant : illi enim clausam earn 
reddunt et duplicant nun sequens ; hi autem cum pro- 
ductione earn efferunt. Pronomen 1^ erat in origine 
p~( ex quo excidit initialis hamza , et ejus loco com- 
pensate facta est per nun finale. In pronominibus In- 
tegra 2* personas suppresserunt Syri pronunciationem 
littera nun, quam tamen servant in orthographia , et 
insuper reticuerunt pronunciationem jodh finalis siug. 
foemin. Pronomen 3» personse constat ex littera ©, quie 
habet vocalem u pro sing-, masc. et vocalem » pro sing, 
fbem. Post he in plurali proferuntur duo nun loco mim 
( n. 90.2 ) , separata per u pro masc. , et per e pro fcem. 

218 — Notandum autem pronomina personalia 
separata 1» et 2* personae fuisse in origine ut sequitur : 

Pronomina 1* pers: (, JlL.) vel oj^J ; pronomina vero 
2» pers: 2, wfi \ol i ^.2 i quibus omnibus, excepto 
f±~ I , prafixa fuit vox V( vel \J, unde sic efformata fue- 

qucllo ; jam vero voces hac sunt pronomina dcmonslrativa , non personalia. Ulique 
grace el latino eadem vox est et pronomen personalo et domonstrativum , sed id 
d.ci nequit do omnibus Unguis.- II Proprium est pronominis personalis utsufngalur 

r 
in Unguis Somiticisjjarn vero 6o> sufllgi nequit. Attamon negare non possumus 

OO) esse origine pronomen personalo ; est enlm pro OOJ ( Oj ecce ille , quod 

4 , 

per suprossionem littera) h factum est OOOf.tumeuph.gr. 6o» per iqafam 
ut est «pud Orient, j Occidentals «utem mularunl zq»f»m in pth«hh«m. 



DB PR0N0MINB PERSONALI IN GBNBRE 



363 



runt pronomina personalia prouti ea exhibuimus. Arabes 
eandem vocem o^ omnibus pronominibus 1® et 2* personal 

adjunxerunt , minime excepto jn»1 , in quo tamen'pro^ , 
dempta frequentem ob usum bamza initiali et mutata 

vocali longa litterae nun finalis in brevem, dixerunto*(l)- 

2 I 9 — Sciendum deinde est pronomina persona- 
lia separata quando funguntur vice subjecti et postpo- 
nuntur praedicato , vel quando hsec ipsa pronomina se- 
parata 3^ personae intercedunt ad instar copulas inter 
subjectum et praedicatum , subire quamdam mutationem : 

videlicet tunc excidit ) pronominis |j( , et ot pronomi- 



iiura eot et y»*oj , necnon 



pronominis 



si tamen 



(1) Puto eruditos in Europa jam nolassc rairandara similitudincm qua? clu- 
rot in pronominibus personalibua prirnilivis inter linguas Semiticas ol Unguis 
Indo-Europreas. Quod Iiccal scqucnli tabolla cxponcro: 

LING. LING. 

SEMIT. INDO-EUR. 

PRIMA PERSONA 



SING 



PI.UR. 



I 



I anah.h ) 






Lat. Gr. c ( go ) 
Ind.Zond.a/i ( am ) sz 

Lat. no ( s ) 
Ind. na(s) 



i 
{ 



SECUNDA PERSONA 



an ) (a 

(i 



li 



ud. Lat. etc. (u, (a 
Grmc. etc. au 
Zend. etc. tu 



TERTIA PERSONA 



hi 



i Lat. is, $u 
< Grtec. hos, sphi 
I Ind. """«»« 



364 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT I 



ante ^» przecedat vox habens nun terminations pluralis; 
tandem convertitur \ajot in \qJ) , ac ^Jc5 in ^j{. In 

4 * V * 

concursu oo» post aliud 001 dicitur per contractionem cl» 

oo>. Insuper quando locis mox indicatis excidit oj in 6oj 

et >-»o» , in primo casu nempe quando excidit o, pro- 
nominis pot , mutatur apud Occidentales zqafa voci8 praj- 
cedentis cum qua coalescit istud pronomen in pt h ah h am , 

v. g. oe» M-3$ (pur us est) pro ooj L*£« : apud Orien- 

° • * • 

tale3 autcm non mutatur illud zqafa vocis praecedentis , 
unde scribunt M|£a§< In secundo casu nempe quando 

excidit o> pronominis *of juxta dicta, si ante hoc prono- 
men occurrit vox desinens in alaf praecedente zqafa , 
haec zqafa mutatur in pt h ah h am apud Orientales , qui 

* 

etiara mutant tunc zlamam vocis (*o» hcec in pt h ah b am, 
vel dicunt enim , ex. gr. ve\jd)n (quid est hcec ?) , 
uolJaicf heic est f. et sic uolijcl (Arcc «^. Occidentales 
vero retinent in hoc casu zqafam et dicunt u»o» f« V> I 
u»o» J«3jo»;sed mutant zlamam demonstrativi (joj in zqa- 

fam dicendo w*o, }$o>* 

Ad majorem claritatcm hie per exemplum dccla- 

ramus quas subit pronomen personale separatum muta- 

tiones quando ad instar copulte interccdit inter subjec- 

tum et praedicatum : 
■ $ t 

U) l&h* heic sum ego JL» |Li jo, heicsumui 



DE PRONOMINE TEESONALI IM GENERE 



365 



ZU) t^jo) heic es 



VsAj) J-Ojoj lieic estis 



d^Llt tiio» heic es foem. ^&i) J-ijoj heicestisfcem. 

001 tiio) (1) heic est • ajj JLojo» heic sunt 

l*o, ti,o> (2) hcic est foem. ^d) J-D*jo» lieic sunt f. 

220 — Pronomen personale suffixum apud Syros 
respondct eidem pronomini in casu accusativo et genitivo 
scu in statu oblique- Arabum. Ipsum autem derivatum fuit 

a pronomine personali separato quod supra vidimus , 

i 

dempta prafixa particula | cum aliquali modiScatione. 

Nimirum pt h ah h a prims personse seu ( mutatur in h h va- 
s s am ; taw secundte pers. transit in caf ob affinitatem 
utriusque articulationis ; tandem eliditur h h et h et nun fi- 
nale quod cxtraneura est , prouominis ^i_»* : quae omnia 
coramunia sunt Unguis Syriacae et Arabicae nee non et 
Hebraicae. Insupcr pronomen <i x p. sing. m. et f. vocali ut 
plurimum destituitur. Redeunt autem pronomina tertiae 

pluralis iflJoj et ^Joj ad suam originem quae constat 
ex ot babente post se mim quam litteram Syri solent 
mutare in nun ( n. 90. 2 ). Scquens schema in quo exhi- 

bentur pronomina suffixa substantivo LaA.3 istas omucs 
mutationes declarabit : 

Sing. Pldr. 

uaAo liber meus +=>te liber nostcr 

o \ ° * . 

S ' J 

>~»Ai liber tuus m iiaAs (8) Hb« vester 



(i) Oricnl. aojlai^ 

(2) Orient. *vH*±*1 

(3) Cum rv«h h «. 



366 



GHAMMAT1CA. AIUMAICA. - CAPUT I 



, Sing. p LDB . 

^a^Aa liber tuus fcem. ~A.=>Aa liber vester fcem. 

"a \ a ° » 

T o * f 

<*.^A„a liber ejus i 6^A,i (1) liber eorum 

' a 

©^Ai liber ejus fcem. ^.cjkSAi liber earum. 

En secundum schema in quo exhibentur pronomina 

suffixa verbo jjua ( vocavit ). 
t*J«_o vocavit me 

9 

ykA vocavit te 
^3\~o vocavit te foem. 



w*p^}^D vocavit earn 



of'^a vocavit cam 



V*-*> vocavit nos 
io.ok-o(l) vocavit vos 
kO»-o vocavit vos fcem. 

yQj) (1) (^o vocavit eos 

\ I 9 
^*J) (j^o vocavit eas 

22 I - Notandum est pronomen suffixum prima) 
sing-, srepenumero o/mri(2), videlicet cum verbo semper, 
et cum nominibus et particulis quotiescumquc nomina et 
particular non habent sig-nura pluralis , exceptis *\«? 
( tolus ego ) , ^ j ( magister metis ), ui» f tfl me ) , et 
t-A, ( mihi ) , in quibus omnibus jod' 1 pronunciatur. Hu- 
jusmodi otiatio sou elisio jod h prima? sing-, nota est Ara- 
bibus quoque , et frequens occurrit in Alcor«ano v c- 
Oj-V^vi {s\,\ pro (i^Aj£.\i. Sciendum porro apud Syros ut 
apud Arabes intercedere nun inter jod h suffixum prima; 
sing-, et ultimam litteram verbi cui suffig-itur pronomen 
illud. 



(1) Cum rvah l, a. 

(2) Hec occultalio pronominisjod 1 ' in pronunciatione , in nulla exstnl ex 
omnibus dialcctis Syriacis live antiquis sive hodiernis pr»ler unam diu ledum 
hodiernara Macula? in qua jodh clidiiur ut in Syr. Utter. 



DE PIONOMINE PERSONALI IN GENBBB 



367 



222 — Hsbc autem suspcnsio pronunciations 
pronominis jod h , non consideratur ut suppressio vel 
elisio ; propterea vocales vocabuli cum hac suspensione 
nullam subcunt mutationem , scd perseverant quasi jod h 

pronunciaretur , ex. gr. uAAaO rex metis , uAa»H 
vicina men ; e contra in suppressione qua? fit per gd b a- 

mam vocales mutantur , ut | *Afe ■> A^.» (\. Si aliquan- 

* — . . Z' 

do in hujusmodi mutationem cum jod h incidis , ut >.. V>\ i» 



u»A.ai, . - <q M «i ■ id novitatem esse scito , euphonise 
causa inductam. 

223 — Prteterea nun suffixum prima? pluralism 
origine erat mobile per pt h ah h am uti extat hodie in lin- 
gua Arabica et in dialecto Syriaca Babylonensi dicta 
Chaldaica (1), at deinde , suppressa vocali , siluit littera. 

224 - Suffixum secundae persons turn sing, turn 
plur. est in origine littera k pro t , uti supra notavimus. 
Porro hoc suffixum V, habebat in origine vocalem pt'»a- 
li h am pro sing. masc. et vocalem h h vas s am pro sing, 
fcem. uti patet ex Unguis Hebraica et Arabica. Syri ta- 
men suppresserunt pt ,1 ali h am seu sonum o singularis 
masculini , turn ortbographice turn lectionc ; seu potius 
illam ad litteram praecedentem retraxerunt ; h"vas s am 
autem sing, foeminini ortbographice servarunt , lectione 
suppresserunt, seu potius illam conversam in zlamam , 
illi affinem , ad litteram quae praecedit cap pronomen 
transtulerunt dummodo hacc littera esset quiescens, i.e. 
quotiescumque littera qua praecedit pronomen cap habet 
pro 2 aJ sing, masculino vocalem zqafam , illi dant Syri 

(1) In ieta dtalecln pro t aM «c ^ise dicilur j'ia^a ac U»» . 



V i 

1 I 



368 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



zlamam pro fcem. , ut sic nimirum distinguatur prono- 
nien foem. a masc, quemadmodum sane vulgus in qui- 
busdam ex regionibus ubi viget lingua Arabica dicit v. 

gr. pro foem. «±1A.» \j». 

225 - Suffixum tertise personas mascul. est in 
origine littera o» , quae apud Arabes suscipit modo voca- 

!em u , modo vocalem i ut v. g. e^£-\ et <J ; penes He- 

braeos habet constanter vocalem u ; apud Syros autem 
habebat in origine vocalem i; sed lapsu temporis, istud 
suffixum o» Syri vocali destituerunt , et ad instar Hebrae- 
orum et Arabum in sua lingua vulgari illius vocalem 
ad praecedentem litteram retraxerunt convertendo tamen, 
facilitatis pronunciationis ergo, i seu h h vas s am in zlamam, 

sic v. g. dixerunt ofoAa (liber ejus),omo (ab eo ) pro 

efcaAaet 0ML^> quae in origine erant l»<*=>Aj> etu»p>iio- 
Sic quoque Hebraei et vulgus Arabicum retraxerunt no- 
tionem u suffixi be mascul. ad litteram quae suffixum 
praecedit, quin imo he in waw converterunt propter affi- 
nitatem cum vocali u praecedenti , ita v. g. dixerunt 

y.Vo et^.» pro tVa et tu. Nihilominus Syri per aliquod 
tempus retinuerunt bujusmodi suffixum o» cum vocali 
li h vas 9 a in quibusdam locis , nempc quoties ante hoc 
suffixum occurrit littera infirma, sed progressu temporis 
et in hoc modificationem aliqualem induxerunt, scilicet 
si littera infirma quae praecedit suffixum est waw post 
<s*as s am , tunc suffixum oj effertur gracilius ad instar 
hamzae lcnis , et post o> additur jod h quiescens , sic v. g. 

w^o»o**| pronunciant quasi esset^tu*) 1. ah h h h uj{ Orient. ) 



DB PR0N0MINB PBRSONA.L1 IN OENBBE 



369 



♦ t 



vel dA h uj (Occid.) pro ^Ja— ), item ^o»ojy pronunciant 

s+ctoljl. sdd h uj pro originalL-^o* J I s°dd*uhi. Sivero 
littera infirma quae praecedit suffixum o, est alia quam 
wawhabenstsasam.tunc supprimitur in pronunciatione 

e, cum h h vas 9 a seu jod h sequenti, ita u>om*j> pronunciaut 

y^O 1. ?raj pro originali ^o*.*^> , et ^oia-Jo*J pro- 

nunciant <^>U 1. MiWM pro t»*a*2oiJ *• narmewhi : 
at in istis locis adhuc in orthographia retinent oi cum u 
sequenti. Unde concludes suffixum 3= sing. masc. esse 
frequenter ^e» qua litters semper scribuntur , attamen 
modo ambse leguntur, modo tantum alterutra earum , uti 

' • r 
patet ex exemplis adductis quee scribi debent: uef&MUA 1 * 

ler ejus), J>£*J ("*** sunt eum ^ ^****-° ( vocavit 
eum) , loja-^iiJ (dejiciet turn) \ et sic quoque ^ojO-i-O 
Cvoea eum), l««OA (oculi ejus) , quaeque hodie pro- 
nunciantur i*&*») , l»o?^ i ^M> , a-^>Jj i «-4-* ' **-^ : 
olim vcro legebantur «-*o»a**) ' «— «j©J^/i -^■■ J » ° i 

u**a**iJ, u*Sa4>' w.^<^ etc - etc - Deni( l ue no " 
tandum est hoc" pronomen h apud Arabes accipere ante se 
modo U, modo A , modo I ut notum est ; apud Syros 
autcm semper I seu potius E accipit ut patet ex allatis 
exemplis ; apud Hebraeos denique semper U , dicunt enim 
ex. g. immu (mater ejus) quod et Arabes hodierni lin- 
gua vulgari faciunt diccntes semper ex. gr. idu (manus 

ejus), ealbu (canis ejus) , praeter incolas Irac ($?] 

35 



370 



GRAMMAT1CA ABAMAICA - CAPUT 1 



qui habent A ante pronomen hoc. (1). 

2 25 - Suffixum tertiae fcemininas sing 1 , distin- 
guitur orthographice per punctum magnum superins 

appingendum. Porro hujusmodi of pronomen 3 s3 fcem. 
sing, habebat in origine vocalem zqafam ( nimirum a 
longum ) ut in Arabica lingua , sed postea progressu tem- 
poris quiescens evasit , retracta vocali zqafa ad litteram 
pracedentem , quoties haec littera pracedens habet zla- 

mam cum suffixo 3 s0 masc. ex. gr. o^^'j (caput ejusi.) 
ofjAjoo (coma ejus f.) quoniam cum suffixo 3 E masc. di- 

citur <#j±.) et e^fSoo. Igitur ex.gr. ofoA3 est pro (o*.»\d, 
in quo zqafa a littera he transiit ad b , et sic pro calbha 
dicitur calba h. Quod si hoc he suffixum venitpost jod h vel 
waw quiescentia , tunc nulla fit mutatio , neque quoad 

suffixum ot , neque quoad ^ et o quiescentia , cum ne- 
queat vocalis suffixi o» ad litteram praecedentem transire, 

sic v. g. dicitur qfL»**J (manus ejus f.), o*_ooA.aD (w* 

sita In fcera. ipsam) » oi<u*( (frater ejus foemj 

227— Littera characteristica personac 2 X plura- 
lis masc. et 3 s5 pluralis masc. apud Syros est nun loco 
mim Arabum et Hebneorum (u. 90. 2) post caf pro 2 a 
persona, et post he pro 3* , habcntia ( i. e. caf et he) 
vocalem rwah h am (n. 101). Nun est etiam littera characte- 
ristica pluralis foem. , sed cum ea caf et he habent zla- 
mam sequente jod 1 '. 

(I) In inscriptionibus I'almyrenis qum liucusquo conservauc sunt , vide- 
raus lillcras he ct jod' 1 in pronomine 3 (c pors. de quo liic est scrmo , notalas cadem 
rations ac liodic mos est. Unde colligero licet vel has duas lilturas in illis tempore 
bus efforrl adliuc solitas fuisse , vol hodiernam orlhographiam quaj scriberc jubet 
Ulleras c pronunciatione cadentes . jam ilia a?tate vigentera fuisse. 



DE SUFFIGBNDO PRONOMINB PEBS0NA.LI NOMINIBUS BTC. 371 

228 - Hactenus de conditionibus pronominum 
personalium quae suffiguntur turn nomiaibus turn verbis 
turn particulis , quaeque respondent pronominibus accu- 
sativis et genitivis apud Arabes , et accusativia , dativis , 
ablativis et possessivis quoque pene Latinos. Quod autem 
spectat ad nomina , verba et particulas quando ipsis suf- 
figuntur ista pronomina , id postea videbis suo loco. Item 
in tractatu de verbo sermo erit de pronominibus nomi- 
nativis quae verbo annectuntur in tota ejus conjugatione. 



CAPUT II. 

DB SUFFIGBNDO PRONOM1NE PBBSONA.LI NOMINIBUS 
ATQUB PABTICULIS. 



229 "~ Singularum personarum suffixa jam ex- 
hibuimus , quae eodcm modo turn nominibus turn parti- 
culis subncctuntur. Nomini autem pronomina non sub- 
nectuntur si est in statu gd h amae, sed restitui debet no- 
men autea ad statum empbaticum. His positis , sciendum 
est hujusmodi subnexionem duplici modo fieri ; nempe 
vel per modum singularis numeri , vel per modum plu- 
ralis. Subnexio quae fit per modum singularis , habet 
locum cum omnibus nominibua quae desinunt in zqafam 
quaeque non sint apocopata per gd'^mam , sive ea sint 
masculina, sive foeminina, sive siugularia , sive pluralia 
desinentia in taw fem. exceptis nominibus quae desinunt 

in jod h mobile per zqafam post pt h ah h am, ut \*&) (puri), 

1— \VS o (txcelsi); itemque habet locum cum plerisque 









particulis. Regula autem qua fit haec subnexio e3t ut ex- 
pungas alaf status emphatici cum sua zqafa , et relin- 
quas ultimam litteram quiescentem ante jod h , V^a , »-*J>, 
• ooi et ^oi ; earn vero moveas per zqafam ante V masc. 
et oj fcem. , atque per zlamam ante «*a faem. et o> masc. , 
denique per pt h ah h am ante V primae plur. Quae diluci- 
dantur sequentibus exemplis : 

I 



» 



V&*-=> domus nostra 

4 r 



v^/jLao domus mea 

*&*£ domus tua masc. ^ t&j6Ua (3) domus vestra m. 
■ . j /C . A (1) domus tua fcem.^3^U=> domus vestra foem. 
n ff .«s (1) domus ejus masc. ooj^Ua (3) domus eorum 

fljUa domus ejus foem. w^ot^U^ domus earum 

II 
*• * y * 

<*£& . (2) oratio mea Vl&\/ oratio nostra 

A * f -♦ 

>L& > oratio tua masc. V&32& »(3)oratio vestra m. 

^aioi, .(1) oratio tua fcem.»_oL*l, . oratio vestra f. 

V" ♦ * ♦ 

o>lc^ . (2) oratio ejus masc.Voojlo^ (3) oratio eorum 

j ' n . * 

o»toi . oratio ejus foem. ^oil^S.^ oratio earum 

III 



.*" * 



uLo*J£ Domini mei V^°^° Domini nostn 

*%O»J0 Domini tui masc. yasLo'^£> Domini vestn m. 



(1) Cum zlama dura ad taw. 

(2) Cum rvah h a ad w*w. 

(3) Cum rvau h a. 



DB SUFFIGBNDO PBONOM1NE PBBSONAU NOMIM1BUS ETC. 373 



laJLojL£(l) Domini tui f. ^.alo£* Domini vestri f. 
cloil* (1) Domini ejus m. v o*L&» ( 2 ) Domini eorum 
<*ic£* Domini ejus fern. ^(o&O Domini earum 

IV 

llA apud me \liS. apud no* 

^Lk apud te masc. ^toi,(2) apud vos masc. 

1/lil (1) apud te foem. r ^lX apud vos foem. 
clii (1) apud eum yoilk (2) apud eos 

i[i, apud earn r ^la\ apud eas 

230 - Nihilominus.ab ista regula tria nomina 

excipiantur , i.e. £) (pater) , £| ffl*irJ , liu* f«oc«r; , 
quae quidem tria nomina sunt ex nnmero quinque nomi- 
num notorum studentibus linguae Arabicae.Haec igiturtria 
nomina adsciscunt litteram waw (©) cum omnibus suffi- 
xis, excepto suffixo 1® sing. Exemplum : 

» 4 f 

u^J (3) pater meus V<^1 ^ pater noster 

Jujjl pater tuus \t**$l P ater vestcr 

uaUi pater tuus foem. J*L$\ pater vester foem. 

y7* * * k 

uo,e^a)(4) pater ejus ^>o,aa1 pater eorum 

clal pater ejus foem. ggftgj pater carum 

(1) Cum llama dura. 

(2) Cum rwah h a. 
(S) Cum z ' i » r.-. 

14) Jod h pronunciatur. 






• 






374 



GRAMMAT1CA ARAMAIC! - CAPUT II 



Et eodem modo adjunguntur suffixa nomini \L\ 



4 r 



undo dicitur : „^) , \*^>) etc. Attamen noniini \& ~ 
adjunguntur suffixa sequenti modo : ■ -<*-* , e t i4Jb— , 

4 ^ 

Jfc&io** etc. cum prima radicali quiescenti. Ex quo vides 
ex tribus casibus nerape nominativo cum U , accusativo 
cum A,et genitivo cum I,quos quinque nomina habent 
penes Arabes pralcgisse Syros primum i. e. nomina- 
tivum; Hebraei autem adoptarunt tertium i. e. genitivum 

dicunt enim : Vu..^) j •.-.** 1 1 etc. 

23 I — Cetera nomina et particulae quae suffixa 

accipiuntmore nominum singularium, sequuntur exempla 

supra allata , si tamen habent penultimara mobilem , ex. 

t'f* "'* " '* 

gr. Jj^i (tcmpus), ^i£ (temptts me urn), VoAJ^l (tern- 

, > *- r 9 % * 

pus vcslrum), etc. ; U.^ (sanclus), va^Zs (sanclus 

* ■ y 9 4 * 

tuus) , ^iAA^o (sanclus vesler) ; £.6i-3 (creator) , 

< * * s * * , » 4 

^*o,*=> (creator metis) , .da^ , etc. ; (J^ao (conso- 

'94 4*4 

lalio), u).*a3) ia^|L*as, etc. Eadem rationc suffixa acci- 
piunt nomina quorum penultima littera est quiescens, 

antepcnultima autem est mobilis, ex.gr. )i.^-9 (corpus) , 

w.^9i oik^_-3. (jfaSu* (s omnium) , ,.<n\..; j.A.^O-0 

(sanctum) , ^^ <J> . )&^\J (avis) , ^A~£J ; [LJ (1) 

*° ? * Jo 

fade/)*; , ^( 5 2 , . <o(>2 ; lo^tt fftfrftiJi t 6o,oAx», etc. 
Attamen nomina trilittera quo: cum zqafa , sequente 

(li Orionlalibut i-sl J2?S\ cumzlama- 



DS SUFFIGENDO PBOKOMINE PEBS0N1LI NOMINIBUS ETC. 375 



quiescenti , incipiunt , nee non et nomina quorum ultima 
littera est jod h post litteram quiescentem , regulas spe- 
cials sequuntur , quse mox explicabuntur. 

161 — Nomina autem et particulae qua aliter 
se habent, aliquam modificationcm subeunt cum suffixis 
quorum littera prajcedens debet esse quiescens (n. 229), 
i. e. cum jod h , .oa, h*3 , i©©» et »„»o» tantummodo , cum 

ceteris vero suffixis nullam modificationem patiuntur. 
En regulae quibus regitur ujec modificatio nominum taw 
fcemin. carentium , cum suffixis v* (1) , » as , t -^ , i ooj 
et ^»of , quae claritatis ergo lubet appellere suffixa ;jri- 
vilegiaria : 

1 - Quodvis nomen cujus prima sit mobilis per zqa- 
fam et secunda quiescens , quodque non habet jod h in 
fine assumit ad secundam litteram cum suffixis privile- 
giariis vocalem illam quam habet in gdi>ama (n. 167. 5) , 

I ' 9 . «" ♦ * 

▼. g. l±~ j (amicus) fit 

* ♦ 9 



i j C amicus metis) , 

t * 
^oAio^. j ('amicus vesler) etc. Item J_kAi (mundus) fit 

^ s f>\\ (mundus mens.) Sed dicitur quoque ^JoAi. , quam- 
quam rarissime. Sunt tamen nomina quorum penultima 

non movetur; quce sunt JjoA** (sigillum) , ]&£ (ope- 

farms), Jjl^ (gcrulus.) Inter nomina hsec, quorum 
scilicet penultima cum his suffixis non movetur, recen- 
•<enda sunt nomina quorum ultima littera est hamza, ut 

(1) Olialio pronominisjod "non habet locum ex omnibus dialectis Syriteis 
nisi in hac dialccto cguam litleralem vocamus. In ceteris cnim dialectis pronun- 
fiatur cum li'Sa^sa liilerte prajcedonils. Et ideo pronomen jod inter sufflxa in dia- 
locto Clialdaica . Samaritana et Mandailica uon computatur cum suflixis privile- 
K'ariis , sed cum ceteris. Altamcn in dialsclo vulgari Matlulas liberumeil luppri- 
mere vocalem jod' 1 vel earn pronunciare. 



Ilia* (osor) , ■ -) I *n 1 1 5on seu sa/i. Nomen (jL| (locus) 
movet penultimam per exceptionem , quamquam non 
incipiat per zqafam , idque cum i* tantum , dicitur enim 

-hi » sed v" *y etc- 

2 -Nomina quae ante ultimam habent duas litteras 
quiescentc8 nee desinunt in jod 1 ' , movent litteram 

penultimam per pt h ah h am , ex. gr. |.^*.s^Jo (allare) , 



o 



-^» ; m^rt (templum) , • o^iA-tOt • JJ)-*.^ fmtiiuo 

« . ^ ° p 

4 r v 9 r y v 

acceplus) , . 6<*\)*a.»; J^joa^ (indicatus) , lA$oa*>; 
v • • 

)bafltftRJ>SO (acceleratus) , ^aaojiA-flnio'Eamdem re- 

* 9 

gulamsequunturnomina quse habentformam)i^>..aV> (ubi 

, i y 
secunda littera est mobilis ) ut (» ft .V» ( honorabilis) , 

4 t 9 ■ * 9 . * p 

i ooti-ii^o ; )friftJJO (immundus faclus) , loaj.V^V** 
Eadem ratione se habent nomina e quibus littera radi- 

calis cecidit , ut |A^> (intellect us J ( pro jAt-^° ) » 

4 9 „ ? •" p t 4 r r ' y 

\n2&i (exitus) , ,A^ i i 6omis^3 ; item ex |i\ViV> 

4. * , \ y 

(loquela) dicitur ■ 6o»\\v>io, et ex UX^Jo (faforna- 

culum) i4a\a JJo cum pt h ah h a in lamad' 1 ; at Orien- 
tals dicunt »go|Wftnft et «foV\)fap cum pt h ah h a ad 

litteram quae praicedit lamad h . 

3 - Nomina bilittera a quiescenti incipientia , 
accipiunt zlamam fort cm cum suffixo jod 1 ' , et zlamam 

lenem cum ceteris ; ex. gr. 25b (filius) , w&a , ^oaia ; 



DE SUFPKJENDO PRONOMIKB PEBSONiLI NOMINIBUS ETC. 377 



2*>? (sanguis) »«•&>£ , N*f*>3- Eadem ratione se babent 

particulae bilitterae , ex. gr. *» ex > uJLho , +.<>o\M!Ct » 
Hanc regulam scquuntur ctiam nomina bilittera quorum 

prima littera habet zlamam lenem , ex. gr. )Z& (cor) , 

u3j i n 0^ 3j . Zlama autem fortis non mutatur, ex. gr. 

Jxa (puieus) , ^pcraa. 

4 - Hactenus de nominibus qua jod h finale non 
liabent. Nomina autem quse in fine habent jod h , regu- 
las proprias sequuntur : Si trilittera sunt , habentia 
pt h ab. h am , zlamam aut <-maqam in prima littera , se- 
quente quiescenti , jod 1 ' earum accipit h h vas s am cum om- 

nibus suffixis privilegiariis , ex. gr. E*a1 (puer) , ..X? 

el. fciftj , idA^l^; )-iJ'} (meditatio), ujjj (1. re/iij , 

K°<*^> ; Uo)^ fJilifj , .^A^o)^ ; )^.a-^ (eleclux) , 

"-f t^^ ; 1-»a*o^ (abscondilum), t 6o^*-ao^* Idem valet 

pro nominibus a zqafa incipientibus , ut|Jj»( (mcdicus), 

Va^^ooJ ; jL*A.j (pastor) , u*V) . Verum Orientales cum 
jod 1 ' pronomiue elidunt etiam jod 1 ' nominis in pronun- 

ciatione, dicunt cnim u>\\y , u*SL* , w^i.3 , 1. tal , 
,l ''ad h t rd* . (1) Excipitur nomen 2*5^o (dominus), 



II) Ex quodain versu Jacobi Sarugensia , celobcrriini poet« Jacobitarum 

seculi Vli patct Syros OccidenlnUs pronunciassc unum jod' 1 iu u»»Ax 
PWT metis et sirailibus qucraadraodum hodie pronunciant ; dicil enim iu (juodam 

carmine ^».£L».:a3 LioJ v **\/ pww mens domi jacet , ubl mcirura 
reijuiru ut jod 1 ' in >■> *A* pronuDciclur. 

36 



378 



GRAMMAT1CA AIAMAICA — CAPUT II 



cujus jod h supprimitur cum suffixis omnibus, i. e. pro £a£o 



¥ t 



# i 



sumitur {'+!o , et dicitur <^io 1 V*-*>- *i-lo > V,*^?* - * ' 
etc. non autcm t*IU»i ^.i-io , etc. At, teste Barhe- 
brjeo , habitantes Libani hoc dicebant (1). 

233 - Nomen autem habens jod h finale et 
constans magis quam tribu3 litteris , si ante jod h habet 
duas litteras quiescentes , tunc sccuuda accipit pt'-al^am 
cum jod h pronomine et supprimitur jod 1 ' pronomen turn 
pronunciatione turn scriptura , et cum ceteris pronomi- 

nibus accipit h h va3 s am , ex. gr. ^ro^oD ( sedes ) , 

t 4 4 m • 4 * 9 f * * 

uin^oa, lorurojoa, etc. ; )*»&*^ (pot us) , ^A^.io , 
V6**4U^o • Sin autem ante jod h habet unam quies- 
centem , base littcra accipit h h vas s am cum omnibus 
suffixis privilegiariis , ut Ua&^ (cavea) , ^ ? y\fl 
( 1. uliibi ) , ,ajio^ » etc. 

\ o o 

234 - Hae sunt proecipuaB rcgulae quae regunt 
nomina in alaf status emphatici exeuutia et taw fcemi- 
nini carentia cum copulantur suffixis. Quse regul.T. 
etiam pro nominibus foemininis et pro pluralibus valent. 
En cxempla nominum foemininorum siugularium : 

hA£a£a , idiil^oio ex ]iz><xx> (-ontu) , U^o (falx). 
De nominibus autem pluralibus postca crit specialis 
sermo. 



II) Ex quo intelligimus Libauoles ajlalo Barhebrsei i. c. seculo XIII 
Joqui solitos fuisie lyrtaee. (Juanclonam igilur cessarunl hac lingua loqui el 
cooperunt adhiburo Arabicam qua hodio ulunlur ? Vidonlur Libauoles eudem 
dialoctu Syriaca locutos oliui fuisse ac hodio gous Ma lula. 



DE SUFFIGENDO PEONOMINB PERSONAM NOMINIBUS BTC. 379 



235 — Nunc ad nomina fceminina in alaf 
status emphatici exeuntia, et taw fceminini habentia , 
transeamus. Horum nominum regulae cum suffixis privi- 
legiariis sunt sequentes : 

1- Omne nomcn trilitterum cujus prima est mobilis, 
secunda et tertia quiescunt , assumit cum suffixis privi- 
legiariis p^'a^'am ad tertiam quiesccntem , quae nempe 

praecedit taw foeminini , v. g. (A.£i~*» ( dcvaslala ) 



^Ai^-liov- (gaudinm) u»Lo^**i {.L^^o(adoralio) 

• •* ** "* k * ° v 

u^J^tt ' lllii (parabola) ^LJLs » !ia.*~ (animal) 

\cl$Lcl*.*+ . )LJji> (odium) . 6o>t)j-0- Eadera ratione ex 

( A.A.QA.. (fabula) cujus jod u in origine quiescens est, 

dicitur u&.Aa^.' 

2 - Quodlibet nomen constans duabus tantum ra- 
dicalibus sivc sit originis geminatae aut concavac aut 
defectives in lamad 11 , quarum duarum radicalium prior 
sit mobilis , assumit pt h ali h am ad secundam , v. g. 

.* t *' v y ,f K 4 .y k 

(Al^ ( hortus ) ^Ai«^, (LJ-=> ( prceda ) \0^l\^ i 
(Aito (vcrbum) looiAiiO' (Ma- fJbflfWj ^—dMa. , 

j * f 9 J m * ° " - 

) AaS* f 'a« # M5/IO ; u{u£» ) J^ia-jso (i hesa u r us k&£ Aia_^ar 

(Am* f sufficicntia ) ^^A^ , lAi*, ( MfNIWil ^) 

^Al^,* Excipe (y« -«• fa»fl«0 — Ki-A. ct(L«*a fy»»°J 

in qua tantummodo dicitur ^Lj-» cum pt h ah h a ad 
res' 1 , sed cum cajteris manet pt h ah h a ad primam 

i<o[p etc. E contra En Ifai (hwm) cum suffixQ 









380 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT II 



losing, manet sccunda littera quiescens, et cum reliquis 
suffixis secunda assumit pt h ah h am , v. g. u &a^ 

iooA:^ etc. Uterque modus, nempe ut secunda maneat 
quiescens vel ut assumat pt h ali h am , licet in sequentibus 
nominibus [1$ (1) (ecclcsia) , lJSl£ta!o (2) ( cgena ) , 

) Alsace ( navis) ; et quando secunda quiescit , silet 
quoad pronunciationem , unde dicitur indiscriminatim 

<*lVJk et u£+i ; ycA/Sl^Jo et ia3AL*Jto etc. ; primus 
tamen modus elegantior est. 

3- Caetera nomina quae desinunt in taw feminini 
non subeunt ullam modificationem cum suffixis privile- 
giariis etiamsi littera quos praecedit taw feminini sit et 

"" i * ** * * 

ipsa quiescens, v. g. u £loAs (rirgo mea) , ^^aajLio 

(cibus mens), ^ljLa*» (socia mea); uA^AJ (habitus 
mens) ; ^A\^i(vUula mea) , \*JS±+2o(dimidiitm mci) 

4 P K 

attamen in hoc nomine dicitur quoque ^O^AjLaJb , 
\a.3Ly*j!o ( rete veslrum) , v^L^l* (genitrix mea), 

" ° "t f - P T '' 

^Aicu«9 faro/co wwaj , l.A^*j2 f siupirium meum) , 

^A^S»^o fcN/THS MMHtJ , uljtMp) (ligamen meum). 

I Sb - Hactenus de adjunctionc suffixorum per 
modum numeri singulars. Quod attinet ad suffixa plu- 
ralium , ca de bet semper pracedcrc littera jod h habens 

(1) Cum zlama forli. 

(2) Cum zlama forli et cum nun pronuncianda apud Orienlalcs. 



t>B SUFF1GEND0 PHONOMINB PERSONALI NOMHCIBUS ETC. 381 



ante se pt h ah h am , ( qu£e quidem littera jod h nil aliud 
est nisi jod 11 quo pro zlaraa hodierna terminabantur 

noraina in plurali cum dicebatur v. g. £&)As. pro 
;"iai^ viri ) • excepto suffixo 3* pers. sing-, masc. quod 
habet waw pro jod 1 ' et excepto suffixo 3 10 pers. f. cum 
quo jod' 1 habet zlamam pro pt h ah h a , i. e. solvitur 
diphtODgus. Hujusmodi porro suffixa pluralium suffi- 
guntur omnibus nominibus pluralibus desincntibus in 
zlamam sive ea sint masculina sive feminina , ex. gr. 

ft * T a 

loi^l (palrcs), \JlX (muliem) t )Jh> (domus pi J , 
nee non omnibus nominibus habeutibus pluralis termi- 
nationem in jod' 1 habens zqafam praecedente pt^ah'^v. g. 

o v 9 9..v 9.r 

UiJo (domini) , )^*^ (kadi) , f-U (anni) ; quod 

est residuum forms antiquae pluralis de qua mox ; 
denique suffiguntur nonnullis particulis , uti v-^)\ *• 

(pro), ^i. (super). 

237 — Sequentia excmpla exhibent modum 
flectendi suffixa cum hujusmodi nominibus ct particulis. 



.. V 



I L=jAri LIBRI 

r o o 

•• • >• y £ 

u^Ao libri mei ^oAa 

>-»rbAo » tui 



libri nostri 



o a 



ui.aAa » tui fern. 

1 

^oia.s&i (2)» ejus 
ou^Aa » ejus fern. 

DC • 



10,1*3^3(1) » vestri 



>Aa 



vestri fern. 



V 4 



OQMaAi(l) » corum 



^O^^Ao 



» caram 



(1) Cum rwah h a. 

(2) Cum xqafa anlo waw. 



382 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT II 



II J.JU MULIERES 



r..r 



y 9 ,.yr 

mulieres meae **M& muliercs nostrae 

■i . .. f *. 
» tuae .^Jy(l] » vestrae 

* _ y * 

» tuae fern. . -^ -*-» » vestrae f. 
ejus iOCJu-*J(l) » corum 



• - y r 



^" .y r 



ejus f. 



earum 



III J..-J-A- ANNI 



anni mei 

■» tui 



anni nostri 






i(ia*i-v(l) » vcstri 
tui fcem. t-»a.UA. » vestri fcera - 



<< .« 



l»o,o1a-(2) » ejus toof-OA-(l) » corura 

. ..r " ..v 

Of Ma X^. » ejus fcem. ^ouIa. » earum 



y^oj) ante me 
•» 



ante nos 



IV )04-0 ANTE 

r t 

>» ^ t, rt aute tc , etc. iaaJo^> ante vos , etc. 

238 - Ex quibus sane cxemplis vides : - (a) pro- 
nomen jod 1 ! l a - singularis quod suffigitur nominibus vol 

particulis modo pluralium , efferri (3) , cum e contra 

(1} Cum rwal^'a 

(2) Cum zqafa ante w»w. 

(S) Licet dicera jod prouomen cum norainibuspluralibus otiam otiari tuni 



DB SUPP1GEND0 PBONOMINB PBRSONALI NOMINIBPS BTC. 383 



I pronomen jod" suffixum modo singularium otiatur ; 



atque ~*te (libri mci) coufundi V- g " CUm ^*° 
±L)tL (Ubri sanclimonice) turn pronunciation turn 
scriptura ; - (b) suffixum caf 2* persona sing. masc. con- 
fundi quoad pronunciationem , minime vero quoad ortho- 
-raphiam , cum caf 2* pers. siug. fem. ; fern, autera a 
masc. ejusdem persona? non distingui nisi littera jod» 
qua? notatur sed non effertur post caf pro feminine 

239 — Moncndum porro nomina omnia quibus 
adjunguntur suffixa modo pluralium assumere siame , 

ex particulis vero tantummodo sequentia , i. e. gfcAa 
(prcvlcr), £~ (circa) , ^ (1) (coram) , ex. gt. 

effitf (p fater ie > » ***** (circa cnm) ' Nota 

autem nomen (.aaj (bcaiiludines) quando ei adjun- 
guntur suffixa , non assumere siame , v. gr. ^=>c^, 
(beams ego), y^>al (^atns in), ^ - y j (»«*« 
»>-ij. Item non assumunt JtAJIM cum suffixis )0»^ 

sen *I^A, r**"J ■ v - »' ->*— ^ ( ' so/ " S *•-> ' 
l*0%£«Aa (Ww »*«0' Similiter M , ^qoA*) Cj*Q » 

pronunciatione turn .cri P tur. ; elcnim jod" quodestei.gr. in M^WM mei eat 
jo.lh plurali.atU quod apparel cum omnibus suflUia execpto 3« persons singu- 
lars, masc. Igilur l^fd est pro ^*=>&* cum duobus jod* quorum 
lectins elisa Ml turn pronunciatione turn orlhographia . sif.ul elidilur in 

i*^A~3 pronunciatione lanlum. 
o 

(1) Cum llama forli. 



384 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT II 



etc. ; ^.A. » u»ojo.^A, (non est) , etc. 

240 - Ex nominibus quibus adjunguntur 

suffixa modo pluralium , recensenda sunt llLst* (call) 
9-r 
1+io (aqua) , quia reapse sunt pluralia more antiquo 

ad instar)Ji^, quamvis careant singulari ; item fij : 

(pretutm) t ex. gr. ^ fa +, (emli laij, v»oift^ (aqua ejus), 

o^ioj (prciium ejus fcem.J. Nominibus vero collectivis 
adjunguntur suffixa singularium, v. g. j[i\ fpeem) , 
o^l\ (pee us ejus) ; l^;- (agmcn equorum) , . **$* 

9 9' \ 

Excipe Uj( cui adjuuguntur suffixa modo pluralium, 
v. gr. J^jJ (homines met) , Vo<*-aj) (homines eorum) ; 
item pluralis ^.i»<u> r<W*<U ex sing. JaJ^> aecipit 
suffixa singularium, ex. gr. j^jjifi (oppida lua) , <*1? Lo 
cum zlama ad jod" (o/>/rf<fo »;««;, ojj^ f w #fo ,j w 
fteraj V6**?oa, ^A*jai>,etc. sed cum suffixo lepers, 
sing, dicitur: wW. Attamen reperitur **£fcO cum 
duobusjod 1 ' quorum primum habet pt h ah h am pro jujj&. 

241 - Adjcctiva pluralia desinentia in jod 1 ' pr;c- 
cedcnte pt»ah»a, possunt cum suffixis omnibus duo jod 1 ' 
vel unum tantum ante suffixa habere ; cxcmplum cum 

duobus jod" ex jl£^ (puri): ./.If., *l- \ 

. * " r « , r .. r - , r „ P t * *.. v ^yv p 



DE SCFPI0BSDO PBONOMINE PEBSONA.L1 NOMINIBUS ETC. 385 



.?..* v 



(W'~'~ ciulaxl, ^ImL* Item ex £*£» 

(excelsi) u^*i J*&»' >~^ to etC ' Cum UQ0 Ver0 
tantum jod h dicitur : u*i*i~ > ^oft~ i >***** t ° 
J&Lo,,J&o, >&*> etc. ad instar ulA* Ex *A£ 
frwrfj dices: Jifr j'Ag -o,<Ag etc. dicitur tamon et 
A*f ^ J f tHirttm pucri) pro ^ot-Ag tantummodo. 

242 - Inter particulas quibus adjangraatur ttfft- 

3= 

xa singularium recensenda est particular* 5 quae com- 
poaitur ex 5 quae est sitjuum regiminis qu&cque olim 

crat ul(l) et ex ^ quae siguificat possessiouem. Itaquc 
sic caalcscit particula h»c ^»? cum raffish : lA^? 
(mci) , jL| (nottri) , ^f O* 1 ) • -£*•? f«w *0 
• &aL* ftwtfri/, etc. Ista suffixa cum ^,7 adliibcutur 
uti'possessiva quoties objectum possessum non expri- 

mitur.v.g. »L?&0 *£i*f &Z (** ■"«■ est 
ei non tuam) ; adkifcetttar crebro etiam quaudo uomeu 

poasoasuin oiprcssam sit, v. fif. «A»£ It* C/K»»« «"»«■>» 

Water j pro ^•J^|«^f4-H" faM «•»■*"" 

bcutur quaudo noraea objecti poaseasioma habet formatn 



1 



( l, m -HalBcio Syriaca Babjrlonenil dicta Cl.aldaica pro 1 b»Mm ^ 

v. B . l&* J* {regit) pro U^*>?, quod lamon quoqiW dicitur. Vidos 
IgllUT vestigium Cl'aldaismi wUqutoril In Syriosino hodlorno. 







'. 



Ml 

fl I 



GRAUUATICA ARAMA1CA - CAPUT III 



insolitam vel peregrinam quae suffixa nou patitur , ex. 

y * r r " m v * 

gr. ^-.5 uOJj(l) (pactum nostrum) , ot,\~i -^^ a ^ 

* ^ iff * s 

(error ejus) , .^* A JT taifkao) f vipcra tua fcera. J , 

o * 

• oofA.*) ^MQ-iXi. A.> ( testamvita coram ). JSotandus 
taman est locus apud Lucam 1 , 72 versionis Syriacaj 

quae dicitur (^k9, i. e. ^of<xa^A«o (fmd.tr a ejus) , 

in quo interpres Syrus nomem pi. Grp. ua»a.A»^? (7#- 
dtfraj ut Syriacum consideravit , illique , quasi csset 

t.o.-»A*i a sing. jUuJLf , pronomen nominum plura- 
lium suffixit ; quod singularissimum est. 

Hactcnus de suftixis nominum et particularum. 
In lib. do verb o videbimus quomodo pronomina perso- 



nalia suffigenda sint verbis. 



Tift^fsSkX*- — 

CAPUT III 

DE PltONOMINE DEMOXSTR.VTIVO , REI.ATIVO ET I NT EURO GAT 1VO 
ET CETERIS PRONOMIMBUS 

I - DE PRONOM1NE DEMONSTRAT1VO 

243 - Dcmonstrativum Syriacum simile est Ara- 
bico. Scilicet dcmonstrativum est in originc apud Syros : 

)j loco )*, (li) pro sing. masc. (hie), {$ (,^i) pro siug. 

• * 

fcm. (hecr.) .\j cum vocali brcvi ad alaf(*3*\) pro plurali 
(I) Oricnlalos effcrunt taw cum zlama. 



DE PEON0M1NR DEMONSTBATW 



387 



communi (hi et hx). Unde liquet demonrtrativum jvm 
ter leve discrimen , fuisse initio unum idemque Syns ac 
Arabibus. Syri tamcn nanquam hoc pronomine demons- 
trativo sine ulla particula ei prafixa utuntur , sed semper 
illi adjunct particnlam nutus (jo,) , dicentes |l«to 

1^ to) (hie), (J* <**»> «■"> r^« p™^ 1 '* 

• o 

244- Demonstrativum remotum est 6©. (««/i 

^ r «i>, vU r«y . e* f,7to; ' cum punct ° C 

,no super « in omnibus uWinguatur a pronominxbn. 
^ersonalibus separatis qu* babent punctum xafcrnum 
sub e,. Demonstrativum boc remotum constat ex )* cccc 
ct ex pronominibus personalibus separatis ,3* fmF : « 

6* (2) est pro o« \m 5 *« «• F° ** l ~ ; ^ ^ 

* * »' j I •'n^t «ro J)« ?««Jam vero antea 

VaJo» (of, tandem ^i©i est pro ^jo» ^ot 

, n 10) momnimu^itteram p, .pud Syros cl.di » pro- 
Lnciatione, quoties occurrit initio vocis coalcscenUs cum 
voce prscedente In pronunciatione , ct proinde pro o«(c 
dicendum est *|« quod euphonic causa conversunx ft* 
in oJ», ct sic de ceteris. 

- Svri Z nddun, in U„e ucnons^ivi „f iT^mT^ P» I - 

*oleut Aral.ei qui dicum JJ,a : J,^-j p 

5 umxu m , a fi. n boban IS -u S acmon S tra.ivi S .v.«. ;M> A^MrtJfcJ $ 

£ Apud Oricnia.es , uti regu.a oxigi. , cum «» * «.* P«** 
erroncc efforun' Occidentals cum pt h ah h a. 



388 



QRAMHATICA ARAMAICA - CAPUT 1I[ 



245 - Sciendum insuper denionstrativum jid 
interdum contrahi in ^ , si taraen prajcedit , minime 
vero si sequitur nomen demonstratum, ex. gv. (L*L .ol 
(hie rir). Prseterea quoties post Jj«J occurrit pronomen 
personalo ? o, et post [^ pron. pers. ^ , tunc in 
primo casu mutat nun suam zqafam in pt h ah h am , in 
secundo rautat dalat 1 ' suam r\vas s am in zqafam , et pra> 
terea in utroque supprimitur o, pronominis personalis , 

v. g. pro poijjo! dicitur Jo,' (hie est) , et pro ^l^ 
dicitur u^o,),©, (1) (km est). 

II - DE PR0NOMINE ItELATIVO 



246 — Syri pro relativo adhibent particulam * 
quam pramittuut correlative sequenti, quaeque invariabi- 

y 

lis est, v. g. ^3> (2) >L*LS. jL^ae 



(gloria Jcsu 
qui salvos nos fecit), ^1^$ y£J^ Jj ^j^ 



.4 



r f 



.fr-O 



(benedida Maria q>tn le rjenuit) , ^,1^ 1*=^ ^i 
(voca tiros qui sunt iltic). 

247 - Quandoque relativo * pramittuntur de- 
monstrate remota, v. gr. **a£i ki|$ oo, (fcsJe 
oa*) (ubi est vir de quo dixisti?); vel prtemittuntur 
pronomina interrog-ativa do quibus infra, qua? sunt \L), 

(I) Orienlalcs duttpt b ab' l MD liltorip dalat'M n.210). 

I?) Orienlalcs liabenl li ll vns s am ad jod' 1 et rvali h am ad waw. 



DE PR0N0MIN1BUS 1NTERROGA.TIVIS ET CETERIS 



389 



I v 



.9 K 



(honora virum qui venit ad le), etc. Nota hujusmodi pvo- 

nomina p^j , ).^)> ■ -V» ( censeri ut relaliva quoties 
occurrit post ea relativum ? , sccus ea considerari uti 
interrogation . 

Ill - DE PRONOMIN1BUS INTERROGATES ET CETERIS 



248 -Ex demonstrativis M » (|i ^A) ct ex 

rclativo ^J (tf\) quod apud Syros nunquam solum adlii- 
betur , coalescunt pronomina intcrrogativa , scilicet ex 

" ' i^ p K <• ?• * 

^.) et p resultat )j^J (quisnam?) ex u|et (5 oritur (^[ 

(qucenam?) per convcrsionem zlamae in zqafam , denique 

ox l») et ^ A. I formatur <-A^| ( quinam, qucenam ? ). 

Porro \X+\ cum pron. separato oot contraliitur in ox») 

( 11.IO) v. g. >».£ al_») (quics n am est filiut luus ?). 

Cum (»_•) autem dicitur u*©)(^*) cum sola elisione he ; 

pi. ,oj) , ^2u) , ^-j) , ^A*| • 

249 1 - * ntcr P r o n o m i na intcrrogativa recensentur 
Jo (quit f) quod est commune genere et numero per- 

sonis rationalilus, et )-So (quod etc J pro rebus. Qufo 
tamen fiunt rclativa si liabeant post se * v. g. 

* T ** ft r * /t p 

oo»^a»LAA (o&Pl > Ohm >D P? JOffUJ »0» tftftyft Jtettfll 

" 9 » \* • 4 ? I * 

anathema sit) , Zsj) *Ja^.£ ).^ ^ *-■*-£ P (*•" cre " 
rf«n« oi»ti( quod audis). Secus i. e. si non sequitur 5, 



390 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 






sunt interrogativa , ut (I) *Jo (qui* vend ?), )Ao w\ )to) 
f^itta room ef libi? ). Fere autem semper J.JO interro- 
gativum augetur copula \l ct fit pjp pro )j)^o » ut 
Vo&-*-^> . ;» y> fgruta Vttdu ?J. Interrogativum ^ cum 
oof contrahitur in ttJJto (7/»w/ f) ( n. 10 ) et cum ^o» 
in ^ci JLbtt(l) (quid!) , retenta o» in orthographia et 
cum ^oj in ukO>»^o retenta oi in scriptura. Insupcr Jxio 
cum « contrahitur in &Uo . Tandem JLito adhuc con- 
trahitur in ^>, vel pro ^»o adhibctur .o*> # 

Inter interrogativa est JLtor* (quanium,quot?) com- 



J * 



positum ex caf similitudinis et iuterrog. jto* 

249" - Inter pronomiua recenscnda sunt)Afid 
(persona) , (A* (idem) > ($^» ( inviccm) , ,~V ^^ 
(idem) , op (aliqui) , 00 j &£ 00, (u/ew , cadem) ; »^j) 

V " ' «00 

(atiquU , quid am J ; )o£to rw ant aliquid , jj^L^* 

(nnnnulli ) , A^ fa/id vel fato aut .V. 19. , A^lX9 

talis vel /a//.? f. , A^t tale vel talc quid. Do rjuibus 
omnibus in Syntaxi erit plenior expositio. 



.» * 



(ll Oricntales mutanl in w*o, J.l*o zqnfnra lillcnc nun in pl h ali h am sic 
*#*» ( n. 210. ) 



LIBER V 
DE VERBO 



CAPUT I 

DE CONJUGATIONS VERBI IN GENEUE ET DE VERBO SANO 

I - DE VARUS VERBORUM SPECIBBUS , NEC NON DE FORMIS 
VERBORUM, KT DE TTPIS SEU FORMIS 

verbi irilitleri nttdi 

250 - Syri grammatici post Grsucos verbum 

lixL vocant. Porro verbum , respcctu habito ad nume- 
rum litterarum radicalium quibus constat , vel est tnlxl- 

prelalus csl); et rursus turn trilittemm turn quadrilitterum 
vel sunt talia simplicitcr.seu nuda ut sunt cxcmpla al- 
lata, vel sunt ancla una vel pluribus litteris additis^d 

littcras radicals, v. g. \fctf "(occuus «U >^lW( 
(translatus fuit in oliam linguam ). (I) 

,Uteraru,n radicals verb! non ««edal quatuor ne qu,. g^J^J 

propria perUner* exclusive id lingua. BtMBoj. i . ^^iJ2JS 

Ilebraicam, c,c ; nan, Id commune est omnibus muudl tapb. - ,„ hnj 



392 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



2 5 I — Modi seu tempora verborum apud Syros 
tria tantura numerantur , nimirum prceleritum i^M Usal 

o • o 

aoristus ( v _*^_ij JL_1_.») / , tandem impcraliuus 



(ifftA*). (I) 

... . t\* * * \ ■ ■ • 

pariicipatm ag-ens seu aclivum \ ($aa^ /, pariicipium 

«o o 

sunt rara; potiora sunt bilitlera. Solum discrimcn quod inter linguas Somiticas et 
cameras linguas quantum ad verba intcrcedil, in hoc consistit , quod nompe verba 
Semilica in dispositione suarum radicalium litlcrarumque scrvilium atque ulrorum 
molionc vel quiescontia sequuntur certain legem stabilem qua possunt in classes 
distribui; verba autem ccterarum linguarum non posse hoc sub aspectu rcduci ad 
lixam quamdam normam. Kereidemdc nominibus dicendum est. Multa commenta 
inEuropaa recenlioribus pbilologiir studiosis inventa sunt circa banc proprietalom 
linguarum Semiticarum .quorum inlolerabilius est quod omncs radices fuerint ori- 
gine bilitlera; , iutolerabilissimuin autem quod omnes mundi lingua) habuerint 
omnia vocabulaorigino monosyliaba ad instar lingu/B Sinensis !!! Sed tales sapicn- 
les inlerrogamus : Si talis est res ut asserilis , dicilo si polestis quo fato evenit ut 
omnes mundi gentcs monosyllabismum rcliqucrinl juxta vos.ad excpptionompopuli 
Sinensis quern vos non ncgatis esse antiquissimum? Et si, ut aliiassorunt , linguaj 
Somitica) sicul cetera) mundi lingua) primum e monosyllabismo transierunt ad 
agglulinalionis (ut ajunt) syslcma quod adbuc viget in Unguis dictis Turauianis ex 
quibus eel lingua Turcica, dicant bujusmodi commeuti auclorcs si possunt: Quando- 
nam tandeni aliquando ha) lingua) Turaniana) a systomale agglulinalionis in quo 
per toi ac lot sccula persistunt. cum jam cetera; lingua) juxta cos tain ingenlem 
grcssum fecerint ad systema quod dicilur llexionis , hunc eumdem transilum 
faciont ? 

(1) Mirandum prorsusest obsolevissc oranino in duabus dialcctis Syriacis i 
Ilia nempe Assyria) , et altera Turabdini, turn pra)teritum turn aorislum , quamvis 
iu iisdem adbuc vigct imporativus , qui ab incolis prasfalarum rcgionum adhihu- 
tnrprorsus cadem rationo qua in lingua litlerali imporativus formatur ab aoristo- 
Ulraquo dialcctus pro prajtorilo adhibol partlcipiuin pasnvum cum prouomino 

personali per circuralocutionem infra oxplicandam v. g. A*i*fl (occidi) , 

pro A.\^. O; et pro aoristo ailblbet pariicipium aclivum , v. g. ^||(U; pro 

Vblj4 'in dialocto vero Syriaca propria incolis Matluln) propc Damascum liabeu' 
tur cum imporatlvo aoristus ct prrcterilus prorsus ut iu lingua liltcruli. 



DB VARUS VERBORUM SPBCIEBUS BTC. 



393 



patiens seu passivium ( l+UL )• Hsec praecipua. 

252 - Inspccta qualitate litterarum radicalium , 
verba alia sunt sana , et ea sunt quae non babent inter 
suas radicalcs neque litteram infirmara, neque bamzam, 
neque litteram nun pro prima radical! , neque litteram 

geminatam, v. g.^ (***) > >4*> 2 ' (^ er P rela ' 
tus est); alia sunt bamzata , i.e. habentia hamzam 

pro l a radicali, ut Vfl( (manducavit), vel pro 2 a , ut 

%+, (petiii) , vel pro 3 a , ut )J^ (immundus fait) i 
alia sunt verba nunata, i. e. babentia nun pro l a radicali , 
ut lO.SU (exivit); alia sunt geminata, seu babentia unam 
eamdemque litteram pro 2 a et 3 a radicalibus ut %$ 
(pmdalus est) pro |j£; alia deniquosunt infirma , ba- 
bentia unam ex litteris infirmis quae sunt : { , o, u, sivc 
pro l a radicali ut lil (hares fait) , sive pro 2 a ut *xi 
(domitavit) pro >>aJ , sive denique pro 3° ut ^jo 

(fmtuit) , 1»uO (vocavil). 

253 - Quibus prasnotatis , sciendum estsingulas 
enumeratas classes verborum habere posse vel ^unarn 
formam , seu , ut ajunt Syri grammatici, typum \j*S*4 
vel UJ», vel plures ; qui quidem typi ab inviccm differunt 
juxta variam dispositionem consonantium et vocalium 
simul. Cum itaque bic nobis agendum sit de forrais seu 
typis verborum, necesse omniao est , ut, more gramma- 
ticorum Arabum et Hebracorum , omnia verba ad normam 
gencralem $&£*•) exigamus , unde in quolibet verbo 

37 






394 



G1AMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



priraam radicalem dicimus pe (l3) , secundam *ain (*), 
tertiam lamad h (\). 

254 - Ut a verbo sano incipiamus , verbum sa- 
num trilitterum nudum habet sex formas scilicet : 

1 ~ J** J**i (^Ld» ^d^al) cum a in praeterito et u 
in aoristo ad 2 ra radicalem , ut ^^o, ^d^QJ' 

* ■ J**»J^I V^A3, J\!Laj) cum a in prset., et i in 
aor., ex. gr. ^al, *aii- 

* "" J*» j J*** (^is j ^aj) cum a simul in praet . et 
aor. , ex. gr. u*M , i~£&l ♦ 

■ o 

4 - J^» J**i (^Lfl» ^lal ) cum e in prset. et a in aor. , 

5 - Jp* J-*. (^13' ^aiAj) cum e in prset. et u in 
aor. , ex. gr. j>Ajl, ^doAaJ* 

6 - J*» J*»i (^,6^-9, ^d^aj) cum tt simul in prset. 

.* ** * 

et aorist. , ex. gr. ^aS^Oi % 4ftjy * 

Unde vides formam Arabicam Joju. (horruil) 
dcesse apud Syros et c contra formam Syrorum , \iSi 
\v.aAjaj deesse apud Arabes. 

255 - Omue verbum cujus tertia radicalis est 
littera gutturalis vel res h , tunc ncquit habere zlamam in 
2' radicali give in praeterito sive in aoristo , et proindc 
2 1 radicalis verbi in isto casu debet habere vel pt h ah h am 
vel <sasam. Cf. n. 118. Nihilominus 3 ug typus seu forma 



DB VABIIS VERBORUM SPECIEBUS ETC. 



395 



ex istis formis verborum nudorum non exposcit, veluti 
iu lingua Arabica, ut vel 2 a radic. verbi vel 3 a sit ex 
litteris gutturalibus , plura enim hujus typi verba apud 
Syros occurrunt quin habeant litteram gutturalem neque 
res 1 ' inter suas radicales. Nota tandem ex sex his formis 
seu typis frequentiores in usu esse primam et tertiam , 
deinde quartam , turn secundam , et minus frequentes 
quintam , dcniquc sextam. 

256 - Placet hie in tironum gratiam plurima 
verba singularum formarum exhibere : 

VERBA I TYPI HABBNTIA IN PBiET. PT h AHhAM 
ET IN AORISTC RWAH h AM 

y 



^o^a (detexit) 

• 

V 

%&& perforavit 

y 
ju»*.a examiaavit , scru- 

tatus est 

r 

)cA^ clausit 
juoaa contempsit 

y 

j .a imminutum est , 
defecit 

>*.i» procubuit 

y 

\La^ finxit , formavit 
^■t^L nexit 

y 

fat^e cecidit 

y^V^ minatus est 

r 

jj^» circumcidit 



A^ privavit 

u&V^ sculpsit 

y 
i»le.^ consumpsit 

T 

ual^furatus est 
^i^ increpuit 
*^^ scabit 

, &4-^ ras it 

y 

_»*.=>% mactavit 

y 

ixu*£ rejecit 

y • 

y,jy calcavit 
j^$ pupugit 
>*^©» destruxit , evertit 

jxiXioi inuasitavit, medita- 



396 



GRAMMATICA ABAMAICA - CAPUT I 



>A~ 



tus est 

y 
v.^jo» mente cogitavit 

y T 

ySiOl rediit , reversus est ^a^ 



\ iucrepuit 



^ 



w^jDJ cmcifixit 

o 

r 
ijO) texuit 

y 

\^y) pressit 

y 
<fc.jl seminavit 

^Dj j sparsit, dissipavit 

inclusit 



»4 



• 



. y . 



o o 

r. 



i/*~ P ressit X& 

.y r i 

**«* circumdedit, ambivit >-**-a. 

.0 xo y 

p 

cDJ-m profcctus est ^-^< 

uS^m rapuit u ^^° 

* *? 

l^Am miscuit i-A-Jo 

^.Jcu*congregavit,congessit *i-k 

r 

suffocavit 



cohibuit 






oU trucidavit, occidit <-~A*> 

V 

»A«»*iiumoravit,computavit ^>AJo 

V*..** conflavit , fudit ,^aao 



obsignavit , ad finem 
perduxit 

impressit 

oppressit 

abscondit 

expulit 

invasit 

collegit 
negavit 
scripsit 
apprehendit 

linxit 

acuit 
miscuit 
desponsavit 
rebellavit 

tersit 

unxit 

ex ten (lit 

suxit 
portavit , baj ulavit 



DH VARUS VERBORUM SPBCIBBUS ETC. 



397 



5*xjo disposuit, ordinavit 
•• 
y 

_^**.o3 prostravit 

o 

y ^rv> sustentant 
j».aa> clausit 

a 

P ... 

jL^jm egit ; visitavit 
ua^M blateravit 
jA-a* destruxit 

^«> culpavit 

*• 

V 

*\jA> ncvit 

^u rcdiit ; indutus est 

w ^i injuria affecit 

e 

r 
j A expressit 

j^V eradicavit 

uaJA fidei jussor fuit 

o 

? 

^o^ fugit 



-Oi.a salvavit 
., a>°> separavit 
^A^.3 extendit 
^.^ • tinxit 

r 

-A , crucifixit 
^.rvo fixit 
i.-ai> sepelivit 

o 

r 

yo»-0 anteivit 

J' 

V£~o occidit 
u&^-0 decerpsit 
^.A^o nodavit_ 
^aa detraxit 



', tumultuatus est, sen- 



SoJ^a iucrustavit 

sit 
£4| persecutus est 

r 
^a> colait, operatus est >.*>*•. annuit 



^ 



r 

!^3 divisit 



-o.m.9 abscidit 

■ 

^a jussit 

•• 
*> 

^;^ extendit 

r 

^.iud retribuit 



^aj saltavit 

■ 
Sa.«wj signavit 

ui^a- reliquit 

o 

*■ > ^. turbavit 












398 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT I 



comminuit, contrivit %A jy tulit 

t ,0 

misit tat f regit 

lAkfcAi evagmavit ^ati reprehendit 

<fcjl, fissuram facere 
nota - Impossibile fere est omnia omnino verba 
quae hanc primum typum sequuntur , recensere. Satis est 
notare omnia verba quae in elenchis sequentibus ceterorum 
typoruni non inveniuntur , posse tuto ad banc l m typum 
referri. 

VERBA 2' TYPI QU^ HABENT IN PR.ET. PT h AH h AM , 
ET IN A0R. ZLAMAM 

^al emit gai fecit 

Praster haec duo verba nullum aliud exemplum ex- 
tat hujus typi ex verbis sanis. 

VERBA 3' TYPI HABENTIA SUPER PT h AH h AM IN PRJETERITO 
S1MUL BT IN A0R1ST0 



<iA£ voravit , sorbuit 
.^■> germinavit 
ai^a invasit 
.#*•£ penetravit 

iof^ caligavit(oculus) 

9 

«^v» borruit 

y 
s^.s>* mactavit 

o • 

r 
t4>* duxit 

9 5 



io y mcmoravit 

o , 

r 
£&£ stillavit (domus) 

^S,y arsit 

■ »J§ exortus est 

•y 

<-^U splenduit 

»Jo) ceomit 
i^M clamavit 
consociavit 



t^?** claudus fuit 






DE VARUS VERBORUM SPECIEBUS ETC. 



399 



9*** circumivit 

•9 

„ p 

9<u* albuit 

p 

Sqa** sapuit 

v° 

<p\~ somniavit 

r 
-_&±-~ apostatavit 

p 
»-** -- praevaluit 

y 
\ja+* defecit 

p 

*»?s2 immersus fuit 

y _ 
**°\fi confugit 
y 

- *^ lapsus est 

p 

j)*3 puduit cum 

p-->^ crevit, auctus est 

o 

y , 

)ao verecundus fuit 

p 
o^oa caligavit 

ft^Ug cvulsit 

p 

)i*Sc rebellavit 
•• 

^ y 

joM elucuit 

y 

jkJ abstinuit 



r 

c^^oo similis fact us est 

o 

uatt irruit 
^Skjoo saturatus est 



p 
;.:a,a3 putavit 

p 
Uliajfl rubuit 

p 
oxa^» suffecit 

o 

p 
j^-A. transiit , pertransut 

p *" 
$o*A meminit 

' V ' 

. ofA congruit 

p 
J«^A fumavit 

r 
+..VA immersus est 

• 

p 

Vkii laboravit 

p 
iLSal habitavit 

r 
+l\ mortuus est 

v-ajJt occidit (sol) 

p 
^iA contigit, accidit 

jAi dives fuit 



*^ 



«3 occurrit 



9 1 

^*».J Celebris factus est *~&-2i discessit, abiit 

y r . 

v-a^J manifestus factus o*A& insipidus factus est 



est 



y 
*^oa3 saliit 



1 I 



400 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



^.ns scissus est 




>Xooj fluxit 


y • 
^a3 rabiosus factus est 


VLa,j laxavit 


V 

^^.3 volavit 




y 

»OM>- vig-ilavit 


y . 
u~A3 aperuit 




y 
^«0 4 pullulavit 


^.o> , hinnivit 




jo-*- saliit 


- -*^Vi splenduit 




\\^4i audivit 


JO.D saltavit 




IX*, declinavit 


V 

^^-o abscidit; viribus 


y 

ju&Aj placuit 


defectus 


fuit 


%.^L ultus est 

o 


l^lo veritus est 




\^l f regit 


<fc>^5 procubuit 




jojL obstupuit 


)o) gavisus est 




«ofc stupuit 




oLlct 


miratus est 



VEBBA 4 1 TYP1 , HABBNTIA ZLAMAM IN PRJ2TER1T0 
ET PT h AH h AM IN A0R1ST0 



%o>£ quievit 

Le^s puduit cum 

■ *■-.-> raptavit 

V^r> vacavit , cessavit 

^Ja concepit (femina) 

^aaiS placuit, jucundus 
fuit 



... 
VoJ^s se inclinavit, sesc 

incurvavit 

>^4 risit 

^^^ leprosus factus est 
.^.^ comminutus est , 

detritus est 
j\z>) adhaesit 



DB VA.BIIS VEBBOBUM SPBCIBBUS BTC. 



401 



^s»«. y timuit 
y&y dormivit 
y±^ cxtinctus fait 

£s.y sudavit 

^^ vastatus est 

o 

r 

obmutuit 



u aAJ equitavit, insedit 
■ j^v*/m ruber factus est 
•+.'*.rc adhaesit 
"\^Jk difficilis fuit 
1\. fortis fuit, praevaluit 
Ji&\ inveteravit 
^L. tenebrosus factus est <^4 quod juris est tribuit 

^i moluit Jjjtj indiguit 

<j&4 praeteriit <4fa/ palpitavit 

uai2 immundus factus est *±& procidit 
>oi^ gustavit fc^ iratUS 69t 

^ tulit , portavit i*') cucurrit 

y&+*) dilexit 
^j (1) murmuravit 

T 

^aj inclinatus est 

^Jk.j tremuit 

Va^i intonuit 

.^ a., calefactus e9t 
u^a, accubuit, dormivit 



..t^S induit 
\° 

l —■ *> crubuit 

* v >3 insidias instruxit 



I.SL9 esuriit 

^aX induit 

Sft . V aptus fuit 
>jw\Sr manducavit 



l& barbare locutus est ^^ habitavit 

* • • • •* 

sew testatus est Aaa- quievit , conticuit 



(1) Apud OrienUles cum plbaliha. 



38 









I -I 






402 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



X languit 

o 

\.^jil sollicitus fuit 

o e 
' I* 

^ol firmatus est 



•t^ 00 



adoravit 



)q\a. perfectus est 
. <*^ pinguis fuit 
>?a. superfuit 

uSloL invaluit 

o 

VERBA 5' TYPI HABBNT1A NEMPE Z LAM AM IN PRATER. 
ET BWAH h AM IN AOR. 

oiJ5 adpropinquavit, accessit 
ox^uk. conticuit. 

« 

Haec tria tantum verba pertinent ad hunc typum ex 
verbis sanis. 

VERBUM UN1CUM 6' TYPI NEMPE CUM RWAH h A IN 
PR.ET. ET AOR. 

9&SU3 horruit ut pili metu erigantur 

•• 

257 — Nonnulla verba pro diversitate formae 
habent diversos duos vel plures sensus , v. g. : 

1 ^^ i ^-oo»Ai ( spopondit , fidel jussor fuit , vel 

etiam cribravil ) 

* « 
v.dfA , wd«AJ (occidtt sol) 

2 *A^ <&d£^j (impressit) 

l y R 

^- \1 ^r>A-» (immcrsus est) 
.d\*j (mail) 

..hNo «*f >N°h' (colttit Deum , servnl) 

r f I 

■ M \.ft ...Von [col mi terrain , luboravit) 



DE FORMIS TR1L1TT. AUCTORUM ET QUADRILITT. 403 



5 Sooi^* ^OoOOaaJ (invidii) 

y T * 

)aflx-u )am.+*.) familial us est) 

9 .rs*.** oom*1 (occidit , trucidavit) 

o o 

* r f 

o o 

* I' * 

1 e^jfl ^^ C7"od ;««(lfffl e«( reddidit) 

^Vfl ^O^J (divisit) 

Hisce adde yj»a apud solos Occidentales , siquidem 

apud ipsos Mk^s , >*.6».al significat genuflectere ado- 

y * * 

rando , et uj^a , >o»*=J procidere , procumbere ; sed 

Orientales in utroque casu dicunt Jp^S cum pt h ah h a. 

II - DE FOHM1S TEIL1TTEROROM OUClorum , 
NEC NON QUADRILITTERORUM 

258 — Apud Syros uti apud Arabes litters 
radicales verbi augentur aliis litteris superadd itis ; seu 
aliis verbis , nounullae litterse cxtranea; superveniunt 
radicalibus verbi , unde oriuntur variac formas verborum 
uuctorum juxta varias littcras superadditas , i. c. juxta 
incrementum varium quod suscipiunt formac. 

Trilitterum ergo vcrbura auctum habet novcm 
formas seu typos : 

1 Jpi K£a), v. g. ^i 

a Jpl (%£«)), t! g. 44 

3 Ja« vel J»ii (^Aa^ft vel^LaA-), v. g. wAojiu« 













404 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT I 



4 jSU%k£a),v.gr.)ftSfci* 

5 $m (*\LaLl) passiva Jo v. g. %^al) 

6 J*2 (^Idlj) passiva J*» v. g. ^il) 

7 J*i\; ( ^Ls22) ) passiva Jo\ v. g. ^j^JJ) 

8 AJkA , Jm^\ ( ^a^[ i ^iaiwA-( h passiva J*l~ 

o o 

vel Juli v. g. ^df&ioj La*i^| 

9 JJ*i»l V <k<Aio>) ) , passiva J«U» v. g. ^N Vi\.. 2) 

259 - Itaque prima ex novem istis formis ver- 
borum auctorum ortum ducit a forma nuda per gemina- 
tionem 2* radicalis apud Syros Orientales , uti apud 
Hebraeos et Arabes , et apud Syros Occidental.es ( qui 
geminationem ignorant ) per productionem vocalis 
primae radicalis. 

Secunda forma aucta oritur a nuda addita alaf 
seu hamza initio radicis. 

Tertia forma aucta provenit a nuda cui praefigitur 
in principio vel ux> vel adhuc frequentius \jl,. 

Quarta forma fit per repetitionem 2 SG et 3® radi- 
calium in fine radicis , qure quidem forma rara est (1). 

Reliquaj formae anclw deducuntur a nudis praefixa 

(1) Lingua llobraica proximius accedil ud Arabicam quam Syriaca quoad 
formas verborum. Siquidem Hebraal babent formos J»» ( piUel ) , J*»| ( hift.il), 

J**;' (ni/*al ;, J*i ( putts' passiva piV el ), J*»l (hofial passiv* hif x il), et 

^>£ ( hitpaUel ). Atlamen in hac lingua desunt forma? J«ci! et J*i:-I qua) 

adiunt pones Arabos et Syros , idem dosunl JtU , Jt li" , J%» I Jcjaktl et 
VL*i| qua propria sunt solius lingua Arabics. 



DE FOBMIS TRIL1TT. AUCTOBUM ET QUADBIL1TT. 405 



initio littera taw , ad exprimendam significationem in- 
transitivam , turn a Syris turn ab Arabibus ( Syri vero 
etiam pro passivis eas adbibent ) hoc tamen discrimine , 
quod Arabes collocant litteram hanc taw non initio ante 
primam radicalem , sed inter primam et secundam radi- 

calem , in duabus formis quae sunt ^ui\ quae est auctum 

-.» •■•' 

formae nudae ^«.« , ut *tU&\ pro s^A" * Q) e * J"**^ P ro 

J*t-J\ quae respondet formae J*t- quae excidit apud Ara- 
bes et remansit apud solos Syros. Praeterea Arabes non 
habent formam intransitivam cum taw praefixo quam ha- 

bent Syri , respondentem forma? A*8' • In reliquis formia 

auctis per incrementum taw initialis , retinent Arabes 
hoc taw in initio i. e. suo pristino loco. Haec Arabes ; 
Syri autem antepouunt regula universali hoc taw prima? 
litterae radicali , nee illud huic postponunt nisi ad evitan- 
dum stridorem uti videbimus. Et quia hoc taw praefi- 
gendum initio quicscit semper apud Syro3 prae Arabibus , 
hinc est quod Syri illi praraittunt alaf seu hamzam ut 
sic taw quiescens initio pronunciari possit. 

260 - Sic ergo Syri efformant primam formam 
auctam intransitivam per praefixionem littera! taw for- 

y k t 

m.*B trilittcrse nudae , v. g. a ^£~o dicunt VL^_oL( ; 

similiter a «^£ formant ^^dL) ; item a 2 a forma aucta 

v. g. «^V.a) formant J>^^>LL) pro ^r>|l) convcrtendo 



(U Etiam Syri Mat lulaspropc Damascum solent raoro Arabum in forma 
,J«-.jl collocaro taw post primam radicali<m, et non ante ipsura, undo dicunt v. g. 

^Q**L>| pro pQ«»9fc( a radlco ^q**.) ( diloxit ). 




406 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



uempe alaf quod veuit post taw in aliud taw euphonise 

causa. Ex waoOnlw dicunt v.ao*\ZL*,1) et ex uaojjuoo 

dicunt ooij^al, pro o*lu,L( ct v.3o»iuO&L( post- 
ponendo taw litteris uo ct uk. ad vitandum stridorem 
(n. 258). 

Hactenus de formis auctis trilitteris. 

261 — Verbum quadrilitterum unum dumtaxat 
habet typum nudum, et unum quoque typum auclum 
qui a nudo formatur per taw intransitivi initio prasfi- 
gendum. Unde paradigma verbi quadrilittevi nudi est: 

l JM ( ^lil ) , v. gr- ^^ 

Paradigma quadrilitteri aucti est: 

2 JU (^i^l) ) , v. g. u^&4) 

Facile porro vides horum duoTum paradigmatum 
primuui quoad numerum litterarum ac vocalium quali- 

tatem et dispositioncm idem esse ac XSA^mi secundum 

idem ac ^.\3^a>l , neque ab invicem distingui quoad 

conjugationem , derivationem etc. , scd tantum quod in 

ilia quatuor litter?e sunt radicales , in his tres tantum. 

Imo pleraque quadrilittcra derivantur per epenthesim a 

trilitteris , addita sine certa rcgula modo una modo 

altera ex litteris servilibus ( Cf. n. 147 ) nempe vel o ut 

r v* y r 

v .oa\£.) (conlortus est ) , vel i* ut f-n**» (sttstinuit) , 

•• p •» 

wtOAriB fperterruit) , vel )o ut i*_lia^ .) ( erubnit ) , 

r y * r r 

tiftiiolf (egenus [actus est) , vel oi \lt+ituoi{cTedidU)i 

♦ r « * 

vel V, ut Ujfifa** (hcroicc sustinuil) , vel > ut ^^JA 

(colvil) , vel I ut *-~o), ( retardacit J. Quaedam verba 



DB FORMIS TRILITT. AUCTQRU M BT QUADB1LITT. 407 

quadrilittera a trilitteris formantur per repetitionem 
tertie radicalis , ut tL& (in servitutem coegil) ant per 
repetitionem prima et secundae radicalis , ut ) ft m <n r» 
(medicalus est). 

262 — Ex quibus omnibus vides apud Syros 
deesse sequentes verborum formas auctas . quae exstant 

apud Arabes , nempe : Jjp6 , >l* , J*** (1) ) >'* ' JM' 
j^i\ ; e converso Syros habere formam V^i» , qua? 
cxcidit apud Arabes, etsi iidem Arabes retinuerint ejus 
derivatam per incrementum 2 , L e. j£j; tandem Syros 
habere formas ^I^ejusque derivatam reciproci nempe 
^ii^lVquarum ne vestigium qnidem remansit penes 

Arabes ."(2) 

263 - Sciendum praetcrea Syros non efformaro 
voces passivas verborum ab activis modo quo eas for- 
mant Arabes nee non Hebrsi , scd eos pro vocibus pas- 
sivis adbibere formas intransitivi , quae nimirum habent 
initio incrementum 2 , ue qua re infra. 

Nota - Tertia pers. sing, masculina prsateriti ex om- 
nibus verbis , desinit semper in litteram quiescentem' 
apud Syros. - 

Z , 8la forma qua, communis est H*br»i. cum Arahibus escidit jam ab 
immemorabili apud Syros; reporitur tamen l.odle apud Syros M.U.U. qui d.cuot 

v. g. %SaAl | ( «»**" est ;^ftA.^« ' audi ""* h 

(Q Verum l.abenl Arabes in >j4 ut *0,J»1 M i" >■* «* 

_^ formam aimllem forma, Syriacmj^ quoad disposition™ vncalium 

ctnumerumliuerarum.aod nou quoad originem litterarum. Insuper hanc for- 
mam nou adhlbent Arabes cum taw roctproci ut faciunt Syri. 




408 



GRAMMAT1CA ABAMAICA - CAPUT I 



' 



HI - DB MODIFICATIONIBUS QUAS SUBBUNT LITTEB.E SERVILES 
IN FORMIS VERBOBUM AUCTIS 

264-Form£e auclcc sive trilitterorum sive qua- 
drilitterorum verborum subsunt quibusdam modificationi- 
bus maxime euphoniae causa. Videlicet : 

A - Quoties prima radicalis est una ex litteris sibilan- 
tibus quae sunt, uao, -, u*,, tunc in formandis formis auctis 
intransitivi qua3 scilicet habent initio litteram taw scrvi- 
lem , hasc littera , quae natura praeponenda est prim33 
radicali , postponi debet litterae sibilanti , ad evitandum 
stridorem , et in hoc casu forma aucta evadit omnino talis 
qualis est ordinarie penes Arabes. Insuper haec littera taw 
postponenda litterae sibilanti uti diximus , immutatur in 
? si littera sibilans sit » et in ^ si littera sibilans sit .. 

Exempli gratia a *jj efformatur «jjf) (seminalus fiat) 



? * 



r .» 



pro V>2lj quod est pro *jrlj ; item JZ,Z t \ (splenduii) 

m T m • 

pro ^otlfl quod est pro Io,ll{ • Paritcr cum u», v. g. 
a yiajo fit >Jo&09( (innixus est ) pro wk^>i( ; a hftLflB 
fitgft)Afl»(ffitf<faftr4 MIJ pro ^mL). Item cum , , v. g. 
a u ?\/ fit u ?^i,/t (cucifixus est) pro ^a\2^j quod 
est pro v.A^2| ; item a U* . fit jAkJ ,j (erubuil) 
pro *.iio2 v y( quod est pro jAto^Lf . Deniquc cum t*» v. g. 
a ^a^a< fit \A+* £>+») (comminutus fuit) pro uCLmnAmL)' 

item a ^joa, fit ^$o£.a.7 (promisit) pro u?&*ilt* 

B - Quoties vero in iisdem formis auctis per litteram 
taw servilera , prima radicalis est una ex litteris 



I t 



DB BBGULIS GBNEBALIBOS CONJOQATI ONIS PRETERIT! 409 

dTntalibus, qua sunt ? , ^ 2, tunc littera taw servilis non 
movetur per mhagjana (n. 46) sed quiescit, imo quoad 
pronunciationem minimc vero quoad orthographiam assi- 

milatur in litteram- taw sequentera, v. g. '+3}l) (memi- 

nlt) t %&£) (immcrsus full), <jtt\ (discissus est) , 

quaj pronunciantur '+&$, cum cmpkasi ad litteram ? , 

*»$ cum geminatione 1, V,ft cum emphasi ad litte- 

ram 2, minime vero pronuncianda sunt *a£L| ,*a^L)> 

^['1) ut quidam vulgarcs perperam lcgunt. 

IV - DE BBGULIS GENERALIBUS CONJUGATIONS 
PRjETERITI 

265 - PrsBtcritum est fundamentum cujusvis 
verbi , ct ab eo tamquam a themate omnia derivata 
deducuntur. Forma prateriti in verbis trilitteris nu- 
dis , cxceptis concavis et geminatis , habet primam ra- 
dicalem seu pe quiescentem ( n. 102) v. g. Vai (lat>o- 

ravil) pro <&££ cum pt"ali h a brevi ad tain ; si tamen 
prima radicalis in verbis trilitteris nudis de quibus 
a-imus, fuerit jod«« vcl alaf , tunc ad cxpediendam pro- 
nunciationem jod" assumit b>as*am , et alaf zlamam 

( n. 103 ) , v. g. S) (dixit) pro JJej ; ua&I (scdii) pro 
uaA* . Secunda autcm radicalis hujusmodi formaj in 
verbis indicatis habet semper unam ex tribus vocalibus 
nempe vel pt"ah h am, vel zlamam vel rwali h am(n. 254). 
26 S - Reliquarum formarum praeteritum nempe 



410 






GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT I 



earum qua? constant quatuor vel quinque vel ad summum 
sex litteris , ( nam alaf quod prsecedit taw in ft non 
computatur utpote quod inductum est euphonize causa , 
et ceteroquin illud non pronunciatur nisi cum nulla 
vox verbum prsecedit ) , si habet quidem duas tantum 
syllabas, extremae syllabae vocalis erit zlama , nisi forma 
ilia desinat in litteram gutturalem vel in res' 1 , tunc 
enim zlama immutatur in pt h ah h am (n. 118). Si vero 
forma habcat tres syllabas, tunc vocalis omnium trium 

T 

syllabarum erit pt h ah h a , excepta syllaba 2) si occurrat. 
Exempla prasteriti formae habentis duas syllabas ^Ajj, 
^iS.) , ua «»S ->. , ^^.-olf ; exempla habentis tres syl- 
labas : ^£-ol) i wJ £-*-*>!)* 

257 — Conjugatio seu flexio verborum quam 
vocant Syri )Lai',aj», fit juxta diversitatem personarum, 
generis et nuraeri. Syri, post Grsscoa primam personam 

dicunt \l±+o l^oyjs , secundam (Lutf L*oJ*l , tertiam 

UA.A2 J-9o^»-_9 . Nota singularem proprietatem lingua? 
Syriacas et ceterarum linguarum Semiticarum quod in 
iis diversitas generis in personis 2™ et 3 m etiam in 
verbis consideratur. 

268 - Litters adformativaj quae adncctuntur 
praeterito in ejus conjugationc , sunt 2 , i , o et u. 
Videlicet adnectitur 2 pro l a pers. sing, nee non pro tota 
2" persona , idque turn apud Syros , turn apud Arabes ac 
Hebraos ; practcrca apud Syros et Arabes adnectitur 2 
pro 3 a sing. fcem. cum apud Hebraeos in hac persona nisi 
sequatur suffixum , transit 2 in o» , quemadmodum apud 



D3 RBGOLIS GENERALIBUS CONJUGATIONS PBJ2TEMTI 411 



Arabes in nominibus taw formativa fcem. transit in he , 
unde dicunt Hebrai ofSoii-pro^aadL Syrorum. Porro haec 
formativa 2 quiescit ut apud Syr. nisi ei subnectatur ali- 
quid ; habet sonum lenem pro l a sing, et 3» s. f. , et du- 
rum sen asperum pro 2* pers. Insuper habet ante se zla- 

mam pro 1° pers. sing. v. g. *£^ (occidi), pt"ah»am 

pro 3* sing. fcem. v. g. kL±* , et in tota 2* persona 
littera quse prsecedithanc formativam quiescit, (l)ita tamen 

ut ipsa formativa mobilis fiat in 2» plur. v. g. ^o^A^o , 
nnnime tamen in 2* fcem. ex eo quod littera - quae post 

illam venit , non pronunciatur , v. g. ^£\&* ( ° CCi ' 
disli f.J. Porro notum est litteram & formativam prmteriti 
apud Arabes habere pro 1" persona vocalcm n et apud 
Hebraeos » , ex eo quod hae duae vocales nempe u et . sa3 P e 
in Unguis Semiticis (sicut et in ceteris mundi Unguis) 
inter se permutentur ; pro 2» masc. sing, vocalcm a , et 
pro 2* fcem. sing, vocalcm i , itemquc apud Hebraeos. 

Formativa ^ adnectitur prseterito pro l a plur. 
estque quiescens , v. g. £& (occidimns) , nisi ei ad- 
datur altera V tunc prior movctur per pt»ah»am , verbi 

gratia ,«V ^a (occidimus) [2). 



,„ Origino habobat a pro » sing, muse, ct i pro 2* sing. fem.uti in 
\rahica lincua.quod rcapparct cum sufnxis, ull vi.lcbimus. 

, Toandum est lLam nun formativam l» pers. pi. esse tn i.ngua I - 

nun pradictum movctur per • sicut in Arabicu lingua i. e. per zqatam . ut >*V» • 
In dialccto au.em Motlul. nun accipit motionom a, sod post banc vocalcm 
additur h\ dicunt enlm -A*» P- tf^ vol ^ ** hoc usu qui con- 
serve est spudSyros M.Uula, vidotur provenisse secundum nun quod sfcpe 






I 

I 



412 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT I 






Formativa o adnectitur praeterito pro 3 a plur. masc. ; 
u autem adnectitur pro 3 a plur. fcem.:amb83 tamen scri- 
buntur sed non leguntur, v. g. a\^.,a (occiderunt ipsi) , 

^ My 

k *A& n (occiderunt ipse?) , quae leguntur ambo tamquam 

^^-O- Tamen waw et jod' 1 leguntur quoties veniunt post 
littcram infirmam ut videbimus (1). Leguntur quoque sem- 
per si eis additur nun pleonasmi ut \a\&& et y'ty " • 

269 — Ex dictis vides tertiam radicalem verbi 
in praeterito ubique quiescerc,et tantum ante I l 33 sing, 
nee non ante 2 3® foem. sing, mobilem fieri , in primo 
quidem casu per zlamam , in secundo per pt h ah h am, et 
in his duobus casibus subit pneteritum quasdam modi- 
ficationes ; nempe propter vocalem quam assumit tertia 
radicalis fit ut secunda radicalis tunc quiescat , ex eo 
quod omnis vocalis brevis cxpungenda sit ante aliam 
( Vide quod dicimus n. 104 ) , et tunc pe verbi in 

proferlur in lingua litlerali in fine 1® pers. pi. cum dicitur yi^a. Tertia autem 

pers. f. plur. dicebatur antiquitus ii\\,» ut in Arabica lingua , ila quoque erat 

in dialecto Chaldaica ; deinde abscissa est vocalis qua movelur nun.ut autem dis- 
tingucrclur a !• pers. plur. moverunl littcram qua; praccdil nun per zlamam ot 

scripserunt > *\£< fl» deindu continui usus et eupbonloc causa aroputarunt 

signum pronominis ot sic redticta est vox ad v>A-0 . ot sic Orienlales illud scri- 

bunt usque ad bunc diem; at Occidentalcs maluorunl illud per jod a otiosum et 

siame dislingucro a 3 a pers. m. sing. Negari nequit codices antiquos pro Orien- 

tnlibus testari ut fatetur Barhebraus ipse qui in sua magna graramatica tuotur in 

hoc puncto ortbographiam Occidenlaliura. Attamon uon raro ipsi Orienlales 

ponunt siame super 8 pers. f. pi. cum acquivocationcin moluunt. 

(1) Etiam in lingua Syriaca vulgari Mailulic exeidil waw 3o> plur. masc. 
v 

pracloritl , undo dicunt ^.A..O ( occidit ipse et occiderunt ipsa: ) i 9cd 3a plur. 

r y 

turn. Iiabet in bac dialecto formalivas jod' 1 et nun , unde dicunt »-*^-A-0 

( occiderunt ipsx ) cum pt»ali a brcvi. 



DEBEGULIS GBNERALIBUS. CONJUGATIONS PB.ETEE1TI 413 



trilitteris nudis movetur regulariter per zlamam. Sequens 

exemplum rem declarabit : Ai^o (occidii ipsa) ; hie 

tertia radicalis quae est lamad 11 , ante I 3 s foem. sing. 

assumit pt h ah h am , et proinde excidit pfah^a litterae ^ 

et ideo qof adsciscit zlamam. In ceteris autem formis pe 

verbi assumit p^'ab^am quoties venit inter duas quiescen- 

r f T T y |* 
tes; secus invariabilis est. Primum,v. jr. Ai^olj, AV^-dL) 

f r 

a verbo ^w^ol) ubi cum lamad 11 mobilis evaserit per 
pt h ah h am in primo exemplo et per zlamam in secundo , 
facta fuit ^ quiescens , et hinc occurrens lD inter duas 
quiescentes, assumpsit pt^al^'am. Secundum verbi gratia 

AiaX>> JM±\> J&mAJBJ*b A^lli a verbis ^is, 

T r- y y T V V * 

lO»A) i ^oii^utt) et Viol) : in bis exemplis mobiles 
evaserunt finales litteraa quiescentes lamad 1 ', qof,bet h et 
tain, ideoque littera quae unamquamque przecedit qui- 
escens evasit nempe ^ , j , ©» et »^ , et prima radicalis 
nempe ^D, ^, jet^ mansit in suo statu primitive Unde 

vides 3 am foem. sing, et l am sing, conjugationis V^ftl) 

f y m 

confundi cum iisdem personis conjugationis ^^oi.), 
ex utraque enim conjugationc pro 3 a foem. sing, dicitur 

AX^Lj, 6t pro l a sing, dicitur lA^lf • 

270 — Maxima pars personarura babent in prae- 
terito puncta diacritica quibus singular ab inviccm discer- 
nuntur, sic 3 a sing. masc. in conjugationc simplicis et 
tota 2 n in omnibus conjugatiouibus habent punctum 
infernurn ; 3 a foem. sing, notatur duobus punctis sub 
formativa 2 vel unum ex his duobus punctis subjicitur I 



414 




GBAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT I 



et alterum illi postponitur ut A\£uO ; sed apud Occiden- 
tals recentiores ista persona uno puncto post i solet 
notan , sic A\^i, 8» torn. plur. habet siame v. gr. 
^A^-fl ; l a sing, habet magnum punctum supernum v. g. 

T 

A\&* . Tamen Orientales solent saepe in 3 a fcem. plur. 
abjicere et siame et jod h formativum , sane minus recte , 
unde scnbunt S^b , .sua* , ZuitstsX pro . A% * foccitfe- 
runl rj^JMi Caenepsritni t) ,sJ*JfC$ {exaUaiae sunt). 
27 I - Paradigma conjug. prater, verb, sanorum. 
Sing. Plur 

m. ^.^d occidit m. oi^o vel .oi^i> (1) 
f. AX^i> f. ^i^Io vel r l^i> (1) 

( m. AiAiJ 
2 a pers.j ^ , 



3 a pers. 



f. ^A^* 

T 

1* pers. c. Ai^o 



r p 
c. *X£"0 vel i.i\y$a> 



3 a pers. 



2 a pers. 



* » 



m. )ol»i dilexit m. oixLj vel VAia-lj(l) 
f. J&*J> 

r 

m. &a*«9 



f. ,. fr ..? vel ^ia^i" (1) 

4 * r 



f. 



*&&**« 



c. 



^OAAfvelu^&A*) 



\dileximus 



l a pers. c. Aio—j 

(1) Pt h aa''a vel zlama life non gominat liltoram sequontsra , doberclque 
iIdc produclioue pronunciarl, 

(2) Cum rwabJ'a. 



r 

_*.^*L) (incluius est) 
- r y f Z 



If vel ^LjL) (1) 

• I i Iff Mm „ 





etc. 



etc. 
etc. 



^A.a~i) vel ^A.a**i) 



4 y <• 



J»aL) (conforlalus est) ol-^t) vel V<*i*^) (*) 



rr 



i-n^L) (sepulms est) 
644) etc. 

K y W 

l*ai>2) etc. 



I) vel ^^At) (1) 

tOjjA&l) (2) 
^D VCI yU+ilY 



o,jzM) etc. 

^tu3L) etc. 



p r 



Eadem ratione dicitur ^^ *«*»«** , o-~a 



r t 



y v 



vel ,<ula-fw (1) A-**", - «^'"' etc - * ariter 
dicitur : gftU( fw^ofl » ^>U| vel ^1 ( l ) ; ^' ••' 
A-diLll etc. 

(1) Pi^ahha vel zlaraa kic non gemlnal Utlerara scquentem , deberetque sine 
productions pronunciari. 
(?) Cum rwah n ». 



; 












1 



V - DE FORMATIONS AORISTI EJUSDEMQUE CONJUGATIONS 

272 — Aoristus a praeterito formatur, dempta 
prius littera alaf in formis auctis si existat , et praefixa 
initio una ex litteris praeformativis aoristi mox exponen- 
dis , et servata dispositione litterarum ac motionum in 
eodem statu qui in praeterito exstat , excepta conjugatione 
simplici trilittera in qua secunda radicalis potest in 
aoristo suscipero unam ex tribus vocalibus clausis, nempe 
pt h ah h am, vel zlamam vel nvah h am , independenter a 
prseterito (n. 254). 

273 - Litters praeformativae aoristi sunt ), »J , 
I; hinc vides (^)nonesse apud Syros ex numero litte- 
rarum prajformativarum aoristi quia ejus loco habent 
Syri nun (V)(l)- Itaque hujusmodi litterae praeformativae 
habere debent ab origine motiones breves , quae tamen 
excluduntur quoties littera quae immediate sequitur sit 

mobilis (n. 102) v. g. >- -if- r> » a prat. wA*,0 » *.-Li^l 

a pra?t. £bJk»* Excipe praeformativam ( quae suscipit zla- 

•o 

mam (2) (n. 103) v. g. ^Vi4( a <aJ*^. Praeformativae 
littera? in verbis auetis per { initiale, assumunt vocalem 

istius alaf qua3 cliditur in aoristo, v. g. ^^oAj a praet. 

(1) Nolum est praibrmatlvara litteram aoristi in 3a pers. esse 'jod n in Ara- 
bico alquo in Hebraica linguis; nun autem pro iioc jod 1 ' esse singularcm proprio- 
tati'in linguoj Syriacas, scd non univcrsim; nam \ I — Dialectus Samaritana et dia. 
loctus vulgaris hodie vigens Matildas habent jod '" non nun ; II — Dialectus dicta 
Clialdaicasive in Bibliissivo Targuinim, liabel jod , exccplolibrouno Bibliorum, 
1. c. Proverbiorum largum , in quo solo habetur nun pro jod' 1 . E contra dialectus 
Babylonlca Mandailarum babel semper nun. Katemur banc discrepantiam insolu- 
blle problema pra?sentarc , quidquid nouuulli Syriologi conjecturavorint , quos 
vido apud R. Dural pag. 172 , 173. 

|2) Hajc zlama est dura. 



DE REQULIS GENERAL1BUS CONJUGATIONS PR.ETER1TI 417 



^^oi) ; &i±l a prset. ^i^| ; ex quo contingit ut con- 
fundatur l a sing, aoristi cum 3 a sing. masc. pneteriti, 

v. g. ^aaJLU (cogilavil etcogito), >2o[ (crexit et 
crigo). Quoties vero post praeformativas aoristi seqaitur 
littera quiescens, tuncpraformativae in ceteris suscipiunt 

zlamara (n. 104) ex. gr/&fe£-AJ a praeterito,^£i>> )++<L 

j 
(in solves) a praet. I'+jk. (1) 

274 - Jam vero alaf est praeformativa 1® singu- 
laris , taw est praeformativa totius 2* pcrs. , nee non 3® 
sing. foem. ; tandem nun est praeformativa l ffl pluralis , 
3® sing, masc, nee non 3® plur. masc. et foem. 

275 - Aoristus in sua conju^atione b abet suam 
ultimam radicalem quiescentem, nisi ei adnectitur ali- 
quid ex suffixis formativis variarura personarum aoristi; 
seu ultima radicalis verbi in aoristo fit mobilis per b h va- 
s 8 am ante V P r0 2a sin o- i(Bm - i et P er tsSasSam longam 
seu per Mnaqam ante adformativam Vo P«> 2 ° et ?a P lur - 
masc. , et tandem per zqafam ante adformativam nun pro 
2 a et 3 a plur. foem. Nota autem diligeuter liwerara nun 

in adformativis .o ct ^ uti in V^^>-i <o , ^'^ ftJ e 

.T\a.a)* (2), non elidi apud Syros qucmadmodpm eli- 
ditur apud Arabes ac Hobraeos , nisi quando prsfatis 
personis adncctuntur suffixa, quod raro fit, uti videbimus. 
27 S- Moncndum est praeterea Occideutales re- 
in Hujusmodi regula? liilcrarum pnclbrmativarum convoniunt quoad dis- 
positloncra quiesccnti® ot motionit cum pronuntiatlono vulgari linguae Arabica 
qurc vigol apud orancs populos qui line lingua uluntur in Syria. 

(2) Apud Arabei insuper nun exiillt In adformativii 0> qu«e adnectitur 
duall turn iceundoa turn lortiaa person* 

»9 



418 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



centiores scribere passim in fine 3® sing. foem. litteram 
jod b redundantem quae non legitur , eo fine ut per illam 
litteram distinguatur 3 a sing. foem. a 2 a sing. masc. , 

v. g. scribunt wAa^2 (occidet f.) pro ^fl^ol , et 

^ '■ Q0 - Cponei f.) pro >aL»l' . Jamvero hie usus om- 
nino improbandus est , ut evidenter evincitur : I - Ex 
eo quod non existat hujusmodi littera neque in Arabica 
neque in Hebraica lingua, quamvis in iis omnes littera 
aoristi turn pratformativa; turn adformativae existant , 
eodem modo ac in Syriaca lingua. II - Imo in ipsa lin- 
gua Syriaca nullum fundamentum hujusmodi jod h habet, 
ratio est quia litters qua; otiantur in fine verborum reap- 
parent omnes in pronuntiatione quoties verbum adsciscit 
sibi suffixum , excepta littera jod h de qua loquimur qua; 

nunquam reapparet; dicitur enim v. g >Vfl r? a \&£j&l 
non y* \£ .Al.E contra a ^A^u>, (occidisli t) v. g. 
dicitur ^uXi^o (occidisli foem. me) , ubi jod h apparet. 
Ill - Si hoc jod 1 ' rationem existendi haberet, cxistere de- 
buisset in omnibus omnino verbis. Atqui nequit locum 

habere in verbis lamad h infirmis v. g. )l&} (legei f.) ; 
)io£^l (i)romiilct f.) 

277 - Quoties ultima radicalis fit mobilis qua- 
cumque vocali clausa in conjuyatione aoristi juxta qua; 
supra diximus , debet secunda radicalis tunc quicscere ab- 

jecta ejus vocali, quaecumque ea sit, (n.l02)v.g..<&£AJ 

(Occident pi. ) , a \o^oJ , in quo exemplo cum littera^ 
suscipit ^s'as'am propter V© adformativam , proinde I 



DB BEGULIS GBNBRALIBUS CONJUGATIONIS PBjETBBITI 419 



* o f 

rejicit suam rwah h am et quiescit ; item \o+&±L(facieiis) 

a ^£li in quo propter motionem quam assumit • , fit us 

quiescens; item i_»j32 (prcedaberis foem. ) a )4al scilicet 
cum o quiescenti ex eo quod | evaserit mobilis ; item 

i&A5>AjkJ ( e/f undent nr) a V25&A.J , cum U9 quiescenti 
ob vocalem quam adscivit *fc. Jam vero si littera quae prae- 
cedit seruudam radicalem qtifE sic quiescit , est ct ipsa 
quiescens, tunc liffic assumit pt h ali h am (n. 269) v. g. 

\*\, a.a A,i (nccidcnliir ) a %.^ab.i , in quo facto ^ mo- 
bili quiescet £ ; sed quoniam s£ rcperitur et ipsum qui- 
escens, hinc assumit pt h ah h am Exinde contingit ut inter 
se confundantur in hujusmodi personis paradigma aoristi 

conjugations s ^_£..o|.) cum paradigmate aoristi conjuga- 

tionis \^.^_oL( ex utroque enim dicitur \*\fc ^A> j 

^ftS^ftUi JS^ ft^ti etc. 

218 "~ Hisce accurate praenotatis, facile couju- 
gabis cujusvis forniae aoristum. 

Paradigma aoristi verbi sani : 



3" pers. 



2" pers. 



1* 



pers. 



Sing. 
m. ^•(x f A m aJoccidet 
f. %b&J>l 

4 T 

m. ^.*^-fi2 



f. 




420 



GBAUMAT1CA ABAMAICA - CAPUT I 



I 



3* pers. 



SlNO. 

9 * 

in. $&++'+! diliget 



f. )a-,2 

r « 

m. )a^)2 

T 

f. ^L.,1' 

1* pers. c. )oa* j) 



2» pers. 



3 a pers. 



2 a pers. 



Pldr. 
m. V*J&-~iJ 



>1aJ finiet 

.2 






r 

uSuA&aoJ subicrtetnr 

o 

T 

-Si— . £.00 2 

•r 



o 

F 9 K 



-a-W 



f. ^u.52 
l a pers. c. ift— jj 

^ofeiA.2 

iftiftSdtJ etc. 

•• »• * 

V<xa_~&ao2 



^<^«*&aij etc. 



DE FORMATIONS IMPEBAT1VI EJUSDEMQLE CONJUG. 421 



y y 



y jt 



f T 



f *\f *.* capiivus ef/icielur^o ^\ j Al etc. 

r y * .„ " 

*,;*j mittet , io>»^ etc - 

y * t * r*» T 1*1 1 

^ai*~L'A> devastabilur , .a^Ju^LZsJ,u^^-**t*-Z 

o V 

p l« R ' 1*1*1 

vel melius ^m»U i W \* % + ■ — W 

vel melius i<V3m*U (1)' e * c - 

\° 

^O^tiAJ intcrprctabitur, ^aia^iAJ i etc. 

VI - DE FORMATION!? 1MPHRATIVI BJUSDEMQUK 
CONJUGATIONS 

21 9 - Imperative formatur ab aoristo , dempta 
littera aoristi prfflformativa , et restituta initio littera alaf, 

4 

quoties ea fuerit clisa iu aoristo , v. g. ^a^* (oncide) 

a^l^AJ, ^La (accipe) a ^Lli, >S>h) (f»ga) a 

Ji±)-> iar» (prxdare) a |t£j. Nota porro quod in im- 

perativo thematis < ^^l) quiescit tain verbi , et proindc 

pe movetur per pt"ah>'am (n. 269) et insuper tunc sub 

taiM vcrbi ponitur mhugjana (n. 46), v. g. V^dIJ 



r * 



(oeeidere) a ^£aAj ; item b&$J f ,1 a w%Al£J. Imo 

Occidentales in imperativis omnium formarum qua; ha- 

T 

bent initio augmentum I), solent abjicerc a penultima 
radicali suam vocalem et pro ca ponere mhagjanam , sic 

dicunt ^£l(, UfgWU Ji ^UitOi »*> aoristis 

(11 Apud Oricntalcs hie alter modus esl accepiiw. 



422 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 






ii 



» * c 



^a^AAj , ^«j£mi , y»jLtt£&l ; in solo imperativo 

>o~UJ ab aor. >o^jA, retinent pt>'ah"am ad penulti- 
mam.Orientales autem in hujusmodi exemplis et similibus 
non abjioiunt vocalem penultimae, sed dicunt regulariter 

t&fc&^a*^foj,w£*6&}. Ipsi quoque Occidentales 
in poesi retinent vocalem de qua agimus , v. g ^a^i ft 

rintemvJaiV^lt^n/brtanM'ai;. Ceterum hac Bupprea- 

3io vocalis videtur esse novitas a recentioribus inducta. 

230 - Conju.ratur imperativus adnect ndo in fine 
syllabas formativas pro variis personis quenia.lraodum in 
aoristo , dempta tamen nun quae extat in syllabis forma- 
tivis 2® fern. sing-, nee non 2* masc. plur. prorsus ut 
in Arabica liug-ua , et proinde waw et jod h qua? post demp- 
tam nun supersunt , ilia ex formativa 2" masc. plur. hac 
ex formativa 2* foem. sing-, silent seu otiantur. Praterea 
nun formativa 2» plur. foem. non habet in imperativo 
ante se zqafam ut in aoristo , sed habet zlamam duram 
praecedente jod h cum quo coalescit in unam syllabam ; 
imo ista nun interdum excidit , et tunc remanet jod 1 * 
praecedens scriptum , sed non pronunciatur. 
Paradig-ma conjug-ationis imperativi: 
^.a^-o occide , a!o£o vel ia&,4Ajft(l) occidile 
~X*4*occide foem. , ^Ad£i> vel ^\^ja(2)occidi(e f. 

(1) Hasc nun rcdundans iiumeranda est inter cxtrancas singularitateg 
Dagna Syriac* lateralis ;elenira hose nun non exstat in lingua Arabica noque in 
(lialeclls vulgaribus Mesopotamia! el Assyria). Sola dialect! Chaldaica et Mandai. 
licautramquo formam uabent; MaMulana autora nonnisi cum nun format impe- 
rativum pi. masc. 

(?) Hue forma secunda exstat sola in dlalecto Chaldaica sed nun habet 
zqafam ut m Arabica lingua, r. g. j&i^a. Dialeclus autem Mandaitica utramqua 



••• 

T 









o,^ vel to t Ai. 
^ v a\ vel ^^ 

o^a^L°Y vel ^oi-aU) 

1^39 2!) vel ^f^) 

* r * r r 

&&C vel iftl-ai) 

J&A vel ^A=U> 

'■•I * Pit 

Ai.) vel lO-l^^-i) 

• * * • p i°: 

1) vel ^Lfcii) 



l^ll|(l) conforlare 
cum s b in quiescent! in omnibus. 

VII — DB FOBMATIONB INF1NIT1VI TUM N0M1NALIS 
TUM VERBALIS 

28 I - Duplex infinitivus extat apud Syros , alter 
verbalis, alter nominalis. Primus nempe verbalis respon- 
det infinitivo Arabum mimato , et apud Syros quoque in 
conjug-ationc trilittera simplici formatur abaoristomutan- 
do litteram praeformativam in )a cum zlama , etconver- 
tcndo vocalcm pcnultimne radicalis in pt h ah h am , v. g. a 

^a^fli-J habcs ^ai ( oe.cdrt ) , a g&J babes 

1 V«r C opcrari ) , a ^u^LJ bales ^O**i^o ( umare ). 
In ceteris conjugationibus infinitivus verbalis 

formam Syriasrai liiteralii habet. Denique dialectus Matlulana solam secundam 
•8aoacit cum nun quiosceati ui in Syr. litter. 

(t) Apud QnentaUii ^»M etc. Ut diximus supra. 



424 



GRAMMA.T1CA ARAMAICA - CAPUT I 



formatur quoque ab aoristo per mutationem litters 

prjeformativae aoristi in )o cum zlama et per conver- 
sionem vocalis litterae penultiraac in zqafam , addita in 

4 ft 4 9 •• * 

fine terminatione o, v. g. a '^3%£s.i dices oi*3L&to 

of 

* y 4 j r 9 f » 

(recordari) , a v£>iAJ dices fluDJ^O (fugare) , a p^Au 

4 ' * * 

fit o^alZs-Ato(l) 'caplivari). 
•• 

282 — Frequenter prsefigitur infinitivo verbali 
littera ^., cum rationem habet infinitivi Latini simpli- 

r * < p T it 

citer , v. g. » V>S<n\ {^&/ (volui habilarc) , ^u^^ioV 

Q3»uixi<A fuo» possumus puanare ) , caJt a\*>l JC<*\. 

^A^;.^ fbonum est eonjidnre in Domino). Hoc lamad' 1 
non praefigitur infinitivo verbali cum verbo juugitur ad 

significandam emphasim , v. g. o'^ax^ faam J+jJaa 

4 9* » x 9 
(sperando spcravi in Domino) , aV>».!o».to . t . v^ v^ y> 

uA. (exaltando exallamus tc). 

283 — Infinitivus alter qui nominalis dici potest, 
est nomen abstractum actionis , existentiae vcrbi a quo 
derivator, nulla babita ratione tcmporis, proraua ut infi- 
nitivus Arabum dictus^A-aM. Isto igitur infinitivus forma- 
tur a trilitteris nudis sine regula , et habet proinde multas 

formas , v. g. \\&-o (oc.isio) a \jL&i\**Jbdi Caper Uio) 
a ^A.3. l^aojA. (fuga) a v£jA? J.A*'_Jj*> (ad>enlus) 



it) In dialoclo anliqun Chaldaica inQDitivus ex conjugationibus qua) per 
alar incipiunt , oadom regula formatur ac in lingua Arabica , scilicet additur A 

longum aute ultimam radicalem , ut )&S6*l et >»iv^*l ex Z&Sxl et MANtJ . 



DE FORMATIONS INFIN1T1VI TDM NOMIN. TUM VERB. 425 



ab )L{. 

284 - In verbis vero quae non sunt trilittera nu- 
da plcrumque infinitivus nominalis formatur a participio 
activo nominali de quo infra (n. 289) , rnovendo ejus nun 

per <s ? as p am et addendo terminatiouem )L, exempli gratia 
)Laliaixi> (acceplalio) a Vau, lloAaAto (obviam 
osaursits) ab \5.o) i )IaJ*=klA>A.lo ( captiwtio ) ab 
v=A-K^t, lla.ll£itl& (iniiialio) ab uDfl'i- Insuper 

" r " T V T V r. r 

(juadriiittercc formce : ^\q , VSX9 . Ua^ et % \<$ro 

habent tertium infinitivum rcgularem formandura a ver- 
bo, adjiciendo tmaqarn primSB littcrrc et zqafam penul- 

0,4 * r 9 f 4 

timae , v. g. (y^Aa^ (caplivitasj a ^^a-' Jq^teg&A 

* p 9 *. 4 \ Z 

(accusalio) a ^^^uO' | tg&ato&Cperlwfatio) a <^a£&& » 

9 * ♦ B r fJ 4 

\ie\a.+- (1) (perfeclio) a )qXa. i y\.o~ (7o/io) a 

^.^** ? LsIooa- cum duobus waw (salvatio)a. wrajOA.* (2) 

~ o o 

(ll In )..!a\a^ ac simiiibus inflnitivis formac ^A£ gcmlnanda 
csscl sccunda railicalis, allamcn usus obtincl non solum apud Occidcnlalcs Bed 
911am apud Oricutalcs ul tsasa producnlur ct lillcra scqucns non gcminctur. 

Olerum in dialecio Chaldaica diciturv.g. *&* C umpl ll ah ,l agcminanlo pro 

(2) Hffic rcgula qua formatur infinitus nominalis ex verbis qundrilillcris , 
cadem est in lingua Arabica;in hac eniin hoc nomon lypum habet J*»» scd 

cum i ( interdum a ) pro , OX. gr. %*j*-> eX C- ,>i » Ct J^4- ox JJv 5 iino 
ipsura \*i habct inlordum nominalcm Infinitum hac forma cum i , ut t^Ub cs 
v-^", et AC ex JT. jgiiur infinitus nominalis conjugationis J*» in lingua 
Arabics osl Jy*B aliquando est Jl*» ; contrarium est in lingua Syriaca, videlicet 

40 













426 



GRAMMAT1CA ABAMAICA - CAPUT I 



VII - DE DERIVATIONS PARTICIPIl ACTIVI EJUSQUE 
FLEXIONE 

285 — Participium aclivura seu praesens duplex 
habetur penes Syros , ncmpe aliud est verbale , aliud 
qualificativum. Participium verbale vices tenet verbi, et 
formatur regularitur in verbis triiitteris nudis ad normam 

typi ^,^3 ( j*Ai ) ncmpe movendo per zqafam pe verbi , 

et per zlamam <ain verbi , exceptis verbis quorum lamad 1 ' 
i. e. tertia radicalis est littera gutturalis vel res 1 ' , quo- 
rum participium pro zlama accipit pt h ah h am, (n. 118) 

ex. gr. V^d ( occidtns) , uia^, (rclinquens) «-*»&3 

o o 

(apericns) a V^fl> ^-a-*-' u^A£« Animadverte inter 
primam et secundam radicalem in istis participiis mag- 
num punctum diacriticum supernum collocari (n. 54). 
In ceteris conjugationibus , formatur participium 
activum ab aoristo praefigendo simpliciter loco litterae pne- 

T P 

formativce aoristi litteram mim (So), v. g. v*\a y> (per- 

rcgulariler est JW , aliquando est J,**; , ut \ e\ . I m. \ tormentum et 

(J MtjAc adjulorium a mi et i'j^. E contra in conjugalionc Jo) hoc nomen 

JV«»i est regularc et constans in Arabica lingua, ut u^-*L *\±J ab Jv«»| el A.| 

cumin Syriaca liiterali id perdilum sil.scd exstabat quondam ut tcslatur dialeclus 

Babylonica dicta Cbaldaica , in qua dicilur , ex. gr. &aai , J«a} ab iaa| Jbaj 

ut vidimus. Vide quam miriflco omnia concinunt ad alteslandam lingua) Arabics: 
prffislantiam quoad antiquitatcm philologicara. Coterum nou satis mirandum est 

forraamjLai seu Jointer substantive verbalia in dialecto Clialdaicararissimam 
esse. Pro ca babelur, sjepius, jC» vel J,-o vel j/-*», ncc tamen regula 
certa ct generali. 



DB PORMA.TIONE INFINIT1VI TUM NOMIN. TUM VEKB. 427 



ficiens) a )oN kl » v*U* (fugans) a v^iAl i ^*^ao.io 
fwrnften*; a ^^_mi , — £**> (lauclans) a ^-£aJ, 
wsAtt (benediclionem suscijuens) a ^jo-Co* 

286 - Porro istud participium activum vcrbale 
adhiberi potest dupliciter , nempc vel absolute vol relative 
ad aliud seu in statu constructs Participium activum quod 
adhibetur absolute tenet vicem verbi cum relatione tem- 
poris prcesentis vel etiam futuri , ct in hoc casu flectitur 
ad instar adjectivorum contractorum per gd 1 ' amain inde- 
terminationis. Videlicet in flcxione hujus participii penul- 
tima quescit, ita ut si littera quae praecedit penultiraara 
estet ipsa quiescens, adsciscat sibi pt h ah h am. In fine 
autem additur alaf habens ante se zqafam pro sing, fcem., 
et jod h et nun habentia pnemissam h h vas s am pro plur. 
masc. et nun post zqafam pro plurali fcem. Exempla : 

Masc. Fcem. 

(1) sing. ^-£^> occidens H^_o occidens ipsa 

'- .9 J.. .' 

pi. {A^-& occidentes ^.^o occidentes ipsae 

f 

pi. ^.jA4> V»^» 

* f $ . f 

(3) sing. ^Zm!o laudans )^Aa..So 

r > .. * 

(4) sing. Vo-*^ discedens |L^Aio 

pi. . -S-A^ V* ^\ft ^. V> 



y .t 

(2) sing. jJkflo faciens 

.9 



428 



: 






t 



■ t 



GRAMMATICA ABAMAICA — CAPUT I 



Masc. 



(5) sing. )aiiu.Jo 



pi. 



t 



**& £*.;*> 



FCBM. 

9" ' T 



Exemplum participii in cujus flexioue littera qui- 
cscens quae prajcedit penultimain assumit pt h ah h am : 



sing. )q\£a.}o (tradens se) f <*\ ffA.jp 

plur. yW &+.*> ^\&A.X> 

Inde porro vides , cxcepto singulari masculino , 
confundi cum inviccm hujusraodi participia formal 

^^alj et participia forma? ^^dI) ' praterea ex citatis 
exemplis vides etiam participiis pluralibus masculiuis 
non iufig-i signum plurale nuncupatum siame. 

287 - Sciendum porro hoc participium vcrbali 
absolutum adhiberi ad instar vcrbi pro omnibus personis 
cum relatione ad tempus praesens vol etiam futurum 
ut diximus copulando participio absoluto pronomina 
personalia separata , excepta tertia persona , in qua ad- 
junctionc facienda subit participium aliqualem modifi- 
cationcm quam sequentia exempla declarabunt : 

I 



3 a 



pers. 



sing. <j>|Afugit aut fugiet 
'Masc. *=,;. 

plur. ^-OJA fugiunt aut fugient 

. i 9. 

sing. |_dJA. fugit aut fugict 

Foi\I " 9 - 

■ • plur. ^o'*\ fugiunt aut fugient 



DE FOEMATIONE 1NFINITIVI TUM NOMIN. TDM VERB. 429 



S J&i) ^**± vel J6Js'+\ fugis , fugies 

/ MASC. 4 ' " *"_ 9 " = ?. . . 

A I P ,olU)M-DiAvel.6ZUDi^.fugitis,fugietis 

S ««&f) )J>ii vel u.ZUJii fugis , fugies 
P »*JU) ^i^ vel ^&o|A fugitis , fugietis 



l a 

pers. 



S U) ^^ vel h*^ fu ° io ■ fu o iam 

fMA.SC. „ ^^ _ e y ^ * 



Fojm. 



P t i^» t ^2jui.vel^o^.fugimus,fugicmus 
S \j) \j&L vel JjjOfJk fugio , fugiam 



r j I 



V >L~ -DnSvcI^ld^ fugimus,fugiemus 



II 



3 a pers. 



Sing, ^ n^ v> accipit vcl accipict 
Masc. = ,, 

Plur. ^AaA^o 

\ r 
Sing. UaAJo 

Fce.m. * •• r 

Plur. ^iaAJo 



pers. 



Masc. 



F(EM. 



V t 7 v y 

sing. iM ^ifttt vcl &iaiLio 

Plur. ^o&l) ^Aalio vcl V,o£> V a n*> 



Sing, ^^l) U=ux* vcl *J &&*3 * 
Plur. **-&) <^.£aJo vel r Zk=u** 



430 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT r 



l a pers. 



Masc. 



Sing. Jjj %&&* vel [AJiLo 



Plur. 



v y y 

^.1*- i..»\^nta vcl .1 >\ -S|r><n 



F(EM. 



Sing. )jj jl^aio T el [i\ ;au 



Plur. 



^ ^">n , o vel aXi^Lto 



HI 



pMajo. 



3 a pers. 



Fcem. 



Sing-. ^ol^Ato sanatur 
Plur. r-^V n -.Ji-jJ 

Sing. pa\~Aio 
Plur. ^ia^A* 



2 n pers. 



Masc. 



Sing. Ai) )cA*. Ajo vcl £ifti— A* 



PI. ^o&J^^^^vcI.oAJLvLa* 
Sing. ^AJ) Mo^JOO vel ^AiA— Aio 

rCEM. 



PI. 



' >" r 






^Aj) ^i^AJo vel r Aia^*AJo 



l a pers. 



Sin S- Ml >°^~ Ajo vel Uioi^A* 

Masc. p ^ , _ r ■ p 

Plur. ^L* ^Jal^A* vel aJftj ^Ajp 

Sing. Jj) ti\JA^ vcl UfcSUa JLiJ 
Fcem. rV-v.-r , rT/J . 

Plur. ^u. ^to\..A* vel aiaX^A* 



DB FORMATIONS INF1NIT1VI TUM NOMIN. TUM VERB. 431 



IV 



9 V 



3 a pers. 



, Ma.sc. 



'Fgem. 



(Masc. 



Sing-. ^M~>&+.i£t glorificatur 



O BO 



t * * 

Sing 1 . J^*oZU.io 

v 

Plur. ^»&A*to 



2 a pers. 



I Fcem. 



Sing-. &)) ^.=»*U*> vel /U.D&** 
PI. ^o-kii^o^^vel^oA^iXUoo 

' r j p K ' • r * * 

Sing. t* 4J) )^.=>>fiU.io vel ^A^^^io 



T • /' 



PI. **|j| ^.£*^io vel ^A~.~>A^o 



.»' 



r r 



l a pers. Masc. Sing. \i) ^.o^^ovel ll~aA.*Jo etc. 

Porro interdum (j) contrahitur , maxime in poesi , 

* 9 i * * "v r a " 

cum participio foeminino v. g\ h£»&}JraAi0ifr£Ba**^4D) 

^lai^io pro (J) )^Vi, M UaAio etc. 

Tempus imperfectum exprimitur apud Syros per 
participium activum conjunctum cum verbo (ooi (fwt) 
loco pronomiuum personalium separatorum, in quo verbo 
o» otiatur, i. e. non pronunciatur. Sic v. g-. 

,#"" "J, l f " l ' ' t ■ L C 

)oo, jai.^ fugiebat m. jLooi L-SjA fugtebal t. 
oooj ^jaiA fugiebant in. ^001 ^o»A fugiebanl f. 
^-oq ii^ fugicbas m. ^^oojVoiA/w^aj f. 



432 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT I 



\ok*Oo,^J>*±rugiebalis m. ^Aloo, ^xl fugiebatis f. 
A-.00, ^>^i fugicbam m. A*oo, |^^i fugicbam f 
^oot^^fugiebamus m. ^oo, ^1 fugiebamus f. 

288 - Modo de participio activo quod adhibetur 
in statu constructo.Itaque hujusmodi participium occupat 
locum adjectivi quod regit suum nomen patiens vel 
alterum vocabulutn ab ipso depcndens , et tunc partici- 
pium activum contrahitur juxta regulas traditas supra 
de contractionc status constructi. Ita verbi gratia dices 

Ul) %& (occisor hominum) , \H) A^',).^) Jk$J> 

MAi£i>.Aliud exemplum participii ex verbo aucto: 

IrfZ *i^> ( fugalor dacnunum ) fX^ A^JA-* , 

(»M» ^A*,^^ Aai^o-Eodein modo flectitur 

>W> , AiaW> , ^iailio , a£^> . Ex quibus vides 
pluralem etiam masculinum notari signo siame. 

289 - Participium vero nominale non adhi- 
betur loco verbi sed respondet adjectivo proprie dicto. 
i-ormaj porro hujus participii derivati a verbis trilitteris 
Bttdw sunt plurima) , neque subjiciuntur cert* legi de- 
nnita; , quarum potiores sunt : 



A - J^li v. S.)li- t l(fugUlvus),\J t tU(salvator) % 
UiU (creator) ,1*1 As (scriba)y J^jj (rfiscerncns). 
B - Jft v. g, )! l0K £ (sacerdos) , ^ raw/ , M0 . 
(1) Apud Orienlales zqafa od caln loco ptl'ahV 



DB FORMATIONS INF1NITIVI TUM NOMIN. TUM VERB. 433 



9 3 f 



C - JW maxime dc artibus , v. g. [j^ ( faber 
lifnarius ) , ii.^2 (mcrcalor) , \.±.\~. ( miscrabUis ) , 

VaA. (1) (iniquw). Sed dc adjcctivarum formis distincte 
agemus infra. 

290 — Participium nominalc ex ceteris verbis 
formatur regulariter a participio activo verbali fceminino 

j 99 r ,., 

sing, addita in fine tcrminationejj v. g. )±2i*j&io ( bclh- 

cosus) ab uaiJ)| cujus parlic. verbale fcem. sing-, est 

[ a fftV< , Ui=mio salialor a V^ao , JjjnJv%^ \ «vo- 



mus ) a iouVS i Lli &£* (comprchcnsibilis) ab ^j £ i), 



no 

|.i^^joAto (aceeplabilti) ab ^.ai>i) 



* T 



Nota porro participium nominalc Yormrc ^£j»l) 
confundi cum participio nominali formco ^^oL) * 

SCIIOLION 

291 - Participium grammaticc activum dc quo 
hactcnus egimus , potest habere sensum passivum ; id 
autcm cvenit cum vcrbum a quo dcrivatur participium 

r 

activum habet prajformativam 1) quaj verbo dat sensum 
passivi , cx.gr. quamquam t-Jy=uS£_io facicndus sit 
grammaticc participium activum , sensum tamen habet 
passivum quia venit a verbo v^t) feclus est. 



(1) Apud Orlealalcs zqafu ad l ain loco pt l: ah''x'. 



41 



434 



GRAMMATlCA ARAMAICA - CAPUT I 



IX — DE PARTIC1PI0 PASS1V0 

^ 292 — Participium practcritum seu passivum 
nonnisi a verbis transitivis formatur ut notum est. A 
verbis quidem trilitteris nudis regularity ad normara 

<^*&£( J«*» ) cum pc quiescenti ( n. 102 ) ex. gr. ^Lo 

(occisus) , )aJI j (dilccius) , ^X.3 (dislincins). (1) 

293 — A verbis vero quae non sunt trilittcra 

nuda formatur participium passivum a partic. act. immu- 

j» 
tando ultimam bujus vocalcm in pt h aU h am, v. grAaito 

(acceplus) a verbo <fc.£.o cujus partic. activ. est %&Ofe 

... X * t * 

(accipicnsj , ^>^ ( inclinalus J a vcrbo ,__ijj cujus 
♦ \ 

partic. act. cst^si>^o^aJK^ic(9i(bcrnatus)a. mbouttjj^* 

Quod si ultima motio participii activi jam sit 

pt u ah h a ob litteram gutturalcm vol res 1 ' sequentem (n.118) 

tunc confunditur participium passivum cum activo, ex. gt. 

r r * 

^ • ■a aao ( laudans vol lavdalus ) , j£*io f mittens vel 
missusj. Inicrdum occurrunt participia passiva ex verbis 

non trilitteris nudis ad normam feJLfl , v. gr. y*Xa 

(bencdictus), ^^^(glori/icatus seu glonosus) ,^jo» 

(majettate pleaus) , a verbis yj^> i ^£.1 ,j $JJ ; dicitur 

(I) Aniinadvcrlcndum est in Arabica lingua participium pas- 
sivum ires habere forma* , J : o , J> o, J^«. , ox quibus Syriaca lingua 
habet solum priraara, Hebraica sccundam. Participium vero aclivum habere unara 

totem Ibrmam JtU , communcm omnibus tribus Unguis. Sermo osl do verbis 
trilitteris. 



DP. PARTICIP10 PASS1VO 



435 



v V 



taracn ctiam juxta rcgulam : ^aio i — £*J» > 5^^* 
294 - Ex verbis qua liabcnt initio syllabam 

scrvilcra I) non forrnantur pa'rticipia passiva , scd forma 
participii 'activi habct significationem participii passivi , 
v.. gr. a verbo^-otK««c»»iMMO non dicitur^oAao 

sed ^^A^^ ( °" cis ' ls ) ^ uod cst r artici P ium activum. 
Excipe taraen verba bujusmodi formarum qu» liabent 
significationem activam , non vcro passivam , tunc cnim 
participium activum rctinct suam propriam significa- 
tionem ; ct ex istiusmodi verbis non formantur participia 

passiva , vcrbi gratia j^&o ( reminiscent ) , ()oK±* 
(promitlcns). 

295 - Flectitur autcm participium passivum 

cadem rationc ac activum, v. g. V t £-0 foec&wj , JL^> 

_ j> 

f 0MIM ; , M^.gft r "■« ; , ^ r i-L^° f«^W' ltc[n 

Undo deducis participium passivum derivatum ex verbis 
qua; non sunt trilittcra nuda confundi cum participio 
activo , execpto singular! masculine 

298 - POTTO qucmadmodum participium activ. 
locum tenet verbi activi , ita participium passivum viccm 
gerit vcrbi passivi , ct proindc cum pronominibus perso- 
lialibus flectitur inducta levi modificatione uti Liquet ex 
duobus scqucntibus cxemplis : 

I oo» Vj^J> occidil u r m . ^.oi U-^^o fcem . 
\^) K ^*6.*'>cciduntur m. ^j) ^u~£-0 fam« 



436 




GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT I 



2» pm-jsr^iy^ vcl y °*S^ 

L^i) )L^s> vcl ^£\^~£.a 
! ~ •" ''•" = • •• = 

g*4l) ^^o vcl ^&U£.0 

1« pcrs.| W „ V^° *** v 7 , ' " " 

Interdum ct praecipuc in poesi.contrahiturjjfjL^o 



in £+£a. 

Exemplum aucti : 



3 a pers 



/ * " r 



iiobcncdimttscsl 



o o 



Ail^Ciovcl^^ 

1 T>» o o 

A°«l '•• * r ^ r 

t 1 ** ***** vcl *•*?*?* 
Ml >£» U) \Ji^ 

t 1 ** t - ?^ vcl t^oi*** masc. 

t 1 ** r?*-?* vcl **•»?*?& fo>m. 

ZJj/ Xota vcro pronomina personalia 3* per- 
sona 1 , i.e. no, i.*, \f& r ,i . . 
^ |V t«t»VM>'H ii P 0SSG supprnni , ct tunc 

(') Orionlalcs interdum scribunl J&Vj 



I" pers. 



DB PARTICIPIO PASSIVO 



437 



participiura passivum solum adhibetur loco verbi passivi. 
Aliquando coastruitur participium passivum ad instar 
participii activi cum suo nomine , et tunc contrahitur 
quemadmodum contrahitur in pari casu participium acti- 

vum , v. gr. (.=»! iJ^t ( tritui corde ) , \s\ L'**--*l 

(irita corde) , ).-& \£+s>L > t^l 4*-*^^ * 

298 - Quandoquc participiura passivum verbo- 
rum trilitterorum nudorum adhibetur in sensu participii 

activi : sic ex. gr. %^E.+* (acceptus) , ^Jal (appre- 

hcnsus) , ^1) (tenuis) , o^Ii* (amplexu susceplus) , 

Uk*^ (indutut), ^(porlalus), adhibentur in sensu 
participii activi et significant accipiens , apprchendcns , 
tcnens , amplectens , inducns , porlans , exempli gratia : 
l^i^^D^i? ©clfi/fc qtiisvs'.lncl omncs crcaturas), 

Vi ++Z) \c&(Deut qui omnia moderator). Et in isto 
casu'quoque flectitur participium hujusmodi cum prono- 
minibus personalibus separatis ut dictum est praecedenter 

dc participio activo , v. gr. «»« ?> » (inducns) , ^ »A* y » 

(induenles) , J„I.^, (induenlcs nos) , etc. Similiter 

construitur cum nominibus v. gr. ( lo4^^-*aif »»<*«- 

tut majcstalem) , Ai. .^ j ^a»1=^i ^*^ ctc - 

SCHOLION 

Ex dictis superius diligcntcr notandam est adjcc- 
tivis adhibitis pro prima vol sccunda persona nccessario 

9' . * ' 

subjuugenda esso pronomina personalia, ut V-J) [gm 






438 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 



(gaudeo)-si veroadjectivumadhibeturpro tertia persona, 
tunc omittcnda sunt pronoraina personalia , quoties ad- 

jectivum tenet locum verbi v. gr. ^S^o (occidunl) , 
secus liberum est subjung-cre pronomina vel omittcre 



o •• o 



4 * 



v. gr. >fc ^ 0? r U«^ vel y^^oy ^ilj ^^ 
ffow* sunt ??i3rcA- fai). 



CAPUT II 



DE VERDO HAMZATO 




I - DE VERBO PE-ALAF 

i 

299 - Vcrbum hamzatum est illud quod habct 
hamzara , scu ut malunt Syri grammatici , alaf loco po 

i. e. primtc radicalis , ex. gr. ^oj (dixit) ; vel loco <ain 

scu secundce radicalis , v. g-r. Sty^ Cpcliit) § vel tandem 

loco lamad", i. e. tertite radicalis, v.gt.l&l(immmdu* 
fait). Bio ante omnia rccolenda sunt quas n. 78 et se- 
quentibus de indole hamza) Syriacaj cxposuimus. 

300 - Incipiamus ergo ag-cre de verbis hamza- 
tis in pe. Prfemittimus itaque hujusmodi hamzam ini- 
tialem,utpossitprofcrri, in pratcrito assumcre zlamam 
(n. 103), quaj quamquam pronunciari debcret cum brc- 
vitate ( n. 102 ) , nihilominus Orientales hodicrni ing-c- 
rainant litteram qme cam sequitur , ct Occidentals 
producunt illius pronunciatioucm. Eadem est ratio hamza? 



DB VERBO VE-klk? 



439 



in imperativo ct in participio passive Verba autem 
hainzata ia pe duas tantum foraas habent; altera quidem 
habet pt ll ah h am in 2 a radicali in prasterito , ct rwah b am 
in aoristo ; altera habet pt''ah"am in 2 a radicali turn in 
prreterito turn in aoristo simul. 
Verba pritnae formac : 



p£2BT. 


AORIST. 


y 

»^J mcrcedc conduxit 


- 4 i« 


^) (icnn'a) 
^o) comedit 


o 


>A.| (l)odit 


)oai)j 


A,) (1) pressit,oppressi1 


1 t/^C 


a_ai) rccondidit 


(ami) 




4 K 


V>) (l)obviam occurnt 


*** 


¥ m.) fudit 
^▲,1 incantavit 





Verba 2 ffl form® cujus <ain habet pt h ali h am in 
prSBteritO ct in aoristo : 



ja) periit 
\J| ivit 






t> » n 



(1) Orlcnlalos substituunt pt''.ih h am zlanuu In his verbis ^a^(i^\(' 



^j) dicontcs:)^,^!,*^ 



440 






1 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 



O 



&*l sedulu3 fuit 

o 

i^o) dixit 

30 I - Unde concludes hamzam apud Occidentales 
in aonsto et in infinity verbali habere ante se zlamam 

in verbis prims form* ut *4&« **«*■ in verbis 

secunds form* ut wfl ;a pud Orientals vero in utroque 

casu habere ante se zlamam duram, ut Sa^4 *$** 

302 - Quoad formas auctas, notandum hamzam 
transire in waw in forma Uflf , v. gr. *Jo) <W«- 
care fecit) %jj, a nudo ^ (^^^ . ^* 



r f 



f^ncaaj ^ ab ^, rpm , . Item hamza ;; ansit 

in waw in fonna^al , v. g , ^^ (mardatlU)> 

r" 1 "' ; ab H" In forma ^« k«na assumit 

ST, 0CCHe : ,aICS '^ a! ta ™» - pronunciatione 
trans.t ad taw quod pracedit ) , „t mha ff janam ap„d 

Orientate. ( n. 46 ) , v. p. &g ( Uiclus faU) , \$$ 

Cmandacatm /VO.apud Orientates S£JM , A«MJ '■ in 

aorist. <fc. f) ^ , ^aI, apud Orientates.*^, i£«j. 

Anoma.uu, est ^flj ^ ^ ^ Vj£ ^ 

aW* ' ^ • ; " 5i ' • lD infinitiTi3 n <»»i"aiibua hamza 
omeseena habet post m im 3cffi p Cr aate se slamam duram 



DE VBRB0 PE-AIAF 



441 



in utraque schola, ut tJA.»ilfe cibus , )lL\£advenlus. 
In reliquis nulla difficultas. 

303 - Hisce declaratis, facile conjugabis pra> 

teritnm hujusmodi verborum , v. gr.Vaji&Vaji j&ajetc. 

Item %l)l] , &UJ vel t^fe! ,$%$ ' "%Hl vel 
. A'a^j etc. in aoristo alaf praeformativa prima* personae 
sing°. coalescit cum hamza in unum alaf cum vocali 
propria praeformativae V , i. e. vel h h vas s am vel zlamam, 

v. gr. ^aa) cum zlama (manducabo) quia a ^aa).J i 
° = y = 

AftA) Ao^Xj; et iil cum li h vas s a (dicam) quia a J^iojj' 

ft&J a i£ji. Conjugantur^a^jLj , i&atJ i ^iaUefec.; 

jil.7 , .oi*io)j, ^i(I° , etc.; forma babentcs ll initio 

conjugantur sic : Vs(Aj , ^^ ' ^" etC * In 
imperativo liamza assumit pt h ah h am in verbis primae 
formal seu quae habet post se vocalem rwali"am, et zla- 
mam in verbis sccundae format , seu quae habet post se 
pt> l ah h am. Exempla primi : ^os) ( manduca ) , *o») 
(liga); exemplum secundi jjo), *£} (die). Item dices: 
%a\1), 6±*)Ll tantum ( minime vero dicitur ^a\a)l))> 

^S^jl.tir-A^? tantum. Infinitivus vero formatur regu- 
lariter prrefixa littera mim (So) praeformativa, cui ponitur 
eadem vocalis ac nun praeformativa aonsti, v. gr. v^po* 
VdL^, v-=>l^i MoJjB , ab aoristis }a~M , ^.4-JM) 
r 4.T, J-ij.7. Excipitur verbum !ij,cujus infinitivus est 

42 






442 




GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 



liUo cum rwas"a et si aoristus est fljj cum h h vas s a. 
304 - Participium activum regulare est , v. gr. 

^(manducans) , j^j (dicens). Participium passivum 
assumit ad hamzam pt«'ah''am qua; apud Orientales in- 
geminat luteram sequeutcm , apud Occidentals vero 
effertur producta ( n. 103 ) ; v. gr. \.U) (manduealus;, 
i-^>) (diet us). 

Nota tandem verba pe-hamza perraro habere tvpum 
>2L» , v. gr. ^,| ( arcuil ) ^ , ^ ( ppressit ) 
j^U Porro hujusmodi forms hamza manet constanter 
in omnibus modis et flexionibus, v. gr. ,<Ljtf, ,L.'j}, 
^>U etc. o^JLso,u~#jo etc. 

II - DE VERBIS tAIN HAMZA ET LAMAD n HAMZA • 

305 - Verba <ain-hamza i.e. qua habent ham- 
zam loco secund ffi radicalis pauca occurrunt in scrmone 
Synaco.et pleraque habent ad tain zlamam in praterito, 
ctpt"ah"am in aoristo. Exempli gratia:^ (miser full) 
^h 1 ' ^U (l°*v* fait) vfcfi , ^4i (doluit) w ^, 

\U (l) (iwduii) ^jj, w a£» r *««««; ^uJ, ^U, 



I) Vt*> fere semper adl.ibe.ur impersonaliter , e. .unc nomfni prafigiiur 



lan,»d" , v. gr vA AJ^ I to*,!, mc , , ^i <M V ( ne u«* 



POf. ; 



DE VERBIS »A1N HA.MZA. ET LAMA.D H HAMZA. 



443 



Rarissima sunt verba quae habent pt ll ah h am ad 
hamzam turn in pra3terito turn in aoristo , v. gr. fa 

y 

( confusus est ) j^Al . In formis auctis dictis, v. gratia: 

t y ° * y T r 

uaJLs) ( male f ecit ) *^H\ ( bonum f ecil ) AU (inter-- 
rogavit) , fa (confusions affecit) ,^j_»L) (miser facias 

e$t) % fal) (confusioneajfectus fait), ^»L*L) (I) (concupivit). 

306 — Conjugantur hujusmo-di verba plane ut 
sana , cousiderata semper littera alaf ut consonans nou 

ut littera infirma. Praeteritum ergo : ^.(.a* (q ucrsivit ) ; 

v t re r B • r r 

A^La. , M.L^i A^>U<~ > etc. ; ^pk. , (intcrrogavitj, 
AljLi- , AiU- , etc . ; ^.J.^,( ( w«r»3 rfcrfi*;, *^W) (2) . 

t f r k r r * 

etc. 5 %{&4t| (se excusavit), Ai)£^-) , etc. ; ^|Aa-( 
(inlerrogalui est), &&)£+») idc. Item jjj* , 2j]L3iCtc.; 

Aoristus :^). *j , V?^)-^ $)i etc - *> V^ 1 ' I W^ 1 ' 



* r* 



etc. ; %^U , ,ai).*.j (2) , ctc. ; ^)*UJ, Vo^j-fiUj , 

etc. ; ^.JAaJ » V^IA^J , etc. Item ' 9 laJ, lO^JLaJ , etc. 

* T f <* _ 

Iinpcrativus : ^.).a. , ^Ja, ' ^v)A-*3 , etc. 

Infiuilus vcrbalis : ^.JLa.^0 > o\JL*io » aXt-*.io I 



(I) Occideulalcs rccontiores in hoc vcrbo jod 1 " rodundans scributit post alaf, 

- -•»!.* -I ) W«m1 *- A' } quod crroncum est. 

(2) Cum nihiisjuna apud Oriculalcs , cl cutn rvassa ad litterara que pracc- 
Uit baumn apud Oecjdoutalus. 




444 



GRAMMATICS ABAMAICA - CAPUT II 









■i 






«l(&*Jo, <&{£*.£. _ Infinitus nominalis : a \)^. ' 
W*a.j etc. 

Participium activum : <^ , jijL^ , e tc. ; t£** , 
VUio , etc. ; ^J^aJ, , jj)^i> , c tc. ; %l3u& . 
i))^i> , etc. - Ji4.i. , |LliUio , JAJL^ (1) , 

* " * c 
JA,)£^>, etc. 

Participium passivum : V|a, i etc. ; ^)^.to, ctc. ; 

^jUio > etc. 

Cetera nullam difficultatem prjeseferunt. 

307 - Verba liamzata in lamad' 1 adlmc verbis 
hamzatis in tain sunt rariora , quia fere cuncta verba 
qua} apud Arabcs hamzata in lamad 1 ' extant, sunt apud 

Syros defectiva in lamad 1 ' , v. gr. (*.o £l (legit); j^a 

\rXcrcavii); \,Ua wUi (otfi* fil j. Imo nullum extat verbum 
trilitterum nudum hamzatum in lamad 1 ' apud Syros. 

excepto uno verbo )Llo, JLixu fn/er faftj quod occurrit 
apud Jerem. Thren. 5 , 10 , sed tantummodo nonnulla 
aucta verba ad hujusmodi classem pcrtinentia occurrunt , 
quorum praecipua sunt : jli (2) (consolalus est) CLl » 

Ma| (pollnit) ti^j, (j5 rrf<>c M /< j ()AJ ; ct horum 
dcrivata cum If scilicetjLll L) (2)f coujo/a/tu «*;, \^jt) 

(II Cum mha B jana apud Oriental, e! cum rvvassa ad liuoram qua; nrajcc 
dil hainzam apud Occidcutales. 

(2) Solent rccontioros Occidental in hoc vorbo similibusquc in lino addora 
secundum alaf redundans scribontos j^ , |CIi( ctc. quod inutile est. 



DB VERBIS tAIN IUM7A. BT LAMAD n HAM '/A 



445 



( n. 264. 6) (pollutus fait), \' 9 l£) (instructus fuil). 

308 Quorum conjugatio cadem rationc ac vcr- 
borum sanorum fit. Unde dices in conjug. sani: - Praeter. 

).LO, IJ.LD , o)±c ( waw silet ) , l»)LLo ( jod h silet ) aut 

9 ^ * 9 v T 

**l-LO , £U-js • • • JLJ—i-o , VU~a vol ^-jJLlo • - Aorist. 

PA) 1 t oM-OJ , etc. - Imper. Jlo . -Sic apud Onentales. 
Occidentales autem hoc verbum ad conjugationem ,_\-*J 



rv 



y r 



rcferunt dicentes \io ut f »r> (1). - Sic autem conjugatur 

r»* ,r j' "V* 1 

JL3 .-In praeterito : U»-a(2) , o\.*=> ( waw non legitur , 

etsi Barhebrseus contrarium dicat , lectionem vulgi 
sequens ) ; (J^s > w.J^-3 ( jod h non legitur ) vel ^*L-=» etc. 
In aoristo : J^aJ , ioU^I ■> h+^l » M>*aJ etc. - Imper. 
)L«-^iff| «- > i-if tacmn waw et jod h silentibus.- Iufinitivus 

vcrbalis : oU^io . Infinit. nominalis-.(j_»tt3 .- Partic. activo 

• » 

y y y y 

ct passivo ( n. 118 ) , U^o,.LU=^ • iU& etc - " Part ' 

0* °y \ * mf P 

activ. qualificativo L.L.A& , ?A-*-»l-*^> etc. Ex vcrbo 
j. * « « • s y 

Jja^formatur adjectivum qualificativum sic : [)jo^( cum 

zoafa ad primum alaf , non vero ad mim)(3) (impurusj 
j y 

fern. ll)Jal ( cum pt 1, ah ,l a ad mim ad faciliorem red- 

* v y 
dcndam pronunciationem apud Occidentales , (i|i&2 1 

(1) Chaldaicura Rabbiaorum ad uaum Occldontalium magis acccdit. Vido 

Buxtorf ad v^ia 

(2) Soloul rccoutiorcs Occidcnlalos in hoc vcrbo similibusquo in flno addoro 

y y . y y ; j 

secundum alaf redundaus scribenlos 11-*^ ' ( J--»-^> £-! elc - 'l 1 -'" 1 inulilc est. 

(3) Nihilominus prajvalcl modoususinfigendi zqafam litter® mim loco alaf. 



446 



GRAMMATICS ARAMAICA - CAPUT III 



et cum zlama sou mhagjana apud Oricntalcs J$y2iai^) , 

! .. r ' ' „ * 

plur. masc. [Jjo^ , pi. fcem. (I)Ja^, quorum contracta 

f £ * m t * . - 
sunt : \j*£l\ , Hiai , **U*l * \U*l . Cave ne scribas , 

U&12 » ^asoj-^ etc. cum alaf ante mim. 

309 - Conjugantur eodem modo formse auctas 
per praefixam 2l initio , v. g. : Prast. }JLj£{ , ol^Ja^ll 
( waw silet), lUoiti etc. - Aorist jigAj , Vo^** ' 
l^LL etc. - Imper. L±}£1 uti prasteritum i. e. sine 



mhagjana , u^C), o^L'f 



CAPUT III 

DE VEBBO PE-NUN 

3 I O-Verbum pc-nun est illud quod loco pe nem- 
po prim33 radicalis habet nun quae excidit in aoristo , 

ex. gr. ^*.aJ (spiravil) aorist. wdSU , ^ai (cecidil) 

aor. ^»aj > UfciftJ (seqmitui est) V.&AJ • 

3I| - Verba pc-nun banc rcgulam scquuntur 
nimirum in medio vocis excidit nun quoties occurrit qui- 
escens , ct tunc fit ejus compensatio apud Oricntalcs qui- 
dem per geminationcm littera; scquentis si ea sit mobilis , 
et apud Occidentals per productionem vocalis litteras 

quas earn praccdit , v. g. ^aj (cudct) pro \L2>U in 
quo clisa fuit littera nun radicalis ex eo quod vencrit 
quiescens , hinc apud Orieutales geminatur ^ sequens , 
et apud Occidentales producitur zlama nun aoristi. Item 



DE VBRBO PB-UDN 



447 



)fev» (locus in quo lapsus fit J pro Uai*> , in quo nun 
excidit ex eo quod venerit in medio vocis quiescens. 

3 I 2 — Quinque formas habent verba pe-nun. 
Nimirum forma : 

1 - Prima cum ptf>ah h a ad <ain verbi in prseterito 
et rvah h a in aoristo. Exempla : 



r 



y 

w 

«• 


latravit i**aai 
vovit jop 


^ 


grave fuit 


»4j 


custodivit 


o 


decepit 


V 

• 


mactavit 




momordit 


X** 


fudit 


? 


secuit 


P 


flavit , spiravit 


O 


exiit 




plantavit 


^ 


infudit 


> 


perforavit 




purgavit 




cavavit 



448 



ORAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 






V 


pulsavit 


U^JU 


excoriavit 




osculatus est 


v_aAj 


attraxit 



2 - Secunda forma liabet pt h ah h am ad tain turn 
in prseterito turn in aoristo : 



;i 



y 

o 


germinavit v^aj 
scaturivit <fc£j 


s? 


illuxit mane Pf>^J 




rugiit 
agitavit 


? 


inclinatus est 


*-*£* 


guttavit 




servavit 





sumpsit 


iAj 


rugiit 


o 


animavit 


o 


flavit jj* 


>£j 


spiritum attraxit 





propendit in alteram partem 


$ 


decidit , defluxit 



DB DBRIVATIS VEBBI PE-NCN 



449 



3 - Tertia forma habet pt h ah h am in praeterito et 
zlamam in aoristo . 



y 

* 

r 
anaj 

e 
V 

f.aj 



traxit 
cecidit 
sortitus est 
excussit 






4 - Quarta forma habet zlamam in prteterito et 
rvah h am in aoristo. 



T - 

ZU-J 



macruit 
descendit 



* T 

o 



1c 



5 - Quiata denique forma habet zlamam in praeter. 
ct pt'^'am in aoristo. 






i Q.QE adhacsit 

o 

313 - In formis auctis non eliditur nun nisi in 

^S) et ejus passiva nempc ^.aLL) iexempla primal 

*•* * " y *■'?/•/ 

la& | (eduxit) pro ^Aaj) a verbo ^.%J , u=u*.( (7"»re 

/cc«(; a ual) , %ij fwanmVe /ect; pro *.£j[ a ^.^1 

(Cf. n. 118). Excmplum secundnc JisLL) pro tASJLLj 
feducJiw /•«/(;. Cffitcrae formic sunt regulares uti in ver- 
bis sanis. 



11 - DE DBRIVATIS VEBBI PE-NUN EJUSQUE CONJOOATIONE 



314 - Conjugatio istius classis vcrborum sivc 
nudorum sivc auctorum in prrcterito nullam prtesefert 

43 





450 



GBAUMAT1CA ARAMAICA. - CAPUT III 



difficultatero , r. g. uia, , ^^J , '&JL& etc, ; y*£j , 

AA3?, 'A*Al etc. item %&) , l^j, ^ e tc. - In 
aoristo vero quiescit ejus 2 a radicalis quoties quiescere 
debet in aoristo verbi sani (n. 277) , sed litters prafor- 
mativjE aoristi fiunt mobiles semper in omnibus formis , 

v. g. %il, v^aj, yii, £&1\ iif, ^5 etc. 

usque ad ^3] , %4J. Item ^^J , ^aJ ^J 

^iaj »• • • j>d£f , v^aai • In aoristo forma; Jfci/f eliditur 
alaf, v. g. vaSj , ^a|j , ^i], ^ . . . ^ij.^3^ 
Item *&£$!, Voa& £*!••• u^Eff , oiU'aJ- 

3 1 5 — Imperativus sequitur aoristum , v. e\ 

T V D 

M r*aoVj a <tej, jlj (conserva) a jjj • In forma 
>iA( restituitur in imperativo alaf , v. g. ^1) (edue) 
a oiajjitem in istius passiva l£*££) v. g. vA^I'tya 
^9Z.& • Casteras personae imperativi sine difficultate ab 
fate deducuntur. Ex. gr. o\5 vel . JJ (cadile) , etc. ; 
<uia( vel yit&) (cxlrahiic) , c tc. ; infinitivus easdem 
ac aoristus sequitur reg-ulas v. g. ^£ (madalio) a 

***&> uaiio (l) r«wfoj a wail, %li rbjw«j 

a uisj • 



(•) C.ve |b erroro quoruradara qui addum ffl orlhographia daf 8 icw»ij*. 



DE DER1VATIS VERBI PB-NUN 



451 



3 | 6 - Facile quoque efformabis utrumque par- 
ticipium activum et passivum ex his verbis , v. g. a 

trilitteris nudis participium activum est oiiAJ (occidcns) 
a kfliii 1 partic. pass, est wMUAl (occisus). A forma 

• T " " P v 

^ajpartic. act. estu\&io (educens) , part. pass, oiaio 

( eductus) , et sic ficctcs : lAtonAaiP 1 1 in^V) i J-XLa*> » 
r m p ' l r 

. n Ato ; partic. act. in statu constructo flectitur ita : uia*>i 

»» r j',. „ «» ..» „ p . . ,.„ 

A^ato j ^..a £Oo ? Mai) • Participium activum qualm- 

TP ' C o f 

cativum ab eodem vcrbo iA&( est p.ga,*> (educens) ; 

U > n » 
et infinitivus inde deductus JLoIaSUo (cductio). 

3 I 7 - Diligenter prasterea notaudum est rcgulani 
de elisionc nun in hujusmodi verbis valere etiam quoad 
omnia nomina sive infinita sivc qualificativa derivata ab 

I • » y 

jisdem verbis v. g.\.-zAio( foramen, tcrcbcllum) projLftftlta; 

.' f " t * * i* * 

[L*--£Jz> (cuslodia, exc tibia- ) yvo )Li*frllo\}.^±io(, flatus) 

i y o = 4 v 
pro J.^Alto;)A^aa^^>;0" 5 ''"" lc ' J ' M "* 7"" dislillatitr /i- 

quidum) pro l^So^Uo* 

3 | 8 - Extant quffidam verba pc-nun , quorum 

nun non eliditur in aoristo etc. sed per omnia uti sana 

conjugantur atque flectuntur ; quorum prsccipua sunt : 

V> * r p p " y 

oK^i(cmanavil) <*aU i )oM (agitata) \of.u ' )oop (/*«• 



fHililJ ^ao*U , )OiJ (ill axil) yep.) , jM (abshnud) jjtU, 

^*^4 (affulsit) ^^U) «^yi (prnmrMfmtjsmjMi 



■I < 



452 



GBAMMATICA ABAMAICA - CAPDT IV 



^jj (manifestalus est) ^3 Jj. i tem istorum auct(B 

forms non admittunt elisionem nun , unde dicitur v - 

V v O * 

)ofj) (illuminavil). 






CAPUT IV 



DE VERBO GEMINATO 



I ~ DE NATCHA VERBOBUM HUJOS CLASSIS 
EOBUNDEMQUE FORMIS 

3 19 - Verbum trilittcrura nudum S eminatura 
(syr ta^|l) est illud quod habet in tain ct lamad" radi- 
cahbus uaam eandemque litteram. In praterito verbum 
tnht terum nudum hujnsmodi classis constat duabus tan- 
tum htteria quarum prima semper habet ptWam, v. g. 
& (pradalus est) , \jl (ingrcssus est) pro ,£., %Jc] 
Verbum geminatum quadrilitterum est illud in quo prima 
radicals repetitur loco tenia, et secunda loco ouarta 
sen cujus prima et tertia , secunda et qua rta sunt siinU 
lea , v. g-. ^ (laniavii) , %fr (commovil). 

320 - Itaque geminatum quadrilitterum conju- 
atur plane ut sanura. Geminatum vero trilittcrum 
rejicit unam ex duobus similibus litteris , in omnibus 
temponbus ct modis et dcrivatis in quibus verba duplfc. 



DE NATURA. VERB0RUM HUJU3 CLASS1S ETC. 



453 



cata seu gcminata Arabica contrabuntur , i. e. in prse- 
terito uti ^ t/ 1 * fiwrifj , in aoristo, ut jtSad u*c 
(siigil) , in imperativo, ut ^dio ^ (ae^ej, in infinitivo, 

♦ ft 

ut .<*** J** (suxio) , in partic. activo , ut JL& u^L 
(sugens) , in forma J»»\ v. gr. ^i>j u«*i f «»#«•« fecit) 
cj usque dcrivatis ; in formis nominalibus Slti v. gratia: 
JJjl^. I*- (vttliu) , «i»5 v. gr. jAU^**" (horlus), J*» 
v. gr. Jjoi,. > (impetus , mj , )^.^» ^ O ass ' J»).2-2 
(fama). 



Excipe formam J*y\, quee apud Syros non ad- 
niittit geminationem , quamvis cadem cum geminationo 

extat apud Arabes , v. gr. .l^lf u*~^ (suctus est). 
Pariter resolvitur contractio ct dues litterae quae erant 

una geminata distinctai rcapparcnt , in formis \>A.3 v. 

gr. .1* ct %£* Q v. £r. , »tol)i ncc non in forma 

participii pass.^^ld J.*> v. gr. ^J.X> \jfi>r** (suctus), 

ct iii formis yo^3 ct JKS ex. gr. I^o^ , ) s j s /* » 

* ' Mi 

tandem in forma )\< * v. gr. )m ^\» firaMfji 

Gcminatio autem secundas litterae radicalis verborum 
lmjus classis, ( quod apud Oricntalcs tantum locum 
habet ) , iisdem locis iisdemque regulis habctur ac apud 
Arabes, excipe si gcminatio Arabica est in ultima vocia 
littcra , tunc cnim gcminatio rcccdit ad prteccdcntcm 



QRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT IT 




litteram, ut >oai Jy UD i geminatio Arabica transit apud 
Syros a zain ad bet?. Quod si littcra prscedens quies- 
cens est, tunc cessat geminatio, ut t o*afc -^ ubi 

geminatio Arabica litter* zain cessat q'uia'prascedens 
bet" quiescens est. 

321 — Post haec statuimus in genere : 

1 - Turn in verbis , turn in nominibus geminatis 
ehditurtain radicalis , quoties occurrit quiescens vcl 
mobihs per vocalem clausam , nempe pfah»am vel zla- 
mam lenem , vel ^as^am brevem> f c ^^ et ^ 

vocalis radicalis tain transit ad litteram pracedentem, si 
hffic est quiescens: exemplum primi casus {jpqfl*im) 
pro )Ali4 ; cxcmplum secundi ^, ^J » M^ pro 

2 - Quoties tain occurrit duplicata apud Orien- 
tates , et apud Occidentales post vocalem longam aut 
habet vocalem longam , h. e. zqafam , vel h»'vas s am vcl 

ts s as s am longam sou Mnaqam , tunc contractio non habet 
locum , sed apparent distinct© ab invicem<ain et lamad 1 ' 
radicales , v. g. &^ (hortulanus) , Jji^. (1 } (con . 
vivium), ^ (imbet), )JLl* (purgatmj. 

322 - Practeritum trilitterum nudum verbi ge- 
minati semper pt"ah»'am ad primam radicalem habet ; 
aoristus autcm modo habet ad primam rwahJ'am , modo 
pf'ahham , modo zlamam , ut vides in scqucntibus 
exemphs qua sunt pra cipua verba geminata : 

(I) Syri Oricnlales hoc nonu-n c! camera ei similiacx gcminalis cum rwah'-a 
pronunliant non cum tmaqua , sod hoc incorrccium est. 



DE NATURE VERBORUM HTIJUS CLASS1S ETC. 



455 



4 


prsedatu3 est 


4 K 


ft 


damna intulit 


Utf 


u»i 


detritus est 




p 
j-=> 


oblitus est, neglexit 




? 
^ 


totondit 


* * 

x — 


y 


verrit 




y 

V 


innixus est 

attraxit 




^4 


palpavit , contrectavit 






raptavit 




^m> cinis 


vel caries factus eat ( os ) 






imminutus est 




sOi 


attrivit 


4 r 

• 





floruit 


r t 

o 


^ 


conterapsit 


w 


jot 


litigavit 


JAM 


r 
sol 

p 


candefecit 







strcpuit 




V 


vilis factus est 


M 


r 


resonavit 




e 


inflammatus est 


y «. 





456 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT IV 



! 





r 
^—* 

^ 


alte fodit 


y t 






fricuit 
innixus est 


y * 




y 


calefactus est 


4 * 




7 


misertus est 


10-mJ 




Hujus vero aoristus et imperativus est apud 
Orientates cum '.maqa non cum rwah h a, nun autem est 
quicscens , dicunt enim : kO-,5 , *<>«.&, ►.&** etc. 




e 


lavit 


4 9 






strinxit 


^0— J 






raucus fuit 








passus est 


. ft. — »? 






constitit 




I' 1 


^ 

^ 


nuncium audivit 




1 


~i 


torsit 








obumbravit 


7" K 




W 


infodit 


T 


j»5 i 




mmulatus est 
amputavit 


% 




o 


inclinavit 


4 a f 

■ 




ft.* 


impedivit 






A. 


uocuit 


>2J 



457 



DE NATURA V 


ERBORUM HUJU3 ULAsais 


BXVi -xv 




linxit 




V 

*J0 


insipidus factus est 
submissus est 
emunxit 


4 * 

^Pr 

>^ 

4 P 


r 
p 
p 


suxit 

amarus fuit 
aversatus est 
emaciatus est 


•e 

pf 1 


p 


languit 




r 

• 


conflagratus est 


o 

IT * 


r 
p 


laceravit, scidit 
fortis factus est 


7 T 

*• 


tf 


ingressus est 


%& 


r 


sollicitus fuit 


* *> 


V 

- 


duplicavit 


• 


A* 

1 


defraudavit 


Au 

• 




erravit 


"PS 


p* 

4 


prosiliit 


ft 

*aj 

X m 


^ 


fregit in minimas partes y*&l 


p 
^ 


contudit 




i-a 


abundavit 


. * ■ ? 

9 a.ai 



44 



458 



GRAMMATICA ARAMAIC* - CAPUT IV 






I 





caluit ( sol ) 






defaecavit 


» r * 


y 


onustus fuit , arsit 


y t- 


V 

m 


ligavit, inclusit 


4 + 


•• 


abscidit 


4 R 


%1 


levis fuit 




9 

e 


incubavit 


o 


V 

•- 


4 T 

pepigit ^aJU 
fnguit jolOJ) ctiam mij 


«*4 


senuit 


v^ttfti 




prospexit 


louu 




auctus est 




V 

* 


cupivit 




»> 


communicavit consil 


ia ioU 




lenivit 


*-* 




aspersit 




V 


fregit, contrivit 




4 


commotus est 
spuit 


* K . 


4 r > 


ten u it 
tremuit 


ill 



DE NATl'HA VEBBOEUM HUJUS CLASS1S ETC. 



459 







demisit 











lapsus est 




4 a 




r 


cxpolitus factus 
rcptavit 


est 


* ■ 

• 




JLAi 


eventu comproba 


tus est *^kj 






M 



V* 



decepit *o£si 

fumavit V^ 

323 - Pergamus modo ad formas hujus classis 
verborum auctas. Itaque forma passiva formae nudae 
quae habet initio incrementum l\ non admittit contrac- 

tionem ut diximus, v. gr. |$£,u (expolialus est) J).oAi ; 

in forma ^j9) fit contractio v. gr. ^a.^*) f pafi f*** ) 



r y 



; item in hujus passiva fit contractio , v. gratia 

►IT) , proinde sequentia verba quae sunt ad typum 

\>A.9) , contractionem habent : \jsteJ\ (dilcxil), vda.^1 

(recubiiit), u£)(ffbumbravit),\.oil (irrisit), ^o)Cevasit), 

jxlo) (redarguil ) , j&J fvocavitj. Cave ne , uti solent 
quidam, scribas hujusmodi verba cum alaf in aoristo : 

--i— Li , au vV o)j , ».v$U . 1 uaj recte scribenda sunt : 

v-% >« I , vai^j , *.^J. Contractio non fit in forma Jk&tt 

v. gr. ^\o» (laudavil) Vi.oM , neque in ejus passiva 

>iiy v. gr.%X«0« 



460 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT IV 






II — DE CONJUGATIONS VERBI GEMINATI 

324 — Conjugatur trilitterum nudum in praete- 
rito ad normam praeteriti sani , i. e. infigendo primae 
radicali seu pe radicis zlamam in 1* pers. sing, et 3 a 
sing, foem., et retinendo ad eandem pe pt h ah h am in 

reliquis personis. v. gr. ya ( expoliavit ) -,o\^> vel Vofo 
( expoliarunl ) , Ijls ( expoliavit f. ) , l»jls vel i.. ^ a 
(expoliarunl f.J, L}.=> (expoliasli) !U.',)L=> (expoliasli f.), 



ioL».=. (expoliaslis) , ^«Ml3 ( expoliaslis x.) , I/O (expo~ 

r r v 

liavi ) % i j.«a seu |»JjLa f expoliavimus ). Facile quoquc 
conjugabis practeritum ex form is auctis , v. gr. ,4 »») , 
a ^—) vel io^m) ( retcnta /.lama ) , Aa u ) etc. et sic : 
(jiaL) ( cxpolialus »f( j , itJAlJ > 0)JL»Lf vol Voi^lj ' 

u»ui>l) vel ^»)jol) , etc. Et sic rcliqua. 

325 - Aoristus hujus classis verborum prorsus 

4 « K 
ut aoristus verborum pc-nun conjugatur , v. gr. jaal 

* * * . I 

(expoliabit) , ^oj^J (cxpoliabunl) , )a£2 (expoliabit f.), 

iJqJ (cxpoliabunl f.j , lao2 (expoliabis) , • o^2 (expo- 

4 \ . * o r 

liabilis) etc. usque ad ja^J ( cxpoliabo ) , Ja^J (expolia- 

? * <• re ?*.#.. * 

bimus). ItcnitAuM.) (patielur), { a.*.~.l , ^ W 1 ».a**«J etc. 

T f *< J> T PJ 

item «_a~~j f cruciabii ) , >&a.^j » *• •-? , etc. Et sic : 

* o * * i * 

IjoAj » lOlnsAJ , etc. 
■ \ • 



DE CONJUGA.TIONE VERBI GEM1NA.T1 



461 



326 — Imperatives lege generali supra tradita 

derivatur ab aoristo. Sic ex laaJ dices )&a(expoM) , 

olds vel .o)a=» ( expoliaic ) , Jos vel —.J 43 , etc. At 

Barhcbrseus dicit etiam ^oioo cum h h vas s a pro ^Joa, 
quod extrancum est , et videtur ex distractionc dictum. 

Item a ^t,**.) dices ^m » o^m vel ^oam etc. a ^~i 

dices -^ ~ )i oa.^1 vel .&^.| rctenta vocali 1* littcrjc 

radicalis. Item ffL^lf , 0Jj.aL) vol io)(ls1}i etc. Infiui- 

tivus verbalis a \& est j.£io (cxpoUaUo) a ^-J est 

T * 

Q ^.^to ( perpessio ) etc. Infiuitivus nominalis a ^o-a) 
f reprehcndil ) est jla-LoxaJo (rcprehcnsio) , a ^A*> 
(humiliavil) Uio^o ( hum'dialio ) . 

327 - In participio activo ex verbis trilitteris 
nudis geminatis fit contractio ( n. 320), uudc a ^a^ 

(palpavil) dicitur ^.{^ (palpans) ct ita flcctitur sup- 

• •* 
pressa tamen alapb in orthographia , ^)L^ (palpans) 

i ' » ' ••' 

^2^(>fl*/»»lMM »/'«»; U<^ (palpaiu ipsa) ^j^ (1) 

||1 Aualogia exposcil ul gcminclur lillcra qua> vonit post BJttom In parli- 
etpio verbi geminati . scilicet ut duplicoUir ex. gr.«»in in J^^qucmadmodum 

duplicator sin in Arabico *.C. \l Syri roceullores hanc dupllcalionem ami- 
serunl, vel ipsi Oricnlules , dicunt Igitur ex. gr. h»usSa , h^to'ln , pro |,»as*s*. . 
hhi»»«»in,clC. Quod lutein dupltcatio sit necessaria, id cvidenter arguitur ex co 
•luod quandu lia?c liltera qua: duplicari debet est una ex A^&afr^gA. ca babel 



4BB 



(iRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT IT 



(palpanles ipscv). Item l)^>, ~JS » fodi V^= • Excipe 
tamcn participium activum verbi ^SA. (ingressus est) , 
quod retiuet alaph in sua flexione v. gr AJ.1 (ingrcdiens ) 

^AU- ( ingredieiiles) ])\\ (ingrediens ipsa) A'jl (»«- 
gredienles ipsa). Imo in omnibus participiis activis ex 
trilitteris nudis licet etiam retinere alaph in eorum fle- 
xionibus. Ex verbis auctis istius classis verborum formas 

participia activa sic , v. g\ a verbo *i( (humiliavit) 
yiaio (humilians) ^V>v> (humilianles); au^oj few* 
mmutl) ou>*io, JLni)^o **£&<& etc. ; a »jlsI( (expo- 
/m/tM «i), l^aAio (expoliaku) r ^A^ (expoliati) , 
I'^ASo (expoliala) etc. In flectendo participio activo 
absoluto cum pronominibus personalibus dices : ijji 
r «q»fill ; etc. U) )\J> vel L*£, 1&T| ££ vel ufli . 

{0**1* etc. , r iXs etc. , ^L*a etc. , ^jl^ etc. In 
flectendo eodem participio quaudo regit genitivum dices: 

I J .".? .."A § »..J 

'^ , !*•» ^=>' 4^»- Similiter in participiis formarum 
auctorum. Participium activum qualificativum v. tn a 

U> est Jjo^> (cxpolians) , a ^ (nii&eriu* est) est tiuT 

fwtorfewvj, aja&ofAmtftorilj Einitoao (humilians). 

A |^y dices Jj)/oAto (expoliandus). 



qus^aj , undo dicilur >AiO , 10 n v,-ro J^JO . quod exigit ul caf all duplicator 
Dcniquc ila re? ta liabet in diolecto Chaldtfcti, 



DE NATDR4 HUJCSMODI VERBI EJUSQUB FORMIS 463 

Participum passivum a trilitteris v. gr. a j^ est 

jlJJl3 (expoliatus), a verbis auctis v. gr. a <^a.£) (repre- 

l * V *. y 

hendii) ukl*i±o ( reprehensus ),& y&\ (lenivit) >3kJo 

(lenilus). In reliquis nulla difficultas. 

328 ~~ Anomala liujus classis verborum sunt : 
r 
1° Verbum ^ (miserlus esl) , in aoristo enira conjuga- 

tur uti verba concava seu infirma in tain , unde dicitur, 

4 4 4 4 * 4 

V,a** , V&**') V.^*-^ i t^l*-** etc. cum litteris praefor- 

, + ; * 

mativis aoristi quiescentibus usque ad tiu(, Va**J * 

4 •" 

In imperative) liujus verbi dicitur . a^» : uJ&m etc. cum 
tmaqa uti in verbis concavis. -2° Verbum \&J>(coagula- 
'»/« W/J , in forma enim %\3) fit -Su-o) pro v.&4>)> 



CAPUT V 



I)F. VERBO BE-INFIRMO 



I — DE NATURA. HUJUSMOD1 VERBI E J USQUE FORMIS 



329 - Litter* infirma: apud Syros sunt tres , 
uti apud Arabes , nempe [ , u , o , quae sequuntur fere 
easdem leges in Syriaca lingua ac in Arabica. Proinde 
penes Syros nunquam in formis auctis littera infirma 
manet waw (o) nisi in verbis pc-infirmis , uti in lingua 
Arabica ac in Hebraica. 




464 



GRAMMA.T1CA ARAMAICA - CAPUT V 



' 





Littera infirma radiealis , vel extat initio radicis 

• tea 

trilitterae nudae , ut Li_* (lucres fuit ) , vel in medio ut 

)ao ( surrcxil ) , vel tandem in fine ut po ( pel Hi ). 

Prima dicitur pe-infirma , secunda ain-infirma seu con- 

cava , tertia defectiva in lamad' 1 sou lamad h -iufirma. 

Verba itaque pe-infirma apud Syros sunt ea qua; habent 

loco pe radicis litteram jod 1 ' (<*.) , quia rarissima sunt 

apud Syros vocabula quae incipiunt a littera waw, v. gr. 
* * c v ' y 

(5 jo (rosa) , J_Djo (folium) , (£lo ( convent us ). Excipe 
tamen duo verba quae sunt pe-waw infirma , quorum 
unum obsolevit in forma nuda et adhibetur in forma 



aucta tantum , et est ^lo (convocavil) ; secundum non 

* » 
occurrit nisi in participio activo , quod cstjlo (oporlet). 

330 - Verba itaque istius classis sunt omnia 
pe-jod h , pro quibus valent sequentes regulae : 

1 - Quoties jod 1 ' juxta normam sanorum deberet 

quiesccre, assumit hie h n vas s am (1) (n. 103) v. g. *ju 

to 

y m -'rc-nr '. 

(genuit)tiJL* (gravis fuit) , 7»,»\> (genitus) , pro *A». 

r 9 " 
#^A*, )++2^ cum jod' 1 quiescenti. 

2 - Quoties jod 1 ' venit quiescens post zlamam , 
mutator in alaf , ct zlama lenis praecedens transit apud 
Orientales in duram , et apud Occidentales in h h vas s am 

brevem ( n. .36) , v. g\ ab At (genuit) fit aoristus +\U > 

ab 1*2 (hares fuit) fit !j)J > ab j- At (gravis fuit) dicitur 

".= r = • ■ * = 

i..op. Anomala sunt verba ^^(cognovit), <*.&&+ (scatlj, 

•• o ° 

(I) Alibi nolavimus islam li n vas 9 am liltorm jod h fuisse initio zlam.im (n. 103) 
rovera ila H N8 habel in dialeetO ('halilnicn. 



DB NA.TURJL HUJTriMODI VERBI BJUSQUE FORMIS 465 



ft 

primum enim fit in aor. ^p (cognoscit) , secundum simi- 

_ 
liter o^J,cum elisionejod h in utroque , etinsuper apud 

Orientales cum ing-eminatione litterae quae invenitur p03t 
prjeformativas aoristi , et apud Occidentales cum produc- 
tion© vocalis litterae praeformativEe aoristi. 

3 — Quod si jod h occurrat quicscens post litteram 

incrementi , convertitur in waw ; v. gr. <fc£o) (iufor- 

mavil), J^ldJo (scssio) , ^$o_a, (informavit). 

33 I - In verbis pe-jod 11 <ain seu 2 a rad. habet 

in prseterito zlamam , ut U* exceptis verbis in quibus 
tcrtia radicalis est littera gutturalis vel res h , tunc enim 
zlamae substituitur pt h aliha , v. g. %+ (cognovit) , jj^ 
(super fail) . In aoristo autem 2 a radic. habet semper 

pt h ali h am , cxcepto dumtaxat verbo csfu (scdil) , cujus 
aoristus est cum zlama <^5J* 

o 

Hie perhibemus notiora verba pe-jod h : 
(cupivit , desideravit) 
(aruit) 
(novit) 

(mntuum accepit) 
(nigcr ("actus est) 
(genuit) 









T 



^JJ(l) 

Oil 



(1) Pio O 



IP 



48 



466 



GRAMMATICAL ARAMAICA. - CAPUT V 



e 


(didicit) 


v^Lp 


lAl . 


(tuxil lac) 






(curam habuil) 


-%JP 


90 p 


(ars'U) 


•0 




(gravis fail) 


'Jo$ 


O 


(mag n us fail) 




fa- 


(long us fail) 


# 




(viridis faclus est) 


^j|j (1) 


tc 


(hcercs fail) 


UP 


O o 


(sedit) 


o 


& 


(super fait) 





332 — Hebc omnia sunt trilittera nuda ; quod 
apectat ad trilittera aucta hide deducta , sciendum est 

forraam passivam auctara incipientem per [) quae res- 
pondet trilitterae nudze habere h h vas s am ad jod h (n. 103), 

v. gr. ^^etZl\C<talus fait), ^i) (getUtw est) , *.++ll 

(agnitus fail) ; formam ^Ca ejusque passivam Ju )j 

* y 
esse prorsus regularcs uti in verbis sanis , v. gr. ^a. A 

( plasmavit ) , A.L) (edax fait) : excipc vcrbum >.,<\\+ 

(didicil) , quod in ^.La fit u a^ (docuil) cum alaf pro 



(i) Derivatura a An {folium) slquidcm nil existil In nalura virMius foliis 
arborura. 



DE NATUBA HUJUSMODI VEBBI BJUSQDB FOBMIS 



467 



vail cum iod h , attamen excidit hoc alaf in aoristo 
aliisque derivatis, v. gr. vail (doccbil), ^.^o(docens), 
lia^O (doctor), quasi esset duplicatum ut ^ij , et 

** o . T f 

insupcr forma passiva quae respondet eidem u a^ est 
plane regularis i. e. cum jod 1 ' vai*l| . In formis ^A^J, 
^vcuT earumquc passivis mutatur jod h in waw v. gr. 
^\o)(l)r^»i«0 i £**Q (*•»*** fiifc; ab A*;V^ 

• e |- P <* '"je 

fw/armawij , *;o4U,| ( cetlior [actus est ) ab %^»« 

• * * *y 

Anomala sunt ^-) ( uhdavit ) ,uxu) (lactavit) , in 

quibus jod h non transit in waw , potest tamen dici 
ctiam vAJe) • Occurrunt pleraquc verba pe-jod h adliibita 

T » r v r t K 

in formis auctis ^L9) , ^S3* i ^A3A-^| , inusitata 
radicc nuda , v. gr. ^^o) ( rcjccil ) , u.$o) (confess US 
est) , -^oA*.) (promisit), wbia-*- (liberavil), +**&*. 
C solilarium reddidit ) , ^~Lo) f rclaxatus est ) , ^A^J 
C tiMatil J , wfJBfl) f«»»*0 • ^°) (defccil) , u^-a.oJ 

T f 

(cxlendil) , ^.aaa. (porrcxil). (2) 



(I) Auto waw adest penes Orienlalos zqafa loco pl'W'x (n. 20). 

V I 

(■}) Cavo no ad hanc classcra vcrborum rofcras vcrbum uSLUA, 
asaociarc , in hoc cnira verbo waw osl servills littera non s h in ; est enim ex 

r t r •- J. » .-. - 

L3A-A-, ex goo lSKa* ad for mam J** vol v9IOA. ad formam J«-y, 

qua} omnlaciceiU wa|,aAj ox ling. Syr. littorall exclderunt , reslant tamoa 
in Chaldaica dialecto quam conaorvaat Hobrasi, 



468 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT V 




■ 






II - DE CONJUGATIONS VBRBI PB-1XFIRMI 

333 - Conjugatur praeteritum trilitterorum vcr- 
borum hujus classis juxta regulam generalem expositam 
n. 269 , i. e. affigendo litterae jod h zlamam in personis 
primae sing, ct tcrtia3 fcem. sing. , et retinendo h h vas s am 

immutabilem in coeteris personis , v. gr. uail (mammatn 

tuxit) <uxi: vol vLilT , 'Jf££. . . . ^lil etc. Item 

%£ (novil)... ^, 2£ vcl V- 4nJj» M , 

£±g etcEtia \±&L), inquajodMocoh h vas«a}assumit 
pt h ah h am , quoties sequitur littera quiescens (v. n. 269) , 

v. gr. ^1) (genitus fuit), ojul) etc. , l^ll (g cn Ua 

/•uio .... r Ait) • • . * 4^:4} etc. 

334- In conjugaudo aoristo quicscere debet tain 
radicis quoties lamadh radicis movetur , v. gr. uxjlj (1) 
(mammam sugei) v Lup, uij)l , ^jj ctc . usque ad 
uuUumunicoalaf.oup* Item o & (sedebit) lqj£ , 
s*££, ^ZSj — * ^1), uaij • Item %L f^noweO, 

v A;j etc. Item ^Ai r»fl*wl»fj Vo^AJetc. In reli- 

quis nulla difficultas. 

00 J - Formatur irapcrativus in his verbis uti 
in verbis regularibus , nempe ab aoristo , v. gr. ,af 
(scde) a ia&, *$ (mm) a ^p • Porro in imperativo 

M.,m 2 ° ric "' ales loco *«"■ Ponunl zlaiuan, duram ad littcrara praforniB- 
UYam aorlsll , quando post sc habel alaf. 




restituitur jod» quod \a aoristo immutatum eat in alaf , 

v. gr. Olll (suge mammam) a ou).T , It- (hmra eslo) 

v r * K * i 

a t*,)i • Conjugatur sic : ^2 > *-^l ^ V»^< ! 



_jjI vel y* ftil . etc. Infinitivus verbalis sequitur aoris- 
tum in sua formatione , praefixo characteristic >> loco 

prEcformativJB aoristi , v. gr. %«tt (eognoscere) , <-a£io 

(seders) ab aoristis %& u»&i , et ^,|jd genera r«; l'J.» 

ab *£, ill- Item o^Ai f*W«U ab ^lb Infini- 

tivus nominalis formatur v. gr. ab *$o\ (notum (tea) 
4 s r v r * ** 4 * f 

ii.o£.»ato; a^jiu. ($fyni]teawt) ^ooa, ; a ^a.<u. 

(cxtendii) J^k-ooA. ; a caKu- (libcravit) ).aloa^ 
cum duabus waw (1) in omnibus qua e omnia praeter 

(I, Uujusmodi iniinitivus forma? auetn inilio per Lfe scribltur cuin 
duobus waw , ut dixiraus , quando derivalur a radico po iuCrraa : proindo v. gr 

J-lidA- (concessio Ja^Ai scribitur cum uno waw, ex co quod ejus 
radix non est inQrma in pe. Animadverto quoque inunitiYum quoin Arabos a 
trililtoris nudis verbl infirmi in pe form ant ad typum & ( promissio ) cum 
clisione po inftrram , non adhiberi a Syris , sed oxtare apud Hobrmos. Attamon 
ipsa lingua Syriaca non caret omnino hujusmodi forma inlinitivi : sic v. gratia 

I Aa . ( soHicititdo ) , ab <-3^ i ) l*± P'ocul dubio pro ) L£. a *-^0 

Ubl euphonies causa dalat" ante "taw supprcssa full in pronunclalione quod tamcn 
conservatum fuit in orlhographla , et iusupcr Occidontalcs mutarunt r in « . Item 

ad hanc lormam pertlnct inQniiivus ) &LM. **- ( somnua ) cujus radix oil 

►.A.* quomadmodum »AO est radix nominis ( L^k. . Horurn nominum radices 
\ ' , ^ "■ 

pordita? suut apud Syros ot scrvatso manont apud Arabos , qua? sunt ^- } , -1* £• 

Hucctiamreferendum)Ala**.iraquodesta )&mO vol )<W* , lnusltato 



470 



i 



GRAMMATICA ABAMAICA - CAPUT Vf 



primum^unta forma ^£al . Per exceptionem , ab 
ufo£*j (promisii) fit infinitivus nominalis juxta hanc 

formam&ooi, fpromissio), quasi cssct a JaJLquod 
inusitatura est. 

336 - Participium activum formatur regulariter ; 
v. gr. sAll (mammamsugens) a oJl- Participii passivi 
exempl. ex nudis : ^ , C^ , ^ . „ auctis . 

A-.A*, plur. t ^f& etc. ab ATjj . In reIi ., 
nulla difficultas. ,0 









CAPUT VI 

DB YBRBO CO.NCAVO 

I ~ DE DEFINITIONS YERBI CONCAVI ET DE 
EJUS FORMIS 

337 - Verbum concavum est illud cuius media 
rad-cahs est littera infirma , scilicet quod in pneterito 
tnhttero ut apud Arabes et Hebraoa habot loco medirc 

I" Syr. litt. sc. adhuc existed i„ tlialcclo Chaldaica. Hoc oxplicat cur J A*ul 
fomiuiuum est, cum prima aspectu vhieatur derivatu.n a h£^ mm , aw 
radica.i cum reapsc non sil, scd Syri posteriores a ) AJ^ l criM ,„ bm 

Ai&A* c( celcra. 






DB DEFINITIONE ET FOBMIS VBRBI CONCAVI 



471 



radicalis litterara alaf non scriptam sed expressam per 
zqafam ( n. 92 ) v. gr. )aa (surrcxit), &=> (pemoclavil), 
♦ .. (atpexit ). Videa igitur verbum concavum trilitterum 
nudum distingui a geminato in praeterito per zqafam , 
cum geminatum habeat p^'ah^am v. gr. yzt , ^A. • 

338 — F ere omnes rcgulaj quibus subjacet ver- 
bum concavum in Arabica lingua applicantur quoque 
lmic classi verborum apud Syros, quibus tamen omissis, 
sufficiat singillatim proponcrc rcgulas pro formatione 
modorum, derivatorum nee non pro conjugatione hujus- 
modi verborum. 

Statu imus igitur : 

Prateritum nudum semper babet loco medijE lit - 
teram alaf subintellectam nempe expressam per zqafam 

praecedentem , excepto unico verbo A-^o (morluus est). 

Aoristus semper loco <-ain babet waw i. e. 's s as s am 

lougam qua? est *maqa Orientalium , v. gr. )oojx_J 

(surgct) , laJrd (morielur) , excepto solo verbo )o-ao 

(posuil) cujus aoristus est }oLdJ cum jod h . 

Praeterea qucmadmodum prfeteritum concavum, uti 
supra diximus , a proeterito geminato differt in hoc quod 
concavum habeat zqafam , et geminatum pt h ah h am ad 
primam radicalem , ita etiam aoristus concavus differt 
turn ab aoristo geminato , turn ab aoristo vcrbi pc-nun ; 
nam in aoristis geminato et pe-nun litterae praeformativae 
aoristi sunt mobiles (n. 314, 325) , quia sequens littcra 
geminata est, at in aoristo concavo sunt quiescentes(184) 
execpta prjeformativa alaf quae est mobilis. Insuper in 
aoristis geminato et pe-nun, waw pcnultima babet rwa- 
h>am seu ts*as s am brevem , ast in aoristo concavo habet 




472 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT YI 



£■ ■ ' 




11 



maqam sen ts 5 as 3 am longam. 


339 - Hisce notatis, exhibeamus hie praecipua 
verba concava. 


o 

— * 


r 

periit %oaJ 

.0 ° 


•3 




desolatus fuit (ager) jo.aJ 


A£ 

4* 


pernoctavit 4*=* J 

o 




4 

arsit *°^ 





evanuit la^J 


^~*4 


crupit 


^4 


effusus est 


^*4 


venatus est 


9 


adulterium commisit 


o f 


liquefactus est 




advenit 





judicavit 


j 

o 


lretatus est 


9 

• 


prospexit 


4 


circuraivit 


•v 


conculcavit 


9 


ignorans fuit 


I**| 


sc movit 


* 

V 


sustcntavit , aluit 



DE DBFINITIOHE ET POBMIS VERBI CONCAVI 



473 



9 
*) 


contrcmuit 


P 

(Am 

m 


victus est , succubuit 


p 


circumivit 




suit 


p 


pepercit 




stropuit (janua) 


.0 


intuitus est 




volavit 




supernatavit 


-4 


perunxit 


y* 


abscondit , occultavit 


J) 

■ 


factum est 


J* 


coacervavit 


^ 

j 


maledixit 


*X 


linxit 


a 


contraxit 


J* 


subegit farinam 




vacillavit 


til 


cmunxit 


* 
Mo 


emit 



palpavit 



46 






474 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT VI 






■ 








Alto 


mortuus est 




•» 


concussus est 






quievit 






dormitavit 






declinavit 






sepivit 




^i„ 


ustus est 




>M 


posuit 




f 

O 


desiit , cessavit 




? 




olfecit 




o 


defecit viribus 




* 


angustiatus est 






cxtinxit sitim 







flavit 






man sit 






petiit locum 




.0 


venatus est , piscatus est 






jejunavit 




pinxit 




9 


auscultavit 
surrexit, stetit 


i 



DB 


DEFINITIONS ET FORMIS VERBI 


CONCA.VI 


475 




j 
*& 


vociferatus est 








9 

> 


arsit 








9 
**- 


flavit ( ventus ) 








P 

4^ 


contempsit 







ff 



O 



oblinivit 

linivit 

rediit, ilium poenituit 

quievit, cessavit 

miaxit 

340 - Pergamus modo ad formas auctas: torma 
itaque ^&&L| Uabet loco tain infirmi litteram jod' 1 , et 
assumit initio post alaf duplex taw , v. gr. a >a_a» 

(poxuit) dices )ftuH»Q (>«**»* eal) )a.*~ooL£j > a w^\ 
(maledixil) dices ^AU°( (malcdiclus csl) i^ A fc^J * 
Forma ^i_9 quoque habet loco mediae infirmse litteram 

jod h , v. gr. SouLo (in alii nil) a }oa ; yftjJto (derisit , 
subsannavil) a u^o inusitato. Item forma V*-9l) v. gr. 
^ 1 oh , l/\ .vJ | . Forma ^A.31 loco mediaj infirmae ha- 
bet jod h quiescens et h h vas s am ante jodii , v. gr. yi*A| 
(crcxil) a ^OD' A-»W (mortifcavil , occidit ) a A-»-k> » 
^1( (excilavil) a*j , )©!)[ fffffMJ a Jftj inusitato (1) 

(I) Exjtal lamcu in dialeclo Chaldaic* , lu ipsa prophella Danielis. 



476 



GBAMMAT1CA ABAMAICA - CAPUT VI 



\~>M (excitavit a somno) a 'JL inus. Item .*>Tg,) (per- 
suasit), ( ^li? (mensus est), ^l{ (formavit), ^=^J 
(respond*) , . ^( (i av it) . In aoristo hujus formae 
»A5( litters praBformativae omnes quiescunt , excepta 
alaf primae persons sing. v. gr. >^jcu (eriget) )alji\ 
(elevabit) , ^j) (elevabo) , >aIo( (crigam). Forma 

^A32C quae est passiva forms \L9) confunditur cum 
^92} quas est passiva formae nudse , dicitur enim 

>-jU'l (elevatus fuit) , \J±U{ (somno excilalus est) , 

u^-A.Uf (lolus fait) a verbis >*4J, }JLl, ^^^1^ 



» J> ■ 



pro >a.j£t( , UHQ > u^l^I') . Item ab .^-o f fit 
^at-.al!£) (persuasus fuil). Distingue sedulo ,/^o ty 

(persuasus fait) cum duobus taw ab v4x*Jt2l) cum t'et u 
quod significat obtemperavit. 

II — DB CONJUOAIIONE VEBBI CONCAVI 

341 - Verbum concavum sivo trilitterum sive 
auctum nullam subit modificationem ncque in suis lit- 
tcris neve in vocalibus in conjugation praetcriti. Hinc 
conjugas : 

)*A (surrevil) , dan vel i aiu> (surrexerant) 

•, r * ' .. * t 

Aio* (surrcxit f.) , ^ia-js vel ^^o (surrexcrunt {.) 

J^a (surrexisti), ^Xvio.^ (surrcxisti i.) 
^oA^x-o (surrexislis) ^2U*.j& (surr exist is (.) 



&&& (sitrrexi) , .V>n vcl ^Ja^ (surrexxmus). 

Item , j£* 1 oA** etc. I A^o > v-£U* » !■£**> > 

Item, ^I£0 , rt-SCQ etc , (jLS£C| etc. 

342 - Conjugatio aoristi non subit modificatio- 
nem nisi quod alaf praformativa aoristi prima} pers. sing, 
assumit zlamam fortem si verbum sit triliiterum nudum , 

et pt h ah l, am in aoristo verbi forma? ^19) • Exempla : 

)aaAJ (surgel), \ix>&Ai (surgenl), $QQj>l(surgct ffj 

JoJLl (surgmtf.) , >»ai>2 (surges), ^0*1 (surges Q, 

■ ^ <L a l ( surgelis ) , ^-io-.c2 ( surgctis fcem. J , 

(ponel), .iio^mi (ponenl) etc. usque ad yexJo) (ponam), 

m 4 " 

^.^i fj)j»miis). Sic quoquc )a^ll ('cn'(/eO » ^aia^Ali 
usque ad ^K cum pt»'ah»a ),)ft*lU. In conjugationc 
aoristi U-SClS dice9 fc**£*I < ™ cilabiiur a * »»'"O i 
iOm£J»4Ji *»&£ ( (;um clisione unius taw ) ^^122. 
v oj^22 • • • i^22) etc. 



(1) Cum Elaraaduraol sine geminalione. 
(?) PTffiformattva! aoristi , prastcr alaf , cliara possunl intordum zlamam 

suscipere in aorislls nwlorum . 81 pl>»ali''am in aoristls auclorum V. gr. >QaXxJ 5 
el )0»iJ > pneserlltn ;ipud Occidoulalcs cl apud Orioutalcs in versibus. 



I 



I * 



478 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT VI 



343 - Imperative derivator ab aoristo prorsus 
uti in verbis sanis : unde dices >*!* (surge) a )o^iij, 
>u*> OoneJ a )eumj , y^2) Ccri>J a y *Kl , f * !fl 
f M*£«f« a som/io J a |*3£Aj. Sic autem conjugatur : 
*>oi> , ^0!U> , oJodo vcl ^.jdoA, uteaA vel . - Vh ui* 
Sic etiam ^J2), ^~&£i o*J&) vel ^JCQ, etc. 

Barhebraeus meminit etiam dici^^f. sing-, pro lido, 
quod extrancum est , forte ex distractionc dictum. 

Infinitivus a trilitteris nudis habet semper zqafam 

ad primam radicalem , ex. gr. )axiio (surgere) , y^Aio 

, ' -» 9 

( poncre ) a )aa et )&*, , item A&a (mori) a A.*£» 
Infinitus verborum auctorum sequitur regulam participii 
passivi de qua infra , ex. gr. aV>av> (erigcre) t o'Jd££ 
(exciiari a somno), a verbis <pjj>) et i^l22) . Hie secun- 
dus l. c. ojuii&o desumptus est a participio passivo 

supposito iA2^io quod non usitatur quia vcrbum est 
intransitivum. 

344 - In participio activo vcrbi audi concavi , 
tain iufirmum transit in alaf , quod tamen in ejus flc- 

9 r t 

xione fit jod h v. gr. a ^a dices )o)..o (1) (surgens) , 

T t 

(I) Oricnlalcs pronuncianl plia ( qAim ), Oceidcnlules vcro Sq_i_D 
( udji'm ) ; vidclur horuni prouuncialio esse recta , quod palol ox flexiono , in qua 

i i ' =" ? l \ ' = « ' 

dicitur i ; Vl «, n , fc ^ X U> D , SlC. ( 7.1/me, q.1j'm(« ) , uon J.ioj.,0 , ^^^>)_D 

( <jama, glminj. 






DE CONJUGATIONS VERB! CONCAVt 



479 



^.Vi»n (surgentes) , JVwft (surgens f.) , JJBl+0 (sur- 

genles f.) ; item a &Z.ba dices Ipo , ^*&tioi (&*-io 

{£s^.x> * Et a verbo cujus tertia radicalis est gutturalis 

dicitur : <i)| > JLi*1 j » A»l ■> *i») * Participium vero formse 

^A^( fit per solam substisutioncm characteristics )o loco 

pnEformativae aoristi , v. gr. )a.rtV) (erigens) , $< MJft 

(elevans) , yi* ji^vo (e/et?<H«*J , a verbis )a.*.aJ<>aijJi 

)a^2AJ* Sic etiam dicitur ^^JAjo ab t*^22), quod 
forma quidem est participium activum , sensu autem est 

T .S> '9 * O 

participium passivum. Sic autem flectitur ^»M> : ZUj^oJLo 
vel jRjguii Ottm jod' 1 (surgis) , ^&})).ia^siyc\ uZs iau U>i 
fiMyb f J » V?«*fe*6 etc. (surgdts) , ^*Zoo^d etc. 



«/ * 



i ' q > t 
(surgitis i.) ; \_ % )¥JJ* f *Hf09> JlJ J jAio faurpo fj 

. i > y> * ft (miuyimiuj , ifa.* (surgimus t). Quando autem 
participium activum regit genitivum sic flectitur , v. gr. 

* V m T m 9 o 

jiiiaJ ))^ (re/tfl/o?- Cigridum), )i:ioJ t£*^ > )».JaJ u£*^i 

T 1« ' .. 9 

j^ljflj i.^J' etc. ; participium passivum verbi concavi 
trilitteri nudi formatur a prseterito, addita post primam 
radicalem littera jod h cum h h vas 8 a pracedenti , v. gr. 

y~rn (posilus),9^j (pims), a }oao ct \j . Verborum 
vero auctorum participium passivum formatur ab aoristo 
substituendo prseformativoe aoristi characteristicara mim 
( )o ) et in forma ^kaj adjiciendo litterae 1* radicali 



480 



1 1 if 


ii 






ii/l 
ill 






GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT TI 



zqafam , ex. gr. )oa* ( slatulus J, u .^Jo ( lotus ), a 

>WU, u^^j. Flcctitur cum pronominibus persona- 

libus sic :oi >^ etc. &j >u^ vel AiL«, <oiL£^£ 

^&l) iik^ vel ^^ii^ etc. Item o* jLx, etc. &j 4* 

vel 2gU»,u&j))^& vel L.2^io, etc. In reliquis nulla 
difficultas. 

345 - Plurima sunt verba qua? habent pro media 
radicali infirmam waw et tamen sequuntur verba sana in 

suis flexionibns quin flectantur ut concava , v. gr. u~eu» 

(peroplavit , cupivit), ^<^ (puUulavit) , jL^ (saliit), 

)o°, (gavisus est) , »oj (lurbavil) , jlL (obcvcavit) , 

^( (dellquit), l££ (adjunxil). Horum trilittera nuda 
habent semper ad t ain in aoristo pt h ali"am ; et quoties 
waw in conjugationc aoristi venit quiescens , assumit 
apud Occidentalcs pro lubitu ^as^am ad prsecedentem 

litteram, v. gr. \o')oU (n. 163) et apud Orientales 
adsciscit waw mhagjana (n. 46) v. gr. N <>j oSi . Adverte 
denique ex verbis concavis nunquam formari %AJm 
vel ^AA^.. 






D3 DEFIN1TI0NE VEBBI DBFICIENT1S 



481 



CAPUT VII 

DE VERBO DEFICIENTS , SEU LAMAD-INFIRMA 

I - DE DEF1NITIONE VEBBI DEFICIENTIS ET DB 
EJUS FOBMIS 



346 - Verbum deficiens seu defeclivum in lamad h 
est illud cujus lamad u est littera infirraa , quae quidem 
littera infirraa in praeterito quidem in formis nudis est 

vel alaf cum zqafa praecedente , v. gr. )i»o (vocavit) , 

quod sequitur typum g'jr,v<i\ jod' 1 cum praecedente 

h h vas 8 a , v. gr. J^m (fatuil) , quod pertinet ad typum 
j^i* : in cceteris formis est semper jod h praecedente 

l^'vaa'a , v. gr. -* r *-■ (incepit) , u>$*^ (orbavit). Hsec 
quoad praeteritum; in aoristo vero littera infirma est 

semper alaf cum rvas a a long-a praecedente , v. gr. )J^*J 

f v 

(Icetabitur) , )iu*.l (incipiet). (1) 

347 — Praecipua verba nuda deficieuti;\ iu la- 
mad' 1 sunt sequentia : 

(l) Notandum est verbum dollcieus npud Arabes finalem litteram babero 
vcl A , vel U, vel I ; apuri Hobrasos vero cl Syros illud desiaore ia A, vel E, vel f 
Insupor notalu dignura est Arabes grain malicos alaf tinale vorborum hujus classii 
fere semper scribere per flguram ja , quod ex eo repetendura esse vldelur quod 
Arabes cum hujus verb! orthographlam slaluere voluarint ad Syros ( a quibua 
scripturara didiccrunl ) rcspexerunt qui tertiam radicalem hujus verbi fere semper 
scribunt per jod h (juxta orthographiara Chaldaicam seu UUm qua vlget In dla- 
'octo Aramalca quam Judasl conservarunt , non juxta orthographiam dialecll 
nostra quam lllteralem nuncupamus ). 

47 



w 



i: 









482 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT Til 



1 - Quae habent alaf pro lamad 1 ' : 
(*a effudivit J.^* vixit 

Jkas flevit \\_.~. 

\X^ sedificavit \\. / 

VttLS contempsit, despexit \.*±1 



|As petnt 
JLoj* probavit 
(*_=> creavit 
J.tu^ elegit 
)lt revelavit 
Jx*l cubuit 
jLouw eructavit 
JX^ clamavit 

cxpulit 

hausit 

similis fuit 
(jl disseminavit 
)oo) fuit 

Ut vicit 

• 

)u* vidit 
\fr** peccavit 






conformis fuit 

oblitus est 

occultus fuit 

impedivit 

texit 

coacervavit 
delevit 
verberavit 



^So pervenit 






tit 

)JJD0 



implevit 
numeravit 
potuit 
nocuit 
litigavit 
Be paravit 
natavit 
dcflexit 
abjecit 
odit 



DE DEFINITIONS VBRBI DEF1CIENTIS 



483 



t 9 

jAflO calummiatus cst,cucurnt);_o 


legit vel vocavit 


f 
j^i irruit 

• s 


* 


crevit 


|^i delevit 


# 


mollis fuit 


) A coegit 


M 

•• 


fluxit 


9 

jjhi comprenendit 


|o> 


ebrius fuit 


p 

)of-3 evagatus est 


& 


pavit 


|_L3 rediit 


Ui 


objurgavit 


)\3 lialavit 


4- 


captivum duxit 


)i_3 productus eat 


**- 


erravit 


)A3 latus fuit 


•• 


dejecit 


Ls , voluit 


)<**- 


refriguit 


\i , inclinatus est 




dignus effectus est 


» 

)j » scidit 


J 


stultus fuit 


\s& congregata est aqua 




tt*. 


rcquievit 


)oU> obtusus fuit 


^ 


insanivit 


.9 

J.i_a possedit 




absolvit, habitavit 


ii»o clamavit 


P2 


appondit 


) .-0 fregit 


ft 


rcpetiit 



2 - Quae babent jod h pro lamad 1 '. : 

y&a consumptus est vctustate 
w)^ majestatcm habuit 



484 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT VII 




<*oi miser fuit 

Hi 

<-o? mundus fuit 

^oj) illustris fuit 

ujMU» sanctus fuit 

i«t** gavisus est 

•o 

^S^* dulcis fuit 

i**0 brevis fuit , vel displicuit aliquid alicui 

>-P defessus est 






multus fuit 

coecus fuit 

foeluit 

crassus fuit 

decuit 

sordidus fuit 

sitivit 

menstrua habuit 

incbriatus est 

^Ai, quievit 
Qua3 omnia sunt intransitiva. 

u48 - Aucta hujus classis vcrborum fiunt juxta 
jam dicta : ex forma nuda v. gr. ujLa!) (vocatus est) 
|^>AJ ; JJ&A.) (soluius est) );&*). Ex forma %lfj 



as 



DE DERIVATION VBRBI DBFECT1VI IN LAMAD" 485 



v. gr. ^Jdj) ( injecit ) \^,^J , -Jo©>) ( ncglexit ) pcop i 



Ji) (decepii) \±£J ; cum incrcmento 1) *• gr- w&jUl 

(»» errorem induct us full) , Jl^L&l . Ex forma ^A3 

v. gr. ^^* f Icclificavit ) jj^J , u»aa (1) f permansil ) 

JOAJ (1) , *A? (extraxil) $ ¥ i , cum incremento 2( v. gr. 

uA_il) (cxallatus est) UiAJ , ^JAa-) f epulalus est ) 

KJlaJ . Ex forma VLajk. v. gr. ^^-a- f »"'""''' J 

r — 9 * r ^ » J 

)I^»J , ^-\Via. r perfect ) Uio^J , a (x^ ct Uio , 

.. ^\ -> (sluporem inctissil) joJAai ; cum incremento 2( 

v. gr. JjUa) (*« M»mKy UvAUj* JU&Jj (*&*&• 

/ac<(« Mljl }oSA£Aj;cum incremento tl qua respondet 
formse quinilitterae , v. gr. J)oj.~I) C imaginahis est ) 
(lojUftAl ' w£aljQ (deceptus fuit) jiai^&i* 

II - DE EERIVATIONE "VERBI DEFECTIV1 IN LAMAD" 
EJUSDEMQUE CONJUGATIONS 

349 — Iu tota conjugatione pr.iitcriti hujusclas- 
sis verborum tcrtia radicalis infirma debet esse semper 
jod 1 ' , exceptis tertia plur. maac. et tcrtia sing. foem. in 
quibus abjicitur omnino tertia radicalis infirma si ipsa 

y . ^ 

fuerit alaf , v. gr. oio (pclicnint raj Al=> frflflfl t) a 

i 
verbo )Lia; secus , scilicet si vcrbum defectivum in lamad 11 

(i) Cum zqufa pro p^nh^a npud Orlcnlales (n. ?0). 



486 



GRAMXUT1CA ARAMAICA — CAPUT VII 



I 



habuerit jod' 1 loco tertise radicalis , tunc perseverat jod h 
in tota conjugationc etiam in 3 a plur. masc. et in 3* 
sing-, fern. Nota autem hoc jod h quiescere in omnibus 
personis per integrum praeteritum , excenta3 a fcera. sing., 
in qua jod 1 ' assumitpt l 'ah 1 'am , v. gr. A»+l. (gavisa esl). 
Nota quoque waw adformativum 3 s5 plur! masc. in prse- 
terito istorum verborum necnon in imperativo legi i. e. 
pronuntiari post pt^ah'^m vel h h vas s am. (1) 

Paradigma conjugations prateriti verbi defectivi 
in lamad h habentis alaf: 

(+A (vocavil) , o\jb fpron. qr&io) vel i Q (»^0 (7/ra- 
toumj (vocarunl) , J.^ cum zqafa (vocavil &) -' t ' * , 
(qrdj) cum pthah h a vel JIjLo (vo-.arunl f.J , ZLjLo 

(vocasti) , ^/S^-^o (vocasti I) , .©JuLo (vocaslis) 

* r r 

r &+i>Xi (vocas'is f.; , A.juD (2) (vocavi) ^ X ft vol 

Paradigma conjugationis praeteriti verbi defectivi 
in lamad 11 jod h : 

">*••> (gavisMs est) , a*^ tantum , cum waw pronun- 
cianda (gnvisi sunt). 

4»£m cum jod h faamo est; , j£i vel JL+— C fief- 

&-*»*• Cgavisus cs) , <*&*]!** f</ai-»*a mJ , V6-&-M 
(gavisi cstis). 



(1) Syri qui Syriain Incoluut liiscc (omporibus non pronuncianl waw In 
hisco casibus In verbis defcclivls in lamad" ul in cajteris verbis , quod tamen error 
cvidens est ol con'ra rcgulas grammaticales. 

(2) Cum zlaraa dura apud Oricnlalcs. 



DE DERIVATIONS VERBI DBFECTIVI IN LAMA.D" 487 



ft _ 

^ts+U+ (gavisx eslis) , A-»*~~ (1) (gavisus sum). 
JOLtm vel +L+Z~ (9 a visi sumus). 

Anomala sunt duo verba lAs (dilapsus est , 
consumplus esl ),*£</ (&**) iQ 3a fcem - sin S- ' 1 use 
est Jfis, (consumptaysi ) , 1^ (««« I) ad instar 

Paradigma conjugation's praeteriti verbi aucti 
defectivi in lamad h : 

1 - JtV«) , *Joi) tantum , cum pronunciatione 

waw , *1*M , -to?) vel ^li5| , JU&fl 1 -*-*'*! » 
Eadem ratione dicitur : ^5o , a**lr> , A*c£»,Jitc. 

&4*» * • • usque ad ^.U- » t*^ vcl ^^ ' ~*T 

O'ttjeelui f«aj , *-*H)' fifth *-*rtl J el *J*?Hh 

ZU^Ljetc. Sic rtu&£lt**JE£li« ♦*A»U.** 

350 - In conjugatione aoristi cum adformativis 
2- persons plur. masc. et 3- pers. plur. masc. matatur 
*s*as 8 a longa i. e. tmaqa in ts'as'am brevem sou rwa- 
h"am , v. gr. V*Ui (vocabmii) , \j**l (vocabilis) , 
etcum adformativa 2» pers. sing. foam, mutatur hWa 
in zlamam f ortem , v. gr. ^Ul (***** V ' et tandem 

oTEtiam Oriental utl Occidentals habent ad ullimam syllabam h h va- 
8"am minima Yero zlamam durara In Ills etemplls eoeUrisquo slmilibus. 



488 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT VII 



I 



cum adformativis 2® persons plur. fcem. et 3 ffi pers. plur. 
fem. littera infirma fit jod h constanter. 

Hinc sit sequens paradigma conjugations aoristi 
verbi defectivi in lamad h : 

Ji^U (vocabit) , . ejbAJ ffocatiniO j )i~s2 (vocabit f.J , 

t_»tLaj (vocabunt t)$ )i_o2 (vocabis) , •, 6>-o2 (vocabilis) , 

^a2 (vocabis f.) 9 ^J1d2 (vocabilis f J , )i^) (vocabo), 

)LCU (vocabimus). 

Item : P^.j (orabit), \o\^ » U^l i ^</J » U^2 . 

Item : Jjojj (injkiel) .d^^l , J.-io j2 i t^p » poj2 i 
^ * p * * * » 

Va-soj2 1 ^>j2 1 ^Jo<i2 > Jl£>) > ^iojj • 

Item: )cft\aJ (consternabit), . oojAsJ* )cfJxd2t^PMoi,**** 

■ 
351 -Imperatives dcrivatur ab aoristo demendo 
litteram prasformativam aoristi , et tertia radicalis in- 
firma in formis nudis quidem regulariter fit in impera- 

tivo jod' 1 , ut \^a ( voca ), <-»"-»* (gaude) ; in formis 

i " 
vero auctis fit alaf prtccedentc zqafa , v. gr. fAP}) (injice) 

■ a l^^j , )J^ (ora) a |J^J > JKLf (etallare) a lll^J • 

Excipe forraam ^A3JL) , cujus imperativus apud Occi- 
dentales terminatur in jod 1 ' pracedente ptf'abJ'a , v. set, 

^A^l) (rcvelarc) a Jl^Aj , et apud Orientales ter- 
minatur in duo jod h quae non leguntur, et proindc 



DB DERIVATIONS VBRBI DBPECT1VI IN LAMXD H 



489 



littera prima radicalis assumit pt h ali h am v. gr. m»a^4{, 

zZtffyX(erudire) ab aoristis^d^JteS^J. *" i m P crativ0 
verbi Ji&L) (scsc converlil) , excidit turn in pronuncia- 
tion turn ia orthograpkia jod h finale turn apud Orien- 
tales turn apud Occidentals , sed dumtaxat quando 

scrmo dirigitur ad Deum , v. gr. c^o <.aL) (convertere 
Domine); secus imperativus hujus verbi sequitur regulam 

modo traditara de imperative) formse^l^unde dicitur 

v. gr. jL-i) )Clo J±S>L) ( convcrlere et confirm* 
fr aires ixios). Non inutile tamen est animadvertere in 
hujusmodi elisionc extreme imperativi littera vestigium 

apparare elisionis Arabica3 quee dicitur pf gasmum , u t 
*j\ (jace) ex & Cjecil). Qua? adhuc frequentior est 

apud Hebr£B03 quam apud Syros. 

lmperativus autem verbi defectivi in lamad h in 
sua con jugatione, ante jod h adformativum 2* pers. sing, 
fcem. , et ante waw adformativ. 2» plur. masc. assumit 
apud Orientales zqafam , (1) et apud Occidentales pt h a- 
h"am ; denique ante jod h adformativ. 2<° pers. plur. fcem. 
assumit zqafam, quo fit ut confundatur imperativus 2* 
fcem. plur. cum impcrativo 2* fcem. siag. et ille ab isto 
nonnisi per siame appositum distinguatur. 

Paradigma conjugations imperativi : 

1 - J& (roca) , o£o vel $* V™** (»#*) : 
u^fl (voca f.;, J & vol x^i* ( vocate *•>' 

( „R Cgula exigUulsltzaafa non pt»aU"a, ot prolndo urns OricnLlium 

quoad hoc rectlus est usu occldontulluni. 

48 



I 










490 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT Til 



r ? 



2 - )m^ ( inr ip,- ) , oIa> vel .o)i.A. , etc. , i*t*»j ) 



vel ^**£aj» 



3 - \JX>)\ (injice) , &-*j( etc. s*2oy{ , ^_Jo5( vel 
WW* 

4 - *»$»/' ' °^A/* ctc - ^v/i' *-Mj* • 

P T _ T y T 

5 — u&Ll vel ud-ali (convcrtcre) , ai_3l{ ctc > » 

^ikll ^lb1( etc. 

352 - Infinitivus verbalis in formis nudis hujus 
classis verborum desinit in alaf praecedente zqafa , et in 
formis auctis in jod h praecedente zekap zqafa et 

* * 
sequente *s s as s a (n. 281), v. gr. )i*ott (advocare vel 

,* t * t y * 9 • y 

legere) , (t*t.to (gaudere) , oA ►Jo fpftftfvO , n -i V> to 

* f m * ... 

(jacere) , &*&£*& (dignari). Exempla infinitivi nomi- 
nalis v. gr. )***** (principium) a^i-Auj )-**-a. {solutio) 

353 — Participium activum a formis nudis 
formatur ut in sequentibus exemplis : )'^a (vocans) , 

.9 .9 t.» 9 

f~»^o (vocans 1.) f ^*L& (vocantes) , ^jlo ('vocaufca f .). 



,♦»# 



Item : ^»*, )^ 



i> . * 



* . » 



.0 .9 



' t*.t*** ' t*. 1 ^ 



• A formis autcm 



auctis formatur rcgularitcr per simplicem substitutionem 
proeformativae mim loco litter® prjeformativae aoristi , 

v. gr. JJ^io (orans) , ^o,Jo (injiciens) , \oE*±& (dignus 
effectus), Jlio&^o (perfectionem s useipiens) a P^J » 




DH DBRIVA.TIOHR VBSBI DEPECT1VI IN LAMAD* 



491 



■ ■ „ * y T 

jijj, &&Ji |£bi*4i et flectitur sic : D^. IA/*' 

^A^o, ,H./o etc. 

Flectitur participium cum pronominibus persona- 



> 
T I 



libus sequent! mode : (U (vocal) , Uj» ft** *J 

JdJ cmmm **S ^' 0Cfltt< L) • *' '** J el *** 

Ct-ocatisj , .Ju* etc. ff«iea«« £.; , $ )£-* C uoco >• 

|'|jf * IYmM fJ.^LjLS etc. rMMMWj)c^l^ etC ' 
f t'ocamwi f.J. j 

Item: ];lo£* (vacatur), etc. &) )^Ato vel *-M>A»> 

^JRj\ l*V>&o vel ^&+*x>kio etc. 

Participii verbale activum regens genitivum 

flectitur ut sequitur : )l$ )U (absolve ■**•* 

4^ r » f»JL r w»«v» Bil^lte. Et sic do 
Item : pj^to, A^ioi^io, ^**.Jo».», a-j»h» 

rcliquis. ., 

Participii nominalis cxempla : a )^> (pcrscru- 

MUi esl) )J*£* ( pcrscrutator ) , A JZfi j-il*** 

354 - Participium passivum formatuMn forrais 
nudis hujus classis vcrborum ad typum $ non A^ 
quod hujus classis verbis proprium est i co 
participium habet zlamam duram in sccunda radicali , 
scqucnto alaf , v. |t. M (vocalus) , ^ ( ddctus ) , a 



492 



GRA.MMATICA ABAMAICA. — CAPUT YII 






* y 



Inflectitur autem ut sequitur : JJ^a, ^.^o , \.\^& , 

r * » . f> 5 item )^A , ^-^A. i P-.-£A > t-» - ^ A . In verbis autem 
auctis^desinit hujusmodi participium in jod h prascedente 

pth h ah h a, v. gv. * ASV> (exaliaius) , i^ja jJc (injcclus) , 
^Xio-Aio C per feet us) , a Jlij , Jjo^i , ))<* ■»■« . In cujus 

flexione dicis v. gr. vAS*> , ..Avs* , ).uu , Aiv% . 
Cum pronominibus autem personalibus inflectitur ita: 

oo» li^Oi iaJ) mA , ^o» MkO] i^j) ^>li>, A)) )i»o vel 

T « . ' r * « • <*■ * * 

&*v.o , <o&) .-...J^o vel . o^_»Jl-0 , *~*&) *.-*»Lo vel 

^-^ilo ^ p) )^o- p) UJ...O, lLm ^»i_o vel kL^D* 

Exemplum flexionis participii deducti a verbis 

auctis cum pronominibus personalibus : oo» lAa^» 
<aJ) ^A . S tt i ^o» J^Ajo , ^J) ^A_ii> , &i) *Ak* , 

to&l) y»\\*o etc. 

Participium passivum in casu constructo inflcc- 

titur sic : |i AAl y^ (plenus pace) , A^OdO , w*» ^V> t 

o ■ - 

Item : ,.\\V> i A^\\*> i v.«,AVV» , AAvo • 

OQO — Occurrunt quncdam verba quffl in 
quibusdam suis dcrivatis considerantur ut hamzata in 

9 f 

lamad' 1 , v. gr. J.La> (odii), pd (jucundus fuit), ^^Lm 
(abundavit) , Jho (implcvit) ; qucc quidem omnia sunt 



DE DERIVATIONS VBBB1 DBFBCTIVI IK IAMA.D" 493 



in Arabics lingua hamzata in lamad" ( ™ c W Xo ^f° 
quod nullum vestigium habct in hac lingua )Ul, U>,%. 
Sic participium nominale ex U*> est )*!*> (immuus) 
a( l ty ? um Jj*a' i participium autcm passivum formatur 
sive juxta verba defectiva in lamad'- )Li , sive juxta 

verba liamzata %3m ; infinitus nominalis )IU^ cum 
hamza. 

Adjectivum a verbo Mo. est )J-Jo, ( jucundus ) , 

09 f 

cum hamza ; at infinitus nominalis est ^-Jo» f/WMft* 
rfj.'as^ cum littera infirma. 

Infinitus nominalis aU* est jlbo (pleniludo) cum 
zqafa apud Occidentals , quod rectum est , ct zlama 
apud Oricntales qui dicunt X&* . Adjectivum a verbo 
J.,1* est )£-.^£ Cmnftti*;, cujus apocopatum esU*^ao» 
ct" tandem infinitus nominalis ejusdem verbi ^Ik*" 
(multitudo). Sic autem flectitur |J.i» , )IU»> IM*»' 
liliiiscd cum gdama absolute rcvertitur defectivum : 



t ..> 



i&, \Um> e*"' ***'* itom cura ffdama con f uc ," 

tionis ut defectivum : )L+J> & («*<* ^•*)t*^«lj 

■ :.*^ 1 |u£». Adjectiva quidcm)|.-I^)U^« i|U* 
sunt ct ipsa defectiva, cum alaf in ipsis non sit hamza 

scd est pro jod\ pronunciantur cnim J^»> W^T' 



It 



494 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT VIII 



j~r 



)^,Joi (1. «K/a , saggtja , hannija , non snf a , so^i a , 

hannfa). Sic autem flectuntur : )JL_^j»i ) l\. .» s^-aa , 

J ... * ' J ~= * " ,, r 

J)L»>iflO))I)LA^flo;ciim gdama absoluto:^^fl>>)J-»^..a»» 

T = " ' ' ••= ^ . *• 

^4^ia>, V.|-*.^Qo; et cum gdama con3tructionis: ^^jqoj 

lL».^oo, u)L»&flB » 24*^00 : eadem ratione conjugantur 
))LjJoi , et ))L*Ltfi. la quibus omnibus alaf mobile est 
pro jod h , et pronunciatur ut jod h . 






I 

■1 






CAPUT VIII 

DB VERBIS DUPLICITEE IMPERFECTA 

I - DB VERBIS DEFECTIVIS IN LAMAD n ET SIMUL 
HAMZATIS IN PB 



356 - Occurrunt apud Syro3 ut apud Arabcs 
nonnulla verba quae sunt in duabus radicalibus imper- 
fecta, et proindc in suis inflexionibus sequuntur regulas 
utriusquo impcrfectionis. Incipiamus a verbis defectivis 

in lamad h et simul hamzatis in pe. Ex. gr. )t( (venit) t 



j>* 



P)(l) ( cjulavit ) , ).a)(l) (panem confecil). Ilujusmodi 
verba itaquc sequuntur regulas verbi hamzati in pe et 
simul regulas vcrbi dcfec'.ivi in lamad' 1 . Exempla formrc 

(I) Orlontalos utl vlilcbiraus appouuut ad alaf initiate in islis duobua 
verbis p^nli'iam loco zlamic. 



DB VBBBIS DBFECTIVIS IN LAMA D H BT HAMZATIS IN PB 495 

— c ' "" ~I* ' V "7 

^ii ab hujusmodi verbis : ^>) (sanavil) \m\i , ^y) 

(altulit) Ull, J$(l) r^on/ar* fafcj )i)j,qu» deri- 

,f ,* , T 

vantur a radicibus inusilatis )_a>) i )$) i M* 

Passivum J]») est JnlL) ( sanalus fuit ) )^o(Al 
per rctractionem pt'lahhae ab alaf ad taw ( n. 6. 2 ). 

' ♦ " "" y "ft 

Exemplum formas N^3) est ^.&J ( atlulU ) pro ^lo) 

( 302 ) )ILJ derivatum a radice )l\ . Hujus passivum 
fitt*Ju£fl (allalus fait) )&*L&* 

* * ' '* ** vV 

357 - Conjugatio prseteriti nudi:|I), oL) 4(1 ( 2 )» 

y PT 
Vcl ».L»1| • 

Conjugatio aoristi jlJU (4) , .^IM i IJU i J-4* 1 > 

Imperativus hujus verbi )l) est exceptionalis ita : 

)lol , vel £\t®, U , CJ vcl £l£ • Regulariter vero 

imperativus fit a ceteris verbis , uti v. gr. Ja) frw»«» 

con (ice) , aa) i ^a( etc. , 

Infinitivus verbalis est v. gr. )L\£ cum rwaa'a 

(I, Oriantalos Imbont ad alaf initlalo zqafam ( n.20). 

(2) Recenttores Orientates scribunt fc^J cum pto$» quod error est 
ult patel. 

(3) Cum llama dura anlo jod . 

(4) Ziama dura pro u h vas»a. 

(5) Alaf pronunclatur ut wa*. 



496 



9RAMMATICA ARAMAICA - CAPUT Till 



f = 



non cum k h vas s a. 

Infinitivua nominalis ut jL»LJ_io vcl jA^LJ-^ (1) 
cum I post _Jo. 

Farticipium activum : )L{, ±+Ll-> !■*£•( > ^i^* 
358 — Conjugatio praeteriti in forma ^A^( 

9 9 • V 

v. gr. v^oo), 0.^-oa) i Al^>( etc. 

. t .r m 4.9 

Conjugatio aoristi ejusdem formae: \jdo\1i lOflOpj 

ixolt"" usque ad \.a>) , tt»)j cum alaf post litteram 
praeformativam aoristi, excepta prima persona singulari. 

Imperativus : ).*»), oao) etc. Infinitivus <um)^o; partici- 



*. * 



*. f 



pium activum Jj»J.io , ^j»)^ etc.; participum passivum 

r v *9 

\*so\So i ^_<x>po etc. 

Nota Oricntales supprimere in pronunciatione et 
sajpe scriptura alaf post litteras praeformativas aoristi , 
vcl post }o praeformativum infinitivi ct utriusque parti- 

cipii , undc lngunt %to& , ^OJttJ , Jltoib etc. pro JJbJJ , 
M)i , 2a>bb etc. 




II - DE VBRBO PE-NUN ET DBFBCTIVO IN LAMAD n 

359 - Extant aliqua verba qua3 sunt eodcm 
tempore pe-nun et infirma in lamad h , ac proindc eis 
applicandcc sunt regulos turn verbi pc-nun , turn verbi 
defectivi in lamad h . Frcccipua liujusmodi verba sunt 



(1) Cavo nc scrlbas ) A*A^0 siuc alaf. 



DB VERBO PE-INFIRMO ET UNA HAMZATO ETC. 



497 



9 « T » * » -* » * * I * 

tria , scilicet JjJ (nocuil) \£l , J^J (liligavil) )jl,h+J 
(oblitus est) )^J . In forma ^S^j fiunt^i) flittiO \£i , 

uaJ (oblivisci fecit) J.a.1 sine alaf in aoristo. 

obu - Conjugatio praeteriti nudi : Jai tO^J, A^ j 5 

r • ** K *•* i •* '"• ^ 

l»AJ etc. Conjugatio aoristi : J«aJ » V*^ » J-**» i«t*lJ 

J-ih V*^2 ' ko2i ^o2» ).i) ? )^i • Imperativ. wt&l etc. 

Infinit. J^io . Partic. activ. |La.l etc. Partic. passiv. J*ali 



t^jj etc. 

36 I — Conjugatio aucti in Praet. \*.£] , a»o) 



* ." 



Sy 



Ali) etc. Aor. ^j , VO j )-i2 etc. Iraper. ).i) etc. 

* • r §Y r . • r 

Infinit. a. ^ ,a.k> . Partic. act. J&o. Partic. pass. ^Mi 

ubique sine alaf post litteras prasformativas aoristi , 
infinit. et utriusque particip. 

Ill — DE VERBO PE-1NP1RMO ET UNA. 1IAMZAT0 
ET DEFECT1VO IN LAMAD n 



362 - Verbum pe infirraura potest esse simul 
hamzatum 'ain , ut ^-r>i-» ( cupivi'- ) , \m^\\l ( scribitur 

B o 

Vm | 

sajpius ojj). Practeritum sic conjugatur : tSJL* , ••• 
r * **" *• « r SB < B5 

AsU ♦•• ZvoU*»* Aopi etc. Aoristus : o)j i V&oV 1 ' 
r ■ r^ w m "p m »V 

^a)2 , •♦• o)|, s.oJ.-l* Partic. act. ojL* > ^4U • In 

forma S^l) wa(L*4) ( desideravic ) , u^jUAi, |o)a-' 

49 







I 



498 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT Till 



» Ail Tt * 

Dicitur etiam v..ao)I.)? udo) AJ • 

Item adsunt verba infirma in pe et in lamad h 

simul, quorum principaliora s\int)J&^( jurat it) jjpjj (1), 

JlLT ( germinavit ) \L\l . In forma ^Aj9( dicitur _^>oj 

(adjuravil) poaJ , v^io) (germinate fecit) \±&1 • 

363 — Conjugatio prseteriti nudi : )Sb+.i aV> > (2), 
' « « .. r. Tm * m r. •* j^ J r, 

^ . v>^ (M), . .<a. vpI .[. v>- Conjugatio aoristi ejusdem: 
)ijj (4) , <o*Jj , ji)2 , H*io)j ' |i)2 > a-*i)2 • • • usque 
ad po), \Jo\j . Imperativus : <. V>T(5) , ,.W», aJoT etc. 



r .» 



Infinitiv. )_*>) ^ , Partic. activ. pal etc. Nulla difficultas 
in coeteris. 

364 — Inter verba infirma in pe et in lamad h 
simul, extat radix haud usitata nisi in participio activo 

r 9, T 9 t • t 9 " t 

quod est J)o (necesse est) . .v* . J_A,o> ■ Ao- 

(i) Cum zlaraa dura ad litteram praformativara aorisli. 



(2) Dicilur quoque 

(3) Orientates etlnm ut Occidentalea hie anlo 2 habent h n vas*am non 

zlamam duram conlra rogulara ; quoraadmodum enim dicilur N*ia did quoque 

debcret &.*»*. Atlamcn hujus h n vas s te ratio est quia ji. est pro »tt* quod 

frequenter occurrit et idoo ut ex »&•• , dicitur Nocu cum h"vas 8 a. Item diccn- 
dura '!■■ lij. . 

(4) Cum zlama dura. 



(5) Juxti analogiam dici doberct 

Barlicbrecus iu gua gramn. magna. 



ut dicitur \^JwjO , et sic refer! 



I 



DB VERBIS HA.MZA.TI3 IN UIN BT INFIRMIS IN LA.MA.D" 499 



IV - DB VERBIS HAMZAT1S IN <A1N ET INFIRMIS IN IAMAD U 

NBCNON DB VERBIS INFIRMIS IN *AIN 

BT IN IAMAD H SIMUL 

3G5 — Verba nonnulla bamzata ia <-ain , sunt 
quogue infirma in lamad h , quod in quibusdam est alaf, 

v. gr. )).i (increpavit) t )Ukl,)U inusitatum praeterquam 

in suo participio activo )|^* (conveniens) , ^*J_. , U\—* i 

m r r 

$U ; in aliis est jod u , v. gr. u)-^ (claruil) , ft^J , 
U J) (defessus est) ))lj , 4* f *•«* ) )J.aJ , uf,/ (sortfi- 
dus full) )) J • In forma ^ii v. gr. Jf. ( fadavil ) 
1) »J (1) . cujns pa33ivum per 1) est ^l^L) (ctanficatus 

^191 exemplura : u))] (laborare fecit) \\u • 

Conjugatio pneteriti : ))Laj ojli » its » w~» etc. 
41, «u1), #Itf t C4>, /UP-- usque ad A.|J, r P vol 
^j . Item Jji <u) J, flt^ etc. Jlj , ajjj' &M (2) etc 

Conjugatio aoristi ; fob , m$Ji ())2> ^Ui (2) etc. 

(I) Mirutn est quod Occidcnlales modcrni dicant |) « i JJ «J cl inflrina 

cum incrcmenlo 2 dicant ))-^ /) quasi radix cssethatnza-t ain cl lamad". 

p) Orientates pronunciaut cum mliagjana, Occidoalalos voro cum rvasSa 
ad lamad h . 



500 




u 



GBAMMAT1CA ABAMAICA - CAPUT VIII 



»jH ' U^jti 1)^2 '*♦• usque ad ))^) , )|Jj _ j^, 
V« etc. ))^Al(l), ^#*'.ft£j|, ^|J etc. 

Imperative J , ^ etc. |) J , jjj) etc. Infinitivus 
^' !^S*, 1 ! U ^ 0,<U ^4 J »- ~ Parti cip- activ. |j| , 

t*^^ ' M^Aio, ^-^Aio. - Participium passiv. 
sett adjectivum simplex : (j^ , |J)^ etc . Auctum 
^J^^io , ^JLo etc. 

3S7 - Interdum occurrunt apud Syros verba 
infirma simul in tain et lamad", v. g*. loot (fiil) t (& 

{comilalus esl^^^ualis fuii),^ ( miser /Wn T }',. 
(vixil). Hujusmodi verba in omnibus flectuntur ut verba 
defectiva in lamad" , prater )LL quod videbitur infra. 
la forma j*i habemus ex. gr. verbum J^ , j^L , 
Ja^j^oa** etc. ( apud Orientals ufti, jfc-U, gfa etc. ) 
368 - Attamen verbum )io, in aoristo duplicem 
formam in sequentibus personis habet , i. e.)<*j(cri<ct 
erimus), )o\l(eris et erit f.;, et r cjj (eris f.) pr0 Jo'oJ, 
lootl , a*ooi2 . Sic dcnique conjugatur participium ac- 
tivum a j^ (meruit) ^jj, ^J| ) etc> Participium pas- 



p r 



H r r K 
[lj Cave no scribas ( JU w^Aj ♦ 

(2) Care no dlcas out scribal V*^A.Jo 



DE CONJUGATIONS VBBBI u^O^ 



501 



sivum : fo& (aqualis) , ^Oft, &0*, ^S* cum pt h ah h a 
in his duobus extremis, etiam apud Orientates ( n. 23). 



CAPUT IX 



DE VERBIS ANOMALIS ET VERBIS 1NFLEX1BILIBUS 



I - DB CONJUGATION VEBBI LSOfu 



369 - Jnter verba anomala computatur verbum 
vo*I (dedil). Anomalia ejus consistit in eo quod ejus o» 
cxcidat omniuo in integro praeterito apud Orientales , 
ct penes Occidentals tantummodo quotics sequens o 

reperitur quiescens, unde sic coirjugaturiuSOMi &a4-» 
* ** . - r .■' r .. r^r "r 

vel it^Ml), AaflM(l), -a*- vcl^o^(l), A^**' 
<**»*! i l&^Jl , r i^il i AaoM (1) , ^ofl vol 
J^il. In aoristo non cxistit opM sed pro eo adhibctur 
aoristus qui non habet praeteritum et ost\I$J{2) (dabil), 
•.onjugatur ita : V&I, v k,Al(3) , ^U'j, etc. lmpc- 



e1 



(1) Orieiilalos reticent ©» ct Oeeidontalcs illud pronunciant. 

12) Hoe verbum cieldit in pnclerito apud Syros sed cilat apud Ilobmos 
cum nun pro lamad". t * «, 

(3) In aoristo verbi V2 ( sutpendil ) dicitur V^A) cum ruccak h et 
cum rwah h a , cum quod est in texlu habot fiuss h Rj at iraaqam. 



^r 



502 



GRAMMAT1CA ARAMATCA - CAPUT IX 









I 



y 

rativus est 001 cum rejectione jod h initialis. Infinitivus 
verbalis est ^»^Lio ; infinitivus nominalis est )JA_io» 
Participium activum v-rapM; participium nominale est 

. t 4.t . # m m 

J.oooa_» (donalor). Participium passivum est ua-»o>«» ♦ 

Forma passiva est *-soi_*L) (datus fail), ( n. 103 ) et 
Orientales quidem etiam in ista forma aucta passiva 
abjiciunt ©v m pronunciatione quoties ipsa quiescit , v. 

gr. : ^So^jSJ ( data full ) , .. ©io^^i ( dati erunt ). 

Occidentals autem pronunciant h in tota conjugationo 

O o 

f* 

II - DE CONJUGATIONS VERDI \)) 

yT 

370 - I n flexione istius verbi^j) (ivil), excidit 
lamad 1 ' in pronunciatione tantum quoties juxta regulam 
ejus secunda radicalis i. e. zain deberet esse quiescens, 
et ejus tertia i. e. lamad 11 mobilis , in quo casu vocalis 
litterae lamad' 1 retraliitur ad zain , et lamad h otiatur , 
quod evenit in prseterito , aoristo , et participio activo 

tantum, unde conjugatur praetcritum : xu) iAi), <§&.)) 

( pronunc. tanquam jjf ) , ^A.1) , &)] etc. A-!!) 

( pronunc. tanquam l\\) , A,)) etc. Aoristus : ^))j (1), 

4 "= 4™ 4 " <t ™ 

^cAiJj , \*A))1 ( lcguntur ^oj|j > io)(2 ). In reliquis 
nulla difficultas. Impcrativus %$ . Infinitivus verbalis 

(I) Apud Orieulalea cum zlama ilura. 



= K 



D3 C0NJUGAMDI3 VERBIS vflS/tt BT *-»/VA.J 



503 



\tiii , infinitus nominalis jJipo ( pronuDC ))^to ). 

Tarticip. activum est Vl|, *Af)i Vl)> ^-)) (lege ^)), 

))(> tl[ etc. In cceteris nulla difficultas. 

Nota lamad h in participio activo hujus verbi 
^)J non excidere seu non otiari si verbum ^.){ adhibe- 

tur sensu profuitiUtililali fuil , v. gr. )) j£j)l Wo V^A- 

* * 

]3){(neque in Icrram neque in stcrqitilimum utile 

est) (sal). 

III - DE CONJUGAND1S VEBBI3 -. ftSffl ET u»&*-Y 



37 | — Verbum oi\a> ( ascendit ) anomalium 
patitur in aoristo et coeteris quae ab aoristo derivautur, 
i. e. quotiescumque lamad h secunda radicalis quiescit in 
medio vocis , tunc in pronunciatione et in orthograpbia 
siraul abjicitur , et ejus vocalis retrahitur ad litteram 

praecedentem , v. gr. a^aoJ (ascendel , ascendemusj pro 
oAjjflJ.Hinc^AMJ conjugatur ad instar^A..*»j(n. 325). 
Imporativus uv^ etc. Infinitiv. verbalis AJtkiO} infinitiv. 
nominalis lii.aM ( ascensio ). Forma ^^fi) fit au») 
(ascendere fecit) auij , in foma^Iiij dieted*** 
372 - Verbum JL*~) (UHtJ est anomalum in 
suo praiterito , et in imperative Conjugatio praeteriti : 

Juj, aJuj (i), gT/uj, ^1 ; ***+) ; gf^j; 

(i) Pronunciatur waw ( Cf. n. 349 ). 




504 



GRAMWATICA ARAMAICA - CAPUT IX 





Aoristusj^Uj ut iiuOJ ( n. 350 ). Imperat. ^/sa,(, oA^t, 

^Aa-(, ^Aa.( etc. Forma passiva est^A*.!' (IAjJ* 
la reliquis est regulare. 

IV - DE CONJUGATIONE VERBORUM u.i^,| , *-2©,J , v^JJ 

373 — Primum ex his tribus verbis quae sunt 
anomala conjugatur in praeterito sic : ■ --A-, J (invenil) 

n»a^ 'l etc. A-~.a^ , ... .» j, a) etc. It~jl *.) ♦ ♦ • ♦ 

A-*.aa-( , ^£.^1 vol l.W.3l.a.( . Aoristus ■ •- n A I j 

^o— AAJetc. Imperativ. ^^a.( etc. Infinitiv. a**-a^to» 

Particip. activ.^**, (L^a^to, ^£a**,^2aA&* 

Particip. passiv. ^^^ etc. Forma passiva v^a Aa-( 

y t 

(inventus fail) , ^j^AaJ* 

e 

374- Inter anomala quoque recensetur verbum 

•% T - »* « ?• 

u^o», (eucttrrit) u^otjj cujus imperativus est u^joj per 

metathesim litters oj , loco >-^oj}'* 

Inter verba sana unicum verbum v£*| non inflec- 
titur nisi in participio activo quo exprimitur tempus 

pracsens : *£j (nccessc est) , (jj^i, *£*{,.£.*. 



DE 



COWJUGATI0NB QU1NQUB 4UMHR ANOKALUM 505 



V — DB CONJUGATIONS VEBBI \1+* 

375 - Verbum jJL fl*rfU est dupliciter defec- 
tivum nempe in taia et ia lamad\ h . Conjugate in prajt. 

aJL etc. |tL» , u-I~ etc. &*~ ' 1 1 $~~ ♦ 

vol -»— ■ 



Aoristus est cum h>vas 3 a ad litteras prajformativas 
apud Occidentales , et ciitn ziama leni apud Orientales: 

£3, .d-^j , U£i t—^U J* tW« <-~ z ' r~* ' 

£), )£j» Imperativ. vJ~ , o-~ etc. Infinite. V~S> 

i v *' I*' 

et apud Orientales X*%> • Particip. activ. J^.^ , ^_-J~. , 

. • J *-> ' . ,. ,. 

) .~ , . . r - . Adjcctivum 



a ? 



t~ y 



( vivis ) , ) Ar***. i 
r 9 y = r 
) A"f.I . Et cum gdama : <**«. » !-**• » ^ ; !** ' 

In forma Jfcuijfit JlTf (wMAcwiijjiS; imperativ. Uh 

infinitiv. oili; partic. act.jJLio; partic. pass. <~*X>: 
in quibua omnibus post litteras pra3formativas cave ne 

addas alaf post u^. Participium adjectivum U» mV> 
(vivificator). 

VI - DB CONJUGATIONS QUINQUE VBRBOBUM ANOMALUM 
4PUD ORIBNTALBS 

376 - Haec quinque verba sunt omnia hamzata 
in pe , et prima duo sunt insuper defectiva in lamad h , 

50 



506 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT IX 






t T 




et sunt |La) (panem confecit), Jl) (luxit), A,? (coegit), 

pR F K . 

I)) C occurrit ) , )a^ (rancorem c once pit). Jam vero 
apud Orientales haec verba pro zlama habent pt h ah h am 

ad hamzam #j , &}, $$, <*?}, jtt$J(l). 

377 - Verbumiiiin praet. conjugatur :jldi,ftdi 

*&; , 4j , *$, N 6«U# , -i$ , ^ j , *$; , ^ j 

vel *f*3j prorsus ad normam 2&a cum pt h ah h a apud 
Orientales et cum rvas s a apud Occidentales. Aoristus : 

tap. et a pud Orientales j^b , et est regularis. Impe- 

rativ. w3J cum hvas s a , oS| , uS? , w£j etc. , et apud 

Occidentals ,^a( i <va) etc. juxta regulam imperativi 

^J^o ( n. 351 ). Infinitivus Lfitjbs » et apud Orientales 

3/bo . Particip. activ. £a) • Partic. pass. ).a?, ^--i) , 

)-la( , +*%{ a( i normam ^r»f et fjja. Et ita conjugatur 
quoque J&jt* 

378 - Conjugatio verbi ^i in praet. f$j f 5g£j, 

WP?i a fB ctCl *J$ ' ' ••usque ad fcfefyt sj*y>? vel 

r^tf^' Reliqua sunt rcgularia ad normam \t.a((n. 303). 

379 — Scilicet in aoristo fit .^,|j , in imper. 
•o^i. idque turn apud Orientales turn apud Occiden- 
tales. Duo alia verba J&Si et &>*} conformantur conju- 
gation! ^Sj • 

(1) Pt h ah a Oricntallum corrcctior osl quam zlama Occidcutolium , teste 
antlqulsslma dlalecto Babylononsi qu<e dlcitur Chaldaica. 



DE VBBBO INFLBXIBILI A*( 



507 



VII - DB VBBBO INFLBXIBILI £*( (1) 

380 — Hoc unicum verbum inflexibile pene3 

Syros extat nempe A*) , et significat est simpliciter. 
Quando solum sine suffixo adhibetur , est ad instar 
copulae inter subjectum indeterminatum et attributum 
respondetque Italico ci e , Gallico U y a , Anglico there 

K..T ■> \ I * * 

is , v. gr. pLl A») Jiio> (h\c sunt mulicrcs) , )A*.a-3 

JJ^a-o A*»J (est homo in domo ) ; Gallice : it y a ici des 
femmes , il y a un homme a la maison. 

Quando vero A_*J connectitur cum suffixis , tunc 
indicat copulam inter subjectum determinatum et ejus 
attributum , ad instar pronominum personalium scpara- 

torum apud Arabes uti in exemplo $J± _^» li* (hie est 
victims mens), seu ad instar verbum esse apud Latinos. 

Porro suffixa subjunguntur voci A*( modo pluralium 

scilicet ut sequitur : uoiof.) esi,yoo^.J^j) *m»i,om^*( 

• * 1 ^ T * • r 7 

<?st f. , ^ouA») sunt f. , ^UA») es « «&-a*A*| «*'w » 

A^A.) es f. » ^a*A*) tslis f.,^A^)sum t ^Jk+)sumus{2). 



^A- 



(l) Ista vox oitat apud Hobrcoos Mf ( a. 91 ) sod apud Arabes excidit. Irao 
in omnibus Tore Unguis priscls oxislil , si(|uidera copula inler subjectum ot attri- 
lmtura in Unguis Indorura, Persarum , Lalinorum , Grsecorura , Germanorura 

pxprimitur per verbum substantivum est. Vldcs igilur A*J Syrorum fuisac in 



■irigino 






(1) Quemadmodum 



A») cril 



in origmu 



— t 



, ita i|uoque 



±A 






508 



GJUMttATICi ARAMAIC* ~ C**UT X 



381 — In negatione pro A^j )) dicitur etiam 
J&\ per contractionem. Et huic etiam A*) subjungun- 

^ * y 9 

tur prorsus ut A*) suffixa , sequenti modo : uoio.iUi 

4 y v * p 

non Mi , • oOM^-A non s»n; , oi-»&A. non Mi fcem. * 

.,. r . * 3L.J 4 r v 

u^^A, »o» *«nl f. , yu&A. won cs , .a£_»&A. 

-' m y v Z * * 

non cstis, ■ >!!-/£, A uon m f. , .ij-uSrV won Mfw f. , 

r * r ■ 

ftJUfr «o» sum , *— &A non sumus. 



CAPUT X 

DB DEMVAT1S N0MINAL1BUS 
I — DE INFIN1TIVO NOMINALI 

382 - Jam vidimus ( n. 281) duos esse infini- 
tivos penes Syros,alterum verbalem, alterum nominalem; 
huncque ( qui est nomen substantivum abstractum ) 
certam regulam non sequi sed multas habere formas , 
seu typos, a verbis derivatos. Quapropter hie praecipuos 



ost pro <.A «\i , qua) quidem Tox s tk «\, extat penes Arabcs "^-^ , quamvis 

lpsi non servaverint v-A-») a quo dertvat i 4V >\. , quoque crat y^i« Ccterum 
analogla cxigit ut dicalur arablce ^ cum t n ,quias n in Hebraji cum quod est 

taw Syriaco, est semper (-^) t" arablce; ex. gr. Hehr. JO-A. , Syr. Jo2 i 
Arab, jy' Rarisjlmum cxomplum defections in lingua Arabica ! 



DB 1NP1NITIV0 N0M1NAXI 



509 



typos hujusmodi infinitivi nominalis colligere operas 
pretium existimamus , in quo negotio adhibebimus , de 
more , paradigma J* Arabicum majoris claritatis ergo. 
Praecipui itaque infinitivorum Dominalium typi sunt (1): 



1 - S* v - S T - 1*^*1 (9 uslu O » U** ( iwes ) , 



9 9 



_ (passio). 

* * i * * • • \ 

2 _ J** v. gr. \\£s (occisio) , U-tx*. (caplivilas), 

Jl^J (judicium) , |A£ ex radice geminata (fama). 

3 - ^o v. gr. J.~>5fl-n fvfeMfcNJ , )i-^o-» fonus>> 
|LaeJ (manducadoj , Uoao (examen) , Joa** ex ra- 

o 

dice geminata (dilectio). 

• ' £ ' ? r v 

4 _ i»i v. gr. )t^) (>?r<to»oJ,)A^oJ (dormUatio), 

■» r 

)l<u~ (vila). 

5 _ iUi v. gr. )i&iM+)(amici'.ia) t 1*1)^.(2), ftfure*- 

f l0 ;)JL^gcmin. Onedatio) |AA^ ex radice pe-jod h pro 

jA.3^ ( cura ) , )IM(3) r ^'«»»; , |^o|) ex radice 
ain hamza et lamad" defectivo (labor). 



(1) Exompla, quantum poterimus, ox verbis sanis ct ox divorsis genoribus 
vorborura non sanorum oxhibobimus. 

(2) Oriontalcs moro suo dicunt ib&Xf por mhagjanam cum zlama lent ad 

at ot \ et cum ingominatlono ac Js. Occidontilcs vcro plcrumquc pronunciant A 

rura rTi8 s a , undo dicunt J AX-J-A. * 

(3) Per mhagjanam i. o. por adjcctionom alamm lenis ad * ot per ingomi- 

nationom > ac (> apud Oriontales. a ^ 









I 







510 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT X 



6 - iU v. gr. jAija.^ ( benediclio ) , )[;_«.o[ 
(cenigma). 

ft 

7 - JUi y, g r . jl^^o ( anuntialio ), Cf. n. 102 
)Al** (scieiuia) Cf. n. 103. 

8 - «U v. gr. )Aa^j (sensati) ), JAaj! (fMMfM- 
mmiJ n. 103. 

9 - iW v. gr. )LVa^i \i&j (oralio). 

10 - Jus v. gr. )^ (operalio), liu* Cmisericordia), 

J-»k-a, (absolulio) , JLooj (cxistcniia) , )i«a*) (vcneralio) 
Cf. n. 103. 

, ". '* 

11 - J^*» v. gr. )j^D| (irxtura). 

12 - Js*» v. gr. ) A*Lj (1) (tremor) a £ j geminata. 

13 - % v. gr. j&ia^ r^m*; . )&~L r?w^;» 

)Ms defect, in lamad h (pelilio), jljba radicc hamzata 
in *ain et defectiva in lamad h (increpalio). 

14 - «L»i v. gr. )LV^ (facinus) , |A^- fa*«- 

j _ * 

catum) pro )A ;; fl m cum duobus jod 1 ', )$jZ^>( malum) 

pro )ZUs*Jb a ^£3 • 

15 _ Si jA » v. gr. JA~a-*^> ( mcnsura ) , jtouJ..^ 
(odium) pro J lo&Lo> cum duobus waw. 

16 -."^i v. gr. jJLooiA (fuga). 

(1) Cum zlama rlurn apud Oricntales. 




DK INPINITIVO NOMINA.L1 



511 



j> e 



t f 4 



17 - jU» v. gr. Ytlkco (palrocinium). 

T* ' ' 4 *' 

18 - Ju» v. gr. P^oa. (adulalio), 0&,om (Jo'w; i 

* . k'? 4 ' 9*4 

)fioo (conven'.io), Jjoo.3 frcprchensio), |jjaa (confusio), 

• 

Uoo.^* (demonslralio) ; lormatur regulariter a quolibet 
vcrbo in forma ^^Q ♦ 

* -r 

19 - il*j v. gr. )^a\,o» fitefi dcambulalio). 

O o 

.• - > ' r 9 ' «• 

20 -o^v. gr. |j^o^('mceuc/i«m;,|j^JO'<fr<///io;. 

21 - o^-o v. gr. jlVAn.. (sanitas) , p)t&* («/»'- 
/i/as^) , Jj^o) (provincia). 

22 - jjU» v. gr. p -- , » (excellentia). 



' * * 4 9 4 

23 - J^*» v. gr. )*,» doJ (conflagralioj, tnn^nftn^ 



9 ». 4 



(dilaniatio) , JL»o^\ad (slupor) , ^oia, ( promissio ): 
cfformatur regulariter a quovis verbo habente quatuor 
litteras. 

* * 9 

24 - «i!A*» v. gr. }l>.£-*tt (alimenlum). 

25 - Jw v. gr. t^o>o2 (addilio). 

m P 

26 - Jc«i 7. gr. ),n .iA.,2 (crucialtn). 

D 4 r 

27 - J^«* v. gr. |La,oAo2 (pugna). 

' * V ' -. * 

28 -«Ufi v. gr. }/£SkA*o2(l) (tupplicalio), )AU£»2 

s <*> y > =r 

(purificalio) , )A,*;o2 (confcssio) , )A-»~^2 fm' en ' ,0 J » 

* ' 

(i; Apud Orienlales cum pt '»h h a pro zlaraa. 



512 



GRAMMATICS ARAHAICA - CAPUT X 



29 - iU v. gr. \£lL+2 (pielasj , ) A*.&j2 (mpu- 
riias). 

30 - 5UiT v. gr. )£j*j0*j (miraculum) , )la_^2 

•* a 

defective- lamad* (satisfaction )&*.o&sl (pugna). 

* » ■ • * 

31 - *iUi: v. gr. )i'j k u kA o2 (cunclatioj. 

32 - J«i* v. gr. l^to^fdortttifio^L/SU^Ow/io), 

f \\V> gemin. (ingressus) , )_aaio pe-nun (egressio) , 

»,. t r * = ' - 

^Ipo fafJt*M«t«; , p,)J^> (discessio) , )i^4*> (sermoj , 
).<onio (slatio). 

33 _ 4Ui* v. gr. JAnA^jo ( cogitatio ) , )Aao)0^ 

.,' * " ' r f *'° v v 

(donim) , |44SU* Jo fefesce/wusj, ) ff^ ™v> pro)A\aW^ 
(ascensus). 

34 - &d» v. gr. UjJL+soCgrtx), ){LI)^ (advenlio). 

35 - iUi* v. gr.)2^,o-a)L»(' c ' 6 « 5 ^»)^'«»^o pe-nun 
(lapsus) , Jlo^Jo pe-nun et defectivo in lamad h (Mi- 

f 4 9 \ T 

gium), Koa+JO (accusatio ) »f£iObAjJo (luclus). 

36 -JU». v. gr. J_~J«Jo (onens^J^jultofoccietenfj, 

// * . « # # » 4 ' o ^ 

)«A&^> [ nalivitas ) , item ; a«»^ ( ascensus ) , la&to 

(egressus) , )\av» (ingressus ) % in quibus tribus ultimis 

exemplis elisa fuit una littera quseque sunt pm| *\*»vn 
, * ' r •* f r 

37 _ «1U». v. gr. )i"M»J.io (ligamen). 



DK IMP1NITIV0 NOMINALI 



513 



383 - Prseterea ex adjectivis imo substantivis 
solent Syri nomen concretum eandem rationem habens 
ac infinitivum nominalem universali regula efformare , 
scilicet suffig-endo ultiuiae litterae nominis vel adjectivi 
taw feminini carentis <.s s as s am longam , et addendo 

terminationem in )t : unde plurima et fere innumera 
nova substantia oriuntur. Sic v. gr. formant ex \ imlA 

(sancius) }IftA-Ifl (sanclitas) , ex J.^i.0-^ (particeps) 



,» 4 s> 



4 t 



jia^l'oA* (participation , ex J_l.o^=> (creator) )la.+ojjrt 



((jualilas creator is) , ex f ~ - *.v* ( uncus ) )z,a**._.» 

e * 4 * 9 f 

(unctio) , ex |*X£ (puer) )1q.\^ (pueritia) t ex (jofo 

4I * p p * 

(sacerdos) jLaJo^ (sacerdotium) , ex J^aJ (prophela) 

)1(Lj<.=iJ (propheiia) , ex )_ A»- (dulcis) )ln.l.» (dul- 

* y * t 4 f t ~£ 9 

cedo) , ex )*\v% ff*»J )1clA\^> (regntm) , ex )^ \ - 

fuYiSj y/AA.\„ (' vilitas ) , ex |]^ mmJo f misericors ) 
|I«v 1 Cs..f oh (miscricordia) , ex Jj-^aJo (confessor) 

t f 4 fi r ? jr J ! * 

F4A~J-*$a-Jo ( confessio ) 1 ex p_*ju«A!o ( visibilis ) 
)io.U>u.Aio (nsibililas) , ex )J»>.su>A.mV> (lolerabilis) , 
K&ii^&atSo (tolcrabilitas) , ex piio^U^ fobcdiens) 
)lftl_i^£U^ (obedientia), ex )AV> a V> (perfeclus) 
)l a Av. «. y> (perfectio) , ex ) Inii^j^o f5u6mis«w5; 

?* * . « '' i** ^ 

U «u/* -^ y^ (submissio) , ex ).».£ (6ohhs; )I«-a_^ 
f &o/u*as J , ex ).^_>^ ( ma^ws ; )£a**A fmaMtaj , ex 

51 



514 



GRAMMATrCA ARAMAICA - CAPUT X 



4} 



i*Jz (miser) ft <LA*a (miseria). Excipe |laal2 ( p<*. 

nUenlia) , ex (L&J fwcemterta;,)!^*, ( senectus ) , ex 

\Lm (sencx );)lo&*) ( exislenlia ) , ex JLA-J f«lO/ 

Jloiia-o* fAcfcfj , ex ^<n.r»,y> (fidelis). Item dicitur 

?taJ,o»^o cum pt h ah h a ad >» ( admonitio ) quamvis 
verbum sit }o,( (admonuil). 

Quemadmpdum autera notio negativi in adjectivis 
expriraitur per JJ quae adjectivo copulatur ita iutime ut 

A 33 w 

unum fere vocabulum forment, ut iL+a^tifinhonestus) , 
MJa*o*Jo JJ (in/idclisj t ita ipsa J) no-mini abstracto copu- 
latur ad significandam illius negationem seu inexis- 

tentiam , ut } I qj <^ „ ^ ^ JJ frnftttmantfa «; , jloIia*<J )J 

(infideliias). 



1 



II - DE FORMIS ADJECTITORU.M EORUMQUE FLEXIONE 

384 — Form® adjectivorum apud Syros ut 
apud Arabes sunt multse, pro quorum tamen applicatione 
singulis casibus ccrta rcgula assignari nequit , si exci- 
pias adjectiva qua) proveniunt a radicibus trilitteris 
nudis , inter qua) nihilominus plurima anomala sunt. 
Porro adjectivorum alia significationem activam , alia 
passivam habent ; sola praxis ad dignoscenda activa a 
passivis tc adjuvarc potest. Excipe tamen adjectiva qua) 
natura sua indicunt sensum activum ut participium 
activum, vel sensum passivum ut participium passivum. 
Plurima inter adjectiva habent significationem amplifi- 
cations alterius adjectivi aut verbi a quo derivatur. 



DE F0RMIS ADJECTIYOBUM BORUMQUB FLEXIONS 515 

385 -Pro majori claritate hie exhibemus diversas 
formas adjectivorum, adhibito , de more , paradigmate 

\ % ; Arabico : 

1 — \».j cum a, «, vel i. Plurima quae habent a; 

* y ? r 

ex. gr. ) C\^., (sa nus , perfect us) , (Luk. ( oequalis ) , 

■»«• * y 

(L^j (magnus) , J.-*-** (uivus); hsec forma est prsevalens 

in adjectivis quorum radix est defectiva in lamad h , v. 

* y 9 * y 

gr. )_ fcM - (sancius) , jLi*3) (purus) , H*tf> (ewkn*)* 

Adjcctiva quorum radix est concava liabent plerumque 

zqafam pro pt h ah h a ad priraani radicalcm , verb. grat. : 

»* * * ** 

Lai (boms) , JL=M» (sencx) , JLJoj (alius). Rarissima 

sunt qua3 habent « ut Jjao (incnltus) t J^o? fsurdus), 

vol i , ut |1\, ( faluus ) , Jj)^> (Justus ) pro /MJa cum 
/.lama leni. 

2 — J*w v. gr. |ao»a (vilicola) , jUao) (medicus) , 
9 i * * 

Uoj (ebrius) , |jLlft» (1) mutando litteram infirinam in 
hamzam fatorj* 

3 — J-*' ex. gr. ^.^^io f muniius , ioaacmifl J , 

jLfegJu* (flcbilis) , )jki^a» (spissus). Adjcctiva hujus 
form as quae derivantur a radico habente initio hamzam 
assumunt p^'ah^am ad pc, quin tamen ingeminetur lit- 
tera sequens vel aspcra reddatur si est ex litteris 

A~aa,^:> v. gr. JL.a) (lugens), )J^^| (merccnarius), 

i\ 

(I) Cave no scrlbas ul nonnulli PM*>* 



516 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT X 



' ■ 



fLk&\ ( manducalus ). Adjectiva hujus formae quae se- 

o 

cundam radicalem habenthamzam vel litteram infirmam, 
secundam radicalem amittunt , v. gr. j£*j (judicatus), 

pro U++1 , JL*.^n ( malus ) pro \.a-U* • Adjectivorum 

ejusdem formae quae pertinent ad radicem defectivam in 

lamad' 1 littera infirma est semper jod h quae tamen scri- 
p 

bitur alaf , v. gr. )).«!/%» (odibilis) , 1. snijd. 

$4 



4 _ J^*i v. gr. Jjoa^ j (dileclus), ftaM (parvus). 

ii* I ' ' r 

5 - JU» cum pt. h ah{>a v. gr. f j^j ( faber , ligna- 

nus) , JLfla^^ (Cairo) , JjLij (zelator) , JLju* (videns), 
JJol (iniquus). Vel cum <sas s a, v. gr. i*v> ft «w (ruber), 

po-oo) (niger). Vel cum zlama , ut )ja~ (albus). 

if. . * * j ) 

6 - ju» ex. gr. Us.-^.(calvus), |L^Ai (vicinus). 

-- i p t 

7 - Js*» ex. gr. |^Li f remo^s J , \\^<* (1) 

(jucundus) , J/uA ffortwj , J^oJ cum bet 1 ' aspero , ct 

•0 

apud Orientates in gcramsito (perdilus),)jLli£» (morluus), 
t m y ■■* ••• 

)Ljl* frtyrj , Ut\ (veniens). 



4 r 



t 4 r 



8 - J^o v. gr. I^ftia.1 (obscurus) , jLio^a (2) 
(prwfactus). 

9 - J^li v. gr. j^aal f/totorj , )Lo\J> (lector) , 
poa^ao (anctor) , )|ojls (predator). 

(1) Alnf pronunciatur ul jod h . 

. .» 4 j> 

(2) Occldcnlalcs dir.unt ) V>* • <^ cum zqnfa ad ^ • 



DB POBMIfl ADJECTIVOBUM EORUMQUE PLBXIONE 517 



» e y 



» v 



10 - J}L> v. gr. ).mJ^9 (' gubemator ) , Jjft-c^52 

(interpret) , jLafoA- (particeps) , )Ail (pastor). 

• -" fir i ,J,p 

11 _ j^Ui v. gr. J_licL*«j (^nisenconj , J_lSo^ 

(malignus) , JXttitS frt-a^MosMsJ. 

12 - (5^9 tantum ex radicc defcctiva in lamad h , 

v. gr. jll&LS (anachorcta) , )~»o^ fnoiw'n'usj , l~^*>-^ 
(alienigena) , £*•>-»• (li'.igiosus) , tlj^oJ (peregrinus). 

13 _ %J v. gr. JJ^Soo-^ fprocax). 



14 _ U^Jv. gr. fj&!ooi^ (impudent). 



i t y 



15 _ jVJ\.*» v. gr. |jA^^i>('^>//jco5it.'?; proJjA^G 
cum zqafa. 

16 - Jil%» cum a , v. gr. pA\**« ( fords ) ; vel 



cum c, v. gr. jj|.o)-^ (superbus) , )j&^j (cupidus). 

i . *•* • >? « r 4 ' V 4 " 

17 -o^v. gr. |JMo^ ( peritus ) , UjU^ 
(magnificus). 

18 - ^L*» v. gr. Uio^jJ (inter prcs) , J-^of^^ 
(superbus). 

19 - o^ v - S r - U-ia— (1) (pigcr)- 

20 - ^v. gr. ).1.vAa.V> (pcrfectus) , J..i*$<*io 
(director), )_*S- mM (forlificalor) , j jV^to (lotor). 



ll) Apud Oricntales O liabct zlamam. 










I 



518 



GRAMMATICA ARAMAICA. — CAPUT X 



21 - ^jU. v. gr. \.-iyki.S.ho (baptista) , } l^aajp 



p > 



(exterminator) , J.J-* •&»-*> (allator), 



9 t 



(passionem 



s » 



)) 9 



■> » 



infercns), \jja£x>(reprchendens) , )i °i\v» pro 1 fc^V.y^ 

o o 

.9 * ^ 9 P p 

(doctor) , ) jja • <* (constitutor), )» - ~y» (vivi/icalorj. 



..,"> 9fi y 9S y 

22 - o>U** v. gr. ||.\V>A^ofpcr/'cc^r; > Jj^aiAJo 

p » r 

(subjugator) , pJaxVin.-o fanimo conslans heros). 

.yy . t 

23 — jAAvttVs aut )^\fl ^vi cum taw cmphatico , 

9 v y * I 9 

ut ) AX«,aJo (familiaris , not us) , )A*>a^i*-.io f cognatus 

hares). 

t y * r 

24 - J<J*i v. gr. pOJftl^, (perfect us) , \Lt\\t\\ 

(tortuosus). 

Si rite istas formas adjectivoram perpendas , 
vides eas numcro longe superarc formas adjectivorum 
Arabicas , casque , etsi sint paucae pro adjectivis dcri- 
vatis a radicibus nudis , tamen pro adjectivis quae a 
radicibus auctis dcrivantur raultas esse. Pneterea animad- 
vcrte formam nominalcm i ^*»\frequentem apud Arabcs 

nulloraodo reperiri apud Syros. Tandem adjectiva concava 
ct defectiva in lamad h in omnibus recensitis formis ha- 
bere loco litters infirmce litteram jod 1 ', excepto adjective 

f.99 * * 

JJol propterea quod derivatur a vcrbo ^LaA) quod ano- 

malum est in sua formatione. 

Porro licet pro adjectivis adhiberc ex verbis activis 

sivc nudis sivc auctis participium activum , dummodo 

participium construatur cum suo nomine accusativo per 

constructionem regiminis , ( n. 172 ), v. gr. JL^2 **£-° 



. 



DE NOMINJBUS LOC! , TBMPORIS ET IN8TBUMENTI 519 



(neclens coronas) , ).&. *-■*-=> ( scrutator cordium ) , 

)L^ )$iJo (elf undens aquas) , )..**jo) J&aJo f flrp&ltMWM 

Warn) , flj «JfcJ »Jo >A.oi^ ( dcambulaiis ex se ). Ex 
verbis activis nudis licet adhibere pro adjectivo parti- 
cipium passivum sive sensu activo sive passivo ( Cf. n. 

298 ) v. gr. )li v-"*) (lenens o?»m"o i. e. omnipotent) , 

))OfOi Ul -^ fc ( ampleclens lucem ) , oi^._^.J ^io )M3 
AYTOKLHTOS (sponte veniens). 

386 - Porro adjectiva flectuntur prorsus eodem 
modo ac nomina substantia ( n. 183 ), sic dicitur v. gr. 

iLii, )^k^£o,iLAi,)AiA^; item }t&&| , )£*&) , 

)'jdk) , )A**dM • In contracts dices : VAjd i U-Ar» , 

mIAd, AgSli ; et ,oV , U'^t i ^*9oMi ^jd-^J • 

Adjectiva vcro qufe sunt participia , in contractione 
sequuntur semper regulas traditas n. 172 ct 177 , v. gr. 

)Al^ i^J (cnslos hortij, |A.L^ t^ifAl^ ^K&l > 

III - DE NOMIN1BUS LOCI ET TBMPORIS NEC NON 
DE NOMINE INSTRUMENTS 

387 - Solct deduci ex plurimis verbis nomen 
quod indicat tempus vcl locum in quibus actio verbi 
coutingit vel est res: frcquentius formatur Jiujusmodi 
nomen loci vel temporis ad normam tym' I ^S^tti J4* » 
observatis regulis supra expositis de imrautatione vel 










520 



GRAMMAT1CA ARAMAICA — CAPUT X 



elisione vel contractionc in radicibus pe-nun , vel gemi- 
natis vel hamzatis vel infirmis etc. v. gr. ex radice sana 

f^ Late (sanctuarium) , U*J*io (orient) ; ex rad. pe- 

inf. ).js£qjd (sessio); ex rad. gem. )\\V> (locus ingre- 

diendi) ; ex rad. pe-nun jJifkto (locus egrediendi) ; ex 

anomalis ) *»%v* pro ) fA»»%v» ( aseensus ) ; ex radice 

la mad' 1 ixrf.%*i**&(habilaculim); ex rad. concava JV>nV> 

(Hath)* 

Saspe uti in Arabica lingua etiam in Syriaca ioci 

nomen assumit 2 finale , v. gr. JJujLa to ( c & slra ) • 
flj&ia^k) (latebra) , ) f j-. j i Vte C/)o»is , iransilus). 

388 — Frequentissime tamen pro nomine loci 

adbibent Syri vocem A-"* sequente infinitivo , v. gr. 

. 9 < r •*■* t 

jUufctta,— Zw^ (career) , l^ft-a-fl A-a f ccemderium ) , 

Jjmq-^jj^ A-^a (asylum), L-i^ A^a ( iribuual ) » 

JV^ A-"^ (gazophilacium) , JlA.3 A-»-a ( rfomus /fefttl » 

Indus). Qua; vox Jj^ nonnisi in plurali adhibetur , 
coustruitur autem juxta regulam pluralium,uti«»«aa A-«.-=> 
(Indus nosier ). Intcrdum A-» s redundat ante nomen 

t y t fi r r 

loci , v. gr. J_o»AJo A^ ( effugium ) , )^<nS So A-»^> 

(habiiaculum). Quandoque adhibetur J^^ pro nomine 

temporU , v. gr. .f.v>, ^°\! A. A ( natalitia Domini 
nostri), ^aa A^a (tempits luclus). 



389 - Nomen instrumenti plerumque formatur 

- •* ' s y 

juxta typos Arabicos praecipue juxta JU»* v. gr. )1 .» ^V> 

(inalrumenlum pro slibio linendo) , )^. nSv> (mstru- 
menium pro legmdis pilis etc.; in rad. pe-nun exciditnun, 

v. gr. )iAto(serra). Interdum juxta J*** > v. gr.£»iga° 
(ventilabrum), U^io (7«fcO P r0 W^°* 



CAPUT XI 



DB SUFFIXI3 VBRBOBUM 



I - PR.ELIM1NARIA DB 3UFF1XIS IN GElfBBE 

390 — Vidimus lib. Ill cap. II pronomina per- 
sonalia qusB suffiguntur nominibus et respondent prono- 
minibus possessivis Latinorum , subnecti quoque verbis 
activis istorumque casum accusativum referre ; confer 
quae illic diximus. Jam vero quando suffiguntur verbis , 
turn ipsa suffixa turn verbum subeunt aliquam modifi- 
cationem. Qusedam tamen praemittenda sunt in genere 
antequam de ista modificatione agamus : 

391 — Suffixa itaque solent esse quiescentia , 
ct proinde necessario ultima littera verbi cui adjunguntur 
movenda est ( n. 104 ) , exceptis suffixis 2® pers. plur. 
masc. .i* et 2® pers. plur. foem. ^i , quae ex eo quod 
iucipiunt a motiono non movent ultimam litteram verbi 
cui suffiguntur. Mcmineris autem jod h 1* person© sing. 

52 



522 



GRAMUATICA ARAMAICA - CAPUT XI 



: ! 





assumere semper cum verbis post se nun adscititium , 
per quod l a pers. sing", confunditur semper cum prima 
pers. plur. 

392 — Pronomina personalia 3 00 pers. plur. turn 
masc. turn fcem. non suffiguntur verbis, sed ipsa prono- 

mina separata .qj) (Hit) et .^j) ( Mas ) pro suffixis 

adhibentur , v. gr. yo.i) Ai^o> (occidi eon) , ^j) JjLa 
(voca eas). Et proinde omnia quae hie de suffixis tradi- 
turi sumus non pertinent ad hsec duo pronomina. (1) 

393 — Pronomina suffixa nonnisi praeterito , 
aoristo , imperativo et infinitivo verbali , minime vero 
infinito nominali suffiguntur et cum eis coalescunt. 
Suffixa itaque cum participio activo non coalescunt, sed 

illis praefigitur przepositio V v. gr. ^ iJJi (vocal me), 

if y «*• * 
yx *i.».«^*k> (laudamus tc). 

394 — Cum prseteritum in tribus personis 
desinat in taw quod duos habet sonos, i. e. in l a sing., 
in 2* sing. masc. , et in 3 a sing. fcem. , notandura est 
quod hsec littcra adformativa fit lenis cum suffixo 3 i0 



sing. fcem. v. gr. wjA^^x (dercliqnit f. mc) t ct aspera 

° ° ■* 

cum suffixis l« sing, et 2 ;D sing. masc. v. gr. ^£^aA< 

* y y j y 

(dereliqui le), ida&o.^.*. (dcreliiiui vos) , ^^.a^ 

\ o o 

(In durcliquisli me). Attamen taw adformativum I a sing. 
fit lone cum suffixis , quoties habet ante se h h vas s am (2) 

a 

et vcrbum est trilittcrum nudum, exemp. grat. y,A»*_0 

(1) Hajc duo pronomina usurpanltir suffixa cum verbis in diaiccto anliqua 
Clialdaica, diciluronim, v. gr. .dJfiA^'a , ylj&ftH cum h\vas s a ad law. 

(2) Zlamam duram. 



DE SUFFIXIS PILETERITI 



523 



Cvocavi tc), minime vero si verbum non sit trilitterum 

9 , - 

nudum etiam si taw veniat post h h vas s am , ut y£+\ 

* y 

(oslcndi libi) , .daZUoL. (ostendi vobit). 



II — DE SUFFIXIS PR2ETERITI 



395 — Prffiteritum quando suscipit suffixa , 
rcassumit in sua conjugation pro singulis personi3 
desinentias primitivas , quales habentur in Arabica 
liugua , scilicet : littera adformativa l x plur. assumit 
zqafam quod fequivalet fath h se Arabicas products ; ad- 
formativa 2™ pcrs. sing-, masc. adsumit quoque zqafam ; 
2* sing. foem. adscissit li h vas s am quod respondet casras 
Arabics ; adformativa 2 13 plur. masc. suscipit zqafam 
productam pro dsamma Arabica quae afficit desinentiam 
hujus personoe apud Arabes , quae quidcm dsamma ple- 
rumque est producta; adformativa 2 fB plur. foem. assumit 
ctiam zqafam ; adformativa 3 50 plur. masc. adscissit 
is s as s am, et proptcrca quicscit littera quae est ante waw, 
ct reapparct vocalis littera qus3 praecedit istam litteram 
quiescentem ( n. 104); tandem adformativa 2* plur. foam, 
rcstituitur et assumit zqafam; licet tamen ad libitum hoc 
nun supprimere sed tunc adjicitur zqafa ultima? litter® 
verbi cum suffixis I" persons turn sing, turn plur. et 
2'° pcrs. sing. masc. Adformativa autem taw l m sing, et 
taw 3™ sing. foem. manent iuvariabiles. Sequcns tabula 
clucidet hactenus cxposita : 

o v 

1° plur. \y^h f (occidimus) 

* y 

2 a sing. masc. )J$\£g (occidisti) 



524 



GRAMMATICA ARAMAICA — CAPUT XI 



2 a sing", fcem. u»A\£-o (occidisli tu fcem.,) 

.94 , r 

2 a plur. mase. Jjo&A^wO ( occidislis ) 

.9'** * 

2? plur. fcem. )Ll»AA^o (occidislis vos fcem J 

* r 

3 a plur. masc. o\£-0 (occiderunt) 

\ y i J r 

3 a plur. fcem. )L^_d(1) vel p A^4> (occiderunt ipsa) 



Nota - Si haec regula accurate prae oculis habeas, 
facile suffigere pronomina personalia verbo praeterito 
poteris. 

395 - Hiscc praemissis , sint sequentes canones: 

1 — Si persona quae debet suscipere suffixum desi- 
nat in vocalem , i. e. una ex 7 quas mox exposuimus 
in tabella , vel 3 a sing. masc. desinens in alaf post 
zqafam tunc nee verbum nee suffixum subit mutationem, 
excepto suffixo o> 3 ra P ers - s i n g- niasc. quod assumit 
post se jod h et aliquando etiam ante se aliud jod h , v. 

gr. si 2® persoD33 sing. masc. }ft\^A adjunga3 suffi- 

xum a 3 m sing. masc. , dice3 ukO^&^D (2) ( occidisti 
cum) , in quo tamen ultimae dusB litteraB ^o\ otiantur 

4 V 

( n. 225 ) ; item si 3 m plur. masc. a\£-a suffigas idem 

(1) In lingua Syr. Chaldaica, ultima radicalis prajtoritl in 3 a plur. torn. 

assumit zqafam cum alaf soquentl , v. gr. J*:^- (feccrnntl.) pro U>*flAi 
osl suffurala i. c. brevis. 

m * r 

(2) Syri ollm igitur diccbant ^o^J$\£ji sod deindc suppresscrunt 
in pronunciations Of cum sua vocali. 



DB SUFFIXIS PB^TBRITI 



525 



suffixum os , babebis ^ojal-^-O (1) , cum ©, otiante 

( n. 225 ). 

2 — Si persona prseteriti quae debet suscipere 

suffixum babeat ultimam littcram quiescentem, tunc 
haec littera quiescens assumit pt h ah h am ante suffixum 
1® sing. ( ^1 ) nee non ante suffixum 1« plur. ( ^ ) ; 
assumit vero zqafam ante suffixum 2* pers. sing. masc. 
L+) nee non ante suffixum 3* sing. foem. ( ©» ) ; assumit 
tandem ziamam ante suffixum 2* sing. foem. ( vO ) et 
ante suffixum 3<° sing. masc. ( o» ) : ante suffixa autem 
2® plur. masc. et fcem. manet quiescens ut vidimus 
(n. 228). Praeterea quoties ultima praeteriti ante suffixa 
assumit vocalem, tunc quiescere debet littera quae illam 
prajcedit ( n. 104 ) ideoque littera quae praecedit banc 
litteram effectam quiescentem reassumit vocalem quam 

babebat in origine ( n. 102 ). - Exemplum l l sit <fc$o) 
(noti/icavil) , cui si adnectas suffixum 2 iB sing. masc. 
( y ) debet * assumere zqafam bine quiescit j , unde 

babes yX$o) (notifieaoU libi). - Exemplum 2 l sit^a> 
(occidil) ,'cui si adnectas suffix. 3 s8 sing. fcem. ( oj ) , 
non solum ^ assumit zqafam , et ^ quiescit, sed prae- 
terca vA reassumit ptb h ab h am primitiram quae cxclusa 
erat propter ptatan litters ^ scquentis ( n. 102 ) 

unde habebis o»,\^ (occidil earn). 

397 - Paradigma pronominum suffixorum ver- 
bo prseterito : ^ 

(1) Syri olim dicebant ^O|0\^O , el postea suppressed in pronua- 
ciailono lilleram O) consorvantos tamen ejus vocalem. 



526 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT XI 








A - Et primo personis praeteriti quae desinunt 
in litteram quiescentem : 

1 - Suffixa adjuncta 3* sing. masc. 

A - Cum \^a ; uai^o ( occidit mc ) , \ ^ 
(occidit nos) , yi^l ( occidit te ) , 1^ a^ (occidii 

<*\^a fotfCMfo eum), ojA^o fMoMB eawj. Ita quoque 
cum ^) (apprehcndil) , ^^), y^Jj, ^Jll, etc. 
Cum >x^j r «WW ; : t«Ua*o , etc. , V^ffelj etc. , 
*£_» etc. Cum jil (genuil) : uljil, t cLa^I etc. 

r r° *. r y \ .o ... 

B - Cum ^£* fjMM^:uil&A etc., y&J& etc., 
VoAiaiJ etc. Cum a*xi) : *ii),\>Ami) etc. 

- Cum t^) (irriiavil) : ^J^ e tc. %|^jj 
etc. ti dai^j) etc. 

D - bum to (prwdatus est) ; wJjls , »is , s*jo , 

E - Cum j^ (figuravil, pinwUJ : uJ, . etc. vj » 
* .» <s /; *s 

etc. ids j , etc. 

1< - Cum ^a_*» (ostcndil) : ^jua*. etc. *L.a-**etc. 

Va^a.^* ) h^£ua_«* , 0fL*a«* etc. 

T r - r r 

G - Cum «^aj) C laxavil , cfimfeft J ; ^1^.3 1) etc. 

* 7 " 
Vd^si} etc, 



DE SUFFIXIS PR^TBBITI 



527 



H - Cum )o*j) (extul'U) : yAJfluajf etc. . QAia* j) etc. 

J - flnm|_.-N (solalus tit): ■-)] - •* ete idaj^aetc. 

2 — Exempla pronominum suffixorum 3 30 sing, 
fcem. 

* * r. y 

A - Cum A^*6 (occidil t.J • ^i&\£.A (occidit f. 

me) , iAX^.0 (occidil f. nos^) , y.J^Aji (occidil f. tej, 
^Aa^j) (occidil f. te fcem. J * ia.3A\^o (occidit f. 
po*J , ^Al^o (occidil f. t-os fcem.,), ojAa^s focci- 
rfft f. tftfwj , o»Ai^-j» (occidit f. earn;. Ita quoque 
A.3pfc_^ f derfit f. ) : ^ Aapf-. , • • >A»^(*_* , • • • 

O O JrQ ° ° 

* * T 

VaaA£o^ (1) , etc. 

. y T ^ t 

B - Cum A <*-.} f dilcxit'J. ) : ul A fe*» j etc. 

ta-aAio-**} etc. Et sic etiam cum £*^* (genuit fcem. J: 

-Jl^il etc. tdal^ etc. Et cum Apt** fefcrfrt t.) : 

otA^ok* > Vai Aao^ , etc. 

C - Cum A\a£ ( acccpit f. J : ujAAa-A etc. 

tdaA\^o etc. Et cum jl~ ^a.. ( glorificavil f. j : 

^■"•lA- , V.a-3 A^^-*- 1 etc. 

D - Cum Ij^i) ( irriiavil f. j : ^ihji-^j) etc. 

*i" p .* y * v y 

V*f tJ^ j) etc. Cum AS<&^.)( a udire fecit fj: o)AiiaA,J, 

Vd^AiiftA-) , etc. 

(1) Oricntalcs hie quoquc oliduut Utteram li iu pronunciatione ( a. 3KI ). 





528 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT XI 



r « 



E - Cum A^j (concupivil {.) : uJA^j etc. , 

W^i' etC ' 

F - Cum 45^ (pinxft fj : ullj^etc. tftd**^ etc. 

G - Cum A^a^* f ostendit f. J : .. i fl^g .. etc. , 

iO^A^&aa etc. , utique cum pth h ah h a ad jod h : Orien- 
tates tamen pro pth h ah h a ubique habent zqafam sic : 

a&o£> etc. ^Moi etc. 

,% * 

H - Cum A*a $) ( laxavit f. J : similiter ac cum 

prsecedenti: ^iA^.3?) etc. »aaA-.a'j) etc. Orientales : 
«J&&3j etc. 

9 

I - Cum Aio-oJ ( exlxdit f. ) : ^_jAia-»i) etc. , 

. coAico) etc. 

^ ° * • * r ' ? * r 

J - Cum l)-*a fconsofafa «0 : ^-llJL^a etc. , 

Vd 3 <L )-*-=> etc. 

3 — Exempla suffixorum quae adjunguntur l m 
personae singulari. 

t .♦ '<•" 

A - Cum A^£-o (occidi) : y,&\£.o (occidi te) , 

■ ^X\a a (occidi te foam J , .aiAi^o (occidi vos) , 
*-0&\.£_0 (occidi vos fcemj , c-tAX^-fl (occidi enm)t 
oȣa^_o (occidi cam). 

B - Cum A^**j ( dilexi ) : pAM.**) etc., 
i&dZsi&wk*) etc., et sic cum £^« (genui). >l°tl* etc. 



DE SDFPIXIS PILETEBITI 



529 



ycisl &Z etc. 



- Cum A^-a4 ( accept ) : j£&Aa~ft 



etc. 



C 

.ivs ftV^rt , t*.£j&^0 etc. et ita quoque cum A 
V ° ? v * . r v 4 * r 

(glorificavi) a ■ ~->^. : j» £•*.£*>. etc. ^a,.oA~:a^ etc. 

p. y * 

D - Cum IjL^ 9) r IrrftW* J "• ^Vl^i) etc 
\±*£l£\) etc. ; item cum MiaA-) ( awd/re /"««* J ex 
<JL*|: ^.AiittA.) etc. 4*d &*&*») etc. 

E - Cum lp» (pmdatus sum) : J^jud et ccetera, 

Va3L>.s etc. 

f - cum r, . (pinxi) : >&v etC " ^f *v etc * 

G - Cum AljLo fvocarij : ^.Al'jLo ( cum 2 leni ), 
etc. V^A*hO etc. 

H - Cum All— ( oslendi ) : ^A-a~ ( cum 2 as- 

rf .= r . , 

pcro ) , etc. Vo-£ A«a~* • Et 31C de coetens. 



B — Excmpla suffixorum quas cum personis 
practcriti habentibus finales mobiles : 

1 - Suffixa connexa cum 3 ffi pers. sing. masc. 



* > 



Cum Ji^D (vocavit) : wJ»A (vocavit me) , ^o 

(vocavit no.*), w»^o (vocavit le) t ^Jii^a (vocavit le uj% 

\*.3'^ (vocavit vos) , ^-3»^ (vocavit vos i.) 1 ^0***-O 

(vocavit earn) , 0,^0 ft-ocaril eawj. 

53 



530 



ORAMMATICA ABAMAICA. - CAPUT XI 










Nota — Verbum defectivum in lamad n , cujus 
ultima radicalis in praet. est jod h habens ante se h h va- 

s 8 am , non sequitur )^o in suscipiendis suffixis , sed 
consideratur ut quiescens in fine , proinde suffixa cum 

verbo u»4Uf (altulil) : i*l*£.») etc. £*&*) i iaA*iK*|j 

etc. t*A*&*1 etc. Item cum u*cu* etc. 

2 - Suffixa quae connectuntur cum l a pers. plur. 
Cum Aft * (occidimus) \ )\\kes ) ■ p.i\£e\ (occi- 

annus le) , y t .y\\frjs (occidimus le foemj , .o/mN.^-Q 

/• j- ■*■* v '-' 9 - y 

(occidimus voi/t^SJA^Afoeetamus vos f.j,w»g> - tX ft n 

(occidimus enm) , 34 \^i3 (occidimus earn). 

3 — Suffixa cum 2 a pers. sing. masc. 

Cum &\^a (occidisli lu) \ JflVft * ) : -~l A\§~o 
(occidisli mc) , i /&£j> C occidisli nos ) , L»<yu*4&^i> 
(occidisli eum) , oj^i^o (occidisli cam). 

4 - Suffixa cum 2 a pers. sing-, fcem. 
Cum^4^uOfoccj'rf/5«( /wf.j(^&£i>): k *L.4&^-o 

(occidisli f. we;, ^&\^a (occidisli f. nosj, m»a*Ai£i> 

• "*< * 
(occidisli f. cum^) , ei^^i^o (occidisli f. eamj. 

5 - Suffixa cum 2 a pers. plur. masc. 

Cum j< o&\£ . f occidistis ) , ( )..JoA\^o ) : 

Wkiie^X^uO (occidistis me), Ji^^jj (occidistis nos) , 

"*'«■* # *, » . ^ ♦ r 

^PMioZsA^o (occidisli e urn), oaJqZ&^o (occidisli earn). 



DE SUFFIXI3 PRiETERITI 



531 



6 - Suffixa cum 2 a pers. plur. foem. 

Cum ~&1^ (occidislis U^L JEljj) : ^lL/^-fl 

(occidislis f. me; , u.of_o* AA^_o (occidisli f. eu?nj,etc. 

7 - Suffixa cum 3 a plur. masc. 

A - Cum oA£-a (occiderunt) \ n\fln j : -._ia\^a> 
( occiderunt me ) , etc. >a \^ ft ( occiderunt te ) , 
. ,»> A\.^ft (occiderunt te fcemj , t o^al^-O (occiderunt 
»wj » ^.^3(A^ (occiderunt vos i.) , ^©joA^o Cocci- 



derunf ramj » ojol^o (occiderunt earn). Cum ajfi_~i , 

Of**) i o.A-» dicitur ^laia..**^ , ^lOy**) , «Jo^l* , etc. 

B - Cum qV-^a (acceperunt) : utlftS&> etc. et sic 

' * 9 ' 4 * T 

cum oji's* 5) (irfitittuht) : v^jojl^j) etc. Item cum o>o 

" * r 
(depradati sunt) : ^Joj^ cum geminatione , etc. 

' fi ' 4 t 

C - Cum aJJ (judicar ant) : ^_ioji etc. 

D - Cum aki^i) (exlulcrunt) : i*J&icu,)) , etc. 

** ' \ r 

E - Cum o]^> (solaii sunt) : ^Jo}-^=> (1) , etc. 

F - Cum <u&j* (monstrarunt) : u-lOii-, etc. 

G - Cum oLA (vocarunt) : ^joji-oetc, ^.oj^-o, 
" * * y **«! ** 4 A • \. y t 

o V o \ o 

his vocibus et similibus alaf legitur ut waw ( n. 8 ). 

(1) Lego bAj'wi Arabicis figuris "OjU.. cum jod 1 " quiescenlo , elii 
Uarhcbrtcus dixcril joU h pronuueiari cum pt h ah h a, corte per dlslractloaem. 



532 



QRAMMATICA ARAMAICA - CAPDT XI 



Cave itaque ab errore quorumdam inter vulgus qui 
haec et similia exempla cum duobus waw v. gr.c»o)Oo«Lo 



9 7 



perperam scribunt. Item die de suffixis verb. oa_** 



< vr 
(oslenderunt) u*_Jo)a_~ etc. 



Ista pers. 3 a plur. masc. 
Cum suffixis potest etiam assumere ante suffixa 
nun redundans , unde sic : U4JJ ft\ A * » . < «a\ A, o , 

u>f» »i<\\^6, ogal^A. Et ita dc coetcris. 
8 - S iffixa cum 3 a plur. fcem. 

A - CumwA^a (occiderunt i.) \\i£&.) ■ *jbk£j* 

* f * .. f 

(occiderunt f. roe J , Ajfru (occiderunt f. nos;, u^^jx 

(occiderunt f. *<?; , »aX^-ft (occiderunt f. f«? foem J 

>>{ta^fl C occiderunt f. t-o* ; , . .«A ^ ft ( occiderunt f. 

t'os fosm. J ^(* A^~o C occiderunt f. euro J , ^\.^.f> 



>.. 



(occiderunt f. *a»»;.Potest etiam dici aliter: ..n A^" /% etc., 

u» . I. \^ .a , qM A «fl.n ■ Adest quoque tcrtius modus 
suffigendi pronomina personalia huic persons, per adjec- 

tioncm littcra nun primitive voci UlSiX ante suffixa , 

j ft* y *t" * " */- * **/,"* 

undo : ^lA£.ii etc. , ^A£a , ua&£a , V«^i^a> 

♦ > *.. «» ^ -"» «... y 
^*.£AXA . wj.O».1\Ka CtC. 



DE SUPFIXIS PR^TERITI 



533 



Et item die de verbis geminatis. 

^ K t ' i " t 

B - Cum AAa (accepcrunl £.) : ^il-ija. cum bet h 

quiescenti , AaA etc. Alitor ulL^AqQ etc. cum zlama 
ad bet h . 

Et ita de omnibus verbis qute constant quatuor 

*> 9 * y 9 9 y 

litteris v. gr. ^io?o) (magnificarunl f. me), ^Uio^Soi 

, 9 T-T r 

Lt etc. 



(exaltar unl f. me), uJ 

C - Cum uU ( vocarunt t) * \ U+-&- I ■ "' »» '<> 

j, r "" * * t 4 9* r 9 * 

' ^ f * ,9* ^ pr \ ■* *.r 

U f;f t 4'A, f ■£ * Licet etiara ^LU^A etc. ^ l .» n ' 
^-1*^ , iQJl t*| ft etc. 

D - Cum J>\ ( pinxcrunl f. ) , \ ))j ) : — U^ 



; , 



4„ 9 



T « 



(ipsa) , etc. ^5^ , "ft/ 1 V^ V ' rtV "*^*' v/ ' 

eri.. Vel uU*?^ etc. ^4-*»</ ctc - 

398 - Nota : Alaf et jod h litterae quiescentcs 
initio verbi quic ad facilius pronunciandum adsciscuut 
vocalem analogam, uti vidimus in conjugationibus ver- 
borum , deponunt banc vocalem et assumunt vocalem 
quam exigit regula quando iis suffixa adjunguntur , si 
tunc littera qua3 scquitur alaf vol jod h sit quiescens ; si 
vcro ilia littera sit mobilis tunc alaf et jod h retincnt 
motioncm quam ante sufiixiouem habent , v. gr. in 

adjunj?cndis suffixis voci o^Z ( gcnuerunl ) dicitur : 

•* t 
^Jo^il (genucrunt m) , %£* (gcnuil ic) , et cum 



534 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT XI 






\.$\ dicis ^.l^i) (manducavit me) , L»o»aio) (mandu- 

° o 

eartfttl tfufltj : contra cum ^ »V (genui) et cum A^s) 

(manducavit f.J dicitur : *L^I (genui le) , oA^a) 
(manducavit f. eim^). 

Ill - DE SUFFIXtS ADJUNGEND1S AORISTO 

399 - Suffixa omnia exceptis duobus.o.^ et^*a, 
quando adjunguntur personis aoristi quarum finales 
quicscunt , movent Mas finales , quemadmodum de suf- 
fixis praeteriti diximus; et tunc ©v suffixum 3 ;c sing-, masc. 
assumit ante se jod' 1 cum h h vas s a et waw quiescens , et 
post se jod h quiescens et ©► suffixum 3 e sing-, foem. 
adscissit ante se jod' 1 praeccdcntc h h vas s a. Quando autem 
quicsccntes finales aoristi assumunt vocalem ante 
suffixa, tunc littcra quce praecedit finalem , quacumque 
vocali clausa mota sit , debet omnino quiescere. Sic , 

v. gr. ^OdaAJ ( relinqucl ) , si illi adjung-as suffixum 

prima) sing-. , assumit ^o pt h ah h am ( n. 229 ) et proindc 

r « 
quicscit o , undo >_^_1-I5.~ia.j ( relinqucl me ). Et sic 

u.oio^.^.^A.j (relinqucl cum) , ok A&Al ( relinqucl 
cam ). 

400 - Quando finalis aoristi est mobilis inva- 
riabilis manet cum suffixis , tamen oy suffixum 3* sing 1 , 
masc. adscissit duo jod h , altcrum ante , alterum post. 
Porro persons qua) censentur finalem mobilcm habere 
in aoristo , sunt ills quae desinunt in littcram nun ad- 
formativam, liempc 2 a persona sing", fcem., ct plur. turn 



DB SDFFIXIS ADJUNGENDIS AORISTO 



535 



masc. turn foem., nee non 3 a plur. masc. et fa>m. et haec 
nun ante suffixa assumit zqafam. Item aoristus verbi 
defectivi in lamad' 1 censetur habere in sua conjugatione 
finalem inobilem , et personse quidem ejus assumunt 

jod h pro alaf ante suffixa, v. gr. ^U*Ai (vocabii me) 
a \+JU (vocabit) ; hoc jod h comitatur verbura defec- 
tivum cum omnibus suffixis , et littera quoe illud prae- 
cedit habet semper vocalem zlamam. 

40 I — Exempla suffixorum connexorum cum 
aoristo quiescenti in fine : 

ft ^ * T ? T 

A- Cum ^aJSAJ ( occiJet ) : u^l^QJ , ^&aJ ' 

oj^A^fxi . Interdum occurrit ofA^aJ pro l.o»o^^U 

quod frequentissimum est in version© Bibliorum dicta 
lV'it't'a , et item dicendum de exemplis sequentibus . 

B- Cum *£ia-2 (audiel f. ) : ^liia^2 » >^A. < 1 

*. I t * * 

y^^^li iaaWi^'Z etc . 

\ * * * •* * * ! T 

C - Cum |i£J(>rad«&orJ: ^»3) ,^ai3)i^9;oa1 etc. 

D-Cum >a\A.j f fredel ^ : ^iiftAAJ, etc. ^ia^*J , 

V,AA3ajjbli etc. 

E- Cum )x*Al(crigct tp» \*t\ > n 2>etc. ^o> o .« Vwa 4i 

f = 
V<iAia^a.2 , etc. 

o 

402 - Exempla suffixorum cum aoristo mobili 
in fine : 








536 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT XI 



A - Cum Ji«.aj (vocabit): v,1.;,m , ^JaJ , *».jLflJ , 
B-Cum i oI^xlI (Occident) (jjal^oj) : vIaJ&KaI? 

',.U • T C + *> J> T R 3 .9 R 

^0UlaA£ai) , ©Ma\^.ilJ . Et sic cum VaAKo2foccjde( fcj. 
C- Cum £§.ol(occidetis f. j ( JA'^j) : ull£k&2fit& 
^<**L\£..&2 j c*&£..o2 . Et sic etiam cum k^^aI 
( Occident f. J . 

f ? aa *f 

D - Cum^T^ (occides l)(\iS^S>l): ^LUi^oietc. 

40 Dicitur etiam ^.UlAk.^2 pro ..n JkK &l i 

et o»ja\^.Al pro uq|Ul4AKAI . Interdum nun adfor- 
mativa 3* plur. masc. , 2"° sing-, foem. , et 2 !0 plur. masc. 
( vid. n. 275) eliditur ante suffixa , v. g. ^ojoi*-^ 
( excitcnt eum ) , ^,o^aii ( facietis earn), ^cidJLa)! 
C apprehcndes f. ffttm J pro uSuiojuSj i di^jo^i2 et 

« T •• 

u< MJ «»«*)2 * 



IV - DE SUFF1XIS QtLE SURNECTUNTUR IMPERATIVO 
AC PR0H1BITIV0 



404 — Imperativo nonnisi suffixa l 10 et 3™ 
personas subnectuntur , et tunc quidem reappareut in 



DB SDIFIIIS QUA 3UBNBCTUNTUR 



537 



pronunciatione litteraB finales imperativi quae non lege- 
bantur. Porro suffixa si subnectantur persoDis quas 
habent finales mobiles, nullam modificationem subeunt, 
praeter suffixum o» 3 ffl masc.sing. quod semper assumit post 
se jod h , ante se autem assumit waw si prsecedit h h vas 8 a, 
et jod h si pr33cedit zquafa , nulla inducta mutatione in 
verbum , praeterquam in 2 am personam masc. plur. verbi 
sani trilitteri nudi tunc enim i. e. cum illi o) masc. suf- 
figitur,quieseit illius penultima, etejusdem prima assumit 



<s s as s am,v.g. 



u.O)Of-k* 



| (lenete turn) ab o£o**) (tenele). 



Quando autem pronomina litterae quiescenti suffi- 
guntur, haec littera accipit pt h ah h ain in 1* pers. sing-, et 
plur. , et tunc imperativum assumit jod h quiescens ante 
suffixum ; at accipit zquafam in 3 a pers. m. et zlamam 
duram non h h vas s am in 3 a pers. f. ; et in isto utroque 
casu assumit imperativus jod h ut supra ac praetcrca aliud 
jod h post litteram et 3a3 P er8 - m - <l uo<1 secundum jod B 
silet cum ipso he . In omnibus bis casibus quiescit 2 a 
radicalis in omnibus verbi typis praeter trilitterum sim- 

plicem in omnibus personis imperativi excepta 2 a masc. 
sing. Primi exempla^jJ^^xoO ,ro ' e 5 ,fi '« w <0»^©ia*jlS*8 
(protege f. cum) , a J^Kat ; uJftAtbd (bene^eUt me), 
« aa j^ ( benedicile earn ) , a o^^ . Exempla secundi : 
^.U)&u> ( protege masc. me ) u oMJ&a»( protege eumj y a. 
\im ; iri V4 ( baptisa nos ) , ©Vt^M ( ba P liza eam ) 



ab 



vM 



54 




538 




GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT XI 



405 - Paradigma suffixorum qua3 subnectuntur 
imperativo mobili in fine : 

1 - Cum u^3 (voca) : <+l4*6 ( voca me ) , ^X-o 
(voca nos) , uoi&*fb£ (voca eum), ov-.k_d (voca earn). 

Dicitur quoque --'t-t rt etc. l.oAa*,m3 , AW * * 

. fv < » 9 9Y -" » r 

2 - Cum jo.** ( osiende J : '-<* r - i t fl — i ■ .^ .a ..„ , 

. ' p -.. . . ** * * v ****** r 

en**— » • Dicitur etiam .-t--*~ , >-rt A -- A — etc. (1) 

"% * ""* " V " ' 4 

3 - Cum UXftA (occide (.): ..iAaa «,. -Va^a a, 

4 - Cum ^a jo) f magnifica f. J : uJ «^o) cum 5 
quiescenti , etc. 

5 - Cum mShSwP ( accipe f.) : uj AAn cum o 
quiescenti , etc. 

Item dicendum de subnexione suffixorum impera- 
tivis quadrilitteris, excepto verbo *ain-hamza, verb. grat. 

«^Uj)La>) (calcea mc) ad facilitandam pronunciationem 

hamzas. 

**■ 4 •* * rf 

6 - Cum «\a Aft (occid'Ue) : «_Ja\^ajs (2) (ocei- 

#» tf "' ^ * 4 4 

dite me) , .oa^ojO , u»oi<A^ai3 , ejal^a-D "" dicitur 
quoque ..Hft\^<\n etc. uO» »1o\^o-D, ©>JaA^cu> • 



7 - Cum 



f diligite ) : 



-J 



o) 



etc. 



(1) Licet scribere ^»CJlQ_»|a^* , OV*]*-** '''"" ;,!al • l| '""' tamcn 
pronunciatur ut jod' 1 | n. 8). 

(I) Cum tmaqa ad utrunique \va\v. 



DE SDFFiaiS QILE SCBNBCTUNTOR 



539 



<*** 4 4 " 9 4 * 

i_»o»aio^*oj etc. vel ^±)a.<*i ..a^ etc. 

8 - Cum ojaa ( praedamini ) : udol&a (1) etc. 



^, * r 



9 - Cum a^^jaCaccipUe) : ..«#*\->o cum bct h quies- 
cente, etc. Vel . .\\*\^<s cum bet" mobili . - Item cum 
o}-*_=> : ^JoJL^a cum alaf quiescente, etc. 



-• k y. 



♦ V 



10- &i£o) f notum facile ) ; ^JoS^o) cum dalat h 

• # 

^» t ?v y 

quiescente, etc. Vel t*Ual£o) cum dalat 1 ' mobili . Hgec 
sequuntiir coetera quadrilitera, exceptis ^ain - hamzatis , 
eorum enim hamza non quiescit etiam iu prima forma 
quando nempe non adjicitur nun ante suffixum,etc.,v.g:. 

+*\ r ^ r+ y 

ojj^flo) (calceate) : ^Ja]J^») etc. 

11 -Cum 0.3^1) (circumdale) : difciioljetc. Vel 

-* I * T 

^Jasioa2) cum -waw ad instar verbi nudi . 

■"« - * f « * \ <* i- . * 

12 -Cum y\,K^.^(occid\le fJ^JJa^a;: ,u\d£..o, 

Ad^o i u.o^Ad^, o£a£i>-Vel etiam LiLAo^o etc. 
ucjbJ Ad^ ft i q»' Ao^ o • 

13 - Cum uASaA.)f audire facile f. ) : ^dlia^Jcum 

, - > ♦/ ' 
Wfm quiescente, vel yjj -V***.} ? etc. 



_ r 



14 - Cum mJmhO ( nccipilc vos f. ) : r 1 ^* cum 

l>ct h quiescente , vel yJJ A^a cum bet h mobili - Ita cum 
ceteris quadriliteris . 



(1) Cum rwah a ad primum w»w . 





540 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT XI 





406 - Paradigma suffixorum quae subnectuntur 
imperativo cujus finalis quiescens est : 

1 - Cum %.a^o ( occide ) : wlaSJdAjft , *^\olvo , 

***£ if. * . .T * 

u*Ad^ (1) , ^An^ 6 cum zlama, non cum h h vas s a. 

2 - Cum )a.^ (dilige): ^uia^j , etc. di-i-lj , 



J • 



?T 



3 - Cum ^av, (7ac j: ^ gs^h , etc. ^qu^s* , £*!»* # 

4 - Cum |oa ( prndare ) : C±Jd=> etc. Ita quoque 
cum coeteris imperativis 2* pers. sing. masc. qui constant 

duabus litteris tantum , v. g. ilu^J (trahe m<?J-Nota 

dici quoque C*L+*o, (da eum ) t lofetioi fSfl f. eij, 

^°» a ^°> I dalc cum J, e^aadoof aceipite earn;, cum prima 
littera quiescente . 

5- Cum ^a^fftcc/'/je;: ^lA^>cumbeth h mobili,etc. 
Item dicendum de cceteris quadrilitteris , v. g. . j . a «o) 
(magnified m) $ *X+A&\(edwm). Sic^.^ (glori/ica): 
Ui ■ ««a •. , etc. 

6 - Cum *£*£) (memento J: ,,hj>Jifl , etc. 

7 - Cum )euj) f crfoMe J ■ lO^Uj) , etc. 

407 - Cum verbis defectivis in lamad h : 
1 - Cum u*a(roea f.j: ul*)*4 vclduL)jLO, etc., 



(I) Orientates loco zqafa? appouunt pt h ah h ara t. g. icj*?<& B . 



DB SCFFIGKND. PRONOM. PERSON. 1NFINIT1VO TERBALI 541 



_.o)a_.)^D tautum , ev)f-A tantum . 

2 - Cum oi_o ( vacate ): ^.1 o|*~o (1) , etc. u»oio)i^O ■> 

oto)Ju^ . Vel **liot»^ etc. , ^o^joj^o , ov>o)i-o • In 

quibus omnibus alaf effertur ut waw ( n. 8 ). 



S9 



* *»« 



3 - \j£&(vocale f .) : u»J >»*fl ■> ^tia 5 >-»<»««»" a , ov-k-^ ■ 



Vel^U^)^,^)^^0^L.)fl-O)9)J- k )^- - In quibus omni- 
bus alaf pronunciatur ut jod h . 



- Aoristo prohibitivo connectuntur suffixa 
interdum modo quo connectuntur impcrativo, verb. grat. 

..l.ndaA^l P ( »ie relinquas me ) , pro ilLaa^l. )J , 

et i*0Jl*^£oL |J ( ne perdas ilium ) pro ^»©»aJ^.=>ol P * 
E contra quandoque aoristus adsciscit sibi suffixa modo 
quo ea adsciscit imperativus etiamsi aoristus non sit 

prohibitivus , v. gr. uL>A^,f ^i ( cum doccbis me ) , 

pro uJ.a^,2 y* ' 
•• 

V - DB SUFFIGBND1S PRONOMINIBUS PERSONALIBUS 
INFINITIVO VERBALI 



40 9 - Infinitivus vcrbalis ox verbis trilitteris ad 
instar verbi adsciscit sibi nun ante suffixum l 33 sing-. Nota 
porro suffixa subnecti infinitivo verborum trilitcrorum nu- 
dorum juxtarcgulas subnexionissuffixorum prreterito cujus 
nualis sit quiescens(n. 396, 2) .Sint sequcntia exempla: 

(1) Orientalos cum zqafa ad res 1 ' iioiia , ulsi res h soparalum sit a waw 
Per alaf , quia hoc nlaf pronunciatur ut waw , 




542 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT XI 




1 - Cum \^*£ foccidere) - CliKft «C 1{ \$ a£ . 

2 - Cum iz*o(pr<cdariJ:^jl$£ , etc. , .*3j£^ etc. 
o»jl^o etc. 

3 " V*° ( P**9*r* ) ■ ^J5^o, \fA\ -Ife etc. 

4 - jMiio (mvocarej : ,.!.» ftto >t ^Lft^i ». fAV> , 
*V« J * ' * *'. « • t » . 

cum vocali ad jod h in omnibus. 

Vidimus infinitivos c(Eterarum formarum extra 
trilitteras nudas adsciscere in fine terminatiouem 2 , 
unde ipsis subnectuntur suffixa, modo quo subnectuntur 
nominibus femininis desinentibus in 2 fern. (n. 235,3). 
Hi infinitivi desinentes in \ non adsciscunt nun cum 

suffixo 1- sing-. , v. gv. ilft^afel (ad liberandum 
me). In poesi tamen occurrit nun , ut in hoc versu Ja- 
cobi Sarug-ensis : -iLUL^^L^^) (diffudU 
super me tela sua) pro ItoA^ioi • 







c/to*~-A* 



KiLo 



LIBER VI 
DE PARTICULIS 



o75>8 



iSL^ 



CAPUT I 



DB ADVERBIO 



410 — Hactenus de nominum et verborum 
formatione, flexione, conjugatione ct dcrivatione. Restat 
ut de Particulis agamus. Prima species Particularum 
est Adverbium. 

Adyerbium Syri grammatici post Graecos barbara 

voce ) AAio ^A fliberaliter ad verbum) vocant ; eandem 
habet significationem apud eos ac apud Latinos. 

411 — Porro adverbium apud Syros vel a 
nomine vel a verbo vel a neutro formatur sine lege vel 
reg-ula certa. Frcquentiora adverbia sunt sequentia : 

= y =» j> » y 

^^m ( nullum ) ; ^ fcS o (parum) ; | t ^^| (simul) 

9 P P 

( compositum ex ^») ct f^*. ) ; dicitur etiam •**$) ; 

y * •• " ° 

)fct-A.a\. ( antecedenter ) ( compositum ex ^, praeposi- 
tionp et >i^ gd''amato irregulariter ); )+++£( slatim) 



} 




544 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 




v t t 



( compositum ex ^io ct )^* ) ; A^^nfl) (primo) ( est 

M ° to 

> V V 9 ' 

)£^£>yS$ gd h amatum ); A*jla*}(1) ( poslremo , denique) 
(est )A^**| gd h amatum ) ; A. A.off) (in principio) 
( ex o prsspositione et A-..*-*'} quod est ) A^-w.* j gd h a- 

mat u in ) ; ..\-v>v> ( subilo ) ( ex JO ct uJJu quod est 

* ' } 

. *. t . r y r 

j.U, gd h amatum ) ; ^.^i. vel %^a (cilo) ; v^ 
(bene , magis) ; ■ ^-- Sba f t''#j ( ex ^ praspositione et 
. «yi ..v> quod separatum est inusitatum ; Un_^> (3) ».^ 

m '» * .; "^ 

(palam) (uA est JLL*Agd 1, amatuni et JJ^p compositum 

ex praepositione o et W*w quod est participium passi- 

y y J r 

vura verbi Jl^t ); §■- ~ (durante vila) (est |A-*-«- 

gdhamatum ) ; '^jJL (nude) ; ^-A^ ( magis , plus ) ; 

i 49 \ = * 

/ <m - 1 ? (denuo , sec undo) ; ^*w"^ii£> (denuo) (ex JO et 

j prospositiombus ct <-*-»') quod est JL-w-»^ gdhamatum ) ; 

14 f *■" .' * pr 

o o-AA2 (lerlio) ; J*.^oJ f«Rl«J ; M&MS (olim) (ex o 

pr»p. et Jlsj gd h amato J ; w^a> ( gratis ) ; lo^ (jc- 

y I* * f 9 

june ) ; A^j C valde ) ( est (A^> gd h amatum ) ; )Al«v? 

(ex tempore) ; o,Ma, i-a (illico, slatim) ( indccliuabilc 

(1) Orientates pro jod' 1 pronunciant alaf sou harazam . 

(2) Orientales pronunciant ros' 1 cum zqafa pro lil'vas'a pro quo leslanlur 
lingua Hebraica el Arabica . 

(3) Apud Oricnlales cum zlama fori! . 



it 



DE ADTBBBIO 



545 



4 r 



est); D^aaa^} )*J\ (sippius); ,_Jo«,a.iA, ^9 ( anti ~ 

quilus) ( secunda vox ex ^ praepos. et ^o^g-d quod 

est pojLo gd h amatum irregulariter ) ; ^A^anS) >*) 
( vere ) ( secunda vox ex • et ^ pnepositionibus et 

f .. 4 =° 4t 

t A~a-o-£> inusitato g-d h amato ) ; k*£ojy*>? (recenter) ( ex 

) praepositione et ^»i.o^A. quod est i^oi^jkj irregulariter 
gd h amatum ). Adverte nomina quse adbibentur sine 
regula ad significandum adverbium , esse fere semper 
contracta sen gd h amata ; et si feminina sunt , subirc 
gd h amam constructionis , non status absoluti. Imo plura 
nomina nunquam exeunt in alaf cmphaticum quasi ab 
origine ad exprimendum adverbium posita sint , ut 

412 — Frequenter tamen adverbia regulariter 
formantur ab adjectivis per additionem terminationis 

^T adjectivo masculino desinenti in alaf emphaticum , 

p m y m '" y fi at y 

ex. gr. \^-Ld (sanchts)t A-U^^a (sancle) ; )^A* 

** m y ' 1m m 9 

(velox) , a!4LAa (velociter) ; )j)£ (Justus) , &L}j)J> 

(juste) ; ) A «^ (evidens) , A-»l A^ (evidenler). Ex 
adjectivis vero gcntilitiis seu relationis terminatis in 
jod h sequente alaf formantur adverbia per additionem 
terminationis Al suppresso tamen prius jod h , v. gr. 



.P t 4 



* 4 



t> t r 



|l»jo-a> (Syrus) , A^Ujaao (syriace) ; |_Ja.» (Grmcus), 

=»«' p .9 j j> v 7 » 9* 

A*JJa* C9'»"a , c«;; U-la^ (universalis) , ^--M^ 

55 




546 



SRA.MMA.T1CA ARAMAICA - CAPUT I 



( universale ) ; JLo*A (Divinus) , A,)(^ (divinilus)- 

h^Al] (humanus) , A*VM (humane). Item formantur 
adverbia ex substantivis quse tunc considerantur ut 

habentia jod h relationis, ut )^is> (locusia), kl)\l 
(per modum locustarum) ; J^J^ f^ra ; , Al).a)-S 
fad instar p«r«; , essent e ^'Jw£ et ^AS • 

4| 3 - Hie exhibemus aliqua adverbia temporis, 
loci , modi , etc. : )£-) (ubi) compositum ex J\ prono- 

mine interrogative ( qui , qua , quod etc. ) et U inusi- 
tato, quod significat locum, et forsan provenit a voce 
Uio o^ r /oc«* ;, q U « ex Syriaca lingua excidit , 



* 9 



nmansit autem in Arabica. PorrofcL) cum oo, coalescit 
in oa*| pro ? o JlLj f«« Ml ?) . 

lai. f hue ) compositum ex ^ et ^ de quo 
nuper . 

l^jo» (hie) in origine erat )o, particula nutus et 

^" ( huc ) > attamen ^ mutatum est in \ (1) . 

* ■— ^— — — — —- 

(•INoU litteram of in Toce jLa habere sonum asperuro in \1 joj , tamer. 
I- Syriaco .ermon. vulgar! Asayri* ea ieni, est in vocejijol, Vita ibidem 
per corruption.* dicitur ** pro x&ft* q u» e.t pro )ii J 8icu « M ta dlalecl0 
B.b.I.em in Syria,* vulgarl lUMuto ubi dlcitur jiS,, „ed in vuigari Turabdin 

caf in voce Jifa est asperum, tbi enim dlcitur jj^cum aono ..pero e. 
eon.ervatlone res" et mutationo iquafo in rvas'am . 



4 



DB ADVERBIO 



547 



|.aio f/unc etomorfoj pro J.j .y>(i) 

jAift-J (tmtfej compositum ex ^) f? ui'd ? etc. ; , 
£ (ex) , et Ji (2) (hie J . 

^io2 (ibi). Est f Arabicum . 

^ouo, (Muc) pro ^oAX |o> ( conf. ti*,o. ) . 

r 
^LofA, (i6» remote). 

\o&.o jLaio C'ca? /tine in posterum) . 

A—**i& ( jn/ra J . 

&-Ai «Jsa f" deorsum ) . 

\L& f lupra j) . 

V& ».~to C desuper ) . 

v . 

Nota has tres extremas particulas per praeposi- 
tionem lamad h evadere adverbia ; sine lamad h enim sunt 

praepositiones : A*^*2 cum jod h redundante et zlaraa , 

\± cum pt h ah h a et a^ # 

(1) Nota hie assimilationcm nun prjepositiouis uiO euro littera sequent!, 
qua; est inusilala in lingua Syr. litlerali , nisi in hac similibusquo parlicu)is;cit 
autom regularis in dialccto Cliald. , quod ost clarum argumentura antiquitatlt 
hujui dialecti derivationisque Syriasmi nostriabea. 

(2) Nota bic quomodo particula interrogationis l»J praacedit prtepositlonem 
<ju» earn regit , contra regulam omnium linguarura qua3 liabent praepositiones 



\ c.x quo loco ? ) Idem 



m vox )aSft») pro «^> ■, *_»J et JL3 

f ^ 9 f , 

licatur dc J.1&*) quod est pro y seu y) j <^) et ]J | ut qui$ modus?) 
In dialccto Chaldaicu , codfliu modo ros so habol. 



pnnflxas , ost oni 
9 



548 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



I I 



toX (extra)., compositum ex lamad h praepositione 
et La (foris) quod sic nudum in Syr. litterali inusita- 
tum est , extat tamen in Syr. Babyl. 

i-frmS, (seorsim) , compositum ex ^. et i*^.ao * 

jt (hie). 

^^a .to (1) C ex nunc J pro ^ fea;^ et %■£> con- 
^ »» 
tracto a |i*£ (we/tsuro lemporis). 

^Aoi (unde) pro )oj feccej et % tfl (prepdicto). 

^A^l (qwndo V* pro»^to^J cujus primae vocis 

r 

diphthongus soluta est in v^J , ut testatur dialectus 
Chaldaica , et jod h orthographice expuncta est . 

J&l) (2) (7ienJ. 

uAtoAJUa (2) (nudius terlius). 

«" r * «■*" ? 

kj. t ~o&*>,) r an «o prcelerilo). Ex )Ad-A, faftfiutj et 

JJou3 fprimiwj , — 1>V fanno proximo) , ex lamad b 



r f 



*Jo (quis) et uii (rirus ). Dicitur etiam u— JJO sine 

lamad h ; quasi dicatur : (Quis rivet ? vel ft vivemus). 

ft r 9 y 

M-toa~» (home) compositum ex poo* f »«M ^) et 

Ui (MO- 

(I) Cum zlama forll . 

(2| Jacobus Edessenui qui floruit inc. VII statult lianc vocem scribandam 
absque jod' 1 linali. nihilominus communlter scrlbilur cum jod". V. not. ad n. 87 



DB ADTERB10 



549 



f f 9 j 9 > 

J^^ci (modo) compositum ex )o» (eccc) et JlA^j 
fAoraJ. 

• r 

I&Q (Wiftt vel quadam die). 

f -- Vr vel i -- <*> (eras) compo3itum ex pea* , et 

*-t-*oi (turn} compositum ex }o» (ecce) et ^_»<j 
/"Aic^ in autiquo sermone Syr. qui dicitur Chaldaicus. 
Hobc vox est una ex rarissimis vocibus quas Syr. litt. 
ex antiquitate conservaverit , quarumque ratio nonnisi 
in dialecto Chaldaica invenitur. 

* 9 

]k.Loi (tunc) loquendo tantummodo de re 
praeterita. Et haec vox pure Chaldaica est, composita ex 

)d (ecce) et ^»J (Me) (Arab. s&)ia dialecto Chalda- 
ica.En testis luculeatissimus pro antiquitate Chaldai3mi. 

^ -9^ (adhuc) compositum ex *A (usque) et 

V*.d de quo diximus ad m^ASP ' 
y y 

*A»to*lcumpt h ali h a ad dalat 11 et ad mlm( hue usque) 

compositum ex +\ ( usque ) , jLto ( copula conjugativa ) 

•• 

ct Iauoi f modo ). Mim deberet habere zqafam. 

j^a et ^^Ad (deinde) . 

* , . 

^a (porro). Vos incertae originis. 

^ |J f o fortiori ) . 

y> Vw ) -^-\ C rf»c noctw7«c ) seu potius fiocin 




550 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 







dieque; vox prima est contracta a sing. } A .ST f nox ) 
inusitato , et ideo non notatur signo siame . 

>ooA^> ( 1 ) ( nunquam ) , item )ooA^ pro 
>ooAio &• 

9 

yjia ( omnino ) . 

o^a ( satis ) . 

p r r 
o ¥ s ^o ( jam ) . 

ft? 
©iAi>-A. #^a (exlemplo ) , et est indeclinabile . 

■I 

^.) ( ulique ) . 

y£ ( forsaii ) . Vox Grasca TAXA . 

i-a.3 ( forsitan ) . 

)a.i {I) (id est, scilicet). 

" : ' * 

f*£oJ ©» (hoc est, id est , nempe) . 

J v y v 

).tiu) ( quomodo, q uemadmodum ) compositum a u.) 



*p 



( qui etc. ) et \j.& quod est pro \.1oks seu )jo» y.^ 
(sicut hie). Hie apparet evidentcr antiquus Aramaismus 
qui cat superstes iu Chaldaismo Babylouensi ab Hebneis 
culto , in quo littera caf sola est particula similitudinis 

ut in Arabica lingua . Contrahitur f-rv) in +1+) * 

w 9 # 9 »? 

JLLdoi ( sic ) compositum a fa ( ecce ) et JLia. Con- 

tr t t t 

trahitur U^o» in H ^o» • 

o \ o 

(!) Cum r\vah h n . 



DE PR^EPOSITIONIBUS 



551 



• J> 



a.3e» ( sic , ila ) ; compositum ex )oi C eccc ) , et 

las quod est pro 2,ad)*Hoc autcm la.s) compositum est 

ex y^ seu potius y f ut ) et £) quod est gd h ama )l) 
( signum sou spades ) . 

et non raro solum Jltovel VA» (cur, quare t) . 
J-kOi. C niifll ? nam no>i ? uonue ?J. 
!»■■ v po3 f aliquotiis , notmunquam ) . 



II DE PBiEPOSITIONIBUS 



414- Sub hoc nomine veniunt omnes particular 
quae regunt sive nomen sive pronomen . Hanc sermonis 

partem etiam Syri grammatici post Greecos )p^ T r^ 

Ma tM » '• e - prsepositionem nuncupant . Quaedam ex 
hujusmodi particulis tam arete connectuntur nomine si- 
ve pronomine turn quoad ortkographiam turn quoad 
pronunciationem , ut cum eo in unam veluti vocem , 
prorsus uti penes Arabes , coalescant ; hujusmodi sunt o 
( in ) i * (1) signum regiminis , ^ ( signum dativi , ad ): 
coeterae s'ejunctum scribuntur et leguntur. 



(1) Haec 'praepositio est origine L* J , Arabicum ji , Ilobraicum O) ) . 

Araboi Umon ot Hebraji cam non adhlbtnl nisi ut pronomen rclatiYum. Apud 

Syros , in omnibus dialcctis turn morluis turn .vivis ) est praposilio rtglminls 

seu constructionis , oxcepta dialocto Matluls o qua amissa tst, In iuscriptlonibus 

n 
PslmyrcnU est modo « solum , raodo u* J • 



552 



GRA.UMA.TICA ARAMAICA - CAPUT I 



• 



4 1 5 - Prseterea quzedam ex hisce prsepositionibus 
habent sibi adnexa suffixa modo nominum singularium ; 
alias vero modo nominum pluralium , alias non admittunt 
suffixa , coeterje denique exigunt mediam aliam praepo- 
sitionem inter se et nomen cui pra?.ponuntur . De singulis 
breviter agamus . 

4 1 6 - Praspositiones ergo quae exigunt suffixa 

V 

nominum singularium sunt : >») (1) (ad instar , veluli), 

y ex- y b 

O ( in) , o^a (inlus) , A-L*~=> (inter) , j&n^ (post , 

retro) , jAr> ( post ) (2) , « ( signum regiminis ) , ^ 

r 4 .9. 

( signum dativi , ad ) , ^=lo<A (3) (coram) , Io\ (4) 

fad , opiirfj , iaai. (secundum) , %£Jo (propter, obj, 

^to f ex ; , lai^bl f 0^ *«««« > ;'«*'* J » *»%fc ( a P ud ' 

secus), )ai. (ciimj. Ex his tres , o , j et ^ ita nomi- 
nibus ac pronominibus adhserent ut una vox ex praepo- 
sitione et nomine vel pronomine formetur, ut diximus. 
Porro o et ^, cum pronomine u l m pers. sing, recipiunt 

h h vas s am : «-o (per me) , ^A, (miki) ; cum suffixis autem 




(1) Seribitur jod h ante ear , ged non logitur . In orlgine hse particula cons- 
tabat ex caf tanlum ut in Arabica et Hebraica Unguis et in Chaldaica dialecto . 
Antlquilus jod" legebatur , teste dialecto Chaldaica in qna alaf et jod bujus »o«is 
formant diphthongum solutam in ilamaro duram . 

(2) Bst pro ^> et )L) , ct sic est in dialecto Chaldaica. 

(3) Derivala a ^.^jO , pro %&j ft\ ex U-Dtt-O * 

A) Composltum ex lamadh e» io quod est pro A* quod est fere inusl- 
tatum in Syr. litter. , restat tainon in dialecto Chaldaica. 



DE PILEPOSITIONIBUS 



553 



« r 4 t- 

\Oos > u*o) » i OlD , ^o quiescentes sunt ; denique cum 

ceteris suffixis variat vocalis , ut o^a (per eum) , c& 
farf eamj. Insuper duse ei dictis praepositionibus nempe 

^**| et ^^u^io adsciscunt cum suffixis taw tamquam 

nomma fceminina, uude fiunt \j±$\ et A\$oo , et proinde 

flectuntur v. gr. -jijf .CflflJ, jjtfj ,<^i£* etc. 
Prasterea prapositio J cum suffixis redit ad suam origi- 
nem ^ ? et adsciscit ^ mediam inter se et suffixum , 
et propterea dicitur v. gr. .A*?, A»T etc. ( n. 242 ). 
Insuper ^sp mobile et geminatum habet nun cum ei 
suffigitur pronomen quiescens , ut Jbe (a nobis) , iiip 
(a te ) , ejfiO f 06 eo J ; secus non mutatur , ut uiso 
( cum zlama forti ) fa «Wj , «££A*o e t »*3Jbo , ^popto , 
***!*& ( cum zlama leni) (a vobit m. et f. ab eis m. et f.;. 

Prrepositio ^vcucxA, quoties babet suffixum cujus prima 
est quiescens, postponitur illius <s s as s a , seu transit a 

^. ad ^ , unde dicitur v. g. : AaaA\. ( contra nos ) , 

^iaaiA. i >»*iS^nn\ j <*S.=>o.nS. , o>Nan ni. ; sed e 

contra dicitur v.VifnA ( contra me ) , t**hU*iV 

t-a-^oaX i ^oo#A-u5dl , .^\^*a\ ( n . 232 ) . Tandem 

Praepositioncs \ Aaaj=> et }Aa quiescunt in suis 2 quoties 

1'abent suffixum cujus prima est quiescens.v.g. *jj£m^ 

56 




™ 



554 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



'•! 




» _ * 



+ * 



^jA^ ; o»&)fL=>, °>"»Ar> etc. Denique uaju^ fit *-a^ 

9 (i p J r u r 

cum pronominibus suffixis , utk*a^^A. .y^x-M, etc.; 



* i r 



item ^a^ ^so , >a^ *» » etc. In coeteris praepositio- 
nibus nulla fit mutatio . Cum hisce praepositionibus 

recenseri potest %j* (tot us , omnia) quamvis sit nomen , 
seu juxta Europseos pronomen, quia regit genitivura uti 

penes Arabes Jp , et ei adnectuntur suffixa modo nomi- 

num singulanura , v. g. u»jBI cum jod h legendi , A ^ , 

y\3 etc. Sine construction© dicitur ^«d vel jJa , quod 

scribitur etiam JJoa • 

4 1 7 - Secunda classis praepositionum , quibus 
nempe adnectuntur suffixa modo pluralium sunt: t\~* (1) 

y r p * 

( per t cum, mediante) , -«--> ( inter ) , Jfcaa ( sine ) , 

j^k ( circa ) , v.a\«» ( pro ) , t -vV ( coram ) , ^Jk 

(super, confra, de) , via) ^i. (propter, ob causam, pro); 

<-3V f«iW»J ; £*j (apud) , y^^ Can(e^) , ( de tempore 

/ * 

et de loco ) , ia^-JL f su6 J . Hisce addantur ooj 

(beatiludo), ^su« (vce,heu), ^alA. aut ^ <=* . . S, -> (solus), 
quae vox constat ex particula o et y f A ; ia**\ vero 

V 

est pro » »A , compositum ex particula ^. et ja«* (unum) 
>ooA*o f unquam ) . Hisce itaque particulis omnibus 

(i> Composite hO«^*i mitlMl ) . 



DE PRBPOSlTIONIimS 



555 



. r " 

t r ? r r 



suffixa adnectuntur modo quo nomini plurali adnectun- 

r r 7 r . 

tur , verbi gr. ^.u^ (1) , . >i.^> , 4 

. : ' * \ * r ^ r v 

^aa. > 1 ■ "> > ^ » ft t, t ■ •> j uof&L<o , ovi l, o > . oof^LkO | 

t r y v 

. Nota porro particulam ^» duos admittere 

Y 

modos . Cum suffixis scilicet vel manet » -■* et assumit 

•o 

suffixa ad instar nominum singularium v. gr. oi+*o j 
= •• 

etc. ,Tel fit ^.j^ quod est frequentius et accipit 



9 y 



y P - 

suffixa modo pluralium , v. g. l*^I)iE i >.»^4J-> etc. 



r ^ 



Nunc dc ui— a : interdum post nomen vel suffixum 
quod hasc particula regit, occurrit aliud nomen vel pro- 

nomen quod nomini vel suffixo recto a y4+a conjungitur: 
itaque hoc secundum nomen vel pronomen accipit 
praefixam lamad h ; et si sit pronomen , necessario assumit 
ctiam copulativam waw ante lamad h ; si vero sit nomen, 
ad libitum assumit vel non copulativam waw , ex. gr. 

.r r *. t p f v y y 

of\o Y-\ - » (inter tc ct cum) , lAifl >AO ^.l -■> f i/i^r 

mc et Jonalham), |L&j)J )*.a^ ■-' -"* ( ftlWf nVww ef 
w»uA'«r«m ^) . 



Praepositio »VS"> cum suffixis flectitur sic : 

\L»»S\-> i uoio^b etc. vel adjecta *Jo post «AAr> , 

ex. gr. yjuo »iAa . Praepositio leu-. 2 flectitur cum 



Ml Has el similes non notantur siame ; excipe tamen sequcntos , i. e. 

= t, T 

( n. 239 ) . 



';*«* . »-Il , ei t&r> 

•o \ •» 



556 



QRAMMAT1CA ARAMAICA — CAPUT I 



suffixis sic : JLd^2 , ^Ld— 2, etc. Sed cum regit no- 
men appellativum , tunc pro l<u*2 licet quoque dicere 
A-~ I vel &~2cum h>>et h quiescenti vel etiam i*4U»2 

.9 v t * ' 

ex. gr. jAj) io.**2 ( sub terra ) . 

418 — In prapositione ^ quando flectitur cum 
suffixis transit pt h ah h a a tain ad lamad 1 ' , v. gr. ..\v 
t^Al etc. Praepositio j^ quando cum suffixis flectitur 
mutat jod* in alaf , v. gr. JjJ, r ^)J (1) etc. 

Porro -=>a^ , ^=i-~ et ^olA. non sunt reapsc 
praepositiones , sed potius sunt'dicenda nomina verbalia, 

y 1 "9 

v. gr. -.^o^ ( me bealum ), £»\-\- ( heu tibi )\ ea 

nequeunt regere nisi pronomina suffixa, attamen Jlio^ 
regit nomeu appellativum per praepositionem ^ , ut 

T —9 

!**&*» M»J (beati pueri); .<uA autem et % q«Aa 

- •© 

occurrunt interdum sola3 sine suffixis(^o$Ato vero fre- 
qucntissirae ) , et tunc potius sensum adverbii habent, 

v. gr. >aoAio ^io ^j) )|L D )«*^ ffleiwi Mmo r/rf// 
unquam). Aliud exemplum in quo occurrit >aoAio cum 
suffixo lii <fcl ^aioAio ^ ^ l/d o« <%lito 
(accept urn est Deo hoc gouts nostrum a suix primordlis). 



(1) Cave ne scrihas . Ul nonnulli . U^f . , ^^J * Clim alaf el 



DH PBjEPOSITIONIBUS 



557 



4 I 9 - Tertia classis praepositionum est ilia quas 
regit nomen substantivum , sod nunquam regit nomen 
personale , seu non habet suffixa . Hujusmodi prasposi- 

tiones sunt : A^s ( inter ) , ^ (1) (usque) , ^ ) wy 

It * * 

( usque ) , JJ* (2) (sine ) t J^£>yos> ( ante, de loco ). 

in 



9 9 4 



4 7 



Exempla : pp.— aj )oa_» ^ (usque ad diem resurreclio- 
nis), jLL£\<o AlO)0_o \.aI (sede ante magislrum). His 

V * * f * v K . f> 9 

addc j2 (3) (apud, juxla), ut ■-»-** -*- y> A-^oJ ofdA^^o j2 

f./ua;*a eJM.s labernac ulum ercxi labcniaiulum meum). 
Rara est base particula. 

420 - Quarta classis est illarum praepositionum 
qua) indigent particula media cnjus ope nomina vel 

proDomina regant ; bujusmodi sunt sequences : foV. 

e 

(extra) , q.^1 (intra) , ^Ix, (supra) , £^&\ (sub) ; 
quffl omnes quatuor pracpositioncs babent sibi prafixam 

lamad 1 ' i^oa ( prtrter ) , )^^ f u^wtf ad ) . Ha igitur 

• o 

proepositionos oxigunt post sc particulam op cujus ope 



(I) Barhebraus lurpiler hallucinatiu est rum asseruit particulam »A 

tr <•>> * • , 

natam esse ex gd 'nma pO*i cum j^0*\ compositum sit a fcj| el \^C 

Cum motntliesi vocalis. 

(2| SI post J/J occurril pronomen personalu, tuuc plorumquo adhibctur 

4 * ^ ) 

I'ronomon personate separatum , \. gr. oo) P) ( sine ip«o ) , &l) |f| 
' abM Jc ). 



|3| Kst orlginc jl) 



558 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 




regunt nomen vel pronomen , v. g\ }4Mt»»fe .Jo fcai. 
(extra urbem ). Excipe tamen praepositionem jLks^l quae 
postulat post se particulam lamad h , v. g. f^ ff \, I **%.\ 

( usque modo ) , et insuper ut supra monuimus j.v^S 
non regit pronomen personale (1) . 

42 I - Praepositionibus quae regunt nomina vel 

pronomina , accedit vox \1& quae indicat breve spatium 
temporis quaeque regit nomen significans tempus ad in- 

dicandam iilius brevitatem , v. g. )j.a> )lio ( brevissimo 
tempore ) , }±jl. ]ho ( ad momentum brevis horce) . 

422 - Porro apud Syros prsepositiones interdum 
sibi invicem praeponuntur ; in hoc praevalet ^ao quae 

. . ., » ' r 

alns praepositionibus praeponitur, v. g. jAo «^ (post), 

)*£*{** ^«»'Oi a ^^O f a6 *»'M*J.»bal^oCa6 extra), 
>ii- ^(dcsuper) , A»* Ai ..io (infra) ; quandoque^. 



* r 



praefigitur praepositionibus , v. gr. : ;Aa!i > Vw *V , 




(1) Scrlploro3 Syri saspo toco <^^ utunlur redundanto cura particiills 
qu» rolalionam significant , scilicet cum lamad" , bot n vol ».,30 . Hoc frequens 

A-'m r. .? 

est , prasBorlim in poesi. Exemp. )A-L» ^JO &^r^ t~^' '" c '" 1 ''*'""' i»»f/re».si 



tumui j , 



^Lduu*. ^5x9» hA-»)J ^ik^ f ^™ 



!> r 



ijui in inferis eraiit ; , V»A ._«■> fl^» >JO j) a ^A^ A Q,| 

datum e <(omo (ua j . 



( visit avil Jesus illos 
( ejicc scan- 



DB PARTICULIS C0NJUNCT1T1S 



559 



KI - DB PARTICULIS CONJUNCTIVA 



.» t 



423 — Conjunctionem vocant Syri grammatici 

)'k£o) ■ Hie porro loquimur de particulis conjunctivi3 
qua conjugunt propositionem sequcntem cum antece- 
dente , minime vero de particulis quaj conjugunt subs- 
tantiva vel pronc-mina iater se , etc. Porro hujusmodi 
particulse conjunctivas , seu conjunctiones , de quibus 
agimus , aliae conjungunt propositionem sequentem per 
se et immediate , aliae mediante alia particula. 

424 — Conjugationes primi generis sunt 6 (et 

< * 

copulativaj , o) (vel) , «-ao2(l) (dein) , uft) (etiam) , 

* * #- * * • 

|la) (nequej )J) contracto pro P ,^ (nisi) , )o^ (sed , 

jamvero) , .a^ ^ ( ergo ) , <\\ (non) ( pro oef V ) , 

• A I ■ r 

yloXy (numqmd ? forsilan , nej , )oj (ne , numquid ?) 

r y f 

*a ( ex y similitudinis et • ) f cum , dum), ^a t io 

fete qruo , «faf»'m ac); i_Q ^ (quamquam ,qaamvis); y 

° " • • 

fu(, quod) t So$} r«l i afmwt^i y>V- fntmiV tmi, scilicet), 
^e (^flM<c?nJ , vj f*» » km»0 » qA fV*J » Pa& {*& con- 

ditionalis) , ^ ( donee , Hum , 7M0 tempore ) , Jl^A 

,0 r. * •* 

(antequam) , jj) fa/» ? ) , u&o&a-) (2) fwfinamj et ista 



(1) Eil imperative vorbi uS* , quasi dicnt revertcrc ad idem. 

(2) Perperara tsicrull Barhebraws ^9? A-*-| esse vocera Hsbraicam, 
cum ea sit mere Syrlaea , nee ullo modo Ilobrail earn noscunt . 



560 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 





quidem conjunctio requirit semper post se *, ^^ 

(ulmam) , _^ frtyeji ^a) ( ex w a) et \J ) C (juamvis , 

&**), ^f(auiem) , J^fefeitim;,^ (quaff o) , A-i (1) 

v el &+£o) (1) CW Ml » videlicet) , A^ki ( wtffc** ) pro 

p 
AJftD quod est ex ys similitudinis et \*> pro Uo . Ex 

his particulis multai sunt Grsecai originis ; certe : t-*^ , 



V? • t*» t't; incerte : ^o , ^i , <o^ jo , ^.jjo,)oi,' 

omnes has quas enuraeraviraus, ceteraeque conjunctiones 
locum primum tencnt in propositione quara conjugunt, 
exceptis sequentibus quae omnes sunt Graecae originis , 

scilicet )a\ . ^o > **£ , i.*^ , ^i et A^,i , quae postpo- 
nuntur semper, uti in Graca lingua , prima? voci propo- 
sitionis quam conjungunt , v. gr. Ij^a ^1 ^J 

(paler enim mens jussit me). Interdum conjunctio v£a 
etiam postponitur prima voci propositionis. Conjunctio 
^o non occurrit nisi in propositione qua? sit intcrroga- 
tiva ; adhibetur quoquc in primo membro interrogationis 
qua; duo membra habet, v. gr. jjj /) >£> wj wJj 
A-»I| yJL& J ^_io ( numquisquam tc vocavit ■', o» /« 
*/><»»/<• venisti?). Conjunctio ^, plerumque postponitur 
primes voci scntcntiae altcrius loquentis vel auctoris 
qu33 adducitur ; sic Sanctus Epkraemus adducens verba 

(1) Cum zlama duru . 






DE PARTICULIS CONJUNCTIVA 



561 



( Genes. 49, 16 ) dixit: • t %1 Kp+l >& y) ^Ao» Ui 

uiaaf ll ( verba ista «Dan judicabil » de Dan dicta sunt ). 
Adhibetur etiam ^ in interrogative* quod sensum habet 

=o ^y R * 

optativi , ut lA. v-ao^» **.) ^6 f ?**ts w»'Ai dcdisset ! ). 

425 - Conjunctiones aecundi generis quae con- 
jungunt propositionem sequentem mediante aliqua 
particula , sunt adverbialia absoluta quae exhibuimus 
n. 413 , nee non praepositiones de quibus a n. 416 usque 
ad n. 419 ; quae cum adhibentur ut conjunctiones assu- 
raunt particulam s quae copulatur primo propositionis 
vocabulo; bae autem sunt bujusmodi praspositiones : y & 

• 

(eo quod , quia), J %£& (proplerea quod J, 1 ^o (ex 
eo quod, cum) ( sequente subjunctivo ) , ( ex quo ), 

y ^ ( eo quod J , £ *,JU ( postquam ) , $ £»£* 

" 9 " ^ 

( anlequam ) , «. JLto ( quando, c urn , postquam) » £ %u| 

, v • ° 

C quemadmodum , KfdttfltgtM J , > Liia) 0**"*' ac , y«e- 

• ° 

marfmorfum, dum, ut ) , . \sys\ ( quomodo, similiter ac), 

*> T *• A ft ' p 

i ^A*>) (qumn,quando) , * oou) 00 » % ta») 0*&0 1 
• / T ,0 " * y * 

\ ^Ai»1 ^ ( quoties , quotiescumque ) , ^ JA-) ^ 

y y 

( ubicumque, quocumque ) , * fa4 («* conjunctivum, 

rietttf, proutj, * J^^ Cduncc j, | )^j (qftuwittmcttwiftie, 
quomodocumque, quotiescumque) , Ay Jja^ Cguirfi/nid * 

'luomodocumque, quantumcumque), $ *£ (ubicumquej, 

' 57 



562 



GBAMMATIC1 A.BAMAICA - CAPUT I 



>r 



$ jt) ( ubi ).Et in genere quoties occurrit aliqua vox, 
sive nomen sive aliud simile, quae conjungat propositio- 
nem sequentem cum prsecedente , oportet ut post illam 
particulam propositio incipiat per litteram dalat b . 



IV DE INTEBJBCT10NIBUS 



! I * 



426 - iDterjectio quam Syri grammatici gram- 

maticos Occidentales sequentes vocantpa %m\l ■\»SO (1) 

complectitur ea vocabula qu83 non sunt reapse nomina 
neque verba, sed exprimunt motum animi erga aliquid 
quod animum afficit ( ilalice : sentimento ) . Porro ex 
hujusmodi nominibus verbalibus alia regunt nomen vel 
pronomen , alia non . 

427 - Prim® speciei sunt: o&^ ( beatiludo )% 
y--*++ (miseria), uof^J, ^^^ (2) ( per gratiam ) . 
ua&^ quidem cum nomine dicitur ).r>o^ i scquente ^. > 
ut )^ft\.\ JLaaJ (beali infantes); cum pronomine autem 
pcrsonali accipit suffixa pluralitatis ^^a-£ j « - aft I , 



i*'i l ' 



(1) Barhebrajus, Graicos Imitans, hanc scrmonis parlem non dislinxit ab 

ilia quas dicitur )*-Oo) ; notum cnlm est grammallcos Gracos inlerjccfioncm in 
adverbli parlem includere. Distinclio lameu graramalicorura Lalinorura roi vcrllali 

conforralor est. Donomlnationera Syrlacam / Sp - flfl lo.^\ «.iO primi Maronlt® 
erudlti in Europa soculo XVII vldentuc invoxisso , per IrausUiononi lillcralcra 
nomlnlnis Latlui lnterjccllonis . 

(2) Orientates ^a cum zqafa , etquldcm rectlua , quia vox Peralca oW 
esse vidctur . 



DE INTBBJECTIONIBUS 



563 



r " 



f • 



y^.^0.^, , r &aUiba£ » etc. Cum nomine potest etiam 
usurpari pronomen redundans sequente semper ^ , ut 

* .9 • * ? * 

)**t^uA topU-sa^ r faaf* aocii tut ! ) . Item dicitur • 
y «Na«« f »f« te miserumf ), r-\n«« etc. ( n. 417 ) • 
item )^o> yA l* » iaA o^AaL*»(7icu wweram Aanc urbem!). 

T 

Pronomina personalia etiam cum *^a suffiguntur modo 
pluralitatis v. gr. jjui^a (miserere mci! ) uojil-La , 
iop^.«J.^p etc. u*o regit nomen mediante lamad h nomini 

pra)figenda, v. gr. )f\\\\, u6 ( vee mundo ! J , yS. u»o 

*r 

( vie tibi ! ) . Item dicendum de o) ( o ! ) quod significat 

+ * 

dolorem, de l.o| Cproh!),de o»a) fo.'^,ea nempe exigunt 
ut nomini quod rcgunt pn-efigatur lamad h ; at interdum 

post cfjo) nomen accipit prscpositionem ^A. v. gr. ^o) 

*• 9 A r ? 

oj^ojfl-^^ ^A. ( o pulchriludinem ejus!). Post i_»oj9 venit 

lM . Post Jj. vcnit nomen sine particula , ut lla^o |L» 

f o mors! ). Post o) venit nomen de quo dolor aut admi- 
ts it r • *"' 
ratio sentitur , copulatum cum ^» , ut (l£l) l«a\. o) 

(o admiranda mulicr ! J, )ofi&? ojA^a**? [^Jpftj\ ) 

( o profundiialem sapicntice Dei ! ) . 

428 — Nomina verbalia vero altcrius spccici , 
qua) scilicet regimine non indigent sunt : )o») )o») ( evgc, 
euge), <tox^(vahj t &*J (cuge), no) (proh) , u»oo» u.oot 






664 



GRAMMAT1CA ABAMAICA ~ CAPUT I 



(pa , vm ;, ^, u**, (oh!) Jj (1) vel JT (2) (^mcmo J ; hoc 
quidem Jj vel JI non venit nisi post imperativum ; fo» 
( <?cc* ) , ^<& C «rmam ; , ^ uaoJSuj f Minam ) , 
fc^o) (amen) . 



(i) Zlama dura. 

(2) Apud OceldenlaUs tantum . 





RJLo 






. 



LIBER VII 

DE VARUS QU^STIONIBUS AD CONSONANTES 
AC YOCALES PERTINENTIBUS 



CAPUT I 



DB QUS n S H AJ ET RUCCAK n 



429 -Jam alibi (n. ll)diximus sex inter litte- 
ras alphabeti duplicera sonum habere , alterum durum 

t v as* 

sou asperum , syriace |L»AAto > abstractum \ «a,q,p , 

alterum lenem seu aspiratum,syr. J_a^J^o,ab3tr. L&dOy ; 
quod significat has litteras qua? sunt A-Q-3#-<^> habere 
natura singulas suum sonum asperum , scd aliquando 
liunc sonum asperum transire in lonem (1) . Jam vero 
lapsu tcmpori3 factum est ut ratio has litteras pronun- 
ciandi aliquam mutationem subiorit . Sic Occidentales 
nostris temporibus non solent o efferro nisi asperum, ut 
b Latin. , u9 autcm nisi lene ut f . E contra Orientalcs 
nostra aitate o aspiratum ut w efforunt; praiterea littera 

(1) Altontiono diguum est tros ox his littoris cliam in lingua Graxa or fluris 
oonvcrll in lloxionibus nominura nc vorborum in lonos , i. c. h in h , t in t , 
)) in f . Sod Gneci non flgurant lenos lillcras llgurls lil'oraruin durarum ut faciunt 
Syri, scd singulis singulas posucrunt liguras. Ooniquo Grxci secus ac Syri, habent 
'«'' , t ,k et f qu» non sunt orlginu k , ( ot p , cum in Syriaca lingua omncs litterro 
lcncs sunt origino aspcrro , 






566 



GRAMMAT1CA ARAMAICA — CAPUT I 



u9 aspirata apud eos sonat etiam ut ti Latinorum ; imo 
Oricntales hanc litteram semper asperam pronunciant 
exceptis paucissimis vocibus in quibus lenem sonum ei 
littersB dant,quam tunc notant circello subscripto. Hujus- 

modi voces sunt : #£42 (1) (uvcv passer ) , 2&i( occasio), 

2$&}j (indigesdo slomachi), Jtyp (pix), ^*3> (torrens), 

Jto^5» (menstruum) , jU ffi* ^ (Utiles) , £©4oAp (lypus), 

&4+ ( Japhet) , X Sfcbi ( lalerna ) , 2&$* ( anima J , 

fcA^ ( Ncphlalim ) , jOp ^ j k ( cancellus ) , ft*>4>*> 

( gladius ) , #Jul& y a compositum a £* et $* *&& ( in 
lapicidina), ji^a! (vcnlilabrum): in his vocabulis tantum 
et eorura derivatis habent Oricntales ruccak' 1 litterse pe . 
Item in rerbis W$$J (apcricl) et »*i$jf (occurrtl) , in 
aoristo et infinitive- verbali . 

430 - Porro cum pronunciatio vulgata harum 
sex litterarum AASfr^-S non careat hodie defectibus , 
cumque hi defectus sint contrarii regulis indubiis quas 
omncs veteres grammatici tradidcrunt , liquido constat 
pronunciationem hodiernam minime esse imitandam, sed 
potius oportere ut prae oculis habcantur ca qua3 diximus 
dc duplici sono genuino singularum harum sex litterarum. 

43 I - Quidam grammatici Syri turn Orientales 
turn Occidcntalcs tertium sonum litterse v-9 distinctum 
a sonis aspero ac leni memorarunt , quique durior est 
sono aspcro cjusdem littcros u9 ; Graecam nuncuparunt 
itteram ^9 qu;« habet istum tertium sonum , co quod 
sit acceptacx (Jnecorum idiomatc et occurrat tantum in 



7 

(1) Occidentales , lcgurii )Aa./5i| curarvas s «. 



DE QUS n S H AJ ET RUCCAK n 



567 



vocibus Grjecse originis. 

Hujusmodi pe Grsecum notatur puucto superno 
ut distinguatur a pe aspero cui punctual in medio ins- 
cribitur . Nihilominus cum ex scriptis praedictorum 
grammaticoruni vera pronunciatio hujus pe Grseci co- 
gnosci nequeat , cumque hodie n Grsecum a Grsecis 

proferatur sicuti l3 asperum Syrorum Orientalium , 
potest inde inutile esse hodie distinguere pe Grsecum a 
pe aspero Syrorum. (1) 

Hisce prsemissis exhibeamus modo regulas juxta 
quas sciri potest quando singulce sex prsefatre littcrae 
habeant sonum lenem , quaudo asperum , quce quidem 
regulse non sunt difficiles usu et paucissimis exceptio- 
nibus objiciuntur. 

Hae regula; sequentibus formulis simplicibus com- 
preliendi possunt : 



(l)Qaot arcana reporiunt in alphabclo Grfficorum inrcsligalores crilici ! Hie 
llccal nicmorarc punctual ad matnieni tic qua agiaius pcrliucns. Videlicet auli<|ul 

Homaai sou Latini invenerunt apud Grajcos F divcrsum a suo F ct idco illud per 
PH figurarunt, el o contra Syri veleres apud cosdein Gracos invenerunt P divcr- 
sum a P suo ct idco illud scriptura dislinxerunt. Nihilominus Graci hodierni cl fp 
pronunciant ut F Lalinorum , ct 11 ut P Syrorum . Quomodo hoc problema 
sulvilur , et qua rationc discrimcu inter duo F et inter duo P statu! potest cum 
nihil vestigii hujus discrimlnis remansorit ? Crodlne potest Latinos hallucinates 
esso cum exislimavcrinl so »b oro Grajcorum nudire 1' divcrsum a F suo , aut 
Syros P divcrsum a P suo? — Si licet nostram sententiam cxponcro .dicimus 
Gracos «p et II pronuueiasso ut F el P Lalina cmphalico articulata , oa 
scilicet emphasi qua apud Axabcs distinguitur s s ad a sin , l' l a a ta , d hn a d» , 
sou qua apud Anglos distinguitur L in all ab co in allowl, ijum emphasis produ« 
cttur dirlgcndo loquclm organum versus palatum. Grnjcl liodierui itaquo harum 
duarum littorarum da quibus agimus, sonum ita mitigavcrint ut emphasis ab illis 
evanuoril , quod non oslimprobabilo in Grrccis hodiernis , qui lot rautaliones in 
pronuuclallono liuguiB Grajcac introduxcruut . Sod romanet insolubilis qutcsllo. 
Cur n«que Lalinl vidorunt discrimon P quod vidoruul Syri , noquo Syri dlscri-. 
Pton F quodvIdcrantLatiui? 




568 



(JRAMMATICA ARAMATCA - CAPUT I 



1 — Dura sive mobilis sive quiescens post litteram 
quiescentem , remanet dura. 

2 - Dura sive mobilis sive quiescens post litteram 
mobilem , fit lenis , excepta geminata , qnse semper 
dura est. 

Vel juxta technoiogiam Europaeorum : 

1 - Dura in initio syllabce si syllabum praecedit 
vocalis , fit lenis ; si vero consonans , remanet dura. 

2 - Dura in fine omnis syllabss fit lenis , excepto 
sono primo litter® geminatse qui semper durus est. 

Quiesceutia autem et mobilitas considerantur hie 
non ut apparent , sed ut virtualiter sunt seu ut debent 
esse. 

Qujc omnia sequentibus declarabuntur. 

432 — A - Regulss de sono aspero : 

1 - Sonus asper est primitivus , et lenis est secun- 
daria. Proinde initiates vocum sunt asperse (1) , ex. gr. 

♦ f 

\h (omnis) , J^p (filius). 

2 - Quoties una ex litteris quae possunt habere 
dupliccm sonum nempe lenem et asperum , sive sit 
mobilis sive quiescens, occurrit immediate post litteram 
quae regulariter debet quiescere, id est cujus quiescentia 
est essentialis non accidental ( n.108 ), tunc ilia littera 

habet sonum asperum , exempla : \.£)o) (longiludoj , 

(1) Syri MaMuIm propo Damascum pronunciant litleras u^. , } , K+ , 
2 lonos initio vocum contra usum lingua) Hebraica* et Syriacso turn lilloralis 
turn vulgaris. In genera regulm hie expositor lonitttls et asperitalis hirum sex 
Jlltcnrum sunt ut plurlmura Uodlo violataj in dialoctls vulgarlbus Assyria) , 
Mesopotamia et Syria. 



DE QTJS n S H AJ BT BUCCAK H 



569 



fiaa-iio (regnum) , JL$<*i» ( testa ta est) , Aa..A*I 

• - * * y 

(repuiavi) , j£*i.,2 (purificalio) , J^^A* (sanclua- 

rium) , J^jo Cutetus), fU^tt (adoratio),)'^** 
(benedictio). ^ 

Sed si littera praecedens est virtualiter mota vocali 

brevi , tunc asperitas non habet locum, ut^^^i 
in quo res 1 ' est virtualiter motum. Vide infra ( n.*439,3). 
Per exceptionem quoque tertia radicalis participii activi 
verbi trilitteri nudi fit aspera in ejus flexione (1), v. gr. 

r^'^o faccedens I) , ^ao! ( redeuntes ) , Jl_a*J 

' «° 
(delusaj , rjSUll (descendenles {.) , etiam in flexione 

.» ^ 
participii verbi geminati , v. gr. J^a (aberrant t.) t 

{ « 1*> (abjecti) , a verbis «^9, et y^>. Ista regula viget 
etiam in casu quo littera debet quiescere regulariter , 
sed eliditur in pronunciatione, sive pronunciatione tan- 

turn v. gr. JUS (ecclcsia) , )£j)l ( ficus ) , )SL** 
fftaoM J » sive et in pronunciatione et in orthograpliia , 

v. gr. )l£}o (donatio J , |1^ (falx) , (j&to (acaturire 
faciensf.) ; haec enim exempla erant in origine JJAl-to, 

(l) Ita sana so Ni habet apud Syros , sed minus rocto , ut cvidons ost i 
*iquidom tenia radicaiii prajdlcli parlicipll dobot esse loaii in tota Qexlono ox eo 
quod venil post socundara radicalom qua) regulariter debet esse inobilis quamvis 



fi! 



.9 9 T • 

per accldcns quioscens.undo v.g. JAaV) ( promittena f. ) ost pro } ^Vv» a 

_)^0 , ( vido infra 436 , ! ). Ita quoque In lingua Clialdaica lamadli praidicll 

Participii manot semper lenis.dlcunt enim v. gr. |-eO^ mlnimo Yoro t^lskfa, : 
similiter so res habot apud Hebrasos. '*" 

58 




570 



GRAMMATICA. ABAMAICA - CAPUT I 



U^io , U&x* ( n. 231 et 369 ). Minime tamen duplicis 
soni litteraB fiunt asperse si occurrant post litteram quae 
de facto quidem quiescit , sed regulariter et primario 
mobilis esse deberet et propter Syriasmum tantum , 
privata est vocali i. e. ejus quiescientia est accidentalis, 

V. gr. fc^y^aJto (mutanles), )Lioi_oAio (dignus offerri), 

quae erant in ongme i-ft\| t ^ et p^*_aA^> cum X, et 
j mobilibus ( n. 102 et 277 ) : hujusmodi sunt quoque 

v. g. J»a^ ( Iransivit ), ioA^I ( de see tide nt ) , A^Aio) 

. - . .♦ r > r « 

( regnavit f. ) t A^L^ (excdavi) t )Laii ftS (scorpius), 

tej^)) ( lepus ), )-^i>ftVt ( acceptio ), haec enim vocabula 

erant antea ^.ai cum vocali brevi ad litteram ^ (n.102), 

•ola-i3 » ^fio) , A^Al (n.269),)JaLa£(n.l02 



' K 



ct 144 ) , J&T,|, ^Lalio ( n. 387 ) . 

Excipiuntur quaedam vocabula ab hac regula, in 
quibus loco soni asperi habetur sonus lenis , quorum ple- 
raque sunt exotica et propterea tenent sonum quern 
liabent in Unguis a quibus desumpta sunt, quorum pras- 

cipuasunt : J_»aa^| ( principalis ) Lai^3 ( discus ), 

\j±&l ( exemplar ) t ji^Aa ( vcrbum, responsum ), 

U + fn ft (scabiosus), J^ ^yi (Chaldwus), JlziAJS (perdu)* 

V }^-o C sartago ) , f -f V ^ S (1) ( ctconia j , et apud 

Orientalcs 2iO£i0?a> f arr/ia j enm «S» leui . Excipiuntur 



(i) Apud Oricnlules iX^f* cum z«iafa ct qu3 h a h oj . 



DH QUS H S n AJ HT RUCCAR H 



571 



9 

quoque nomina adjectiva tcrminata in pi adformativum 
in quibus littera \ est semper lenis etiamsi venit post 

quiescentem , v. g. JjAo'mj ( bcllator ) , pZ^a^A. 

(" perlurbator )% JljA^o^. (sapiens ). Item 4 adjectivorum 

terminatorum in |t est semper lene v. g. jAtt&a^Jo 
( arbiter ). De nominibus trilitteris dicemus infra. 

3 — Littera finalis quiescens si venit post quiescentem 

V P 

litteram debet esse aspera, v. g\ iCA. ( noil est ), tsS^a 

( occidisli ), uiAi (super te f. ), y*+))^ (apud le). 

Excipc A*^ ( domus ) aliaque qucc ci similia sunt, et 
ratio est quod w in hac voce non effertur. 

4 - Sequitur ex 2 a regula quod littera quae geminatur 

apud Orientales , seu qua venit post pt 1 'ah h am vel 

zlamam lenem , habere debet sonum asperum , v. gr. 

* y 1 / t 1 f* i- f 

^^»i (volvit), ) a ~ (palatum), J.a* (tabula), *p^io 

fa/tyuitf J,)£&att f scafa,), u»^o (acquisivit),)i&( dolus); 
item si littera geminata deberet esse mobilis , sed ob 

Syriasmum amisit suam vocalcm.uti *2*&£kio(tiecipiunl)i 
p r * t ** * 

)^aA-to (obscana), jAiao ffMMrJ a )li^1 (epiatola), 

lAixLO f /brniaj ) , quae sunt pro ^.Aaaio » )^a*-io , 

)kaxo, Hk^I' )Aaai> (n. 102 ct 276) . Item aspcraj 
sunt littera) geminate post <s s as s am i. c. imaqam apud 

' t * * * 

Orientales, v. gr. ).a^ ( sinus j, U*a*j ( spongia ) , 

j . ^ 

j^ojij (malum citreum), |a&u fffiltofj ; item litterw 



572 



GHA.MVAT1C1 ARAMAICA - CAPUT 1 



quse deberent geminari post ts«as s am quamvis reapse eas 
hodie non geminent (1), v. gr. (.a^. (fovea), .JLIa 
rcarMs;,JJ^> (placenta), JioJ frfo^*;,)3oLa r*/'maj, 
(4§o> f«urrft«; , Ijoj fmoru*; , J^of (hyssopus). 

Item aspera est littera qua* geminari deberet in 
nominibus forma; jk,derivatis a verbo fi verb. grat. 
U$«w (renovalio), )!£*& (receptio ), secus littera non 
geminatur neque aspere pronunciatur , ex. gr. ffoa m 
(velum), Usa^ (machinatio). Sequentes voces habent 
sonum lenem , scilicet ) Jo) f tilio ) , jL^o ! ( Nisibis ) , 



7 9 

f «>ai. (nictycorax) , jLso^ (fesluca). Veluti anomalum 
vocabulum apud solos Occidentals habet sonum lenem 
pro aspero sequens nomen fi^to Crf//M CM /«m.;Excipitur 
quoque turn apud Oriental^ turn apud Occidentales 
littera quas sequitur vocalem pt b ah"am aut zlamam , 
locum vocalis brevia tcnentem , quajque juxta analogiam 
absque motione esse deberet , sed propter euphoniam 

assumit vocalem brevem (2) ( n. 103 ) , ex. gr %iJ Ceo- 

ft 9 9 ° r 

medit) , )l) (venil) , )Ja| ( pater naiuralis ) , ) a J^ ) 
(sedulm), \*$ (comcslus), |L^j (lugens) , $j$ 
(plumbus) , Ji^J ( mercenarius ) , .a^JL* (reputa- 
rwnt >) » +*.£**+ (reputarunt f.). 



(1) Gomlnationem usque id hunc diem eonsrrvunt Syri MaUulffl in bil 

simllibusquo nominibus. 

(2) Vidimus jam sropo hodie Syros vocalcs breves non proauaciaro , sed 
eas convonore ant in ]nn R as aul in damns i. e. gemlunnlcs. 



DE QUS n S n AJ BT RUCCAK H 



573 



4 f 



Item excipitur dalat h in )£<>+.*» (gaudium) quia 

ejus dalat h virtualiter est quiescens. Adverte tamen 
s v 

nomen Jja) cum dicitur sensu paternitatis spiritualis i. e. 
de abbatibus ( quae vox Syriaca est ) tunc bet h pronunci- 
atur asperura et ( apud Orientales ) gcminatur , ut 

\xc\t\ tfJ^Stt jLaJ (abbas Macarius , 1. abba). 

433 - B- Regul33 de sono leni . 

5 - Littera quiescens rcgulariter sive in medio sive 

in fine vocis post mobilem habet sonum lenem , ex. gr. 

J * * r » k 

Jt-^c 9 (corpus), ^d (cum ), yio ( submisswt e*0,wa«LAJ 

* r r t ^ v 

(acctd'mus), )Aa*^o (nogilalioj, )A*mi2 (opcrimen- 

turn), Jlsa— (debitum, obligatio ^(AjbJA^ (fundamcn- 

* r f « f T 

turn J, JoAco (hiems), )j$o> (splendor) , >6i^| (genua 

fleclam ) . 

Pariter litterae finales vocum quando veniunt qui- 

cscentes post vocalem , habent sonum lenem , quamvis 

antea quando scilicet ipsae habebant notionem erant aspe- 

y Z A y ^ ' * 

rse, v. gr. ^ ^) ( Icgalus ) a J^UJ » *-al^ ( latus ) 

.» p * t i . f 

a JL»^» v-Aa (palma manus) a \JtMi u&&40 (finis ) a 

* 9 r 9 f 

\-2>cua . Excipe <*.£»)( magnus ) a f„»j et *o* (locus) a 

/ • * 

1 Aooj . Item excipitur littera finalis aspera nominis qua3 

per constructionem cum suffixis pcrdit suam vocalem , 
heec cnim littera restat aspera, utv*au {cor mcum) % +G9lSlC&* 

(sinus corum), idnaj (tabula vcstra). Attamen nomen 
cui suffigitur pronomcn 1* pers. sing, non mutat ultimam 




574 



GRAMMATICA AIUMA1CA- CAPUT I 



litteram ut v*o^ ( lalun menm J; nam pronomen jod h 
consideratur ut ultima littera vocis . 

434- Si tamen littera quiescens erat in origine 
mobilis geminata , tunc non habet sonum lenem , sed 

remanet aspera ( n. 102 et 157, 1 ). En exempla: \.sA.<& 

(caupona J, JlaoaD (parstforlio ), )j£| (area), jAioj 

C locus J , ejusque contractual %£©* , fL$J*3 ( gran urn ), 

YtAeo ( clypeus ) , j^a ( talentum J , )i^ajo ( sera ) t 

)A^b ( pelvis ) , ct apud solos Occidentales )i.>ol 

(spissus). Ratio est quia v.gr. taw in jLofoJ est mobile 

*> 

et gerainatum virtualiter , nomen enim est origine ^» 

pro ,5^ ; idem dicendum de )>£) quod erat ,«>) cum s 

* 

geminato ad compensationem nun elisi, quia in origine 

erat )j£j) ; et sic de ceteris exemplis. Item quoties littera 
quiescit per purum Syriasmum non fit lenis ut in regulis 

de qus h s h aj vidimus (v. n. 102 ) v.gr. fl&AJfl (abjecius), 

(fauces ). Ratio est quia v. gr. in )1o>^ littera <j$ est 

geminata in origine habcns vol t W qa^, , vol 9 ^a*tt • 
Item de ceteris . 

6 — Quoties littera secunda cujusvis vocis est 
mobilis post quiesccntem , habet sonum lenem , v. gr. 



)^5 (flwil) , Ua-* (corruptio) , 



• o 



( inventus ) 



DE QUS H S H AJ ET EUCCAK H 



575 



9 '" T 1 

!t*Ai. (fulura est), u3> (inclinalus est ) , ^Jca- o» 

f»rr«piio>. Excipitur )£a, (sex) quia in origine erat 

|^^. i. e. cum zlama ad primam litteram et cum taw 
geminate- et proinde taw debet esse asperum juxta dicta 

( n. 432 , 4 ) ; item excipitur ^J&a. (sexaginia) propter 

r .9 * m *? 

eandem causam. Attamen Aa. (sex) et J_*A_*A-a- 

o • * 

fsexJus^) habent sonum lenem. 

Ex ista regula sequitur haec alia , id est : 
7 — Quoties una ex litteris A ^n^^p venit post 
unam ex particulis 0,5,0,^. seu %o* 1 quae praefi- 
guntur nominibus , verbis et particulis , vel venit post 
)o praeformativam participii , infinitivi etc. , vel post 
praeformativas aoristi , excepta littera alaf habente post 

se litteram mobilem, littera quae sequitur praeformativas 

f 9 y st 

praedictas fit lenis , v. gr. )^>f^V (homini) , )*ao C el 

filius) , \l»^ (in deserlo) , Ironic (operil) , >a^?AJ 

4 T 
finterpretabitur) , ufctt Jt a l (colligam). Item quando una 

ex ipsis litteris ^.o*_=> venit immediate post aliam ex 

iisdem litteris ( n. 102 et 104 ) v. gr. f ft * -T^ifr A 
fill gu»* stm/ in tirfec^. 

8 — Quoties una ex litteris A_a3*..^=> venit 
mobilis post vocalem longam qua; scilicet non ingeminat 
litteram sequentem, i. e. post zqafam, b h vas 8 am, zlamam 
duram vel fmaqam , vel post vocalem brevem expressam 
vel subintellectam ( n. 102) , habet sonum lenem. 

Exempla litteraj quse sequitur vocalem longam : 



576 



GRAMMATICA ABAMAICA - CAPUT I 




p * 



\-^H ( bonus ) t ȣ*. (inhabiial) , \fc (festus), fe, A - 

St .a 

( repulata ) , )[) ftfjwum;, f a - *<^Jl (baplisma) , 

Jao^a- rconm'jwm;. Exinde vides litteras infirmas qua 
veniunt ut matres lectionis , i. e. conjunguntur cum 
vocalibus long-is claritatis ergo , nullatenus computari 

Anomala sunt sequentia : J^Uiol (lancea) , LiTfdi 

nee non participium activum verbi trilitteri nudi gemi- 
nati in sua flexione, ut )£j9 (errans), _£*> (viles,de- 
inissi); ratio est quia in praefatis locis littera de qua agitur 
habetur virtualiter ut geminata , unde redit qusestio ad 

4 am regulam. Excipitur quoque ab ista regula infinitivus 

*> t * p 

forma3 JU» v. gr. JLiaa* (exptciatio) , juxta dicta ad 
regulam 4 im . 

Exempla littera quae sequitur vocalem brevem 
subintellectam : L^p^L* ( inimicus ) , .»' y r * T 
(remanebunt) , r |il£ (iransmutabis f J , J^a*; 
r Qui jubent ) , quaJ sunt pro : t^ikja ■ VaiLj 

^— ai**2 » t-*£A$^»j ( n. 276 et 287). Excipitur 3 a 
radicalis participii activi rerbi trilitteri quae in ejus 
flexione aspera est quamquam littera pracedens vocali 
brevi virtualiter mota sit , ex. gr. jl\£ ( vinccm f. ) , 



r- It. I , . , , A8Pe !i U » . habCl S ° nUm ,av ,nlloCD om'nMuiaoriginocslg e minat U ra 
UU. n. 4 US<1Ue 8d hUDC d ' Cm • IlaqU0 hic valel rc « ula "P cr i- 



DK QU3 n S H AJ KT RDCCAK H 



577 



**£+£( genua fleet ant). Et sic etiam substantiva qu;e 
hujus participii formam babent , ut J^»»J ( securis ), 
Excipitur quoque \h\&> ( Me ). Exempla vocalis brevis 

T r f 9 T 

express® : ..».«^ - (benedic me) , <%^) (manducavil) , 

» • 

)^) ( paler ), Co^^^ (trahc eum), . &&££ (dormile) , 
.. y ^A^ „ C repula me ) , ^.J^l ( manducalus ) . 

o • 

m ^ J ( diviseritnt f. J . 

9 — Exinde deducitur quod littera initialis unius 
vocis quae venit immediate post vocalem longam scilicet 
zqafam , h h vas s am , zlamam fortem vel *maqam,fit 
ilia , inquam, littera initialis vocis praecedentis, lenis (1), 
si non separatur in pronunciatione a voce praiccdenti , 

v. gr. )£*)!* (hie filius), %4|jJft (dominus omnium), 

fit?? .f * ™ , 

>*-0"» cuooj ( ipse qui le vocavit ) , l^-"^>^^ *-° ( voca 

virum ). Minimc vero si vocabulum prsecedens desinat 



(1) Hodio luce regula non vigat nisi penes Occldontalcs ; obsolevit aulera 
apud OrUnlalcs , qui tamen et ipsi procul dublo lenitcr initialem vocis pronunci- 
nbanl post iinalera mobilem vocis praecedenlis , quod per vocalom longara ; id 
autora ovincitur ex eo quod hac regula cxistat ponos Hobrrcos nee non in lingua 
Syrinca Cbaldaica. Quod autom Barbebranus non meminerit in sua grammatlca 

dicta )L^.^D . bujus rogulue , minima probat earn non oxtillsse in praxi lib 
(omporo ; tjuoniatn idem Barhebrmus in eadom grammatlca omitlit dicere quod 
llltoro initialis vocis sit naturalller aspora, nequo docct quando fi nails littera debet 
esse aspera et quando debet esso lanis. Etonim Darhobrsus non tradil in dicto 
opero rogulos do locis son! louls ot son! asperi.sed lantum reccnsel omnia vocabula 
Syriaca por cntegorias Indicans in unaquaquo calcgoria quas littera debet haboro 
sonum lenom, quoe asperum , quin tradat canonos universale* do locis asperltalls 
el lenitalie, qua* coleroquin is vidotur non satis prtpcepisse. Cmtorum in codicibus 
Syriacis saltern Occidentalium , oxaralis anlo Barhcbricl astatcm , observata. 
ftduraussim lime regula do qua agimus inspicitur. 

59 i 




578 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



y v 



in hamzam , v. gr. ^a )la ( solare filium nostrum ) , 

okiq-^Ucl^jo ( polluens colorem suum ). Item si voca- 
bulum primum desinat in o vel i* diphthongos, non fit 

lenis littera initialis sequentis vocabuli, v. gr. )L)1 601 

me flevit ) . 

10 - Quoties littera venit mobilis post duas quies- 
centes fit lenis quaj regula coincidit cum regula 8* 

( n. 102), v. gr. J.^}) ( lepus ), Joa^i ( cubile ); item 

si una ex duabus quiescentibus fuerit elisa, v. gr. LttAtt 

' y 
( flatus J, JJ-A^J ( fecii le descendere J, quae sunt pro 
.» f # r 

435 -Hactenus de rcgulis soni asperi vel lenis 
in genere; infra loquemur de quibusdam nominibus vel 
verbis in specie. Interea sciendum tibi est suffixum y 

2® personae esse semper lene v. gr. >i-s (films luus), 

^aj^ ( filius luus f. ^), 10.3*6 (voeavit vos) t nisi ante 
suffixum venerit u diphthongus tunc enim suffixum pras- 

dictum fit asperum, v. gr. « -»i Av (super vos f.J >*£=£ 

( servi tui), item tk&tA ftjj fcttfumerariifm m/rM»»Ji 

^d*<&A*so f ?>o/i<* tester, f. ^), non tamen si ante jod u 
quce praecedit presdictum suffixum veniat zqafa vel littera 

quiescens.tunc enim suffixum est lene, v. g. >o^ttQ^> 

( indulgenlia vcslra), ift&A^ f p«er VHUr ), 



DE QUS H S H AJ ET KCCCAK B 



579 



Quoties litterae • vel 2 occupantes in Tocabulis 
locum lenitatis quiescunt ante 4 asperum, fiunt et ipsa? 



r r 



asperas euphoniae causa, v. gr. J&JLuJk) ( descensus J, 

|£i» j^ (rcle ), )ti T '*\ (apprehcnsa), loco jfA^^^Ja , 

)L^T^oi ) J, a - — ) . Minime tamea si litterse 9 vel 2 sint 
asperse ante 2 lene , i. e. tunc asperse non fiunt lenes 

ratione 2 lcnis sequentis, v. gr. )llSii) ( mulier ) , )L^i 
( abominatio ) , )l+*~ ( digni'as ) . 

436 -Quoties post copulativam o venit ^ quies- 
cens, sequente I vel 9 , vel post copulativam o venit 1 
quiescens sequente 9 | tunc litterae ^ et 1 quiescentes 
quae sequuntur copulativam non fiunt lenes , uti poscit 
regula , sed manent asperae euphoniae causa , v. gr. 

' r * r » ' - 1 .* 

)A— ^550 ( el sacrificii ) , )A*$oZ.$o (el confessionisj, 

p.}lo ( el ubera ) . Quidam extendunt hoc ad omncs 
litteras ^o»-3 , quod nempe quoties post unam ex his 
litteris venit i, quiescens, deinde sequitur 9, ilia t non 

fit lenis, v. gr. |i- )&\ ( uberibus ). 

437 - Littera I in verbis reciprocis quae nempe 
assumunt initio incrementum L{ , profertur lenis , v. gr. 

yM.±L) ( conforlalas esl )■, )ajk*jL) ( signal us est), etc. 

Attamen haec littera fit aspera quoties habet post se aliud 

y v . . T r *■ 

2 vel } vel <J , v. gr. u*»JLl) (ingemuit) , i-3$L') 

r 

Item si inter has duas litteras ij praeformativas 






580 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



verbi reciprocici media intercedat alia littera , tunc L sive 
maueat I sivc convertatur in 9 , pronunciatur aspera.v. g. 

€ v X * ' yv + 

«^AZU»J ( dominates est \ ^$$)J (justificatus est). Et 
gcneraliter quoties 2 lene venit'in statu quiescentis ante 

^4 mobile.illud fit asperum, v.gr. <^lto(ci perunges), 

Hh** 



pro 



r- 



438 — Nota denique voces origine Graca3 
quibus abundat lingua Syriaca , minime sequi canones 
adhuc traditos de sono aspero ac leni , sed placuit Syria 
prsesertim grammaticis ut illae voces retineant sonos 
quos habent in lingua Graca. Statuerunt ergo Syri in 
vocibus Gratis quinque ex sex litteris , i. e. o , v^^ , 
5 , y , et I semper prouunciari lenes , quia taliter 

j * ** 

pronunciantur a Gratis. Exempla : t£>a_^oAo)i 

' * V t y "y 

(iheologus) , uoo)o^o)l (Thcodorus), ^o^.X^-9 (patri- 
archal , Ul^tol* ( Chrisdanus ) , )£\SLl (chiliar- 
%hm) , |kA|) (I) fAnhm)* Excipc y quiescens ante 
uo , quod pronunciatur asperum , v. gr. Kj/^Lm^Aa 

p y T f t> 

ra/nwm; , >£ltt££ (Alexander J , (aii(2) fordo; , 

UIols) (pcregrinus). Littera u9 modo est aspera et 
quidem asperitate propria qua; dicitur Graca , quod 
frequentius occurrit in vocabulis Gracis a Syria adopta- 
tis , modo est lenis , quod nonnisi per usum potest 

(1) Orientates cum cut aspero. 

(2) Occidonlnles cum zlama LflXA/ • 



'.'■ 



DE REGULIS LENITATIS ET ASP3R1TAT1S ETC. 



581 



dignosci, Exempla v3 : uno^^S (Petrus) , u»o\a_9 
(Paulas) , ^ilioo^a (proemion), \gd>l& (lampas), 
\ljim ( paralhece ) , )L:c^£> ( thus , thuribulum). 
Excmpla L3lenis:).3aaoaX-.& 0&flc*aj»ftm,)»fcfla fta«A '« T 

r •?* 

(Philippus), )\*S>U) (anaphora). 



II - DR REOULIS LENITATIS BT ASPER1TATIS TBRTI.E 
RAD1CALIS IN NOMIN1BOS TR1L1TTERIS NUDIS 

439 — Tertia radicalis nominum trilittcrorum 
nudorum in quibus prima radicalis habet pfa^'am vel 
zlamam lenem vel <s s as s am scu imaqam ct sccunda est 
quiescens , non sequitur semper rcgulam gcneralcm 
traditam ( n. 432. 2), i. e. non habet semper sonum 
asperum , sed aliquando habet sonum lcnem , quando 
videlicet secunda radicalis est virtualiter mobilis , quod 
nonnisi per usum perfecte discitur. 

440 — Nihilominus juvat qusedam statuere : 

1 - In quovis nomine trilittero abstracto actionem 
seu existentiam verbi significantc , cujus secunda est 
quiescens , tertia habet semper sonum asperum , v. gr. 

» * 4 i * 

&AJ (adluvsio) , )£)<Ui(vicimlas),l3)o) (longiludo). 

2 - Item tertia est aspcra in nominibus trilittcris 
quorum secunda est diphtongus - vol o, v. gr. L^ol 

(par) , U-v (venatio , piscalio) , jU^ (echo). 

3 - In ceteris nominibus trilittcris tertia est lenis 
quoties secunda est virtualiter mobilis ; secus , nempe 



582 



GRAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT I 



I 



■ 




si secunda radicalis est natura sua quiescens , tunc 
tertia est aspera ; ad quod dignoscendum necesse erit 
conferre nomina Syriaca cum rcspondentibus Arabicis et 
Sffipe cum Hebraicis etiam , secus lingua Syriaca per se 
nullam praebet opem ad hoc discrimen cognoscendum (1). 
Exempla : 



(1) Hanc lam eTidentcm ac tam ingeniosam regulam gramraatici Syri 
percipere non polerant, non eiceptis ipsis Maronilis rccentiorum temporum. Inter 
Europajos autem no umbra m quidem hujus regul.c videre est apud Hoffmann, etc. 
etsi comparatione facta cum Unguis Hebraica et Aramaica dicta Chaldaica regulas 
•sperilalis ct lenilatis satis apto Iractaverint. Attamen novissimus Duval regulam do 
qua agimus satis clare vidit, earaque in sua gramraatica, fere tamen obiter, cora- 
memoravit ( pag. 115 d. ) Peccavlt tamen hie auctor in eo quod , clarissiraum 
Noldcke secutus, soli vocali a hanc proprielatem tribuerit, scilicet formal Cf ; 

* t t S 9 
namhabomusK.gr. ) &\ol , J^s^D ( in Chaldaismo lantum secus ac autu- 

* « •• 

mavit Duval ) \ ±\ & \ , etc. in quibus secunda radicalis mota est per vocalam 

qua; non esl a , el tamen scquoni littera lenis est , vi-)J , ._. i J5>, ( non ^_»i,l 



ut scripsit Duval ) , *-•** . Allamen ncgari nequit vocalem a frequcnliorem esse 
in hujusmodi vocabulis, saltern nominibus, quamquam vocalis e vel i qum lenem 
reddat litterara sequcntom, non sit rara secus ac autumavit pralaudatus Noldcke 

Mand. amnm pag. 106 , ut a^ajLA* , M*^Lfa , ^) , etc. Item 

vol « ex. gr. <0£*$j a>Oiu=J » )(U^O • )£}***£ • Summa 

nullum discrimen inter Ires breves vocales, a, i, „, quoad lenltatem sequent!* 
littera) ccruore est nisi in aliquibus raris nominibus trilitteris nudis, quorum 
secunda radicalis mota est per i . Nam et a aliquolies hanc virlutem pcrdere patct 
ex taw fominini quod semper sequilur a brevem et tamen inlinilis in locls asporum 

cat, v.gr. JUJ0 ( domina ) , J&JUaaO ( mvis ). Doniquo taw prima, pers. 
sing, prmteriti non idco asporum esl cum sullixis quia tciiIi post vocalem non a 111 
falso argumcutatus est Duval I. c. , sed quia mobile est post quicscentcm litterara- 
v >• 

y A\^ enim respon.lot viUiJ in <]UO 1 es{ quiescens el taw habet vocalem U. 

E contra law 3 pors. r. sing, est quiescens post mobile el ideo est lene, non quia 

9 y •*,* 

veil post a . y Ai^D euim esl pro clHy in quo , mobUe fe 

quiescens . 



DB RBGULIS LBNITATIS ET ASPER1TATIS BTC. 583 


•• 




grando 


*4^» 


V> 


lepra 




&£ 


gradus 


v 


vi^J?- 


novus 




^> 


ciconia 


)^xJ (1) 

•» 




misericordia 


t£L 


■" 

^ 


lac 


) flj — 

o 


A~ 


palatum 




SAai 


corvus 


M^J 


JT 


ala 




^ 


humerus 


hi* 


v4> 


corvus 


a 


* 


calcaneus 




*£ 


ailex 


4 i» r . t v 


^> 


Arabes 


jaW 


&4) 


triens 



(1) In Hebraic* lingua luce radix eumdnn sensum habct ac inSyriacacum 
mollone Kcunda radicalis ; al In ilia lingua aecunda radicalis est virtualiter 
-luiescons , In Arabics lingua x£ signified invidiam ) . At ha-c !•«"«>>* 
Syriaca lingua etiara cum quloseentla sccuud* radicalis sed in tonan conlumoli* 
i|uon mngis acccdlt ad invidiam . 

(J) Grammattci Syri sallem Occidonlalcs asperam faciunl ^9 ln ll0C 
nomine, sed Chaldoismus hauot hanc Itttcrara lonom, quod rcctius . 




584 



GRAMMATICS ARAMAIC! - CAPUT 1 



Excipe jLaii, A f rex J , }^> jf ( jecur ) , 

)y±+ >dj (infatia), in quibus tertia est aspera, quamvis 
eorum secunda, uti eruitur ex Arabicis respondentibus , 
est virtualiter mobilis. Dici etiam potest secundam prae- 
dictorum nominum in origine fuisse apud Arabes ipsos 

quiescentem , quia apud eosdem dicitur quoque '£1U , 
• » •*!> » <l u od lingua Hebraica etiam confirraat , in 

qua horum nominum ( excepto <*$ ) forma respondet for- 
ma) Arabics cujus secunda quiescens est , ctsi possint 
etiam formam Arabicam cujus secunda mobilis est , 
habere. Inter exceptiones veras recensendum est nomen 

f 4 

).aJo9 (cauda), quod babet secundam radicalem virtu- 
aliter mobilcm ut tcstatur turn Arabica turn Hebraica 
lingua , et tamen b quod earn sequitur asperum est. 
Saltern in Syriasmo litterali ; nam in Chaldaismo b lene 
est ut exigit regula. 

44 1 - Ex nominibus trilitteris Syriacis quorum 
tertia est lenis , sequentia numerantur , quorum tamen 
fere nullum repugnat regular a nobis tradita; : 

t^^ navis 

9 * 

}*£&•* (1) misericordia 

IfSft-T (2) 



ira 



(1) Habol Arabica lingua -A-»- cum secunda radical! mola, sod alio sensu 
ac in Syriaca atquo Hobraica, in qua lamen forma liujus uominls rcspondel cmios- 
contito secunda) radicalii. 

(2) Pcrpcrara graminnlicl Syri considcrant law In hoc nomlno ul lilieram 

* T 

rodicalom, habel enim forinam jAft • , cum Inw in ipso sit slgmim feminini, 





DE RBGULIS LENITA.TIS 


BT ASPBRITAT1S ETC. voo 


ccur ) , i 


Laid 

o 


urbs, pagus 


quamvis il 


•e ^" 


pellis 


:ntibus , f 




mensura palmi 


im prje- I 1 
es ipsos i 


•0 ^ 


ericius 


.Gdii. , 1 


M 


humiditas 


mat , ia I 




uter 


idet for- 1 


•o 


saltatio 


possint I 




basis, fundamentum 



. I 



His Orientales addunt Za*2 (slannum) quod cum 
pt h ah''a effcrunt ; 0ccidentale3 autem recte cum zqafa 
pronunciant et simul molliunt caf ; testatur Arabicum 
^ \ quod est cum a longo et cum nua mobili . 

442 - Exempla nominum trilitterorum nudorum 
quorum secunda est quicscens in Syriaca lingua ut in 
respondcntibus vocibus Arabicis , et proindc eorumdem 
tertia radicalis est aspera : 

i£,0-~ «* tal P a 

* 7 

l£jm •»»> bcllum 



lpsuraque nomcn sit In origlne ) Mi_~^ n radicc inusllata )o^- ut alibi 

vidimus . -. 

t t * 

(I) Vera ralio est quia ) g&&A est pro ) f a«-G cum ^9 geminate et 

mobili per brevem vocalem, uudc >_3 fit aspcrum juxlo rogulamquartam, et } fit 

Jenc juxta rcgulam sccunilam. 

60 



586 



GRAMUATICA ABAMAICA - CAPUT I 



iLl 


> 


foramen 


» t 


5? 


pratum 


_0 


Jr 


canis 






servus 




* 


dimidius 




i 


nix 



443 - Imo universim notamus nomina trilittera 
quorum tcrtia est aspera esse longe plura trilitteris quo- 
rum tertia est lenis; hujuamodi sunt : 



JBi 



.\ 



ft 



mille 
ima pars 
genu 
leprosus 



ta& 

i f * 

ISA) ( bitumen m.j At )&&>] ( eapiUu9 t) habet 
pe asperum et taw molle quia est signum feminini . 

li: ' 

A.d^o^M desertus 

f-^° ? dormiens 

lfoa.^ opprobrium 

)^o? sudor 

lit T 

l^xS dccus 

JZU.D ( arcus ) , ubi taw consideratur ut 



DE RKGULIS LEN1TATIS ET ASPBR1TATIS ETC. 



587 



radicale. 

~ 

At JAa.^ in scnsu ( stipules ) habet taw lene quia 
est signum feminiui. 

444 - Quotiea igitur circa hujusmodi nomina 
trilittera nuda dubium tibi oritur inspice nomina superius 
commcmor.ita in quibus tertia radicalis est lenis ; etsi 
nomen de quo quaeris inter ilia non reperias, tunc tuto 
potes deciderc ejus tertiam radicalem pronunciandam 
esse asperam . 

445 — Notandum porro qusedam vocabula 

assumere significationem Jiversam per diversitatem soni 

i * 
lenis vel asperi : sic v. gr. ).Ofa** cum o aspero signi- 

neat (deserium), ^» ja^». vero cum o leni significat 

$ 

(ciconiam) ; item |^m.»* cum * aspero (opprobrium ) ; 

.* r ' \i, * 

)»m«. cum 9 leni ( miser cordia); item JL»i»^ (leprosus ) 

i * r 

adjectivum » Lai^^ (lepra) substantivum , etc. 

44b — Advcrte insuper apud solos Oricntales 

quaidam ex hujusmodi nominibus habere sonum asperum 

• r 
in singulari, et lenem in plurali, v. gr. j.^^ (radius) 

JLOU > %^jje(pralum) J.^»Jo» 1~>ai± (herba) ).a£&i* 

447 - Nunc de hujusmodi nominibus desinen- 
tibus in taw feminini. Hasc igitur nomina quorum 
scilicet l a radicalis est mobilis , et 2 a quiescens , habent 

tertiam semper asperam , v. gr. ) An^io ( regina ) , 
) ksouxi (ramus) > )A~>">— (vastata * dcsolata), Jl^uo 



588 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



■ 



( adoratio ), jAiitt^ ( bencdiclio ), JAaJ ( planta ) % 
JAaJU r/amiiW ), ){£** (confusio), JlAjj (mulier), 
|Aa\oy ftw/fttf*}; item nomina quae radicem gemina- 
tam habent , ut JA*J f slipula ) , |Aam f vomer J, 
)&&*>, (sabbalum), |Ai) (odium), \\$ (abominatio), 

448 - Praetcrea in hujusmodi nominibus quorum 
tertia radicalis est o , et prima habet pt»'ah h am, littera 
o qu& occupat tertiaj radicalis locum effertur lenis, 
quando nomen contrahitur sive contractione indetermina- 
tionis sive regiminis , aut ab ipso formatur adjectivum 
relations per jod h servile, vel denique quando idem 

nomen est in plurali (1), exempla : ex jAS^I (deserlum) 
dicitur ^^ , A^U* , U*i-~ i |A^^ ; item ex 
}£&*. ( tribus ) dicitur (.ij^ , Ao^ i £.'^L , et 
I AoilA, . Tertia tamen radicalis non fit lenis si deficiat 
una ex uumeratis conditionibus.sic v. g. dicitur )Ao J , 
t^^/J etc " 1 uia P rima radicalis habet ryas s am non 
pf-ah'-am; item ) Aa\* ( regina ) , jA^Lto quia tertia 

(1) Ex his licet dcducere rationom ob quam in Arabica lingua singulars 
»M /It in plur. w"i»i nempe cum £moblli , non ila (amen 4J , vol JJ . videlicet 
tertia radicalis in Syriaca lingua quae lit lenis, supponit secun'dam esse virtualitcr 
mobilern per vocalcm brevom ( n. 433, 8 ) i. e. formam pluralis horurn ozemplorum 

cue c?k«.* • 



DE SONO ASPERO VEL LENI L1TTRTLE I, ETC. 589 

radicalis non est bet h . 

Excipe fA&Uh (una uva) qua3 quamvis non habcat 

. r.. -r 

pt h ah h am ad primam fit tamen in plur. |.ali quia in 

Arabica lingua habet 2 am radicalem mobilem;itera )A.anJ 

( fwmina ) fit )AaAl > ) + '}t\\ j J-aiU et AaAj . Nihilo- 
minus si terminatio in 2 retineatur iu adjectivo relationis 
ab hoc nomine formato , tunc o fit asperum , dicitur 

at f 
cnim J^.1 A=uii • 



III DE SONO ASPBRO VEL LBN1 LITTERjE I QILE 
EST S1GNUM FCEUININ1 



449 -Littcra % in quam desinunt nomina fcemi- 
niua sequitur plerumque regulas traditas § I hujus capitis 
quoad sonum lcncm vel asperum qucm habere debet . 
Juvat tamen hujusmodi regulas distinctius applicare . 
Itaque : 

1 - Littera 2 nota norainum foemininorum , quoties 
veuit post syllabam productam, nempe post zqafam cum 
alaf vel sine alaf, aut post l^'vasam vel 'sasam i. e. 
i maqam vel nvah h am , aut taudem etiam post pt h ab h am 
coalescentem cum alaf, habet sonum lenem ; cxempla : 



» t 



)JL- (*orar ) , )l)^ (fwdtlas J, )A.fl .. (pcccatum ), 



r » 



)l*~) (alia), jlali (prccatio), {L& . (oralio),)L\jio 

(madias), )loI^-2) ( fragvicntum ) .Pi'oindc in omnibus no- 
minibuspluralibustcrminatis inJL,hoc£,utcumquo fucritiu 

singulari,pronunciatur lane in plurali,v.g.)A^^a (mala), 



590 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 





* ".. 



1*^* ( galea* ), fA.fr". ra f fA*««?tft ). 

2 -In nominibus in quibus taw feminini pracedit 
httera vertualiter g-eminata ( ad quod dignoscendum 
summopere jurat collatio cum lingua Arabica ) , taw 

debet esse lene, v. g*. ,|^ s> r veUus } % ^ ^ 

per immutationem Jamad" in nun ( nurus ) t JAiol £ 
(amita ), )Al^ L, ( ho „ us ;, ,^ ^ f ^ ;> 

& rw, (£*£ £! r^n,, Mb j, f ai£ & rtpif ^ 

IM^UI &rUmm port*). ItemjASj (occasion |{£ 

C*riUn),lUi (con'cniio), \$jh£ ( urn a), \jfaj 

(locus), iLZ ( fovea), J^ (guUa)) ,^ ^^ 

IfU r vagina ) , (a^I f fesiuca , ttf ptt fc; , ffo/ 
( sabbalum ) t f ASoi ( fornix ) . 

3 - In nominibus terminals in 2 feminini ouje a 
aolis duabus litteris radicalibus constant, quarum prior 
habet ptWam vel zlamam, littera I est lenis, exemplar 
(Aoo) (mums), IIlZ ( somnus), {isj (cum), {i£ 
(magna), ?A*| C anr,((a), \[^ (/I/ia)i J^J ^ 
quod est ab inusitato)c^.Ex C ipiuntur(AlI r«M»J, 



DE SONO ASPERO VBL LENI L1TTEILE £ ETC. 



591 



P 1» T 

1&+~Q (arcus),lli& (slcrcus), (#_*.) (par* ima ) , in 
quorum tamen ultimis duobus exemplis littera 2 est 
radicalis, non nota foeminini . 

4 - In nominibus trilitten's in quibus duae litterse 
quiescentes pragcedunt taw fcem. littera £ est lenis , 

exempla : )Ao*a. (tubus) , f L£iU (munda) , )AiaA-~ 

(sapicntia) , jA^ja-s (bcncdiclio). Excipiuntur )jJ,S ^) 

(cerva) , )l!^*? (capra silvestris). 

5 — In omnibus adjectivis trilitteris habentibus ad 
2 am radicalem pt h ali ,1 am,taw foeminini est lene.exempla: 

f f J v » r 

|L^3^ (puclla) , ULoA (sterilis) , )A\aj» f /otuo ). 

6 - In omnibus nominibus in quibus ante 1 item. 
extat littera quiescens post pt h ah h am, taw habet sonum 

" y 9 v 

lcnem ; exempla : }AVd2 (vindicta),)&^oy (latUudo), 

)A>j.l**. C dcprccalio ) , JAa^a. (spica) , )M«- fee- 
s'" „ - •• _ 

gnitio) , JA* 1 ^ (fralria) , ]AoJLi (corrigia), )A^*^.9 
f orw J, )A&«v**.to (cogitalio ) , )Al.ojo) fpnrs panilt 
flwa testis rcparatur). Excipiuntur )Z,jJ»^ (insula ) , 
l/K\j^b f «ttf*rut>» fCihid . apud solos 0rientales(7acM«aJ, 
)L'miI fottus; , )Ai^) f rices) , )Cȣ\y> f transitus ) , 
)J^L^kJ f mt«io J , )Lm»)_^ f Hgamcn , vinculum _) , 
)A\a.^(1) (catena), |/RJ^(l)fdergu«infom;, )£A*i1 
(vidua) , ICi^e I (epfotola) , )!;.»joal ffltur), )U*£)&3 



(I) Oriontalcs cum zlama leni , pro h h vns*a, 



592 



ORAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT I 






I 





1 


I 

■ ft ' 

i 

1 




1 1 * 1 1 






iz ian tr J ■ '*> aamm) ; item «■*■* 

nomina habentia ante I duas syllabas habentes pt-a- 

h h am, v. gr. IKkcjC fexilus) |fi ' ' / 

o /^vaajo ( exuusj, JU^^ (>tt|*ttrj , noa 

tamen nomina orta a radice geminata , ut )i^ In 
super excipiuntur participia activa qu* constant quatuor 
litteris , nempe^participia forma \Ii , v . gr> l itvll^ 
r accepta ) , \g^ {b cneUici a) , vol formje ^ 
v. gr. |^aimi fta^ fi^iai frta» affccta), 

vel denique participia forma? frjjj v . gr. tf"4 s L± 
(in servitutem redacla). * 

7 - Littera £ feminini in nominibus trilitteris 
»*i quorum pnma radicalis habet zqafam secunda 
zlamam, eat lenis, cxempla : )!£ (genUr)x) % fi ^.i 
Ononu menltm)t fazi ^ j ^ ^^ ^ 

» Littera 1 foeminini quiescens in nominibus 

contract,, vel mobile in habentibus suffixum 3 
lenis, ^ ante contractionem fuerit aspera.verb. g-rat.: 
t-^<u A^ioj) («„•<*«, a//r/ , <0 , rfferuw;, ^^ ^J^ 

fraMII W/tfW^r^niii^, ^ (ccclcsia meaj. 

9 - Littera I foeminini occurrens post ptWam 
1* tap lenem est aspera , v. gr. fi^ f ^ ; , 

Mi tftao.f ji^ r#ilfw j , ^ (tntfr} 

ri*mi! "' LlttCm ' fom ' Vfiniens P°° st quiescentem post 
^mam.exceptis nominibus 7« regul*, est aspera, 

. v. gr. Jj^ (vilula)> ,£^y r|#||m; ^ y -,: ^ 



DE SONO ASPERO VEL LENI LITTERJ5 2 ETC. 



593 



C scala ) , )Aaiu (vomitus) , i£flL*a2 (!) (supplica- 

Ho) , \JS&xool (additio). Excipitur (A3M (mutuiim). 
11 - Littera I foeuiiniiii veaieas post litteram 

quiescentem post zqafam , est aspera , exempla : (liJo 

,9..f , ' » 

(domina), [K\~ (malcrlcra), (£^\ (deliquium animi), 

* 9 * ■ ,« •* * 

\&A*iy (paiwr), [JL^I (quics) , (A*»oj (respiralio) , 

* t t ' » ' 

(A*.^..-* ( pccealrix ) , [Aa*»-»*( ( ultima , poslrema ) , 

\t*Jk*m (cibus) , If&mLta (2) ( ligamen ) , [AaSoj 

o ° 

, $ f I » * 

(objcclio). Excipiuntur : (Aaxo (velutajt (A^i (alia), 

MS ft • ' P 

lA=xJL (bona) , (j^ ( kora ) , [AaA (papilla oculi) , 

* J » 9 ' f 

f Aal (angustia) , (Ani.) (clamor) , (Aiii4 (9" slus )» 

j - o j 

I AiV^fi^ (capilrllum). Apud solos Occidontalcs (A fay ua 
(portioj, 

12 -Littera 2 fern, veniens post litteram quiescentem 

post li h vas s am, est aspera, v. gr. )ff-i .-^2 (Celebris f. j, 
( A=i*^-»* (dtlec(a), {Ll)l(conscicnlia ). Item si jod h cum 

o 

qua coalcscerc solct h h vas s a merit subiutcllccta, v. gr. 
( &*a4i (3) fMriwniiMtt). Regula valet etiamsi littera 

o 

quiescens, qua) prajcedit 2 , otictur i.e. non pronuncietur, 

p = 

v. gr. (Al*2lo> ('uam- J, (islam V> (4) (cgena). Excipitur 

(t) Apud Orientates cum |il''ali'<a ail s"in. 
(!) Apud Occiilenlalos cum r oil uB . 

(3) Apud Orientate! zlama tenia pro h' I vas s a . 

l»; Oriontales prouunciaul nun . 




• • 



ii 



594 



0RAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT 1 



IfLSr«rmJ (quod Occidentals scribunt cum jod*. 
quia est pro lLJ> , . item IJ^^ ^ ..^ 
substantive (thesaurus) , sed in sensu adjectivi sequitur 
reg-ulam et dicitur 1&±^Z (posila). 

13 - Littera J f. veniens post litteram quiescentem 
post .s-aa-amest aspera,ex.gr. &* rimago), &_•*£ {l) 

Excipiuntur ?£•* r , 0CM ,, )% jfa* ^^ jj^j 

r^/«;, ?A*a^ f ,„m„rj, I^j ^ ;§ l^/urL), 
idque juxta reg-ulam traditam ( n. 449, 3* ). Excipitur 
quoque liso^^, (sapiens) quia est adjectivum mas- 
culinum (n. 432, 2' ). Excipitur quoque f^«io 

fWWWSr ^ forsitan ** * 1^0 tfm^ et'proinde 
sequitur rcgulam exposilara ( n. 449*, 4° ) . 

IV DE SONO LENI VEL ASPERO IN LITTER1S RADICALIBUS 

450-Regulae generates cxpositre § 1 Hujus 
capitis cxtenduntur quoque ad verba eorumque derivata, 
qucmadmodum magis cxplicite id dcclarandum susci- 
pimus. Quoad litteram 2 turn adformativam, turn prasfor- 
mat.vam quarumdam personarum in coniugationc verbi 
jam satis egimus ( n. 437, et n. 394). 



fDLillcra^liic esl rndicnlis. 



DE SONO LENT VEI. ASPERO IN LITTER1S BADICAL1BUS 595 



Quoad litteras radicales vcrbi dicimus : 

45 I ~ P e seu prima radicalis vcrbi est semper 
lcnis quoties occurrit post unam ex sequentibus litteris 
&Lto\ quae affiguntur initio , uti explicabimus statim. 
Scilicet littera \ affigitur vel tanquam proeformativa 
primae personas sing-, aoristi vel tanquam cfformativa 

formae ^Ls( ; in primo casu pe verbi quod venit post 
alaf 1 fit lene si est quiescens, v.gr. ^,dLa| ( colligo ), 

\&.=i\ ( 'exploro )', secus, si est mobile: i. c. fit aspcrum; 

ft t « r ** 

v. gr. ■ *■ « j( ( colligo hi no inde ), ^.^J (traho), *>KZil 

(benedico), »o£( (gaudeo). Et in verbis pe-hamza, ubi 
I prajformativum prim* persona? sing, coalescit in unum 

■8.1- 

cum hauiza initiali vcrbi, fit lene tain vei-bi, v.g. *\qo) 

o 

(mandtico) , ^aj (pcrco). In sccundo vero casu, nempe 
quando littera ( est efformativa typi ^S<»? , pc verbi fit 

semper lene , v. gr. ^A^( ( tradidit ), ^'*-^\ ( futgerc 
fecit, scintillavitjYeti&m quando pe vcrbi fit mobile,quod 

evenit in solis verbis concavis , v. gr. ui*${ ( inspexit 
ex alto), ^^^[(inundavil); excipiuntur sola duo verba 

as' *^ ^n- 

\*.£l (menstis est), •_*.£( (formavit), in quibus pe vcrbi 
est aspcrum, sod tantutnmodo in prceterito ; in aoristo 
cnim et in cceteris locis fit lene juxta regulam genera- 

lcm, undo dicitur v.g. ^j (formabit), VJife (meiiiur). 

Unod diximus de alaf efformativo forma*, ^^(dicendum 
est do litteris ^. ct u*> quae sunt cfformativa) forma?. 



596 



GRAMMATICA ARAMAICA — CAPUT I 











^laoo et ^ia^, pe enimverbi veniens post u^vel^ 

est lene, v. ffr . «*&! ( coronavU opus ) , j; * 
( mulavit J . ^ 

Praformativum )o inservit formationi utriusque 
participn , activi neinpe et passivi , nee nou infinitivi ; 

oxempla : £.** ( bemdicms ) , ^j, ( bemdicu, ), 

-OaS»r«w«%w;. Littera ^ est una ex prmformativis 
aoristi, v. p. ^j^J r „,„„ to;) ^j r/j4tes( f • _ 

Littera denique J vol est praformativaaomti, ut *£', 
rrf»™^,vel inservit formationi typomm verbi rec^oci- 
sod m hoe seeundo easupe verbi non fit lene nisi duplex 
ait taw verb. grat. %£jfi ( „, d ,„ s ,.„,, ; _ ^r^g 

W.MM stununt est taw, tune pe verbi elfasperum, nt 

-oi« r ««.?!«, .« ;, Jii^/j r tradiUls , UJ . 

452 - Excipo pe verbi geminati , siquidem 
'Uu.l turn m forma nuda , ,„ m fo forma %tfJZZ 
asperum etiam iu sni, derivati, omnibus per omnes 
-as flexmnes.exeoonod assumat voealem.ain verbi 
o-rapla : , U , r iam) , ^ ^ _ 



; ^ 



asperum ^efam quando ex mobili fit quieseens , ex. gr. 

^i^io f itlabun(ur). 

453 - rAiu sen sccuuda radicalis verbi est 



DB SONO LENI VEL ASPBRO IN L1TTERTS RAMCALIBUS 597 



lcnis in praeterito verbi nudi ct ejus participio activo 
quod est ad normam ^\'ft , et in adjective- ab eodem 

derivato ad normam )!.\<» , nee non in forma reciproca 
respondenti formre nudae , idque conatanter in omnibus 

y 

flexionibus praedictorum casuum . Exempla : - *. -^.^ 



f R 



P r 



(clausil) i ^»a( (manducavit) , A^a** (inclusil fcem.J, 






aa^* ( include ) , ^os) ( manduca ) , ^. 

y 9 






( includunl ) , ^. a q( (manducalus) , 



(incluscv), 



ukgU *JL>0 f includilur ) , . ..T n ~ A.V* f includunlnr ) : 
non ita tamen tain formse reciprocfe respondentia formae 

N kC q , hoc enim t ain est semper asperum , verb. grat. 
. Sa ft Ajo cum ^ quidem leni ex <fc^i>Ato , sed ex 

^a—cAJio dicitur ,X.\ p Ajp cum o aspcro. Eandem 
reg-ulam sequitur participium activum nominale ; dicitur 

enim v. §pr. JLi\a^A^> cum o leni ex <ia.aL( , sed ex 

<4kSM>jL( dicitur J.LAaoAto cum o aspero. Procter loca 
cnumerata , tain seu secunda radicalis veri trilitteri 
nudi est semper aspera , scilicet in aoristo ct infinitivo 

sive ipsa sit quiescens sive mobilis , v. gr. i,^A^ ti [ 



4 R 

(includam)t .a*.-^**} (includetit), ■ *■ ^ — »*■ (ineiuder* h 

Item .o^j (trahenl) , ^.^^ f trahere ) a verbo *.^J 

(traxit), ,a^^J (sedebunl), ab ^A* • Excipitur aoris- 
tus verbi pc-hamzati et pe infirmi , in utriusquc enim 



593 



GRAMMAITCA ARAMAICA - CAPUT I 



if 



aoristo tain est lenc , exempla : JLjJ (peribit) , Jlj 
fs^m-,7; , <o^)j , ^JJj , a verbi3 ^j et .jg m 

Iu coeteris vero formis turn trilitteris turn auctis qua'dri- 
litteris, secunda radicalis in trilitteris qua3 est tertia in 
quadrilitteris est semper et ubique ncmpe per omnes 
flexioncs et in omnibus derivatis aspera, exemp. gratia: 

Vio( ( manducare dedit ) , %^J[ ( vo i v \ t ) , ^ 

(profuil), ycx-^ojl ( inter pretalus est), J^\.£l\ (ex 

intuitu obleclalus est) , ^_^j( Cirrilavil) , V^lTi^ 
(provolulus est) . 

454 - Lamad h seu tertia radicalis verbi trilitteri 
et quarta verbi quadrilitteri solent esse lenes ubique, nisi 
veniant mobiles post quiescentcm,tunc enim fiunt asperse. 
Scilicet id cvenit in praeterito verbi trilitteri nudi formse- 
que reciprocal eidem respondentia in personis habentibus 
in fine adformativam 2, nempe prima sing-, et 3 fceminina. 

Exempla: Asa— (rcpulavi ), $&•*! ( rcpulavit f. ), 
AaA.^l( ( reputatus sum ), '&zia>LL\ (repulala est), 
l£*fc ( ampntavi ) t l^ ( ampulavil f. ) , l$*^4( 
( amputate est ) . Item prafata littera fit aspera fat pra- 
terito trilitteri nudi ejusquc tawati si habeat sibi ad- 
nexum suffixum cujus prima littera est quiesccns, v. gr. 

^^** ( re P u ^vit te ), ^iA«. ( repulaverunt nos j, 

i*L=i+— (repulaverunt f. me), o,^(amputavit cum). 
Excipe tamen praeteritum verbi co'ncavi, ejus enim tertia 
est lenis etiam in prima sing, et in 3 a fceminina, v. gr. 



DE SONO LENI VEL ASPBRO IN L1TTERIS RAD1CALIBUS 599 



r t 



1% . (venalus est, irretivil ) ,etc. ; item praeteritum 3* 



pers. pi. niasc.et foem. cui additum sit nuD, ut 



tr 



( compularunt ), 



r? 



(repularunl f.J.Adverte tamen 



tertiam radicalem qua? in prima sing-ulari ct tcrtia fcemi- 
nina juxta dicta fit aspera, reassumere sonum lenem 
quoties prsedictae prima sing-ularis vel tcrtia foeminina 
adnexum babeant suffiium cujus prima littcra sit quies- 



. r 



* r 



cens.ex.gr.: oi&aA^ (rcputavi fum),^^\ (concupivi 

earn) ,a. AaJL_*»etA.^j,item ot&. , s^~(repurarit f.eum), 

0| A^j (zoncupivit f. earn) a Ar*.^ et A^« j . Ultima 
radicalisfit aspera in aoristo form as passivaiconj. simplicis, 
et in aoristo formaB nudze cujus prima radicalis est alaf, 

q uando <-ain aoristi est quiescens,ex.g\ : . c 



Ajfrepula- 

bimlur), .oi*l£ (peribitis) t \lZ*UO eneb " ni f 0« >*~J 
(lenebole), ^f±)l ( gignea f.J.Non ita tamen verb. gr. 

<&^&1 (sedebunl), • aaaaJ (accipicnl), >o^>) (accipiam 

te J , et ratio quia base verba proveniunt a s^&_J 

5 

(scdebil ), uaml (accipicl), ^aaoj f accipiam). In impe- 
rativo non fit aspera ultima radicalis nisi in 2 a plurali 
masculina quae babeat ts s as s am (n. 404) cum suffixo , 

v - g r - ^oioa^ouaa (fulcilc cum), ^ ^*o) (lencle cam), 

^JoijaiI[ (circumdale me) ; item aspera fit ultima 

radicalis in impcrativo ^iu92N- gr- <-aA**Li (rcpularc ), 
Hfc9JL&l( (circumdale). E contra vero in imperativo 



600 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 






\>\2>l{ ultima radicalis est lenis , v. g r . > Afc^ j? (con- 

p - O o 

sideraJ t ^l\(eslo computus), ab caH.L( , ♦liif * 
Ultima radicalis in participio solius trilitteri nudi ac formjB 
*\\3ll i est aspera; ex. gr.l&^fconsidcrans t) t J3f^m 
( senescenlcs) a o).i» , &* (dcmissa) a *^ , Jk^f 
(deluscc) a ua ^ , ^3j pro .Ajf cwi f" equilas) a 

•AAf, Mai »-**» ( captor es pisciumj a * .. Excipe par- 

..." * " r 

cipia activa derivata a uaA . ( crucifixil } f ^aJ% 

(medicatus csl),^*^ (divisit), J\ (computus est), 

»-^» I sepivit), wa^* f circumivil ), in horum enim 
verborura participiis flexis retinetur sonus lenis in 3 a 

,. ,. . = < > . 9 9 9 .. 9 m 9 

radicah , sic {—al^ i^^» {-^-*~ i ^s^*» etc. 

p 

Excmpla participiorum \£a2{, ^^J^J^ (consider an- 
(Mr f.j, ab ur JL^l(, tsti^r*«iP»«««tirJ ab il>.i7: 
e contra participia %&£|{ habent tertiam radicalem 
semper lenem , v. gr. ¥ ^±*1 A<o (considerant f. J ab 

\ o o 

y y . K 
v-AA^if -De participio actiro nominali idem dicendum 

quod de participio activo verbali diximus , unde a 

* * j. i 9 ' ? 

^a-A.**Aio dicitur p.aA.^A.to cum o aspero , at a 

y y + , i 9 y » 

^-*.~Kx> dicitur ^-> A>t ^ C um o leni. Praetcr 
prafatos casus ultima radicalis verbi est semper lenis; 
undo facile est dignosccre discrimen inter \***-l 



DE 



LITTERIS ^.<>*_=> 



601 



primum enim exemplum est aoristus ex verbo \_^a «J, 
in quo o est lamad 1 ' scu tertia radicalis verbi , et 
proinde debet esse juxta dicta lenis ; secundum vero 

exemplum est aoristus a verbo Hdji , in quo o est tain 
seu secunda radicalis verbi, et propterea est aspera. 

Eodem modo distinguere potes inter .a\ai (decipienl) 

a ^AJ i cuius aoristus est ^oaJ et • d^aJ ( impedienl ) 

a verbo Jlscujus aoristus est ILaj > et insuper iftl-sll 
(comedeni) cum \ post litteram praeformativam aoristi, 

quod est a verbo ^d) cujus aoristus est^oajj ; denique 
inter t &£j ( dabunl ) t quod est ab inusitato ^iJ et 
t d!^ Aj (appendent) quod est a J)2 * 



V DE LITTERIS ^Lo«-3 



455 - Iste quatuor litteroe i. e. O, § , o , et \ 

prsefiguntur vocibus et cum eis simul coalescunt turn 
orthographicc turn in pronunciatione. Porro quando voces 
quibus prsefatae litterae prEcfiguntur habent initialcm 
litteram mobilem, tunc istae litterae ^o*_=> quiescunt 



t r 



9 f 



* " 



t r. 



(n. 102) v. gr. |juL, JlLl? , (xAo, \j^\ • 

456 - Excipiuntur ab hac regula nomina 
quorum prima littera est alaf mobile , in biscc enim 
vocalis litterae alaf transfcrtur ad litteram praefixarn, 

v. gr. (.^jl, ).L)} I ^1°' lw P ro M-=> ' MHl ' ^ tf » 

61 



602 



GRAMMATICA ARAMA1CA - CAPDT I 



t 9 



}^\) ( n. 62 ) . Item excipiuntur nomina quae incipiunt 
per u» praecedentc h h vas 8 a , hsec enim h h vas s a, vel potius 
h h vas s a quam habet alaf subintellectum, retrahitur ad 

litteram praefixam, ?. gv. )M^ , jM^T etc. Quando 

praefiguntur istae litterae voci cujus secunda littera est 
hamza mobilis post quiescentem tunc movetur littera 
prssfixa secundum regulam, et littera quae earn sequitur 
quiescens manere debct.quamquam multi inter Occiden- 
tals ad earn transferunt vocalem hamzae, exemp. grat. 

))jo (centum), Jfi (fessus est), %^j^ (mutuo ceplus), 

„, ! * r ■ v = v 

b.\\*^ (petiisti) ; dicitur igitur paa » Jflo , ^l*\ ' 

* y 

A^4a.i ; quas per errorem ab aliquibus Occidentalibus 
cum silentio hamzae pronunciantur )jqa , ^\o , < K T^S, , 

457 - Quando vero ista; litterae praefiguntur 
vocibus quarum prima quiescit tunc littera praefixa ads- 

ciscit sibi pt h ah h am ( n. 104 ) v. g-r. (LtojQ > ) ^^ « etc. 

Excipe )A-a. ( sex ) , ^»IL^, ( sevaginla ) cum quibus 
littera prasfixa assumit zlamam pro pt l, ah ll a,unde dicitur 

)4U*a, \^&±.) . Item istae litterae assumunt zlamam 
quoties pr«efiguntur vocibus quae inciperc possuut vel a 

hamza habenti zlamam vel sine hamza , v. gr. }i^Au 
( chirographim ), quod dicitur quoque cum alaf initiali 

sic )^.a-J , unde dicitur fi^ta , item u»oik^laji • 
Per modum exccptionis si unam ex prssdicti/ littoris 



DE LITTERIS ^.Oft-3 



603 



praefigas voci LA3 (forsan), ipsa littera assumit zlamam 
loco pt h au h ae,unde dicitur Laao • 

O o 

40 o - Hfc eaedem regulae applicantur litteris 
^.o^a quando ese binae vel trinae vel quaternse concur- 

runt successive in uno vocabulo. Exempla : JUittJuaj i 



r r 



9 v r t» 



Quando tamen vox incipit cum alaf mobili, tunc si ejus 
vocalis est zqafa, et binge litterae ex ^o^-d vel amplius 



r * ,r 



voci praefiguntur, illud zqafa non transit v. gr. i.*>)*\ 

•o 

(ei qui dicit) : secus quaudo vocalis alaf non est zqafa , 

v. gr. i-iolyX ( ei qui dixit ), LcuISb ( ei qui juravit), 

jaLifA ( juranti ) . 

459— Istae litterae ^.o*^ habent quandam pro- 
prietatem in dialecto Orientalium, videlicet si una ex iis 

litteris praefigatur uni ex sequentibus vocibus jU*pof» 

(Judieus), lioofoi (Judas), £&O60p (Romania), J*?j*? 
( testament um ) , solent Orientalcs apponere litterae prse- 
fixae pt h ab h am,ct restituere pronunciationem litterae ©1 ' Q 

tribus primis vocibus , dicunt enim ex. gr. J*!?00f»» f 

iaoof*a , Z*ic>6oi>i> et /Lb^*ap ; Occidentales vero dicunt 

U^oc*.*) , ))Oo*^=> , lUtetcMfrAi etuii^A^^o. Praeterea 

si nomini ^dA^f/au*) quod Oricntales efferunt Aft** 
pr&figatur una sola ex litteris ^o^a , solent Orientates 
littcram prsefixara retinere in statu quiescentiae, si vero 



604 



ORAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT 1 










duse ex iisdem litteris isti nomini prsefig-antur, apponunt 
iidem pt h ah h am ad primam praefixam, et retinent secun- 

dam in statu quiescentias: exemplum primi casusAok*^; 

exemplum secundi 4.&e*So cum alaf subintellecto ante 

jod h . Occidentales autem dicunt <>^ f A. et ^iaAo ♦ 

VI — DB DISCRIMINB QUOD INTERCEDIT 

INTER PRONUNCIATIONS!! OCCIDENTAL1UM 

BT PRONUNCUTIONEM 0B1BNTAL1UM 

460 — Supra multis locis vidimus Edessenos 
seu Syros Occidentales quoad aliquas vocales discrepare 
a Nisibenis seu Syris Orientalibus, praecipuc vero quoad 
zlamam , cum Occidentales non distinguant inter lenem 
et duram , nee non quoad zlamam duram cui Occiden- 
tales plerumque substituunt h h vas s am , tandem quoad 
rwah h am pro qua Occidentales habent ts s as s am id est 
«maqam. Quamvis autem multa de hisce in praecedentibus 
capitibus diximus, juvat tamen hie in unum totam doc- 
trinam de discrimine inter Occidentales et Orientales 
singillatim exponere turn quoad praedictas vocales, 
turn quoad alia capita. 

46 1 — Sciendum itaque est saepe uumero 
h h vas 8 am Edessenorum esse apud Nisibenos zlamam du- 
ram , quae quidem h h vas«a in quibusdam casibus sola 
scribitur.in aliis vero cum alaf sequenti, in aliis denique 
cum jodh sequenti. En vero prsacipuae hujusmodi voces: 

}M (Deus), ,Jto)(l) (m m) , fjilmj (schema), cujus 
(1) Orienlalei cum zqafa ad alaf. 



DB DISCR1MINB INTER PRONUNCUT. ORIENT. ET OCCID. 605 



** f r 

contractum scribitur cum jod h }ft*A«aj ■> l**-**) (aliusj, 
cujus contractum est cum jod b ^»^*)> )li-~) (oM») , 
\J£*$ \ (1) (regalis), S^£ (Belus), J^o£ seu M<^=>( 2 ) 
( #ma j cujus contractum est ^o-o cum jodh t )j k-i 
f jmfewsjet quandoque apud Occidentales )"j|La cum alaf, 

)Aia(3) (ovum) et apud Occidentales )M-^> cum jod h 

.1 i» « > * = 

quod rcctius est 5 Jjof^^ (gchcnna) , J*ja»_^ (ihesaura- 

rius), \A~^ (homo unius tesliculi) t '*w^ (mcnsura 
qiurdam) , uO.»A. «j f /Mtame/ifum J , pa .In ^o> 
(prafeclus ) , Ugyj (sartago) , t»-A-aA ( lampas ) , 
l^\ (coram) et cum suffixis scribitur sine jod h v. gr. 
« .ivy (coram nos) , } *V (frmtwj , p.'vaa'o (pauper) 
cujus contractum scribitur cum jod h «-»aflft^o, J*_oa2u» 
C ofatfitM ) , )A«A(4) ( fcslivitas ) , itS ( ecclcsia ) , 

•o • * 

)o'yot . ( cicula ), t*J-a 7 ( hwdus ), )l&&D ( area ) , 



(1) Orientales cura zqafa ad alaf. 

(2) Apud Oricnlalcs }»)? cum zqafa. 

(3) Oriontalos prouunciant hodio ]&±s cum llama loni , loco zlamse dura? 
quod est incorreclura. 



(i) Vulgus Occidcutalium scribunl liodic ) )\\ +± cum alaf . 

to •» _ 

WPlerumqucsiuojod 1 ' apud Occidonlalo? J A N Of * ' 




606 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 






. 









lD^p> (pharelra), )±xi2 (aralrum), JlJLo (odor) t )j£j 

( caput ) quandoque cum jod h t apud Occidentales {JL* 

quod rectius, | j^J (tremor), %^\ (orbis terra), \J>1 

(thcca), l£t ( ficus ). Hactenus de substantivis : modo 
de particulis quae apud Orientalcs habent zlamam duram 

pro h h vas s a Occidentalium, et sunt A-i (id est), &J>o) 

(scilicet), \*m£ (ergo), ^^Lo (ex nunc), ^i^l 

■". OB •• 

(adhuc), ^») (sane,ntiquc), a*) (eugc). 

462 - Praeter haec sunt qussdam loca in quibus 
hhvas s a Occidentalium est regulariter zlama dura . Et 
1* quidem quoties h h vas s a Occidentalium habet in nomi- 
nibus et paticulis alaf post se, est regula general! apud 

Orientales zlama dura , v. gr. J^ji ( dolor ) , Jl4|£ 

9 H ° 

(pctra),liULz (insidic)^ (quces»).2° Quodvis nomen 
contractum a nomine trilittero nudo cujus prima habet 
pt»ah»>am et secunda est jod>\ habet apud Orientales 

zlamam fortem pro h"vas*a Occidentalium, v. gr. *.~ 

contractum a JU^ (virtus). Nihilominus Occidentales a 

)£-^> dicunt A^i> quod extraneum prorsus est , cum 

juxtaregulam suamipsis dicendum esset A.J>. 3 # Aoris- 
tus et infinitivus verborum trilittcrorum nudorum pe- 
hainza habent apud Occidentales h''vas s am et apud 

Orientalcs zlamam duram, ex. gr. i£)j (dice I), JL$ 

( pcribunt ), %H)£ (ire ). 4° Prima persona singular!* 



DE DISCR1MINE INTER PRONUNCUT. ORIENT. ET OCCID. 607 



praeteriti verborum trilitterorum nudorum lamad h -alaf 
habet ante I adforinativum h h va3 s am apud Occidentalcs, 

ct zlamam fortem apud Orientalcs, v. gr. .AijLo (vocavi), 

M, ' f ft ~ C peccavi J . 

463 - In cceteris locis, zlama dura Orientalium 
non mutatur in h h vas s ani apud Occidentales, sed remanet 

zlama seu ut dicunt rvas'a, v. gr. )jJL^ (s*9M*)*\yj** 

if 9 * * , ' T 4 ' « r 

(securis), U*jl, (sericum), 1+ +AL3 (pulvinar), )La4^ (1) 

( refocillaiio ) y J)o)^ (2) ( area), \\\— (3) (hiatus); et 

t* f f ' 

in verbis, ut )oaa) f sttrgam ) t ^.aatl ( manducabit ) t 

M»po f vinculatio ), >J>-o| [ bencdicam ) ; denique ex 

particulis ^^ f ««^m j, i-»^ f er 3 J ! et regulariter 

noroina exotica , ut )U&A.| ' U~^) i m~ou* j J~J^ , 

% fcA etc. 

454 - Vocali h u vas s ae Occidcntalium respondet 

quandoque zlama lenis apud Orientales, v. gr. }~\V 

(nox), \±*AMi * £ (Christianus) , )ft\ft<\ (slerq uilinium) t 

' r = * / ** ' = 

)^aa. (catenn), Jio&2 C«»«mp^r^,|> « . ( cymbal uvi), 

Sq\^)o) f /licntsalcm ). Et regula generali ubicumque 
h h vas s a est sine jod 1 ' et earn sequitur littera quiescens 



(1) Dicltur cliam J..^.J.£U 

(2) Recouliores Occidentals scribunl per errorora cum jod' 1 JIaOJ.3 

(3) Esl zlama lenis . 



608 



GRAMMATICS ARAMAICA - CAPUT I 



I 






apud Occidentals, ea est zlama lenis apud Orientales. 
Item in toto aoristo verbi J^ , ex.gr. jL^j (vivel), est 
zlama lenis apud Orientales pro h>vas s a Occidentalium . 
In genere sciendum est h h vas s am Occidentalium, 
scriptam cum alaf sequenti, esse semper apud Orientales 

zlamam duram , v. gr. tffi ( Justus ) ; h"vas 8 am vero 
scriptam solam sequente littera mobili , esse quoque 

apud Orientales zlamam duram, v. gr. ^1J ( caput ) ; 
sequente vero littera quiescente , esse zlamam lenem 

* m m ' 

v - §T- |&AaA ( valines ), \ \\ ( nox ). In quo casu 
zlama lenis est fere semper per errorem pro zlama dura. 
H h vas s am denique scriptam cum jod h sequenti esse fere 

semper h"vas s am apud Orientales, v. g. J^la (benedict,,,), 

o 

raro zlamam duram verb. grat. J^j ( vent us ), J^]^ 
( tremor ). "" ' 

465 1 - Rvas 8 ® Occidentalium respoudet apud 
Orientales vel zlama dura vel zlama lenis : in quibus 
autem locis zlama dura respondeat rvas'ae, licet indicare 
regulis quibusdam generalibus : 

1 - Quoties rvas s a habet post se jod 1 ' , illi semper 
respondet apud Orientales zlama dura, v. gr.^AwhAoi 
fw'Ui ^ot $**cH (tunc), ^;J^i£ (legunt,vocant). 
2- Quoties rvas s a habet post sc alaf, illi respondet 
semper zlama dura, v. gr. J^jJu (respiralio), \^U 
(come&mus), ^ (lencre)f ^jj (Ufjan[)t ^ 
( sagitia ) : item quando alaf est subintellectum , v. gr. 



DE DISCB1MINE INTER. PRONUNCIAT. ORIENT. ET OCC1D. 609 



9 * 



J ,^-v ( pulvinar ) . 

" 3 - Item rvas s a participii actm trilitteri nudi est 

semper zlama dura (1) , v. gr. ^i ^> (occidcns), 

^>*L (facicns), )±> ^3 (pete**), )oj.A pfrsurgens), 

)\^ J i=» ( Mripiens ). 

4 - Item rvas'ffi nominis pluralis respondet zlama 

dura , v. gr. U^L $&* ( «« ) ' ^ # ' *•"■ ; ; 

quod seauitur ex n. 2 quia alaf finale est pro jod» , 

5 -"item rvas'a qua. praccdit ©> suffixum 3* sing, 
masc. et ^ suffixum 2® sing. fam. est zlama dura (2), 

v. gr. ci£'-> ^(M 1 (* omus ****) » ©i^Ki^- *7^?J 
(jwr/ari e«mj, IsiU «?f* rd " m " s " <a f# * *S*H 

wAi-aoi («ofH>n faciam libi L). 

• - Similiter rvas'a qua* pracedit I adformativum 
1- pers. singularis in prretcrito , est apud Onentales 
zlama dura (3) , v. gr. j£±\ **£ f dilexi ) , ££ 

£v*Vs (prcvdalvs sum). 

I- Prasteron alaf prasformativum 1" persona sing, 
aoristi habet zlamam duram apud Orientals quando 
littera quae illud sequitur est mobilis , ex. gr. >aa^j 

( D Vidimus alibi hunc esBe errorem hodlornorum Orionialium. 

12) Et hoc est novilaa recentiorum Orieutaliura. 

,3) Per (rood couruudilur vorbu.n dcfeclivum cum ceteris in pronunciaUone 
Orlenlaltum , ut ***» , **£ , l&M • *P*> Syros Melchila, aulom hne con- 
fusio etiam in orthog»pW« oxl.lotat , .cribebanl enim joH^nle taw lepers. 

sing, iu omnibus verbis , ut *-»* » Mr»-? - *$"*' pr0 *** » H*» ■ ^*** 
Cetcrum de mora Oriculalium prrcdiclo idem dicendum quod diximus do zlama 
qua pra-'ccuit mfflxa. 



610 







'i 




GRAMMAITCA ARAMAICA - CAPUT I 



r p k 



*SOtoJ (surgam) , Wa ^jj wtiaj Csacrificabo) , ^cA.. I f 
f mu/flfo ; . Quando autcm post hoc alaf venit" littera 
quiescens vel geminata rvas s a est zlama lenis apud 

Orientales, ex. gr. )a£) 9&% (prcedabor), u~i*j WSJl 

( maetabo ) . " 

8 - Voces monosyllabic habentes suffixum * prima 
persona? singnlaris assumunt apud Orientales zlamam 
duram ad ^priraam litteram pro rvas 8 a Occidentalium , 
v. gr. „al *ai (cor mum j t ■££ w ia (fiUus mcils j t 
i+Uo uOAo ( a me ) . 

46 3 " - Occidentalium ts 3 as s aest modo rwabJ'a, 
modo tmaqua apud Orientales, quod dignosci potest in 
quibusdam casibus per regulam certain, in aliis vcro 
per solum usum . Pra3cipua vocabula qua? sine lege 
habent rwali"am loco t s s as s a3 Occidentalium sunt sequcn- 

: ^^ (1) ( ccrlam ™) t Uy<>\ Cpra-sepe), Jjoj) (2) 
( area ), $&$ (3) ( princeps j, (j||J (4) ( f rna x ) , 

^o^)o=> (falco), jl i . I ^qa ( ' hcvba qua arescil ante mes- 

. ,' ■ J » 

«'ft;.^aa (candelabrum),))^^ (racemus residuus), 

if f * * 

JU*a ( cupressus montana J, jJo^. ( eoma lorla ), 

• ». *, .» > '"■» ? 

J^*^ (Pons), J-Ja^ (angnlus), ) Aia^ (racemalioL 



(1) *oiJ- 

ft) lioii. 

(3) Cur debcl esse lone quia vox est Giaca ( n. 438 I . 

(4J llodicrni Oricntalos pronunciant tmarjuam pro rwan^a . 



DE DISCBIMIKE INTER PRONUNCIAT. ORIENT. RT OCCID. 611 



tt«Ii (atrame Murium), )&L^e» (pra>set,prafeelu9 ) t 

Uujd*.) C purpura ) , jjdil (jwwwwj , j&^do) r«ffi- 

o«i»;,nai» (textura) , Lo t - (etmpolor) , fA^d** 

* t " i t " 

( circuitus ) , ),d~ ( foramen ) , lldl~ (conm-iiim; , 

^»o,^J (familial \{k$i (slercus), j-^-oda (procclla), 
9 f * * J 9 * ■ i- j- 

Allium mote ) , |£»4a f w>*"» ) i U* W f «m««co J , 

)&Jdii f flftNlJ, (£)c4\ (2) frtaji Jjd^i. ffcyfoji 

ftdipo fraftfoMj, )|cu-^> f «•*«•;, H*i*» (-ma/cna;, 

jA.jdktli (6o^isma;, jA^dii-i f^W <"/"<> inett*«l 

j * r it* .' . * '■ * 

bcllua), )LttoA~J rptttCWnaj , Usaiai (/ex J , JJa.*0Ol 

f tertad'o J , ))Ioirm.^i««(/o; , *JoV* < sindon > » 
\\ kS.iZ fcanalis), )&2*L*> (!iirundo),)la±Ba (odium), 

ftt'tfi (fascia) , )A.ftfti f P»*** J , JioLs f «**«■ J ' 
)L»#ti4 f amiculum ) , |&*^t»* ( P«™o»« » «#* J » 
lidi^ fo»-a/«o; , llj> (simia) , JlLf da f«*»wO • 
U^adi faJai«te;. Ud^ (^nphora), )&>ij> (uma), 



(1) )«oi*«* vcro in scnsu libcrlatis tutbflt tm»<|am . 

(2) Oricntales supprirauul nun in pronuiicialione . 



612 










GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



Vyi* Cgru^J , lx-y,J> (kypocrita) , j£ 4 k (persona), 
Uoi^mi (gradus allaris) , j/^j rflrr/jfl; ( ^j 

( narratio , /«6„,« ) , J.LlaaI f ( vr , w ) , M&aI, 
f «fM ; , 14^, feofer ^iw; , fa^£ ( tuba ) . 

14*1* r«im; if »44, r«nr^j, il^rwm^ 

pMMfJ, |j»6«2 (abyssusj^fcol (juvenca), )jLU^,'l 
(laus). 

Ex particulis vel quasi particulis ^ (omnis) , 

J 4 * (hoc m >\ \*^J* (ergo) , (dlj f*^, g|44U| 

r ""':' fl "^' ^)r**«;« Haec sunt pracipua uomina et 
particulas m quibus <s s as 8 a fit rwah h a. 

46 S - Loca autem in quibus regulariter is'as'a 
Occidcntaliutn est rwahha apud Oricntalcs , sunt quoad 
noimna : * 

1 -Fere omnia nomina exotica et pracipue nomina 
propria personarum vcl urbium etc. ex. gr. )A *^j 
( liter usalem) , wl(l) ( Jesus ),&£ (Johannes) , 
^fl^CManm^Xkl^Cf^mX Non tamen semper, 
v. gr. Uti (Lucas) , J^ ? AU (V«dflsJ. 

2 - Omnia nomina diminutiva , v. gr. 1^£*_£ 



II) A-OXf 



DS DISCRIMINE INTER PRONUNCIAT. ORIENT. ET OCCID. 613 



o 4 



* 4 



(infantulus) , j_ia-»*) ( fraterculus ) , )_ia.,na6i*2u*^ !l 

(vital us). 

• > 

3 - Omne contractum a trilittero sono forms J»j , v. gr. 

4 t 4 4 i ' . 4 
*-jk-6...o (sanctum) a J_a,}&^>, \*sbiJ& (modus) ;i Loo* ? ci-9- 

j6o*J C lumen ) a ) jojaj ; item contractum a concavo 

\ '• * * y * s « • 

formaj J* s »v. gr. ^oo* (dies) a poo^ , <.£aao (finis) a 

' * » 

t^AjM , non tamen contractum a concavo formas 

J**, v. gr. u»-3» (spiritus) a )-** ? • hujusmodi cnim 
nomina retinent in contractione <maqam, quemadmodum 
quoque contracta qua? terminantur in <.s 8 as s am , v. gr. 

Alia^o, (fides). 



1 p > 



4 - Formae Jj c ^ vcl J_^> , v. gr. p»6»^ (creator), 
J_ooiii_9 (seclio), )'yoJc( ( diet or), pdio^ (quadrans), 
et (»ao* (apis), p6»fio fsmdo»0» (^^l*- (porcellus). 

Adverte tamen form am J_«*» habere constanter apud 

» * r * 9 ■ r 

Orientales <-maquam, v. gr. )*oioA ( columna ) , Jjoju* 

( maftm J . 

5 - Forma J,j»» proveniens a radice geminata.v. gr. 

■* ♦ 99 

P&m Cco»n'fJH?nJ, paL^ (thalamus). 

6 - Item forma |f-^ft a radice lamadMnfirma , 
v. gr. (AJUd »■ ( convicium ) , l&^^ixo ( kymnus ), 
)A*£d£ (Mttff«mJ»J.$*l4i fomufcnaj. 



^"^ 



614 



GRAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT I 



7-Denique nomina habentia terminationcm pluralis 
Graecorum in o , v. gr. O^al (populi) cujus singul. est 
u»a\^( ,&J03fc (ihroni) a sing. u»iJ6j2 (Of. n. 164.2.) 

o 

467 — Ex verbis autem regulariter aoristus et 
imperativus liabent rwaham in verbis sanis , nee non 

t * ? 

geminatis.v. gr. l.%4 ^ „,« (rttnnlahll)^ ^ftv (ingrcdere). 

o 

In verbis vero concavis habent <-maqam, v. gr. ^oaxd 
(surget), j aAA (vide) : imo etiam in sanis mutatur rwa- 

h h a in t-maqam quoties habetur suffixum.v.gr. .p)Q.\^ rt 
( occidile cum ) . 

468 - Prceterea quodvis prouomen personale sive 
suffixum nomini,aut verbo aut particular, sive separatum 
terminatum in <-s s as s am sequente nun, habet apud Orien- 

tales r\vah h am loco t-s s as s ae , v. gr. • 6&1) ( vol ), i ^j) 
( eos J, . ojo> ( *W ), ioas^ f Kfcr t**(er ) % »qJ&±a 

(surrexhti), *6of\ (ipsis), *oaJ^ (super vos). Excipc 
adformativa to 2 ;n pcrs. pluralis masc. et 3® plur. masc. 
aoristi verborum omnium praeter verba lamad h -infirma , 

qua3 habent <-maqam , vcrbi gratia . «\<* ^J (andielis), 

i»o*_d ?»-««P l lencbunl cum) : pra-fatce autem personae 
aoristi verborum lamad l, -infirmorum habent semper 

rwaham, v. gr. .6^— J (gaudebunt), io\ .2 (orabitis), 

W16<L*«J v ''*" monslrabunl ). 

Haec sunt praecipua loca in quibus apud Nisibcnoa 



DE DISCRIMINE INTER PRONUHCUT. ORIENT. ET OCCID. 615 

rwah h a respondet *-s s as s ae Edessenorura : prseter casus 
indicatos omnis <.s s as s a est semper nvah n a (1) . 

469 - Insuper discrimen inter Orientales et Occi- 
dentals consist it iu eo quod aliquse vocales permutentur 
cum aliis. 

Scilicet : 

1 — Sunt quEedam vocabula quae habent apud 
Occidentales rwas s am seu zlamam et apud Orientales 

babent pt h ab b am (2), qute sunt : ^A.oifl)f3) (Evauge- 

lium) , )£aa)(4) ( (lores ) , )aT^ ( nates ) , )^ii.](5) 
(grex camelorum), in qua voce insuper Orientales appo- 
se 
nunt litterae o zqafam loco p^'ah 1 ^ ) , JSv (constrinxil) t 

Yt-xo) ( vinculum ) , J^_^| ( claustra ) , )_aaA_rtt3) 

j> ) .. ■ '" T 

(Episcopus) , jA^aj ( uvce P*8sa>), h!^ (genua (lexit), 

t t ¥ m K 

y --*,* ( sepulcrum ) , . Cs »<»» j_. (6) ( (lelhscmani ) , 

(1) In hoc punclo I. e. distinction© inter rwah n am et 's s as s am lingua 
hodicrna quam dicimus liltcralem, correclior est quara dialcctus Babylonica a 
Judteis conservala in qua s»pe scribilur <s s as s a ubi analogia, tcslimonium lingum 
Arabicro ot alia oxigunt rwali.-im. Forsltan ortbographin hujus liriguro tarn incons- 
lans ct incorrocla ox nogligcnlia ct tgnorantia Judcorura qui soli banc linguam 
usurpanl, orta est. . 

(2) Errant Occidentales in apponenda pl n ah n a iniiiali * nominla 

)<&*&▲,<; vera lectio est ( A^Q^-2 ut legunl Orlontalou. 

(3) Orientales ponunl pl"ah n am ad >-*^ r ° n ad a'af- 

(4) Orientales scribunt jjpj unico bet" . Scilo aulem dialcclum Choldaicam 
lostarl pro vcritato Occidenlalium in hac voco . 

(5) Lingua Arabica t09tatur pro Icctiono Occidontalium in hoc nomine, 
■■ Orientales &>&, • 



616 



GRAUMATICA ARAMAICA - CAPUT I 




)La\o» ( deambulatio ) , <j>a.aaA«, ( Ilabacnc ) , . .» / 

9 T T » T ' ° 

(moluil ),).&£% (ordo), ^ ftutii).)K\\l (ululalus), 
)A2>u fm«/M«??0, Jlarj (vinculum), )&»14^> (scopw), 
vAVino (rubttit ) , i_»&^. f su/icr J , .nri&i aoristus ju 
(sorlilus esl)A}A& (barathrum), • <ujal*_9 f prwlorium), 

(j Rm ft f /"o''^ a J » Uo> . f hinnilus ) , ^i^ f procidil) , 

V « 

J^ojj f BUf««J J j Jfc f mwrwurflrii J |La^A- f ***** ^ » 

}<»**■ C sycomorus ) » f &a>) &a- (1) f fundamenlum ) , 

J*?oj2 f admiral io ), ))*. fcuaff vcrccundia ) , )JK.aA..32 

(supplicatio). Item quodvis nonien Graecum apocopatum 
in vocativo v. gr.MLft^fJL^o Theophile),\) Qt j^(o Paulc). 
2 - Quacdam vocabula quae habcnt apud Occiden- 
tals p^'ah^ain , sunt apud Orientales cum zlama ; hsec 
< * * **p t r 

sunt : )£l&) fWl perdila) ty^^f labcllarius ) , j.>°A) 

o 9 v * . P r *" ^ 

(radius), p.-1-z** Cpi9 cr ) » |Aaa f««n*J > ,-a.°lJ jl^So (2) 
(cuslodia animcp), ojL^ju^ "* f ^ j o(2) (cxlcndens ean- 

l 9 P o' * 

delabrum suum ) , poo_. ()t^ f «'«* ttfftilJ tfiW ) » 
}&i-*k. )flQj>A (2) f cxple.Uo anni ) , ,, n \\. (3) f a/oe j , 

( humidilas ) , (^£j (fervor) , -4 jJ f pacJtttn ; , ())2 
( pingendo ). 

(1) Prima zlama lit pl^al^'a. 

(2) Mini litlora ost qum accipit zlamam pro p( h ah' , a . 

(3) Pronuncialio Occidcnlaliura corrcctior csl , Icsle lingua Syrlaca quw 
hoc nomen a Syria aoccpit. 



; DE DISCRIMINE INTBR PRONDNCUT. ORIENT. ET OCCID. 617 

3 - Qusedam habent apud Occidentales zqafam et 
apud Orientates pt h ah h am ; sunt : pOftjbO ( vicarms ) , 
Lftfcm^ (ca(aracta), Ujafe) ( Amorrhwi), \yl (votum), 

O .0 

)J& (Lazarus) (zain accipit pt h ah h am ). PrEeterea regula 
generali imperativus habens sibi connexum suffixum 3 ffi 
pers. sing. masc. praecedente littera jod h , assumit apud 
Occidentales zqafam antejod h ,et apudOrientales pt h a h ham, 

v. gr. uo^px (fac Hind), u»An.n 4. (accipe eumj. 

4 - Quredam e couverso habent apud Occidentales 

pt h ah h am et apud Orientales zqafam; sunt : ) loj-io 

p y o y v , 

Ccenluriar), 1ju*..9 (imvurus), (^.^(.a^j (1) (subscus 

ferrca molam s usline ns ), Lla^jj (regalis),]^) (2)(raca) t 

f ~*Z (Ccesar), )ti^=> |Aj) (terra ineulta ) ( Orientales 

dicunt/Hsaubcum zqafa ad bet 1 ' et taw leni). Item ssepe 
in nominibus exoticis sive Grascis , sive Latinis, sivo 

Pcrsicis in quibus adestpt b ah 6 a longa,v. gr. JJ6j| C arca h 

It 9 *ai7 9 

)jit&\ (ccrlamen), U^j) (Arabia). Eegulariter ctiam A 
finale nominum Grsecorum quod Occidentales exprimunt 

per pt h ah h am,est zqafa apud Orientales, ut j_»noc») OYSIA , 
\jc£ BHMA . 

' '. 7~~T 

(1) Scrmo est do pt h ali h a ad J vocis L^-3<| ; porro notandum est quod 
ctiam periti Inter Orientales ad instar Occidentalium legunl cum pl^al^'a istas Ires 

voces YLopOi ))^*-3 el V^»> * 

(2) Orient, ftf . 

62 







\ 



618 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



5 -Sunt qua?dam quze habent zqafam apud Occiden- 

9f s p » 



tales et zlamam apud Orientales: ) - «f •-) (alius), ^too> 
(abyssus), ^oo> (1) ( heu !). 

6 - Sunt alia quee e converso habent rwas s am apud 
Occidentales et zqafam apud Orientales : jJo-O ( pains 
(paiudi«;j)^2L|C conslellationes ) , l^P (per merilum ) , 

;*>\ * „ ^ 

j-«..=»Jaio (Moabila). Zlama autem est lenis in prima voce, 
dura in ceteris . 

7 -Sunt alia quce habent apud Occidentales pt h ah h am, 
et quiescunt apud Orientales : )A^o9 (lacrima), |Aa*A9 
(sacri/icium), JAlooJ (offendiculum), )M.jo2 (rima), 

fi y ? 

IA^qa. (delictum). Attamen Orientales has voces effe- 
runt cum mhag-jana ( n. 46 ) . 

8 - Sunt quae habent h b vas s am apud Occidentales , 
pt h ali ,, am apud Orientales ut JjjxJj (vanus). 

9 - Habentur qusedam vocabula quje apud Occiden- 
tales efferuntur cum qus h s h aj , et apud Orientales cum 

ruccak" : )i&+C (2) (tentorium) , (JftJA (2) (vitula), 

U^io ( prala), \.'^J) (3) ( radii j, faLi (dimidia ), 

J.aitt* (licrba), Ji^ (fratrii), J^jo^ (furla). 

(1) Lillera o» accipit zlamam . 

(2) Eliam periliores inlcr Orionlalcs pronuueiant law cum sono aspcro in 

(3) Cum zlama ad ) ul dixlmus, apud Orientales . 



DBDISCRIMINE INTER PRONUNCIAT. ORIENT. ET OCCID. 619 



10 - Sunt qusedam cum rwas s a apud Occidentales 
quae quiescunt apud Orien talcs : )&a^,oj ( ambulalio ) % 

'A-o^.1 (corrigia), JL^k-QA. (scorpius). 

11 - Quajdam denique sunt apud Occidentales cum 
sono leni, apud Orientales cum aspero; ita est primum 

taw in |^A*A-^ (sexlus) et in )J&<CL^a(mom\menl%im); 
Orientales ^.ftU^Sc et It^oLa ♦ 

12- Sunt tandem plura vocabula quae aliter discre- 
pant inter Orientales et Occidentales, quorum hsec sunt 
praecipua : 





*&&£( lege*f**) 


denique 




^2 




amen 


\#L*l 


*W** 




senator 




OljWl • 




in plenitudine ejus 


A^JLlLs 


<Oc*3 (1) 




in principio 








miseria 


• 


tfuM ( lege 


m 


vita 


^4 






ordo 




jute 




Jona paler Pelri »post. 


. 9 r r 


ja^J 




patriarcha 




4&w 




impudica 



(t) Orientates in hoc vocabulo sequuntur Hebraos qui dlcunt *;*>' (caputs 
ul Aiai.es _J__, . Altamen Hcbrsi dicunt *J*x»»a (initio; ut Occidentales. 







620 



GRAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT I 






r 9 r 



(!-&$& ( lege ^S^oaJka )primo 

pilota 
Cleope 
)Joo)lo Jbo6/USo (et sic cum a, ?et^ ) et Thomas 

■ 

wtBoa&a Cappadocia 



K t 

^>O t 3-0 



47 — Prater hzec multum extat discrimen inter 

Occidentales et Orientales, praesertim in nominibus exo- 

ticis et prfficipue Graecis et Latinis, quaa solent Orientales 

corrumpere ( n. 102 , 5 ) ; quod quidem discrimen inde 

plerumque oritur quod utraque dialectus quaerit pronun- 

ciationem horum nominum exoticorum conservare prouti 

est in linguis originalibus. Praeterea differunt Occidentales 

ab Orientalibus in eo quod illi mutant in pronunciatione 

r 
tantum ^ occurens ante o» in hamzam, v. gr. $oaA et 

9 r t 

Jjo*A quae pronunciantur ab ipsis )ot)i po») (11) . 

47 I - En recapitulatio omnium in quibus Orien- 
tales discrepant ab Occidentalibus : 

1 - Orientales efferunt zqafam A . 

2 - Geminant litteram mobilem post pt h ah h am, et 
zlamam, et quandoque etiam post tmaqam . 

3 - Distinguunt inter <.s s as s am longam et brevem in 
pronunciatione, i. e. <-maqam et rwah h am. 

4 - Saepe pro h h vas 8 a habent zlamam duram . 

5 - Pronunciant, p et ^ lenia prorsus uti waw. 

6 - Pt h ah h am quas praecedit waw scribunt semper 
zqafam . 



DEDISCBIMINB INTER PRONUHCIAT. ORIENT. ET OCCID. 621 

~~7 _ Super jod h habens h h va3 s am initio vocis notant 

alaf minutum. 

8 - Non movent in omnibus locis primam ex duabus 
quiescentibus successive occurrentibus, sed in quibus- 
dam tan turn locis per mbagjanam . 

9 - Non efferunt alaf mobile uti jod h sed veluti 
hamzam.et e contra quandoque mutant in pronunciation 

jodu in hamzam . 

10 - Denique in multis locis unam vocalem immu- 
tant in aliam , quod plerumque nonnisi ex usu addisci 
potest. 







■ 



LIBER VIII 



DE SYNTAXI 



(^^e=^*f**-^^o 



! '- 












j 




i| 





CAPUT I 

DE SFNTAXI NOMINIS. 
ARTICULUS I 

I»E DETERMINATION ET INDETERMINATIONE NOMINUM. 

472 — Hactenus de singulis partibus orationis 
seorsim et in se inspectis egimus , ncc non de carum- 
dem formatione, derivatione , rectaque pronunciatione : 
modo restat nobis tractandum de iisdcm partibus 
quatenus inter se conjunguntur , seu de earum- 
dem constructionc vel syutaxi. Et primum agemus do 
nomine. 

Itaque nomen ( sub qua dcnominatione compre- 
hendimus pronomen adjectivum et participium ) retinet 
semper et ubique genus et numcrum quae ad illud 
pertinent , sive nomen significet personam rationalem 
seu animatam sive rem irrationalem seu inanimatam. 
Igitur nunquam apud Syros licet dicerc , uti in Arabica 

lingua potest ac debet dici , ).aL )&& (pullulat alai) 






DE DETERMINA.TIOKEET INDETERMINITIONE NOMINUM 623 



projA^^&a (pullulanl aim) (1). 

Lingua Syriaca caret articulo seu particula qua 
nomcn determinetur sicut lingua Latina caret. Nihilomi- 
nus nonnunquam Syri nomen contrahunt ad indicandum 

sensum indetcrminatum nominis v. gr. u*A IL*~\ 

-AtaiLfnoH Ml mihi polestas), £$*£%& £a^o£ *£, 

(te adoral omne genu )% <*ial fJ&S* VT'^ff KT^ ] 

(multis vie ib us cum ipso locutus sum). Ad indicandum 
cum prfficisione sensum indeterminatum nominisjquando- 
que ante nomen vel frequentius post nomen adjiciunt pro 

sing. masc. +*» Cunus) , pro sing. fcem. ) £*» ( una ) , 

pro plurali utriusque generis ^H*l) ( aliqni ) , cum 

a°-itur de persona rationali : pro re irrationali seu inani- 

° I T 

mata adjicitur sive ante sive post nomen )o^5D ( res ) 

pro quovis gencre et nuinero , v. gr. ^_~ lio—A)] ]l) 

(ven'U quidam princeps) ,)&i*^io.£ loot &+))g**)L&li 

(qucrdam mulier erat in urbe); £*o ? A^^IA-A^)*** 

(qucrdam puella ex domo David). 

Denique cum nomen potest esse vcl in statu emphatico , 
vel in statu gd h amse, cum voluraus indetcrminatum nomen 
significare , possumus usurpare illud in statu emphatico, 

ut ^.a^l uAlaiai (irruit in me serpens quidam). At 
non vice versa , i. e. non licet nomen in statu gd h amaj 
adhibere cum est determinatum, undo non licet , ex. gr. 

(1) llicc propriclns lingua) Arabics , ut scilicet nomen pluralo rel 
Inanimalaj considorelur ut singularo femininum ia nulla alia exslat lingua 
Scmilica ; cxstal laraen inter llnguas Indo-Europteas in Grooca. 









I I 






624 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT 1 



>a\ik |j^ gjj* fDilM creavil mundim) pro J^o jcjJ^ 



)uU 



ARTICULUS II 

DE HEGININE NOMINIS IN GENEBE ET DE AGENTS. 

473 I — Quomodocumque nomen in propositio- 
nem ingrediatur, considerandae sunt in eo conditiones ab 
eo inseparables, nempe genus et numerus.sive nomen sit 
substantivum, sive adjectivum. Quidquid autem sub hoc 
respectu dicitur de nomiue, complectitur et pronomen. 
Porro nomen singulare quod significat numerum pluralem, 
pierumque ut plurale consideratur,genus autem sequitur 

ut pluriraum sensum non grammaticam , ex. gr. opo 

m m ~* * 

u*&Ati )£~^a.L3 ( tola congregatio sana est ) , 

^.A|A ))o ^Aj) P )A*-^2l=> ojo** (rcspicitc volitcrem, 

■ r * J * 
non seminal neque net ) , ^.^ A c\J^a )]L^&dB [ plures 

t *> 7 / t r.*\ f * ° 
occidunlur ) % ^Aa.o hAa) oaA^ J.VA f lotus populus 



edit et bibit J , »-»>^) j^i f owj pcrditce sunt ) , (^J 

A, J J J.a1} ( rcliqum midieres vadunl ). Solent ctiam 
Syri multitudinem significarc per nomen singulare cui 

suffigunt particulam )JLo , ut a j^JkA.2 ( discipulus ), 

)Lo^ ?» , \ ,2 (cwltis discipulorum), a ) r ii iX*i C&PO*folus) 

JIiwAa, f COflM Aposlolorum ) ; ita quoque )<La.-*-| 



DE REGIM1NE MOMIHIS IN GBNBRB, ET DE A.GEOTB 



625 



» ♦ 



(communilas fratrum),)loj^Ji(^ma presbyter orum), 

jlo^l ( scrvitus ) ; quae omnia significant quoque 
('disoipulatim i aposlolatum i fraternilalcm ) , etc. ; dicitur 

igitur, ex. gr. <o)| U^o ) U .., ;S « \ *.ckA- (1) uV~$) 

( apparuit Jesus Aposlolis et consolalus est eos). Eadem 
ratione se habet nomen compositum cujus secunda par3 
fit pluralis non prima ad significandain pluralitatem 

nominis compositi ipsius.ex. gr. aa~&*>) l^f^ 9 ^=> 
(idolorum templa dirula stint), U>JLz)*m!e£. ^aaA- 

47 3 JI - Dcnique non raro Syri prrcpositionem 
o^ f e«»J ut conjunctionem copulativam considerant, 
ct ideo nomen ea copulatum tractant quasi esset conjunc- 
tione o f el) copulatum , ex. gr. oLj <**) )oi. ^»** 

(Joseph cum sua matte vciiit), ^Jom-aJ JfMKgS ^ l*^ 1 

( anima cum corpora ( L e. ct corpus ) te 'supplicant ). 
E contra aliquotics tractatur ut singulare nomen formam 
pluralis et singuiaris notionem habens, cxemp. grat. 

c,M>^^ ? >' 2 .^^ (SCiSSim * VdUm 
jamm iempli in medio ejus ) . 

47 3 in _ Nomen in propositione vel est - a - sub- 
jeetum cui proindc innititur verbum seu quod vcrbi 
significationem habet ut adjectivum vel participium ; 
ve°l - b - est complcmentum vcrbi aut habentis simili- 



(1) Orient. *<»** 



■ 



626 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 






tudinem verbi ; vel - c - est complementum nominis 
Beu adnexum ill! per regimen. 

Nomen itaque quod est subjectum verbi vel 
adjectivi etc. requirit ut verbum vel adjectivum etc. 
conveniat cum ipso quoad genus et numerum , v. gr. 

P<L_S Vo-3— 3o*J ( converlcnlur iniqui ) , )a.^t^Jb LjJof 

(dixit Maria ) , )A&£J ^A. I ) 'casta? iverunt). Nihilominus 
licet tractare nomen fcemininum ut masculinum et 
plurale ut singulare si verbum aut quod vicem verbi 
gerit praecedit nomen et ab eo per aliquod vocabulum 

separatum est , ex. gr. ^a£&2 o^a *_•*(& ( disposilm 

t . F r , 9 * * zr: 

sunt in eo Stella:) , |UM> SaA o^ *-3-=> v_ ~.»juo 
)1qB_. *++( mixta est importunilas in ejus f. impudentia 

' 7 i ' * ' ■■ p 
eum pud ore J, )A-«\^ MftJ&ja w*^ ^^-^ (occurrit mi hi 

ta munrfo paella), oj/L^a JLioo-A o*A. uxsua (sufficit 

.ft..* r J * ' j= ► P * 

(ffej malitia ejus), l^-^a* Loj J^L-^J^ ^^oA^io 
)U^o3 f iiiveniuntur in civitale hac Judei mulli ) , 

A 4f % * p r • ■ 

Jla=u.4 oi,ia.A.a J^aAJJ (ut ejus nomine pra'dicclur 
P'vnilcnlia). 

Dualis autem tamquam pluralis consideratur , ut 
clarum est. 

Porro ad libitum licet nominativum ante vel post 
verbum collocare , cxceptis tamen casibus in quibus 
non licet praedicatum suo subjecto anteponcre ueque 
subjectum pracdicato , natura ipsa illud docente in 
omnibus mundi idiomatibus. 



oSv-$0$-<So 



DE NOMINE PATIENTS 



627 



ARTICULUS III 

DE NOMINE TATIENTE. 



474 - Inter nomina qme a verbo vcl a verbi 
vices gcrente pendent ut complementa, praecipuum locum 
tenet patiens sen aecusativus. Vovvo accusative sine lege 

verbum pr£ecedit,vel sequitur.v.gr. : ) y * * L^^i* 

(Mar* genuil Christum), J>\ lU » )& (*** nemo 

ridit ).Hinc Tides accusativum a nominativo nullo signo 
discern! , sed ab invicem eos distingui ex contextu, ex 
eo quod Syri non habeant modificationem terminatioms 
nominum pro varietate casuum uti mos est Arabum , 
Latinorum atque Gra3corum . 

Pleruraque tamen patiens dignoscitur ex ^ quae 
illi pnefigitur.pnecipue si sit determinatura ^ v. gr. 

li»J& &* |£o ( vocavii De " s Moys '' n } * ^ &** 

y ,^.^ ° Vjjj ( diligo eos qui diliguni me ). 
Pronomioaautem personalia quanta propositionem ingre- 
diuntur conditione patientis , abjiciunt lamad", ct sive 
verbum scquuntur ( ^) et ^) ) , &>* ei suffiguntur 

( cetera ) , ex. gr. .ftl] ill ( honora eos ), yj^M 
(tc vocavi). Tamen interdum ipsa pronomina personalia 
adsciscunt sibi lamad" prffifixum, sed tunc debent pra> 

ccdere verbum , v. gr. JffcJt ^ ( * **•* h Non " 
numquam ponitur ctiam post verbum pronomen patiens 

habeas lamad*. utc£ ^ flm amabimus), sed boc 
rarum est. Nomcn autem indeterminatum nunquam 



■ 



' 






628 



GRAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT I 



accipit lamad 1 ', v. gr. )f Scu* A, ^) (erne nobis vinum). 

475 - Quoties patiens regitur a participio activo 
vel passive) ( n. 288 et 289), tunc ei necessario przefigenda 

* ~9' * i f ******* 

est lamad 1 ', v. gr. y\, p) JJua (le vocoj, oo» »■*■**) U»Jo 

fJttS&A (Dcus tenet mu ndu m). Excise c&sum in quo patiens 
nectitur participio per regimen ; tunc enim non assumit 

lamad 1 ', v. gr. ^a t - —) (lenens omnia), s>'*j2 ■ >^. 

J vAk (gloria Salralori mundorum), poj \_**A^X u»o 

»oo*._».»*)} fixr »7/js qui sanguinem fralrum bibunt).Nofa 
vero infinitivum nominalem ( n. 283 ) et utrumque par- 
ticipium qualificativum ( n. 289 ) non rcgere accusativum, 
sed sibi nomina adnectere per modum status constructs 

47 - Patienti necesse est ut praefigatur lamad 1 ', 
quoties verbum regens indicat motum vel transitum , 

t tf V * * * P T 

v. gr. [&Ufclt^ ol) (vcnerunl ad urbem), wfl3u»JtAi| 
■* # * » 

)£*- -•> \ ( mutalus est in malum), JLJ^-otl )ocf4 

(cril in perdilionem). 

477 l - Nonnulla verba regunt apud Syros 
duos accusativos seu duo paticntia quorum priua 
semper lamad 1 ' liabet ; posterius autem eo semper 

caret, v. gr. )a**.^5o u.Ofa^,a^A. J.i.amia\, ■ a.-Av* pp 

-" '.J". *»J .." , £ J- •> F . P. £,..?>' ' c 

)?^-^^ p^ltu Puinftl -a^^o P^a,5 }^-jo)^^A, 
(isle induit paupercs vestibus suis , ostendit crranlibus 
riam sccurilatis, el doccl ig nor antes scicnlinm verilatis )* 

477 H - Diximus supra patiens, quando est pro- 
nomen pcrsonale.amarc suffigi suo verbo. Haec propensio 



DE NOMINE PATIBNTR 



629 



apparet etiam cum patiens^cessario deberet habere 
laid*, i. e. cum est primum ex duobus patientibus au 
cum verbum signified motum,t«nc eai» P™>™"»£ 
suffigi suo verbo et rarissime accipit lamad* . Exempla 

primi : yL& UJ> «& («-* "***> D ° mine > **** 

U4*i *4-Ti (da nobis res i , ° ,m,m)i ^,>* J ^f o) 

(dedi UH met comedcre). Exempla secundi^: j£*> U^ 
)[ £(cur \ra pervenit ad met), yo« U* ( ?«« libi 

atcidU?), <J1 *l^f ** f - «"*>"* r f ° ne V6rbUm 

^quod est p rater. 3 pers. f. sing. ^(concupivU) 

solet habere pronomen concupiscentis suffixum.ut^lA^ 

aaiai %t*)l (concupivivobiscum comedere). Imo ipse 

dativus si es? pronomen personals, amat lamad* abjicere, 

ut .£) J*S± (respond, eis)< £i£ >iU| f— *! 

rolamea), quse verba regunt per lamad . 

418- Cetera nomina qua? pendent a verbo tarn- 
quam complementa mcdiautibu 3 partialis, nullam 
prceseferaat difficultatom , ffifc pramittuntur semper 

particular requisite v. gt. &£& |&i f «*••! ** 

Domino; , |ij j)> JM*^ ('»*> * lc °''°> Advcrte 
tamen aliquando nomen patiens particula )"*<«; 



re * ■■ 

gr v^J.* A& LT fenrom n*M •»■ »>»*«> ©»^? ^*/-" 
Ccuriln (tM Wi< fj. Dc ceteris autem nomimbus 
qua3 a verbo reguntur, regula tradentur postca, cap. IV. 



l 

I 

I 

''Si* 



r^ 



630 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



1 







ARTICULUS IV 

DE PBEDICATO SUBJECTI 

479 — Subjectum apud Syros illud nomen 
dicitur cujus prajdicatum est adjectivum aut adverbium 
aut nomen a particula rectum ; hinc minime consideratur 
ut subjectum sicut apud Arabes nomen cujus prasdicatum 
est verbum , sed illud uti agens habetur. Porro licet 
univcrsim prasdicatum subjecto praponere , exceptis 
casibus in quibus ambiguitas exoriretur , de quo supra 
monuimus . 

480 - Relatio prasdicati ad subjectum triplici 
modo exprimi potest : - a - Ut prsedicatum nullo adjecto 
signo aut particula post subjectum collocetur, uti fit in 

Arabica lingua ct intcrdum in Latina, v. gr. JJk*J> JLi'<£ 
(hie est amicus mens), qui primus modus rarus quidem 
est , sed neccssario adbibendus est quoties prsedicatum 

9 V T 
est participium activum contractum, v. gr. )ok$\$ o>!°»A 

A * '/ y v t v 

y UlVi .o) »A, L£\So ( Ecclesia Dei docel nos (idem ) ; et 

* y * ** 
proinde ncquit dici tr.gr. oe» *.*>) ^aa) (paler luus (licit). 

Hie modus frequens est quoties subjectum est pronomen 
personale, et tunc melius praedicato postponitur pronomen 
personale quod et contrahendum est , undo pronomen 
personale cum prtedicato copulatur modo quem alibi 
( n. 219 ) explicavimus , v. gr. AjJ ^-^JI vol A***^ 

(Ui es sanclus J , ^Sij ^A*J^ vcl i o£«]U*& ( VO$ 

benedictiesti), oo> ua^I vol e.=L*I {\)( obligatus cst)(l), 

(I) Hie modus copulandi ortliographico pronomen 3 s5 pcrs. sing, cum 
prajdlcato frequens est quidem apud Orieutulcs, rarus pones Occidoulalos. 




^&jj tLdlio vel u4L*&*30 («» gloriosa esj.-h- Ut 
interponatur tanquam copula inter preedicatum et subjcc- 
tura unum ex sequentibus pronominibus personalibus 

separatis ( n. 219 ), scilicet ooi> v^^ , <oj| , ^j) isecundum 
genus et numerum praedicati.(Recolendum est litteramoiin 

f f 

oot e * ^01 silere in pronunciation ) ; et tunc si prae- 

dicatum adjectivum est , eleg-anter contrabitur , v. gr. 



oo its (oiA ( flew jiwJM Ml ; , ^>.L&a^2 uoj |^ 

(bona est gratia tua), )±\) ^o>U*-Je? (Domini est terra J t 

■ oj( ■ .Tfr\ . >n Ac, (t*tf /br/M sunt ). Quoties autem 
subjectum est prouomen pcrsonale , solent hujusmodi 
pronomina separata cum illo conjungi , et tunc dicitur 

*> • t> t> f> * > *» \ y 

&»oot contractc pro o©> o« ( n. 219 ) o<* &J vel o£j] , 



r» 



ji- 



Z01&) v d u&fj , 6oj U) Tel cum W itcrum pro oo, 

Or ft *' f + 

rcpetitur )j) rcjecta rwas»a secundi p), unde fit: fj) \j) 



t * 



v. gr. •&£&4) ••W vcl V*2 ft ^ PlMf <7° s " w ^ a/er 
t-M/erj; cetera autem pronomina personalia noil mutantur. 

t *r . 9 , f * t . . _ 

Exempla shit: tojAU*Jo a* do, ( ipse est Domains Dc us 

-' > ,e »,, . •>" 

uos/cr J ; (Jl^l^ taJJ i©&-») f WI " /,s 0'9 an,es )'» •**! 

^oa&« (i^ooo (*<« cs pontifex a-lernus). 
<• * ° 

48 | — Vel - c - Si subjectum sen sum liabeat 
indeterminatum , et prscdicatum sit advcrbium aut quid 

simile, additur tamquam copula vox A*) (est) sive ante 
preedicatum, sive ante_subjectum , v. gr. )la.^ioI A-»J 



632 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



(sunt ibi'quidam paslores), Gallice: it y a Id des bergers, 

)&l.» V> ,a 1^1^ A-») (sunt aliqui fures in urbe ) , il y 
a des voleurs dans la ville. Exinde porro colliges non 

OB 

posse addi &+) quoties subjectum est pronomen. Quando 
vero subjectum est determinatum aut pronomen , tunc 

additur quidem A*) , sed cum suffixis ( n. 375 ) , v. gr. 

,V r , 1.'' , p * * , r - A 

Ui±x> ueioA*( Uo» (hie est rex) , <^o^o_a_ >*A*) Aj) 

f tu es gloria nostra J * *i&AO <-»A*( )Ll) f^o »»« 
amicus tuns). 

Ex dictis autem colliges sequens exemplum triplici 

modo posse exprimi.i. e. ^*»( )jo)(7«c <?.sf /Vafer Mieujj, 

vel u*~( aloj , vel >**+\ uoioAa( )jo» ; item Aj»Ol_.» 

( Ai*^iar> , aut oo» (AUvii^=> ^i»a^ >aut ( AL^a ^£LM<u 
>-c)oA*( ( Joseph est in urbe ) ; item .ia.<\ Aj) , aut 
^-La-oA ooi Aj| , aut ^Ia-o* J»~A") ^i( C" es gloria 
nostra) ; item : ^&) [fiJU- , aut la-il) )UlI. 

aut l*&i) (j Lfc&Ai j aut ^2»u*a^ fill es pulchra). Htec 
de tempore proesenti.Pneteritum autem duabus rationibus 
exprimi potest ; banc cnim pbrasim , ex. gr. (crat rex 

in bello) , potes traducere dicendo vel : "Jo\obS\ J.ai* 

P I* tt $ voo» , vel (oo, JLajLAs (jii^ . Futurum per 

loo, aut (o*j ; v. gr. ; y&J^ food tLioX (eras ero 

w * o o 

in domo luaXfa^uloot^&iolfauMdo erit resurrecliof). 



DB STATU CONSTRUCTO 



633 






ARTICULUS V 

DE STATU CON3TRUCTO 

482 — Status qui dicitur constructs , in quo 
scilicet unum nomeu alteri ita annectitur ut secundum 
ponatur apud Latinos in genitivo , exprimitur a Syris 
vel per contractionem seu gd h amam, vel per particulam. 
Itaque in statu constructo primum nomen contrahitur 
contractione quam diximus status constructi ( n. 172 ) et 
illi sic contracto adnectitur secundum nomen ita ut ex 

utroque veluti unum nomen coalescat , v. gr. |oMv ^ 
(filiut Dei), |A^j^jl! (janua miser ic or dice )£m t^» 

(geniirix vitas), JLa-jo-O !*$£* (libri sanclitalis), ALd 

* t '" . 

fe&fe|4| ( fill"' Ilierosohjmm J. Et in hoc quidem pnmo 

modonon potest sejungi secundum nomen a suo regente. 

483 - Alter modus exprimendi regimen nominis 

lit per prjefixionem litterae •> secundo nomini , quin 

s * r * 
contrahatur nomen regens.v. gr.jof^* )i^(filins Dei), 

•o 

r y 9 I 
)jfcu» M )±iK ( janua misericordiat ) : interdum, et raro 

quidem", etiam in hoc altero modo contrahitur regens , 

v. gr. . ftM &»j i"^ fr»$2 (duo fdii Jose phi). Aliquando 
nomen rcgcns'gonitivum dehet esse gd h amatum ; cujus 

rei habemus insigne exemplum in nomine \*+3o(Do mi- 
nus), quod non potest cum genitivo adhiberi sed pro eo 
usurpari debet vel gd h amatum JiJo , ut I. V ia. )«^d 

fDowmt« flaWJ, vel)^ sequente dalat b , ut ) ,, V> fc- « )*So 

63 




634 



ORAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



9 7 



V. t t 



non autem JLifiut*%]UjJto' In hoc autem sccundo modo 
licet separare genitivum a regente, v. gr. AmB^^c J-***) 

•o 

,L-A.aio$ bAjA (-BMHHM Moysis typum ferentes cruris). 
Hac forma potest nomen genitivum pnecedere nomen 

9 f Z t y y y y * j> 

quod illud regit, ut di-rsj otuia.^'a? o^\ ^l*£ato 

!_■»*) k*2u)r^ra(»a<a^tmtfi illicit jus gratia ejus filii sumus 
fraires ) . Ssepe genitiyus occurrit sine regente , v. gr. 

k' T ^ j'<x y " * * > r 

|JL»$ ooj )«A\i f Ztei <?«* judicium ); f.z>£ss> od »-2o$ 

• * * • \ * 

f V 

y cl~)$ f cujusnam est isle liber ? an fralris (til ? j , 
Uoi J-^A.3 ooj ^\ .? f mens est Ate liber); ^©i )■£< «A» 

U>oj taliciA,? Cnavis ilia Simeonis erat) . 

484— Solent Syri ut Arabes adjectivum vicem 
verbi gerens cum suo patiente vel agente construere per 
regimen nominale de quo agimus . Id autem fit per 

gd h amam regiminis quae datur adjectivo, v. gr. J&i*3 



* - 



pa^i ( salvalor mundi, sou saltans mundum ), \*ia^*) 

9* r "& f$ y m 

)ofA (amanles Deum); JloSJ jQdtU$X(induta viclorid); 

9 * 9 y » y m y 

)io )JL* ( dulcis voce ); jAioa^o l^.a^ (eximia quoad 

9t * y a; y 

staturam); ^JUl yw^U x tt— (carentes raiione). Advertendum 
autem quod participiumactivum nominale seu adjectivum 
qualificativum non adhibetur cum contractione in statu 
constructo , sed illius loco tunc assumitur participium- 
activum verbale contractum, ideoque non dicitur, v. gr. 

J Ai^ ii^Jfcuslos Aorf»;,sed)Al^ ju^J (n. 288 et 386). 



DE STATU CONSTRUCTO 



635 



Nihilominus praedictum participium nominale qualifica- 
tivum regere potest genitivum mediante particula 9 , 

t y u i * * t 

unde sine contraction dicitur : l£*^9 J5&A 1 » ltem 
)>\A ) \j>o'*& (salvalor mundi ). Idem tenendum de 



participio activo vcrborum auctorum , v. gr. )A^io |^*Jfi 
f vivificator mortuontm ) vel J A-i^ ) I ■ ■ « V> » ^AriSfi 

- T »* 4 1 4 V o * 

)lal2 (exceptor resipisccntium) , vel V=i— .£.} JlN -iftV> , 



Note porro adjectivum construi per modum regimims 
non solum cum nomine sed etiam cum adverbio aut 

quod illi simile est, v. at. Vao t*«*& (sanctissimus , ad 

* r '« r 

litteram sanctus per omnia ) , i%)la£ J&,oA£ ff&f 



pcrpelua , ad litteram ottya omni tempore) , 

sw/jra mundum). 

485 - Nota: Licet apud Syros adhiberejiomen 
regens in numero singulari quamvis nomen genitivum 
subsequens sit numeri pluralis, cum intendatur singulis 
individuis genitivi tribuerc unum nomen regens, v. gr. 

i 6o*.*.aJ faniwMP ifWoruw»j f ..»i,(c©» , da neftVaJ •<&&*.) 
(capita vestra), )Li*j»«) po«-9 (ora ammaltum). 






fNS^„ 



^f5^ 9 



^ 



636 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT 1 



ARTICULUS VI 

1>B EMFBASI MWIC1ENDA NOHINIBUS 



486 — Solent Syri emphasim adjicere nomini- 
bus , prEesertim ad significandum nomen esse determi- 
natum , siquidem deficit aliud signum ad hoc indicandum. 
Hujusmodi porrro adjectio emphaseos fieri solet per addi- 
tionem pronominis personalis quod nomini congruit. 
Scilicet si nomen est subjectum seu agens verbi vel quod 
simile est verbo, adsciscit emphatice ante se unum ex 

pronommibus separatis , oo» > uoi » ioJo» et uJdf i v. gr. 

)£o» iJo) )o\v> ooi (Rex ipse dixit hoc). 

487 l — Si vero nomen est patiens vel rectum a 
nomine in statu genitivi, tunc emphaseos causa expri- 
mitur cum illo ejus pronomen suffixum redundans ; et 
in primo quidem casu , nempe quando nomen est patiens , 
ejus suffixum adnectitur verbo regenti et sequitur deinde 
patiens cum praefixa lamad h ; in secundo autem casu , 
nempe quando nomen est in statu genitivi, sou rectum 
a nomine , tunc ejus pronomen suffigitur nomini quod 
illud regit, et sequitur ipsum nomen genitivi cum * prae- 
missa . Proinde si in sequentibus exemplis emphasim 

dare velis nomini : )^aOi ^»M-» (vidi virum), y, o_ai»* 

9 y «^ P* Y * T a t 

yy^ ( cohibe servum tuum ) , )o^.y )*.a\. J**..=>a.A- 

t y o y r y 
(gloria filio Dei ) , ^JJoj t*&^ *-^aoa* ( Joseph vir 

y =c i» = 9 o ? 
Maria; ) , ys>\} (i^;) JJoaooaj ( gloralio impiorum 

peribitj , )A-aX Jtt-a^ *W P ( ne introducas /ilium 



DS EMPHASI ADJICIBNDA. N0MIN1BUS 



637 



tum in domum), dicendum tibi est; )^^- o»£*M* ■ 

[ j j A. ^ai • Pronomina 3® plur. masc. ^*l) et 3» 
plur. fcem. ~J) quae nequeunt suffigi, ut notum est, post 
vorbum ponuntur.unde dices %+l$ {**) A»*-° f*** tt 
/-mm tuos), ^aj^&^uj ^Wff^ *«« mutomji 

pro il~l) A-.i-*> et ^Jio, U^ «-j^ • 

Porro interdum supprimitur particula lamad" quaE 
debet praefigi nomini patienti cujus pronomen redundans 

praecedit, v. gr. (-.aafti 1»-V^ pro )^ai^ fj*. 

rpr<^oft argentum) , jgiaa ©)&-^2 (ja«*wl talen- 

him tuum). Quae constructio frequentissima est in ver- 
sione Bibliorum dicta Ps h itta, extra quam rarissima est. 

487 " - Nominibus autein qu£e reguntur a prce- 
positionibus adjicitur emphasis adnectendo pronomen 
suffixum nominis recti a prajpositione, et deinde sequitur 
nomen habeas particulam prasmissam dalat h . Igitur in 

sequentibus excmplis: %t^i '^t'l) f«*» P°* *«™) » 
li^lio JfLm **&* (Mderuni circum labernaculum) , 
}"'£ dj»< fc& . -*V ^ (ascendant super aquas) , empha- 
sim adjicies dicendo : %£*|0W^&>)) < »»*$•**$♦* 

)Al£»*' £^? V. 6 * 1 * ^ ***" ' Prajterea no " 
men quod habet ante se praepositionem 5 accipit empha- 



638 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



sim addendo ^T^ cum pronomine suo suffixo , et exinde 
sequitur nomen habeas suam * dalat' 1 prjefixam , v. gr. 

M^ to » >4Ai (liber magislri) fit emphaticum L^Aa 

.» 9 t J» ** * r oo 

Uaiioj <*A»* ' Nomen autem quod habet pnefixam 
particulam ^ fit emphaticum addendo ante hoc nomen 
ejus pronomen suffixum adnexum particulaj lamad 1 ' repe- 

titae.v.gr. ^|) Jjojf die pairi meo Jdices emphatice jJtol 

— ^P <*A . Item tenendum de nomine quod habet 
praefixam prapositionem o, nempe repetitur antea alia 

o cum pronomine suffixo , v. gr. jial o<*£ (ilia die) 

dices emphatice )boa- oo^ oii . Imo licet similiter 
procedere cum coeteris etiam praepositionibus, verb. grat. 

^^ U ?° t* ^^ C e 9r***W est ex urbej dices emphatice 
)£-l*£jo ^ ^i^ ux-aj. Nomen <\a fit emphaticum 
adnectendo sibi pronomen suffixum nominis cui refertur, 
nulla interposita particula inter ipsum et nomen sequens, 
v. gr. Jjftl Va (omnis populusj dices iLL oiia ; item 
M-.? ^a fmiMj judicesj dices JlLI^ ^^Aa. Indo 

vides vocem ^ responderc voci Latinorum : singuli , 
velowim.vel quisque quando copulatur cum substantive, 
v. gr. ll&x \± ( omn i s anima j . s ig n j ficare autem 
lotus vel cunetus quando habet sibi suffixum pronomen 
personale quod respondet suo nomini , v. gr \L\' *f\,i 
(cunctus miindus) , <*Aa Ji>) (iota terra). 

o 



DE VOCA.TIVO, SPECIFICA.T1V0, ETC. 



639 



Pronomen antem personale nomini suffixum etnpha- 
simaccipit pervocem VI? , ut^A** <***+* (vinea mea), 
r &AJj ? VoasA^ (Hber vester). 

48 8 - Ex q iliDUS vidc3 licere ia Syriaca lingua 
nomen determinatum a suo pronomine prsecedi redun- 
dante ad emphasim seu declarationem significandam , 

sive nomen sit proprium ut Li^o) >-^> ~o» (ipsa Maria 

dixit) , sive sit pronomen demonstrativum ut J.)©, o°» 

Sf,tfM> (Ml ipse vidil earn) , sive nomen genericum ut 
supra. Scitu dignum est etiam , eos qui seculo V° et 
aequentibus interpretati sunt libros Graecos in liDguam 

y 4 

Syr^acam solitos fui3se per pronomen ©oi aut oo> sigm- 
ficare articulum Grsecum propter defectum articuli in lin- 

gua Syriaca, ex. gr. )*=u^ ^eJ* o\l) (ivcrunl vin), 

9 » 4 f 4- 

Gallicc : les hommss sonl alli-s , &) ^a*. oo» (dixit 
/esiMj.Graecek) IH20YS;quod cstintolerabilis servilismus. 

ARTICULUS VII 

DE VOCATIVO, SPECIFIC ATIVO, DE ROUHI CIRCUMSTANTIJS, 
TEMPOHIS LOCIQUE, ET DE ADVERBIO. 

439 — Vocativi particula penes Syros esto), 
qu£e est vox mere Graca , ex. gr. \^\Jo o) , at plerumque 
vocativus nullam particulam habet , v. gr. lA\ )q-**\ 

1+iJo (Miserere mci Domine). 












640 



GBAMMATICA ARAMAIC! - CAPUT I 



489 n - Nomen quod specificat seu designat 
objectum ponderis vel mensurae vel capacitatis vel 
materiae etc. ponitur apud Syros sine ulla particula sive 
in numero singulari sive in numero plurali juxta diver- 

sitatem sensus.ex. gr. )Uto Ui JjJ-kl A^ (imple vas 

'.9 t ♦ 

islud aqud),)ty) w»**<&3 9&4& (os ejus apertum est 

t . 9 r f *■ m f * 

spilhamdj , )*A3 VoA* \L yLd ^i (singula: lampa- 

des habenl pondus unius lalenli). 

Eadem ratione se habet nomen materiei qua res 

constat aut fit , illudque fere semper nude ponitur i. e. 

. . f 

sine praepositione ; sic materia verbi ■ —mJo ( unxit ) , 

ex. gr. li©^^ j^A.'o foAJSv >.. jjp ftmxif /<? Z)e«« 

o/eo tetffw^.Jjflia i g M^S^a )£*Pj^,»«A» Li** 

(oleo sanclo agnos innocentcs ungunl sacerdoles). 

490 — Res autem numerata ponitur semper 

apud Syros in numero plurali, v. gr. . "v> ) ^JuBJ^Jq — 

f-^° ol^S. ( quindecim cubilis prwvaluerunl aqua; ) , 

V * A > ^*»-oa^o ^t>a^ JA^'- °-^- fcio (morlui sunt triginta 
viri el viginli mulieres). Nomina autem quae ponuntur 
in casu ablativo apud Latinos subaudita praspositione 
in vel ex vel ab etc. raro apud Syros occurrunt sine 
praepositione sed plerumque habent sibi prssfixum o 

v. gr. jAliko ^±to ooj ^II )jo) (hie te prwstantior 
est verbo). 

4" I — Nomen dosignans circumstantiam tem- 
poris quo actio contingit ponitur apud Syros plerumque 



DB V0CA.TIV0 SPBCIF1CATIT0 BTC. 



641 



t ♦ t y 



sine ulla particula v. gr. \okL> *\i ^l ^ (mansit 

iUic lo ia hieme) , J^Si i£L -I* r ill f°~»** 

anrns ttoMMi operalii* suw^Aliquandoilli prsemittitur 

pr*positio O , v. gr. l**u£> )£ P> f°™» fl < ** 

SA, ft .£ > cA AlAsfanHO millcsimo morlttus est If.), 

492 - Adverbium.quod indicat modum actionis 

verbi formatur quandoque per additionem terminationis 

' .. ** j\ . 7* •> 
A-) adjectivo ( 321 ) ut )^o,l oo, £j) MW^ C vere 

in es admirabilis ) ; vel aiiter ut vidimus ia capite de 

formatione adverbii, ut U^ ^^c^ol^* (locutus 
est Mis f. manifesto). Solent autem Syri verbo certitu- 
dinem dare per infinitivum verbalem omni particula 

carentem, saepius verbo praemissum , ex. gr. -J y, ])+!o 
ll^to f castigavit me Dominus vekementor ) t a*U&o 
JLo SsuvQ f *'"* cxlolleiur cornu nostrum). Adhibetur 
quoque cum verbo infinitivus ejus nominalis particula 

carens , ut )io^ ^to J {£ f <7«»* W*MK«» caruere 
/>ofM< f>H autem ne'cessarium est cum infia. nominalis 

adiectivo vel alia voce dcterminatus est , ex. gr. |j^ 

)m ii*b& (v ehmenii ira ******* ***)* $** ^ y** 

j^a (pcssima morte moricris). 






■ 



^4 



642 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT I 



ARTICULUS VIII 

DE ADJECTIVO. 




493 x - Adjectivum quadrupliciter in oratione 
occurrere potest : vel enim occurrit tamquam prsedicatum , 
vel tainquam completivum nominis, vel denotat statum 
agentis aut patientis, vel deniquegerit vicem substantivi; 
qui singuli casus habent regulas sibi proprias. Notandura 
autem nos hie agentes de adjective- non comprehendere 
sub hac denominatione participium activum neque par- 
ticipium passivum quod habet sensum participii activi 
(n. 298) , bsec enim , excepta flexione , omnino regulas 
verborum sequuntur. 

493 u - Adjectivum itaque quod occurrit in 
oratione ut praedicatum. , debet , ut vidimus , esse contrac- 
tum (1) , idque , turn si mediante copula , turn si absque 
copula cum subjecto connectitur (n. 480) , v. gr. LSm 

vlAI^o ^o, (duke est verbum luum), jLj^ tm v-r*i 

8 t\ 9 r °^ 

(bonus est Dominus), /SJ) y*~~\ fa (tu es misericors) , 

'°&$ ^ofogzX ^Ma*. (pidcherrima sunt opera Dei). 
Attamen hujusmodi adjectivum , si cum subjecto inter- 

posita voce l»o»oA^| etc. connectitur, non contrahitur, 
v. gr. J^fuio >-*A*| La-'v-o (sanctus es Domine). Item 
tenendum de adjectivo completivo pronominis rclativi , 
scilicet quoties subjectum adjectivi rcferatur ad pronomen 
rclativum , tunc contrabi debet hujusmodi adjectivum , 
ct post illud licet adjiccre pronomina personalia separata 

(1) In dinlcclo Matlulaj adjeclivum semper est contractum, sivc sil predi- 
calum, live qualilicalivuin, ut idco nuuejuara ulafomphalicum acciplt. 



vel ea omnittere , v. gr. t=>a-~i> tW^* M-***** 

(fideles qui mortui sunt in charitale) , ). *t\ m*\ 001 

A r jr , . f*J! i(da panemqui reperilur apud fej.Quod 

JT ~ V * • •« n »= 

si post relativuin intcrponas vocem ^©»a4-( etc. , tunc 
hffic copula gerit vicem pronominis personalis separati , 

et cum ilia adjectivum non contrahitur ; v. gr. «^_V» 

pcr/eefa,). 

49 4 .* — Prscdicatum verbi fooi sequitur 
regulas prjedicatorum in genere , verbi gratia : 

J>oiA) <*Xi |io» ^sr4j ^atiosa erat vox sulratoris 
iMifrlj , ^£A~ ooo, ( estole sam ) , )*-.0 -otO^l 
|o* u*oA.J f«/«M paler erat cvgrotus). 

495 - Adjectivum autem quod propositioncm 
ingreditur ut completivum nominis licet tibi illud contra- 
hero vol non, attamen si contrahitur, ei praefigenda est 

pnepositio ? , v. gr. (.aL VA. o.-^) M-J-i ,£-*' 
(lamfjuam arbor plantain super rivum) , J^AP ZU^- 

if Jit J ; si vero non contrahitur adjectivum , nulla ei est 
praefigenda prapositio , v. gr. JuL-** j*.^ (Dm* 
misericord ; ),'* %+l » |i*^ !^~4 (h ° m ° SluU ' lS 

„ to 



fa 









■ >{ 



' , 1 1 1 

I 

I 3 



rf 



644 



GRAMMATICA ARAMAICA — CAPUT I 



> I 



111 




nescil hoc); )^, J*^ jqJ^ (vxdi pueros parvu i os j. 

)4PAJoa^oo )A~4-o )^U»V>\. Ak (ingressi sumus in 
urbem nolam el celebremj?De hoc adjectivo fusius erit 
sermo in capite seq. 

496 - Adjectivum indicans statum agentis vel 
pa1ienti3 semper contrahitur et assumit ante se ^ 
fcurn , dumj , v. gr. wSj^Oj +2 >>\a-«o)J ) m*+ZiO %S 

£ ° ° *0 • 

JLa (ingressus esl Ckrislus Ilierosolymam equilans pul- 

turn J , Jm^ ^^.a\ ^ ^°^ *— 1*=^ >"> f *^*< 

coram me vir qui'Jam indutus alba), ^ w£ i.T.A I o» 

r -.' 9 £t " ~ ' ' 

^Ui^o)o ^L.Aj3 (glorificamus le clamanles el dicentes). 

Quandoque loco ^ assumit o more Arabum , v. gr. %&, 

U-^ v.slo'jo )oX.a.jo)J ( ingressus esl Hierosolymam 
equilans pull um J. Tandem quando adjectivum indicat 
statum non agentis sed patientis vel alius nominis , 

tunc licet illi prsemittere j loco *£ v. gr. |^ Jjj^ 

K** A r *t, " ' ° 

*-^^r*5 )t^° lPh*y (vidi Dominum slantem et servum 

sedcnlem). Ex omnibus his quae de adjectivo indicante 

statum diximus facile colligcs ablativum absolutum 

Latinorum eodem modo apud Syros exprimi , ex. gr. 

J * V> *' ^^ »^ ) &L++±a.\, Ai (i»gressi sumus urbem 
occidenle sole J ; ^^ ({^Jj ^ J-/*A ^ \ j [ 

(cruci/ixus esl fur clamanle prcvconc). 

497 — Tandem adjectivum quod tenet locum 



DB ADJEOTITO COMPARA.TIVO SBU DBTB RMINA.TITO 645 

substantia, si personam aut rem determinatam denotat, 

nunquam contrahitur , v. gr. )i^ U*&+> M°™ 

optima) , )H^Sci -? <f adblandienli) , [k&J .A)) 

(iterunt casta) , )iLJL* ^-J^- (miserere nostri , mise- 
ricors). Quod sihujusmodi adjectivum sibi adnexum ha- 
beat substantivum in statu constructo ( n. 288), tunc 
patitur contractionem propriam status constructi , v. gr. 

f£=vo .. fVv . «AAv ft^co f«erffft* A""««»» nwwMh 

ineolm sepulcrorum) \ 11^=^4 ^UAfel ^.m Nnte , 
(cxallamus plenum gratia). Adjectivum autem negatione 

affectum, particula £. copulatur , quae cum adjectivo ita 
conjungitur ut adjectivum et particula unum fere voca- 

t * 4 

bulum forment , ex. gr.: |2i&J*Jo £• ^? ^6iA ( ?H* 

ab infiddibus), )iZiLj^h^) Jfef** fcomprehen- 
disne invisibUia ?). 

ARTICULUS IX 

DE ADJECTIVO COMPLETIVO SEU DETKBMISATtVO. 

498 — Adjectivum Completivum seu Determi- 
nativum est Mud quod substantivum coucomitatur ad 
Mud determinandum. Adjectivum in hoc statu convenirc 
debet cum substantivo tantummodo quoad genu9 et 
quoad numerum. 

Determinate autem aeu completio nominis potest 
esse vol per ipsum adjectivum , ut hactenus vidimus, vel 



„ 




646 



GIIAMMATICA ARAMA1CA - CAPUT I 



per propositionem qua? adjcctivi locum tenet. Adjectivura 
quidem cum completivum est substantivi nequaquam con- 
trahendum est , ut nuper vidimus , et proinde dicitur 

9 J 9 = * r I 

v. gr. poj jb^^iAljUa (vidi arborem excelsam). 

499 — Propositio autem quae locum tenet adjec- 
tivi completivi adsciscit semper ante se litteram *> quaa 
est pronomen relativum , et si propositio loco verbi'habet 
participium activum vel adjectivum cujus subjcctum seu 
agens referatur ad y relativum , tunc particula y vicem 
gerit pronominis personalis participii vel adjectivi* v. gr.: 

;**»9 Jl">m^> ^iot A-) (est tllic pauper qui circumit 
mendkando), ^,;^ )-^D^» ? )£*£& ido^sa^ (&**«• 

* r * ^ P r 

ditties qui cleemosynas erogant) ,- 1*.^- ) { &SO i --A ^-1 

|loZU.io A-=>^ ^M * i i ))) ffo Ufa -^-=\> (invenil 

rex virum indutum vcslibus immundis qua non decent 
nupiias). 

500 - Adjectivum completivum apud Syros ut 
apud Arabes venit ordinarie post substantivum ; sunt 
tamen quasdam nota adjectiva qua3 possunt prsecedere 

sua substantiva ; hujusmodi sunt sequentia : JjjL.J 
(alius); )LJOg£ (primus) ; JLaJ^*) (ultimus) ; jt^LM 
(mullus) ; jjol) (parvus vel modicus) ; J^j f?na<//i)/sj; 
v. gr. ^ Jjo^ |^^ ^^J Lfciia )oo> P C«o» /"'< 

... f f- * = * 

in mundo alius peccator similis mihiY-. i ^ i tt 'tS^ 

♦. , . r . K ■ p " ° ^^ 

t<oA\»a_~ 'JI-Aa, (vinlia opera bona oslcndi vobisj » 







t y 



p y — 

jj.^1 *-»»-•*) i** w tempo™.)' 

Item adjectiva quae designant titulos personarum 
earumque qualitates sive in bonum sive in malum 
scnsum ordinarie suis nominibus propriis anteponuntur, 

v. gr.(oC^ll>C>\_*^ %flS y — y +>-(!fl*rt* libi Deus forlis); 

' y f m * y * .' 

^Ai5 U^<*i *M ( ia( i uil bealus Paulus ) \ y&M» 

^aJ^io J&a.-^ -*V (ave sancla Maria). 

50 I - Quaevis orationis pars indicans circums- 
tantiam tcmporis vel loci vol aliud simile , et occurrens 
veluti adjectivum completivum , assumere debet ante se 

9 rclativum , v. gr. )o*A \.£-*» iCott oo» U~ (dale is 

> 9 . v * » s 

est mors propter Deum) , l_^J^o in<^o ue»oA~») Jjoj 



t y 4 



. .ui* (hie est adjulor el minister mecum) » k_l_**a» 

l*i<aj>?, >v>> U^i-A, )oe» ^colL) r Joannes crat 
lucerna ante solem). 

ARTICULU3 X 

DE COMPARATIVO ET SUPERLATIVC 



502 — Syris deest forma J*i \ quam habent Ara- 
bes inter formas adjectivorum positivorum , iis etiam 

deest hrec eadem forma Jo 1 quam habent Arabes sensu 

superlativi et comparativi ; ct nihilominus Syri nullam 
aliam formam habent ad efformandum comparativum 
atque superlativum. Itaque adjectivum comparativum 



648 



GRAMMATTCA ARAMAICA — CAPUT I 



apud eos exprimitur per adjectivum positivum simpliciter, 
addita praepositione -^ nomini cum quo comparatio ins- 

tituitur , v. gr. (jlaA ^o ^ojjLa^ )A^a^ (sapientia 

melior est diviliis) , ^aaii . 3 j &+* f4— ( nos sum us 
fortiores quam vos). Quandoque , majoris claritatis causa , 

interponitur vox iZ&^ (polissime) , vel vox v.^1 (bene > 

maxime) , ex. gr. Aa^^^f ^o oo ■*---, U\^a 

if * . 

(ioM» (solremolior esl quam luna a terra j.Adverbiaautem 

comparativa exprimuntur per adjectiva contracta in nu- 
mero singulari. Ea vero adjectiva comparativa quae vim 
vel intensitalem tantum denotant , exprimuntur per vocem 

^ZL vel v.a^ , v. gr. ^u© £.&* A--A£ (operalus 
sum plus quam luj.^o^ <a*o»J$ aM-iji)-I^)aLj 

v-aa nS »$ ucfftlAASo t 6flf\a (dilexil Deus portas Sion 
plus quam omnia labernacula Jacob). Item sit exemplum 

adverbii comparativi Hi_to ^p>a,. ,«i S^y> y La*-) 
(sorores tua> incedunt pnpclarius quam tu) . Hinc etiam 
vides nomen cum quo comparatio fit necessario expri- 
mendum esse , sccus comparatio nequit existere , v. gr. 

9 9 t * m 

ft-*V»o) m^6| ^Jco.* i~»jL )•/> f ambulavit duobus 
dicbus plus minus). 

503-Superlativumcircurascribiturdiversismodis, 
v. gr. Vos ^-w*,^ f sanclissimus ), ) -. A * j . 6©>>ail 

t * ' t « * p $ v 

( minimus apostolorum ), J.^o_5aio uoj J.J^oa-3 Jli*) 
(quodnam mandatum esl maximum in lege ?)'. 






DE PK0NOM1KE PERSONALI 



649 



504 — Notandum deinde nomen cum quo com- 

y 

paratio fit interdum loco ^ prsenotari particula o) (autj 

more Graecorum , maxime quando nequit praepositio ^2© 

habere locum , v. gr. y** .-> ^^j jooM \^+j\e j*^*. 

w^ai.6) \xT^(Tyro el Sidoni remissixts eril in die judicii 
quam libi ), 

CAPUT II 

DE PBOVOMINIBUS 



ARTICULUS I 

DB PKONOMINE PEHS05AU. 



505 - Pronomen reflexivum quod Arabes per 
vocem ^-ii cum suffixis exprimunt , exprimitur a Syria 
per pronomen personale separatum agoutis , adjiciendum 
inter agcns et idem pronomen suffixum habens prasfixam 
prsepositionem lamad h , qnod personam patientem cxpri- 

mit, v. ffr. ^il #\ on Pa* (stultus sibimel nocuit) , 
kL\ oi o* \LS± (Chrisms semel demisil) , &.ll 
*jli >\ (adjuva temetipsum). Vel etiam exprimitur pro. 

nomen reflexivum more Arabum per rocem %mBA (animg) 

14 



650 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 








t r 



cum suffixis , v. gr. y^&x <pL\\ )) (ne extollas lemet) , 

^AAJ A nA» (humiliavi memet) : vel per vocem A* 

(essentia) etiam cum suffixis , v. gr. Z.$-»* I ) — ^y* 

W A* (Chrislus demisil semelipsum). 

Adjicitur post nomina vel pronomina vox <^3J 
vel )oaLo (persona) cum praefixa praepositione o , et cum 
subnexis suffixis ad exprimenduin sensum quem Latini 
per pronomen ipse , ipsa , t'pjum , exprimunt , v. gr. 

>lo\ {2J w^aSllo Jj) (tyo ipse veniam ad te) V^Vw> 

^•A4S (*Jdo1ao (rex ijw wo* visilavil). 

-505-Nota tandem quandoque post verbum intran- 

sitivum redundare emphatice praepositionem lamad h cum 

1 t '» 
pronomine suffixo ejusdem persona3 agentis. Ex. A, fcU U 

f wntfflKij , JJj.no Vo<HA, oAy^o (mnrlui sunt inimici) , 

(inveniemini contra Deum stare). 

507 I — Pronomen idemsadem, idem, exprimitur 
Syriace per pronomen personale ooi repetitum, intcrce- 

r 

dente particula ^a , sive separatum sive suffixum juxta 

•• « 

casuom diversitatem, ex. gr. o°»o | '. V~V asu^j oaaYaa 



. >• ' 



o»**** oo) ^a (Paulas Ecclcsiam exngi'arit t ct idem earn 
IcelificavU), )Alii ^i ^ ©^ *xH iJoJ f'rfiW SfffiM 
idem verbum ) , )a*£a) w*to£ *&? *a <*!*) !*»)£ 



DB PRONOMINB PERSONALI 



051 



v. gr. 



9 



* r 



(cjiisdem S. Ephro>misprmo),L—io)l ©►UojPoM Jo > )^ » 
(eadem via rediil). Pro pronomine suffixo accusativo licet 

in talibus exemplis adhibere pronomen typicum oot > ut 

i*») JAA:o u»o» ^3 u*S Orf«w verbum dixit) (1). 

507 n - Pronomen personale \oU\ (Vos) non 
convenit in eleganti lingua Syriaca uni personae , sed 
pluribus ut apud Graecos , Latinos et Arabes . Attamen 
posterioribus aevis( circa seculum XII)coeptum est apud 
aliquos Syros adh.bere pronomen <oAj) ad alloquendam 
unam personam dignitate praeditam ut mos est hodie 
omnium populorum Europaeorum (2j. Hunc tamen usum 
apud scriptores bona* notae non est invenire. Pronomen 
autem 1® pers. pi. adhibere pro sing, solent reges et 
magni viri in omnibus mundi Unguis. 

5Q7 m -Saepe pronomen ooi usurpatur ut ple- 
onasmus ad sermonem cxornandum, quod in versione 
Novi Testamenti Syriaca dicta PsMtta frequentissimum 

(I I EM ratio exprimcndi pronomen idem non est genuina Syriaca , neque 
cetera lingua Semiticai earn vel ejus noUonem habent ; Syrl autem praneritis 
seculis cum libros Grajcos In suam linguam crpperunt transferre. hanc notionem 
ex Grasca lingua didicerunt. ad illtusque imitalionero rattoncm prasdictara excogl. 
tarunt. Imo non coutenli simplex pronomen hac ratione exprimere, ex eo 

foerainino subsUantivum concretum derivarunt )\*+Oi £&*Of ad signiflcandam 
notionem quamipsi LaUnlnon habebant quamque budlerm populi Europajl slmili 
rationu exprimunt per vocom idcndiUM. 

12) F.uropaji liodierni excessum in hac re alligerunt, cum asquales etlam 
( imo stiam luferlores) alloquendo dicunt Voa pro Tu I quod sensati homines corta 
non approbanl I. Quod nwgis ledel est usus Italorum dirigendt ad unam personam 
maseulinam pronomen 3* persona, tarn.; adhuc ac magis admiralionem provocat 
ususGermanorum dicendi /Hi pro Tu. Ipsa igitur urbanilas ad excessum producta 
in ndiculum degeneral ! Populi tamen Orientalos noatria temporibus el in hoc 
Kuropana imtlari coeperunt,T..rca3,Persa3.etc. At Arabes tantummodo in scriben- 
dis eplstolis etiam familiaribus lingua vulgaripro singulari pluralem adhibent turn 
in lecuuda turn in prima penona . 



652 



6HAMMATICA ARAMAICA - CAPUT IT 



I I 



III 



1 






est . He autem hujus pronominis in tali casu semper 
eliditur seu otiatur «. gr. ^^ • i^J&ji (alium 

expeciamus), |^j'ji ^KyJ o^'j^J^^ ( fide justU 
ficatur homo). 

508 1 — Usurpatur pronomen personale o» 
ejusque derivata ad exprimendum id quod latine expri- 

mitur per cumque, praecedente JLiJj ( quu ;, vel Jjia 
(quantum), vel ^o (qms), vel ^ (quid) et particula 
*» ex. gr. ? cj> U^l JLuJ£ fg**^ f ac *»* 9'^cwm- 

f *W /<? reprehend, propter qna/cmcumque rem ) , 
*"> W UJ^» *jc, ^ jc^,) f car. «6 ,„„ /t0 , mn/?f 

***««?.* ipse sil)t ^; ^ g^j ^ ^ 

/ty* a mendacibus, quicumque ii smO, j^^^tLi 

^S l^frfa «7/am quantacumqtie ea sit). 

508" - Pronomen demonstrativum Jl/el inservit 
cum \\J ad significandum Latinorum tantum neutrum 
turn ut nomen ; tarn potissimum ut adverbium , ex. gr. 

f *«*/«» mtftt tn/psft j . • • "^ 



DE MODO BXPRIMBNDI GENUS NEUTBDM 



653 



ARTICULUS II 

DE MODO EXPRIMENDI 0KSC8 MEUTRl'M. 



509 — Rem idealem qua? sensibus non apprehen- 
dituv , aed mente fingitur , considerant Syri qui genus 
neutrum noa habent , ut foeminini generis. Sic v. gr. 

dicunt : Aa-k>. UZVA. I uoa*tJ> 1 % ot ( hoc die tenia con- 

tf^ftj ; ^j)$ v-A. )oo» 1^i.| f9JWJ era( mihi ut irem) ; 

|^Vv» A^.^3^ (iJoJ AJO ( dicitur quod morluus sit rex); 

• ' $ * 

)yO)\£M'ab hoc) ; j^^fjiroji^i' Aocj ; A— J$ e?^> 

-R ■* T ft 4 J> 4 1« 

)A^o ) mJ J \a^i ^oa* (id omne quod Jesus des- 
cendit ad inferos , fait ut mortuos vivi/icaret); |-» *io )J 
Ljjfta ,.&. V5 (nequil esse seu impossible est ut homo 

• a •• 

»oj» rrre/; ; L^£.x>)o AAL| fniii*il fff ^ftHlJ ; ^m 

1 r *" *' ' » .A • ,j 

(vesperarit) ; lc^*_l (illuxii) ; ^^o .Jo AIJ-a. |^^» 

" ** -, ■ ,**#•' " 

ftmuiTi petii a Domino '■; t ;oo)<>|^o *&4 >-o> |U&a»' f ?<r/»e 

C5f ut facias quod dixisli). Item dicendum si de plurali 

numcro agatur.v. gr. )l\o )A_»1.).«« Aiai, fofJ^ )^-=> 

f &•!*).•«.&£> (cfMH»< Dews vislbilia el invisibilia) ; ^Ajj, 

i*oo» t*-a LsoX*) ♦— a -001 y (ea qua evenerunt prop- 
fer wia/oa consiliarios evenerunt). 



. 5 



510 ~ Ad haec pertinet usus -*o» tamquam 
ligamiuis inter unam et alteram propositionem , prse* 



654 



i 



QBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 



sertim post unam ex particulis conjunctivis , et tunc 
u °i nec essario adsumit post se litteram 5 ( n. 425) , v. 



p 9 



gr. ^ . U .^ Jo, u^ ^ol)J &£*,)£& rc«r 
despexisti fratrem lunm loco eumdfm honorandi > )• 



, -r 



°»^ £ ^«M ^fl l*^ |i^ K L1) (tarn dilexit 
nos Deus ul nobis suitm (ilium daret): \])Ll /uA' '« '2 

ui JJ^*. J| fX^L^iftl ff/wod t<r/M ir» erf urfom , non 
placet mihi). 

9 1 I — Hue pertinent plurima verba qua? 
adhibeutur impersonaliter i. e. in 3" persona sing, fcera. 
sine agente expresso , et cum accusativo persona} in 

quam fit actio verbi. Hujusmodi sunt verba AjmCtwduit), 

^>-3 (doluit) , ^Ai.'angusiia nata est) , *^o!? (torpor 
natus est j : qua omnia in 3» foeminina adhibentur cum 
littera ^ praefixa presonae agenti^v. gr. ^ AujLto 
(Uvduit me) ; ^ jj^f f /r ««. „/ no 6/*, seu an<?/m/,r; ; 
^6<*\ Ijjo (amarum vel accrbum fuit eis t moerore affccli 

MWi; ; ui JLl^i (angor)- ^4^ ^iU J] («e for/>ore 
afficiamini). 

512- Syri usurpant *>;* indeclinabile quo ex- 
primunt rem, negotium, aliquid ,etc. Y.gr. SoLto Al/u. U 
'^ ■ frfr (»**«< troft in rforooJ.Quando vcro volunt expri- 

mere aliquid vel rem in numero plurali, omittuut )o^» 
et adhibent adjectivum quod illud sequitur in numero 



DB PRONOMINE RBLA.TITO 



65S 



plurali generis fcemioini , ( n. 514 ), v. gr. o& L+ab 
|I)-*^» (feci Mi plurima); ^jj )i*l*>£ ^o, f&W 

sunt mirabilia). Aliquando adhibetur )o^Jo eo sensu quo 
Latini dicunt a liquid , quoddam; imo de personis etiam 
usurpatur significans aliq uis,atiq ua t ve\ quidam, quo-dam, 

et quidem pro plurali etiam, v. gr. )q^o } V> » A . A*) 

C adestne aliquid panis ?),^^)ya&U£&°( nonnuili 

magisH-i dicunt), >»;*> )L&j)^1 caAl(gu*« aliquam 

mulicrem), yol* )£iu*» uA, A*) ( /»a£eo a%uof negolia). 



^^e)e^l 



ARTICULUS III 

DK PRONOMINE BEI.ATIVn 



5 | 3 - Pronomen relativum exigit apud Syros 
jeque ac apud Arabes ut extct ia correlative sequenti 
pronomen personale ejusdem personae , ejusdem generis 
et ejusdem numeri , ac noraen cui refertur pronomen rela- 
tivum. Quo prsemisso , sciendum est hujusmodi prono- 
men personale propositions correlative aliquando elidi 

in Syriaca uti et in Arabica lingua , v. gr. ^ai( ^kLd 
fi r f") iiL-a^ ffuof Sltnt t " n 1 U0S vidisli?) pro 

Hie advertendum est notabile discrimen quod extat 
inter linguam Latinam et Syriacam quoad propositionem 






656 



GRAMlfATIOA ARAMAICA - CAPUT II 



qua sequitur pronomen relativum. Nempe cum Latini 
regere faciunt prooomen personale hujus propositionis a 
verbo ejusdem propositionis , Syri illud regere faciunt a 
verbo propositionis pracedentis cui refertur pronomen 
relativum. Unde cum Latini dicunt: Ecce libri quos dni. 
derasli , ubi quos est accusative verbi desidnasli ■ Syri 
dant verbo desiderata pronomen quod illud regat et re- 
Imquunt pronomen relativum rectum a propositione pra- 
cedente ecce libri, dicentes : y£{ lsJL*\ fii* |£ . 
litteraliter: ecce libri qui desiderasli eos ; item ^J 
*X ^m> CL to JjooS V oca\3 ? ^^iai ^ a , fl est Maria 
quam omnes liyum celebrant) ; propter hoc prapositio 
qua .p„d Latinos pronomini relativo copulatur , apud 
Syros conjungitur pronomini ejus personal! quod illud 
sequitur, ex g, : »LL *^ £ ^ ff-| ^ ^ 
cum r /M0 /o^™?;, ^^ £^J £. a-i * g 
fdfellto «mif rf* MM e« ?ii<*m mMm ;,*^io I o'c, Jj£ 
Ua*> uo,4^ f«« est de quo scripsit Moyses). 

514- Animadvertendum est apud Syros parti- 
culam ? qua est pronomen relativum necessario cxpri- 
mendam esse cum quovis adjectivo completive per 
gdWm contracto , sivc substantivum cui adjectivum 
refertur sit determinatum , sive sit indeterminatum . 
Exempla substantivi indeterminati cui adjungitur adjec- 
tivum cum pronomine relativo ? : %JL* » Jj'o^ yjj 
(tamquam malum conflalum ex metal I \> )\ Jft\ A^J 
> ^-40- ( emi duas columbas speciosas ) . 



V 



DS PRON'OMINB RKLATIVO 



657 



Non praefigitur tamen pronomen relativum adjectivo 
non contracto,v.g\ )i_a».^]^^» o^l. — '^(ad-oca ilium 

firum vencrandim). At si interponatur vox A-»( cum 
suffixis,tunc pronomen relativum necessario praefig-endum 

est huic voci A-) , unde dicitur, v. gr. uo,oA.|^ It*" 1 *^, 



U 



» r 



C»»ir 7 mi esf honor ai us), ( n. 481 et 493 ) . 

5 I 5 — Ante pronomen relativum *, quando tenet 
locum substantivi, i. e. quando nullonomiui counectitur , 
praemittendum estaliquod nomen cui pronomen relativum 
referatur ; si igitur nullum hujusmodi nomen extat, et 
pronomen relativum referatur ad personam vel rem deter- 
minatam , tunc ei praemittendum est unum ex pronomi- 

., , r 4* 

nibus demonstrativis remotis , scilicet .• 09) , m£| i ioJ^ > 

T » V K n: , T T 4* 

^loi, v. gr. oocx l*+iL& ^o o'^/UI) VAioi (Mi qui 
?nmi .s'/;/u, ex Phariscvis eiant) ; ^5 A ^«» <Lk^6v1 Oq| AJCTI 
)L) C/i'C es/ tVfc gnem </«'#/ vcnlnriim post me fore): vel 
ei prasmittitur pronomen ^so (qui) v. g-r. wJj t A-i ^6 

" V i 4, 

lA i^oj oot ('''/"i »&•' we » j'/j.sr i//xi' mihi). Sin autem 
l'elativum 5 referatur ad nomen indeterminatum tunc ei 
prasmittitur unum ex sequentibus prunominibus interro- 



t p 



T* 



gativis , ).u), M » ^A*J ( n. 248 ) , v. gr. u^J>> \u) 
)<*X)S. ;.a*j J-la$ t^n^a jlaiVso (qui eupU regnum 
cnlorum placeat Deo charilatc pum ) ; iO&t=u*«j0 i| 

tOA^. A*) )»^| )i.) ifcA^. ^wV>» ^A4) f ** dil ig it is 

cos qui vos " ddigunl , ftMim merccdem habebilis ? ^. 



658 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 






Frequentissirae tamen prouomina demonsiratira promis- 
cue pro interrogates et vice versa usurpantur, v. gr. 

»^j ^j^oo3 ^A u=u*Jo$ ^o (qui diligil me, viewdata 

mea senet). 

5 I - Nihilominus relativum '5 quod tenet vicera 
substantivi , adhibetur aliquando solum absque ullo 

praemisso, v. gr. £&>*£ e>^iX <oo^<^J ( beali 

qui habitant in d nno tna •; o>'>^A ^AAJO^ ^0 (va ei 

qui prwbet pot um xouo s«o ). 

Okl - Aliquando , praesertim in scriptis versis 
ex linjrua Graeca, praefiguutur relativo praepositioues 
quae juxta ca qua? diximus ( n. 513 ) prafigendae sunt 
pronomini personali quod sequi debet relativum et ad 
illud referri, idque imitatione ejusdem linguae Gracae, 

v. gr. ^|UO ^ g »4 > ^ o^X ^a..^O (sanctus is quern 

laud an! angrli ). 

Idem habet locum cum relativo adverbiali loci,v.°r. 

A^&l* te*) ^» -4L.-1 ^a3o») (reverlar in dtmnm 

meam.nnde exiriy, Ji*J ^ J^j ^ £©J^ ^ "vl l£Jj 

J^to oojAj (7»a6/f«r<r /ac defuncins nostras in mansio- 
nibus quiclis , unde aufugerunt dnlores ) . Regulariter 

dicendum essct in his exemplis Ai-aj otlto) }.£*), et 

f » * • /. ; 



*&-$&$-*$* 



DE PR0N0M1HB DEMONSTRATIVO 



659 



ARTICULUS IV 

DE PROIHOMINE DEMOHSTRATIVO. 



5 | 8 - Pronomen demonstrativum licet indiscri- 
minatim prseponere vel postponere nomini demonstrato, 

v. gr. J. a A. a U°t vel U* J-^£ a ( "*■ liber ' ' 'AfM ^^ 

vel ^oi )A-^ '««* P'W/n; . ^Aoi U*> M*.±> vel 

)li ^A,©» AXSoa. (aiidii'i Iwc verba). 

519 - Ad demonstrandum aliquid ideale adhi- 
betur plerumque pronomen demonstrativum proximum 

» - . * « ««>.•..» I 
foeminini generis , v. gr>\^o» J.^ i-^J j>oi .J*3 5o. >>^: 

fl«fe /we, hoc enim melius est Itbi) , J**'.o (fflt t»9t-& 
f/ac /joc el vires). Quaudo occurrunt duo demoustrunda , 

adhibetur pro primo pronomen demonstrativum remutum , 

p r 
et pro altero demonstrativum proximum , ex. gr. » ft . to 

C«o1^)i ^4^ t* ? t*^*^ •*-i*Sfc * C*r£tl«« tumoral 
prophelas el Qpottntos% iUttt o aide m quia de ifton prophe- 
larun' , hos anient quia entn prcrdicarmii ', Saepuis de- 
monstrativum proximum pro utroquc usurpatur nomine , 

%$£> £ ^o&* lJ t iiL±o (lol^o^. |2jS 1*'m»* 

(V#cootmuti<ca< Erclrsia el hmritisoa ci schismatics, Ulos 
quid em propter honorem fidei, hos autem ad conscrvan- 
dam chariialem). 




660 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 






519 H - Usurpatur pronomen remotum pro 
nomine antea memorato ut non repetatur.ex. gr. (&*) 
uaoooAj ooO-aAa affer librinnmeum et Ubrum Josephi), 

latrtmes res nostras el vicinorum). Quod si secundum 
uomen regit genitivum sufficit particula \J5 et demons- 
trativum pronomen supprimiiur, ex. gr. t &UMl A&tti 

iA»)0 vAMtt*§ fw/rf gladium Josephi el me urn ). Dicitur 

-% = k . »• * I? * r 

etiamk^A-) oo»o, sicutetiam ^a_oo<i* ^o pro^SLajo** oojo . 

ARTICULUS V 

DI CETERIS PnONOMIMIBUS 

51 9 IH -)>^-»Est pro ^ t ** , significat autem 
invicem seu commuuicationem acdonis ; commune est 
masculinis et femininis nominibus. Agens debet esse nomcn 

plurale , patiensque nomen \f^m cum lamad h aut alia 
praepositione juxta casus ; ex. gr. -^^^ \ ! l.'.'I y> 
l^t-^A ( Chrisliani sc invicem amant ), «%<\f \. | .A ^ A, 

T„ f p - I 

Nh* h» ( lartrones ab invicem fttgerunt ), i oa^'1 J) 

i •• v • * * * * 

!?»■— v i ne accuse/is vos invicem ) t ^a.oa.0 Ift+lJfl 

) » »— *> > ^ .^-.S^/ana c/ Susanna sibi invicem occurrerunt). 



DE CETERIS PROXOUINIBrs 



661 



• " At* •» I"* ' 

}*.*** 9 V^Ol pkj ujbi » (mulieres cnntumelia affece- 
runi suns iniieem riros J. 

••• *~ Haec vox rcpetita: 1° - Eundem sensum 



habetacj^^^tatamen ut una pars geratagentisofficium, 

•o*o 

altera paiieutis, et ab iuvicem separentur particula patien- 
tisvel alio. Ex- + 1A. ^ ) Vs\a.. ^.£j f salulemus nos 

tnvicem), |«A , -" o^o) ( unus alleri dixit J, _^ o'^at 

p r v „ » p 

*■*>-=> (separate unumde altero ), ***** . — PJr4X * tVl 

portale onera unus a'lrius ). 2° - Sigcificat etiam 

unusqnisque* quisque,singuli t etc. Et tunc non scparantur 

duae voces ab invicem,de femininoautemdicitur)*^*)^ ; 

« r* *• 

9 ' v v • • P 

ex. gr. >&£*.) U^d ^ »*A i-1] ...» »»*• *.*• 
f unusquisque pupmrnm umciuque magm'ro iruditns est 
seu singuli pueri singulis magis!ri$ traditi sunt J , 

V-cuaJ^joI^** ) 4 ^ k .\)» ( oi| Ik ^£o l2o (da nuwiiim hoc 

* • , #i f .» ' ', * ' 

singulis litis sororibns),^^^ *,JjL»:a. ♦.-A) •> l_'t"*>» k»|l 

» *£LO(non possum vnlunlalrm uniuscujmqup ve sir urn face - 

v ,? r v 

re j.Dicitur etiam, sed minus frequenter, »**\iapro +** #^ , 

= •• •• * 4 

Ex. ^»>a&. ^^floi <*i A-) U^ a! ^oi ,oo **• \s^s 

C unusq iiisque horum perrgrinorwn rtgiiUi kabc. srfroi ). 

Etiam nomen appellativum hac ratioue repetitur ad si- 

gnificandam participatiouem sing-ulorum , excmp. grat. 

#00 jLL»? i io& ooi (da singulis dcnarium), ySLftQ 

jLi* t ^j ) i ^v%?> (circumivit per singula* urbes). 

to ••, p 

il^^ • Nomen hoc ex ^^ MA derivatum est; 
• »» «• * 



662 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 









semper in plurali adhibetur, significatque nliquitaliqitot, 

' * - r r 

nonnnUi , etc. Fee mini mini est j^j^.^ . Ex. gn^i 

f^Lt . ^ - ^ yt^JL- ( aliquot exierunl e civitate), u&5u* 

U^ ** )AJ»a»»»A (nonnulla verba mutant). 

=C SB 

A*) **• A»|* Hoc verbum quod sig-nificat est, repe- 
titum et aliquaudo solum significat partitionem inter duas 

9 . Z 
aut pi urea res. Ejus usum ex exemplis disces: ;Ai£ A») 

itoA^ »^ Ju^pf * unt ( l ul dres'ual et in paupertatc 

vit'uiit), vk^A*) A»)o L.'a2 h»1' L? A «| Jil-^ a -T JDOj 
( morcenarii nccc -einut a i dun talent a t fl/ii ifHnqut ft 

^i*i-,<** )J» A»f* >AlioL=> yaVun»v>? A*) f*«* ? M » 

teroo /wo cri'duut, sun' au'em qui non crcdunt). 

.yy » Haec praepositio quae significat ex, adhibetur 

pro A»( partitivo de quo mox, regens nomen vel prono- 

men pin rale. Ex. ovj t oou^oo ft fcj » $oU* i fl '" BMfilW 
»•«•!/, rt'i/ prof fiti tunij. 

A^* A*LV3* (1 ) Significat A^ personam quam 

quis noinitiare uon vult, ej usque foemininum est A-*l^3' 
Nota base duo nomina gd''ainata esse , alterum quidem 

ex ) »\q . alterum ex (A^l\9quac ambo inusitata sunt; 
nota quoque A,- >\^ habere taw qtiaiiquam non regat 

(t) Hoc nomen Semilicum in ItogOXD Ilispunicara per Arabcs qui diu 
peninsulam illam doniinali sunt introduction esl. ilispaui enim uicunt fulanoi 
cum hujusinodi notlo desit in lingua Latins linguiaquc qua ex ilia derivataj sunt 



DE CETKRTS PRONOMIWTBCS 



663 



genitivum,seu non sit in statu constructo cum dici deberet 

9 M , I 

^1\°> , vpI pntiiia y.iVct .vftl rectius ^A3 , quia jo d h non 
invenitur in masculino.Sedsic fert usus ut non dicatur nisi 
. S,e> de masculino , et A- TVo de fceminino . Ex. ^| 
Aa LA. (vade ad MS). Adliibetur quoque de re. Ex. 

\ • * _ i , » 

A% (UU> uoioA^i [>**/«! »'« loco NN>) , |Op ( ;1 \«~( 

A. ."Aft fAjIo f/Vwlw noster reHif <?x op/ride iWf.j 

A&J • Significat numerum qucm quia non vult ex- 
primere , item sermonem seu factum quod expedit tacere ; 

plerumque repetitur per mwv> conjunction em. Ex. L*X>( 
9 r * t r .9 •- f * 

Aaio Aaj oA f«**»« Wfi *** ct *»*J» )**** \ * i m k t {**%' 

ifl x y A a ( ttt*ti Pctrus sir. annas), Aj9I ^ V>\ -*-^> 



r ' •■ r i T ~ v 

Agio f/teiiti mMMOT aic et 5i*c J , ^'.j ^*aj t^a! ('or 

mul teres renerunt ). 

) }fta * Indeclinabile est et tria significat: 1* - Quan- 

*«»m interrogativum . Ex. ytel ZU..9 ^oo- P&3 (quot 
d.'s mansis'i ilhcl ). 2* - Quantum admirativum. Ex. 

A.Jui lib'W U^a (</«»« VJ ' ro5 ndt Oj £*■! &***J ^^ 

■«»| A-% ffwoi mrrr.enuni sunt i» domo pu'ris met ! I; 
3° - £>«m , f«»to tempore quo , aequitur semper particula 

,. Ex. All ^lj>liaU^J o* >* V^ol V ( « «*«* 

r« cum itlo mrudiice dun rim seu Into tempore quo viris). 

Si preecedit V-3 , tunc significat q ua ml unique , etc. 







664 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT II 



t' ++ > 



.4 ,fi 9 9 r< 



U) ly/*) Ue&^l*'** )*X>+tojl (exaltabole^ Domine, 
guamium possum j. 

v^J( - (Aliquistquidam); pi. £Sj) ; negat. ^aJ) JJ 
(nemo). 

)a^So - ^3 De primo vide (n. 512), de altero 
vide (a. 487, 2). 



ARTICULUS VI 

DE NCMBRAMBCS. 









| 



5 | 9 - IV Nomen numeratum quamquam Arabice 
ct Hebraice sit modo singulare modo plurale, Syriace est 
semper plurale. Cum autem numerum sequitur, plerum- 
que est in statu g-d h amae cum nun , rare- in statu empha- 

tico. Ex. . >.v>a« j.^-V^^ (quinque dies) , . .Vf ^. < \m^I 

(novem hor<r), ypfJol ['^.^^^ ( undeeim anciUa>) , 

V>M (jLto^A. (sexrenii pasinres > (l). Potest nomen nu- 
meratum ante numerum venire , et tunc est in statu 

emphatico. Ex. \j^.l |££ (trcs dies) , **£&jj )J\^. 

(qundiugiiita aiiiui. Undc vides numeralia nomina nun- 
quam esse in statu constructo , exceptis numeris unitatis 

(I) Notatu dignum est usum adliilumdi nomen rci numerate In pluralj 
cum nun in nulla dlaleclorum Syriacarum vulgariura liodte vigentium exstare ac 

cognosci nisi in dialecto Matlulas ; illic enim dicitur , ez.gr. « -,V»ft> J *■ **i» 

/• f * T \ 

{ quinqiie diet ) , fr-^3 AX •( ( tret $pontte ) : male lamen pronundant tocaleni 
qua? prtecedit nun sine production*. 



DE TRA.NS1TIV0 ET INTRAN'SITIVO ETC. 



665 



quae cum gd h ama et taw tuuc proferuntur. Ex. Ab)| ^sp 
[Lot (ex qnatuor venlis) , fAuJto Li>J*£. (Decapolis). 

• 

5 9 I v - Ad epocham notandam , adhibetur par- 
ticula o conjuncta turn cum numero dierum turn cum 

Pa- 

nomine mensis vel cum voce .,, , mensis ante nomen 
mensis ; dein nomen A tA anno constructum cum numero 

4v ' 9 9 * a |J 

annorum in fceminino ; ex. gr. laaoAaflft Bflto >-aAat| 

J&Lo 



t* 



o [)^ftiaA.o ^£^ AUk. (scriplum die 10 



/ufft anno 1753); frequentius Jaio2 

CAPUT III 

DE VERBO 



-4=4- 



ARTICULUS I 

DE THANSIT1V0 ET INTRANS1TI VO ET DE C0NVEB9IONE INTRANSITIVt 
IN TRANSITIVUM ET VICEVEHSA, NECNON DE SIGNIFICATIONE FOBMABLM VERBI. 

520 * - Verba apud Syros vel sunt origiue activa 
seu transitiva (}jIiA.to) ut^L^o (occidit) , gg£ (fecit), 
vel sunt neutra seu intransitiva , (|Jx*i*$) v. gr. ^jj 

ftvtll , Vl pisT (sedil), vel denique sunt simul activa et 

65 



66(5 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



neutra , v. gr. Wft q (rcversus est et etntwfftij't (ji 

(descendit et dissolvilj, vaLj! ( elongavil et proctt/ f«tt 

seu recessil). 

520 n - Aliquando in verbis quae habent sen- 
sum transitivum simul et intransitivum distinguitur sen- 
sus alter ab altero per diversitatem formse quam assumit 

v . . r. . 

verbum in aoristo sic jJflux ^ in sensu transitivo fit in 

aoristo '.q Vi > » (perfecit , absolvil) et in sensu intran- 

sitivo fit in aoristo JJfi.^ (consumplus est) . Animad- 
verte porro verbum intransitivum habere hoc sibi pro- 
prium quod liceat ei adjicere pronomen ejus agentis 

suffixum particulse *\ , ut vidimus , v. gr. Va-aX o a ft^ 

(manele)t <-A^. *A.) (vade £}. 

52 I - Conversio verbi intransitivi intransitivum , 
vel verbi trausitivi habentis unum accusativum in verbum 
transitivum habens duos accusativos fit per reductionem 

verbi vel ad formam Vla(» v. gr. Jt^y{ (irrUavil) ab 

intransitivo i^i (indignatus esl) t %£o\ fcifomO a nudo 

Va) (comcdil) , >OuuD( (erexil) a )olO (surrexil) ; vel 

<»* " • " r , 

ad formam vAQ v. gr. v-a^> ( humiliavil ) a >*Jo (humi- 

l r r tr 

lis futtj t aiSuw fcracMatiO a oi&ao rfocwM^ /mi/,), i-n.* 

(honoravil) a j-^-i ( honorabilis full) ; vel ad formam 

^ia^iv. gr. ^Q^fsubdidil) a J^a^fsert-MS^), %$A4h 

•c ■ • • 

SB 

(significavit , certiorem fecit) a <&** ffiovft J. 



DB TRANSITIVO ET 1NTRANSITIV0 ETC. 



667 



522 — Conversio autem verbi transitivi in intran- 

♦ 
sitivum fit per adjectionem syllable L{ initio verbi, ex. gr. 

y - y y y * 

UJCG (fraclusest)a. i*al( (regit) , ^a*al| (oblatus est) 

a u^Lo (oblulil) , \ fcfltotCf (addilus est) ab v.a*iof 

r "r : t * 

CoMari/ , addidil) , ^£o&a-( (certior factus est) a <& 9 &^. 

(ccrliorem reddidit). 

Porro plurima verba efformantur a nominibus quae 
a nullo verbo derivantur , quod quidem apud Syros fre- 
quentius occurrit quam apud Arabes : Videlicet ex nomi- 
nibus radice trilitteris formatur verbum intransitivum 



+ ' 



trilitterum auctum ad formam V^.9 ; ex nominibus ra- 
dice quadrilitteris formatur verbum quadrilittemm, ex. gr. 

*^3 (frwnavit) a )l^a^_2> (frcenum); »jLSQJkt (coluit, 
et origine coluit solem t ati solebant prisci Aramaei ethnici^) 
i ' T t y 

a )a- <^a. (sol) , lAAm ft (ornavU) a nomine Grseco 
.MA<wMAn (cosmos) , y-^f! A r» (accusavit) a nomine 
GriECO p.'« a^^o (categoria). Ahquoties verbum deriva- 
turn habet formam ^vq? , ut i&&\ (convivium fecit) a 

o 
*4 t 

))oAJi (mensa). 

o 

523 - HaBC omnia autem de conversionc transi- 
tivi verbi in intransitivum et viceversa ex usu discuntur ; 
forraae enim verborum liabent plurimos sensus qui lege fixa 
determinari nequeunt , quemadmodum res ae habet in 

lingua Arabica. Sic v. gr. forma ^3 aliquando cundem 
sensum liabet ac forma nuda , addita tantum quadara 



668 



GRAMMAT1CA ARAMAICA - CAPUT III 



intensitate , v. gr. ^^d (occidit mullos) a \^o (occi- 

dil) , jbdlfeofifriotfj a *.al( (regit) y \£u+at( everlit s usque 

r r y 

deque) a U&-JM (evertil) . Item forma ^Aa) aliquando 

adhibetur ad iudicandum simpliciter cventum cujusdam 

actionis vel operis vel rei , v. gr. ■«*» — ) (apostala (ac- 

tits est) a ) ^«-i (elhnicus) , A— ix| (ceruginavil) a 

)Zu&^ (arugo), u^a) ((ructificavit) a )>)3 ((ructus) 

quod initio erat J-.^ uti patet etiam ex Hebraico. Sunt 
nonnulla verba quas nonnisi in forma nuda adhibentur, 

ut ^.f) (mm* J , j^* (vidil); et e contra sunt alia verba 

quorum forma nuda inusitata est , ex. gr. *ȣoJ (con(essus 

«0 , lOlm9( (secessit) , ui^o ftttflffctwfttrff J. Quaedam 
verba assumunt in formis auctis sensum longe divcrsum 

a sensu formse nudae, v. gr. J) . (inclinatus cst)iJ±,. 
(oravit) ; )»\*., (absolulus csl)yaSkMJ{ , (tradidit) ycx\j^ 
(implevit, salulavil , solvit) ; JjuA. (solvit), ^jl, (ccepit). 

524 — Animadverte tandem omnes verborum for- 
mas communes esse signification! transitivae ct intran- 
sitive , imo ipsa verba aucta quae habent initio syllabam 

A) praeformativam ad creandam notionem intransitivam , 

possunt iuterdum habere sensum transitivum , v. gr. 

y If f * T * r •* 

i-3$t) (recordatns est), *ol±1{ (meminit) . *%oA_aJ 

(recognovit) , ^a^-U) (induil). Excipe solas formas 



DE VERBO PA.SS1V0 



669 



■» a*. 



y . * 



^ud£L*) et %A& £ olj quse nunquam transitivae esse 
possunt. 



C\S*6 



5T~ 



ARTICULUS II 

DE VEKBO PASSIVO. 



5 2 5 — Syriaca lingua caret forma passiva modo 
quo earn habent Arabes ac Hebrffii ; cui quidem defectui 
supplent Syri per formas dictas reflexivas quss nempe a 
verbis activis formantur addita initio syllaba praeforma- 

tiva U . Videlicet vox passiva formae nudce fit ad normam 
< \L9lj v. gr. ex £ fi t )j&^\ (dircptus fttitj , ex ^.sujl. 
fit vAaZU-) (relictus est) , ex \^Lic fitv-*Jllol| (verbe- 
raltts est), ex j^ fit iZjtlLl Cformalus seu pictus est) ; 
forma ^lo, | babet passivam vocem ad normam ^A&22) ; 



V V 



ct forma ^£9 ad normam ^Laij ; tandem forma qua- 

drilittcra ad normam ^,\s. q )J uti cxplicavimus plenius 
ubi egimus de formis reflcxivis. Repcriuntur quasdam 
passiva) forma) quae non respondent suis formis activis 

modo cxposito sic , v. gr. ■« ..,}{ (elongulus full) adhi- 
botur uti passivum verb] ux**i( cum tamen uO-^j musi- 
tatum sit ; item y\£+J ( tradiius est ) ut passivum 

ft W |« 

forma) )q^-a.) ; >i$M (comprehensus est) uti passivum 



670 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 




pr 



Xh? ' **M ( pramonitus est ) ut passivum *,oj> 
( prcvmonuit) ; item ^A&oj (inlelteclus fuil) ut passi- 

vum Vo^o>) (' inlellexit ). Pleraque verba form® ^ia] 
habent in voce passiva formam illam quae respondet 
formae nuda;. 

526- Quidam grammatici tradunt verbum activum 
babens initio syllabam praeformativam l{ fieri passivum 
per additionem 2 post LI dummodo ejus litterse sint 

plus quam quinque , v. gr. ex ^$o£.a.) ( recognovit ) 

r * * ' 
formatur passivum &£*£&fef ( recognitus fuil ) , ex 

y y * * p 

±aoi)£ao)( accelcravit,festinavil)fit passivum uaofjC&ttf 

(accelerates fuil), ex u$oJUJ (promisil) fit ^oC/SLaJ) 

(promissus fait), Attamen praxis non videtur confirmaro 
istam regulam. 

527 — Porro voces passiva? non formantur nisi 
ex verbis vere activis quae nempe non indigent particula 
seu praspositione praefigenda nomini in quod actio verbi 
transit : proindetjue verba quae actionem in nomen me" 
diante pnepositionc habent non fiunt passiva, uti sunt 

sequentia exempla: o^ lrt !^ ( dcrisil eum ) , ^Jk 
^o,oll (subito supcrvenit Mi), ^LaX )£) ( ve nil ad eum), 

< *^*? ^§<S* (curam egit illius). Nihilominus auctoros 
Syri aliquando libcrius iu hujusmodi verbis procedunt, 
solent enim ex eis passivam vocem formarc dempta ilia 

proposition* , sic ex ^ ^ ( irnsil cum ) formaut 



DE VBBBO P1SS1VO 



671 



^ill)(irri,us fuit) t exe^^c(credidil in eum) dicunt 
.■fallit (crcdilus est), ex <*1 ^LaD ( adoravit eum ) 
dicunt +^&£B$ f adoralus fuil ) , ex ^o,a\S ^-3»<^ 
(blasphemavit eum) dicunt ^A^LI fWa*/>fremaltw ««;. 
528 - Verba quae habent duo accusativa quando 
fiunt passiva concordantur cum secundo accusativo rei, 
non vero cum accusativo personam ; sic v. gr. si converti 



velis sequens exemplum )A~5o) %&^~ (demonstravi 
tibi vias) in passivam formam , minime dices ad instar 

Arabum )LL',o) J&*L+L) ('« demonstrates es via*) , 

sed dices jaIjo) >A J£l|t f* demonstrate sunt 

tibi). 

529 - Solent Syri plerumque cum verbo passive- 

ao-ens exprimere mediante prsepositione^. v. gr. U*£Al 
^ ( possible erit tibi ) , . ai& £&$* ?°» »" ^ a 
vobis) , ^diiaLii j^lj |4^ *•** ^ '' 6nm 
elaboration a philosopho) , foot l-=u^ pft*1 l»-?*^ 
)' Kf^ K (vir damoniueus captivates erat a satana). 

Interdum agens exprimitur mediante praepositione 

diC*) i v - gr.)<5ti^^J}yf cas "'0 a *' '»«"** a Deo), 

tfoUl ^o . &»aa» fit^tl (equa nostra furlo sub- 
dueta fuit a mendicis) ; vel exprimitur agens mediante 

praepositione o v. gr. y*&k* ^3 ^»Jo yc* { a le, 

Domine , omncs nos bene die amur). 






672 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



ARTICULUS III 



DE VEBBI MODO INDICATIVO. 






530 - Modi verbales in lingua Syriaca et ceteris 
Semiticis non habent proprias flexiones , sed exprimuntur 
modo per banc , modo per illam ex flexionibus coramu- 
nibus verbi , cum vel sine alius vocis auxilio. 

00 1 — Ut ab indicative- incipiamus , tempus 
prjEtcritum cxprimitur semper et ordinarie per flexionem 

praeteriti , v. gr. j^aio A^o (morluus est Moyses). 

Habent tamen Syri et alium modum quo exprimunt 
tempus prsBtcritum , nimirum assumendo participium 
passivum verbi etaddendo post illud nomen agens habens 

praefixam pnepositioncm ^ (1) , v . gr. j|[ % . 5^- 

^S J**f & K^*~> P ro £&+•> (auditum fait 
mihi i. e. audivi dilccias esse tibi lacrymas oculorum) , 

. *^Jk ' '*** " Pr ° ^*~ " ( mtl vidi huM 
virum). Istud porro participium vel flectitur i. c. concor- 

datur in gencre et numero cum nomine quod erat 
patiens verbi preterit! , v. gr. jia&i'al, ,A \lyL jj 



• o 
4 v 



(non vidi commcrcium), )jL>aik* o& [LuftA, ))« ** 
^U (4ui non accepil baptismum abeal) ; vel adhibetur 
indcclinabilc , v. gr. f Al] ^ fc J) ^ ( nonne 
rtdistis mei fratrea sponsam ?/. Q u j modus cxprimendi 

(li In dialeclis ndgaritau hodtenil Assyria si Turabdiu uonuisi l licc 
foriuu cuguosciiur ad prajlcrituin cxprimcudum. 



I)E MODO INDICATIVE DE VERB1 



673 



tcmporis praeteriti per participium hac circumlocutione 
adhibetur etiam cum verbis quae non sunt trilittera 

nuda, v. gr. \)\j JJoa-o*i o& %£a* V? ^o ffl«l 

non accep'u signaculum abcal). Quod rarum est. 

Praeteritum vcrbi substantivi esse exprimitur per 
[ O ot , in quo tamen littera 01 otiatur quoties prscedit 
praedicatum, dummodo praedicatum sit adjectivum (494) 

' »' T p t" 1 * * • * ** 

v. gr. yi, ]oo» » »MMt (bonum fait tibi) , ^A Loo J^j 

( cupido foil mihi ) , A»oo> \jk*a*$ (longinqmia /*"» >)• 

Nonnunquam praeteritum liistoricum exprimitur 

per prcesens , i. e. per partieipium activum , per imita- 

tionom linguae Graecae et in versione librorum Graecorum; 

id tamen rarum est. At hie modus cxprimendi tempus 

praeteritum per prflesens regularis est et frequentissirnus 

r * 
quoad verbum ioo) (dixit J , cujus participium adhibetur 

sensu praeteriti , ex. gr. .iNvA a fr i # V>S . UU*> *io) 

(dicil angclus Marine are j , ).■«>*. StA , U « A a.. u»A| 

* 4 1 9 r * " . 

)lo._i_ii-*o) *A. - ft^a oj (die unl aposloli Chrislo avge 
nobis /idem). 

532 -Tempus impcrfectum exprimitur in verbis 
activis per participium activum, in passivis per parti- 
cipium passivum.addito in utroquc casu prfcterito)ooj(l) 
cum & otianti constantcr, dc cujus temporis conjugatioue 
jam egimus in capite do flcctendo participio ( n. 287 ). 



(i) Rarissimo vol numjuam invonilur JOOJ mile participium in lingua 
litlerali, scd ill rcgulnru est in dialeclo liodkrna MuUulut , ncc nou in dialeclu 
anttaui Chakluica el apod Talmudistus , Idque couforoic est liugiue Arabic.T. 



674 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 






Accipe aliud exemplum ex verbo Ittf fdiaU ) r )£ {$* 
(dicebatj ,oo« ^U)(dicebani) , g« Jyjj (dkebal t)% 

T £*' C f Cebanl f > • &*\* &) ( dicebas ) , 
K*f*Z r ^*/ (dmbatit) , ^i^ j^j rrf/Cj . 6M f .j f 

Krffnjpp ( dicebaih f. ;, a^o^ Jooj r rf/wto« ) , 

^o, v ^o) f dicebamus), J^ ^ Jj^j f rf/ce6flm f } . 
^o©, ^lii) (dicebamus t). 

Item imperfectum verbi passivi, v. gr. Jo^XLLo 
r MWJtftfafW ) , oo* ^JUl* r acceplabanlur ) t etc 
Imperfectum verbi substantia esse exprimitur per vocem 
A-J habentem sibi^ jmffixa pronomina personalia ct 
addito deinde verbo fo* cum m otianti, v. gr . : 

•loo ^o,oA*| feral J , ooo, iooi^A*) (cram) 
too, omA*J f <•>•<*< f.J , ^oo, t-.*-^) f«f««( f.J 
&»oo» ^LA>J (eras) , <o£-oo, <aiL}ul feroffc; 

Sic dices- Ui^io \o* ZJjjj ^cJZ (Jesus em 
in lemplo). Si autem hujus verbi substantivi subjectum 
sit ludeterminatum, tunc cxprimiturtempus imperfectum 
per voccm AJ| indcclinabilem cum addito verbo & 
modo explicate , ex. g,. j^i J f UJ fj f WW 



DE MODO 1NDICAT1VO DE VERBI 



675 



quidam cvgrotus ) , ixiiL;I-~ ooo» A*) (erant aliqui 
claudi). 

532 n — Sse P e tamen participium solum signi- 
ficat tonipus imperfectum. Id habere locum potest : 1 -In 

propositione incidenti , ex. gr. )»_6 ¥ )A^A£ 4-^° 

)l^.Jj2 (mortua est pnella cum cantabal gallus), A»)-~ 

i>° ' * * t y . . , 

)f sftj . .O ^ j^a-^ fw* wrtrtfi r/m agnnm portabal) ; 

2 - In propositione conjuncta per particulam 0, ex.gr. 
".^/» LoZ, t -«-* £i (mulieres flebani el plangebant), 

^al^o ooo) **••*• j*\4 fpt»W» Icrlabanlur el cane- 
bant). Uno vcrbo quoties ex contcxtu intelligi potest de 
impcrfecto tempore sermonem habcri , vcrbum auxiliare 

)oo» supprimcrc licet. 

532 In — MuS quam pcrfectum exprimitur per 

prsBteritum vcrbi addito verbo |Oo> cum 01 otianti, v. gr. 



) a a*A. loot *\)) (her at ad forum). Tamen prateritum 

)oo) sccpcnumcro , prsescrtim in poesi , redundat post 

j> r ^ r s> 9 " * 

praeteritum simplex , v. gr. )i-=uJ& ^io ^iJo joo )a& 
(surrcxil Dominus a sepulcro). 

533 — Praesens exprimitur per participium 
activum flectendum modo explicate ( n. 288) , v. gr. 

fi £ ^l)o I'H *&.')) (prwlercunl scccula el vcniunl swcula). 
Interdum pro participio activo adhibetur participium 
passivum uti diximus supra (n. 298) , v. gr. }_j) \-^Q> 
[f jaJLi It^OJB ( f er <> °'" ls 3 mic J' Adhibctur ctiam 



676 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



* f * 



aoristus etsi raro pro prssente , v. gr. f. \ y\. %jM 
(Benedict) Domino J. 

534 — Tempus futurum proprie exprimendum 

est per aoristum , v. gr. uOJo!.l <*L> )j£<J oia Xo 

(oCSv (va mihi ilia die qua me judieabit ZteHsJ.Frequenter 
tamen adhibetur pro futuro participium activum , v. gr. 
^j.LA U) 1 1) | .. vA fcras renui»i arf fej. 

00 5 - Aliquando futurum exprimitur per prsete- 
ritum, nempe pt>8tf£(*i et qnando) , v. gr. ' aCaJ! , \£ 

^.jVo&AttaX^f? "<""&> absoli-etur or alio, surge et abij, 
et post particular conditional , uti videbis. Licet etiam 

participium et aoristus post |fc, sed id rarum est . 

00 a — Verbum habere exprimitur a Syris per 
voccm A-) indcclinabilem et per prajpositionem ^ prae- 
figendam.seu notam dativi.agenti possidenti seu habenti, 
v. gr. JtViVim >i^,nO>4A>}uf f/tafaf mulla pharmaca). 

Imperfcctum verbi habere exprimitur per /uj modo 
nunc iudicato, addito praeterito {©« cum <* otiauti.v. gr. 



...rp 



,K . ' 



L-Ii ^»j2 <*1 )oo) A») (habebal duos filiosj. Futurum 
verbi habere exprimitur per aoristum verbi l o0) ex. gr. 
J.^j Mto^ ^A, foofcl (hubebis mullas opes). 



DE SUBJUNCTIVO ET CAUSAT1V0 



677 



ARTICULUS IV 

DE SUBJUNCTIVO ET CAUSATIVO. 



537 -Subjunctivus modus qui respondet Latino- 
rum subjunctivo vel infinitivo.quando verbum praecedens 
est unum ex verbis exprimentibus actum voluntatis , 
exprimitur in Syriaco idiomate per aoristum, cui prsefi- 
gitur particula y , sive agatur de tempore praesenti, sive 

de praeterito, v. gr. : ).AVsA. (jl*»} •, p) t^j (vote videre 

3 r fir f r 

rcgem) ; )Al^ j°-.^Ji o»<^V3 ( pncccpit ei ul cuslodirel 
horlum). Nonnunquam exprimitur simpliciter per aoris- 
tum absque 5 prsefixa, si tamen verbi praecedentis et 
vcrbi subjunctivi agens sit una eademque persona, et 
insuper si verbum praecedens sit unum ex sequentibus 

vel similibus , nempo \ ,io (valuil), -.***■) (poluil) * 
*$+* ( cognovit ) in scnsu valuil % etc. v. gr. : p) (^Jo )J 

»t- 3 * + *. ... 

(jofcoo ^aS. »- ^|.i A ) (non valeo pugnar-i cum mariyribusj; 

U) %1 W >*•&*)? >») UJ» JJW"^ C MM<?, '° 0<M»foM <* 
prmlicare uti es ) . Nonnunquam , praesertim in poesi , 

aoristus verbo (00*, copulatur ad significandum praetcri- 

t 9 '? * 
turn iraperfcctum subjunctivi, ut : l&^^ii y>.^,v> A^l) 

vs. Z«. A )1 '£,001 C ith7 jf/aria «t Elisabetham visitaret ) % 

*A ^ooi |SA«; (o©» ( *^ |J f»Mi potcrat me dccipcre ). 

Plcrumquo subjunctivus exprimitur per aoristum sine y 
quando verbum prrecodons est in imperativo , v. gr. : 

>.L ft V (1.) wA }0_a.9 (prccoipc mihi ul veniam ad le ) t 



678 



GRAMMATICA ARAMAICA — CAPUT III 



I I 



.?..* 



M^ y&\^ml\&<*^jkj(sbie ut salurentur fllii). Adhibetur 
etiam o!^ ut particula conjunctiva post verbum 1^ , 
Cvoluil J, ex. gr. quod in Evaugelio ; ^ J£ lS 1^ ' 

900 - Ut plurimum vero quoties agens verbi 
praecedcntiset agens verbi subjunctivi ad unam eamdem- 
que personam referuntur, pro subjunctivo adhibetur 
infinitivus verbalis ( n. 281 ) cum prafixa lamad", v. gr. 

KoAy ot&^zizi | ViSvA Al^ , (tw/tii habitare in domo 

/>eij, ^ox llUeS. JSj{ Ij^o ( polesne venire mecnm?). 

5 00 "-Item adhibetur infinitivus verbalis quoties 
subjunctivus determinatum agentem non habet, i. e. tunc 
infinitivus cvadit ut nomen agens propositions, v. gr. 

J-Kio^ia^.oL&iA. ^^ (bonum est sperare in Domino). 
Quando autem infinitivus aliqua prajpositione copulari 
debet, intercedit ? , ut : )£&J ^ ^ ^ii J ^b ^ 
(melius quam confidere in homine). 

Quandoque loco aoristi adhibetur participium 
activum , dummodo agatur de 3 a persona , et verbum 
antecedens sit unom ex 8equentibus.P6mpe .4~J' f *«?»*> 
{JtoCvalvtt), >tt ,n^,) Cpoiuit), **£,*, fsivit) Ate.; v. gr. 
{AUa^Ji Jj©, [Jm V (ncquii hie Inlet nos inaredi), 

\**\ y*A liL^L^aA.} \)(nonpotuit domus capcre illos), 

m ' ■ ' ' .. *■ > r ^ 

f^*" lAljo^, ^qj| ^Jito' (issued sunt reslaurarc 

nunas), (£a ILjjJ J^Ccvpit gallus eanlare). 



DE SUBJUNCTIVO ET CAUSATIVO 



679 



Item post imperativum pro subjunctivo adhibetur 
participium prsesens, v. gr. ^, (>&*> o>^ J-io( (& e " 

* 9 * ' x 

ul adjuvel me) , ioofc_o' »-*-s« ana-^A. (smile ulraque 
\ \T ° 

erescerej , , oo^Sl^ ^A2 i 6<*A, ^0-^i_^ t sine eos 



librare suas alas). 

539 — Modo subjunctivo similis est modus 
causativus , qui indicat causam finalem , Tel efficientem , 
et apud Syros exprimitur etiam per ) cum aoristo, v,gr. 

.o! ^t f (oAl[? A-»l( ( veni ul vos consolemini ). 
Quandoque ante ) additur una ex particulis causalibus, 

v - S T - lii-l C uti ) » ^Jo (propier), yj^ (sicul),v.gr. 
9 •"* u *♦*■•»»••* <• * r ° T .fi'r y * 

v^p J) o*.o ^0**30? ^o Va«> JllM o»^ (of^ ",;a. 

fmi'sif ItetM /ilium suum ul omnis , g«j crctfrt in ipsum , 
non pereat). Interdum post aoristum adjicitur verbum 

(ooi in practerito , si verbum quod praecedit sit in pras- 

tento , v. gr. e^* (^i . (ooj (**»l V* >*— )*V>a. 

fso/ obsenratus est ne viderct ignominiam Domini sui). 
Nonnunquam pro aoristo occurrit participium activum 

absque particula , v. gr. . .tS <>. V .q^\ ^$,1 P r <> 

. ftft> A ) * f dabimus illis ul mandncent ) , m**)] J^( 

•* ♦ * f T ' * * 

t<{ dividal mecum hwrcditatem). 

540 - Adhibentur etiain uti particulae causativi 

prsesertim negativi ante aoristum UflX f et Sojj fne 
/ortej.qiue sine ulla particula connectuntur cum sequen* 



680 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



tibus vocibus, v. gr. (U^ ^jt^SnA, )£±> ojL 

(Al^>oA\ (oof J (videlc ne hwc polcsias vestra si', in 

laqueum) ■} J^XLi 9 « |uLlj U— 5 *-* fe^lf 

(prtscave a malo i. e. diabolo ne "te spoliel). 

541 — In causativo quoquc , quando verbi 
prascedentis et verbi causativi ag-ens pertinet ad unam 
oandcmque personam , licet pro causativo usurpare 

infinitivum verbalcm cum lamad 1 ' prasfixa , v. gr. uiT%( 

\+ *S oiAxJ( 'MftAJa!* Uk^d (rcspexil Dominus ad 
audiendum gemilum miscri). Item dicendum quando 
verbum prtecedens est in iraperativo ut supra notavimus. 

542 — Conjunctio donee ante verbum , quae 
indicat terminum fuialcm , exprirnitur per jjL^^i. cum 

aoristo, v. gt. >LSj4;i&»>jy; ^^l2Lj>^i 

( scae a dcxlris me is donee ponam inimicos tuos ) , etc. 
Item dicendum Je cceteris particulis conjunctivis. Inutile 
est advertere modum subjunctivum item et causativum 
nonnisi unum tempus habere quod omnibus temporibus 
inservit. 

j43 '-Modus indicativus conjunctus qui scilicet 

pendet a verbo quod sig-nificat actum mentis, exprirnitur 

per particulam % quas intercedit inter duas propositioncs 

quarum secunda potest exprimerc sivc factum pendens 

a prima, sivc ejusdem causam efficientem; prions exemp. 

* * 4* » T £X t i 
\- Pi <v> a» oo) +!&l*> p(f.ai» fexislimo Josephum Ulie esse); 

alterius exemplum)^ ji^ JULj4JU%Afc>fcLl 



DE SUBJUNCTIVO KT CAUSAT1VO 



681 



(miserere mei quia tit es fons vil(i'). Frequenter ante 9 
in hoc aitero casu adjicitur emphatice vel ^ A V* , vol ^A 

vel o , v. gr. V^io (U^» o^oJl^L <*^ ^-*|-^ 

■ »^°w« Aa-»*($ (remillwilur d peccata multa quoniam 
dilexil mullum). 

Propositio causalis qufe non pendet a verbo 

antecedente exprimitur per particulam Graecam j. .J 
felenim) adjiciendam post primam vocem illius propo- 

•x« • * ' j* T %m * *m f * **- ««•* 

sitionis, v. gr.^^aio (oo»l (l*^* % *-^ J~>) P-=> 

(mAa, *-*^> U°l !o*Ml fP e '° a le ut orationem offeras 
Deo , hoc cnim est bonum). Quandoque apud reccntiores 

adhibetur^j fa»<e/Hj, loco J^^, quemadmodum apud 

T T 

cosdein adhibetur J^l^o in pro -^ • , quod utmmque 
erroneum est. 

544~Nota propositionem quae sequitur verbum 

direre etsi proferalur prout a suo auctore prolata est, 

* . f 
quandoque praenotari particula 5 , v. gr. t oiL\ %jtu 

)» ti \ °r^*~ )) -A ■■> ^^>)1)5 f audislis quia dictum est : 

oculum pro oculo), JLAj p1p)£ 1 ooj-A' »>-*>) f »**# »'/i* 
c<7o ftifffl ;>ns/or ,).Quando vero quispiam citat alius verba, 
mos est ut post primam verbum dicti quod citatur, vox 

p p . r v * vp * * =i»r »i 

)aX adjiciatur v. gr. ]AA.io ^0 ^AAp ri&»)l.( V 

' ■* * ' OS P » v . ' 

tihiO) of-ifla- -^ yA- |o») (nolile lurbari in mcnlibus 

veslris ex dido: ecce venit dies Domini noslri ) , (Ljfca 

66 



682 



GRAMMATICA ARAMAICA — CAPUT III 



s> s 



)oi^t Mo uaoi^l V^V \oILJL>££2o (quare judica- 
mini per dictum ne accedas neve gjisles !) . 



<si??mzsu> 



ARTICULUS V 

DE PBOPOSITIONE CONDITIONAL!. 



545 l ~ Propositio conditionalis apud Syros ut 
apud Arabes duplex estjalia significat quod potest evenirc, 
alia quod non evenit. Latine quidem utriusque conditio- 
ns particula est si ; sed modi verborum differunt ; nam 
in priore verbum est in indicativo, ut ft medic us es, 
sana me\ in posteriore verbum est in optativo seu sub- 
junctivo imperfecto , ut si medic us esses , me sanarcs. 

T 

Syriace autem particula prions conditionalis est A (si), 
post quam venit aoristus vel participium activum ad 

indicandum tempus futurum; v. gr. v^l* Zsi) l^^'n 

| ) ° rtft ft J^ ) r A (si vis vitam ingredi t scrva mandala). 

Aliquando post .) redundat 001 cum «, sequente, v. gr. 

^ol P ji^% o»nf>nV>l Aai^ oojj) ( si didicisti 
jam legem Dei , noli limere J. Nonnunquam pro aoristo 
tempus priEteritum in propositione expletiva occurrit 

§ t „? V t $* + 1 T 

sensu futuri, v. gr. |jo»aJ i*ju* uiA |o*Ay f)~~L tj 

(si oculus meus videbit Dcum, videbit luccm), vui&A*<f if 

t-l^no \Uftm.aj )J f si miscricordia tua lc non adprc- 
catur peribimus). 



DE PROPOSITIONS CONDITIONAL! 



683 



* Item occurrit praeteritum in sensu futuri in pro- 

r I 

positione expletiva post conditionalem ^o v. gr. ^*> 

.^•'j* *. | C\. ^ J^ u*^£ (quimevidetvidet eumqui 



J+ r 9 £ 



misit me J, o& JLL )J) )1) )J fu& -A^*> *Ja^.? ^So 

tll*i. iC&So ^ (qui audit verbum meum in judicium 

lion venit, sed iransiit i. e. transibit a morte ad vilam). 

.» K 



5 



Item in propositione expletiva conditionalis post y)l+) 

* t ** «.# \ 

praBteritum habet sensum futuri, v. gr. )o£±!&) Jj_»J 

)&.aL9j^i, 6)4-^ 3t U**& %^&i)(Quicumqvedig*u» 

fit ul gaudeal visu luo, spernel cibum). 

Notio autem quae Latina lingua exprimitur per 

cumque,a. Syris significatur per \» quod praecedit <-»AJoj 

(quandoj, )^») (ubi), Jjaa (quantum), ^» (quis), Uo 
(quod), quibus habentur notiones quandocumque, ubicum- 

</«<?, quanlumque, etc. Exempla : ifij^ A )j-*o l.A^>] \» 
\Aio(quotiescumque me videl t ame fugit)\aj) P© w *=£ 

^i| f/«c quodcumque velis), ^jAr>)J}j| ^!))$ |iu) ^ 
(quocumque vadam sequere me). 

545 n - Deniquc si tempus praeteritum in con- 
ditional! significare vis , adhibendum est verbum in 

* 4 v V y y J r y * 

praeterito", ex. yr.yloJ^ ^»^» JL^*+\} ^ >-^«s4 
(6<?afus es si non peccasti a>lalc infantile tWB)^ )■■ >A3fttl 

* tf 4 P * 9 ■ » f . 

i to' 6^ ^°» |..f> ■» D> $ftJP " f« Christuslnon surrexil , 
tana e*< prtrdicatio nostra). 



684 



GRAMMATICA ARAMATCA - CAPUT III 



Nota tandem propositionem quae a conjugatione 
J ceteris pronominibus prajcitatis regitur , posse esse 
sine verbo , quod Arabica lingua non tolerat , ex. gr. 

V"$4 P jil) u*J i| (si pcenilens es , no/i Umere) , 

oo, r "" ?o~A=> ^o»o.3j-=> o)^3a^? ^*> (quicumque 
pulcher est in vidtu lanlum , dcficicns est J. 

546 - Particular conditionalis alterius generis 

♦ T Off 

nempe non eventus sunt : a^ ( si ) et y"a^ (nisi) : 
post a^v quidem plerumque verbum conditional est in 
preeterito , et verbum propositionis expletive in iraper- 

T = * t * " y t " t " * V 
fecto (532), v. gr. <*i^ Uali. io&-.oo> paM. **> aSv 

)oot )aL. ') (si cle mundo esselis mundiis quod suum est 

diligercl) ; post autem )JaA plerumque venit nomen , 

deinde £ , et post •, verbum conditionale in praeterito ; 

» •■ 

verbum propositionis expletivac in imperfecto , v. gr. 

^A. ooof \*\ la (m-m ^A >j05 J— 4* yo-Sv fmst 
Dominus nos defendissel. vivos drglutisscnl nos) : non- 

nunquam post )JaSs non scquitur immediate nomen, v. g. 

A, joo, ^O^a ^ I m > * V> 111 Po»A (fifcl Chrislus 
venisset , Qftn'i sa/v<MMi nos ?^). 

Unde vides in conditionali hujus generis tempus 
praesins et praiteritum eadcm rationc significari , 
quemadmodum in conditionali prioris generis pracsens 
et futurum non differ unt. Dcnique sciendum est propo- 

sitionem quam conjunctio o^ regit , posse verbo carerc , 



DE NBGATIV0 ET AFFIRMATIVO PBbIbXCLUSIOKEM 685 



ex. gr. fsL* )l*» <& <*£ |o* ^i (melius essel 
illi si in mare proiiceretur). 



CN?.H 



ARTICULTJS VI 

DE NEG.VTIVO ET AFFIRMATIVO PER EICLUSIONEM 

547 - Lingua Syriaca non habet inultas parti - 
culas negativas : negatio enim prsecipue exprimitur per 
particulam J) (non) , quiE adhibetur in ncgatione verbi 
cuiusvis modi ct temporis et in negatione cujusvis 

' 9' 9.9 * 

generis propositionis , v. gr. y\ Jj) ^ V (te non 

* 9 ♦ « * 

agnosco) , o&J> Mma- V ( non audivi voccm ejus ). 
In negatione propositionis composite ex subjecto et 
prsodicato frequenter ct eleganter additur post negativam 

j) verbum )oo> praeteritum in sensu prawentis cum o, 
otiante, ondft, negando hanc propositionem, v. gr. )of_^v 
o« liaii dicitur : Uo&i Jo<^ |1 )*A ( Deus non est 

* j , ' f m j * * 

injmlus). Item negando jl^aJ ^b~) Ml dicitur : V 
LLaoJ A*o©» (non sum peregrinus ). Observa o, verbi 

Joo» semper otiari postM* 

548 - Et in gencre quando negativa cadit in 
in pronomen vcl aliud prater verbum , post |1 addi 

soletjoc, v. gr. A-I^ JJ<*^ |i«» 9 (non hoC V clivi )' 
Plerumque vero pro )oo, P dicitur ol per contractionem , 



586 



GUtAMMATlCA. A.RAMAICA. - CAPDT III 









» t* f fS. . * 



t ,r 



v. gr. o^\* I) )o^3k ^o P) J-io^ \*> <&■ (non ex sanguine 
sed ex Deo nali sunt). 

549 — In negationis repetitione adhibetur 

\L&) vel Po, ex. gr. po)l |la) J*U°%1 P (non jures 

' * 9 " r ~* m ., ' * 

neque mcnliaris) > U-2>) +**-^< ».-** \pJS*JkA Aj P Vj 

*t • •' * *• !° • 

rca\ lAAA tft gftr) ('st non aimiseritis vobis invicem 

neque pater vesler dimiUct vobis) . Quando verbum est 
negativum , potest particula negationis utrumque sub- 

jectum afficere , ut >^>W Po >9^W P M) ^** P ('wo» 
cognosco neque palrem luum neque matrem tuam ) t 

i^J^ P© ) ihfa <^JS P Va*o)1 W ( n olile jurarc neque per 
ccelum neque per lerram). 

55 — ^ n negatione vocis A») iudeclinabilis , 

habet locum contractio , et pro A*) P dicitur &A, 

( n. 381 ) , v. gr. J^li (/U£ Ji &^ fmiAi domtis 

non est in terra) ; et in negatione vocis A*) habenti3 

sibi adnexa suffixa, dicitur : v^ojoAA. , .6o»-^ui , etc. 

( n. 381 ) , v. gr. ^l l*o»oA.A ^a*.* f/etiM non est 

fcfej. Sed licet quoque dicere sine contractionc A*J P 

ct ^©,oA*) P , etc. v. gr. J^ij Po ).*.»*> ^uA*) P • | 
fsi (U »ion <?s Christus neque prophela). 

901 — Inter particulas quae habent sensum 
negationis , computatur particula ).<«A f n * J vel cutn 



DE INTEBR0GAT1V0 



687 



prfcfixa dalat* )j& (ne forte) , qua3 exigit ut; quod 

post se venit sit dubium vel incertum,v. gr.pol Jm* 

jjri(*jjj) (w'rfe »»e CMJr/wom dices; , t»j) y^ V*±y 

.q t y uaJLl (ne forte fMfiMM fe« rfl / ),rt ' «»"»<* M 

552 - Hue pertinet particula P) vel Vl W <l ua 
affirmatur aliquid per exclusionem cujusvis rei^ prater 

illud , v. gr. yL^k* U) ^hU <Cp HP *S*Sl 
( cujtwftaw porta* pulsabimm nisi porlam tuam ? J , 

ffi.Jul vJ U| ^4*1 «^ fad V^nnam 
confugimus nisi ad tuam misericordiam ?) , )o1a. U 



ARTICULUS VII 

BE I.NTEBHOUATIVO. 



553 - Particula interrogativa in Syriaco idio- 
male ut in omnibus mundi idiomatibus (1) praeponitur 
ceteris vocibus quibus constat propositio interrogativa. 
Syri taincn non habent proprie dictam particulam intcr- 
rogativam ad instan et > Arabum, et num ac an Lati- 

HjMirumcslin lingua Arabica vulgar! .Egypt! particulam interrogalivam 

rel post vorbun. poui, cum dicatur v. gr. „1 *M pro *i*\ V J »*» <*P i8l « 



688 



GBAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



norum (1) . Sed saepe nulla prsmissa particula proposi- 
nem interrogativam enunciant, quje nonnisi uti talis ex 



contextu intelligitur v.gr. g^***!? . iJL**I) Vl&'o, 

~ia^ C sicne non potuistis vigilare mecum ? ) ; )©^ J) 

waaoo^ ^j po, fffcwwie hie est filius Joseph ? ) . Nihilo- 

minus ad exprimendam hujusmodi interrogationem 

siraphcem , scriptores Syri adhibent particulas qua in 

origine non habent sensum interrogativum : hujusmodi 

est particula )A, v. gr. ^ ft |A (n umc,uid ego 

sum Domine ? ) fa ji ^ y j^ ^^^ ^ 

ram Kto?j\|j&, £ ^1^ p ^ rnM7n?m . rf non 

Heel nobis edere f ). HttjusmocH est quoque |£l$, v. gr. 

W i-») J^U^o ^j,-) ^cj JlSaiJ C nuwjuid km dico 

tamtam homo?), ot^.)4^ *uL.£|A;r»«»/!f/<i' 
rcpulil Dcus populumsuum ?). Quando'propositio inter- 
rogativa sequitur aliam propositiouem interrogativam, 

tunc pro particula interrogativa adhibctur ©) (ant) v."r 

^li*± |p& J )j'(cA^I o)^jlLo) Jjfwall A* JLljo' 

• o O ■ ' 

4d) ft f, "" rf Pidas o homo, an contra divitias Dei audesf) 

H>°^? oAi** u*o) U>*L> m i (2) <4©L*I ^ ji* 

fytia est pra-slantia Judm ;aut qua ulilitas circumcisionis?) 

(I) Pnuc;n sunt lingua, qam parliculam l,al,cnl propriam ad significandnm 
almplicem interrogationem . inter qoas suu. Gra-ca cl Lalina . Nan, fore omnes 
ingua, vulgar* In Kuropa hodle ngcn.es nnjusmodi par.icula carcn.; ipsa auo.mo 
lingua Arablca vulgaris. ' 

(21 Apud Oricnlalcs ^fNfii | u. 461 ) , 



DE INTERROGATIVO 



689 



Quandoque in interrogatione simplici de realitate adhi- 
betur ©J quia prsecedat alia propositi interrogativa, v.gr. 

(nescilis iniquos regmim Dei non possessuros esse? ). 

554 - Adhibctur ctiam uti particula interro- 
gativa de realitate vox barbara ))) , v. gr. y&, &A. ))) 
*£lLa» (numquid non habes span in me?). Aliquando 
)'}) occurrit in sensu ^. ¥ X> (itaque, ergo) , v. gr. V*J*o 

)i5Lo£ J-iftJ «£ *J\ fj) o« |iii (homo lorniendi 
fac'idlalc'prwdtius est , "ergo habel animam ralionalcm). 
Utraque h«cc particula Graeca est scd cum diversitate 
quantitatis vocalium, quam diversitatem Syriaca lingua 
exprimere nequit. 

555 — Tamquam interrogativa particula ad- 
hibetur etiam u*. *«« tamen POStponitux prima* 

ft a s 0% __ 

voci propositionis interrogative , v. gr. )^j)$ ojno J LP 
'fc&LZ ~1 ^JJo fjWw *•»&* ventow, p«l<w, 

mt-<mt«< /IoVni?j.Frequentius adhibctur ^i post aliara 
vocem interrogativamjid^majorem claritatem , v.gr. 

t^i* »I=X l^oiul -4 4» ^" /s *"" M ' f,ddis 

Mfwi ?; v oUu 4 Ui r *«»•<*»*« <''* ceu ' ? J » i*- h 

omnia » </«"* W cril nobis ^' 

55B - rro intcrrogativo cum sensu affirmation^ 
adhibctur \oos t> : ex. : JoJ* %i )£*£ )** )?* P 



690 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



(nonne Deus est qui omnia crcavit 1). 

557 - Cetera voces interrogative que a Latinis 
considerantur ut pronomina vel adverbia , notissime 
sunt ex iis qua? suis locis exposuimus. 

558 — Si vero propositio interrogativa ab alia 
proposition precedente pendet tunc si interrogatio est 
simplex seu versatur circa realitatem tantum adhibetur 
\J (1) sine particula interrogativa ; cetere particule 
interrogative non mutantur ; tantummodo si propositio 
que interrogationem antecedit implicat tacite vel expresse 
verbum dicere, tunc particula \) ceterseque interrogative 
assuinunt ante se particulam dalat" , v. gr. .A ) Is* 

o-^oopal (AiAi ^*k \J? ^Xx)o ooot ( inlerroga- 
ban', dicenles num licet sabbalo curare?) ; .f^ U{ <l^ )] 
IQhcH l™ ( nescio ^rum venerit legalus) ; )oo) \\Lio 

>**«A.ao A*Aio Ja.)$ yocji, ( scisciiabatur ab eis ubi 
Christ us nasceretur). 

Oraittitur autem particula , quando propositio 
que precedit interrogationem non implicat verbum dicere, 

v. gr. uaa^l) «Uiaa J.j) <££ jj ( nescio ad quemnam 

confugere ? ) , \&J^ ^J, ||j ^f $££ )] 

(ncscitis quando vcnict paterfamilias ), jLk^o oJL* A] 

Ul*> aia_j ^j ^»a. )J (numquid andisti si rex 

(1) Ita quoquo res so babel In Unguis Europicis hodicrnis plurimis. 



DB 1MPERATIV0 ET PROH1BITIVO 691 



exivil ?). At licet , cum \J, ex. gr. ^*1$ <}j -J 
jifci, ffto el vide num or I as esl sol). 



691 

T 



*S*f^ 



ARTICULLS VIII 

DE WPEBATrVO ET PBOHIMTIVO. 

559 - Imperativus habet suam notam formam, 
v sv lj-,*l )t ( ** hue ) . Attamen in vcrbo to* 
Cfuit >lm hujus form* adhiberi potest elegantms 
tempus prsteritum uti in ^sequentibus exemplis: 4U001 
^(scilo), ^yoi^o, (estate vigilantes), -iUc, 

r^a S, tL*£fei«o <«%«»« SGU ***■ l ' iVum tmm) ' 
Inde vides pro imperative cujusvis verbi licere adbiben 
pratorituu vcrbi l.« cum participio activo verbi de quo 

agitur. 

560 - Imperativus prima et tertiffi personarum 
fit per aoristum simpliciter sine ulla particula prsceden- 

te,v. gr. |ii bi -* iij f<M*«WP flPWftMMUj. jifc- 

^a (-<*«"•» " ja °^" tor mihi) - Ex verb0 autem 

iort pro imperative adbibetur etiam, ut diximus , tern- 
pus prateritum cum iatia personis , v. gr. ^o, U^o, 
• \ I T fate rtfi>itlm«r apwii rosj.oooijPlJ-^L/ 



692 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



Frequenter^prffimittitur impcrativo prima person* plu- 
ralis vox J (venae) quae est imperative 2* pers. plur. 
masc. ex verbo $ , v. gr. (^ & ] (venile psal . 
lamus Deo noslro). 

56 I - Prohibitivus est negatio imperativi, etpro 
co adhibetur particula negans )] cum aoristo, v. gr. jj 
V&l (ne loqnaris, seu noli fcfitf;, %fJT|f f* eamusj, 
^jlAA^a^J }^j jj ( n e mo gaudeat de malo 
fratris suO. Prohibitivus autem verbi l QOi fit per JJ cum 
ftmmto Ut diximus de imperative, v. gr. j/)L* loo, » 
£ r «* »4« m, ; , ^^\ ^ j ^i j*j j| f w 
flW/<y«« »«>« twfra argent urn J. 

562 - Adprecativus affirmativus sequitur om- 
m™ rcgulas imperativi, ct negativus prohibitivi, v. gr. 

(<A >Al )a^j ( miserere met Deus ) , *£i| ?-/& 

UH i NVi\ f/tett* bencdical opera ttia f. J. 



ARTICULUS IX 

DE ADMIHATIVO ET OPTAT1VO. 



563 - Admirativi particula est \J> ut apud 
Arabes, quam sequitur vel adjectivum contractum , quod 
frequentius est, vel vcrbum. Excmpla primi casus, (j^ 1^ 



D2 ADMIBA.TIVO BT 0PTAT1V0 



693 



.9 y 



>t &* *£ (I™** PHlCher CSl dlCS mlivilaliS lm !)t 

ill iL*L Liw-it \* ( ( i uam icrribilis csl h « chora! > 

WA*i aJLl t* ( 9 mm dilecla sunt tabernacula 

f \ ° 

l«a/j.Exempla secundi jj& **W» U> ^ MflW wm/ "'' 
pficatf WftJ 7»i tribulanl me! ) £UULiaJ £oa~> P> 
(7 warn multum dilexi tegem luam!). 

564 - Qnandoque adhibetur U^a loco )jo in 

admirativo , v. gv. $£ \L> <^L M^> CH— ■*** 



sil hce 



M vox !/ %&& ^-* H*3 C (i 



nam dulces melo- 



dice luce O^^^liU^Ol nam nos Dcus amal!). 
Particula \£s accipere potest pnepositionem ; quando 
propositi ab alia propositione pracedente pendet, ex. gr 

ffttitrieott est ! ) Saepe ante \As venit o) fo^ ex. gr. 

z&& ^i ^j»; i^ i4i uz* si f o/i •— 

BflWfUS est M&» ?«**«» *«*«« «* /W* W*W«fi •' .)■ 

565 - p r o optative- adhibetur „a©2L*»l P ost 
quam additur plerumquc r > , et deincep. collocatur 
verbuin vel in p*»t. vcl aof. , vel participio v. gr. 

/ioc consilium ! ). 



694 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



n 



565 — Adhibetur quoque particula u<A. pro 

optativo, v. gr. A*oo> IkJus ^a\f utina m frigidus esses!). 

567 - Exprimitur interdum optativus per ^o 

(quis ?) sequcnte |»J , et postea verbum oofn (dedil) 

y • 

vel ^i (Ycc/^ in praet. aut aor.,ita ut verbum concor- 

detur cum ^v.gr. ft»£kio& A-ooj^aa^jj *a^*-£^o 

(utinam posscm pervenire , ad litteram qwfr" fecissei ut 

potnissem pervenire ? ; , ^ ^ (J ^.^J ^ (ulinam 
esses frater mei<«,ad litteram 91111 fe dare* mi'Ai fratrem 

me um 1) , jii%) |Aa.ai> vA u~«*I **% *2o (ulinam 
haberem fonles lacrymarum , ad litteram </«/* dare* flw'Ai 
/*o;i7es lacrymarum ?). 



C/tf>»-&i§«J— RJL/3 



CAPUT IV 



DB PARTICDLIS. 



^ §L 



ARTICULUS I 

DE PK.CPOSITIONIBUS. 



568 — Licitum est prEepositionem qute non sit 
cum nomine orthographice copulata , a suo nomine 






DE PIU3P0S1TI0N1BUS 



695 



separare per conjunctionem Graecam aut quid simile 
quod post primum propositions membrum venire debet, 

ex. gr. JfL^lW' r? '** t* (P ° Sl aUlem dhlltmnm 
lempus) , uiaj', ; * >v> (ante enim quam cgressus 



esse 



quidcm possidet pauperiatem). 

569 - Nunc nonnulla de significationibus 
prsepositionum. 

a Bci h quidem significat in, per, cum, instrumen- 
talc, pro commutationis , etc. Adliibetur quoque bel h in 
jure jurando, dummodo verbum jurandi exprcssum sit, 

Xo^LyL JL >*£l (i 1 *™ «»** P er Deum). Quod si verbum 
jurandi non sit exprcssum, tunc nomen per quodjuratur 

accipit jj, ut >lLI JJ (per Mam vilam), (<*Sv )J ( per 

Deum ). 

Adhibetur quoque bel h in sensu concomitantly, ut 

• 4«&aJ> L^saJ oi) ( venervnt peregrini cum prole 

V ° •" ♦. * 

sm« J. Significat etiam medium quo res fit, ut uoiaaA< 

)) n M A (fune cum demiserunl). Et tunc ssepe copulatur 



voci ^ ut \2.±± •►Is ^JjLua*.) -iai [#& wO^S (7tk- 

ravirDetis fdios Israel per Moyscn ) . Adhibetur etiam 

p , r j>' ^ 

^ a alio sensu, hoc est causalitatis, ut ^^ <o^J ^.aj 

.1. « ■• 

JLilo^d t->i f /ajMits *>si /fr/atu propter iransgressioncm 
prcceepli ). 

570— Prsepositio sine exprimitur Syriace per 



696 



GRAMMATICA ARAMAICA - CAPUT III 



)ls aut )Jv nomcn autem ab ea rectum nudum manet, 

vcl accipitpraepositionem bet' 1 cum JJj ? quod tamen rarum 

est. Nonnunquam sine exprimitur per JJ sequente bet 1 '. 
Igitur haec phrasis fecisli Mud sine scienlia , dicitur 

)AV» 1L> ^<*J.iAj» , aut ?A^ )Jj , aut (M-jm^ P? > 
aut denique (A-.Sru,^ )1 ♦ 

Oil- Licet supprimere prsepositioncm bet 1 ' ante 
A^rj habens sensum loci , ut JLL»j A-^ )m> (*'*#' ** 

judicii loco sen tribunali) , fc'.Xi f A^o (ooj (/trfl " l 
carcere). Imo supprimitur bet 1 ' ctiam cum A-^ significant 



r M 



domum aut habitaculum, ut ^^( A^a )Jo( V* J ( ♦-'J-* 1 ^* 
(mullm sunt mansioncs in domo palr'is mei). E contra 

non raro exprimitur bet h cum ft.-s in sensu loci , ut 

o 

.* * c , 9 ' r. i 

()ttai> A^-^s ooi f fatS ( habitabat inter scpulcraj. 

572 - Saspe adhibetur bet h cum nomine agente 
cujus verbum est passivum loco *.i , ut Aa ^Jjo y^, 

*».£Al fjw ' e j a ut o (<? , Domine , benedicamur ) . 

573 -A Lamad 1 ' est pro dativo casu Latinorum 
atquc pro ad ; nou raro nomen temporis quo res fit 



b y 



accipit lamad 1 ', ut . .' r \ a.. ^^V >. <y 1\ .t-* fwdificavimus 
ilium suplem aum's). Etiam ag-ens cujus verbum est parti- 



e» , p t 



ipium passivum, accipit lamad 1 ', ut oo> *-*^ JLlo) )-.=> An 
JJ C liber hie composilus est a fratrc mco ) , A»»W 



DE WAW , W&J , O) 



697 



» a: P * 



architect 'regis udificatam ? ). Hanc rationem habet usus 
participii passivi pro praeterito activo, de quo (n. 531 ) , 

ut ■ A. w -£*■ (audivi), >i, )ju« (vidisli). 

Ceterarum prsepositionum significationes facile scm 
possunt ex praxi et lexicis. De preepositione •> mox habe- 
bitur serrao in speciali capite. 



c/$>»5KiLo 



ARTICULUS II 

t V 
DE TA\f , ud| ) O] • 



574' -Conjunctio waw easdem fere significatio- 
nes habet ac el Latinum.ejus tamen usus multo frcquen- 
tior est ac et Latinum. Sequentia notatu digna sunt: 

574 " - Cum particulam regiminis scilicet prac- 
positionem vel pronomen relativum simili conjungit licet 

supprimere secundam particulam , ut /£ <! *« * »-> > *^ao 

)laA-Aioo C loquere cum mansueludine et humilitale ), 

IJ^uIaflgt iLa &t-&*£i(cxi a domo el ab urfo J;attamcn 
prsepositiones quae nominibus adhaerent E. f. a , *», ^ t 

amant repeti,ex. gr. VgtfeA^Iao 1L-L* |U»»S (spiritus 

fortitudinis el sapiential), yScfto %*=$ J*** ( bonora 
pattern luum et malrcm luam ) . In genere melius est 
repetere praepositionem et quamcumque particulam. 

Licet tamcn earn supprimere in pocsi etiamsi sit 

«7 



698 



GRAMMATICA ARAMAICA — CAPUT III 






nomini adherens . Pariter oportet repetere particulam si 
conjunctum vel id quod ipsi coujungitur, pronomen est 

pcrsonale, ex. gr. yo^Jpo JjX p) #00) ( dieo dot et 

fratri tno ), *ltto >oo) ^ip ^L-Ar> ( rogamus pattern 
tuum el le). 

575 - Per conjunctionem o duo aut plura verba 

possunt unuin nomen rcgere , ut )la^o#\ A.D ,o jLi» 
(lempla adiftcavil el exornavit). 

576 — In Syriaca lingua conjunctio o potest 
afficere simul turn subjectum conjunctum turn subjectum 
cui conjectum est, sicut in Graeca et Latina lingua, ex. 

#.? p jl .* -J Pf 

gr. >*)JO y^VO ))of J^| ( die hoc el pain luo et 

matri tucv ). Melius in hoc casu usurpatur uSJ ' ex. gr. 



x-^ /-» *■ 



- r 



«r 



-ojoi_A±n ua) oj&*.=> *-a) ».al (vendiditel domum suam 

• v ^ 

«l 6ona si/a J ; secundum ^.al potest habere o . Aut 
primum habct >»a) i alterum o , ut }-Aa\ ^a) Ooa. 

)_a.j\o (caplivos duxerunl et pueros e< > mulieres). 

577 - Redundarc potest o in propositione qua? 
a propositione praecedentc pendet , ut joo) ^A.°> »o 

1*J p.j) )o»o (cum km dixisset , cccp terra commot a est). 
Frequentissirac rcdundat o in versione N. Testamenti 
Heracleensi ad imitationcm Grreci tcxtus. E contra potest 
p subintelligi cum plurima numerantur , ex. gr. VsL&l 

) MS^ jl!$*£ta tf^'oU l*& ^ (confdamus in 
Pcum in angusliis,in perscculionibus,in tribulalionibus). 



DE WAW , v.&f , o) 



699 



Supprimitur etiam o cum duo verba in eadem 
propositione sese explicant , ut ^.J ya*&(surg4 el rade), 

ojii IsS^te AJJlj (in el locutus sum Hit ). Pariter 
supprimitur a inter duo verba quando primum verbum 
est quasi adverbium secundi , >o.\\to a to ^.ft J~*-=i-i 
( prophclce prnecessere celebrarunt tc , i. e. prmcetebrarunt 

le) , quasi dicas : prophela anlea celebrarunt (e ) ; «d.a 

4 ? p y 
>a~U ii.-*- (dcnuo mitle fralrem tuumj. 

578 - Cum o conjungit duas negationes, oportet 
repetere particulam negativam , ex. gr. J.^°>? h*- ^*^- 
jL^o).iM )Jo fflon habcmus durum neqm argenlum) , aut 

secundum exprimitur per \la) vcl U^)o, ex. ^1£^0} P 

^I^jUs) (»cc dormivimus nee dormitavimns ) .XJsuvpatur 
Jla) etiam cum secunda negatio expletiva est primae , ut 

e s> t 

n«ffua irniM) , \*a~1* Ua) ^j|* f.a£=> -=»«4 W f'» e 
acceptcs personam ullius vet ipsius ("rains lui). 

579 — Quod Itali cxprimunt per per p no , Gallj 
per me'me , Angli per even , Latini per vel ipse , Syriace 

exprimitur per o, vel per uaj , vel per utrumquc, ex.gr. 
^.\\? ,.*> -2>to ^*a* Mo» fA»'o pavesrit vel ipsam suatn 

um6mm J. 

580 - Usurpatur Syriace etiam ad indicandum 
statum sicut Arabice, ut diximus in capite dc speciebus 
praepositionum ; quaecumque autem pracpositio potest 



700 



GRAMMATICA ARAMAICA — CAPUT III 



* I r 



- y 



ea copulari, ul» 60*^0 o )l:i *-o )►!**> o)<i-CL2U (exierunl 
obsidcs cutn funibus in collis) , JlLi** ^jx> ^\Q oAdoi 

t . 

uAao (reversi sunt villici e rure (lefties). Copulatur 

etiam particula 9 propositio quae est ut consequentia 

1 r T -C T * 
propositionis prsecedentis , ut ).*+Lo --\^» <Ua *■ (audi 

verba mea ut salvus sis). 

Nunquam o usurpatur in jurejurando sicut in 

Arabica linc-ua. 



r 

58 I — Conjunctio o) (aul) potest etiam redun- 
dare cum primo subjecto, ut 6) |&-*rs poj ^» J>o£) 6? 

Pa*.^ 0U-S0 OlS| ; «"' ^.t'i tfe (/onto //</'.' a/;/ amove ab 

ca scandalum). Adhibetur etiam 6) sensu (an) inpropo- 

sitionc intcrrogativa , i«oi&a*) 6) ^soa.* )L) ^0 ( quis 
venit, Josephne an ejus f rater ? ) Adhibetur etiam in 

propositione intcrrogativa sensu reprehensionis , ut u*o 

|L& )L& ftw /iW propter Dei judicium ! pulasnc esse apud 
ips niii acceplationem personarum? ) 

Sicut o ita 6) dispensat a rcpetitione particular , 

et sicut ea rcpetit aliquando particulam , ut expositum 

est ( n. 574 ) . 

t» 
582 - Adhibetur etiam 6) sensu ( quam ) post 

adjcctivum comparativum ad imitationem Grsscae linguae, 
ex. gr. o» Wo>oa\^J» 0) In-^xo) A-o JLJo j Al 9 i^) ^ooo* 



DE DIVBRS1S S1GNIFICATI0NIBUS PA.BTICDLJE ) 701 



( Joseph amavit melius in carcerem conjici quam contra 
suum dominum peccare ) . 

583 - Adhibetur 6) etiam sensu partitionis seu 
requiparationis, ex. gr. jjLta o) ^JuiO ) Al * U i ^&# Aa 

J^l 6) fomiMJ homines moriimlur, site mali t sive boni). 

* t y 

Hoc sensu melius adhibetur ^| ( si ) , v. gr. p© ^oi 

^•la* ilo %J£a VI >^ A*)? ( da V uo(l habes> sive 
parum, sive mullum). 



o5»-S0*-So 



ARTICULUS III 

UE D1VERSIS MGHIFICATIOSIBUS PARTICLL.* 9 

584 - Plurcs parti cul arum Syriacarum diver- 
sas habent significationcs , ut ceteroquin res se habet 
in omnibus mundi Unguis . Lubot hie paululum id ex" 
ponere de particula y cujus frcquentissimus est usus ia 
sermone Syriaco. 

Itaque particula y 

1 - Est signum genitivi sou regiminis nominis , 

ex. gr. )X\U \&!o (rex terra). 

2 - Prsefigitur nomini loci vcl persona? vel rei ad 
significandam originem , vcl matcriem , vel relationem , 

ut t*>)-J*M [to j ( simulacrum argcnlcum _), ^a*^J 

\.X)Cl~Li ( Nisibis qua: est in conpnibus ), \&} vAooo* 

I A^oj ( Joseph Ramathcnsis ) . 



702 






GRAMMATICS ARAMAICA - CAPUT III 



3 - Praefigitur nomini urbis vel alius loci ad signi- 

ficandam sedem episcopalem.v.gr. y^j)^uadll).^oo) 
(Euslal/iius episcopu.i Anliochin). ° 

4 - Occurrit at pronomen relativum , v. gr. )1^ 

V^> ( Dominus qui creavit no's ) , L*^ ©Liai 

>^*£ ( bealus venter qui te portavit). 

Occurrit prsfixa adjectivo contracto ad indicandum 
lllud adjectivum esse mere qualificativum nominis 
pracedentis , minime vero illius attributum neque ex- 

priraere ejus statum , v. gf. vz+Zil |i£j (arbor plan- 

tala) , fAJLA* LaA AJL. (ridi mulieres proxhnas). 

6 - Occurrit prafixa propositioni aut quasi propo- 
sition! qua3 tenet locum adjectivi qualificativi nominis 

pracedentis , v. gr. )& <^ 5 ifaai o^ JL. (dulcis 
est mors propter Deum). 

7 - Siguificat idem ac_,iArabum, i. e. efficit ex 
substantias adjectiva , et tunc nomen cui praifigitur 
adsciscit sibi adnexura pronomen suffixum ejusdem 
generis ac numeri cujus est nomen quod pracedit % 

v.^gr. «j4m); \*sL±.L (Simeon Sty Ufa), )JooLl 

*£**$}% OudtU aucior eputol*) t +L 9 ) ^ (Lmor- 
rhoissa) , litt. qua habcl sanguinem. 

8 - Est copula propositions cum praccdenti signi- 
ficans quod aut infinitum latinum v.gr. AJd% Aiia^ 
P-^', (audivi quod impius mortuus est J. 

9 - Venit ante aoristum vicem gcrens particulas 



DE DIVERSIS S1GNPICATI0NIBUS PARTICUL.E * 



703 



ut quaa regit subjunctivum aut infiniti qui ejus signi- 

* f 
ficationem habet.v.g. loijjj ^AS ( jussU ut venirenl) , 

laoj&^jl**)} Jj) jjia Cro/o r/rf»?re eum). 

10 - Venit ante aoristum et vicem gerit «< parti- 

J m 

culas quae significat causara finalem , v. gr. %A..*-i> 

y J t y 
_J)^i} (vocavi te tit me adjuvares). 

11 - Oecurrit media inter conjunctiones seu particula3 

et propositionem quam ilia} regunt , uti vidimus , v. gr. 

****«•*• i« pT y 

}klka*»)$ x^:o (quantum dilexi te ) , liuidj$ y^) 

(qnemadmodum dixisti) , ^jf$ j-^a (postqttam hit ). 

12 — Significat it hi t quo , si venit post nomen loci, 

judicium ingredior , «&« /V«ter »oh potest liberate suum 
fralrcm). 

13 - Significat dcrivationcm et ejus vicem gerit. 
Nam substantivo conjuncta illud reddit adjectivum seusu. 
Sic nomina numeralia cardinalia reddit ordinalia , ut 
^*»i? ( s cc'inius) , (A\£j (lerlius) , jj^^iij (dccimusj; 

ex. gr. ^d.») f&i? ( terlia vice ) ' ut distinguatur a 

{Ual A^2 ftefj ; item o»X UXaAmto W u~oj$ WiiUo 

(wm.i^ jLAJft-^ (scrmoncm spiriii/altm non inlclligit 
homo carnatis). Hac ratione usus 5 est frcqucntissimus; 
imo nccessarius est cum adjectivum per dcrivationeru 

formari ncquit, v. gr. ab advcrbiis, ut% t &,}(superiius ) t 

A**AV (infcrnus) , ,Aaa:Ai (posterior), ^*l)ot) 
(rrfalivKs ad ilium locum) , )Ai^* (exlemporancus ) , 



704 



GRAMMATICA ARAMAICA — CAPUT III 






I 



V^V (scmpitemm). Pluralis exprimitur per .\J 
ante , , ex. gr. )iio> ^JtJ ^ flfc obligaloria). 
14-Copulatur ? cum ^^ ad significandum ccelum, 

rjentcm, stirpem , (actionem , ut )^.a* A-.^? (*jtt>y«ii 
gens , seu college , seu consocii , etc. 

15 - Sa?pe > est particula redundans emphasis 
gratia, id autem frequentissimum est cum )J) scquente 
pronominc demonstrative , ut J^a^ jj^ ^) ? ^J^ jj 
fiwil »tft /a/m t>,Yum;, Jty vL^ f£ C^ '. 
(?«#*«« /o ?W m?j. Aliquotics inteli casu duplicate 5 

per plconasmum , ut fa yfa ^ ^^ (dutrwta 

est o pule nlia talis). 

16 - Potest esse^ ? pro o concomitantia , id autem 

famosum est cum >) (urn) , ut tfj |?j <jj fjw^gj 

Mf si'/je armisj. 

585 - Propter varietatem autem significations 
particular ^.nonraro repetita occurrit in eodem voca- 

bulo , atlij) ^o, tiij} J^ fcr , rfo Domini fm 
terra* j.Quod h uic particular speciale est , cum cetera; 
particula?. nunquam in eadem voce repetantur 



< 




Hppermix 



DE ARTE POETICA APUD SYROS. 



* 



■■3-*&-~3 



* 



ARTICULUS I 

DE POES1 LINGU.E SYMAC.E. 



Ignotum est utrum tcmporibus antiquis aliquis 
ex doctis Syris adgressus sit librum de poesi Syriaca 
scribere . Antiquissimum , quod sciamus, opus de arte 
poetica apud Syros , quod ad nos pervenerit, coraposuit 
unus ex doctis Jacobiticse sects, nomine Jacobus Severins 
dictus Bartellensis qui scculo XIII incunte floruit . 
Attamen hie auctor de arte poetica tractavit prout suiurt 
acutum ingenium ipsi suggessit, non prout ea est in 
praxi apud Syros , neque prout luminaria litteraturae 
Syriacae , Ephttem, inquam, Isaac, Jacob Saruggencis, 
Narsai, alii insignia excmpla pocseos tradiderunt. Quod 
opusculum JacobiBartellensis lucem viditnostroseculo per 
cl. synologum Galium, presbyterum Martin cum versione 
Gallica (1). Anno autem 1875 optimus monachus Ma ro- 
il ita, Gabriel Cardahi, Romas in lucem dedit opusculum 
a so Arabicc compositura de poesi Syriaca , cui titulum 
fecit ojJMj^JI ( Preliosus Thesaurus ) , in quo niagis 
diffusus fuit in cnumcrandis ac brcvitcr describendis om- 
nibus viris qui hucusquc Syriaco metro in omnibus 
rcgionibus ac scctis scripscrunt , pauca de ipsa arte 
versus faciendi tradidit. Idem auctor nonnulla de clemcn- 

(1) V. De In Melriquo cliez les Syricns par M' l'nbb6 Martin. Leipzig 1879,'. 



706 



iPPENDIX - ART1CULUS I 




tis poescos Syriacae attig-it in fine suae grammatics Syria- 
CiE quam Arabice Romce edidit anno 1830. 

Nos in hac Appendice omnia qua? de poctica arte 
scitu dig-na sunt, quam brcviter sed non parce exponere 
satagemus , secundum quod ex obviis libris poetarum 
Syrorum melioris notes colligere nobis datum est. 

Itaque apud antiquissimos Syros certe poets 

exstitere, at nescimus prorsus qualis fuerit eorum poesis 

ante seculum Christi III", cum nihil illo seculo anterius 

metrice compositum ad nos pervenerit, ita ut ne nomen 

quidem poescos vel paetv antiqui Syri nobis reliquerint, 

quod posteriores Syros induxit ut nomen pmta ab exotica 

lingua idest a Graca tain aliena a lingua Syriaca turn 

origine turn indole mutuarentur ( quod et ipsi Latini 

Grascis affinca fcccrunt ) ; etenim Syri poelam dicunt 

t^~Ja.9( Orientates J^J<&) ; poeaeos autem nomen non 
a Graecis ipsis acceperunt, sed a jL^faJJ dixere Syriaco 

more )U^|o_S , quod tamcn potius significaret poeta3 
qualitatcm seu professionem quam ipsam pocsim (1) . 

Pars poematis ccrto numero vcrsuum constans sou 
ttropha dicitur Syriace velut et Arabice )&+* , quod non 



(I) Dignum est observation quod cam poesis in omnibus linguis eisi pa- 
rum .ut nihil cul.is oxi.fi. paucissimm tarnen sunt lingo, qon poesi et poeL 
nomen posuennl. Nam omncs fere Kuroprc lingua vel Ipsa Lntinn hoc nomon a 
<.r»c« mutual* sunt; c.si Germanica lingua nomen Label quod non videtur esse 
ha barum. hoc nomen ab alia nollono recenler transla.um esse debet. E| populis 
autem Semitic!, . sola Arabica gons nomina genuina posui. poescos, poeftj com- 
£** ~M* -*-*. *• S5Ti. si rationales esse voluissem. deboban. 
« Arabica lingua sua, lingua) quam maximo amni cjusquo germana sorore h*c 

nomina assume dicenu, )U*> < poeta , ,n )'^ , poesis ,, P oli M qua m 
Zt^m/'T ! " i0niSSinU , "" , " nra ton *>*»ri "«R«a origin, e, indole 
lisla EuropI n °" ""** P " i,0l ° 5i ***** su »< * to*. Mk> 



ENUMERA.TI0 CELEBRIORUM PORTARUM SYRORUM 



707 



videtur ad Arabibus imitatum . Sumraa stropharura seu 
versuum, scilicet carmen seu poeina, dicitur modo }» i o pft , 

* i P o - * '* * f. * 

modo L<fc.i r ^> j modo )A*^a» i vel ) 1 « 1S > vel Jlo 
juxta diversitatem modi et mctri. Hae sunt species poe- 
matis Syriaci, quae non usurpantur nisi in composilioni- 
bus rcligiosis vel potius ecclesiasticis Nestorianorum , 

Jacobitarum et Maronitarum excepto )*:£>).*> quod in 
omui poescos specie adbibetur. Prater bas species habent 
Ncatoriani ct Jacobitfe in suis libris liturgicis alias 
quibus singuli utuntuv in suis officiis rcligiosis tantura, 

qualcs sunt )^.a^.n2 et ) A,. IS to apud Jacobitas , et 

%&J& apud Ncstoriar.03. Mirari hie liceat Syros suum 

ingeniuin pocticura nonnisi in rebus rcligiosis ac eccle- 
siasticis exereuissc.nam paucissima? sunt clucubrationcs 
poeticje SyriacfiO circa alias matcrias vcrsantes. 

Mctrum Dominant Syn ) A.^a-^io . 



fOiZZSW®^ ■* 



ARTICU1AS 11 
KSUMEHATlo CM.EURIORl'M POET.vnLM 8YRORVM. 



Quoinodo fucrit pocsis apud Syros tribtt* prioribus 
Cliristi scculis, ignoramus ut supra dictum est. 

Inter antiquissimos poetas Syros nobis notos me- 
morandus est primo famosus hau'esiarcha Bardaisanos 
qui II Cliristi scculo EdesSffi floruit, quiquc clcgantissi- 
ma .Tque ac acutissiina carmina mctris novis a se in- 



708 



APPENDIX - ARTICULUS II 



vcn is composuit, qua; a populo et a religioais ministris 
pubhce m ipsis eccelsiis canebantur quamquam pravas 
abderent doctrinas; res ita permansere donee secalo IV 
apparuit S. Ephraem qui nova carmina longe elegantiora 
ac eminentiora ipsis metris a Bardaisane inventis compo- 
suit , qufe sanam doctrinam sublimioremque scientiam 
d.vinam celebrabant.ita ut poemata Bardaisanica omnino 
evanuennt mhilque ex iis ad nos pervenerit. 

Ex viris qui metrica compositiono scculo III" noti 
fuere, commemorandus est Simeon Barsabbale , cujus 
adhuc exstant varia carmina religiosa genere dicto 
#*•*. composita, quaeque partem liturgiaj ecclcsiaj Nes- 
torianice formant. 

Seculo IV floruit magnus Ecclesife et nationis 
Syne doctor et lumen et gloria, S. Ephrasm Edessenus 
dictus per antonomasiam Syrus , quern licet appcllare 
pnmum.eminentiorem ac sublimiorem Syrorum poetam 
Eum imitati sunt sed non attigerunt eminentes poet© 
qui postea apud Syros iunotuerunt. Carmina Ephramii 
tarn multa sunt ac mirum in modum copiosa ut adhuc 
eorum vcrum numerum assequi non potuerint investiga- 
tores , quamquam oranis solertia ac liberalitas in °eis 
exquirendis impensa sit. Ephrami nomine notum est 
genus carminis quod dicitur >^) ^09 l*~*l* 
quamquam non hoc genere dumtaxat usus' sit" sanctus 
doctor sed innumcris aliis generibus. 

Circa seculum IV innotuit ctiam in Syriaca poesi 
quidara Cyrillona, cujus vel ipsum nomen ignotum crat 
usque ad praescntis seculi initia , cum plurima hujus 
mngmi poet* carmina religiosa detecta sunt , quarnic 
omnia eo genere quod dicitur Ephramiiticum composita 
sunt. r 



BNDMERATIO CBLBBRIORUM POETARUM SYROBUM 709 



Cum circa illam aetatem controversiae et dissen- 
siones religiosae nationem Syram et totum Orientem 
deplorabili modo lacerare coeperint , inde in quatuor 
principaliores sectas religiosas divisa est natio Syra , 
scilicet Orthodoxorum qui dicuntur Melchitse, Nestoria- 
norum, Jacobitarum et Maronitarum. Prima quidem secta 
nullum notum poetam produxit prater Isaac et Balasum 

u&a de quibus mox. Maronitica autem gens ignoratur 
utrum praeteritis seculis aliquem poetam mentionis 
dignum habuerit. Itaque omnes peotse Syri inde a seculo 
VI et deiaceps aut ad Ncstorianos aut ad Jacobitas 
pertinent. Postquam tamen seculo circiter XIV sol 
litteratura? Syriacae a scholis Nestorianorum et Jacobi- 
tarum occidit , rcnasci visus est apud Maronitas inde a 
XVI seculo , quodam cum splendore , qui tamen tempo- 
ribus prioribus comparatus, vix crepusculum dici potest. 

Ut ad seriem poetarum Syrorum revertamur , 
sec. V° Antiochiae floruit S. Isaacus cognomento magnus, 
prastantissimus poeta sacer, cujus carmina fere omnia 
metro Ephraimitico composita sunt. 

In codem seculo V° innotuit apud Jacobitas col- 
legium quoddam poetarum quibus datum est nomen 

) > f>ar >, quorumquc antcdignanus erat Simeon dictus 
propter hoc Cucita. Hi innumera sacra poemata pro 
ccclesiastico usu composucrunt , qua? in liturgiain Jaco- 
bitarum ct Maronitarum introducta sunt sub hoc titulo 



» * 



J-LdOOL0> 

Celeberrimus Nestorianorum poeta est Narsai seu 
Nars33us, quem sui Spiritus sancti citharam appellant. 
Famam adeptus est Narsai primo in schola celeberrima 
Edessje , postea se Nisibin contulit ibiquc aliam acque 




710 



APPENDIX - ARTICOLUS II 



celebrem scholam fundavit. Obiit seculo V° labente . 
Maxima pars carminum Narsai metrum dictum a Jaco- 
bitis Jacobiticum praeseferuut. 

Apud Jacobitas seculo V° ct VI claruit poeta 
celeberrimus Jacobus Sarug-ensis, i. e. episcopus Sarug, 
qui meretur primum locum post S. Ephrssmum prtes- 
tautia occupare. Ejus carmiua omnia metro ter quateruo 
composita sunt , quod propter hoc Jacobiticum dicitur a 
Jacobitis et Maronitis. 

Seculo VII visit apud Jacobitas Jacobus Edessenus 
i. e. episcopus Kdessre , qui aliis litterariis meritis cmi- 
nentibus addidit titulum poetse , utpote qui multas 
composuit poeticas elucubrationes varii generis, venustate 
et sublimitate non carentes. Omnes hae Jacobi Edesseni 

elucubrationes metrics sunt de g-enerc dicto JL^j^Jto, 
quas pro diebus festis per ar.ni circulum composuit jiTxta 
ritum Jacobitarum in eorumque officium inseruit eccle- 
siasticura quo usque ad hunc diem Jacobitae et Maronitse 
utuntur. 

Iisdem seculis V , VI" et VII 8 alii innotuere apud 
Nestorianos ct Jacobitas poeta , ionge lis quos commc- 
moravimus inferiores. 

Atque hie fincm habuit prima periodus litteratu- 
rae Syriacse in qua suam paritatem ac naturalem 
olegantiam conservavit hsec litteratura,qii33que scriptores 
classicos , quos nunquam potucrunt posteriores assequi , 
eminenti gradu produxit et prassertim poetas. Post banc 
cpocham quam auream licet nuncupare.idest post seculum 
VIII", cum res omnes Orientalium populorum per inva- 
sionem et occupationem Arabum Muhammcdanorum,/>roA 
dolor ! conturbata) ac subversaj fuerint , cum que inter 
cetera linguam Syriacam Arabica in omnibus fere 



ENUMKRA.TIO CELEBRIORUM POETARUM SYRORUM 711 

regionibus paullatim prostraverit cjusque locum occupa- 
verit , coepit Syriaca littcratura declinare ac ad ruinam 
vergcre donee seculo XIII labente fere extincta sit.Tamen 
ipso lioc seculo antequarn in totalem ruinam littcratura 
Syriaca incideret , cxtremum , ut ita dicam , visa est 
adhibere conatum ut iterum sese erigeret per ccleberri- 
mum virum. totius natiouis Syr re spleudorem et gloriam, 
Gregorium, inquam,Barhebra;um cognomento Abulfarag 
qui omnibus litterarum humananim ac scientiarum gene- 
ribus versatus fuit, atque inter cetera ipsa poesi . Per 
Barhebivei obitum fere totaliter extinctum est lumen 
Syriaca; lingua;, saltern ag-ud Occidentales. 

Inter causas qua; ad offuscandam litteraturam 
Syriacaai vertprunt , pessimum criterium numerandum 
est quod scholas Syriacas illis seculis ita invasit ut 
scriptores ct praesertim mctrici ( nam non omnes poetae 
nomen merentur ) plus verbis quam sensui studerent, 
quodque insulsissimum homoceteleuti usum, lusum ver- 
borum.ingratissimas etymoiogias ac derivations, frnquen- 
tissimum verborum exoticorum ( barbarorum dixcrim ) 
abusnm, similiaque vitia litteraria produxit. Non defuere 
certe illi longoe epocha; qui metrice scripscrint, qui 
tamen haud merentur cum poetis primaj epocha; compa- 
rari ab cisque lougissirae distant . Trcs tamen a ceteris 
distingui debent, qui apud Ncstorianos quadam cclebri- 
tate innotucrunt.Georgius Warda et K^amis bar Qardali 1 ' 
qui ad seculum XIV pertinent, et Ebedjcsus Sobensis qui 
ad seculum XIV m . Omittimus consulto ceteros nominare. 



o gtfg utfl 



712 



APPENDIX - ARTICULUS III 



ARTICULLS III 

DE PARTIBLS CARMINIS SYRIACI. 



Carmen in lingua Syriaca sicut in omnibus mundi 
linguis , constat versibus habcntibus singulis eandem 
mensuram seu dispositionem syllabarum. In nobilioribus 
quidem antiquis linguis, ut Graeca, Latina, Sanscredamica 
et Arabica.duo in syllabis considerantur ad rcctitudinem 
versus , numerus et quantitas , notum est autem per 
quantitatem intelligi lougitudinem vel brevitatem sylla- 
barum. In aliquibus Unguis non consideratur quantitas 
syllabarum , sed accentus tantum , ut sunt fere omnes 
linguae Europees hodiernae. In lingua autem Syriaca 
neque quantitas neque accentus in syllabis consideratur, 
sed numerus tantura, nam omnes vocales in hac lingua 
unam quantitatem habent, cum omnes sint vel longaj 
vel clausas, quae metrice equivalent longis. Omnis igitur 
vocabuli Syriaci, quamquam longissimi, oranes syllabae, 
sive initiales, sive medias sive finales, qualicumque nu- 
mero litterarum constent ; eandem omnino habent metrice 

quantitatem; unde ex.gr. monosyllaba )o» , )oao , A** A^ 
eundem metrice valorem inter se habent ac qusecumquc 

syllaba verbi )Lal*loju»A&* 

Sciendum est Syros cum pocsim scribunt, versus 
per lineas hand separare ut est usus ceterorum populorum 
et ipsorum Arabum , sed continuo cos scribere ad instar 
prosae ; attamen omnem versum a sequenti separant per 
punctum; strophae autem invicem separantur per quatuor 
puncta hac forma*% vc! hac *J* 



DE HOMCEOTEIEUTO 



713 



ART1CULUS IV 



DE nOMCEOTELEUTO. 



Homoeoteleuton seu quod hodic iu Unguis Roma- 
nis dicitur rima , igmotum erat antiquis Syria ; etenim 
celebriores epochae aurese poetae, Ephraem, Isaac, Narsaj, 
Jacob ceteri usque ad seculum Chr. IX m vel potius X ra siue 
rima cecinere musas Syriacas . Paritcr Hebraei , Greeci, 
Latini , Indi hoc poeseos ornamentum igmorarunt , imo 
apud Greecos et Latinos vitium erat duo versus in eandem 
terminationem exire . Primus populus apud quern ho- 
moeoteleuton visum fuerit , sunt Arabes , imo videntur 
Arabes nunquam versus composuisse sine eo. Ab Arabi- 
bus illud ceteri populi didicere, inter quos populi Europaei 
hodierni omnes.At Arabes excedunt limites in adhibenda 
rima,OWXL integri poematis sajpe longissimi omnes versus 
una eademque syllaba construunt; Europsei autem populi 
ad surnmum quatuor versus eodem sono desinentes tole- 
rant. Imo Arabes etiara in solutam orationem rimam 
introducunt, quod apud Europaeos non licet nisi in pro- 
verbiis. 

Quandonam autem coeperit rima adhibcri apud 
Syros, non potest dici cum certitudinc , probabilissimum 
est id non fuisse ante seculum X m vel ad surnmum sec. 
IX™ (1). Ex eo tempore homceotelcuton in Syriaca poesi 
usque ad hunc diem constantcr rcgmavit. At semper 



(1) Monachus Mnronila Gabrinl Cardalii, a nobis in principio hujus Appen- 
dlcis comrnoraoralus, assoruil, in sua grammatica pa«. 72 horaojotclcuton primuni 
apud Syros ineunte soculo VI" a quodam l»ar K ll aldun iulrotluctum esse, sed 
noscio quo fundamcnlo; nam difficile est milii credorc composilionem metricam a 
prselaudalo monacho cllatam in ejus librodo poolis Syris pag. "8 el scq. posse esse 
fcetura secull VI 1 . 

68 



yi 



714 



APPENDIX - ASTICULUS IV 



il ud amotum fuit a composition*™ metricis librorum 
hturgicorum apud Jacobitas et Maronitas vigentium 
exceptis admodum paucissimis hymnis illius generis 
quod dicitur JuL=> . Apud Nestorianos vero § omueg fere 
compositions metric qu* posterioribus seculis in litur- 
giam invectaa sunt, rimam habent, in quo usu seu 
potius abusu famosi sunt apud ipsos duo sacri poet* 

ft a G1 L CeIebmti ' Geor ^ ius Warda et K^amis 

yardah quorum carmina qnffi ^^ ^^.^ 

partem formant.discretum lectorem ad nauseam provocant 
ob mauditas ac iusulsas verborum flexiones, derivations 
et iusus quibus ilia referta sunt quorumque ne umbram 
quidem invenire est apud classicos scriptores antiquos, 
qu* 0mm a excessive cupidini homceoteleuti tribuenda 
sunt. 

Rima apud Syros ab ultima littera consonant! 
lormatur sive quiescent! sive mobili ; et si littera una 
est ex ^Aa*^ , indifferens est sonus lenis aut asper, 
exceptis gamal et caf , unde rima existit inter v. gr. 
A-W et A^ , et inter )^J> etfjjal; qu0 d equidem 
extraneum est. Quando autem rima e'st quiescens, vocalis 
quae earn prajcedit debet esse cadem, ut ^jL9 et, 

.♦t^et ^t^snon licet igiturv.gr. uiaJ cumu.„. 
at apud Orientalcs licitum est rimare ptWam cum 
zqafa et vice versa , quia hre duaa vocales eundem so- 
num habent apud ipsos; quod equidem extraneum est. 
Imo apud Orientales rima existit inter bet h lene et waw 

quia eundem sonum apud ipsos habent.ut^Scjet'jofcfc, 
quod mirum in modutn extraneum est. 

Si ante rimam quiescentem est littera quiescens , 



DE H0MCE0TBLEUT0 



715 



licet hanc praecedentem litteram variare , ut JBaA& 

y ■ 

&iM» ft et >&A, . Sin autem rima est mobilis , sufficit 

i • • I ' « f I ' =* 

quod ejus vocalis cadem sit , ut j^jb»»fl et f a.^J ; non 

licet igitur,ex. gr. , apud Occidentales |A*j&s et po)-=> . 
At littera quae praecedit rimam mobilem potest habere 
quamcumque vocalem longam vel quiescens esse , unde 

$9 

rima existit ex. gr. inter omnia sequentia verba: ) }©iaJ ■> 

A* *» 9 9 t jt y 9 „ r s * -t » = 

•o ^■^ • © 

» ' . T.. K T.. f . T.. = . T r J . „T * 

;*>■=£■ « Item inter pu , J..*.** j ),» >r> , J_a.o;1-9 , pU a i 

. r P .t e . t JJf r >. J •?-* 

JLa^AQi l*Mi M*f ■«« Item inter |^oA-5) |to4 1 

sanum criterium moleste fert . Litterae autem quae non 
leguntur, non mutant conditionem rt'm^i nam sonus so- 

• • *tl * 

lus in rima consideratur , unde rima exstat inter u»L«Jo 

r 9 ^^.s ^ y t , 9\ .. v 

et 'Aioj>i inter .-^Afs et oot poi > inter c\)} ■> ^xu* 

et vjS^ o . 

flt'wa potest vel variare ita ut unaquap,quo stropha 
diversam in BUifl meinbris seu versibus rimam habeat, 
vel eadem esse in omnibus poematis stropliis, quod ulti- 
mum rarum est . Non adhibctur autem rima nisi in 
compositionis mctricae genere , cujus omnia membra 
aequalia sunt; tunc euim omnis stropha constat quatuor 
( raro sex ) versibus seu membris, quae habeant omnia 
unam eandemque rimam, vel quorum singula bina habe- 
ant suam, vel quorum denique tria priora aint sine vel 
cum propria rima, quartum vero vel per paria aut per 



' : 



716 



APPENDIX - ARTICULUS IV 



trina habeat suain vel eandem habeat per totum poema, 
id est nma sit eadem sive in quarto versu vel unius- 
cujusque paris aut trini aut omnium poematis strophis. 
Alternationem rims non cognoscunt Syri. Denique licet 
apud Syros eamdem rims vocem in duobus vel amplius 
successes versibus repeti, etsi eundem habeat sensum. 
Syri non solum Him usum in compositione metrica 
ab Arabibus didicere, sed etiam in soluta oratione, sed 
fatendum est hoc ultimum admodum rarum esse et apud 
Barhebraum nonnisi in operum ejus prajfationibus illud 
mvenitur. 

Mm* similis est acros'.ichis , qua* est compositio 
metrica cujus prim* versuum seu potius stropharum 
litters determinatum nomen proprium vel vocabulum 
vel phrasim formant. Hoc ornament! poetici genus quod 
in Hebraica sacra poesi notissimum est et litteras alpha- 
beti pro basi habet, usitatissimum est apud Syros, pra3- 
sertim apud S. Ephra3mum,cujus compositiones me'tric*, 
potissimum e* qua3 ad genus dictum & ^ pertinent, 
sape habent in initio stropharum litteras alphabet* sive 
sigulares sive binas, sive ordine recto sive inverso 
Habet etiam S. Ephra3m aliquoties in suis mad»ras»is 
acrostichidem formatam ex quinque litteris sui nominis 

>u^)aut alius nominis vel phraseos. Rarissime acrosti- 
chis in membris unius stropha; concluditurjid tamen fre- 

quenscstin compositions Grajcaj generequod diciturJjdJL* 
canon , quodque in Gra3corum libris liturgicis passim 
ccmitur;cum autem Syri has compositiones seu canoncs 
in suam linguam converterint et in suam liturgiam 
lntroduxcrint, hujusmodi acrostichidem in versione imi- 
tati sunt. 



DE HOMCEOTELEUTO 



717 



Alia ornamenti litteralis genera habent Syri in 
sua poesi, in quibus acutissimum auctoris ingenium et 
magna vis ad attrectanda seu flectenda vocabula et litte- 
ras et ab iis extrabenda ingeniosos verborum lusus , sed 
in quibus fere semper sensus deficit vel infirmus evadit 
elegantiamque atque fluiditatem amittit. Hac re distinxit 
se maximc unus ex posterioribus sectoa Nestorianse litte- 
ratis, Ebedjesus episcopus Sobae seu Nisibis seculi XIV 
scriptor; qui banc maxime arduam viam trivit in cons- 

cribendo suo famoso opere cui titulus J***9« quodque 
refertum est exquisitissimis singularitatibus sed littera- 
libus non autem rhetoricis. 

Hie auctor suum librum coraposuit ut semulare- 
tur ct vinceret celeberrimum pcetam Arabem H h ariri, qui 
in suo divano dicto c,UiL hujusmodi genus ornamenti 
litteralis feliciter tractavit ac executus est, Arabibusque 
ostenderet justa suam praetensionem linguam Syriacam 
non minus divitem , flcxibilem et fluidam esse quam 
Arabicam: quoad primum quidem id est aemulationem 
H h ariri, ncgari nequit poetam Syrum victoriam tulisse, 
cum verborum rarissimae ac difficillimae singularitatis 
quibus Ebedjesus saa poemata replevit, apud H h ariri 
nee repcriuntur nee reperiri poterant; item forte dici 
posset de flexibilitato ac fluiditate linguae Syriacae ; 
at quoad copiam, longe distat a vcritate praitentio 
Ebedjesus. 



^r>4= 



#— §^ 



718 



APPENDIX - ABTICULUS V 




ARTICULUS V 

DE MODIS VERSUS SYRIACI. 

Syri modum versus appellant eodem nomine ac 
metrum jA^d^io . Modi autera versus Syriaci multi 
sunt qui nonnisi syilabarum numero inter se differunt 
ut supra dictum est. 

Versus autem pedibus constat. Prajcipui vero pedes 
sunt quinque:Pestcrnarius, i. e. tribus syllabis constans 

ut ^io, )oai>; quaternarius.ut y\ ^LU ', quinarius, 
ut Ui j£ ^iol ; sexius , ut |£tS» U&* o\o) ■ 
denique septenarius, ut >; ? I ^1 £jtf j^j , Hi sunt 
pedes quibus versus Syriaci cujuscumque generis poetici 

componi possunt , praesertim duo genera dicta |^io)Lto et 

I * I 9 

^,£to , sive simphcibus sive compositis. Nam, ut dixi- 

mus supra, pracipua metrics compositionis genera apud 
Syros, sunt hasc nominibus Syriacis expressa : )^iptto> 

^'.t* ' J^£~*55**> ' U^ i )jLJ^o 6 jilii quod etiam 

dicitur ]JaiD. 

Sciendum est autem omnes poeticas compositiones 

■ \ 9 i * 

generis jLfepgto qua in libris liturgicis Nestoriauorum, 

Jacobitarum et Maronitarum exstant esse auctoris S. 
Ephrajmi , paucissimis cxceptis ; omnia quoque exempla 
quai citaturi sumus, cjusdem esse doctoris; item plurimas 
eorumdem librorum liturgicorum compositiones gcnerum 



DE MOMS VEBSUS SYRIACI 



719 



) t .*< ct Jlo, eundem habuisse auctorem , ideo has 
compositioncs inter se simillimas esse in trium dictarum 

ccclesiarum libris. Singula pradicta genera poetica diver- 

9 * v * 9 
809 comprehendit inodos, praesertim genera \j*S)+io ■> \Lo 

Jl^tC . Omnis modus notatus est titulo particulari seu 
eo quod in libris liturgicis Graecorum dicitur EIPMOS . 
sed tituli eorumdem modorum saepe differunt inter Nes- 
torianos, Jacobitas et Maronitas. 

His praemissis operae pretium existimamus esse 
prascipuos modos singulorum generum poeticorum 

tf'v^vi , \+*\+X> » |A*^4m i )io et \lli\ cxplicare.Omnes 

hi modi metrici duabus speciebus concluduutur , ad qua- 
rum alteram carmina uniformia pertinent, altera continet 
carmina difformia. Prior modus in tres classes dividitur. 
Igitur prima classis carminum uniformium est 
septenaria , quae scilicet componitur pedibus septem syl- 

labarum , ut %+J\} %&=> \~jl P Hoc metrum 
simile est jainbico Graecorum et Latinorum et illi Arabum 
quod dicunt/ r 3, at in numero syllabarum , non autem 
in quantitate. Hoc metro maxima pars poematum S. 
Ephrremi coraposita est, ideoque ejus nomine distinguitur 
ut diximus ; codem metro scripsit etiam Cyrillona et 
Isaac nuncupatus Magnus qui seculo V° floruere. Hoc 

metrum in gencre poetico quod dicitur Jj^iobo , habct 
pro hirrao seu titulo apud Jacobitas et Maronitas 
Wf ft) ^'+to) jiWoi.*, a Nestorianis vero nuncupatur 
tu&ffo J*—** aut )JU4a.4-$| )J&-**.J>; ejus versus 



720 



APPENDIX - ARTICULUS V 



dividuntur in disticha , ut . dil^ ^1 J& i^jL 

r » f * ♦ r * 

■ t**??^° \f&—m* t Verum in libris liturgicis 
Jacobitarum et Maronitarum extat genus hymni cujus 
versus sunt septenarii divisi perstrophas quarum singula 
quatuor , sex vel alio pari versuum numero constant ; 
ha autem stropha3 fere semper quatuor sunt. Hoc genus 

metrica compositionis dicitur JcuLa) ^jo 5 )\*LL. In 
ceteris autem generibus hoc metrum potest" ' habere 
strophas constantes quatuor, quinque, sex , octo vel 

decern versibus. In genere quidem ^jL^oi, species 

metri cujus titulus l&olo UI vel ^ ^ J-Laai, 

habet strophas singulas quatuor versibus constantes ; 

eu excmplum strophe hujus metri : Zl!) UjLto JjkLs $j 

*»f 4£M« <*iJo ^ fyim >)&~oU>. Huic simile 
est lljU cui titulus ^ ^> jLial ^ et ^ 
cujus hirmus estate £j fj&£ ^^2, ct jJuii 
cui titulus |Lk*5* |&* JL , et aliudjL* nuncu- 
patum^iJo^l *^,et tertium dictum {{) j^C 
M**<g ,et alia. Stropha singula mad h ras''i cujus hirmus 
est \X*i**} , quinque habent versus septenarios. Ex- 
emplum:^Ai <j ^U'^Ul fog ^ 



DE M0D1S VERSUS SYRIACI 



721 



,Q£-\ A-e> !,)) *-*o^ . Strophas sex versibus septenarns 
constantes habet mad h ras h i species cujas tituius turn 
apud Nestorianos , turn apud Jacobitas est J.*»0) A^k. ) . 
Exemplum strophfe:^ ^iol) *)o6Aia.^ )J$ )Laj )j-^a 

Huic simile est alia mad h ras h i species nuncupata ab 

f 5° p t t ^ t * 9 
utrisque^a-X. A. -^jo ».l* *;>--<*> etjlo babens titulum 

apud Jacobitas u>oio(w ji^^a, et apud Nestorianos 

X*&% J0|O&0ftt et )_[-»<<■ quod Jacobitse nuncupant ^al 
r r ' * * j 

A*o»Jo }&•.£«, ct aliud ab iisdem nuncupatum [BJCuA 
Stropbas octo versibus septenariis constantes habet 

9 _r 

species macrcaflFl cui tituius apud Jacobitas JL**.*aJo 
}.- *^/i et #& tSOJjO apud Nestorianos . Exemplum 
strophe: *.oo^> A=> jUflfiiftJ *-*.flo) • ) '.oij.~A )1)aa. )q\ 

Stropbas denique decern versibus septenariis cons- 
constantes habet mad h ras h i species cui tituius «^a alio 

: *> * * \ 

jtd^io »-3 apud utrosquc. Exemplum strophae: usoiuaZ 



722 



APPENDIX - ARTICULUS V 



- 'mi"' V « "' > »' ' '' °^^ 

^ooaJI U? ;£. J-~ ao^ • )^ jLa wa) * 

Secunda carminis uniforrais classis habet versus 
quorum singuli constant tribus pedibus quaternis sepa- 
ratis ab invicem , unde summa cujusque versus est 
duodecim syllabae. Hasc metri species dicitur a Jacobitis 

u3ftAi.u^o ? )A~olaJo (metrum domini Jacobi ) t qui 
est Jacob Sarugensis episcopus poeta celeberrimus seculi 
VI qui hoc metro ingens volumen composuit sacrorum 

poematum . Nestoriani hoc metrum appellant 2&S& 

ffMfa vel X^U lt$*Za quia hoc metro alter Nesto- 
riani secte celeberrimus ejusdem seculi poeta Narsaj 
omnia sua carmina composuit. Hasc metri species nonnisi 

in Y+iolio usitatur , ejusque strophae constant distichis 
fere semper ab invicem sensu separatis. Ex memris autem 
hujus generis extraxerunt Jacobitae speciem hymni qua) 

dicitur v_^<ui\*. i^o; Jlaia , simile quoad versuum 

dispositionem et usum liturgicum illi quas dicitur fioVa 

r r ' 
)&-»>%) <<H»Jfeg ! ctiam in liturgiam Maronitarum h&sc 

carminis species introducta est. Hoc metrum nullibi extra 
YhX>\£ et )Io1a inde extracts invcnitur nisi in una 
tantura mad h ras"i specie a Jacobitis nuncupata \Jt ^ 



DE MODIS VERSUS SYB1AC1 



723 



y!±, » et a Nestorianis OaU$Mpg fy*^ » cuj usque compo- 
sitiones non pertinent ad S.Ephroemum.Exemplum strophes: 

i*. Ado * J . fl m u^a-Jo • )_->", pa- ' |»V>S\ v-sJ-O 

•:. • -* 4* . ti ^ -/t* " — ■" i%! 

M&J v»j <&**J *J.*JJ ^£bj^r> * oooi ^. *.?**'? * LAjt 

|Unm *&&.* 

Tertia denique classis carmiuum uniformium habet 
versus quinarios, i. e. quorum singuli quinque constant 

syllabis; ejus titulus apud Jacobitas est w*JJo^ )A M gA ! o 
..\-> f melrum domini Balwi ) % qui Balaeus incertum est 
qua setatc vixerit,sed non post seculum V m ; parum autem 
ex ejus compositionibus metricis ad nos pervenit quae 
omnia hoc metrum exhibent. Hoc metro etiam S. Ephra;- 
mus valde plura carmina composuit. Hoc metrum praeter 

\k^\.^> , adhibetur in generibus poeticis \ ^ ¥ x> j Ui> , 

y ^-^ ts-** et )j J& . Ex mad h ras"is species quae apud 

■I 

Jacobitas titulum habet j'joM^ ojJLl.1) ct apud Nesto- 

9 = 

rianos . .. v-> . iaM& > » slug 11 ! 36 strophae quatuor constant 
versibus; en strophae exemplum : )o$) * ojJoA^ |)$ )j]L5 

f * t mp«£ * * .9 •>'% i * K* * a 

Alia mad h ras h i species cui titulus apud Jacobitas 
I L , Z $ J^J oi<i^ i et apud NcstorianosuXUp^a^aa 
kSji , habet hoc metrum , scd ejus strophae quinque 

constant versibus;en strophae exemplum: •oiX+i jLJooj ^p 



724 



APPENDIX - ARTICULUS V 






>aiA o^aai. )ai • ^^ 6 ^ £* ^ Etiam specieg 

»* qu* titulum fcabeijjLa^ *&£*£, et J&Iqu* 
nuncupatur |4U*j£ |£l £> ; ct ^ hoc ^ ^ 
ponuntur . Omnium autem harum specierum strophe 
sunt quaternariae : Sed omnium notissimum est )j[o^ 
scu hymni species, similis illis quae a S. Ephraemo'ct a 
Jacobo nuncupantur et de quibus supra; titulum babet 
~±> ^> llo^vei J^A • % ,|^ . in Hbrig 

Jacobitarum et Maronitarum frequens ; strophe qua- 
ternaries. 

Atque hffic suntmetri uniformis (id est cujus ver- 
sus omnes asquales sunt ) genera prater qua) nunouam 

9 

componitur )*-to)<k> * 

Nunc de speciebus metrorum difformium, seu mix- 
torum. Ardua res esset eas omnes enumerare.tam mult® 
sunt in omnibus poeseos generibus. En praecipuaj : 

Ex mad h ras h is mentioncm meretur mad h ras h cujus 
hirmus apud Jacobitas est Uu J« , apud Nestorianos 
autem N ,i*? ^iX!* ♦ejus str0 pha constat decern mem- 
bris ab invicem separatis, quorum unumquodque quatuor 
constat syllabis; en cxemplum ejus strophe: •J^I J$ * 
• )h-iU~ . ,;J ,-ajf )(^ %* . *£ ^ 



. 



DE MODIS VERSUS SYRIAC1 



725 



* g f 7 r j, * r 
Aliud mad h ras h titulumhabet)jft**als5iiJow^oo» 

ejus stropha constat octo membris quatemis, divisis in 

" * %f r r . * i ' * C *\ P 

duas partes. Ex: ^ioa..o ' V oA. ~> ■ A-flAl? ' |>AJ ^AA o) 

C * * . r W T • f It * ' » " 't* y It 

* f p > ' ? y 

Tertium mad h ras h cujus titulus est jLa6j ^, «ttiui 
habet in unaquaque stroplia duos versus aequales , 
quorum singuli constant quatuor membris , quorum 
primum et tertium sunt quiuaria, secundum et quartum 

quaterna. Ex: L— ^.9 i^o) * ^jJ^.=> ooj V^jLo lot (1) 

KT *rr ■" * p* p t == r 

)iiio) ^6pM?Aa (3) • fZU-a* Jjo) t o-oj^ an-AJo (2) 

•^juAoJ 6) k-Oo£ i) )u-Jo (4) 'um| "?a^*J $ 

Quarti madias' 1 cujus hirmus apud Jacobitas est 

l^cu*,^*, , apud Nestorianos «Aa i^»? ojipoia , una- 
quaeque stropha duodeeim constat membris, quae omnia 
aunt quinaria , excepto octavo quod est sive tertiarium 

sive binarium ad libitum. Ex : >A U) Miftdift »-»*» 
* ." - »•*• i «\ .' r "V -*<!-' p 

t ? .*'' '" = .. 9 * l\ .9 9 y 

v- T !•' ..' ' < ti**\ r c-» - 5 * * 

Quinti madias' 1 cujus titulus apud Jacobitas est 

|oo>v.aZo JJa)»apud Nestorianos autem«Jta*>a tf p flttj b , 
singulae stropha? sex membris constant, quae sunt septe- 
naria, exceptis tertio et quarto quae sunt quinaria. Ex : 



726 



APPENDIX - ARTICULUS V 



Ex generc Jla primp meutionem meretur qal cele- 
berrimum cujus hirmus est apud Jacobitas J^J , apud 

Nestorianos **$* a*a, et apud Maronitas JL^L^S . Ejus 
stropha sex componitur partibus.quarum prima, secunda, 
qumta et sexta habent singula duo membra, primum 
septcnarium, secundum sive quaternum sive quinarium , 
tertia autem pars et quarta constant singula duobus 
membris quaternis . Ex: ^L\Z) . ,7> jX^j j&J (1) 

; j*p^ U.4 ^i, ( 6) . ■ n; J4e? 

Alterum qal dicitur Hi*}, *& . Ejus stropha 
quatuor componitur partibus a3qualibus , quarum una- 
quaque habet primum mcmbrum quaternum , alterum 

quinarium. Ex : V ^> |Lj) yA.*),. '#*£ |jUf (1) 

A \I -^.%IS («L^ (4) . ,5 ' < U * Huic 

qalo simile est mad'Tas'' cujus hirmus est )(a^to (*• 

Scholion - Licet poetse non raro adderc syllabam 



DE LICENTIIS POETICIS 



727 



unam membro seu peJi , quod frequentissimum est in 

compositionibus S. Ephrasmi ; ex. AXii. ^ooA*; o*t^* 

" ' • • ° * h 

^Lajo.3 , ubi syllaba redundat, cum versus sit ex mad b - 

t » 

ras h o cujus birmus est } fc~ }&y) , cujus singula? partes 

debent habere primum membrum quinarium , bic autem 

9 -J = 
constat sex syllabis. Item in hac stropha j^2l A^io 

r f 4 u' r T v * * * 

Aoaa.^ L=>oX=> ( co-Jo ok*--=i-+jlO * t&iuti of.ia**j 

ft *'"* I*—. + ■ K '*« .' p " " - r 

} Vi— ttj quae pertinet ad mad h ras h um cujus hirmus est 

J.Vu*<x,la? ViA> i^°>, quartum membrum quod incipit 

his verbis V.o°W^> (oo) |oi£« quinque habet syllabas 
cum habere deberet quatuor.E contra , licet aliquando 

poetae unam syllabam de versu miauere;ex: (£oM>0 

9 4 7 • 

..*+ .t** .^| quod est hirmus qali cujusdam , quodque 
sex habet syllabas , cum metrum requirat septem. 

Atque heec sufficiant ut summaria notio viae quam 
Syri in componendis carminibus pocticis persecuti sunt. 



ARTICULUS VI 

DE LICENTIII POETICI3. 



Poetas Syri paucissimas habent licentias , ita ut 
dempto metro , nullum omnino discrimen maneat inter 
prosam et poesim,pra3ter praedictas licentias paucissimas. 
Quarum hac summa : 



728 



APPENDIX - ARTICULTJS VT 



1 — Licet poetae alaf initialis vocalem brevem qua 
vulgo per errorem ut longa pronunciatur aut cum ge- 
minatione litterae sequentis , elidere seu potius earn 
brevem pronunciare, ea conditione tamen ut nulla diffi- 
cultas pronunciations ex liac elisione enascatur. Ex : 

ftciaJ li| pro £«J l4(, (U& III pro £&1 jy , 



r* 



f./W(iV>.j i-*i»( pro JnnaVn i_u»( ; in duobus ultimis 
exemplis littera quae sequitur alaf non deberet geminari 
quamquam de facto geminetur ( ab Orientalibus ) per 
errorem. 

2 — ■ Licet pariter quiescentem facere litteram jod h 
initialem vocali brevi motara, i. e. ejus vocalem elidere, 

prosdicta tamen conditione. ExJ^J^ jj profit P,(^* 
oo» &j{ pro (^X* oot ZU) • 

*0 

3 — Licet litteram quiescentem mobilem reddere , 
ex. gr. litteras pra?formativas futuri nun et taw in verbo 

concavo , ut ^u pro ^AJ , >» ?v/ 2 pro ^ao.l* 

4 — Licet in medio vocis ex duabus quiescentibus 
primam mobilem reddere si regula mbagjana id non 

ferret , ut jj^££ , J^ti , pr0 |LUjmL, , JU&* 

E contra licet regulam mhagjana 1 . praeterire, ut (^ ^ 

<**k~l pro ?Al^ , <*4^ * 

5 — Licet mobilem reddere vocalem quas zlamam 
clausam sentiat , fiualem litteram vocabuli quam alia 

qiuescens sequatur, ex. gr. pes septenarius^o^',t( .& 

I r y * 

%-\\ » um metrum requirit ut mim in V^Uj moveatur 

per vocalem clausam propter tain sequens quod est 



DB IICENTIIS POETICIS 



729 



quiescens. Uno verbo ex duabus litteris quiescentibus 
successivis , primam licet euphonise causa et metri 
xeg-ula movere , non autem sccundam . Hallucinati 
sunt igitur qui inter Europaeos existimarunt secundam 
litteram quiescentem in hoc casu moveri . Adverte tamen 
hanc mobilitatem quiescenti3 non esse necessariam 
ideoque non licere ubi vitiatur metrum, ex. gr. in versu 

S. Ephrsemi [!*£ ^ ^9^5 .-» ubi habentur nun 

-io et dalat h L.^\q^.v>< sequentis quiescentia, non licet 

non movere , secus deficit metrum. 

6 — Licet poetae formam nominis aut verbi mutare 

regulam praitereundo , ut I^*» pro A*^** a v_»t„** 

^ ^ /, * * * ss m * * 

( lalalus csl ) , .^ .^k^ *.! |) pro j0) ^ . a ~,a.,7 )) ,(ne 

deserasme) » ^(ju^-J P ro V>-^J (colloca nos), u»ota*£>*U 
pro ,. ^ .1. °.. ft fr.apies f. cum). 




69 



TABULA 



MONITUM 






PROLEGOMENA 



PAGE 
5 



DE LINGUA SYBIAGfi NOMINE, NATUHA,DOTIBUS,HISTORlA, 

DIALECT1S.APHABET1S, DTTERATURA, CUM CETERIS 

UNGUIS COMMERCIO, ALIISQUE. 

Caput I -De lingua Syriacas definitione,nomine 

et praestantia 
Caput II - De lingua Syriacas dialectis 
Caput III - De scriptura apud Syros et de alphabets 
Caput IV - De signis numeralibus 
Caput V -De inventioue punctorum et apicum 

vocales et alia significantium 
Caput VI - De vocabulis exoticis quaa in linguam 

Syriacam introducta sunt, et de vo- 

cibus Syriacis qua3 ad alias linguas 

transierunt 
Caput VII - Cornpendiaria linguae Syriacae ejusque 

litteratura3 historia 



Caput I 
Articulus I 

A i lie i> I us II 
Punctum I 
Punclum II 

Punclum III 

Caput II 
Caput III 
Caput IV ■ 



LIBER PRIMUS 

DE LECTIONE ET SCRIPTURA 

-De alphabeto Syriaco 

De Grammaticesdefiniu'one.de parlibus orationis 

et de alphabet! scriptione 

De linguae Syriacae pronunciatione 

Do pronunciollone ot ledum litlerarum alaf.waw el jod fl 
De pronuDdaliono celerarum llllerarum, execptis 

Do liliorls Uuplicis ttnl& Q^r i^"* nccnon recapilu- 
latione ortlculalionum lhigule Syriacao 

- De vocalibus ut sonis in genere 

- De vocalibus apud Syros Orientales 

• De vocalibus apud Syros Occidentales 



9 

35 

82 

122 

123 



134 



150 



163 
167 

168 

174 

180 
185 
192 
202 



Caput V 
Caput VI 



Caput VII 
Caput VIII 
Caput IX 
Caput X 



Caput I 
Caput II 
Caput III 



Caput IV 
Caput V 
Caput VI 
Caput VII 



- De iis in quibus Occidentals cum 
Orientalibus conveniunt in pronun- 
ciatione vocalium 

-De diversitate pronunciationis inter 
Orient, et Occident, et de genuina 
et primitiva pronunciatione lingua? 
Syriacce 

- De signis diacriticis 

- De orthographiaetde litteris silentibus 

- De vocibus quaj scriptura conjunguntur 

- Recapitulate de arte libros exarandi 

apud Syros Orientales et Syros 
Occidentales 

LIBER II 

DE VOCABULOBUJI FORMATIONS 

-De philologica historia litterarum Sy- 
riacarum 

- De historia philologica rocalium Sy- 

riacarurn 

■ De legibus vocalium lingua} Syriac« , 

de litteris gutturalibus et de gcmi- 
natione litterarum 

■ De syllabis et de litteris radicalibus 

- Do litteris formativis seu servilibus 

- De onomatopcea 
De vocabulorum Syriacorum typis eo- 

nnnque flexionibus.etde derivatione 
LIBER III 



208 



210 
218 
227 
233 



235 



238 



252 



263 
268 
270 
271 

273 



Caput I 
Caput II 



DE NOMINE 

Do formisnominisingcnereet in specie r,H 
De genere nominis m 













1 - 



-) 



3 - 



Caput III - De duali et plurali 
Caput IV - De gd h ama seu contractione nominum 
De contrahendis nominibus carentibus taw 

femioini 

De contractione nominum qua; droinunt in 

taw feminini 
De contractione nominnm law feminini caren- 
tium in statu construclo 
Caput V - De aphaeresi nominis vocativi 
Caput VI - De formatione adjectivorum fcemini- 

norum 
Caput VII - De nominibus compositis 
Caput VIII - De adjectivo possessivo seu rclationis 
Caput IX - De nomine diminutivo 
Caput X - Do nominibus numeralibus 

LIBER IV 

DE PRONOMINIBUS 

Caput I - De pronomine pcrsonali in genere 
Caput II - De suffigendo pronomine personali 

nominibus atque particulis 
Caput III - De pronomine demonstrative , relativo 

et interrogativo et ceteris pronomi- 

nibus 
i — De pronomine demonstrative 

2 — De pronomine relativo 

3 — De pronominibus inter rogati vis ct ceteris 

LIBER V 

DE VERBO 

Caput I - De conjugatione verbi in genere et 
de verbo 3ano 
i — De variis vcrborura speciebus , necnon de 
formis verborum, et de typis seu for mis 



299 
319 

321 

3i7 

330 
238 

339 
344 
346 
331 
353 



361 
371 

386 



388 
389 



391 



a — 

3 — 

4 — 

5 — 

6 — 



8 — 

9 — 

Caput II - 
1 - 

2- 

Caput III - 
Caput IV - 

1 - 

2 — 

Caput V - 

1 - 

2 - 

Caput VI - 

1 - 

2 — 
Caput VII - 

1 — 

2 - 

Caput VIII- 
1 — 



verbi trilitteri nudi 

De forrais trilitterorura auciorum , necnon 
quadrilitterorum 

De modificationibus quas subeunt littera 
serviles in formis verborum auctis 

De regulis generalibus conjugations praeterili 

De formatione aoristi ejusdemquc conjugatione 

De formatione imperativi ejusderaque conjuga- 
tione 

De formatione infinitivi tum nominalis turn 
verbalis 

De derivatione participii activi ejusque flexionc 

De participio passivo 

De verbo hamzato 

De vcrbo pe-alaf 

De verbis tain hamza et In mad haniza 

De verbo pe-nun 

De verbo geminato 

De natura verborum bujus classis eorumdemquc 

formis 
De conjugatione verbi geminati 

De verbo pe-infirmo 

De natura hujusmodi verbi ejusque formis 

De conjugatione verbi pe-infirmi 

De verbo concavo 

De definitione verbi concavi et de ejus forrais 

De conjugatione verbi concavi 

De verbo dcficicnte.scu lamad h -infirma 

De definitione verbi deficientis et de ejus formis 

De derivatione verbi defectivi in lamad' 1 ejus- 

demque conjugatione 
De verbis dupliciter imperfectii 
De verbis defectivis in lamad' 1 et simulhamzliis 

in pe 



391 

403 

408 
409 
416 

421 

423 
426 
434 

434 
438 
442 

446 
452 




2 — 

3 — 

4 — 

Caput IX - 

1 — 

2 

3 - 

4 — 

5 - 

6 - 

7 — 
Caput X - 

1 — 

2 

3 — 

Caput XI - 

1 — 

2 - 

3 - 
1 - 

5 - 



De verbo pe-nun et defectivo in lamad 1 ' 496 

De verbo pe-infirmo et una hamzato et defectivo 

in lamad' 1 497 

De verbis harozatis in tain et inGrmis in lamad 1 ' 
necnonde verbis inOrmis in <.ain et in lamad h 

simul 499 

De verbis anomalis et verbis inflexi- 

bilibus 501 

De conjugaiione verbi oof-* 501 

De conjugatione verbi ^-ll 502 

De conjugandis verbis >.. a\«i et ^A-^l 503 
De conjugaiione verborum ■ >« ^ M , ^dj . 

1O9I 504 

De conjugationc verbi m-«* 505 
De conjugatione quinque verborum anomalum 

apud Orientales 505 

De verbo inflexibili A-*) 507 

De dcrivatis nominalibus 508 

De infiniiivo nominali 508 

De formis adjeciivorum eorumquc flexione 514 
De nominibus loci tt temporis necnon de nomine 

insirumenti 519 

De suffixis verborum 521 

Praeliminaria de suffixis in genere 521 

De suffixis praeteriti 523 

De suffixis adjungcndis aoristo 534 
De suffixis que subnectunlur imperativo ac 

prohibitivo 530 
De suffigcndis pronominibus personalibus infi- 
niiivo verbali 541 



I 





LIBER 


VI 




DE PAttTICULIS 


Ani cuius 1 


— De adverbio 




* 


— De prepositionibus 





543 
551 



6 



3 — De particalis conjunctivis 

4 — De interjectioDibus 

LIBER VII 

DE VARUS QtLESTlONIBUS AD C0NS0NANTE3 
AC VOCALES PERTiNENTIBUS 

Articulus 1 — De qus h s''aj et ruccakii 

2 — De regulis lenitatis et asperitalis teniae radicalis 

in nominibus trilitteris nudis 

3 — De sono aspero vel leni litlerae I queestsignum 

fceminini 

4 — Dc sono leni vel aspero et litteris radicalibus 

5 — De litteris ^.0*0 

6 — De discrimine qaod inlercedit inter pronuncia- 

tionem Occidentalium et pronunciationem 
Orientalium 

LIBER VIII 

DE SYNTAXX 

Caput I - De syntaxi nominis 

Articulus 1 — De determinatione et indeterminatione nominuni 

2 — De regimine nominis in gencre et de agentc 

3 — De nomine patiente 

4 — De praedicato subjecti 

5 — De statu constructo 

6 — Oe emphasi adjicienda nominibus 

7 — De vocativo , specificativo , dc nomine circums- 

tantial temporis locique , et de adverbio 

8 — Dc adjectivo 

9 — De adjectivo compleiivo scu determinativo 
10 — De comparative et superlativo 

Caput II - Dc pronominibus 
Articulus 1 — De pronominc personali 

2 — Dc inodo expriraendi genus neutrum 

3 — De pronomine relativo 



559 
562 



565 

581 

589 
894 

601 

604 



622 
622 
624 
627 
630 
633 
636 

639 
G42 
645 
647 
649 
649 
653 
655 



j_ 



! 



4 - De pronomine demonstrative) 

5 — De ceteris pronominibus 

6 — De numeralibus 
Caput III - De verbo 

Articulus 1 - De transitivo et intransitive- et de conversione 
intransitivi in transitivum et viceversa, necnon 
de significatione foriuarura verbi 

2 — De verbo passivo 

3 — De verbi modo indicative) 

4 — De subjunctivo et causativo 

5 — De proposilione conditional! 

6 - De negativo et afflrmativo per eiclusionem 

7 — De interrogativo 

8 — De imperative) et prohibitive! 

9 — De admirativo et oplativo 
Caput IV - De particulis 
Articulus 1 — De praepositionibus 

2 - De waw , lS( , o( 

3 — De diversis signiGcationibus particulae ? 

APPENDIX 

DE ARTE POETICA APUD SYROS 

Articulus 1 - De poesi linguae Syriacae 

2 — Enumeratio celebriorura poetarum Syrorum 

3 — De partibus carminis Syrian 

4 — De homceoteleuto 

5 — De modis versus Syriaci 
G — De licentiis poelicis 



659 
660 
664 
665 



665 
669 
672 
677 
682 
685 
687 
691 
692 
694 
694 
697 
701 



705 
707 
712 

712 
718 

727